συστέλλω

English (LSJ)

   A draw together: shorten sail, συστείλας ἄκροισι χρώμενος τοῖς ἱστίοις Ar.Ra.999 (lyr.): Com. metaph., συστείλας γε τοὺς ἀλλᾶντας εἶτ' ἀφήσω κατὰ κῦμ' ἐμαυτὸν οὔριον Id.Eq.432; draw in, contract, of the mouth, Hp.VM22; σ. ἑαυτόν, of a snake, Arist.HA 594a19; σ. καὶ προβάλλειν τὴν γλῶτταν Id.PA660a23; σ. τὸ πρόσωπον, so as to express disgust, Luc.DMeretr.13.5; of soldiers, σ. τινὰς εἰς τὸ τεῖχος, εἴσω τοῦ χάρακος ἑαυτούς, Plu.Sull.9, Cam.34:— Pass., contract oneself, draw in, Arist.MA701b15, Pr.949a17, Sor. 1.7; τὸν ἀέρα . . τυποῦσθαι συστελλόμενον ὑπὸ τοῦ ὁρωμένου καὶ τοῦ ὁρῶντος Thphr.Sens.50; συνέσταλται . . τὸ θερμόν Id.Ign.13; σ. εἰς ὀλίγον Plu.Arist.14; εἰς μεῖόν τι X.Vect.4.3; εἰς τρίβωνα ῥᾳδίως συστέλλομαι (cf. infr. 11) Crates Theb.16; ἐς βραχύ Luc.Icar.12; τοῖς ὄγκοις συνεσταλμένοι D.S.4.20; βραχίονας καὶ καρποὺς . . ἐν τοῖς συνεσταλμένοις ἀποδεσμεύειν at the narrow parts, Gal.12.693; -όμεναι ὥσπερ ὄρνιθες gathering together, Plu.2.565e; cf. συνεσταλμένως.    2 contract, reduce, τὴν τῶν βασιλέων γένεσιν εἰς τὸ μέτριον Pl.Lg.691e; ἁμαρτήματα ὡς εἰς ἐλάχιστα σ. D.18.246; σ. ἐπὶ τὸ ταπεινότερον Arist.Rh.Al.1423b24; τὰς φυσικὰς λύπας εἰς μικρόν Diog.Oen.2; τὴν ῥύσιν Sor.2.41; τὰ συσσίτια πρὸς τὸ σωφρονέστερον D.C.54.2:—Pass., draw cowering together, συσταλέντες . . σιγῇ καθήμεθ' E.IT295; τῇ διαίτῃ συνεστάλθαι to be moderate, Hp.Art.50, cf. Phld.Vit.p.22 J.; ξ. ἐς εὐτέλειαν retrench expenses, Th.8.4; ἵνα συνσταλῶσιν αἱ λίαν ἄκαιροι δαπάναι IG22.1329.11, cf. PAmh.2.70.3 (ii A.D.).    b deprive of all food and drink, συστέλλειν, εἰ δὲ μὴ ἀντέχοι τις, ἐπ' ὀλιγοσιτίας καὶ ὑδροποσίας τηρεῖν Sor.2.15, cf. 86.    3 humble, abase, τά τοι μέγιστα πολλάκις θεὸς . . συνέστειλεν E.Fr.716; ταπεινοῦντα καὶ σ. Pl.Ly.210e; αἱ συμφοραὶ σ. τινάς Isoc.8.85; opp. ἐξαίρω, Phld.Vit. p.20 J.; depress (opp. διαχέω, ἀνίημι), διάνοιαν Aristid.Quint.2.9, 10:— Pass., to be lowered or cast down, συνέσταλμαι κακοῖς E.HF1417, cf. Tr. 108 (anap.); [δοῦλοι] σ. τὰς φύσεις Heraclid.Pont. ap. Ath.12.512b.    4 σ. λέξιν lower it, make it mean, Hermog.Id.1.6; pronounce a syllable short, opp. ἐκτείνω, D.H.Comp.14 (Pass.); δίχρονα συνεσταλμένα doubtful vowels when shortened, A.D.Pron.11.19.    5 [ὀνόματα] συστέλλεται ἐκ τῆς πολλῆς ποιότητος τῇ παραθέσει τοῦ ἄρθρου are reduced or restricted out of their generality, Id.Synt.69.4.    II wrap closely up, shroud, οὐ δάμαρτος ἐν χεροῖν πέπλοις συνεστάλησαν E.Tr.378, cf. Luc.Im.7:—Med., ξυστειλάμεναι θαἰμάτια wrapping our cloaks close round us, Ar.Ec.99; συστέλλου σεαυτήν gird up your loins, get ready for action, ib.486 (lyr.); ξυστᾰλείς tucked up, ready for action, Id.V.424 (troch.), cf. Lys.1042 (troch.).    2 cloak, συνέστελλε καὶ συνέκρυπτεν . . τὴν δυσμένειαν Plu.Galb.18 (unless in signf. 1.2).

German (Pape)

[Seite 1044] 1) zusammenziehen, einziehen; τὰ ἱστία, Ar. Ran. 997; ξυστείλασθαι τὰ ἱμάτια, Eccl. 99; dah. verkürzen, vermindern, τὴν δίαιταν, Plut. Cat. min. 4; insbes. das Gesicht zusammenziehen und in Falten legen, Luc. D. mer. 13, 5. – Bei den Gramm. eine Sylbe kurz brauchen, u. pass. kurz sein, Ggstz ἐκτείνω. – 2) zurückziehen, zurücktreiben, abhalten. – 3) übertr., demüthigen, niederschlagen; τὰ μέγιστα πολλάκις θεὸς συνέστειλεν, Eur. frg. Teleph. 25; συνέσταλμαι κακοῖς, Herc. Fur. 1417; πρὸς ταῦτα συστέλλου σεαυτήν, Ar. Eccl. 486; εἰς εὐτέλειαν ξυστελλόμενοι, Thuc. 8, 4; καὶ ταπεινοῦν, Plat. Lys. 210 e; ὡς τὸ μέτριον μᾶλλον συνέστειλε, Legg. III, 691 e; ἁμαρτήματα εἰς ἐλάχιστον συστεῖλαι, Dem. 18, 246, wie γῆ ἐς βραχὺ συνεσταλμένη, Luc. Icarom. 12; συνέστειλε τὸν δῆμον εἰς ὑπηρέσιον, Plut. Them. 4; neben ἐταπείνωσε τὸ φρόνημα, Cim. 12. – Pass. niedergeschlagen, muthlos sein, Plut. Lys. 12; συσταλῆναι, bestürzt werden, Pol. 24, 5, 13.

Greek (Liddell-Scott)

συστέλλω: πρκμ. συνέσταλκα. Συνέλκω, συμμαζεύω, σμικρύνω, σουφρώνω (ἐξυπακούεται ἡ αἰτιατικὴ τὰ ἱστία), Ἀριστοφ. Βάτρ. 999, πρβλ. Ἱππ. 432· - συστέλλω, σουφρώνω, ἐπὶ τοῦ στόματος, Ἱππ. περὶ Ἀρχ. Ἰητρ. 17· συστ. ἑαυτόν, ἐπὶ ὄφεως, Ἀριστ. περὶ τὰ Ζ. Ἱστ. 7. 4, 3· συστ. καὶ προβάλλειν τὴν γλῶτταν ὁ αὐτ. περὶ Ζ. Μορ. 2. 17, 2· συστ. τὸ πρόσωπον, εἰς ἔκφρασιν ἀηδίας, Λουκ. Ἑταιρ. Διάλ. 13. 5· ἐπὶ στρατιωτῶν, σ. τινὰς εἰς τὸ τεῖχος, εἴσω τοῦ χάρακος Πλουτ. Σύλλ. 9, Κάμιλλ. 34. - Παθητ., συστέλλομαι, «συμμαζώνομαι», Ἀριστ. π. Κινήσ. 7, 9, κλπ.· σ. εἰς ὀλίγον Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 1. 15, 1, Πλουτ. Ἀριστείδ. 14, κλπ.· εἰς μεῖόν τι Ξεν. Πόροι 4, 3· ἐς βραχὺ Λουκ. Ἰκαρομ. 12· συνεσταλμένος ὄγκῳ Διόδ. 4. 20, πρβλ. συνεσταλμένως. 2) ὑποβιβάζω, ἐλαττώνω, τὴν τῶν βασιλέων γένεσιν εἰς τὸ μέτριον Πλάτ. Νόμ. 691Ε· ταπεινοῦντα καὶ σ. ὁ αὐτ. ἐν Λύσ. 210Ε· σ. τὰ ἁμαρτήματα εἰς τὸ ἐλάχιστον Δημ. 309. 2· συσ. ἐπὶ τὸ ταπεινότερον Ἀριστ. Ρητορ. πρ. Ἀλέξ. 3, 9· τὰ συσσίτια πρὸς τὸ σωφρονέστερον Δίων Κ. 54. 2. - Παθητ., συστέλλομαι, «συμμαζώνομαι», «ζαρώνω», Εὐρ. Ι. Τ. 295· σ. τῇ διαίτῃ, γίνομαι μέτριος, Ἱππ. π. Ἄρθρ. 817· ξ. ἐς εὐτέλειαν, περιορίζω τὰς δαπάνας μου, Θουκ. 8. 4, πρβλ. συντέμνω ΙΙ. 3. 3) μεταφορ., ταπεινῶ, ὑποβιβάζω, ἐξευτελίζω, τὰ μέγιστα θεὸς συνέστειλεν Εὐρ. Ἀποσπ. 724· αἱ συμφοραὶ σ. τινα Ἰσοκρ. 176Α. - Παθ., καταρρίπτομαι, ταπεινοῦμαι, ἐξευτελίζομαι, συνέσταλμαι κακοῖς Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 1417, πρβλ. Τρῳ. 108· δοῦλοι σ. τὰς φύσεις Ἡρακλείδ. παρ’ Ἀθην. 512Β, πρβλ. Πολύβ. 5. 15, 8, κτλ. 4) συσ. λέξιν, ταπεινῶ αὐτήν, κάμνω αὐτὴν χυδαίαν, Ρήτορες (Walz) τ. 3, σ. 225· - προφέρω συλλαβὴν βραχέως, ἀντίθετον τῷ ἐκτείνω, Διον. Ἁλ. π. Συνθέσ. 14, κλπ. ΙΙ. περιτυλίσσω στενῶς, οὐ δάμαρτος ἐν χεροῖν πέπλοις ξενεστάλησαν Εὐρ. Τρῳ. 378, πρβλ. Λουκ. π. Εἰκ. 7. - Μέσ., συστείλασθαι θαἰμάτια, νὰ περιτυλίξωμεν τὰ ἱμάτιά μας στενῶς ἐπάνω μας, Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 99· συστέλλου σεαυτόν, περίζωσαι, ἔσο ἕτοιμος πρὸς ἐνέργειαν, αὐτόθι 484· συσταλεῖς, περιζωσθείς, περισφιγχθείς, ἕτοιμος πρὸς ἐνέργειαν, ὁ αὐτ. ἐν Σφ. 424, ἐν Λυσ. 1042. 2) ἐπικαλύπτω, ἀποκρύπτω, Πλουτ. Γάλβ. 18.

French (Bailly abrégé)

ao. συνέστειλα, pf. συνέσταλκα;
Pass. ao.2 συνεστάλην, pf. συνέσταλμαι;
I. rassembler, d’où
1 refermer, replier : ἱστία AR des voiles, càd prendre des ris;
2 contracter : τὸ πρόσωπον LUC le visage;
3 refouler : εἰς τὸ τεῖχος PLUT dans l’enceinte des remparts;
4 restreindre, réduire ; Pass. se restreindre : σ. ἐς εὐτέλειαν THC réduire ses dépenses à une simplicité convenable;
5 déprimer, rabaisser;
II. envelopper entièrement.
Étymologie: σύν, στέλλω.

English (Strong)

from σύν and στέλλω; to send (draw) together, i.e. enwrap (enshroud a corpse for burial), contract (an interval): short, wind up.

English (Thayer)

1st aorist συνέστειλα; perfect passive participle συνεσταλμένος; properly, to place together;
a. to draw together, contact (τά ἱστία, Aristophanes ran. 999; τήν χεῖρα, εἰς ὀλίγον συστέλλω, Theophrastus, de caus. plant. 1,15, 1); to diminish (τήν δίαιταν, Isocrates, p. 280d.; Dio Cassius, 39,37); to shorten, abridge, passive, ὁ καιρός συνεσταλμένος ἐστιν, the time has been drawn together into a brief compass, is shortened, to roll together, wrap up, wrap round with bandages, etc., to enshroud (τινα πεπλοις, Euripides, Troad. 378): τινα, i. e. his corpse (for burial), Acts 5:6.

Greek Monolingual

ΝΜΑ, και αττ. τ. ξυστέλλω Α
κάνω κάτι να σμικρυνθεί σε όγκο ή σε έκταση, σμικρύνω
νεοελλ.
1. μέσ. συστέλλομαι
μτφ. αισθάνομαι ντροπή, δεν έχω τόλμη
2. (η μτχ. παθ. παρακμ. ως επίθ.) συνεσταλμένος, -η, -ο
ντροπαλός, άτολμος
3. φρ. «συνεσταλμένη βαθμίδα»
γλωσσ. εξασθενωμένη μεταπτωτική βαθμίδα κατά την οποία το συμφωνικό ημίφωνο μεταπίπτει σε φωνηεντικό, π.χ. τρέχ-ω / τράχ-ηλος, δέρκ-ομαι / δράκ-oς, στέλ-λω / σταλτός
αρχ.
1. (σχετικά με το στόμα) σουφρώνω
2. ελαττώνω («εἰς τὸ μέτριον μᾱλλον συνέστειλε», Πλάτ.)
3. ταπεινώνω, εξευτελίζω («τοὺς μὲν ἄλλους αἱ συμφοραὶ συστέλλουσι καὶ ποιοῡσι σωφρονεστέρους», Ισοκρ.)
4. πιέζω
5. περιτυλίγω σφιχτά ώστε να περιορίσω τον όγκο ή την έκταση ενός πράγματος
6. αποκρύπτω («συνέστελλε καὶ συνέκρυπτεν... τὴν δυσμένειαν», Πλούτ.)
7. αρνούμαι να δώσω («τῆς φιλανθρωπίας τὸν κύριον ὅτι μὴ ἄρδην τὸ ὅλον συνέστειλεν», Πέτρ. Αλεξ.)
8. (με αυτοπαθ. αντων.) τραβιέμαι πίσω, οπισθοχωρώ, αποσύρομαι («συστείλαντες εἴσω τοῡ χάρακος ἑαυτούς», Πλούτ.)
9. μέσ. α) ζώνομαι ολόγυρα
β) (κατ' επέκτ.) ετοιμάζομαι για δράση
10. παθ. α) (για συλλαβή) προφέρομαι βραχέως
β) γραμμ. υφίσταμαι περιορισμό ως προς τη σημασία ή τη χρήση μου
11. φρ. α) «συστέλλω τὸ πρόσωπον» — ζαρώνω το πρόσωπο, ιδίως για να εκφράσω αηδία (Λουκιαν.)
β) «συστέλλομαι τῇ διαίτῃ» — μετριάζω τη δίαιτά μου, γίνομαι εγκρατής (Ιπποκρ.).
[ΕΤΥΜΟΛ. < συν- + στέλλω «φέρω, μαζεύω, συνάγω»].