ἐπεί

English (LSJ)

Conj., both temporal and causal; also ἐπειδή, ἐπείτε.    A OF TIME (ἐπειδή is more freq. in this sense in Prose), after that, since, when, from Hom. downwds.:    I with Ind.,    1 of a definite occurrence in past time, mostly c. aor., ἐπεί π' εὔξαντο after they had prayed, Il.1.458; ἐπειδὴ ἐτελεύτησε Δαρεῖος καὶ κατέστη Ἀρταξέρξης after D. had died and A. had succeeded, X.An.1.1.3: rarely c. impf., ἐπειδὴ εἱστιώμεθ' Ar.Nu.1354; ἐ. πόντον εἰσεβάλλομεν E.IT260; ἐ. ἠσθένει Δαρεῖος X.An.1.1.1: c. plpf., ἐπειδὴ ἐξηπάτησθε .. after you had been deceived... D.18.42; but generally the aor. is found, the plpf. being used only for special emphasis: c. impf. to express an action not yet complete, ἐπεὶ ὑπηντίαζεν ἡ φάλαγξ καὶ ἡ σάλπιγξ ἐφθέγξατο after the phalanx began to advance and the trumpet had sounded, X.An.6.5.27.    2 with implied reference to some later time, ἐ. or ἐπειδή, = ἐξ οὗ, from the time when, since, mostly c. aor., πολλὰ πλάγχθη, ἐ. ἔπερσε Od.1.2; ἐπείτε παρέλαβον τὸν θρόνον, τοῦτο ἐφρόντιζον ever since I came to the throne, I had this in mind, Hdt.7.8.ά; ἐπειδήπερ ὑπέστη Th.8.68; δέκατον μὲν ἔτος τόδ' ἐ . . . ἦραν A.Ag. 40: sts. c. pres. (used in pf. sense) and pf., ἐ. δὲ φροῦδός ἐστι στρατός since the army is gone, S.Ant.15; ἐπείτε ὑπὸ τῷ Πέρσῃ εἰσί, πεπόνθασι τοιόνδε ever since they have been, now that they are... Hdt.3.117.    II with Subj., ἄν being always added in Att. Prose, and ἄν or κε generally in Poetry: ἐπεί with ἄν becomes ἐπήν (so in Com., Ar.Lys.1175,Av.983), later ἐπάν (q.v.), Ion. ἐπεάν Schwyzer 800 (vi B.C.), Hdt.3.153, al., ἐπήν Hp.Fract.6, al., and ἐπειδή with ἄν ἐπειδάν (q.v.); Hom. has ἐπεί κε, ἐπήν (once ἐπεὶ ἄν Il.6.412):    1 referring to future time with fut. apodosis, τέκνα ἄξομεν . . ἐπὴν πτολίεθρον ἕλωμεν when we shall have taken the city, Il.4.238; ἐ. κ' ἀπὸ λαὸς ὄληται 11.764. cf. Od.17.23; ἐπεάν περ ἡμίονοι τέκωσι, τότε τὸ τεῖχος ἁλώσεσθαι Hdt.3.153; ταῦτ', ἐπειδὰν περὶ τοῦ γένους εἴπω, τότ' ἐρῶ I will speak of this, when I have spoken... D.57.16, cf. X.An.2.3.29; ἐ. ἂν σύ γε πότμον ἐπίσπῃς Il.6.412; χρὴ δέ, ὅταν μὲν τιθῆσθε τοὺς νόμους, . . σκοπεῖν, ἐπειδὰν δὲ θῆσθε, φυλάττειν whenever you are enacting your laws, . . and after you have enacted them... D.21.34.    2 of repeated action, with a pres. apodosis, whenever, when once, δαμνᾷ, ἐ. κε λίπῃ ὀστέα θυμός Od.11.221, cf. Il.9.409; ἐπειδὰν ἡ ἐκφορὰ ᾖ . . ἄγουσι whenever the burial takes place they bring, Th.2.34; ἐπειδὰν κρύψωσι γῇ . . λέγει when they have covered them with earth, ibid.: sts. without ἄν or κε in Poets, ἐ. ἂρ βλέφαρ' ἀμφικαλύψῃ Od.20.86; ἐ. δὴ τόν γε δαμάσσεται . . ὀϊστός Il.11.478, cf. S.OC1225 (lyr.), Ant. 1025.    3 like A.1.2, δέκα ἡμερῶν ἐπειδὰν δόξῃ within ten days from the passing of the resolution, IG12.88.7.    III with Opt. (without ἄν):    1 referring to future time, ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς ἔλθοι, ὁρᾶν οὐδ' ἂν ἓν δύνασθαι (sc. οὐκ οἴει); after he had come into the light... Pl.R.516a: Hom. sts. uses ἐπήν with opt. in same sense as ἐπεί, Il.24.227, Od.2.105 (codd.), etc.    2 more freq. of repeated action, with a past apodosis, ἐ. ζεύξειεν... δησάσκετο Il.24.14; ἐπειδὴ δέ τι ἐμφάγοιεν, ἀνίσταντο X.An.4.5.9; ἐ. πύθοιτο, ἐπῄνει Id.Cyr.5.3.55, cf. Th.8.38, Pl.Phd.59d, Prt.315b.    3 in orat. obliq. after past tenses, representing a subj. in orat. rect., αὐτὸς δὲ ἐπεὶ διαβαίης, ἀπιέναι ἔφησθα (the direct form being ἐπὴν διαβῶ) X.An. 7.2.27, cf. 3.5.18, Cyr.1.4.21; after opt. in a final clause, ἐπορεύοντο, ὅπως ἐπειδὴ γένοιντο ἐπὶ τῷ ποταμῷ . . ἴοιεν Th.7.80.    4 by assimilation to opt. in principal clause, ἦ τ' ἂν . . νῦν μὲν ἀνώγοιμι πτολεμίζειν . . ἐπὴν τεισαίμεθα λώβην Il.19.208; ὃς τὸ καταβρόξειεν ἐπεὶ κρητῆρι μιγείη Od.4.222.    5 ἐπειδάν c. opt. is f.l. in some passages of early authors, as X.Cyr.1.3.11, D.30.6 (c. ind., Plb.13.7.8): found in later Gr., Agath.2.5, al., Zos.5.18.10.    IV with Inf., only in orat. obliq., ἐπειδὴ δὲ κατὰ σχολὴν σκέψασθαι, κόπτεσθαι (sc. ἔφη) Pl.R. 619c, cf.Smp.174d, Hdt.4.10, 7.150.    V with other words:    1 ἐ. τάχιστα as soon as, freq. separated by a word, ἐ. ἦλθε τάχιστα, . . ἀπέδοτο X.An.7.2.6; ἐ. δὲ τάχιστα διέβη Id.Cyr.3.3.22; ἐ. θᾶττον Arist.Pol.1284a40; ἐ. εὐθέως X.HG3.2.4; ἐ . . . αὐτίκα Pi.N.1.35; ἐπειδὴ τάχιστα Pl.Prt.310c, D.27.16; ἐπειδὰν τάχιστα Hdt.8.144, X.An.3.1.9; rarely ἐπειδὴ θᾶττον D.37.41; ἐπειδὰν θᾶττον Pl.Prt. 325c.    b ἐ. τὰ πρῶτα Il.12.420; ἐ. τὸ πρῶτον A.Ag.1287.    2 with emphatic Particles, ἐπεὶ ἄρα when then, in continuing a narrative, Il.6.426; ἐπεὶ οὖν when then, in resuming a narrative, 1.57, 3.4; ἐπεὶ ὦν Hdt.3.9; ἐπεὶ γὰρ δή Id.9.90, etc.    B CAUSAL (ἐπεί more freq. in this sense in early Prose: ἐπειδή whereas is used in preambles of decrees, IG22.103, etc.; ἐπειδήπερ inasmuch as, Ev. Luc. 1.1), since, seeing that, freq. from Hom. downwards:    1 with Ind. (after both present and past tenses), ἐ. οὐδὲ ἔοικε Il.1.119, cf. 153,278, Pi.O.4.16, X.Mem.2.3.4; ἐπειδή Th.8.80; ἐπειδὴ οὐκ ἐθέλεις Pl.Prt.335c; νίκη δ' ἐπείπερ ἕσπετ', ἐμπέδως μένοι A.Ag.854; freq. with past tenses with ἄν, ἐπεὶ οὔποτ' ἂν στόλον ἐπλεύσατ' ἄν S.Ph.1037; ἐπεὶ οὔ κεν ἀνιδρωτί γ' ἐτελέσθη Il.15.228, cf. D. 18.49; οὐ γὰρ ἂν σθένοντά γε εἷλέν μ'· ἐπεὶ οὐδ' ἂν ὧδ' ἔχοντ' (sc. εἷλεν) S.Ph.948: esp. in the sense, for otherwise .., Pi.O.9.29, S.OT433, X.Mem.2.7.14, Herod.2.72, etc.: so c. fut., ἐξέστω δὲ μηδενὶ . . τεθῆναι... ἐ. ἀποδώσει .. otherwise he shall pay... Rev.Et.Anc.4.261 (near Smyrna): c. imper., ἐ. δίδαξον for teach me, S.El.352, OC969, cf. OT 390, Ar.V.73, Pl.Grg.473e: with an interrog., ἐ. πῶς ἂν καλέσειας; for how would you call him? Ar.Nu.688, cf. Pi.P.7.5, A.Ch.214, S. Tr.139 (lyr.); ὦ Ἀλκιβιάδη, ἐπειδὴ περὶ τίνος Ἀθηναῖοι διανοοῦνται βουλεύεσθαι, ἀνίστασαι συμβουλεύσων; Pl.Alc.1.106c.    2 c. Opt., ἐ. ἂν μάλα τοι σχεδὸν ἔλθοι Il.9.304, cf. S.Aj.916; so after past tenses on the principle of orat. obliq., ἐπείπερ ἡγήσαιντο since (as they said) they believed, X.Mem.1.4.19.    3 c. Inf. in orat. obliq., ἐ. γιγνώσκειν γε αὐτά Pl.Prt.353a, cf. Hdt.8.111, Th.2.93.    4 in elliptical expressions, ἀδύνατός [εἰμι], ἐ. ἐβουλόμην ἂν οἷός τ' εἶναι I am unable (and yet I am sorry), for I should like to have the power, Pl.Prt. 335c; so εἶμι· ἐ. καὶ ταῦτ' ἂν ἴσως οὐκ ἀηδῶς σου ἤκουον ibid. (here the sense may be given by and yet, although, cf. ib. 333c, 317a, Ap.19e, Smp.187a, Arist.EN1121a19); ἐ. ὅ γε ἀποθανὼν πελάτης τις ἦν ἐμός and yet (moreover) the murdered man was my own hired man, Pl. Euthphr.4c.    b sts. after a voc., where 'listen' may be supplied, Ἕκτορ, ἐ. με κατ' αἶσαν ἐνείκεσας Il.3.59, cf. 13.68, Od.3.103, 211.    5 with other Particles, ἐ. ἄρα, ἐ. ἂρ δή since then, Od.17.185; ἐ. γε (ἐπεί . . γε Il.1.352, Hes. Th.171), more emphatic than ἐ., since indeed, E.Cyc.181, Hipp.955; ἐπειδή γε ib.946, Pl.Phd.77d, D.54.29; sts. separated, ἐπειδή . . γε S.El.631, Pl.Phd.87c; ἐ. γε δή Hdt.3.9, S.Ant. 923, ἐπειδή γε καί Th.6.18; ἐ. ἦ since in truth, ἐ. ἦ πολὺ φέρτερόν ἐστι Il.1.169, cf. 156, Od.9.276; ἐπείπερ (ἐ . . . περ Il.13.447, Od.20.181) in Trag. and Prose, A.Ag.822, S.OC75, Pl.Phd.114d; ἐπειδήπερ in Com. and Prose, Ar.Ach.437,495, Nu.1412, Th.6.18, Pl.R. 350e; ἐ. τοι since surely, S.OC433; ἐ. νύ τοι Il.1.416; ἐ. τοι καί E. Med.677, Pl.R.567e. [ἐ. sts. begins a verse in Hom., Il.22.379, Od. 4.13, 8.452, 21.25; sts. coalesces by synizesis with οὐ, οὐδέ, etc., S. Ph.446,948, etc.]

German (Pape)

[Seite 908] Conjunction, da, quum; ursprünglich nur Zeitpartikel, sodann auch Causalpartikel. Die beiden Bedeutungen lassen sich übrigens nicht scharf sondern, so daß an vielen Stellen ἐπεί grade wie eben das Lat. quum und das Deutsche »da« sowohl causal als temporal aufgefaßt werden kann. Entstanden ist ἐπεί, wie schon die Alten sahen, aus ἐπί und εἰ, indem das εἰ den betreffenden Zeitpunkt bezeichnete, das ἐπί den engen und unmittelbaren Zusammenhang zwischen dem Inhalte des Satzes mit ἐπεί und dem des zugehörigen Hauptsatzes. – 1) ἐπεί als Zeitpartikel: – a) meist auf die Frage »wann«, nach dem Zusammenhange zu übersetzen durch da, als, wie, nachdem, sobald, sobald als, sobald wie, dann wann u. s. w. – b) nicht selten auf die Frage »seit wann«, nach dem Zusammenhange zu übersetzen durch sei idem, von dem Augenblickean, wo u. s. w. Odyss. 16, 24 οὔ σ' ἔτ' ἔγωγε ὄψεσθαι ἐφάμην, ἐπεὶ ᾤχεο νηὶ Πύλονδε; 1, 2 ὃς μάλα πολλὰ πλάγχθη, ἐπεὶ Τροίης ἱερὸν πτολίεθρον ἔπερσεν; vgl. Sengebusch Aristonic. p. 6; die ohne Beweis gegebene Darstellung in Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 151 ist irrig, und namentlich müßte es daselbst anstatt »Id extricamus ex Epim. Hom. p. »161« vielmehr heißen, Id non extricamus ex Epim. »Hom. p. 1616. Δέκατον μὲν ἔτος τόδ' ἐπεὶ Μενέλαος καὶ Ἀγαμέμνων ἦραν, das zehnte Jahr, seitdem, Aesch. Ag. 40; ἐπεὶ δὲ φροῦδός ἐστιν Ἀργείων στρατὸς – οὐδὲν οἶδ' ὑπέρτερον, seit aber das Heer fort ist, Soph. Ant. 15; vgl. Eur. I. T. 247 u. Porson zu Med. 138; häufig bei Her., bes. in der Vrbdg ἐπεί τε, so ἐπεί τε Πέρσαι ἔχουσι τὸ κράτος, ἔστι τοῦ βασιλῆος 3, 117; ἐγὼ δὲ ἐπεί τε παρέλαβον τὸν θρόνον τοῦτο ἐφρόντιζον 7, 81; selten in attischer Prosa, wie Thuc. ἔτη τριακόσια ἐπεὶ διέβησαν 6, 2. – Wenn von der Zukunft oder von der Gegenwart die Rede ist, wird das temporale ἐπεί oft mit dem conjunctiv. conditional. verbunden, wenn von der Vergangenheit die Rede ist, oft mit dem optativ. iterativ.; s. das Genauere über den optativ. iterativ. oben s. v. Ἄν S. 152. 172, über den conjunctiv. conditional. daselbst S. 156, u. vgl. ἐπάν (ἐπήν). Der conjunctiv. conditional. bei ἐπεί z. B. Odyss. 11, 221. 14, 153. 17, 23 Iliad. 6, 412. 15, 363 Hymn. Hom. Apoll. 158 Soph. Ant. 1025 O. C. 1225. Der Cptativ. iterativ. bei ἐπεί z. B. Iliad. 24, 14 Thuc. 8, 38 Xen. An. 1, 5, 2. 4, 2, 28 Cyr. 1, 6, 34 Soph. Tr. 93. – Der indirecte optativ. (s. oben s. v. Ἄν S. 172) bei ἐπεί z. B. Xen. Cyr. 1, 4, 21 An. 5, 6, 30. – Der indicativ. bei ἐπεί in der indirecten Rede z. B. Soph. Phil. 346. – Der infinitiv. mit und ohne ἄν bei ἐπεί in der indirecten Rede z. B. Herodot. 2, 32. 4, 10 Thucyd. 2, 93 Plat. Phaed. 109 e Xen. An. 5, 7, 18. – Der optativ. potential. bei ἐπεί Aristoph. Eq. 1056, vgl. oben s. v. Ἄν S. 163. – Verstärkt wird das temporale ἐπεί durch τάχιστα, »sobald als – auf der Stelle«, »von dem ersten Augenblick an, »wo«; dabei steht τάχιστα gewöhnlich nicht unmittelbar neben ἐπεί, s. z. B. Xen. An. 7, 2, 6 Ἀρίσταρχος δ' ἐπεὶ ἦλθε τάχιστα. Aehnlich ist die Verbindung von (τὸ) πρῶτον und (τὰ) πρῶτα mit ἐπεί, z. B. Iliad. 12, 420 ἐπεὶ τὰ πρῶτα πέλασθεν, vgl. 1, 6 ἐξ οὗ δὴ τὰ πρῶτα διαστήτην ἐρίσαντε. – 21 übertr. auf ein Causalverhältniß, da das der Zeit nach Vorangehende auch häufig den Grund od. die Veranlassung zum Folgenden enthält, da, weil, Hom. u. Folgde überall; auch mit praes. u. fut., z. B. ἐπεὶ δέος παλαιόν σοι φρενῶν ἀνθίσταται, λέξον Aesch. Pers. 689. – Wie es Il. 6, 333 heißt ἐπεί με κατ' αἶσαν ἐνείκεσας, τοὔνεκά τοι ἐρέω, so steht es auch ohne letztern Zusatz im Anfang der Rede oft absolut, Ἕκτορ, ἐπεί με κατ' αἶσαν ἐνείκεσας – αἰεί τοι κραδίη πέλεκυς ὥς ἐστιν ἀτειρής, 3, 59, wo man »so sage ich dir« ergänzen kann; vgl. 6, 382. 13, 775; Od. 1, 231 ξεῖν', ἐπεὶ ἂρ δὴ ταῦτά μ' ἀνείρεαι, μέλλεν μέν ποτε οἶκος ὅδ' ἀφνειὸς ἔμμεναι; auch so, daß ein längerer Zwischensatz noch vor der eigentlichen Rede eingeschaltet wird, Od. 4, 204 Il. 13, 68. Gar kein Hauptsatz folgt Odyss. 3, 103. – Oft ist es bes. nach einem längeren Vordersatze mit denn zu übersetzen, wo wir den Grund als Hauptsatz hinstellen; Il. 4, 269; οὕνεκ' ἐγὼ κούρης – ἄποινα οὐκ ἐθέλω δέξασθαι· ἐπεὶ πολὺ βούλομαι αὐτἡν οἴκοι ἔχειν, denn ich will lieber, 1, 112; oft ἐπεὶ οὐδὲ ἔοικε, denn das ziemt sich nicht; ἐπεὶ οὐδὲ μὲν οὐδὲ ἔοικεν Odyss. 21, 319; Pind. Ol. 4, 13; Aesch. Prom. 347; in Prosa oft. Es folgen in diesem Falle auf ἐπεί auch hypothetische Constructionen, wie ἐπεὶ οὔποτ' ἂν στόλον ἐπλεύσατε – εἰ μή τι κέντρον θεῖον ἦγ' ὑμᾶς Soph. Phil. 1026, da ihr, od. einfacher, denn ihr wäret nicht geschifft; ἐπεὶ σχολῇ γ' ἂν ἥξειν δεῦρ' ἂν ἐξηύχουν Ant. 389, wo der Satz mit εἰ fehlt; vgl. O. R. 433; ἀλλ' ἴσως οὐκ ὀλίγον ἔργον ἐστίν, ἐπεὶ πάνυ γε σαφῶς ἔχοιμι ἂν ἐπιδεῖξαι Plat. Euthyphr. 9 b; vgl. Legg. IX, 875 c; οὐ φιλόπονός ἐστιν, ἐπεὶ ἤρκει ἂν αὐτῷ, sonst würde er sich begnügen, Xen. Cyr. 2, 2, 31; σιώπησον περὶ τῶν χρησμῶν, ἐπεὶ ἐρήσομαί σε, denn sonst (wenn du nicht schweigst) werde ich dich fragen, Luc. Iup. Trag. 43. Es folgt auch der opt. potent., Soph. Ai. 899 Tr. 457; – auch der imperat., ἐπεὶ φέρ' εἰπέ Soph. O. R. 390, denn sage doch; vgl. Ar. Vesp. 73 Her. 7, 103; ἐπεὶ ἐροῦ τινα τουτωνί Plat. Gorg. 473 c; Charm. 165 e u. öfter; – ἐπεὶ ἄθεος ὀλοίμην, φρόνησιν εἰ τάνδ' ἔχω Soph. O. R. 663. – Häufig folgt ein Fragesatz, bes. ein solcher, der nur ein anderer Ausdruck für einen negativen Satz ist; ἐπεὶ τί νῦν ἕκατι δαιμόνων κυρῶ Aesch. Ch. 212; Suppl. 325; ἐπεὶ τίς ὧδε τέκνοισιν Ζῆν' ἄβουλον εἶδεν, keiner sah den Zeus, Soph. Tr. 138; ἐπεὶ τίνα οἶκον ναίοντ' ὀνομάξομαι Pind. P. 7, 5; οὐδαμῶς γε· ἐπεὶ πῶς ἂν καλέσειας Ar. Nubb. 679; vgl. Lys. 259; ἐπεὶ σὺ δέξαι' ἂν μᾶλλον ἀδικεῖσθαι ἢ ἀδικεῖν; Plat. Gorg. 474 b, denn du möchtest doch nicht lieber. – Οὐ γὰρ λαθεῖν τοὺς δυναμένους ἐν ταῖς πόλεσι πράττειν· ἐπεὶ οἵ γε πολλοὶ οὐδὲν αἰσθάνονται, obwohl die große Menge Nichts merkt, Plat. Prot. 317 a; vgl. 333 c Conv. 187 a; – ταύτῃ οὖν σε λανθάνει –, ἐπεὶ οὐ κακῶς ἀπείκασας, übrigens, sonst, Parm. 128 e; vgl. Soph. 217 b Apol. 19 e; – μὴ νῦν ἀπολλύηται (ἡ ψυχή), ἐπεὶ σῶμά γ' ἀεὶ ἀπολλύμενον οὐδὲν παύεται, denn was den Körper betrifft, so hört er nie auf, Phaed. 91 d; vgl. Soph. 223 e. – Die Vrbdgn mit anderen Partikeln s. einzeln.

French (Bailly abrégé)

conj.
A. avec idée de temps;
I. après que, lorsque : ἐπεί ῥ’ εὔξαντο IL après qu’ils eurent prié ; ἐπεὶ Κῦρος κατεπέμφθη σατράπης Λυδίας καὶ Φρυγίας XÉN lorsque Cyrus eut été envoyé comme satrape de Lydie et de Phrygie ; ἐπεὶ ἠσθένει Δαρεῖος καὶ ὑπώπτευε τὴν τελευτὴν τοῦ βίου XÉN comme Darius s’affaiblissait et avait le sentiment qu’il touchait au terme de sa vie ; οὐ γὰρ ἔτ’ ἄλλη ἔσται θαλπωρή, ἐπεὶ ἂν σύγε πότμον ἐπίσπῃς IL car il n’y aura plus autrement de joie (pour moi), lorsque tu auras, toi, subi le destin ; ἐμὲ δ’ ἄξει, ἐπεί κε πυρὸς θερέω OD (ton serviteur) me conduira aussitôt que je me serai chauffé ; ἀλλ’ ὅγ’ ἐπεὶ ζεύξειεν ὑφ’ ἅρμασιν ὠκέας ἵππους IL mais lui, chaque fois qu’il attelait à son char ses coursiers agiles ; • avec l’inf. par attract. d’un autre inf. : ἐπεὶ δὲ σφέας παραλαμβάνειν τοὺς Ἕλληνας HDT lorsqu’ensuite les Grecs voulurent les faire entrer (dans la ligue). En ces divers sens, ἐπεί est souv. renforcé par un adv., une locut. adv. ou une particule : αὐτίκ’ ἐπεί IL, ἐπεὶ τάχιστα ESCHL, ἐπεὶ εὐθέως XÉN, ἐπεὶ τὰ πρῶτα IL, ἐπεὶ τὸ πρῶτον ESCHL aussitôt que, dès que ; ἐπεὶ ἄρ IL, ἐπεί ῥ’ IL, ἐπεὶ οὖν IL, ion. ἐπεὶ ὦν HDT lors donc que ; ἐπεὶ γὰρ δή HDT lorsqu’en effet;
II. depuis que, • avec l’ao. : ὃς μάλα πολλὰ πλάγχθη ἐπεὶ Τροίης πτολίεθρον ἔπερσε OD (Ulysse) qui a beaucoup erré sur mer, depuis qu’il a détruit la ville de Troie ; • avec l’impf. : ἐπεὶ ᾤχεο νηῒ Πύλονδε OD (et je ne pensais pas te revoir), depuis que tu étais parti sur un vaisseau pour Pylos ; • avec un prés. : ἐπεὶ δὲ φροῦδός ἐστιν Ἀργείων στρατός, οὐδὲν οἶδ’ ὑπέρτερον SOPH et depuis que l’armée des Argiens a disparu, je ne sais rien qui doive ajouter (à notre bonheur ou à nos maux);
B. pour marquer une suite dans le raisonnement :
1 avec idée de cause puisque, car : ἐπεὶ ὑμεῖς οὐ βούλεσθε συμπορεύεσθαι, ἀνάγκη μοι μεθ’ ὑμῶν ἰέναι XÉN puisque vous ne voulez pas marcher avec moi, il me faut bien aller avec vous ; ἐπεὶ οὐδὲ ἔοικε IL car litt. puisque cela ne serait pas convenable ; lorsque ἐπεί est en relation avec une prop. nég., il peut se traduire par « puisque autrement », « car autrement » : οὐ φιλόπονός ἐστιν, ἐπεὶ ἤρκει ἂν αὐτῷ τοῦτο ἀντὶ πάντων γυμνασίων XÉN il n’aime pas les besognes difficiles, car autrement cela lui vaudrait une dispense des autres exercices ; ἐπεὶ ὑμεῖς γε, εἰ μὴ ἐγὼ προφυλάττομαι ὑμᾶς, οὐδ’ ἂν νέμεσθαι δύναισθε XÉN car autrement, si je ne faisais bonne garde devant vous, vous ne pourriez même pas paître ; • ellipt. sans verbe : ἐπεὶ κέρδιστόν (s.e. ἐστι) ESCHL puisqu’(il est) très avantageux de ; οὐ γὰρ ἂν σθένοντά γε εἷλέν μ΄, ἐπεὶ οὐδ’ ἂν ὧδ’ ἔχοντ’, εἰ μὴ δόλῳ SOPH car vigoureux il ne m’aurait pas pris, puisque même dans l’état où je suis, il ne l’aurait pas pu et n’y a réussi que par ruse;
2 avec idée de conséquence par suite, c’est pourquoi, donc ; • dev. un impér. : ἐπεὶ δίδαξον SOPH apprends-moi donc ! ἐπεὶ φέρ’ εἰπέ SOPH eh bien donc, voyons, dis-moi;
En ces divers sens, ἐπεί se joint souv. à une particule : ἐπεὶ γάρ car puisque, puisque en effet ; ἐπεί γε, ἐπεί γε δή, ἐπεί γε μὲν δή puisque sûrement ; ἐπεὶ ἦ puisque en vérité ; ἐπεί νυ, ἐπεί τοι, ἐπεί νύ τοι puisque en vérité ; qqf précédé d’une conj. ou d’une particule : ἀλλ’ ἐπεί, δ’ ἐπεί mais puisque ; οὖν ἐπεί puis donc que.
Étymologie: forme adverbiale de ἐπί.

English (Autenrieth)

temporal and causal conjunction.—I. temporal, when, after; of definite time, foll. by ind., freq. aor. (where we use plup.), Il. 1.57; but also by other tenses, Il. 1.235; of indefinite time (conditional), with the usual constructions that belong to relative words (see ἄν, κέν).—II. causal, since, for, foll. by ind.—With other words, ἐπεὶ πρῶτον, πρῶτα, ‘after once,’ ‘as soon as,’ ἐπεὶ ἄρ, ἐπεὶ δή (ἐπειδή), ἐπεὶ ἦ (ἐπειή), ἐπεὶ οὖν, ἐπεί περ, ἐπεί τοι, see the several words. ἐπεὶ οὐ is to be read with ‘synizesis,’ except in Od. 5.364, Od. 8.585 . ἐπεί stands at the beginning of some verses, as if ἐππεί.