μόχθος

English (LSJ)

ὁ, = Homeric μόγος,

   A toil, hardship, distress, ἀμφὶ δ' ἀέθλῳ δῆριν ἔχειν καὶ μ. Hes.Sc.306; μόχθων ἀμπνοά, ἀμοιβά, Pi.O.8.7, N.5.48: freq. in Trag., A.Ch.921, S.Ph.480, etc.: also in pl., toils, troubles, hardships, A.Pr.541 (lyr.), etc.; of the labours of Heracles, S.Tr.1101, 1170; μ. τέκνων for them, E.Med.1261 (lyr.); μόχθον ἀμφὶ πράγμασι Epigr. ap. Aeschin.3.184; Ἀπελλείου μ. γραφίδος, of a picture, APl.4.178 (Antip. Sid.).—Rare in early Prose (not in Pl. or Oratt.), cf. μ. καὶ ταλαιπωρίη Democr.223; ἐλευθέριοι μ. X.Smp.2.4; διὰ μόχθων Id.Cyr.1.6.25: freq. in LXX, Ex.18.8, al.; κόπος καὶ μ. 1 Ep.Thess.2.9; μ. implies hardship, πόνος work (but μ. is said to be Cret. for πόνος AB1096).

German (Pape)

[Seite 212] ὁ (vgl. μόγος, verwandt mit ἄχθος u. ὄχθος), Anstrengung, Mühe; Kampfesmühe, Hes. Sc. 306; δορυσσόντων μόχθων ἄταν, Soph. Ai. 1167; oft bei Pind., ἐξαίρετον ἕλε μόχθον, P. 2, 30, μόχθον δύστανον ἀμφέπει, 4, 268, ἀτόλματον Ἑλλάδι μόχθον, I. 7, 11, μόχθων ἀμπνοάν, ἀμοιβάν, O. 8, 7 N. 5, 48; μάτην ὁ μόχθος, Aesch. Ch. 514; so von den Arbeiten des Herakles, Soph. Tr. 1091; θήρας μόχθον ἐκλελοιπότα, Eur. Hipp. 52; ταύτης ὁ μόχθος θάπτειν πόσιν, Mel. 1276; ἀμφὶ ξυνοῖσι πράγμασι μόχθον ἔχειν, Epigr. bei Aesch. 3, 184; übh. Mühsal, Noth, Elend, μυρίοις μόχθοις διακναιόμενον, Aesch. Prom. 539 u. öfter; τλάμων ἄρ' ἐγὼ καὶ μόχθῳ λωβατός, Soph. Phil. 1090; τοῖς θανοῦσι μόχθος οὐ προσγίγνεται, Tr. 1163; Eur. oft u. sp. D.; auch in späterer Prosa, wie N. T. – Hesych. erkl. πόνος u. κακοπάθεια.

Greek (Liddell-Scott)

μόχθος: ὁ, = τῷ Ὁμηρικῷ μόγος, κόπος, ἔργον βαρύ, ταλαιπωρία, θλῖψις, ἀνησυχία, πρῶτον ἐν Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 306· ἀκολούθως συχνὸν παρὰ Τραγ., οἵτινες ὡσαύτως χρῶνται τῇ λέξει ἐν τῷ πληθ., ταλαιπωρίαι, κακοπάθειαι, βάσανα, Αἰσχύλ. Πρ. 541, κτλ.· ἐπὶ τῶν ἄθλων τοῦ Ἡρακλέους, Σοφ. Τρ. 1101, 1170· μ. τέκνων, ὑπὲρ τῶν τέκνων, Εὐρ. Μήδ. 1261· μόχθον ἔχειν ἀμφί τινι Ἐπίγραμμ. παρ’ Αἰσχίν. 80. 17· μ. γραφίδος, ἐπὶ εἰκόνος, Ἀνθ. Πλαν. 178. - τὸ μοχθέω, μόχθος δὲν εἶναι συνήθη παρὰ τοῖς πεζογράφοις, καὶ τοῦτο εἶναι μία τῶν διαφορῶν ἀπὸ τοῦ πονέω, πόνος. Προσέτι ἂν καὶ ἀμφότερα κεῖνται ἐπὶ τῆς σημασίας τῆς ταλαιπωρίας, ὅμως ἡ ἔννοια αὕτη ἀνήκει κυρίως εἰς τὸ μόχθος (ἐκ τοῦ μογέω, μόγος, πρβλ. ἄχθος), ἐν ᾧ τὸ πόνος σημαίνει ἁπλῶς κόπον, ἔργον κοπῶδες, ἐργασίαν, Λατ. labor (ἐκ τῆς αὐτῆς ῥίζης, ἐξ ἧς τὸ πένομαι πένης, = ἡ τοῦ πένητος μοῖρα).

French (Bailly abrégé)

ου (ὁ) :
peine, travail, fatigue.
Étymologie: R. Μογ, souffrir ; cf. μόγις.

English (Slater)

μόχθος (-ος, -ου, -ῳ, -ον; -ων, -οις.)
   1 toil esp. in athletic effort: cf. πόνος. μαιομένων μεγάλαν ἀρετὰν θυμῷ λαβεῖν, τῶν δὲ μόχθων ἀμπνοάν (O. 8.7) ἔπορε μόχθῳ βραχύ τι τερπνόν (O. 10.93) ἀνὴρ ἐξαίρετον ἕλε μόχθον (sc. Ἰξίων) (P. 2.30) “μόχθου καθύπερθε νεᾶνις ἧτορ ἔχοισα” (P. 9.31) γλυκεῖάν τοι Μενάνδρου σὺν τύχᾳ μόχθων ἀμοιβὰν ἐπαύρεο (N. 5.48) εἰ Μναμοσύνας ἕκατι λιπαράμπυκος εὕρηται ἄποινα μόχθων κλυταῖς ἐπέων ἀοιδαῖς (sc. καλὰ ἔργα) (N. 7.16) ἕλκεα ῥῆξαν τὰ μὲν ἀμφ' Ἀχιλεῖ νεοκτόνῳ, ἄλλων τε μόχθων ἐν πολυφθόροις ἁμέραις (N. 8.31) ἐπεὶ κούφα δόσις ἀνδρὶ σοφῷ ἀντὶ μόχθων παντοδαπῶν ξυνὸν ὀρθῶσαι καλόν (I. 1.46) οὔτοι τετύφλωται μακρὸς μόχθος ἀνδρῶν (I. 5.57) μὴ προφαίνειν τίς φέρεται μόχθος ἄμμιν fr. 42. 2. μόχθος ἡσυχίαν φέρει καιρῷ καταβαίνων (Pae. 2.33) Πηλέος ἀντιθέου μόχθοις νεότας ἐπέλαμψεν μυρίοις (Bergk: μόχοι, μοχθοῖν codd.) fr. 172. 2. met. μόχθον ἄλλοις ἀμφέπει δύστανον ἐν τείχεσιν (sc. δρῦς) (P. 4.268) and so, object of toil, task, ἐς Τροίαν, ἥρωσι μόχθον (I. 6.28) ἐπειδὴ τὸν ὑπὲρ κεφαλᾶς γε Ταντάλου λίθον παρά τις ἔτρεψεν ἄμμι θεός, ἀτόλματον Ἑλλάδι μόχθον (φησὶ δὲ τὸν λτ;γτ;έρξου πόλεμον. Σ.) (I. 8.11)

English (Strong)

from the base of μόγις; toil, i.e. (by implication) sadness: painfulness, travail.

English (Thayer)

μόχθου, ὁ, hard and difficult labor, toil, travail; hardship, distress: κόπος, 3b. (Hesiod scut. 306; Pindar, Tragg., Xenophon, others; the Sept. chiefly for עָמָל.) (Synonym: see κόπος, at the end.)

Greek Monolingual

και μόχτος, ο (ΑΜ μόχθος, Μ και μόχτος)
1. σωματικός κόπος, επίπονη προσπάθεια, καταπόνηση:
2. ταλαιπωρία
μσν.
1. θλίψη
2. βιασύνη, σπουδή
3. βιοπάλη
αρχ.
1. στον πληθ. οι μόχθοι
οι δυσχέρειες, τα βάσανα
2. φρ. «μόχθος τέκνων» — μόχθος υπέρ τών τέκνων, για χάρη τών παιδιών (Ευρ.).
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. ανάγεται στην ΙΕ ρίζα smog- «ταλαιπωρούμαι με ένα μεγάλο φορτίο» (πρβλ. μόγος) και εμφανίζει εκφραστικό επίθημα -θος (πρβλ. άχ-θος, όχ-θος, βρόχ-θος). Κατ' άλλους, η λ. συνδέεται με το αρχ. ινδ. myaks- «είμαι σταθερός».
ΠΑΡ. μοχθηρός, μοχθώ (Ι)
αρχ.
μοχθήεις, μοχθίζω, μοχθώ (ΙΙ), μοχθώδης.
ΣΥΝΘ. (Α' συνθετικό) άμοχθος, βαρύμοχθος, επίμοχθος, πολύμοχθος, φιλόμοχθος
αρχ.
δωδεκάμοχθος, έμμοχθος, εμπεδόμοχθος, εύμοχθος, κακόμοχθος, κλυτόμοχθος, μυριόμοχθος, πλησίμοχθος, πρασίμοχθος, ταλαισίμοχθος, τλησίμοχθος].

Greek Monotonic

μόχθος: ὁ, = μόγος, κόπος, σκληρή δουλειά, δυσκολία, ταλαιπωρία, μπελάς, σε Ησίοδ., Τραγ.· στον πληθ., ταλαιπωρίες, βάσανα, δυσκολίες, στους Τραγ.· τέκνων, λέγεται για χάρη των παιδιών, σε Ευρ.· τα μόχθος και πόνος χρησιμ. από κοινού με την έννοια της δυσκολίας, της ταλαιπωρίας· αυτή όμως η σημασία ανήκει κανονικά στο μόχθος, ενώ το πόνος σημαίνει κανονικά εργασία, Λατ. labor (από το πένομαι, πένης, το ριζικό του φτωχού ανθρώπου).

Russian (Dvoretsky)

μόχθος: ὁ
1) тяжелый труд, мучительное усилие: μάτην ὁ μ.! Aesch. напрасный труд!;
2) страдание, терзание, мука (μόχθῳ λωβατός Soph.).

Frisk Etymological English

Grammatical information: m.
Meaning: exertion, difficulty, distress, misery (Hes. Sc., Pi., trag., mostly poet.).
Compounds: often as 2. member, e.g. πολύ-μοχθος with much exertion (trag., Arist.), also as building-technical expression in πρό-μοχθοι τὰ προβεβλημένα τῶν τοίχων (H., also Delos IIa).
Derivatives: 1. μοχθ-ηρός laborious, miserable, worthless, bad with μοχθηρ-ία bad condition (IA.), -όομαι be laborious (Aq.). 2. μοχθ-ήεις (Nic.), -ώδης (Vett. Val.) id. Verbs: 1. μοχθ-έω, also with ἐκ- a.o., exert oneself, exist with difficulty (poet. since K 106) with μοχθήματα pl. exertions (trag.); 2. μοχθ-ίζω id. (poet. since Β 273; metr. variant of 1. s. Chantraine Gramm. hom. 1. 95, Shipp Studies 95); 3. μοχθ-όω tire (Aq.).
Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]
Etymology: To μόγος, μογέω (s.v.) with expressive enlarging θ, cf. ἄχθος, ὄχθος, βρόχθος a.o. (Schwyzer 510f., Chantraine Form. 366f.)? Basic forms like *μόγσ-θος (Schulze KZ 28, 270 n.l = Kl. Schr. 437 n. 1 [p. 438]) or *μόγσ-τος are hard to explain. -- To be rejected Pisani Ist. Lomb. 73, 528 (to Skt. myakṣ- stick fast); cf. Belardi Doxa 3, 214, W.-Hofinann s. mōlēs. - If the words show a variation γ\/χθ, it will be Pre-Greek. Fur. 319f., 388, who connects μοττίας ᾡ̃ στρέφουσι τῶν ῥυτήρων τὸν ἄξονα H. as Cretan from *μοκτίας.