ζημία

English (LSJ)

Dor. ζᾱμία (SIG239Diii5 (Delph., iv B.C.), etc., later σαμία Delph.3(1).342 (ii B.C.), cf. ταμία, ἀττάμιος), ἡ,

   A loss, damage, Epich. 148; opp. κέρδος, Lys.7.12, Pl.Lg.835b, Arist.EN1132b12; ζημίαν or -ίας λαβεῖν to sustain loss, S.Fr.807, D.11.11; ζ. ποιεῖν Ar.Pl.1124; ζ. ἐργάζεσθαι Is.6.20 (unless in signf. 1.2); ζ. φέρειντῇ πόλει Pl.Lg.l.c.; ζ. εἶναι νομίζειν consider as loss, Isoc.3.50, Is.7.23; ζ. πλείονα ὑπομένειν τῆς τιμῆς PFlor.142.8 (iii A.D.).    2 ζ. ἐργάζεσθαι, of a slave, be guilty of a delict, Is.6.20 (v. supr.), Hyp.Ath.22.    II penalty in money, fine, ζημίην ἀποτίνειν Hdt.2.65, cf. PHal.1.195 (iii B.C.); ἐκτίνειν Pl. Lg.774e; ἱρὴν ζ. ὀφείλειν Hdt.3.52; ζ. καταβάλλειν D.24.83, cf. SIG l.c.; μετὰ . . χρημάτων ζημίας Pl.Lg.862d; ζ. ἐπέκειτο στατήρ Th.3.70; ζημίαν ὀφείλειν τάλαντον Plu.Lys.27; τῆς ζ. ἀφεθῆναι Id.Arist.4.    2 generally, penalty, ζ. ἐπιτιθέναι τινί Hdt.1.144; ζ. ἔπεστί τινι Id.2.136; πρόσκειταί τινι X.Vect.4.21; γλώσσῃ ζ. προστρίβεται A.Pr. 331, cf. 384; with the penalty added, θάνατον ζ. ἐπιθέσθαι, προθεῖναι, τάξαι, to make death the penalty, Th.2.24, 3.44, D.20.135; θάνατος ἡ ζ. ἐπίκειται Hdt.2.38, cf. 65; but ἐφ' οἷς . . θάνατος ἡ ζ. Pl.Prt.325b: in pl., θανάτου ζημίαι πρόκεινται Th.3.45 (v.l.): c. gen. criminis, ζ. ἀδικίας penalty for... Pl.Tht.176d, cf. Lg.860e (pl.).    b simply, expense, SIG717.81 (ii/i B.C.), PLond.5.1660.10, 1674.23 (pl., vi A.D.).    III of what is bought too dearly, a bad bargain, a dead loss, X.Mem.2.3.2: usu. with Adj., φανερὰ ζᾱμία Ar.Ach.737; καθαρὰ ζ., λαμπρὰ ζ., Alciphr.3.21,38, cf. Alex.56.6.

German (Pape)

[Seite 1139] ἡ (kretisch δαμία, damnum), – 1) Verlust, Schaden, Ggstz κέρδος, Plat. Legg. VIII, 835 b; Xen. Cyr. 2, 2, 12 (neben βλάβη) Arist. Eth. 5, 4 u. öfter; Ggstz ὠφέλεια, Xen. Mem. 2, 3, 6; ζημίαν ποιεῖν τινι, Nachtheil bringen, Ar. Put. 1124; ζημίαν λαβεῖν, Schaden leiden, Dem. 11, 11. – 2) Strafe, bes. Geldstrafe, χρημάτων ζημίαις κολάζει ν Plat. Legg. VIII, 847 a; ἐκ τίνειν, bezahlen, VI, 774 e; Isocr. 1, 28; ἀποτίνειν Her. 2, 85; so καταβάλλω, ὀφλισκάνω, s. Poll. 8, 147, ἐπιτιθέναι Plat. Legg. II, 662 b. Uebh. Strafe, auch Todesstrafe, Din. 1, 60; θάνατος ζημία ἐπικέεται Her. 2, 38; θάνατον ζημίαν προθεῖσι Thuc. 3, 44; Xen. Mem. 1, 2, 62 u. öfter. – Καθαρὰ ζημία, reiner Taugenichts, Alciphr. 3, 21, vgl. Ar. Ach. 737 u. Alexis Ath. III, 104 e.

Greek (Liddell-Scott)

ζημία: Δωρ. ζᾱμία, ἡ, βλάβη, Λατ. damnum, Ἐπίχ. 150 Ahr.· ἀντίθ. κέρδος, Λυσ. 109. 23, Πλάτ. Νόμ. 835B, Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 5. 4, 5 κἑξ.· ζημίαν λαβεῖν, νὰ ὑποστῇ ζημίαν, βλάβην, Σοφ. Ἀποσπ. 884, Δημ. 155. 12· ζ. ποιῶ τινι, προξενῶ εἴς τινα ἀπώλειαν, Ἀριστοφ. Πλάτ. 1124· ζ. ἐργάζεσθαι Ἰσαῖ. 58. 19· ζ. φέρειν τῇ πόλει Πλάτ. Νόμ. ἔνθ’ ἀνωτ.· ζ. νομίζειν, ἡγεῖσθαι Ἰσοκρ. 37B, Ἰσαῖ. 65. 39. ΙΙ. ποινὴ χρηματική, πρόστιμον, ζημίην ἀποτίνειν Ἡρόδ. 2. 65· ἐκτεῖσαι Πλάτ. Νόμ. 774E· ὀφείλειν Ἡρόδ. 3. 52· καταβάλλειν Δημ. 727. 4· μετὰ … χρημάτων ζημίας, μὲ πρόστιμον χρηματικόν, Πλάτ. Νόμ. 862D· ἀλλ’ ὡσαύτως, ζημία ἐπίκειται στατήρ, πρόστιμον ἑνὸς στατῆρος..., Θουκ. 3. 70· ζημίαν ὀφείλειν τάλαντον Πλούτ. Λυσ. 27· τῆς ζημίας ἀφεθῆναι ὁ αὐτ. Ἀριστείδ. 4· πρβλ. ἀποχρήματος. 2) καθόλου, τιμωρία, ποινή, ζ. ἐπιτιθέναι τινὶ Ἡρόδ. 1. 144· ζ. ἔπεστί τινι Ἡρόδ. 2. 136· πρόσκειταί τινι Ξεν. Πόρ. 4, 21· γλώσσῃ ζημία προστρίβεται Αἰσχύλ. Πρ. 329, πρβλ. 382· προστιθεμένης τῆς ποινῆς, θάνατον ζημίαν ἐπιτίθεσθαι, προτιθέναι, τάττειν, ὁρίζειν τὸν θάνατον ὡς ποινήν, Θουκ. 2. 24., 3. 44, Δημ. 498. 7· θάνατος ἡ ζ. ἐπικέεται Ἡρόδ. 2. 38, πρβλ. 65· ἀλλά, ἐφ’ οἷς... θάνατος ἡ ζ. Πλάτ. Πρωτ. 325D· θανάτου ζ. πρόσκειται Θουκ. 3. 45· - ὡσαύτως μετὰ γεν. τοῦ ἐγκλήματος, ζ. ἀδικίας, τιμωρία διὰ..., Πλάτ. Θεαιτ. 176D, πρβλ. Νόμ. 860E. ΙΙΙ. λέξις ὑβριστικὴ ἢ ὀνειδιστική, ἀλλ’ ἀείποτε μετ’ ἐπιθ., ὡς φανερὰ ζᾱμία, καθαρὰ βλάβη, ἀπώλεια ἀληθής, ἄνθρωπος οὐτιδανός, Ἀριστοφ. Ἀχ. 737· καθαρὰ ζ., λαμπρὰ ζ., Ἀλκίφρων 3. 21, 38, πρβλ. Ἀλέξ. Δορκ. 1. 6. (Φαίνεται ὅτι σχετίζεται πρὸς τὸ δαμάω, Κρητ. δαμία, Σανσκρ. yam (coercere), ἴδε Ζ ζ ΙΙ. 3· ἴσως δὲ καὶ πρὸς τὸ Λατ. dam-num, πρβλ. Ζ ζ ΙΙ. 2).

French (Bailly abrégé)

ας (ἡ) :
1 dommage, perte : ζημίαν λαβεῖν DÉM éprouver un dommage ; ζημίαν ἡγεῖσθαι IL regarder comme un dommage;
2 amende pécuniaire : ζημίαν ἀποτίνειν HDT payer, acquitter une amende ; ὀφείλειν HDT devoir une amende, être condamné à une amende ; ζημίαν ὀφείλειν τάλαντον PLUT être condamné à une amende d’un talent;
3 en gén. peine, châtiment : ζημίαν ἐπιτιθέναι τινί HDT infliger une peine à qqn ; θάνατον ζημίαν ἐπιτίθεσθαι THC ou προθεῖναι THC ou ποιεῖν XÉN infliger ou fixer par une loi la peine de mort ; θάνατος ἡ ζημία ἐπικέεται HDT, θάνατός ἐστι ἡ ζημία XÉN on est puni de mort;
4 en parl. de pers. : t. de reproche fléau, peste (cf. lat. damnum).
Étymologie: DELG étym. inconnue.

English (Strong)

probably akin to the base of δαμάζω (through the idea of violence); detriment: damage, loss.

English (Thayer)

ζημίας, ἡ, damage, loss (Sophocles, Herodotus down): ἡγεῖσθαι ζημίαν (Xenophon, mem. 2,4, 3; τινα, accusative of person, 2,3, 2), τί, to regard a thing as a loss: κέρδος), 8.

Greek Monolingual

και ζημία και εζημία, η (AM ζημία, Μ και εζημία
Α και δωρ. τ. ζαμία)
1. απώλεια, βλάβη, φθορά, καταστροφή
(«οι ζημιές από την πλημμύρα ήταν πολύ μεγάλες»)
2. τιμωρία, ποινή («ἀγνοοῡσι γἀρ ζημίαν ἀδικίας», Πλάτ.)
νεοελλ.
1. απώλεια αξίας χωρίς αντιστάθμισμα («η επιχείρηση άφησε μεγάλες ζημιές»)
2. φρ. «έρχομαι σε ζημία» — με βρίσκει συμφορά
μσν.
1. αναποδιά
2. φρ. «δίδω ζημίαν» ή «πολεμῶ ζημίαν» ή «γυρίζω ζημίαν» — κάνω κακό, κάνω ζημιά σε κάποιον, βλάπτω, καταστρέφω
μσν.-αρχ.
χρηματική ποινή, πρόστιμο
αρχ.
1. (ως υβριστική λέξη) άνθρωπος μηδαμινός
2. έξοδο, δαπάνη.
[ΕΤΥΜΟΛ. Άγνωστης ετυμολ. Ίσως η λ. συνδέεται με τα ζήλος, ζητώ, δίζημαι «επιζητώ, προσπαθώ, επιδιώκω»].

Greek Monotonic

ζημία: Δωρ. ζᾱμία, ἡ,
I. απώλεια, βλάβη, ζημιά (ό,τι και στη Ν.Ε.), Λατ. damnum, αντίθ. προς το κέρδος, σε Πλάτ. κ.λπ.· ζημίαν λαβεῖν, υφίσταμαι ζημία, απώλεια, βλάβη, σε Δημ.
II. 1. χρηματικό πρόστιμο, χρηματική ποινή· ζημίην ἀποτίνειν, σε Ηρόδ.· ὀφείλειν, στον ίδ.· καταβάλλειν, σε Δημ.· ζημία ἐπίκειται στατήρ, επιβάλλεται χρηματικό πρόστιμο ύψους ενός στατήρα, σε Θουκ.
2. γενικά, ποινή· ζημία ἐπιτιθέναι τινί, σε Ηρόδ.· ζημία πρόσκειταί τινι, σε Ξεν.· θάνατον ζημίαν ἐπιτίθεσθαι, προτιθέναι, τάττειν, καθορίζω ως ποινή τον θάνατο, σε Θουκ. κ.λπ.
III. φανερὰ ζᾱμία, καθαρή βλάβη, αληθινή απώλεια, σκέτη ζημιά, άνθρωπος τιποτένιος (φράση υβριστική ή χλευαστική), σε Αριστοφ. (αμφίβ. προέλ.).

Dutch (Woordenboekgrieks.nl)

ζημία -ας, ἡ, Ion. ζημίη, Dor. ζᾱμία schade, verlies:; ὅστις ἐποίεις ζημίαν jij, die schade toebracht Aristoph. Pl. 1124; μὴ τὸ μὲν λαβεῖν κέρδος εἶναι νομίζετε, τὸ δ ’ ἀναλῶσαι ζημίαν jullie moeten niet denken dat ontvangen gelijk is aan winst, en uitgeven slechts verlies Isocr. 3.50; uitbr. schadepost: overdr.. τοὺς ἀδελφοὺς ζημίαν ἡγεῖσθαι zijn broers als verliespost beschouwen Xen. Mem. 2.3.2; τίς δ ’ οὕτως ἄνους ὃς ὑμέ κα πρίαιτο φανηρὰν ζαμίαν; wie is zo dwaas dat hij jullie wil kopen: zo’n evidente miskoop? Aristoph. Ach. 737. geldboete:. ζημίην ἀποτίνειν een boete betalen Hdt. 2.65.5; ἱρὴν ζημίην... τῷ Ἀπόλλωνι ὀφείλειν een heilige boete aan Apollo moeten betalen Hdt. 3.52.1. uitbr. straf, bestraffing:, τούτοισι... ταύτην τὴν ζημίην ἐπέθηκαν aan hen hebben zij die straf opgelegd Hdt. 1.144.3; θάνατον ζημίαν προτιθέναι of τάττειν of ἐπιτίθεσθαι de doodstraf opleggen, pass..; θύσαντι θάνατος ἡ ζημίη ἐπίκειται voor wie offert is de doodstraf vastgesteld Hdt. 2.38.3; ἐφ ’ οἷς οὐκ ἔστι θάνατος ἡ ζημία voor wie de doodstraf niet geldt Plat. Prot. 325b; met gen.. τῶν... ἑκουσίων ἁμαρτημάτων μείζους τὰς ζημίας θήσομεν voor vrijwillig begane misstappen zullen wij de straffen zwaarder maken Plat. Lg. 860e.

Russian (Dvoretsky)

ζημία: ион. ζημίη, дор. ζᾱμία ἡ
1) ущерб, урон, вред, убыток (ζημίαν τινὶ φέρειν Plat. или ποιεῖν Arph.): ἐπὶ ζημίᾳ τινός Xen. в ущерб кому-л.; ζημίαν ἡγεῖσθαι или νομίζειν Isocr. считать убытком; ζημίαν λαβεῖν Dem. терпеть ущерб;
2) денежное взыскание, пеня, штраф (ζημίαν ὀφείλειν Her.): ζημίαν ὀφείλειν τάλαντον Plut. быть присужденным к пене в один талант; ζ. καθ᾽ ἑκάστην χάρακα ἐπέκειτο στατήρ Thuc. за каждый (вырванный) кол был назначен штраф в один статер; ζημίαν ἀποτίνειν Her., ἐκτίνειν Plat. или καταβάλλειν Dem. платить пеню, вносить штраф;
3) кара, наказание: χρημάτων ζ. Plat. денежный штраф; ζ. ἀδικίας Plat. кара за несправедливость; ζημίαν (ἐπι)τιθέναι τινί Plat. налагать наказания на кого-л. или устанавливать кары для кого-л.; ζημίᾳ κολάζειν или ζημιοῦν τινα Plat. (по)карать кого-л.; θάνατον ζημίαν ἐπιτίθεσθαι или προθεῖναι Thuc., ποιεῖν Xen. или τάττειν Arst., Dem. устанавливать смертную казнь; θάνατός τινι ἡ ζ. ἐπικέεται Her. кто-л. подлежит смертной казни.

Frisk Etymological English

Grammatical information: f.
Meaning: loss, damage, penalty (Ion.-Att.).
Dialectal forms: Dor. ζαμία
Compounds: As 2. member in ἀ-, ἐπι-ζήμιος (-α-) a. o.
Derivatives: ζημιώδης damaging (Pl., X.) and the denomin. ζημιόω damage, punish (IA) with ζημίωμα penalty, fine, loss (Pl., X.), -ωσις punishment (Arist.), -ωτής executioner (Eust., Sch.), -ωτικός subject to a ζ. (Vett. Val.).
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: Uncertain. Sommer Lautstud. 157f. connected ζη-μία with ζῆλος, ζητέω, δίζημαι (s. vv.); to ζῆλος zeal : ζημία fine cf. OE anda zeal, OHG antōn punish. Kuiper Glotta 21, 281f. connected Skt. dīná-, Gr. δειλός s. v.; IE dei̯ā-).

Middle Liddell

I. loss, damage, Lat. damnum, opp. to κέρδος, Plat., etc.; ζημίαν λαβεῖν to sustain loss, Dem.
II. a penalty in money, a fine, mulct, ζημίην ἀποτίνειν Hdt.; ὀφείλειν Hdt.; καταβάλλειν Dem.; ζημία ἐπίκειται στατήρ a fine of a stater is imposed, Thuc.
2. generally a penalty, ζ. ἐπιτιθέναι τινί Hdt.; ζ. πρόσκειταί τινι Xen.; θάνατον ζημίαν ἐπιτίθεσθαι, προτιθέναι, τάττειν to make death the penalty, Thuc., etc.
III. φανερὰ ζαμία a mere good-for-nothing, a dead loss, Ar. [deriv. uncertain]