solus

Latin > English (Lewis & Short)

sōlus: a, um (
I gen. regular. solius; dat. soli; gen. m. soli, Cato ap. Prisc. p. 694 P.; dat. m. SOLO, Inscr. Orell. 2627; f. solae, Plaut. Mil. 4, 2, 28; Ter. Eun. 5, 6, 3), adj. orig. the same with sollus, q. v.; cf. salus. By Pott referred to sui, Kühn. Zeitschr. 5, 242.
I Lit.
   A In gen., alone, only, single, sole (syn.: unus, unicus, singularis): quod egomet solus feci, nec quisquam alius affuit, Plaut. Am. 1, 1, 269: cum omnibus potius quam soli perire voluerunt, Cic. Cat. 4, 7, 14: cum visum esset utilius solum quam cum altero regnare, id. Off. 3, 10, 41: licebit eum solus ames, id. Att. 6, 3, 7: tot mea Solius solliciti sint causa, ut, etc., Ter. Heaut. 1, 1, 77: nec mihi soli versantur ante oculos ... sed, etc., Cic. Lael. 27, 102: non sibi se soli natum meminerit, id. Fin. 2, 14, 45 fin.: extra Peloponnesum Aenianes, etc. ... soli absunt a mari, id. Rep. 2, 4, 8: quae sola divina sunt, id. Tusc. 1, 27, 66: ita sola errare videbar, Enn. Ann. 1, 45; cf. Plaut. Am. 1, 1, 2: Africanum solitum esse dicere, se numquam minus solum esse, quam cum solus esset, Cic. Rep. 1, 17, 27: rem narrabit sola soli, Ter. Hec. 3, 2, 15; 4, 1, 42; id. Eun. 3, 5, 31; Cato ap. Prisc. p. 694 P.: de viginti Restabam solus, Ov. M. 3, 688: solus ex plurimis servis, Plaut. Most. 4, 1, 23: solus ex toto illo collegio, Cic. Prov. Cons. 8, 18: Stoici soli ex omnibus, id. de Or. 3, 18, 65: tu ex omnibus, id. Fam. 2, 17, 6: ego meorum solus sum meus, Ter. Phorm. 4, 1, 21: coturnices solae animalium, Plin. 10, 23, 33, § 69: solus inter omnes, Mart. 4, 2, 1: quae (actio) sola per se ipsa quanta sit, histrionum ars declarat, Cic. de Or. 1, 5, 18; so, per se, id. Top. 15, 59; Liv. 1, 49; 10, 1 al.—With subj. inf.: nam solum habere velle summa dementia est, Cic. Tusc. 4, 26, 56.—Strengthened by unus: Ch. Quid, duasne is uxores habet? So. Obsecro: unam ille quidem hanc solam, Ter. Phorm. 5, 1, 27: solum unum hoc vitium affert senectus hominibus, id. Ad. 5, 3, 47: furta praetoris quae essent HS. duodecies, ex uno oppido solo exportata sunt, Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185: unam solam scitote esse civitatem, quae, etc., id. ib. 2, 2, 5, § 13: te unum solum suum depeculatorem venisse, id. Pis. 40, 96.—With other numerals (freq. and class.), Plaut. Bacch. 4, 9, 51; Cic. Ac. 2, 45, 138; id. Att. 2, 1, 5; id. Phil. 11, 8, 18; id. Verr. 2, 2, 74, § 182: Ge. Quantum tibi opus est argenti? Ph. Solae triginta minae, Ter. Phorm. 3, 3, 24; Caes. B. G. 1, 40: qui solos novem menses Asiae praefuit, Cic. Att. 5, 17, 5; Liv. 1, 55, 8; 6, 36, 8; 37, 23, 10; and Suet. Aug. 97. —In voc.: felix lectule talibus sole amoribus, Attic. ap. Prisc. p. 673 P.—
   B In partic., alone, lonely, solitary, forsaken, deserted; without relatives, friends, etc. (rare; syn. solitarius): sola sum: habeo hic neminem, Neque amicum neque cognatum, Ter. Eun. 1, 2, 67; cf. id. Ad. 3, 1, 4; id. And. 2, 3, 7: solus atque omnium honestarum rerum egens, Sall. J. 14, 17; id. H. 3, 61, 3 Dietsch: gaudet me vacuo solam tabescere lecto, Prop. 3, 5 (4, 6), 23.—
II Transf., of places, lonely, solitary, unfrequented, desert, = desertus (class.): hic solis locis composita sum, Hic saxa sunt, hic mare sonat, nec quisquam Homo mihi obviam venit, Plaut. Rud. 1, 3, 22; cf.: cum in locis solis moestus errares, Cic. Div. 1, 28, 59: loca, Lucr. 6, 396; Cic. Fragm. ap. Quint. 5, 13, 28; Nep. Eum. 8, 6 (for which shortly before: loca deserta); Sall. J. 103, 1: locus, Plaut. Aul. 4, 6, 7; Ter. And. 2, 4, 3: terrae, Plaut. Rud. 1, 4, 8; id. Most. 4, 3, 3; Ter. Phorm. 5, 7 (8), 86: Libyae agri, Verg. G. 3, 249: insula, Cat. 64, 184: in harena, id. 64, 57: solā sub rupe, Verg. E. 10, 14; Cat. 64, 154: in monte, Tib. 1, 2, 72 (Müll. solito) et saep.—Hence, adv.: sōlum, alone, only, merely, barely.
   A Affirmatively (rare but class.; syn. tantum, but never with numerals, except unus; cf. solus, A. supra): de re unā solum dissident, de ceteris mirifice congruunt. Ain' tandem? unā de re solum est dissensio? Cic. Leg. 1, 20, 53: nos nuntiationem solum habemus: consules etiam spectionem, id. Phil. 2, 32, 81; id. Or. 48, 160: quasi vero atrā bili solum mens ac non saepe vel iracundia graviore vel timore moveatur, id. Tusc. 3, 5, 11: quae hominum solum auribus judicantur, id. N. D. 2, 58, 146: quasi vero perpetua oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit, id. Fin. 2, 6, 17.—
   2    Strengthened by modo, and joined with it in one word, sōlummŏdo (only late Lat., for the true reading, Plin. 34, 8, 19, § 92, is unam tantum, Jan. Detlef.; whereas tantummodo is class.): de exercitore solummodo Praetor sentit, Dig. 4, 9, 1, § 2: pretii solummodo fieri aestimationem, ib. 9, 2, 23, § 1; 11, 5, 1, § 3; 28, 5, 1, § 1; Quint. Decl. 247; Tert. Res. Carn. 26; Hier. Ep. 12.—
   B Negatively: non solum, nec (neque) solum ... sed (verum) etiam (et), etc., not only (not merely, not barely) ... but also, etc. (class. and freq.): non solum publicas, sed etiam privatas injurias ultus est, Caes. B. G. 1, 12 fin.: urbes non solum multis periculis oppositae, sed etiam caecis, Cic. Rep. 2, 3, 6: importantur non merces solum adventiciae, sed etiam mores, id. ib. 2, 4, 7: neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum, id. ib. 2, 15, 28: te non solum naturā et moribus, verum etiam studio et doctrinā esse sapientem, id. Lael. 2, 6: non nobis solum nati sumus, id. Off. 1, 7, 22: ut sapiens solum contentus possit vivere, id. Fin. 1, 13, 44 Madv. ad loc.: bestiae sibi solum natae sunt, id. ib. 3, 19, 63: nec vero solum hanc libidinem laudant, id. Tusc. 4, 19, 44: servavit ab omni Non solum facto verum opprobrio quoque turpi, Hor. S. 1, 6, 84: non enim jus illud solum superbius populo, sed violentius videri necesse erat, Cic. Leg. 3, 7, 17; id. Cat. 3, 10, 24: non solum ortum novum populum, sed adultum jam, etc., id. Rep. 2, 11, 21: quibus opibus ac nervis non solum ad minuendam gratiam, sed paene ad perniciem suam uteretur, Caes. B. G. 1, 20: quae non solum facta esse, sed ne fieri quidem potuisse cernimus, Cic. Rep. 2, 15, 28: bene meriti de rebus communibus, ut genere etiam putarentur non solum ingenio esse divino, id. ib. 2, 2, 4: neque solum civis, set cujusmodi genus hominum, Sall. C. 39, 6; v. non and sed.

Latin > English (Lewis & Short)

sŏlus: ūs, m., v. solum
I init.

Latin > French (Gaffiot 2016)

(1) sōlus,⁶ a, um,
1 seul, unique : solus ex toto collegio Cic. Prov. 18, seul de tout le collège ; Stoici soli ex omnibus Cic. de Or. 3, 65, les Stoïciens seuls entre tous ; non mihi soli... sed etiam posteris Cic. Læl. 102, non pas à moi seul... mais aussi à la postérité, cf. Cic. CM 63 ; solum habere velle summa dementia est Cic. Tusc. 4, 56, vouloir être seul à avoir qqch., c’est le comble de la folie ; ex uno oppido solo Cic. Verr. 2, 2, 185, d’une seule ville, uniquement, cf. Cic. Verr. 2, 2, 13 ; Pis. 96 ; solos novem menses præesse Cic. Att. 5, 17, 5, gouverner pendant neuf mois seulement, cf. Cic. Verr. 2, 2, 182 ; Phil. 11, 18 ; Ac. 2, 138, etc.
2 isolé, délaissé : Ter. Eun. 147 ; Ad. 291 ; Sall. J. 14, 17
3 solitaire, désert [où il n’y a pas d’hommes] : in locis solis Cic. Div. 1, 59, dans des lieux déserts, cf. Sall. J. 103, 1 ; [poét.] sola sub nocte per umbram Virg. En. 6, 268, dans la solitude de la nuit à travers l’ombre. au lieu de solius, gén. soli Cat. d. Prisc. Gramm. 7, 36 || au lieu de soli, dat. m. solo CIL 14, 2977 ; f. solæ Pl. Mil. 356 ; 1019 ; Ter. Eun. 1004.

Latin > German (Georges)

(1) sōlus¹, a, um, Genet. sōlīus, Dat. sōlī (se, mit dem Umlaut so, wie socors aus se u. cor), ganz allein, einzig, bloß, I) im allg.: solum regnare, Cic.: solum unum hoc vitium, Ter.: uno illo solo antistite, Cic.: solos novem menses, bloße neun M., Cic. – II) prägn.: A) allein = alleinstehend, verlassen (ohne Freunde, Verwandte usw.), sola sum, Ter. eun. 147; vgl. Ter. Andr. 381; adelph. 291. – B) einsam, menschenleer, öde (s. Spengel Ter. Andr. 406. Nipperd. Nep. Eum. 8, 6), locus, Komik.: loca, Cic. u. Nep.: terrae, Plaut.: neque magis solae terrae solae sunt quam haec loca atque hae regiones, Plaut.: sola sub rupe, Catull. – C) einzig = außerordentlich, ungemein, solum id est carum mihi, Ter. adelph. 49: solus est homo amico amicus, Ter. Phorm. 562: nam sine controversia ab dis solus diligere, ibid. 854. – / Genet. soli, Cato orig. 1. fr. 24: Genet. fem. solae, Auson. idyll. 13. praef. p. 140, 3 Schenckl: Dat. m. solo, Corp. inscr. Lat. 14, 2977: Dat. fem. solae, Plaut. mil. 356 u. 1019. Ter. eun. 1004: Voc. ungebr.