Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

recido: Difference between revisions

From LSJ
Aristotle, Nicomachean Ethics, 5.30
(3_11)
(3)
Line 8: Line 8:
{{Georges
{{Georges
|georg=(1) [[recido]]<sup>1</sup>, cidī, cāsūrus, ere (re u. [[cado]]), I) [[zurückfallen]], A) eig.: recidunt [[omnia]] in terras, Cic.: [[ramulus]] in oculum recidit, schnellt-, prallt [[zurück]], Cic.: ea ipsa (saxa) multorum manibus convulsa in [[eos]], [[qui]] commoverant, recidebant, Curt.: instabili et [[lubrico]] gradu praecipites recidebant, Curt.: ([[navis]]) [[etsi]] [[recta]] reciderat, [[wieder]] aufgefallen war, Liv. – B) übtr.: 1) [[zurückfallen]], a) v. Pers., in [[einen]] [[Zustand]] [[zurückfallen]], -[[sinken]], -versetzt [[werden]], -[[kommen]], in graviorem morbum, Liv.: u. absol. (u. übtr.), ne recidam, [[damit]] [[ich]] keinen [[Rückfall]] bekomme, Cic.: [[ebenso]] in eandem imbecillitatem [[cito]], Cels. – in eandem fortunam, Cic.: in antiquam servitutem, Liv. – b) v. Lebl.: α) [[zurückkommen]], [[wieder]] [[eintreten]], v. [[Fieber]], Plin. 28, 228. – β) an jmd. [[zurückfallen]], [[post]] interitum Tatii cum ad [[eum]] (sc. Romulum) [[potentatus]] [[omnis]] recidisset, Cic. de rep. 2, 14 ([[Müller]] schreibt reccidisset). – γ) [[auf]] jmd. [[zurückfallen]], jmb. [[ebenfalls]] [[treffen]], [[hunc]] casum ad ipsos recidere posse, Caes. – [[bes]]. [[auf]] den [[Urheber]], [[auf]] [[des]] Urhebers [[Haupt]], omnes in te [[istaec]] recident contumeliae, Plaut.: ut huius amentiae [[poena]] in ipsum eiusque familiam recidat, Cic.: consilia in ipsorum [[caput]] recidentia, Liv. – 2) aus einem besseren Zustande in den entgegengesetzten gleichs. [[zurück]]-, zu [[oder]] in [[etwas]] [[herabsinken]], herabkommen, [[quam]] [[cito]] [[illa]] [[omnia]] ex [[laetitia]] et voluptate ad luctum et lacrimas reciderunt, Cic.: ex quantis opibus [[quo]] recidissent Carthaginiensium [[res]], Liv.: ex liberatore patriae ad Aquilios se recidisse, Liv. – r. ad [[nihilum]], ad [[nihil]], Cic.: in [[eam]] fortunam (v. Könige), Liv.: ad hanc fortunam, Auct. b. Hisp.: [[spes]] ad querelam recidit, schlägt in [[Klage]] um (geht in Kl. [[über]]), Phaedr.: ne sineret regiae maiestatis [[imperium]] eo recidere, Liv.: eo [[res]] ista culpā docentium recidit, ut etc., Quint. – II) [[hinfallen]], A) eig.: [[humi]] recidens, [[auf]] die [[Erde]] hinfallend, Apul. [[met]]. 1, 11 extr. – B) übtr.: 1) [[wohin]] [[fallen]], [[geraten]], in [[periculum]], Curt.: ad [[ludibrium]], dem Gespötte [[anheimfallen]], Curt.: [[omnis]] [[impensa]] in [[cassum]] recidit, Colum.: [[quorsum]] recidat [[responsum]] tuum ([[wie]] deine A. ausfällt), [[non]] magno opere [[laboro]], Cic. Rosc. com. 43. – 2) in eine [[Zeit]] hineinfallen, v. Ereignissen, in [[nostrum]] annum, Cic.: in aliorum consulum vigiliam, Cic. – 3) jmdm. [[anheimfallen]], jmdm. [[als]] [[Eigentum]] usw. [[zufallen]], artem musicam recidere in paucos, Ter. Hec. prol. [[alt]]. 39: in unum recidit [[ius]] omnium, ICt.: recidit in alqm [[hereditas]], ICt. – / re [[bei]] den Dichtern [[lang]] [[gemessen]] und dah. [[reccido]] geschr. ([[Müller]] schreibt [[auch]] Cic. de rep. 2, 14 reccidisset), zB. Lucr. 1, 857. Ov. [[met]]. 6, 212. Iuven. 12, 54. – Partiz. [[Fut]]. [[Akt]]. recāsūrus, Cic. ad Att. 4, 18, 4 (4, 16, 12). Suet. Aug. 96, 2. [[Gaius]] inst. 1. § 127 u. 146 a. (s. [[Neue]]-Wagener Formenl.<sup>3</sup> 3, 584).<br />'''(2)''' [[recido]]<sup>2</sup>, cīdī, cīsum, ere (re u. [[caedo]]), I) [[wegschneiden]], [[abschneiden]], [[abhauen]], auschneiden, 1) eig.: a) lebl. Obij.: alci pollicem, Quint.: [[vepres]], [[ausrotten]], [[Cato]]: fustes, Hor.: [[caput]], Ov.: [[ceras]] inanes, Verg.: columnas, [[brechen]] (im [[Steinbruch]]), Hor.: [[vulnus]] ense, Ov.: gramina morsu, [[abbeißen]], Calp.: e [[silva]] [[hastile]], Ov.: [[sceptrum]] [[imo]] de stirpe, Verg.: [[inde]] (= a virili [[membro]]) pelliculam, die Vorhaut [[lostrennen]], [[Porphyr]].: ab ignota [[vultus]] cervice, die Köpfe [[absäbeln]], Lucan. – b) (poet.) leb. [[Wesen]], [[niederhauen]], coloni cuncti [[simul]] ense recisi, Lucan. 2, 194. – 2) übtr., [[ausrotten]], [[tilgen]], [[beseitigen]], nationes, Cic.: culpam supplicio, Hor.: [[perquam]] [[multa]] ex orationibus [[eius]], [[streichen]], Quint.: [[quidquid]] obstat imperio, Curt. – II) [[verschneiden]], A) = [[beschneiden]], 1) eig.: ungues, Plin. u. Curt.: capillos, Plin. ep.: comas, Mart.: barbam falce, [[stutzen]], Ov. (vgl. im Bilde magnis parva falce simili, Hor.): malleolos ad [[imum]] articulum, Plin.: arbores [[usque]] ad medullam securibus, [[behauen]], Pallad. – 2) übtr., [[beschneiden]], [[verkürzen]], [[beschränken]], ambitiosa ornamenta, Hor.: mirmillonum armaturas, Suet.: nimiam loquacitatem, Quint.: [[velut]] recisam ([[esse]]) ornandi potestatem, es seien der [[Beredsamkeit]] [[gleichsam]] die [[Flügel]] beschnitten worden, Quint.: recideret onme [[quod]] [[ultra]] [[perfectum]] traheretur, Hor.: [[quid]] [[enim]] prohibere et priscum ad morem recidere aggrediar? [[auf]] die [[alte]] [[Sitte]] zu [[beschränken]], Tac.: (ea) recisa ac repurgata in unum [[librum]] coartasse, Plin. ep. 1, 20, 8. – B) [[verschneiden]] = [[zerschneiden]], [[mala]] [[Cydonia]] in brevissimas particulas Pallad. 10, 20, 1.
|georg=(1) [[recido]]<sup>1</sup>, cidī, cāsūrus, ere (re u. [[cado]]), I) [[zurückfallen]], A) eig.: recidunt [[omnia]] in terras, Cic.: [[ramulus]] in oculum recidit, schnellt-, prallt [[zurück]], Cic.: ea ipsa (saxa) multorum manibus convulsa in [[eos]], [[qui]] commoverant, recidebant, Curt.: instabili et [[lubrico]] gradu praecipites recidebant, Curt.: ([[navis]]) [[etsi]] [[recta]] reciderat, [[wieder]] aufgefallen war, Liv. – B) übtr.: 1) [[zurückfallen]], a) v. Pers., in [[einen]] [[Zustand]] [[zurückfallen]], -[[sinken]], -versetzt [[werden]], -[[kommen]], in graviorem morbum, Liv.: u. absol. (u. übtr.), ne recidam, [[damit]] [[ich]] keinen [[Rückfall]] bekomme, Cic.: [[ebenso]] in eandem imbecillitatem [[cito]], Cels. – in eandem fortunam, Cic.: in antiquam servitutem, Liv. – b) v. Lebl.: α) [[zurückkommen]], [[wieder]] [[eintreten]], v. [[Fieber]], Plin. 28, 228. – β) an jmd. [[zurückfallen]], [[post]] interitum Tatii cum ad [[eum]] (sc. Romulum) [[potentatus]] [[omnis]] recidisset, Cic. de rep. 2, 14 ([[Müller]] schreibt reccidisset). – γ) [[auf]] jmd. [[zurückfallen]], jmb. [[ebenfalls]] [[treffen]], [[hunc]] casum ad ipsos recidere posse, Caes. – [[bes]]. [[auf]] den [[Urheber]], [[auf]] [[des]] Urhebers [[Haupt]], omnes in te [[istaec]] recident contumeliae, Plaut.: ut huius amentiae [[poena]] in ipsum eiusque familiam recidat, Cic.: consilia in ipsorum [[caput]] recidentia, Liv. – 2) aus einem besseren Zustande in den entgegengesetzten gleichs. [[zurück]]-, zu [[oder]] in [[etwas]] [[herabsinken]], herabkommen, [[quam]] [[cito]] [[illa]] [[omnia]] ex [[laetitia]] et voluptate ad luctum et lacrimas reciderunt, Cic.: ex quantis opibus [[quo]] recidissent Carthaginiensium [[res]], Liv.: ex liberatore patriae ad Aquilios se recidisse, Liv. – r. ad [[nihilum]], ad [[nihil]], Cic.: in [[eam]] fortunam (v. Könige), Liv.: ad hanc fortunam, Auct. b. Hisp.: [[spes]] ad querelam recidit, schlägt in [[Klage]] um (geht in Kl. [[über]]), Phaedr.: ne sineret regiae maiestatis [[imperium]] eo recidere, Liv.: eo [[res]] ista culpā docentium recidit, ut etc., Quint. – II) [[hinfallen]], A) eig.: [[humi]] recidens, [[auf]] die [[Erde]] hinfallend, Apul. [[met]]. 1, 11 extr. – B) übtr.: 1) [[wohin]] [[fallen]], [[geraten]], in [[periculum]], Curt.: ad [[ludibrium]], dem Gespötte [[anheimfallen]], Curt.: [[omnis]] [[impensa]] in [[cassum]] recidit, Colum.: [[quorsum]] recidat [[responsum]] tuum ([[wie]] deine A. ausfällt), [[non]] magno opere [[laboro]], Cic. Rosc. com. 43. – 2) in eine [[Zeit]] hineinfallen, v. Ereignissen, in [[nostrum]] annum, Cic.: in aliorum consulum vigiliam, Cic. – 3) jmdm. [[anheimfallen]], jmdm. [[als]] [[Eigentum]] usw. [[zufallen]], artem musicam recidere in paucos, Ter. Hec. prol. [[alt]]. 39: in unum recidit [[ius]] omnium, ICt.: recidit in alqm [[hereditas]], ICt. – / re [[bei]] den Dichtern [[lang]] [[gemessen]] und dah. [[reccido]] geschr. ([[Müller]] schreibt [[auch]] Cic. de rep. 2, 14 reccidisset), zB. Lucr. 1, 857. Ov. [[met]]. 6, 212. Iuven. 12, 54. – Partiz. [[Fut]]. [[Akt]]. recāsūrus, Cic. ad Att. 4, 18, 4 (4, 16, 12). Suet. Aug. 96, 2. [[Gaius]] inst. 1. § 127 u. 146 a. (s. [[Neue]]-Wagener Formenl.<sup>3</sup> 3, 584).<br />'''(2)''' [[recido]]<sup>2</sup>, cīdī, cīsum, ere (re u. [[caedo]]), I) [[wegschneiden]], [[abschneiden]], [[abhauen]], auschneiden, 1) eig.: a) lebl. Obij.: alci pollicem, Quint.: [[vepres]], [[ausrotten]], [[Cato]]: fustes, Hor.: [[caput]], Ov.: [[ceras]] inanes, Verg.: columnas, [[brechen]] (im [[Steinbruch]]), Hor.: [[vulnus]] ense, Ov.: gramina morsu, [[abbeißen]], Calp.: e [[silva]] [[hastile]], Ov.: [[sceptrum]] [[imo]] de stirpe, Verg.: [[inde]] (= a virili [[membro]]) pelliculam, die Vorhaut [[lostrennen]], [[Porphyr]].: ab ignota [[vultus]] cervice, die Köpfe [[absäbeln]], Lucan. – b) (poet.) leb. [[Wesen]], [[niederhauen]], coloni cuncti [[simul]] ense recisi, Lucan. 2, 194. – 2) übtr., [[ausrotten]], [[tilgen]], [[beseitigen]], nationes, Cic.: culpam supplicio, Hor.: [[perquam]] [[multa]] ex orationibus [[eius]], [[streichen]], Quint.: [[quidquid]] obstat imperio, Curt. – II) [[verschneiden]], A) = [[beschneiden]], 1) eig.: ungues, Plin. u. Curt.: capillos, Plin. ep.: comas, Mart.: barbam falce, [[stutzen]], Ov. (vgl. im Bilde magnis parva falce simili, Hor.): malleolos ad [[imum]] articulum, Plin.: arbores [[usque]] ad medullam securibus, [[behauen]], Pallad. – 2) übtr., [[beschneiden]], [[verkürzen]], [[beschränken]], ambitiosa ornamenta, Hor.: mirmillonum armaturas, Suet.: nimiam loquacitatem, Quint.: [[velut]] recisam ([[esse]]) ornandi potestatem, es seien der [[Beredsamkeit]] [[gleichsam]] die [[Flügel]] beschnitten worden, Quint.: recideret onme [[quod]] [[ultra]] [[perfectum]] traheretur, Hor.: [[quid]] [[enim]] prohibere et priscum ad morem recidere aggrediar? [[auf]] die [[alte]] [[Sitte]] zu [[beschränken]], Tac.: (ea) recisa ac repurgata in unum [[librum]] coartasse, Plin. ep. 1, 20, 8. – B) [[verschneiden]] = [[zerschneiden]], [[mala]] [[Cydonia]] in brevissimas particulas Pallad. 10, 20, 1.
}}
{{LaEn
|lnetxt=recido recidere, recidi, recasus V INTRANS :: fall/sink back, lapse/relapse/revert; fall to earth; come to naught; rebound on<br />recido recido recidere, recidi, recisus V TRANS :: cut back/off (to base/tree), prune; cut back/away; get by cutting; curtail
}}
}}

Revision as of 05:50, 28 February 2019

Latin > English (Lewis & Short)

rĕ-cīdo: di, sum, 3, v. a. caedo,
I to cut away, cut down, cut off (mostly poet. and in post-Aug. prose).
I Lit.: vepres, Cato, R. R. 2, 4; cf.: malleolos ad imum articulum, Plin. 17, 21, 35, § 160: sceptrum imo de stirpe, Verg. A. 12, 208; for which: laurum imā stirpe, Claud. Rapt. Pros. 3, 76 (cf. II.): ceras inanes, empty cells, Verg. G. 4, 241: hirsutam barbam falce, Ov. M. 13, 766: caput, id. ib. 9, 71: immedicabile vulnus Ense recidendum est, id. ib. 1, 191: pollicem alicui, Quint. 8, 5, 12: comas, Mart. 1, 32, 4; cf. capillos, Plin. Ep. 7, 27 fin.: ungues, Plin. 10, 35, 52, § 106: columnas, to hew out, Hor. C. 2, 18, 4: fustes, id. ib. 3, 6, 40: ancile ab omni parte recisum, Ov. F. 3, 377: mella, i. e. to take out, Pall. Jun. 7, 2.— Of persons: cuncti simul ense recisi, cut down, Luc. 2, 194.— Poet.: fulgorem sideribus, to rob the stars of their brightness, Stat. Th. 12, 310: gramina morsu, to devour, Calp. Ecl. 2, 45.—
II Trop. (borrowed from agriculture), to lop off, cut short, retrench, abridge, diminish: perquam multa recidam ex orationibus Ciceronis, Quint. 12, 10, 52; cf. id. 12, 10, 55: inanem loquacitatem, id. 10, 5, 22: ambitiosa ornamenta, Hor. A. P. 447: omne quod ultra Perfectum traheretur, id. S. 1, 10, 69: nationes partim recisas, partim repressas, * Cic. Prov. Cons. 12, 31: mercedes scaenicorum, Suet. Tib. 34 init.: armaturas mirmillonum, to lessen, id. Calig. 55: ornandi potestatem, Quint. 2, 16, 4: facultatem aliter acquirendi, id. 12, 7, 10: impedimenta, to diminish, obviate, Front. Strat. 4, 1, 7; cf. occupationes, Sen. Q. N. 3 praef.: culpam supplicio, Hor. C. 3, 24, 34; cf.: cum magnis parva mineris Falce recisurum simili te, id. S. 1, 3, 123: vitia a stirpe, Claud. ap. Ruf. 1, 56; and: aliquid priscum ad morem, i. e. to reduce within the limits of ancient manners, Tac. A. 3, 53.—Hence, rĕcīsus, a, um, P.a., shortened, abridged; short, brief: opus, Vell. 2, 89, 1: ea recisa in unum librum coartasse, Plin. Ep. 1, 20, 8.—Comp.: tempus recisius (opp. longius), Dig. 47, 21, 2.— Sup. and adv. do not occur.
rĕcĭdo: reccidi (better than recidi; cf. Cic. Rep. 2, 8, 14), cāsum (recasurus, Cic. Att. 4, 16, 12; Suet. Aug. 96; Gai. Inst. 1, 127), 3 (with
I e long, Lucr. 1, 857; 1063; 5, 280; Prop. 4 (5), 8, 44; Ov. M. 6, 212; 10, 18; 180; id. R. Am. 611; Juv. 12, 54; Phaedr. 3, 18, 15 al.; prob., also, Plaut. Men. 3, 2, 54, and Ter. Hec. prol. alt. 39; v. the art. re), v. n., to fall back (class., and very freq., esp. in the trop. signif.; but not found in Virg. or Hor.).
   A Lit.: neque posse e terris in loca caeli Recidere inferiora, Lucr. 1, 1063: quia et recidant omnia in terras et oriantur e terris, Cic. N. D. 2, 26, 66: ramulum adductum, ut remissus esset, in oculum suum reccidisse, had sprung back, recoiled, id. Div. 1, 54, 123: quem (discum) libratum in auras Misit ... Recidit in solidam longo post tempore terram Pondus, Ov. M. 10, 180: etiam si recta recciderat (navis), Liv. 24, 34; Prop. 4 (5), 8, 44 et saep.: in collum Benjamin, Vulg. Gen. 45, 14.— Absol.: amictum recidentem, Quint. 11, 3, 162.—
   B Trop., to fall back, return: in graviorem morbum recidere, to relapse, Liv. 24, 29; so alone: ab his me remediis noli in istam turbam vocare, ne recidam, Cic. Att. 12, 21, 5; cf.: (quartanae) ne recidant, Plin. 28, 16, 66, § 228: post interitum Tatii cum ad eum (sc. Romulum) potentatus omnis reccidisset, Cic. Rep. 2, 8, 14: praestat in eandem illam recidere fortunam, id. Sest. 69, 146; cf.: Syracusae in antiquam servitutem recciderunt, Liv. 24, 32 fin.: quippe celebratam Macedonum fortitudinem ad ludibrium reccidisse verebatur, Curt. 9, 7, 23: in invidiam, Nep. Alcib. 7, 1.—So freq. of an evil, to fall back, recoil upon any one, esp. upon the author of it: omnes in te istaec recident contumeliae, * Plaut. Men. 3, 2, 54: ut hujus amentiae poena in ipsum familiamque ejus recidat, Cic. Phil. 4, 4, 10: suspicionem in vosmet ipsos recidere, id. Rosc. Am. 29, 79: hunc casum ad ipsos recidere posse demonstrant, * Caes. B. G. 7, 1: quae in adversarios recidunt, Quint. 9, 2, 49: quod in ipsam recidat, Ov. M. 6, 212: consilia in ipsorum caput recidentia, Liv. 36, 29; cf. Curt. 9, 5, 25: periculosa et adversa cuncta in illos recasura, Suet. Aug. 96: in me haec omnia mala recciderunt, Vulg. Gen. 42, 36. —
II (With the idea of cadere predominating.) To fall somewhere, to light upon, happen, occur, = redigi; constr. with ad, in, or an adv. of direction.
   (a)    With ad: ex laetitiā et voluptate ad ludum et lacrimas, Cic. Sull. 32, 91: ex liberatore patriae ad Aquilios se Vitelliosque reccidisse, had sunk to a level with the Aquilii and Vitellii, i. e. had come to be regarded as a traitor, Liv. 2, 7: sinere artem musicam Recidere ad paucos, to fall into the possession of a few, Ter. Hec. prol. alt. 39: tantum apparatum ad nihilum recidere, to come to naught, Cic. Phil. 7, 9, 27: ad nilum, Lucr. 1, 857; Cic. Or. 70, 233: ad nihil, id. Att. 4, 16, 12.—
   (b)    With in, Lucr. 5, 280: quae (tela), si viginti quiessem dies, in aliorum vigiliam consulum reccidissent, Cic. Planc. 37, 90; cf. id. Att. 1, 1, 2; id. Phil. 13, 9, 19: rex ut in eam fortunam recideret, Liv. 44, 31 fin.: omnis impensa in cassum recidat, Col. 4, 3, 5: mundi, In quem reccidimus, quidquid mortale creamur, Ov. M. 10, 18.—
   (g)    With an adv. of direction: huccine tandem omnia recciderunt, ut civis Romanus ... in foro virgis caederetur, Cic. Verr. 2, 5, 63, § 163: eo regiae majestatis imperium, Liv. 4, 2: eo res, Quint. 2, 10, 3: illuc, ut, etc., Juv. 12, 54: ex quantis opibus quo reccidissent Carthaginiensium res, Liv. 30, 42: pleraque, quo debuerint, reccidisse, id. 25, 31; cf. id. 4, 2: quorsum responsum recidat, Cic. Rosc. Com. 15, 43.

Latin > French (Gaffiot 2016)

(1) rĕcĭdō,¹⁰ reccĭdī et rĕcĭdī, rĕcāsum, ĕre (re et cado), intr.,
1 retomber : recidunt omnia in terras Cic. Nat. 2, 66, tout retombe dans la terre ; navis, etiamsi recta recideret Liv. 24, 34, 11, le navire, même s’il retombait droit [dans sa position normale]
2 [fig.] a) in morbum Liv. 24, 29, 3, retomber dans une maladie ; ne recidam Cic. Att. 12, 21, 5, pour éviter une rechute [maladie] ; in eamdem fortunam recidere Cic. Sest. 146, retomber dans les mêmes malheurs ; b) potentatus ad eum recciderat Cic. Rep. 2, 14, le pouvoir était retombé sur lui lui était revenu] ; ut pœna in ipsum recidat Cic. Phil. 4, 10, que le châtiment retombe sur lui-même ; consilia in ipsorum caput recidentia Liv. 36, 29, 8, projets retombant sur la tête de leurs auteurs ; hunc casum ad ipsos recidere posse Cæs. G. 7, 1, 5, [ils montrent] que ce sort peut retomber sur eux-mêmes
3 tomber dans, passer à, en venir à : omnia ex lætitia ad luctum reciderunt Cic. Sulla 91, tout est passé de la joie à la douleur, cf. Liv. 30, 42, 18 ; id puto ad nihil recasurum Cic. Att. 4, 18, 4, je crois que cela n’aboutira à rien, n’aura aucun effet, cf. Cic. Or. 233 ; Phil. 7, 27 ; hucine hæc omnia reciderunt, ut... ? Cic. Verr. 2, 5, 163, est-ce là qu’ont abouti tous ces avantages, [savoir] à ce que...? quorsum recidat responsum tuum, non laboro Cic. Com. 43, le sens de ta réponse, je ne m’en inquiète pas || tomber dans telle, telle époque, coïncider avec : Cic. Att. 1, 1, 2 ; Planc. 90 ; Phil. 13, 19 || tomber en partage : recidere ad paucos Ter. Hec. 39, devenir le privilège de quelques-uns. chez les poètes reccido pour allonger la première syll. : Lucr. 1, 857 ; Ov. M. 6, 212 ; Juv. 12, 54.
(2) rĕcīdō,¹¹ cīdī, cīsum, ĕre (re et cædo), tr.,
1 ôter en coupant, trancher, rogner : vepres Cato Agr. 2, 4, raser les buissons ; pollicem alicui Quint. 8, 5, 12, trancher le pouce à qqn ; ungues Plin. 10, 106, rogner les ongles ; columnæ ultima Africa recisæ Hor. O. 2, 18, 4, des colonnes détachées du fond de l’Afrique ou, [abl. question ubi ] au fond de l’Afrique = taillées dans le marbre d’Afrique ; sceptrum imo de stirpe recisum Virg. En. 12, 208, sceptre détaché du tronc
2 [fig.] retrancher, rogner : inanem loquacitatem Quint. 10, 5, 22, retrancher un vain bavardage ; multa ex orationibus Ciceronis Quint. 12, 10, 52, retrancher beaucoup de choses dans les discours de Cicéron ; eas nationes recisas esse ab eo Cic. Prov. 31, [nous voyons] que ces nations ont eu par lui leur puissance rognée ; aliquid priscum ad morem Tac. Ann. 3, 53, réduire qqch. aux proportions de l’ancien usage.

Latin > German (Georges)

(1) recido1, cidī, cāsūrus, ere (re u. cado), I) zurückfallen, A) eig.: recidunt omnia in terras, Cic.: ramulus in oculum recidit, schnellt-, prallt zurück, Cic.: ea ipsa (saxa) multorum manibus convulsa in eos, qui commoverant, recidebant, Curt.: instabili et lubrico gradu praecipites recidebant, Curt.: (navis) etsi recta reciderat, wieder aufgefallen war, Liv. – B) übtr.: 1) zurückfallen, a) v. Pers., in einen Zustand zurückfallen, -sinken, -versetzt werden, -kommen, in graviorem morbum, Liv.: u. absol. (u. übtr.), ne recidam, damit ich keinen Rückfall bekomme, Cic.: ebenso in eandem imbecillitatem cito, Cels. – in eandem fortunam, Cic.: in antiquam servitutem, Liv. – b) v. Lebl.: α) zurückkommen, wieder eintreten, v. Fieber, Plin. 28, 228. – β) an jmd. zurückfallen, post interitum Tatii cum ad eum (sc. Romulum) potentatus omnis recidisset, Cic. de rep. 2, 14 (Müller schreibt reccidisset). – γ) auf jmd. zurückfallen, jmb. ebenfalls treffen, hunc casum ad ipsos recidere posse, Caes. – bes. auf den Urheber, auf des Urhebers Haupt, omnes in te istaec recident contumeliae, Plaut.: ut huius amentiae poena in ipsum eiusque familiam recidat, Cic.: consilia in ipsorum caput recidentia, Liv. – 2) aus einem besseren Zustande in den entgegengesetzten gleichs. zurück-, zu oder in etwas herabsinken, herabkommen, quam cito illa omnia ex laetitia et voluptate ad luctum et lacrimas reciderunt, Cic.: ex quantis opibus quo recidissent Carthaginiensium res, Liv.: ex liberatore patriae ad Aquilios se recidisse, Liv. – r. ad nihilum, ad nihil, Cic.: in eam fortunam (v. Könige), Liv.: ad hanc fortunam, Auct. b. Hisp.: spes ad querelam recidit, schlägt in Klage um (geht in Kl. über), Phaedr.: ne sineret regiae maiestatis imperium eo recidere, Liv.: eo res ista culpā docentium recidit, ut etc., Quint. – II) hinfallen, A) eig.: humi recidens, auf die Erde hinfallend, Apul. met. 1, 11 extr. – B) übtr.: 1) wohin fallen, geraten, in periculum, Curt.: ad ludibrium, dem Gespötte anheimfallen, Curt.: omnis impensa in cassum recidit, Colum.: quorsum recidat responsum tuum (wie deine A. ausfällt), non magno opere laboro, Cic. Rosc. com. 43. – 2) in eine Zeit hineinfallen, v. Ereignissen, in nostrum annum, Cic.: in aliorum consulum vigiliam, Cic. – 3) jmdm. anheimfallen, jmdm. als Eigentum usw. zufallen, artem musicam recidere in paucos, Ter. Hec. prol. alt. 39: in unum recidit ius omnium, ICt.: recidit in alqm hereditas, ICt. – / re bei den Dichtern lang gemessen und dah. reccido geschr. (Müller schreibt auch Cic. de rep. 2, 14 reccidisset), zB. Lucr. 1, 857. Ov. met. 6, 212. Iuven. 12, 54. – Partiz. Fut. Akt. recāsūrus, Cic. ad Att. 4, 18, 4 (4, 16, 12). Suet. Aug. 96, 2. Gaius inst. 1. § 127 u. 146 a. (s. Neue-Wagener Formenl.3 3, 584).
(2) recido2, cīdī, cīsum, ere (re u. caedo), I) wegschneiden, abschneiden, abhauen, auschneiden, 1) eig.: a) lebl. Obij.: alci pollicem, Quint.: vepres, ausrotten, Cato: fustes, Hor.: caput, Ov.: ceras inanes, Verg.: columnas, brechen (im Steinbruch), Hor.: vulnus ense, Ov.: gramina morsu, abbeißen, Calp.: e silva hastile, Ov.: sceptrum imo de stirpe, Verg.: inde (= a virili membro) pelliculam, die Vorhaut lostrennen, Porphyr.: ab ignota vultus cervice, die Köpfe absäbeln, Lucan. – b) (poet.) leb. Wesen, niederhauen, coloni cuncti simul ense recisi, Lucan. 2, 194. – 2) übtr., ausrotten, tilgen, beseitigen, nationes, Cic.: culpam supplicio, Hor.: perquam multa ex orationibus eius, streichen, Quint.: quidquid obstat imperio, Curt. – II) verschneiden, A) = beschneiden, 1) eig.: ungues, Plin. u. Curt.: capillos, Plin. ep.: comas, Mart.: barbam falce, stutzen, Ov. (vgl. im Bilde magnis parva falce simili, Hor.): malleolos ad imum articulum, Plin.: arbores usque ad medullam securibus, behauen, Pallad. – 2) übtr., beschneiden, verkürzen, beschränken, ambitiosa ornamenta, Hor.: mirmillonum armaturas, Suet.: nimiam loquacitatem, Quint.: velut recisam (esse) ornandi potestatem, es seien der Beredsamkeit gleichsam die Flügel beschnitten worden, Quint.: recideret onme quod ultra perfectum traheretur, Hor.: quid enim prohibere et priscum ad morem recidere aggrediar? auf die alte Sitte zu beschränken, Tac.: (ea) recisa ac repurgata in unum librum coartasse, Plin. ep. 1, 20, 8. – B) verschneiden = zerschneiden, mala Cydonia in brevissimas particulas Pallad. 10, 20, 1.

Latin > English

recido recidere, recidi, recasus V INTRANS :: fall/sink back, lapse/relapse/revert; fall to earth; come to naught; rebound on
recido recido recidere, recidi, recisus V TRANS :: cut back/off (to base/tree), prune; cut back/away; get by cutting; curtail