θέμις: Difference between revisions

From LSJ

Δελφῖνα νήχεσθαι διδάσκεις: ἐπὶ τῶν ἐν ἐκείνοις τινὰ παιδοτριβούντων, ἐν οἷς ἤσκηται → Teaching dolphins to swim: is applied to those who are teaching something among people who are already well versed in it

Source
(21)
(21)
Line 21: Line 21:
{{Autenrieth
{{Autenrieth
|auten=θέμιστος ([[τίθημι]]): [[old]] (established) [[law]], [[right]] by [[custom]] or [[usage]]; ἣ [[θέμις]] ἐστίν, ‘as is [[right]]’; ἣ [[θέμις]] ἀνθρώπων [[πέλει]], ‘the [[old]] [[way]]’ of [[mankind]], Il. 9.134.—Pl., θέμιστες, ordinances, decrees, prerogatives; [[Διός]], Od. 16.403, cf. Il. 1.238 ; κρίνειν, Il. 16.387; τελεῖν, as ‘dues,’ ‘[[tribute]],’ Il. 9.156, 298.—Personified, [[Themis]], Od. 2.68, Il. 20.4, Il. 15.87, 93.
|auten=θέμιστος ([[τίθημι]]): [[old]] (established) [[law]], [[right]] by [[custom]] or [[usage]]; ἣ [[θέμις]] ἐστίν, ‘as is [[right]]’; ἣ [[θέμις]] ἀνθρώπων [[πέλει]], ‘the [[old]] [[way]]’ of [[mankind]], Il. 9.134.—Pl., θέμιστες, ordinances, decrees, prerogatives; [[Διός]], Od. 16.403, cf. Il. 1.238 ; κρίνειν, Il. 16.387; τελεῖν, as ‘dues,’ ‘[[tribute]],’ Il. 9.156, 298.—Personified, [[Themis]], Od. 2.68, Il. 20.4, Il. 15.87, 93.
}}
{{Slater
|sltr=[[θέμις]] ([[θέμις]], -ιτος, -ιδος, -ιν; θέμιτες, -ίτ[ων], -ισσιν.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[right]] ([[divinely]] ordained) [[στῆναι]] μὲν οὐ [[θέμις]] οὐδὲ παύσασθαι φορᾶς (of dolphins) ?fr. 358. esp., the rights ordained by [[Zeus]] Xenios, relating to [[hospitality]], cf. (O. 8.22) infra, καὶ ξενίου Διὸς ἀσκεῖται [[θέμις]] αἰενάοις ἐν τραπέζαις (N. 11.8) [[τῶν]] μὲν ὑπὸ στάθμᾳ νέμονται οὐ θέμιν οὐδὲ δίκαν ξείνων ὑπερβαίνοντες (of Aigina: cf. [[θεμίξενος]], [[ξεναρκής]]) (I. 9.5) ]θεμις[ ?fr. 333a. 3.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> pl. [[divine]] ordinances ἀγῶναδ' ἐξαίρετον [[ἀεῖσαι]] θέμιτες ὦρσαν [[Διός]] (O. 10.24) esp. oracles, “τὸν μὲν [[Φοῖβος]] [[ἀμνάσει]] θέμισσιν” (P. 4.54) Τήνερον εὐρυβίαν θεμίτ[ων ] ἐξαίρετον προφάταν (Pae. 9.41) v. [[θεμιστός]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b> [[Themis]], [[power]] of [[right]] [[order]] (Farnell), [[former]] [[wife]] of [[Zeus]], [[mother]] of the ὦραι, [[mother]] of Εὐνομία, Δίκα, Εἰρήνα. Αἴγιναν [[ἔνθα]] [[σώτειρα]] Διὸς ξενίου [[πάρεδρος]] ἀσκεῖται [[Θέμις]] ἔξοχ' ἀνθρώπων (O. 8.22) αἰνήσαις ἓ καὶ [[υἱόν]], ἃν [[Θέμις]] [[θυγάτηρ]] τέ οἱ [[σώτειρα]] λέλογχεν [[μεγαλόδοξος]] Εὐνομία (O. 9.15) (Κόρινθον) ἐν τᾷ γὰρ Εὐνομία ναίει κασιγνήτα τε, Δίκα καὶ [[ὁμότροφος]] Εἰρήνα χρύσεαι παῖδες εὐβούλου Θέμιτος (O. 13.8) [[ὄφρα]] Θέμιν ἱερὰν Πυθῶνά τε καὶ ὀρθοδίκαν γᾶς ὀμφαλὸν κελαδήσετ (θέμιν Wil.: “heilige Satzung” Schr.: [[perhaps]] a [[reference]] to the [[aboriginal]] cult of Ge-[[Themis]] at [[Delphi]], Farnell) (P. 11.9) [[εἶπε]] δ' [[εὔβουλος]] ἐν μέσοισι [[Θέμις]] (I. 8.31) πρῶτον μὲν εὔβουλον Θέμιν [[οὐρανίαν]] χρυσέαισιν ἵπποις ὠκεανοῦ παρὰ παγᾶν Μοῖραι [[ποτὶ]] κλίμακα σεμνὰν [[ἆγον]] Οὐλύμπου λιπαρὰν καθ' ὁδὸν σωτῆρος ἀρχαίαν ἄλοχον Διὸς [[ἔμμεν]] fr. 30. 1. ἐγὼ μὲν [[ὑπὲρ]] χθονὸς [[ὑπέρ]] τ' ὠκεανοῦ[ (in lemmate scholiastae [[post]] ὠκεανοῦ est θέμιδος scriptum, quod [[fort]]. in textum recipiendum est, cll. Hes., Theog. 133—5.) (Pae. 8.16)
}}
}}
{{Slater
{{Slater
|sltr=[[θέμις]] ([[θέμις]], -ιτος, -ιδος, -ιν; θέμιτες, -ίτ[ων], -ισσιν.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[right]] ([[divinely]] ordained) [[στῆναι]] μὲν οὐ [[θέμις]] οὐδὲ παύσασθαι φορᾶς (of dolphins) ?fr. 358. esp., the rights ordained by [[Zeus]] Xenios, relating to [[hospitality]], cf. (O. 8.22) infra, καὶ ξενίου Διὸς ἀσκεῖται [[θέμις]] αἰενάοις ἐν τραπέζαις (N. 11.8) [[τῶν]] μὲν ὑπὸ στάθμᾳ νέμονται οὐ θέμιν οὐδὲ δίκαν ξείνων ὑπερβαίνοντες (of Aigina: cf. [[θεμίξενος]], [[ξεναρκής]]) (I. 9.5) ]θεμις[ ?fr. 333a. 3.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> pl. [[divine]] ordinances ἀγῶναδ' ἐξαίρετον [[ἀεῖσαι]] θέμιτες ὦρσαν [[Διός]] (O. 10.24) esp. oracles, “τὸν μὲν [[Φοῖβος]] [[ἀμνάσει]] θέμισσιν” (P. 4.54) Τήνερον εὐρυβίαν θεμίτ[ων ] ἐξαίρετον προφάταν (Pae. 9.41) v. [[θεμιστός]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b> [[Themis]], [[power]] of [[right]] [[order]] (Farnell), [[former]] [[wife]] of [[Zeus]], [[mother]] of the ὦραι, [[mother]] of Εὐνομία, Δίκα, Εἰρήνα. Αἴγιναν [[ἔνθα]] [[σώτειρα]] Διὸς ξενίου [[πάρεδρος]] ἀσκεῖται [[Θέμις]] ἔξοχ' ἀνθρώπων (O. 8.22) αἰνήσαις ἓ καὶ [[υἱόν]], ἃν [[Θέμις]] [[θυγάτηρ]] τέ οἱ [[σώτειρα]] λέλογχεν [[μεγαλόδοξος]] Εὐνομία (O. 9.15) (Κόρινθον) ἐν τᾷ γὰρ Εὐνομία ναίει κασιγνήτα τε, Δίκα καὶ [[ὁμότροφος]] Εἰρήνα χρύσεαι παῖδες εὐβούλου Θέμιτος (O. 13.8) [[ὄφρα]] Θέμιν ἱερὰν Πυθῶνά τε καὶ ὀρθοδίκαν γᾶς ὀμφαλὸν κελαδήσετ (θέμιν Wil.: “heilige Satzung” Schr.: [[perhaps]] a [[reference]] to the [[aboriginal]] cult of Ge-[[Themis]] at [[Delphi]], Farnell) (P. 11.9) [[εἶπε]] δ' [[εὔβουλος]] ἐν μέσοισι [[Θέμις]] (I. 8.31) πρῶτον μὲν εὔβουλον Θέμιν [[οὐρανίαν]] χρυσέαισιν ἵπποις ὠκεανοῦ παρὰ παγᾶν Μοῖραι [[ποτὶ]] κλίμακα σεμνὰν [[ἆγον]] Οὐλύμπου λιπαρὰν καθ' ὁδὸν σωτῆρος ἀρχαίαν ἄλοχον Διὸς [[ἔμμεν]] fr. 30. 1. ἐγὼ μὲν [[ὑπὲρ]] χθονὸς [[ὑπέρ]] τ' ὠκεανοῦ[ (in lemmate scholiastae [[post]] ὠκεανοῦ est θέμιδος scriptum, quod [[fort]]. in textum recipiendum est, cll. Hes., Theog. 133—5.) (Pae. 8.16)
|sltr=[[θέμις]] ([[θέμις]], -ιτος, -ιδος, -ιν; θέμιτες, -ίτ[ων], -ισσιν.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[right]] ([[divinely]] ordained) [[στῆναι]] μὲν οὐ [[θέμις]] οὐδὲ παύσασθαι φορᾶς (of dolphins) ?fr. 358. esp., the rights ordained by [[Zeus]] Xenios, relating to [[hospitality]], cf. (O. 8.22) infra, καὶ ξενίου Διὸς ἀσκεῖται [[θέμις]] αἰενάοις ἐν τραπέζαις (N. 11.8) [[τῶν]] μὲν ὑπὸ στάθμᾳ νέμονται οὐ θέμιν οὐδὲ δίκαν ξείνων ὑπερβαίνοντες (of Aigina: cf. [[θεμίξενος]], [[ξεναρκής]]) (I. 9.5) ]θεμις[ ?fr. 333a. 3.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> pl. [[divine]] ordinances ἀγῶναδ' ἐξαίρετον [[ἀεῖσαι]] θέμιτες ὦρσαν [[Διός]] (O. 10.24) esp. oracles, “τὸν μὲν [[Φοῖβος]] [[ἀμνάσει]] θέμισσιν” (P. 4.54) Τήνερον εὐρυβίαν θεμίτ[ων ] ἐξαίρετον προφάταν (Pae. 9.41) v. [[θεμιστός]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b> [[Themis]], [[power]] of [[right]] [[order]] (Farnell), [[former]] [[wife]] of [[Zeus]], [[mother]] of the ὦραι, [[mother]] of Εὐνομία, Δίκα, Εἰρήνα. Αἴγιναν [[ἔνθα]] [[σώτειρα]] Διὸς ξενίου [[πάρεδρος]] ἀσκεῖται [[Θέμις]] ἔξοχ' ἀνθρώπων (O. 8.22) αἰνήσαις ἓ καὶ [[υἱόν]], ἃν [[Θέμις]] [[θυγάτηρ]] τέ οἱ [[σώτειρα]] λέλογχεν [[μεγαλόδοξος]] Εὐνομία (O. 9.15) (Κόρινθον) ἐν τᾷ γὰρ Εὐνομία ναίει κασιγνήτα τε, Δίκα καὶ [[ὁμότροφος]] Εἰρήνα χρύσεαι παῖδες εὐβούλου Θέμιτος (O. 13.8) [[ὄφρα]] Θέμιν ἱερὰν Πυθῶνά τε καὶ ὀρθοδίκαν γᾶς ὀμφαλὸν κελαδήσετ (θέμιν Wil.: “heilige Satzung” Schr.: [[perhaps]] a [[reference]] to the [[aboriginal]] cult of Ge-[[Themis]] at [[Delphi]], Farnell) (P. 11.9) [[εἶπε]] δ' [[εὔβουλος]] ἐν μέσοισι [[Θέμις]] (I. 8.31) πρῶτον μὲν εὔβουλον Θέμιν [[οὐρανίαν]] χρυσέαισιν ἵπποις ὠκεανοῦ παρὰ παγᾶν Μοῖραι [[ποτὶ]] κλίμακα σεμνὰν [[ἆγον]] Οὐλύμπου λιπαρὰν καθ' ὁδὸν σωτῆρος ἀρχαίαν ἄλοχον Διὸς [[ἔμμεν]] fr. 30. 1. ἐγὼ μὲν [[ὑπὲρ]] χθονὸς [[ὑπέρ]] τ' ὠκεανοῦ[ (in lemmate scholiastae [[post]] ὠκεανοῦ est θέμιδος scriptum, quod [[fort]]. in textum recipiendum est, cll. Hes., Theog. 133—5.) (Pae. 8.16)
}}
}}

Revision as of 14:01, 17 August 2017

Click links below for lookup in third sources:
Full diacritics: θέμις Medium diacritics: θέμις Low diacritics: θέμις Capitals: ΘΕΜΙΣ
Transliteration A: thémis Transliteration B: themis Transliteration C: themis Beta Code: qe/mis

English (LSJ)

ἡ, old Ep. gen. θέμιστος (in Hom. the only declension): acc.

   A θέμιστα Il.5.761, θέμιν A.Ag.1431, etc.: gen. pl. θεμιστέων Hes. Th.235: pr. n. Θέμις, Θέμιστος Od.2.68, Θέμιστα Il.20.4; dat. Θέμιστι 15.87; but Θέμιτος Pi.O.13.8, Θέμιδος A.Pr.18, etc., Θέμιος (v.l. -ιδος) Hdt.2.50, Θέμιν Hes.Th.16, IG22.1611.71: voc. Θέμι Il.15.93, E.Med.160(anap.):    I that which is laid down or established, law (not as fixed by statute, but) as established by custom, θ. ἐστί 'tis meet and right, c. dat. pers. et inf., οὔ μοι θ. ἐστὶ ξεῖνον ἀτιμῆσαι Od.14.56; ἅ τε ξείνοις θ. ἐστὶν [παραθεῖναι] Il.11.779; ὅ οἱ Διόθεν θ. ἦεν [ἐκτελέσαι] Hes.Sc.22; γυναικὶ οὐ θ. SIG1024.9(Myconos,iii/ii B.C.): without dat., Il.16.796, 23.44; οὐ θ. ἐν μοισοπόλων οἰκίᾳ θρῆνον ἔμμεν' Sapph.136; ὅτι δυνατὸν καὶ θ. αἰνεῖν A.Ag.98, cf. S.Ant.880(lyr.), Ph.346, E.Med. 678, Pl.Phdr.250b, Isoc.4.92, etc.; ἡ γὰρ θ. for so 'tis right [to do], Od.24.286; freq. ἣ θ. ἐστί as the custom is, Il.2.73: c. dat. (= loc.), ἣ θ. ἐστίν . . ἀγορῇ 9.33: c. gen., ἣ θ. ἀνθρώπων πέλει ib.134; ἣ θ. ἐστὶ γυναικός Od.14.130; also ᾗ θ. ἀνθρώποις κατὰ ἤθεα Hes.Op.137; θύειν τοὺς γεωργοὺς . . ᾗ (with ι) θέμις IG22.1364 (i A.D.); but ᾗ θέμις ἐστί is rejected for Hom. by Hdn.Gr.2.516, cf. A.D.Adv.148.28: indecl., πότερα κατ' ἔχθραν ἢ τὸ μὴ θέμις λέγεις; A.Supp.336; ὥστε μὴ . . θέμις σέ γ' εἶναι κεῖνον ἀντιδρᾶν κακῶς S.OC1191; οὐδὲ . . φασὶ θέμις εἶναι Pl. Grg.505c, cf.X.Oec.11.11, Ael.NA1.60.    2 justice, right, S.Tr.810; ὅσα τείνει πρὸς θέμιν Pl.Smp.188d; penalty, ἐκτίνειν ὁμοιΐαν θ. A.Supp. 436 (lyr.); sanctity, ὁρκίων ἐμῶν θ. Id.Ag.1431.    II = ἀγὼν θεματίτης, IGRom.3.319 (Pisid.); νικήσας θέμιν ἀνδρῶν ib.437 (Termessus).    III pl. θέμιστες, decrees of the gods, oracles, Διὸς θ. Od. 16.403; θέμισσιν by oracles, Pi.P.4.54, cf. O.10(11).24.    2 dooms, customary laws, ordinances, δικασπόλοι, οἵ τε θέμιστας πρὸς Διὸς εἰρύαται Il.1.238, cf. Hes.Th.235; τοῖσιν δ' (i.e. the Cyclopes) οὔτ' ἀγοραὶ βουληφόροι οὔτε θέμιστες Od.9.112; οὔτε δίκας εὖ εἰδότα οὔτε θέμιστας neither rights nor laws, ib.215: in sg., ὃς οὔ τινα οἶδε θέμιστα Il.5.761; ἵνα σφ' ἀγορή τε θέμις τε 11.807.    3 judgements, decisions given by the kings or judges, οἳ . . σκολιὰς κρίνωσι θέμιστας 16.387; σκολιῇς δὲ δίκῃς κρίνωσι θ. Hes.Op.221; διακρίνοντα θ. ἰθείῃσι δίκῃσιν Id.Th. 85.    4 tribute, dues, λιπαρὰς τελέουσι θέμιστας Il.9.156.    IV pr. n., Themis, ἥ τ' ἀνδρῶν ἀγορὰς ἠμὲν λύει ἠδὲ καθίζει 2.68, cf. Il.15.87, 20.4, Hes.Th.16, A.Pr.18, etc.

German (Pape)

[Seite 1194] ἡ, alter gen. θέμιστος; so immer bei Hom., auch vom nom. pr.; att. u. dor. θέμιτος; doch kommt bei den Tragg. u. in att. Prosa nur der nomin. vor u. der acc. θέμιν; ion. θέμιος, später gew. θέμιδος (τίθημι); das Eingesetzte, die Satzung, das Gesetz, insoweit es auf altem heiligem Brauche beruht; so bes. bei Hom. in der Vrbdg θέμις ἐστί, es ist nach altem Brauche Recht, erlaubt, billig, fas est, οὔ μοι θέμις ἐστὶ ξεῖνον ἀτιμῆσαι Od. 14, 56, vgl. Il. 14, 388, wo δέος entgegensteht; 1g, 796. 23, 44; ἥ θέμις ἐστί, was od. wie es Rechtens, wie es Sitte u. Brauch ist, gew. ᾗ θέμις ἐστί geschrieben, vgl. Spitzner exc. 11. zur Il. 2, 73 u. Lehrs Quaest. Ep. p. 44; Hes. O. 139; auch c. gen., ἣ θέμις ἀνθρώπων πέλει, Il. 9, 134. 277. 19, 177; ξείνια ἅ τε ξείνοις θέμις ἐστί (wo man nicht nothwendig δοῦναι ergänzen muß), die den Gästen ein Recht sind, ihnen nach heiligem Brauche gebühren, 11, 779. So auch Tragg.; ὅτι καὶ δυνατὸν καὶ θέμις αἰνεῖν Aesch. Ag. 98; παρθενίου θ' αἵματος ἐπιθυμεῖν θέμις 210; Suppl. 331 πότερα κατ' ἔχθραν ἢ τὸ μὴ θέμις λέγεις; u. so indeclinabel Soph. O. C. 1193, nach wahrscheinlicher Lesart; bet Plat. Gorg. 505 d, οὐδὲ τοὺς μύθους φασὶ μεταξὺ θέμις εἶναι καταλείπειν, ist εἶναι auszulassen u. φασί als Zwischensatz zu nehmen; stcherer aber ist Xen. Oec. 11, 11 u. Ael. H. A. 1, 60; Soph. εἴ μοι θέμις, θέλοιμ' ἄν, Phil. 657; O. C. 650. 1553; οὐκέτι μοι τόδε λαμπάδος ἱερὸν ὄμμα θέμις ὁρᾶν ταλαίνᾳ, ich darf nicht länger, Ant. 871; εἰ θέμις κλύειν Eur. Med. 675; εἰ ψαύοιμεν ὧν μή μοι θέμις I. A. 834, sc. ψαύειν; in Prosa, ἥν θέμις λέγειν μακαριωτάτην Plat. Phaedr. 250b; οὐ θέμις εἰπεῖν Isocr. 4, 92; Sp., οὐ θ. καταφρονεῖν Luc. Nigr. fl; ἐν τισὶ μὲν ἱεροῖς θέμις ἐσθίειν ἰχθῦς, ἐν ἄλλοις δὲ ἀσεβές S. Emp. pyrrh. 3, 923. – Im plur., bei Hom. sowohl δικασπόλοι, οἵ τε θέμιστας πρὸς Διὸς εἰρύαται, welche die Gesetze aufrecht erhalten durch ihr Rechtsprechen, Il. 1, 238, als die richterliche Gewalt, ᾡ ἔδωκε Κρόνου παῖς σκῆπτρόν τ' ἠδὲ θέμιστας 2, 206; δίκῃ δ' ἴθυνε θέμιστας Hes. O. 9, mit Gerechtigkeit verwalte das Recht; οὐδὲ θεμίστων λήθεται, u. vergißt nicht der Gerechtigkeit, Theog. 235; δίκαι καὶ θέμιστες, Recht u. Gesetz, Od. 9, 215. Auch streitige Rechtsfälle, Rechtshändel, eigtl. wo Sitte u. Herkommen streitig geworden u. die Könige entscheiden müssen, κρίνειν θέμιστας, Il. 16, 387; Hes. Th. 85; vgl. nach οὔτ' ἀγοραὶ οὔτε θέμιστες Od. 9, 112, entweder Ordnung, regelnde Sitten, od. richterliche Entscheidungen nach altem Brauch. – Im sing., ἵνα σφ' ἀγορή τε θέμις τε ἤην Il. 11, 807, ὃς οὔ τινα οἶδε θέμιστα 5, 761, der kein Recht kennt, ein ἀθέμιστος. – Anders λιπαρὰς τελέουσι θέμιστας 9, 15g. 298, sie zahlen reichliche Gebühren, die der König einzufordern das Recht hatte. – Λιὸς θέμιστες, die Satzungen des Zeus, seine als Gesetz geltenden Aussprüche, vom Orakel in Dodona, Od. 16, 403; dah. das Orakel, τὸν μὲν Φοῖβος ἀμνάσει θέμισσιν Pind. P. 4, 54. – Uebh. das Recht, das Gesetz; καὶ τήνδ' ἀκούεις ὁρκίων ἐμῶν θέμιν Assch. Ag. 1405; ἐπεί μοι τὴν θέμιν σὺ προὔβαλες Soph. Tr. 807; ὅσα τείνει πρὸς θέμιν καὶ ἀσέβειαν Plat. Conv. 188 d; Legg.XI, 925 d; auch Strafe, μένει Ἄρει 'κτί. νειν ὁμοίαν θέμιν Aesch. Suppl. 431. – Vgl. übrigens nom. pr.

Greek (Liddell-Scott)

θέμις: ἡ, ἀρχ. Ἐπ. γεν. θέμιστος (παρ’ Ὁμ. ὁ μόνος τύπος, πρβλ. Ἀρχίλ. 79)· αἰτ. θέμιστα Ἰλ. Ε. 761, ἀλλὰ θέμιν Αἰσχύλ. Ἀγ. 1431, κτλ.· γεν. πληθ. θεμιστέων Ἡσ. Θ. 235· - οὕτω τὸ κύρ. ὄνομα Θέμις κλίνεται παρ’ Ὁμ. Θέμιστος, Θέμιστα, ἀλλὰ Θέμιτος Πίνδ. Ο. 13. 11, Βακχυλ. 14. 55, Θέμιδος Αἰσχύλ. Πρ. 18, κτλ., Θέμιος Ἡρόδ. 2. 50, Θέμιν Ἡσ. Θ. 16, κτλ.· κλητ. Θέμι Ἰλ. Ο. 93, Εὐρ. Μηδ. 160. - Ἐν ταῖς Ἀττ. ἐπιγρ. Θέμιδος, Θέμιδι, Θέμιν Meisterh. Gr. σ. 129. - (Ἐκ √ΘΕ, τίθημι, πρβλ. Σανσκρ. dhà-man (sedew, lex, mos), Γοτθ. dôm-s, Ἀρχ. Σκανδιναυ. dom-r, Ἀγγλο-Σαξον. dôm (doom), Ἀρχ. Γερμ. tuom): ὡς τὸ θεσμός, τὸ τεθειμένον ἢ ὡρισμένον, νόμος (οὐχὶ ὡς τεθειμένος ἐξ ἀποφάσεως, ἀλλὰ) ὡς ἰσχύων κατ’ ἔθος, Λατ. jus ἢ fas, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ lex, συχνὸν παρ’ Ὁμ. ἐν τῇ φράσει θέμις ἐστί, εἶνε ὀρθὸν καὶ δίκαιον, Λατ. fas est, μετὰ δοτ. προσ. καὶ ἀπαρ., οὔ μι θέμις ἐστὶ ξεῖνον ἀτιμῆσαι Ὀδ. Ξ. 56, πρβλ. Κ. 73, Ἰλ. Ξ. 386· ἅτε ξείνοις θέμις ἐστὶ παραθεῖναι Λ. 779· ὃ οἱ Διόθεν θ. ἦεν ἐκτελέσαι Ἡσ. Ἀσπ. ἩΡ. 22· καὶ ἄνευ δοτ. Ἰλ. Π. 796, Ψ. 44· ἡ γὰρ θέμις, διότι τοῦτο εἶναι ὀρθόν, Ὀδ. Ω. 286· ἀκολούθως συχνάκιςθέμις ἐστί, ὅπερ εἶνε δίκαιον, εἶνε συνήθεια. Ἰλ. Β. 73, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 139· ἐνίοτε ἑπομένης δοτ., ἣ θέμις ἐστίν,... ἀγορῇ Ἰλ. Ι. 33, πρβλ. Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 136· ἢ γενικῆς, ἣ θέμις ἀνθρώπων πέλει, ὅπερ εἶνε συνήθεια (μεταξὺ) τῶν ἀνθρώπων, Ἰλ. Ι. 134, πρβλ. 276, Τ. 177· ἣ θέμις ἐστὶ γυναικός, ὅπως συνηθίζουσιν αἱ γυναῖκες, Ὀδ. Ξ. 130· (ἄλλοτεφράσις αὕτη ἐγράφετο κοινῶς· ᾗ θέμις ἐστί, ἀλλ’ ἤδη πάντες ἀποδέχονται τὸν τύπον ἥ θ. ἐ., ὅρα Spitzner. Excurs. II. εἰς τὴν Ἰλ.): - οὕτω παρ’ Ἀττ., ὅσα τείνει πρὸς θέμιν Πλάτ. Συμπ. 188D, κτλ.· ἀλλ’ ἐνταῦθα τὸ προσηγορικὸν εἶναι ἐν χρήσει συνήθ. ἐν τῇ φράσει θέμις ἐστί, Λατ. fas est, μετ’ ἀπαρ., ὅ τι δυνατὸν καὶ θέμις αἰνεῖν Αἰσχύλ. Ἀγ. 98, πρβλ. 216, Σοφ. Ἀντ. 880, Εὐρ. Μηδ. 678, Πλάτ., κλπ. - ὡσαύτως καὶ ὡς ἄκλιτ., διότιτύπος θέμις κεῖται ὡς αἰτιατ., πότερα κατ’ ἔχθραν ἢ τὸ μὴ θέμις λέγεις, Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 335˙ ὥστε μὴ … θέμις σέ γ’ εἶναι κεῖνον ἀντιδρᾶν κακῶς Σοφ. Ο. Κ. 1191˙ φασὶ θέμις εἶναι Πλάτ. Γοργ. 505C, πρβλ. Ξεν. Οἰκ. 11, 11˙ οὔτε λαλῆσαι θέμις οὔτε χρέμψασθαι Στράβ. 712, Αἰλ. π. Ζ. 1. 60˙ ἴδε Herm. Αἰσχύλ. Ἀγ. 216, Dind. Σοφ. ἔνθ’ ἀνωτ. 2) παρ’ Ἀττ. καὶ = δίκη, δίκαιον, νόμος, Αἰσχύλ. Ἀγ. 1431, Σοφ. Τρ. 810˙ - ποινή, τιμωρία, τίνειν ὁμοίαν θ. Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 436. ΙΙ. πληθ. θέμιστες, αἱ τῶν θεῶν ἀποφάσεις, χρησμοί, Διὸς θέμιστες, ὡς ἑρμηνεύονται διὰ τῶν χρησμῶν, Ὀδ. Π. 403˙ θέμισσιν, διὰ χρησμῶν, Πίνδ. Π. 4. 96, πρβλ. Ο. 10 (11). 29˙ λέγοντες..., ὡς οὐ θέμις γίγνοιτ’ ἄν, τὸ θέλημα, ἡ θέλησις τῶν θεῶν, Σοφ. Φ. 436˙ πρβλ. θεμιστός. 2) δίκαια, δικαιώματα, ἰδίως τοῦ ἄρχοντος ὡς δικαστοῦ, τὰ προνόμια, σκῆπτρόν τ’ ἠδὲ θέμιστες Ἰλ. Β. 206, πρβλ. Ι. 99˙ ἐντεῦθεν οἱ φόροι οἱ πληρωνόμενοι εἰς τὸν βασιλέα ἢ τὸν δεσπότην, κύριον, λιπαρὰς τελέουσι θέμιστας Ι. 156, 298. 3) οἱ ὑφιστάμενοι νόμοι, αἱ διατάξεις, δικασπόλοι, οἵ τε θέμιστας πρὸς Διὸς εἰρύαται, οἵτινες τηροῦσι τοὺς νόμους (τὸ δίκαιον), Ἰλ. Α. 238, πρβλ. Ἡσ. Θ. 235˙ τοῖσιν δ’ (δηλ. τοῖς Κύκλωψι) οὔτ’ ἀγοραὶ βουληφόροι οὔτε θέμιστες Ὀδ. Ι. 112˙ οὔτε δίκας εὖ εἰδότα οὔτε θέμιστας, οὔτε δίκαια, οὔτε νόμους, αὐτόθι 215˙ οὕτω καθ’ ἑνικ., ὃς οὔ τινα οἶδε θέμιστα Ἰλ. Ε. 761˙ ἵνα σφ’ ἀγορή τε θέμις τε Λ. 807. 4) ἀξιώσεις, ἀπαιτήσεις, περὶ ὧν ἀποφασίζουσιν οἱ βασιλεῖς ἢ δικασταί, οἳ... σκολιὰς κρίνωσι θέμιστας Ἰλ. Π. 387˙ σκολιαῖς δὲ δίκαις κρίνωσι θ. Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 219˙ διακρίνοντα θ. ἰθείῃσι δίκῃσιν ὁ αὐτ. ἐν Θ. 85. ΙΙΙ. ὡς κύρ. ὄνομα, Θέμις, θεὰ τοῦ νόμου καὶ τῆς τάξεως, προστάτις τῶν ἐν ἰσχύϊ δικαίων, τέλος αὐτὴ ἡ δικαιοσύνη προσωποπ. Ἀλλὰ παρ’ Ὁμ., ὅστις μνημονεύει τὴν θεὰν μόνον τρίς, παρίσταται ὡς κήρυξ τοῦ Διός, καλοῦσα τοὺς θεοὺς εἰς συνεδρίαν, Ἰλ. Υ. 4˙ συγκαλεῖ δὲ καὶ διαλύει τὰς ἀγορὰς τοῦ λαοῦ, Ὀδ. Β. 68˙ προεδρεύει δὲ καὶ τηρεῖ τάξιν ἐν τοῖς συμποσίοις τῶν θεῶν, Ἰλ. Ο. 87 κἑξ. Ὁ Ἡσ. ἐν Θ. 16 ἀναφέρει αὐτὴν μετὰ τῶν μεγάλων θεῶν, πρβλ. Ἡρόδ. 2. 50˙ ἀλλ’ αὐτόθι 135 παριστᾶ αὐτὴν ὡς θυγατέρα τοῦ Οὐρανοῦ καὶ τῆς Γαίας˙ ἐν ᾧ παρ’ Αἰσχύλ. εἶνε μία τῶν ἀρχαιοτέρων θεοτήτων τῶν πρὸ τῆς βασιλείας τοῦ Διός, ἄλλως καλουμένη Γαῖα, πρβλ. Προμ. 18, 109, 874˙ ἴδε πλείονα παρὰ τῷ Welcker, Αἰσχύλ. Τριλογ. σ. 40.

French (Bailly abrégé)

(ἡ) primit. neutre et invar;
gén.
θέμιστος, dat. inus. ; acc. θέμιν, épq. θέμιστα;
pl. nom. θέμιστες, gén. θεμίστων, dat. poét. θέμισσι, acc. θέμιστας;
propr. ce qui est établi comme la règle :
I. au sg. et invariable;
1 loi divine ou morale ; loi, droit, justice : θέμις ἐστί il est permis par le destin ou par les dieux, avec un dat. de pers. et un inf. ; οὔ μοι θέμις ἐστί avec l’inf. OD il ne m’est pas permis par le destin de ; εἰ θέμις δ’ SOPH et si je puis le faire sans impiété ; ὡς οὐ θέμις γίγνοιτο SOPH qu’il n’était pas permis par le destin (ou par les dieux) ; φασὶ θέμις εἶναι PLAT ils disent que cela est permis ; ὥστε μὴ θέμις σέ γ’ εἶναι κεῖνον ἀντιδρᾶν κακῶς SOPH de sorte qu’il n’est pas permis par les dieux qu’en retour tu lui fasses du mal;
2 règle, coutume : ἣ θέμις ἐστί (non ᾖ θέμις) IL comme c’est le droit ou la coutume ; avec un rég.θέμις ἐστὶ γυναικός OD comme c’est la coutume d’une femme ; ἣ θέμις ἐστ’ ἀγορῇ IL comme c’est chose permise dans une assemblée;
3 p. ext. volonté des dieux ; en gén. droit, loi établie;
4 pénalité, peine, châtiment;
II. au plur. et fém. αἱ θέμιστες :
1 décrets des dieux, volontés des dieux ; oracles;
2 droits, prérogatives d’un chef ; redevances dues à un roi, impôts, tributs;
3 lois, arrêts;
4 procès.
Étymologie: R. Θε, poser ; cf. τίθημι.

English (Autenrieth)

θέμιστος (τίθημι): old (established) law, right by custom or usage; ἣ θέμις ἐστίν, ‘as is right’; ἣ θέμις ἀνθρώπων πέλει, ‘the old way’ of mankind, Il. 9.134.—Pl., θέμιστες, ordinances, decrees, prerogatives; Διός, Od. 16.403, cf. Il. 1.238 ; κρίνειν, Il. 16.387; τελεῖν, as ‘dues,’ ‘tribute,’ Il. 9.156, 298.—Personified, Themis, Od. 2.68, Il. 20.4, Il. 15.87, 93.

English (Slater)

θέμις (θέμις, -ιτος, -ιδος, -ιν; θέμιτες, -ίτ[ων], -ισσιν.)
   1
   a right (divinely ordained) στῆναι μὲν οὐ θέμις οὐδὲ παύσασθαι φορᾶς (of dolphins) ?fr. 358. esp., the rights ordained by Zeus Xenios, relating to hospitality, cf. (O. 8.22) infra, καὶ ξενίου Διὸς ἀσκεῖται θέμις αἰενάοις ἐν τραπέζαις (N. 11.8) τῶν μὲν ὑπὸ στάθμᾳ νέμονται οὐ θέμιν οὐδὲ δίκαν ξείνων ὑπερβαίνοντες (of Aigina: cf. θεμίξενος, ξεναρκής) (I. 9.5) ]θεμις[ ?fr. 333a. 3.
   b pl. divine ordinances ἀγῶναδ' ἐξαίρετον ἀεῖσαι θέμιτες ὦρσαν Διός (O. 10.24) esp. oracles, “τὸν μὲν Φοῖβος ἀμνάσει θέμισσιν” (P. 4.54) Τήνερον εὐρυβίαν θεμίτ[ων ] ἐξαίρετον προφάταν (Pae. 9.41) v. θεμιστός.
   2 Themis, power of right order (Farnell), former wife of Zeus, mother of the ὦραι, mother of Εὐνομία, Δίκα, Εἰρήνα. Αἴγιναν ἔνθα σώτειρα Διὸς ξενίου πάρεδρος ἀσκεῖται Θέμις ἔξοχ' ἀνθρώπων (O. 8.22) αἰνήσαις ἓ καὶ υἱόν, ἃν Θέμις θυγάτηρ τέ οἱ σώτειρα λέλογχεν μεγαλόδοξος Εὐνομία (O. 9.15) (Κόρινθον) ἐν τᾷ γὰρ Εὐνομία ναίει κασιγνήτα τε, Δίκα καὶ ὁμότροφος Εἰρήνα χρύσεαι παῖδες εὐβούλου Θέμιτος (O. 13.8) ὄφρα Θέμιν ἱερὰν Πυθῶνά τε καὶ ὀρθοδίκαν γᾶς ὀμφαλὸν κελαδήσετ (θέμιν Wil.: “heilige Satzung” Schr.: perhaps a reference to the aboriginal cult of Ge-Themis at Delphi, Farnell) (P. 11.9) εἶπε δ' εὔβουλος ἐν μέσοισι Θέμις (I. 8.31) πρῶτον μὲν εὔβουλον Θέμιν οὐρανίαν χρυσέαισιν ἵπποις ὠκεανοῦ παρὰ παγᾶν Μοῖραι ποτὶ κλίμακα σεμνὰν ἆγον Οὐλύμπου λιπαρὰν καθ' ὁδὸν σωτῆρος ἀρχαίαν ἄλοχον Διὸς ἔμμεν fr. 30. 1. ἐγὼ μὲν ὑπὲρ χθονὸς ὑπέρ τ' ὠκεανοῦ[ (in lemmate scholiastae post ὠκεανοῦ est θέμιδος scriptum, quod fort. in textum recipiendum est, cll. Hes., Theog. 133—5.) (Pae. 8.16)

English (Slater)

θέμις (θέμις, -ιτος, -ιδος, -ιν; θέμιτες, -ίτ[ων], -ισσιν.)
   1
   a right (divinely ordained) στῆναι μὲν οὐ θέμις οὐδὲ παύσασθαι φορᾶς (of dolphins) ?fr. 358. esp., the rights ordained by Zeus Xenios, relating to hospitality, cf. (O. 8.22) infra, καὶ ξενίου Διὸς ἀσκεῖται θέμις αἰενάοις ἐν τραπέζαις (N. 11.8) τῶν μὲν ὑπὸ στάθμᾳ νέμονται οὐ θέμιν οὐδὲ δίκαν ξείνων ὑπερβαίνοντες (of Aigina: cf. θεμίξενος, ξεναρκής) (I. 9.5) ]θεμις[ ?fr. 333a. 3.
   b pl. divine ordinances ἀγῶναδ' ἐξαίρετον ἀεῖσαι θέμιτες ὦρσαν Διός (O. 10.24) esp. oracles, “τὸν μὲν Φοῖβος ἀμνάσει θέμισσιν” (P. 4.54) Τήνερον εὐρυβίαν θεμίτ[ων ] ἐξαίρετον προφάταν (Pae. 9.41) v. θεμιστός.
   2 Themis, power of right order (Farnell), former wife of Zeus, mother of the ὦραι, mother of Εὐνομία, Δίκα, Εἰρήνα. Αἴγιναν ἔνθα σώτειρα Διὸς ξενίου πάρεδρος ἀσκεῖται Θέμις ἔξοχ' ἀνθρώπων (O. 8.22) αἰνήσαις ἓ καὶ υἱόν, ἃν Θέμις θυγάτηρ τέ οἱ σώτειρα λέλογχεν μεγαλόδοξος Εὐνομία (O. 9.15) (Κόρινθον) ἐν τᾷ γὰρ Εὐνομία ναίει κασιγνήτα τε, Δίκα καὶ ὁμότροφος Εἰρήνα χρύσεαι παῖδες εὐβούλου Θέμιτος (O. 13.8) ὄφρα Θέμιν ἱερὰν Πυθῶνά τε καὶ ὀρθοδίκαν γᾶς ὀμφαλὸν κελαδήσετ (θέμιν Wil.: “heilige Satzung” Schr.: perhaps a reference to the aboriginal cult of Ge-Themis at Delphi, Farnell) (P. 11.9) εἶπε δ' εὔβουλος ἐν μέσοισι Θέμις (I. 8.31) πρῶτον μὲν εὔβουλον Θέμιν οὐρανίαν χρυσέαισιν ἵπποις ὠκεανοῦ παρὰ παγᾶν Μοῖραι ποτὶ κλίμακα σεμνὰν ἆγον Οὐλύμπου λιπαρὰν καθ' ὁδὸν σωτῆρος ἀρχαίαν ἄλοχον Διὸς ἔμμεν fr. 30. 1. ἐγὼ μὲν ὑπὲρ χθονὸς ὑπέρ τ' ὠκεανοῦ[ (in lemmate scholiastae post ὠκεανοῦ est θέμιδος scriptum, quod fort. in textum recipiendum est, cll. Hes., Theog. 133—5.) (Pae. 8.16)