ἑρμηνεύω

English (LSJ)

Dor. ἑρμᾱνεύω SIG1168.88 (Epid.),
A interpret foreign tongues, X.An.5.4.4; translate, D.H.Th.49, etc.; ἀπὸ Πωμαϊκῶν PRyl.62.30 (iii A. D.):—Pass., Ἑλληνιστί D.H.2.12, cf. LXX Jb.42.17, etc.
II explain, expound, S.OC398, E.Fr.636.5, etc.; ὑμῖν ταῦτα Antipho 3.2.1; ὅ τι λέγει Philyll.11; τὰ τῶν ποιητῶν Pl.Ion535a:—Med., Id.Epin.985b:—Pass., Arist.SE166b11.
2 put into words, express, Th.2.60, Pl. Lg.966b, etc.; τι διά τινος Hermog.Id.2.5; τι πεζῶς Id.Meth.30:—Pass., D.H.Comp.25.
3 describe, write about, τὸν Νεῖλον Demetr. Eloc.121.
III abs., speak clearly, articulate, Hp.Epid.5.74.

German (Pape)

[Seite 1033] ein ἑρμηνεύς sein, auslegen, erklären, τὰ τῶν ποιητῶν Plat. Ion 535 a; seine Gedanken durch Worte ausdrücken, Xen. oec. 11, 23; γνῶναι τὰ δέοντα καὶ ἑρμηνεῦσαι, auseinandersetzen, Thuc. 2, 60; Sp.; – ein Dollmetscher sein, dollmetschen, aus der fremden Sprache in die bekannte übertragen, Xen. An. 5, 4, 4 u. Sp.; – verkündigen, anzeigen, ἑρμήνευέ μοι Soph. O. C. 399, ἡρμήνευσεν ἂν τὸν παῖδα τεθνηκέναι Eur. frg. Polyid. 1. – Med. sich mitteilen, θεοὺς ἑρμηνεύεσθαι πρὸς ἀλλήλους πάντα Plat. Epin. 985 b.

French (Bailly abrégé)

impf. ἡρμήνευον, ao. ἡρμήνευσα;
1 exprimer sa pensée par la parole;
2 faire connaître, indiquer, exposer (qch);
3 interpréter, traduire.
Étymologie: DELG terme techn. sans étym. ; pê emprunt à l'Asie mineure.

Russian (Dvoretsky)

ἑρμηνεύω:
1 разъяснять, объяснять, растолковывать (τι Xen., Arst.): γνῶναι τὰ δέοντα καὶ ἑρμηνεῦσαι ταῦτα Thuc. знать, что следует делать, и (уметь) разъяснить это (другим); ἑρμήνευέ μοι Soph. (рас)скажи мне;
2 толковать, комментировать, разбирать: τὰ τῶν ποιητῶν ἑ. Plat. истолковывать творения поэтов;
3 переводить (на другой язык) (ἔλεξε μὲν Ξενοφῶν, ἡρμήνευε δὲ Τιμησίθεος Xen.);
4 med. сообщать, уведомлять (τι πρός τινα Plat.).

Greek (Liddell-Scott)

ἑρμηνεύω: μέλλ. -σω, διερμηνεύω, μεταφράζω ἀπὸ μιᾶς εἰς ἄλλην γλῶσσαν, καὶ ἔλεξε Ξενοφῶν, ἡρμήνευε δὲ Τιμησίθεος Ξεν. Ἀν. 5. 4, 4. ΙΙ. ἐξηγοῦμαι διὰ λέξεων, ἔτι δὲ ἀπορωτέρως διάκειμαι ὡς χρὴ ὑμῖν ἑρμηνεῦσαι ταῦτα Ἀντιφῶν 121 17, Θουκ. 2. 60, κτλ. 2) κάμνω τινὰ νὰ ἐννοήσῃ τι, ἐξηγοῦμαι, ἀναπτύσσω, ἑρμηνεύω τι εἴς τινα, ὅπως τί δράσῃ, θύγατερ; ἑρμήνευέ μοι Σοφ. Ο. Κ. 398, Εὐρ. Ἀποσπ. 637· ἐκ τᾶς πινακίδος δ’ ἀμπερέως ὅ τι κα λέγῃ τὰ γράμμαθ’, ἑρμήνευε Φιλύλλιος ἐν «Πόλεσι» 3· καί μοι δοκοῦσι θείᾳ μοίρᾳ ἡμῖν παρὰ τῶν θεῶν ταῦτα οἱ ἀγαθοὶ ποιηταὶ ἑρμηνεύειν Πλάτ. Ἴων 535Α. - Μεσ., ὁ αὐτ. ἐν Ἐπιν. 985Β. - Παθ., Ἀριστ. ἐν Σοφ. Ἐλέγχ. 4, 9.

English (Strong)

from a presumed derivative of Ἑρμῆς (as the god of language); to translate: interpret.

English (Thayer)

(present passive ἑρμηνεύομαι); (from Ἑρμῆς, who was held to be the god of speech, writing, eloquence, learning);
1. to explain in words, expound: (Sophocles, Euripides), Xenophon, Plato, others.
2. to interpret, i. e. to translate what has been spoken or written in a foreign tongue into the vernacular (Xenophon, an. 5,4, 4): R G T, תַּרְגֵּם.) (Compare: διερμηνεύω, μεθερμηνεύω.)

Greek Monolingual

(AM ἑρμηνεύω, Α δωρ. τ. έρμανεύω) ερμηνεύς
1. διασαφηνίζω, εξηγῶ, αναπτύσσω κάτι κατά τρόπο σαφή και κατανοητό
2. (για έργα τέχνης) κατανοώ βαθιά ή εκτελώ με επιτυχία θεατρικό ή μουσικό έργο
3. μεταγλωττίζω από μια γλώσσα σε άλλη
4. (νομ.) εξακριβώνω την αληθινή έννοια ενός νόμου
μσν.- νεοελλ.
μεταφράζω αρχαίο κείμενο
μσν.
1. δίνω απάντηση
2. (για διήγηση) εκθέτω, αναπτύσσω
3. δηλώνω, γνωστοποιώ
4. κάνω λόγο για κάποιον, αναφέρομαι σε κάποιον
5. δίνω εντολή
6. συνιστώ κάποιον σε έναν άλλο, γίνομαι προξενητής
αρχ.
1. με λέξεις εκφράζω τα νοήματα μου
2. περιγράφω («ἑρμηνεύειν τὸν Νεῖλον»)
3. ομιλώ μέ σωστή άρθρωση
4. μέσ. ἑρμηνεύομαι
εξηγώ.
[ΕΤΥΜΟΛ. < ερμηνεύς. Στη Νέα Ελληνική χρησιμοποιείται και ο τ. ορμηνεύω < σ’ορμηνεύω < σου ερμηνεύω (πρβλ. οχτρός < ο εχθρός), με τη σημασία όμως «καθοδηγώ, νουθετώ»].

Greek Monotonic

ἑρμηνεύω: μέλ. -σω (ἑρμηνεύς)·
I. μεταφράζω ξένες γλώσσες, σε Ξεν.
II. 1. εξηγώ με λέξεις, εκφράζω, σε Θουκ. κ.λπ.
2. εξηγώ, αναπτύσσω, σε Σοφ., Πλάτ.

Middle Liddell

ἑρμηνεύς
I. to interpret foreign tongues, Xen.
II. to interpret, put into words, give utterance to, Thuc., etc.
2. to explain, Soph., Plat.

Chinese

原文音譯：˜rmhneÚw 赫而姆扭哦
詞類次數：動詞（4）
原文字根：解釋 相當於： （לִיץ‎ / לֵץ‎ / מֵלִיץ‎）
字義溯源：解釋，繙譯，繙為，繙出來，通譯；源自（Ἑρμῆς）*=希耳米，希臘諸神使者之名）
同源字：1） （διερμηνευτής / ἑρμηνευτής）講解者 2） （διερμηνεύω）徹底的講解 3） （δυσερμήνευτος）難以解明 4） （διερμηνεία / ἑρμηνεία）繙譯 5） （ἑρμηνεύω）解釋 6） （μεθερμηνεύω）講解出來參讀 （ἀγγέλλω） （ἀναδείκνυμι） （ἐξηγέομαι）同義字
出現次數：總共（3）；約（2）；來（1）
譯字彙編：
1） 繙出來（2） 約1:42； 來7:2；
2） 被繙為：（1） 約9:7

Mantoulidis Etymological

(=ἐξηγῶ). Ἀπό τό ἑρμηνεύς (πού προέρχεται ἀπό τό Ἑρμῆς = θεός τοῦ λόγου καί ἀγγελιαφόρος τῶν Θεῶν).
Παράγωγα: ἑρμηνεία, ἑρμήνευμα, ἑρμήνευσις, ἑρμηνευτέον, ἑρμηνευτής, ἑρμηνευτικός, ἑρμηνεύτρια, διερμήνευσις.

Lexicon Thucydideum

oratione docere, to teach by speech, 2.60.5.

Translations

explain

Albanian: shpjegoj; Arabic: شَرَحَ‎, فَسَّرَ‎, أَبَانَ‎; Egyptian Arabic: فهم‎; Aromanian: exiyisescu; Asturian: esplicar; Azerbaijani: başa salmaq, izah etmək, açıqlamaq; Belarusian: аб'ясьняць, аб'ясьні́ць, тлумачыць, растлумачыць; Bengali: বোঝান, ভাষ্য করা; Bulgarian: обяснявам; Burmese: ရှင်းပြ, ဖွင့်, လင်း, ဖြေရှင်း; Catalan: explicar; Chinese Cantonese: 解釋／解释; Mandarin: 解釋／解释, 說明／说明, 闡釋／阐释; Chuukese: awewe; Czech: vysvětlovat, vysvětlit; Danish: forklare; Dutch: uitleggen, verklaren, toelichten; Esperanto: klarigi; Estonian: seletama, selgitama; Finnish: selittää, selostaa; French: expliquer; Galician: explicar; Georgian: ახსნა, განმარტება; German: erklären, erläutern; Gothic: 𐌲𐌰𐍃𐌺𐌴𐌹𐍂𐌾𐌰𐌽; Greek: εξηγώ; Ancient Greek: ἐξηγέομαι, ἑρμηνεύω; Hebrew: הִסְבִּיר‎; Hindi: समझाना; Hungarian: magyaráz, megmagyaráz, elmagyaráz, kifejt; Icelandic: útskýra; Ido: explikar; Indonesian: menjelaskan; Interlingua: explicar; Irish: mínigh; Italian: spiegare, chiosare, illustrare; Japanese: 説明する, 教える; Kazakh: түсіндіру; Khmer: បន្លែ, បំភ្លឺ, ពន្យល់, សាធក; Korean: 설명하다; Kurdish Northern Kurdish: şirove kirin, îzah kirin, fesîh kirin, zelal kirin, ron kirin, şayesandin, şayes kirin, şayes dan, sêwer kirin, bas kirin, qal kirin, vegotin, derbirin, wesf dan, saloxandin, salox kirin, teswîr kirin, tesewir kirin; Kyrgyz: түшүндүрүү; Lao: ອະທິບາຍ; Latin: explano, explico; Latvian: skaidrot; Lithuanian: aiškinti, paaiškinti; Macedonian: објаснува, објасни; Malay: menjelaskan; Maori: whakamārama, whakamahuki; Mirandese: splicar; Mongolian: тайлбарлах; Norman: explyitchi; Norwegian Bokmål: forklare; Occitan: explicar; Old English: reċċan; Pashto: تشريح کول‎; Persian: توضیح دادن‎, شرح دادن‎; Polish: wyjaśniać, wyjaśnić, objaśniać, objaśnić; Portuguese: explicar, explanar; Quechua: alayrichiy; Romanian: explica; Russian: объяснять, объяснить; Serbo-Croatian Cyrillic: обја̀снити; Roman: objàsniti; Shan: သပ်းလႅင်း; Slovak: vysvetliť; Slovene: pojasniti; Spanish: explicar; Swedish: förklara; Tajik: эзоҳ додан, шарҳ додан; Tatar: аңлатырга; Telugu: వివరించు; Thai: อธิบาย, ชี้แจง, แจง, นิยาม; Tocharian B: ṣärp-; Turkish: açıklamak, izah etmek; Turkmen: düşündirmek; Ukrainian: пояснювати, поясняти, пояснити; Urdu: سمجھانا‎; Uyghur: چۈشەندۈرمەك‎; Uzbek: tushuntirmoq, izohlamoq; Venetian: spiegar; Vietnamese: giải thích; Walloon: espliker, spliker; Welsh: egluro; West Frisian: útlizze; Yiddish: דערקלערן‎, מסביר זײַן‎

interpret

Arabic: فَسَّرَ‎, أَوَّلَ‎; Belarusian: інтэрпрэтаваць or; Bulgarian: тълкувам, обяснявам; Catalan: interpretar; Czech: vyložit; Dutch: interpreteren; Esperanto: interpreti; Finnish: tulkita, tulkita; German: interpretieren; Gothic: 𐌲𐌰𐍃𐌺𐌴𐌹𐍂𐌾𐌰𐌽; Greek: ερμηνεύω; Ancient Greek: ἀναδιδάσκω, ἀνελίσσω, ἀφερμηνεύω, διακρίνω, διερμηνεύω, ἐξερμηνεύω, ἐξηγέομαι, ἐξηγοῦμαι, ἑρμανεύω, ἑρμηνεύω, ἐφερμηνεύω, μεταφράζω, ξυγκρίνω, συγκρίνω; Hebrew: דּוֹבֵב‎; Hungarian: értelmez, magyaráz, megfejt; Italian: interpretare; Japanese: 解説する; Korean: 해석하다; Latin: interpretor; Macedonian: протолкува; Maori: whakamāori; Polish: interpretować, zinterpretować; Portuguese: interpretar; Romanian: interpreta; Russian: объяснять, объяснить, толковать, истолковать, интерпретировать; Scottish Gaelic: eadar-mhìnich; Spanish: explicar, exponer, interpretar; Swedish: tolka; Thai: ตีความ; Ukrainian: тлумачити, витлумачувати, витлумачити, інтерпретувати or; Vietnamese: diễn giải; Yiddish: טײַטשן‎

translate

Afrikaans: vertaal; Aghwan: 𐔸𐔰𐕙𐔲𐕒𐕡𐕌𐔰𐕎; Alabama: ayitika, paahossochi; Albanian: përkthej; Arabic: تَرْجَمَ‎; Egyptian Arabic: ترجم‎; Moroccan Arabic: ترْجم‎; Armenian: թարգմանել; Assamese: ভাঙনি কৰ; Asturian: traducir; Azerbaijani: çevirmək, tərcümə etmək; Basque: itzuli; Belarusian: перакладаць, перакласці, пераводзіць, перавесці́; Bengali: অনুবাদ করা, তর্জমা করা; Breton: treiñ; Bulgarian: превеждам, преведа; Burmese: ယောဇနာ, ပြန်; Buryat: оршуулха; Catalan: traduir; Chinese Cantonese: 翻譯／翻译, 譯／译; Dungan: фанйи; Hakka: 翻譯／翻译; Mandarin: 翻譯／翻译, 譯／译; Min Dong: 翻譯／翻译; Min Nan: 翻譯／翻译; Wu: 翻譯／翻译; Chukchi: йиԓыԓьэтык; Czech: překládat, přeložit; Danish: oversætte; Dolgan: тулмаастаа; Dutch: vertalen, overzetten; Esperanto: traduki; Estonian: tõlkima; Faroese: týða, umseta; Finnish: kääntää; French: traduire; Galician: traducir; Ge'ez: ተርጐመ; Georgian: თარგმნა; German: übersetzen, übertragen, verdolmetschen, dolmetschen; Greek: μεταφράζω; Ancient Greek: ἀντιφράζω, ἀπαγγέλλω, ἀφερμηνεύω, διερμηνεύω, ἐκδίδωμι, ἑλληνίζω, ἐξερμηνεύω, ἑρμηνεύω, μεθερμηνεύω, μεταβάλλω, μεταγράφω, μεταλαμπαδεύω, μεταφέρω, μεταφράζω; Haitian Creole: tradui; Hebrew: תִּרְגֵּם‎; Hiligaynon: badbad; Hindi: अनुवाद करना, भाषान्तर करना; Hungarian: fordít, lefordít; Icelandic: þýða; Ido: tradukar; Indonesian: terjemah, menerjemahkan; Irish: aistrigh; Italian: tradurre; Japanese: 訳す, 翻訳する; Javanese: arti, pertal, mertal; Kazakh: аудару; Khakas: тілбестирге; Khmer: បកប្រែ, ប្រែ; Khün: ᨸᩖᩯ; Korean: 번역하다; Kyrgyz: которуу; Lao: ແປ; Latin: traduco, interpreto, interpretor; Latvian: tulkot; Lithuanian: išversti; Lü: ᦔᦶᦜ, ᦔᦊᦱᧃᧈ, ᦝᦱᧃᧈ; Macedonian: преведува, преведе; Malay: menterjemahkan; Malayalam: തർജ്ജമ, മൊഴിമാറ്റം, പരിഭാഷ; Maltese: ittraduċa; Manchu: ᡠᠪᠠᠯᡳᠶᠠᠮᠪᡠᠮᠪᡳ; Maori: whakamāori; Middle English: translaten; Mon: ကၠဲာ; Mongolian Cyrillic: орчуулах; Neapolitan: tradùcere; Norwegian: oversette; Nynorsk: omsetja; Occitan: traduire, revirar; Old English: wendan; Oromo: hiikuu; Pashto: ترجمه کول‎, ژباړل‎; Pennsylvania German: iwwersetze; Persian: ترجمه کردن‎, ترجمیدن‎; Polish: tłumaczyć, przetłumaczyć, przekładać, przełożyć; Portuguese: traduzir, verter; Romanian: a traduce; Russian: переводить, перевести; Samogitian: pargoldītė; Scots: pit ower; Scottish Gaelic: eadar-theangaich; Serbo-Croatian Cyrillic: прево̀дити, прѐвести; Roman: prevòditi, prèvesti; Shan: ပိၼ်ႇၽၢႆႇ; Sinhalese: පෙරළනවා; Slovak: prekladať, preložiť; Slovene: prevajati, prevesti; Sotho: fetola; Spanish: traducir, trasladar, verter; Swahili: tafsiri; Swedish: översätta; Tagalog: magsalin; Tahitian: ʻauvaha, ʻiriti; Tajik: тарҷума кардан; Tatar: күчерергә; Thai: แปล; Tibetan: བསྒྱུར; Tigrinya: ተርጐመ; Turkish: tercüme etmek, terceme, çevirmek; Turkmen: terjime etmek; Ukrainian: перекладати, перекласти, переводити, перевести; Urdu: ترجمہ کرنا‎, انواد کرنا‎; Uyghur: تەرجىمە قىلماق‎; Uzbek: tarjima qilmoq; Vietnamese: dịch, phiên dịch; Volapük: tradutön; Walloon: ratourner, tradure; Welsh: cyfieithu; West Frisian: oersette; Yakut: тылбаастаа; Yiddish: איבערזעצן‎; Yup'ik: mumigluni