ἐκδύω: Difference between revisions
Αὐθαίρετος λύπη 'στὶν ἡ τέκνων σπορά → Procreation is a self-chosen suffering → Spontalis est miseria satio liberûm → Die Kinderzeugung ist ein selbstgewähltes Leid
(19 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=ekdyo | |Transliteration C=ekdyo | ||
|Beta Code=e)kdu/w | |Beta Code=e)kdu/w | ||
|Definition=([[ἐκδύνω]] | |Definition=([[ἐκδύνω]] [[Herodotus|Hdt.]] 1.9, etc.):<br><span class="bld">I</span> causal in pres. [[ἐκδύω]]: impf. [[ἐξέδυον]]· fut. ἐκδύσω: aor. 1 ἐξέδῡσα: late pf. [[ἐκδέδυκα]] ''AP''5.72 (Rufin.):—[[take off]], [[strip off]], c. dupl. acc. pers. et rei, [[ἐκ μέν με χλαῖναν ἔδυσαν]] = they [[strip]]ped me of my [[cloak]], Od.14.341; ἐκδύων ἐμὲ..ἐσθῆτα A.''Ag.''1269; ἐκδύσας αὐτὸν [τὸν χιτῶνα] [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''1.3.17: c. acc. only, [[strip]], πάντας ἐ. D.24.204; ἐξέδυσαν [ἐκεῖνον] Id.54.8.<br><span class="bld">2</span> Pass., [[ἐκδύομαι]], aor. 1 ἐξεδύθην [ῠ]: pf. [[ἐκδέδυμαι]]:—to [[be stripped of]] a thing, τὸν χιτωνίσκον [[ἐκδεδύσθαι]] Lys.10.10; [Μαρσύας] τὸ δέπμα ἐκδύεται Palaeph.47: abs., to [[be stripped]], ἐκδυθῆναι Antipho 2.2.5, cf. Plb.15.27.9.<br><span class="bld">3</span> Med., [[ἐκδύομαι]], Cret. ἐσδ- ''GDI''5100, fut. ἐκδύσομαι: aor. 1 [[ἐξεδυσάμην]]:—[[strip oneself of]] a thing, [[put off]], τεύχεά τ' ἐξεδύοντο = they were putting off their [[armour]], Il.3.114; [[ἐκδύσασθαι]] (leg. [[ἐκδύσεσθαι]]) τὸν κιθῶνα [[Herodotus|Hdt.]]5.106; ἐκδεδύσθαι θοἰμάτιον D.54.35; θηρία ἐκδύεται τὸ ἄγριον Plu.''Pomp.''28: abs., [[put off one's clothes]], [[strip]], θᾶττον ἐκδυώμεθα Ar.''Lys.''686, cf. X.''HG''2.4.19; technically, of ephebi, ''SIG''527.99 (Dreros, iii B.C.), ''GDI''5100: metaph. of death, ''2 Ep.Cor.'' 5.4.<br><span class="bld">II</span> Act. in med. sense, [[put off]], μαλακὸν δ' ἔκδυνε χιτῶνα Od. 1.437; ἐκδὺς χλαῖναν 14.460; τῶν ἱματίων κατὰ ἓν ἕκαστον ἐκδύνουσα [[Herodotus|Hdt.]]1.9: metaph., τὸ γῆρας ἐκδύς Ar.''Pax''336, cf. [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''600b15; τὸ [[κέλυφος]] ib.549b25:—Pass., of the clothes, to [[be put off]], ἅμα κιθῶνι ἐκδυομένῳ [[Herodotus|Hdt.]]1.8.<br><span class="bld">III</span> aor. 2 [[ἐξέδυν]]: pf. [[ἐκδέδυκα]]:—[[go out of]] or [[get out of]], c. gen., ἐκδὺς μεγάροιο Od.22.334; ἐκδὺς καὶ ἀνακύψας τῆς θαλάσσης [[emerging from.]]., [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 109d: metaph., ἐξέδυ δίκης [[Euripides|E.]]''[[Supplices|Supp.]]''416; ἐκδῦναι κακῶν Id.''IT''602.<br><span class="bld">2</span> pf. and aor. 2 c. acc., [[escape]], [[shun]], νῶϊν δ' ἐκδῦμεν ὄλεθρον = ([[grant]]) us to [[escape]].., Il.16.99; ἐκδεδυκέναι τὰς λῃτουργίας D.20.1; τὸν φθόνον ἐκδύς Plu.''Pomp.''30; τὴν ἀληθινὴν οὐσίαν ἐκδεδυκέναι ταῦτα Plot.6.6.8.<br><span class="bld">3</span> abs., [[escape]], Thgn.358; [[escape]] one's [[memory]], Pl.''Alc.''2.147e. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> ἐσδύω <i>ICr</i>.1.19.1.18 (Malla III a.C.)<br /><b class="num">• Grafía:</b> graf. ἐγδ- <i>IG</i> 4<sup>2</sup>.122.47 (Epidauro IV a.C.), <i>ICr</i>.1.9.1.99 (Drero III/II a.C.), <i>PEnteux</i>.75.13 (III a.C.)<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ῠ-]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [pres. opt. 1<sup>a</sup> plu. ἐκδῦμεν <i>Il</i>.16.99]<br /><b class="num">A</b> tr., en pres., fut. y aor. sigm. act.<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>c. doble ac., de pers. y de la cosa que se quita [[quitar]] la ropa, [[despojar de]] ἐκ μέν με χλαῖναν ... ἔδυσαν <i>Od</i>.14.341, λῦσε δέ οἱ ζώνην ἰδὴ εἵματα ... ἔκδυε <i>h.Ven</i>.165, [[Ἀπόλλων]] ... οὑκδύων ἐμὲ χρηστηρίαν ἐσθῆτ' A.<i>A</i>.1269, παῖδα ... χιτῶνα ἐκδύσας X.<i>Cyr</i>.1.3.17, cf. <i>Eu.Matt</i>.27.28, <i>Eu.Marc</i>.15.20, ἐγδῦσαί με ὃ περιεβεβλήμην ἱμάτιον <i>PEnteux</i>.83.7 (III a.C.), cf. [[LXX]] <i>Ge</i>.37.23, <i>Nu</i>.20.28, <i>SB</i> 9068.13, <i>PHib</i>.202.3 (ambos III a.C.), <i>PErasm</i>.2.11, <i>PFay</i>.12.18 (ambos II a.C.), τὸν πολιτικὸν ἐκδύσαντες τὴν λεοντῆν Plu.2.785e, (Βίτινναν) τὴν ἀπληγίδ' ἐκδύσας Herod.5.18, c. gen. de pers. y ac. de la prenda θοιμάτιον ἐξέδυέ τινος Lys.11.5, tard. c. gen. de la prenda y ac. de pers. τὸν ἄθλιόν μου ἀδελφὸν ἐξέδυσεν τῆς ἐσθῆτος <i>PKell.G</i>.23.19 (IV d.C.)<br /><b class="num">•</b>sólo c. ac. de pers. [[desnudar]], [[quitar el vestido]] ἐδόκει αὐτόν νιν ὁ θεὸς ἐγδύσας ... τοὺς φθεῖρας ... ἀποκαθαίρειν <i>IG</i> [[l.c.]], ὃς ἂν ... ἄνθρωπον ὁδοιπόρον ἐκδύσῃ el que quite la capa a un caminante</i> Aesop.46, λέγειν ὅτι τὴν Ἀθηνᾶν Λαχάρης ἐξέδυσε dicen que Lácares desnudó a Atenea</i> e.d., hizo fundir el manto de oro de la estatua, Plu.2.379c, κἀμὲ ὑβρικότες καὶ ἐγδεδυκότες <i>PEnteux</i>.l.c., de una momia despojada de su vendaje <i>UPZ</i> 187.14 (II a.C.), c. ac. y pred. ὅπως ἂν ἐκδύσω αὐτὴν γυμνήν [[LXX]] <i>Os</i>.2.5<br /><b class="num">•</b>c. idea de violencia [[despojar]], [[desvalijar]], sinón. de [[asaltar]] πάντας ἐκδύειν D.24.204, cf. <i>PPetr</i>.2.32.2a.16 (III a.C.) en <i>BL</i> 1.369, ἐξέδυσαν αὐτὸν καὶ ἔλαβον τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ [[LXX]] 1<i>Pa</i>.10.9, cf. <i>Eu.Luc</i>.10.30, τοὺς βασιλεῖς Plu.<i>Luc</i>.33, en v. pas. τὸ γὰρ μὴ ἐκδυθῆναι Antipho 2.2.5, cf. <i>PSI</i> 380.10 (III a.C.), c. ac. de rel. τυπτόμενον ἐμὲ καὶ θοἰμάτιον ἐκδυόμενον D.54.32, cf. 35<br /><b class="num">•</b>[[desollar]] τὸ [[δέρμα]] ... ἐκδύεται ref. a Marsias, Palaeph.47<br /><b class="num">•</b>fig., c. ac. de abstr. [[despojar]], [[privar]] τὴν δὲ δόξαν ἀπ' ἐμοῦ ἐξέδυσεν [[LXX]] <i>Io</i>.19.9.<br /><b class="num">2</b> c. ac. de una parte del cuerpo [[dejar al desnudo]], [[descubrir]] ἐκδῦναι μαστούς descubrir los pechos</i> e.d. dar la teta</i> [[LXX]] <i>La</i>.4.3.<br /><b class="num">3</b> fact., en v. med. [[hacer salir]], [[sacar]] (ὁ κάνων) ἐκδύσεται τοῦ ΑΒ σωλῆνος τὸν κύλινδρον Hero <i>Spir</i>.2.36.<br /><b class="num">II</b> refl., gener. en v. med. y aor. rad. act., sólo c. ac. de la prenda que se quita<br /><b class="num">1</b> [[quitarse]] la ropa, [[despojarse de]] ἐκδὺς χλαῖναν <i>Od</i>.14.460, cf. Hippon.107.17, ἐκδῦσα χιτῶνα δωριάζειν Anacr.115, ἣν εἶχε στολὴν ... ἐκδύντα X.<i>Cyr</i>.1.4.26, cf. 5.1.2, D.C.57.21.2, Arr.<i>An</i>.2.11.5, Polyaen.1.27.1, en v. med. τεύχεά τ' ἐξεδύοντο <i>Il</i>.3.114, ἐκδύσεσθαι τὸν ... κιθῶνα Hdt.5.106, τὴν ἐξωμίδ' Ar.<i>Lys</i>.662, τὴν στολὴν αὐτοῦ [[LXX]] <i>Le</i>.6.4, cf. <i>Iu</i>.10.3, Plu.<i>Art</i>.3, 2.340c, θώρακας ἐκδῦναι ... τοὺς πολίτας ἔπειθεν Plu.<i>Num</i>.23, en v. pas. [[ἅμα]] δὲ κιθῶνι ἐκδυομένῳ συνεκδύεται καὶ τὴν αἰδῶ [[γυνή]] Hdt.1.8<br /><b class="num">•</b>abs. [[desnudarse]], [[desvestirse]] X.<i>An</i>.4.3.12, Thphr.<i>Char</i>.25.2, más frec. en v. med. ἐπειδὰν ἐκδύσωνται los atletas en el gimnasio, Hp.<i>Vict</i>.3.84, διὰ τὸ μηδέποτε ἐκδύεσθαι X.<i>HG</i> 3.4.19, κἀγὼ 'κδύομαι Ar.<i>Lys</i>.920, θᾶττον ἐκδυώμεθα Ar.<i>Lys</i>.686, μὴ ἐγδυέσθω δὲ εἰς τὸ [[γυμνάσιον]] δ[ο] ῦ[λ] ος <i>IBeroeae</i> 1B.27 (II a.C.), οὐ θέλομεν ἐκδύσασθαι ἀλλ' ἐπενδύσασθαι 2<i>Ep.Cor</i>.5.4, cf. <i>Eu.Fr.Pap</i>.1.22, en un ritual de jóvenes al abandonar la ἀγέλα: ναωσάντων ... τὰν ἀγέλαν τὰν τόκα ἐσδυομέναν <i>ICr</i>.1.19.1.18 (Malla III a.C.), cf. 1.9.99 (Drero III/II a.C.)<br /><b class="num">•</b>en sent. fig. τῆς κακίας ἐκδυσάμενοι τὸν χιτῶνα Clem.Al.<i>Paed</i>.1.6.32, ἐκδεδυμένος τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον Cyr.H.<i>Catech</i>.19.10, cf. Leont.Const.<i>Hom</i>.8.243, Amph.<i>Exerc</i>.252.<br /><b class="num">2</b> de anim. [[desprenderse de la piel]], esp. ofidios [[mudar]], [[despojarse de la camisa]] ἵνα [[γῆρας]] ... ἐκδύοιμι habla una cigarra, Call.<i>Fr</i>.1.35, más frec. en v. med. καρίδας ἐκδύεσθαί φησι τὸ [[γῆρας]] Thphr.<i>Fr</i>.177, cf. Arist.<i>HA</i> 600<sup>b</sup>32, <i>Mir</i>.835<sup>a</sup>27, D.C.61.2.4, δράκων ... ἐκδυόμενος τὸ [[γῆρας]] νεάζει Lyd.<i>Mens</i>.4.6, abs. τοῦτο τὸ γένος τῶν ὄφεων μὴ ἐκδύεσθαι μόνον Arist.<i>HA</i> 600<sup>b</sup>27, cf. Thphr.<i>Fr</i>.175<br /><b class="num">•</b>fig. cóm. ref. a pers. τὸ [[γῆρας]] ἐκδύς echar fuera la vejez</i> (en juego c. el doble sent. de [[γῆρας]]), Ar.<i>Pax</i> 336.<br /><b class="num">3</b> fig., c. ac. de abstr. [[quitarse de encima]], [[librarse de]], [[rechazar]] αἲ γὰρ ... νῶϊν δ' ἐκδῦμεν ὄλεθρον <i>Il</i>.16.99, ὅτι ἂν μάλιστά σοι δόξῃ, τοῦτο καὶ ἐκδεδυκέναι Pl.<i>Alc</i>.2.147e, ἀνθρώπους ... ἐκδεδυκέναι τὰς λῃτουργίας D.20.1, ἐκδῦναι τὸν ἄνθρωπον liberarse de la condición humana</i> D.L.9.66, τὸν φθόνον τοῦτον ἐκδύς Plu.<i>Pomp</i>.30, τὸν ἀκούσιον πλάνον ... ἐκδῦναι Ph.1.151, ἐκδύς τὴν πολιορκίαν I.<i>BI</i> 3.198, ψυχαὶ οὐ δυνάμεναι ἐκδῦναι τὰ σώματα Ph.1.80<br /><b class="num">•</b>en v. med. mismo sent. θηρία ... ἐκδύεται τὸ ἄγριον Plu.<i>Pomp</i>.28, τοὺς ἐπιθέτους ἐκδύεται κόσμους D.H.<i>Dem</i>.13.7.<br /><b class="num">B</b> intr. c. idea de mov. real o fig., en v. med. y aor. rad. act.<br /><b class="num">1</b> [[salirse]], [[marcharse de]] c. gen. o ἐκ y gen. ἐκδὺς μεγάροιο <i>Od</i>.22.334, ᾖτινι ἂν ἐκδύῃ τὸ παιδίον τοῦ χορίου ἐν τῇσι μήτρῃσι a aquella (mujer) que el feto se le salga del corion dentro de la matriz</i> Hp.<i>Superf</i>.2<br /><b class="num">•</b>fig., c. gen. de abstr. [[evitar]], [[escapar]] ἐξέδυ δίκης E.<i>Supp</i>.416, κακῶν E.<i>IT</i> 602, cf. Thgn.358, sin rég. οὐκέτι νόστος ἑτοῖμος ἐκδῦναι Opp.<i>H</i>.2.104, cf. 3.369, 4.119.<br /><b class="num">2</b> [[surgir]], [[salir fuera de]] χαλκηλάτοις ὅπλοις μητρὸς ἐξέδυ de los terrígenas, S.<i>Fr</i>.341.3, ἐκδὺς καὶ ἀνακύπτας ἐκ τῆς θαλάττης εἰς τὸν [[ἐνθάδε]] τόπον Pl.<i>Phd</i>.109d, ὅθεν ἐξέδυτε i.e., del vientre de la madre, Plu.2.241b<br /><b class="num">•</b>tb. en v. med. οἱ δὲ ψῆνες ἐκδύονται ἐκ τοῦ ἐρινεοῦ Thphr.<i>HP</i> 2.8.2, cf. 2.8.1<br /><b class="num">•</b>sin rég. ἐκδῦναι ῥάκεσιν κρυφθείς Ar.<i>V</i>.351, ἐκδύεται ἔσωθεν τὰ σηπίδια Arist.<i>HA</i> 550<sup>a</sup>29, cf. 625<sup>b</sup>25, διὰ τρώγλης ἐκδύντας Arr.<i>Epict</i>.4.1.168<br /><b class="num">•</b>fig. κτησίων φρενῶν ἐξέδυς S.<i>Fr</i>.210.36, δικαῖος ἐκ θήρας ἐκδύνει [[LXX]] <i>Pr</i>.11.8, οὐδὲν δὲ κωλύει πάλιν ἐκδῦναι Plot.4.4.5. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0758.png Seite 758]] (s. δύω), [[ausziehen]]; Hom. in tmesi, ἐκ μέν με χλαῖναν ἔδυσαν Od. 14, 341; ἐκδύων ἐμὲ χρηστηρίαν ἐσθῆτα Aesch. Ag. 1242; [[χλαινίον]] Ep. ad. 20 (XII, 40); auch ohne Zusatz-τινὰ ἐκδύειν, Einem die Kleider ausziehen u. ihn derselben berauben, Dem. 24, 204; vgl. Xen. Cyr. 1, 3, 17. – So pass., τὸ μὴ ἐκδυθῆναι Antiph. 2 β 5; [[ἐπάν]] τις ἐκδυθῇ Alexis Ath. VI, 227 d; ἅμα κιθῶνι ἐκδυομένῳ Her. 1, 8; φάσκων χιτωνίσκον ἐκδεδύσθαι, neben θοιμάτιον ἀποδεδύσθαι, er sagt, es sei ihm das Kleid ausgezogen worden, Lys. 10, 10; vgl. Μαρσύας τὸ [[δέρμα]] ἐκδύεται, es wird ihm die Haut abgezogen, Palaeph. 48, 3. – Med., a) [[sich ausziehen]], [[ablegen]]; τεύχεα ἐξεδύοντο Il. 3, 114; τὴν ἐξωμίδ' ἐκδυώμεθα Ar. Lys. 662; ohne acc., ibd. 688, wie Xen. Hell. 3, 4, 19. So wird auch [[ἐκδύνω]] gebraucht, μαλακὸν δ' ἔκδυνε χιτῶνα Od. 1, 437; Her. 1, 9; ἐκδύνουσι τὸ [[κέλυφος]] Arist. H. A. 5, 17. Eben so aor. II., εἴ πώς οἱ ἐκδὺς χλαῖναν πόροι Od. 14, 460, wie Xen. Cyr. 1, 4, 26; übertr., τὸ [[γῆρας]] ἐκδύς Ar. Pax 336, wie τὸ [[ἄγριον]] Plut. Pomp. 28, die Wildheit ablegen; perf. ἐκδεδυκώς, Men. Harpocr. 116, 22. – b) [[herauskommen]], [[herausgehen]]; ἐκδὺς μεγάροιο Od. 22, 334; entkommen, entgehen, δίκης Eur. Suppl. 432; ἐκδὺς καὶ ἀνακύψας ἐκ τῆς θαλάσσης, hervortauchen, Plat. Phaed. 109 d; auch τί, z. B. νῶϊν δ' ἐκδῦμεν ὄλεθρον Il. 16, 99; ἐκδεδυκέναι τὰς λειτουργίας, sich entziehen, Dem. 20, 1; τὸν φθόνον Plut. Pomp. 30; – ἔκδυθι, als att. erwähnt, B. A. 41. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0758.png Seite 758]] (s. δύω), [[ausziehen]]; Hom. in tmesi, ἐκ μέν με χλαῖναν ἔδυσαν Od. 14, 341; ἐκδύων ἐμὲ χρηστηρίαν ἐσθῆτα Aesch. Ag. 1242; [[χλαινίον]] Ep. ad. 20 (XII, 40); auch ohne Zusatz-τινὰ ἐκδύειν, Einem die Kleider ausziehen u. ihn derselben berauben, Dem. 24, 204; vgl. Xen. Cyr. 1, 3, 17. – So pass., τὸ μὴ ἐκδυθῆναι Antiph. 2 β 5; [[ἐπάν]] τις ἐκδυθῇ Alexis Ath. VI, 227 d; ἅμα κιθῶνι ἐκδυομένῳ Her. 1, 8; φάσκων χιτωνίσκον ἐκδεδύσθαι, neben θοιμάτιον ἀποδεδύσθαι, er sagt, es sei ihm das Kleid ausgezogen worden, Lys. 10, 10; vgl. Μαρσύας τὸ [[δέρμα]] ἐκδύεται, es wird ihm die Haut abgezogen, Palaeph. 48, 3. – Med., a) [[sich ausziehen]], [[ablegen]]; τεύχεα ἐξεδύοντο Il. 3, 114; τὴν ἐξωμίδ' ἐκδυώμεθα Ar. Lys. 662; ohne acc., ibd. 688, wie Xen. Hell. 3, 4, 19. So wird auch [[ἐκδύνω]] gebraucht, μαλακὸν δ' ἔκδυνε χιτῶνα Od. 1, 437; Her. 1, 9; ἐκδύνουσι τὸ [[κέλυφος]] Arist. H. A. 5, 17. Eben so aor. II., εἴ πώς οἱ ἐκδὺς χλαῖναν πόροι Od. 14, 460, wie Xen. Cyr. 1, 4, 26; übertr., τὸ [[γῆρας]] ἐκδύς Ar. Pax 336, wie τὸ [[ἄγριον]] Plut. Pomp. 28, die Wildheit ablegen; perf. ἐκδεδυκώς, Men. Harpocr. 116, 22. – b) [[herauskommen]], [[herausgehen]]; ἐκδὺς μεγάροιο Od. 22, 334; entkommen, entgehen, δίκης Eur. Suppl. 432; ἐκδὺς καὶ ἀνακύψας ἐκ τῆς θαλάσσης, hervortauchen, Plat. Phaed. 109 d; auch τί, z. B. νῶϊν δ' ἐκδῦμεν ὄλεθρον Il. 16, 99; ἐκδεδυκέναι τὰς λειτουργίας, sich entziehen, Dem. 20, 1; τὸν φθόνον Plut. Pomp. 30; – ἔκδυθι, als att. erwähnt, B. A. 41. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=<b>I.</b> <i>tr. (aux temps suiv. : f.</i> ἐκδύσω, <i>ao.</i> ἐξέδυσα, <i>Pass. ao.</i> ἐξεδύθην, <i>pf.</i> ἐκδέδυμαι) dépouiller : τινά τι qqn de qch ; <i>Pass., en parl. d'un vêtement</i> être quitté;<br /><b>II.</b> <i>intr. (ao.2</i> ἐξέδυν, <i>pf.</i> ἐκδέδυκα, <i>et Moy.</i> ἐκδύομαι, <i>impf.</i> ἐξεδυόμην);<br /><b>1</b> [[se dépouiller de]] : τι de qch (vêtement, armure, <i>etc.) ; fig.</i> ἐκδ. τὸ ἄγριον PLUT se dépouiller d'un air sauvage;<br /><b>2</b> se dégager de, s'échapper de, gén. : μεγάροιο OD sortir du palais ; ἐκ τῆς θαλάσσης PLAT du sein de la mer ; κακῶν EUR échapper à des maux ; <i>avec</i> l'acc. : ὄλεθρον IL, τὸν φθόνον PLUT échapper à la mort, à l'envie.<br />'''Étymologie:''' [[ἐκ]], [[δύω]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ἐκδύω:''' (fut. ἐκδύσω, aor. 1 ἐξεδῡσα; pass.: aor. ἐξεδύθην, pf. ἐκδέδυμαι; в неперех. знач. aor. 2 ἐξέδῡν, pf. ἐκδέδυκα)<br /><b class="num">1</b> [[снимать]], [[совлекать]] (κιθὼν ἐκδυόμενος Her.; ἐ. τινὰ χλαῖναν Hom. - in tmesi; ἐσθῆτα Aesch.; εἵματα ἐ. HH): ἐ. τινά Xen., Dem.; раздевать кого-л.;<br /><b class="num">2</b> тж. med. снимать с себя (τὴν στολήν Xen.; med. τεύχεα Hom.);<br /><b class="num">3</b> med. сбрасывать с себя: ἐ. τὸ [[δέρμα]] Arst. (о змеях и др.) сбрасывать с себя кожу, линять; ἐ. τὸ ἄγριοω Plut. утрачивать дикость; τὸν φθόνον ἐ. Plut. подавить в себе чувство зависти;<br /><b class="num">4</b> [[выходить]]: ἐκδὺς μεγάροιο Hom. выйдя из дому; ἐκδὺς ἐκ τῆς θαλάττης Plat. вынырнув из моря;<br /><b class="num">5</b> [[ускользать]], [[уклоняться]], [[избавляться]], [[освобождаться]] (κακῶν Eur.; τὰς λειτουργίας Dem.): [[νῶϊν]] [[ἐκδῦμεν]] ὄλεθρον Hom. (чтобы) нам обоим спастись от гибели - см. тж. [[ἐκδύνω]]. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ἐκδύω''': καὶ [[ἐκδύνω]]: 1) μεταβατ. ἐν τῷ ἐνεστ. [[ἐκδύω]], παρατ. ἐξέδυον, μέλλ. ἐκδύσω, ἀόρ. α΄ ἐξέδῡσα· - ἀφαιρῶ, γυμνώνω, «γδύνω», Λατ. exuere, μετὰ διπλῆς αἰτιατ. προσ. καὶ πράγμ., ἐκ μέν με χλαῖναν ἔδυσαν, ἀπέδυσαν, Ὀδ. Ξ. 341· ἐκδύων ἐμὲ … ἐσθῆτα Αἰσχύλ. Ἀγ. 1269· ἐκδύσας αὐτὸν τὸν χιτῶνα Ξεν. Κύρ. 1. 3, 17· μετ’ αἰτ. μόνον, πάντας ἐκδύειν Δημ. 736. 26· ἐξέδυσαν ἐκεῖνον ὁ αὐτ. 1259. 11. 2) Παθ., ἐκδύομαι, ἀόρ. α΄ ἐξεδύθην ῠ, πρκμ. ἐδέδῠμαι· - ἀπογυμνοῦμαι ἔκ τινος, τὸν χιτωνίσκον ἐδεδύσθαι Λυσ. 117. 7· Μαρσύας τὸ δέρμα ἐκδύεται Παλαίφατ. 48. 3· ἀπο., ἐδυθῆναι Ἀντιφῶν 117. 2, πρβλ. Πολύβ. 15. 27, 9. 3) Μέσ., ἐκδύομαι, ἀόρ. α΄ ἐξεδυσάμην· - ἀποδύομαι, τεύχεά τ’ ἐξεδύοντο Ἰλ. Γ. 114· ἐκδύσασθαι τὸν κιθῶνα Ἡρόδ. 5. 106· [[θοἰμάτιον]] ἐκδεδύσθαι Δημ. 1268. 1· τὸ [[γῆρας]], τὸ [[κέλυφος]], κτλ. Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 8. 17, 11· ἀπολ., ἀποδύομαι, «βγάλω τὰ ἐνδύματά μου», θᾶττον ἐκδυώμεθα Ἀριστοφ. Λυσ. 688, πρβλ. 920, 925, Ξεν. Ἑλλ. 3. 4, 19. ΙΙ. οἱ τύποι [[ἐκδύνω]], παρατ. ἐξέδυνον, ἀόρ. β΄ ἐξέδυν, πρκμ. ἐκδέδῡκα, ἐπὶ τῆς αὐτῆς σημασίας, ὡς τὸ μέσ. ἐκδύομαι, [[μαλακὸν]] δ’ ἔκδυνε χιτῶνα Ὀδ. α. 437· ἐκδὺς χλαῖναν Ξ. 460· τῶν ἱματίων κατὰ ἓν ἕκαστον ἐκδύνουσα Ἡρόδ. 1. 9· μεταφ., τὸ [[γῆρας]] ἐκδὺς Ἀριστοφ. Εἰρ. 336. - Παθ., ἐπὶ τῶν ἐνδυμάτων, ἀποβάλλομαι, ἀφαιροῦμαι, ἅμα κιθῶνι ἐκδυομένῳ Ἡρόδ. 1. 8· πρβλ. [[ἀποδύω]], ἴδε καὶ Κόντου Γλωσσ. Παρατηρ. σ. 89. 2) ἀλλ’ ἀόρ. β΄ ἐξέδυν, πρκμ. ἐκδέδυκα, [[ἐξῆλθον]] ἀπό τινος, μετὰ γεν., ἐκδὺς μεγάροιο Ὀδ. Χ. 334· τῆς θαλάσσης Πλάτ. Φαίδων 109D· μεταφ., ἐξέδυ δίκης Εὐρ. Ἱκ. 416· ἐκδύναι κακῶν ὁ αὐτ. Ι. Τ. 602. 3) ὁ ἀόρ. β΄ κεῖται [[ὡσαύτως]] μετ’ αἰτ., [[ἐκφεύγω]], [[διαφεύγω]], [[ἀποφεύγω]], νῶιν δ’ ἐκδῦμεν ὄλεθρον, «ἡμῖν τὸν ὄλεθρον ἐκδῦναι γένοιτο» (Σχόλ.), διαφυγεῖν, Ἰλ. Π. 99, ἴδε Spitzn. ἐν τόπῳ)· ἐκδεδυκέναι τὰς λειτουργίας Δημ. 457. 9. 4) ἀπολ., [[διαφεύγω]], Θέογν. 358· [[διαφεύγω]] τὴν μνήμην τινός, Πλάτ. Ἀλκ. 2. 174Ε. <br />Περὶ τῆς ποσότητος ἴδε τὸ ἁπλοῦν [[ῥῆμα]] δύω. | |lstext='''ἐκδύω''': καὶ [[ἐκδύνω]]: 1) μεταβατ. ἐν τῷ ἐνεστ. [[ἐκδύω]], παρατ. ἐξέδυον, μέλλ. ἐκδύσω, ἀόρ. α΄ ἐξέδῡσα· - ἀφαιρῶ, γυμνώνω, «γδύνω», Λατ. exuere, μετὰ διπλῆς αἰτιατ. προσ. καὶ πράγμ., ἐκ μέν με χλαῖναν ἔδυσαν, ἀπέδυσαν, Ὀδ. Ξ. 341· ἐκδύων ἐμὲ … ἐσθῆτα Αἰσχύλ. Ἀγ. 1269· ἐκδύσας αὐτὸν τὸν χιτῶνα Ξεν. Κύρ. 1. 3, 17· μετ’ αἰτ. μόνον, πάντας ἐκδύειν Δημ. 736. 26· ἐξέδυσαν ἐκεῖνον ὁ αὐτ. 1259. 11. 2) Παθ., ἐκδύομαι, ἀόρ. α΄ ἐξεδύθην ῠ, πρκμ. ἐδέδῠμαι· - ἀπογυμνοῦμαι ἔκ τινος, τὸν χιτωνίσκον ἐδεδύσθαι Λυσ. 117. 7· Μαρσύας τὸ δέρμα ἐκδύεται Παλαίφατ. 48. 3· ἀπο., ἐδυθῆναι Ἀντιφῶν 117. 2, πρβλ. Πολύβ. 15. 27, 9. 3) Μέσ., ἐκδύομαι, ἀόρ. α΄ ἐξεδυσάμην· - ἀποδύομαι, τεύχεά τ’ ἐξεδύοντο Ἰλ. Γ. 114· ἐκδύσασθαι τὸν κιθῶνα Ἡρόδ. 5. 106· [[θοἰμάτιον]] ἐκδεδύσθαι Δημ. 1268. 1· τὸ [[γῆρας]], τὸ [[κέλυφος]], κτλ. Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 8. 17, 11· ἀπολ., ἀποδύομαι, «βγάλω τὰ ἐνδύματά μου», θᾶττον ἐκδυώμεθα Ἀριστοφ. Λυσ. 688, πρβλ. 920, 925, Ξεν. Ἑλλ. 3. 4, 19. ΙΙ. οἱ τύποι [[ἐκδύνω]], παρατ. ἐξέδυνον, ἀόρ. β΄ ἐξέδυν, πρκμ. ἐκδέδῡκα, ἐπὶ τῆς αὐτῆς σημασίας, ὡς τὸ μέσ. ἐκδύομαι, [[μαλακὸν]] δ’ ἔκδυνε χιτῶνα Ὀδ. α. 437· ἐκδὺς χλαῖναν Ξ. 460· τῶν ἱματίων κατὰ ἓν ἕκαστον ἐκδύνουσα Ἡρόδ. 1. 9· μεταφ., τὸ [[γῆρας]] ἐκδὺς Ἀριστοφ. Εἰρ. 336. - Παθ., ἐπὶ τῶν ἐνδυμάτων, ἀποβάλλομαι, ἀφαιροῦμαι, ἅμα κιθῶνι ἐκδυομένῳ Ἡρόδ. 1. 8· πρβλ. [[ἀποδύω]], ἴδε καὶ Κόντου Γλωσσ. Παρατηρ. σ. 89. 2) ἀλλ’ ἀόρ. β΄ ἐξέδυν, πρκμ. ἐκδέδυκα, [[ἐξῆλθον]] ἀπό τινος, μετὰ γεν., ἐκδὺς μεγάροιο Ὀδ. Χ. 334· τῆς θαλάσσης Πλάτ. Φαίδων 109D· μεταφ., ἐξέδυ δίκης Εὐρ. Ἱκ. 416· ἐκδύναι κακῶν ὁ αὐτ. Ι. Τ. 602. 3) ὁ ἀόρ. β΄ κεῖται [[ὡσαύτως]] μετ’ αἰτ., [[ἐκφεύγω]], [[διαφεύγω]], [[ἀποφεύγω]], νῶιν δ’ ἐκδῦμεν ὄλεθρον, «ἡμῖν τὸν ὄλεθρον ἐκδῦναι γένοιτο» (Σχόλ.), διαφυγεῖν, Ἰλ. Π. 99, ἴδε Spitzn. ἐν τόπῳ)· ἐκδεδυκέναι τὰς λειτουργίας Δημ. 457. 9. 4) ἀπολ., [[διαφεύγω]], Θέογν. 358· [[διαφεύγω]] τὴν μνήμην τινός, Πλάτ. Ἀλκ. 2. 174Ε. <br />Περὶ τῆς ποσότητος ἴδε τὸ ἁπλοῦν [[ῥῆμα]] δύω. | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
|auten=ipf. ἔκδῦνε, aor. opt. [[ἐκδῦμεν]], [[part]]. ἐκδύς, [[mid]]. ipf. ἐξεδύοντο: [[get]] [[out]] [[from]], [[put]] [[off]], [[doff]]; ἐκδὺς μεγάροιο, Od. 22.334; ἔκδῦνε χιτῶνα, Od. 1.437; τεύχεα τ' ἐξεδύοντο, Il. 3.114; metaph., ὄλεθρον, ‘[[escape]],’ Il. 16.99. | |auten=ipf. ἔκδῦνε, aor. opt. [[ἐκδῦμεν]], [[part]]. ἐκδύς, [[mid]]. ipf. ἐξεδύοντο: [[get]] [[out]] [[from]], [[put]] [[off]], [[doff]]; ἐκδὺς μεγάροιο, Od. 22.334; ἔκδῦνε χιτῶνα, Od. 1.437; τεύχεα τ' ἐξεδύοντο, Il. 3.114; metaph., ὄλεθρον, ‘[[escape]],’ Il. 16.99. | ||
}} | }} | ||
{{StrongGR | {{StrongGR | ||
Line 36: | Line 39: | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''ἐκδύω:''' και -[[δύνω]][ῡ],<br /><b class="num">I.</b> Μτβ. στον ενεστ., [[ἐκδύω]], παρατ. <i>ἐξέδυον</i>, μέλ. <i>ἐκδύσω</i>, αόρ. αʹ <i>ἐξέδῡσα</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[αφαιρώ]], [[γυμνώνω]], [[απογυμνώνω]], [[γδύνω]], Λατ. exuere, με [[διπλή]] αιτ. προσ. και πράγμ., ἐκ [[μέν]] με χλαῖναν ἔδυσαν, μου αφαίρεσαν, με απογύμνωσαν από τη [[χλαίνη]], σε Ομήρ. Οδ.· με αιτ. προσ. μόνο, τον [[απογυμνώνω]], σε Ξεν. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> Μέσ., <i>ἐκδύομαι</i>, αόρ. αʹ <i>ἐξεδυσάμην</i>· [[αφαιρώ]] [[κάτι]] από τον εαυτό μου, [[βγάζω]] ένα [[ρούχο]], σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.· απόλ., [[βγάζω]] τα ρούχα μου, [[γδύνω]], σε Αριστοφ., Ξεν.<br /><b class="num">II.</b> στον ενεστ. [[ἐκδύνω]], παρατ. <i>ἐξέδῡνον</i>, αόρ. βʹ <i>ἐξέδυν</i>, παρακ. <i>ἐκδέδῡκα</i>, με την [[ίδια]] [[σημασία]] ως Μέσ. <i>ἐκδύομαι</i>·<br /><b class="num">1.</b> [[βγάζω]] ένα [[ρούχο]], σε Ομήρ. Οδ., Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> σε αόρ. βʹ <i>ἐξέδυν</i>, παρακ. <i>ἐκδέδῡκα</i>· <b>α)</b> [[βγαίνω]] έξω από ή [[διαφεύγω]] από, με γεν. <i>ἐκδὺς μεγάροιο</i>, σε Ομήρ. Οδ.· <i>ἐκδ. τῆς θαλάσσης</i>, [[αναδύομαι]] από τη [[θάλασσα]], σε Πλάτ. <b>β)</b> με αιτ., [[ξεφεύγω]], [[διαφεύγω]], <i>ἐκδῡμεν ὄλεθρον</i>, σε Ομήρ. Ιλ. | |lsmtext='''ἐκδύω:''' και -[[δύνω]][ῡ],<br /><b class="num">I.</b> Μτβ. στον ενεστ., [[ἐκδύω]], παρατ. <i>ἐξέδυον</i>, μέλ. <i>ἐκδύσω</i>, αόρ. αʹ <i>ἐξέδῡσα</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[αφαιρώ]], [[γυμνώνω]], [[απογυμνώνω]], [[γδύνω]], Λατ. exuere, με [[διπλή]] αιτ. προσ. και πράγμ., ἐκ [[μέν]] με χλαῖναν ἔδυσαν, μου αφαίρεσαν, με απογύμνωσαν από τη [[χλαίνη]], σε Ομήρ. Οδ.· με αιτ. προσ. μόνο, τον [[απογυμνώνω]], σε Ξεν. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> Μέσ., <i>ἐκδύομαι</i>, αόρ. αʹ <i>ἐξεδυσάμην</i>· [[αφαιρώ]] [[κάτι]] από τον εαυτό μου, [[βγάζω]] ένα [[ρούχο]], σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.· απόλ., [[βγάζω]] τα ρούχα μου, [[γδύνω]], σε Αριστοφ., Ξεν.<br /><b class="num">II.</b> στον ενεστ. [[ἐκδύνω]], παρατ. <i>ἐξέδῡνον</i>, αόρ. βʹ <i>ἐξέδυν</i>, παρακ. <i>ἐκδέδῡκα</i>, με την [[ίδια]] [[σημασία]] ως Μέσ. <i>ἐκδύομαι</i>·<br /><b class="num">1.</b> [[βγάζω]] ένα [[ρούχο]], σε Ομήρ. Οδ., Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> σε αόρ. βʹ <i>ἐξέδυν</i>, παρακ. <i>ἐκδέδῡκα</i>· <b>α)</b> [[βγαίνω]] έξω από ή [[διαφεύγω]] από, με γεν. <i>ἐκδὺς μεγάροιο</i>, σε Ομήρ. Οδ.· <i>ἐκδ. τῆς θαλάσσης</i>, [[αναδύομαι]] από τη [[θάλασσα]], σε Πλάτ. <b>β)</b> με αιτ., [[ξεφεύγω]], [[διαφεύγω]], <i>ἐκδῡμεν ὄλεθρον</i>, σε Ομήρ. Ιλ. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
Line 44: | Line 44: | ||
}} | }} | ||
{{Chinese | {{Chinese | ||
|sngr='''原文音譯''':™kdÚw 誒克-低哦<br />'''詞類次數''':動詞(5)<br />'''原文字根''':出去-滑脫 相當於: ([[פָּשַׁט]]‎)<br />'''字義溯源''' | |sngr='''原文音譯''':™kdÚw 誒克-低哦<br />'''詞類次數''':動詞(5)<br />'''原文字根''':出去-滑脫 相當於: ([[פָּשַׁט]]‎)<br />'''字義溯源''':脫去,脫,脫下,剝去;由(ἐκ / [[ἐκπερισσῶς]] / [[ἐκφωνέω]])*=出)與([[δύνω]])=落下)組成;而 ([[δύνω]])出自([[δυσφημία]])X*=沉)<br />'''出現次數''':總共(5);太(2);可(1);路(1);林後(1)<br />'''譯字彙編''':<br />1) 脫了(2) 太27:31; 可15:20;<br />2) 他們⋯脫了衣服(1) 太27:28;<br />3) 剝去衣服(1) 路10:30;<br />4) 脫下(1) 林後5:4 | ||
}} | }} |
Latest revision as of 07:28, 15 November 2024
English (LSJ)
(ἐκδύνω Hdt. 1.9, etc.):
I causal in pres. ἐκδύω: impf. ἐξέδυον· fut. ἐκδύσω: aor. 1 ἐξέδῡσα: late pf. ἐκδέδυκα AP5.72 (Rufin.):—take off, strip off, c. dupl. acc. pers. et rei, ἐκ μέν με χλαῖναν ἔδυσαν = they stripped me of my cloak, Od.14.341; ἐκδύων ἐμὲ..ἐσθῆτα A.Ag.1269; ἐκδύσας αὐτὸν [τὸν χιτῶνα] X.Cyr.1.3.17: c. acc. only, strip, πάντας ἐ. D.24.204; ἐξέδυσαν [ἐκεῖνον] Id.54.8.
2 Pass., ἐκδύομαι, aor. 1 ἐξεδύθην [ῠ]: pf. ἐκδέδυμαι:—to be stripped of a thing, τὸν χιτωνίσκον ἐκδεδύσθαι Lys.10.10; [Μαρσύας] τὸ δέπμα ἐκδύεται Palaeph.47: abs., to be stripped, ἐκδυθῆναι Antipho 2.2.5, cf. Plb.15.27.9.
3 Med., ἐκδύομαι, Cret. ἐσδ- GDI5100, fut. ἐκδύσομαι: aor. 1 ἐξεδυσάμην:—strip oneself of a thing, put off, τεύχεά τ' ἐξεδύοντο = they were putting off their armour, Il.3.114; ἐκδύσασθαι (leg. ἐκδύσεσθαι) τὸν κιθῶνα Hdt.5.106; ἐκδεδύσθαι θοἰμάτιον D.54.35; θηρία ἐκδύεται τὸ ἄγριον Plu.Pomp.28: abs., put off one's clothes, strip, θᾶττον ἐκδυώμεθα Ar.Lys.686, cf. X.HG2.4.19; technically, of ephebi, SIG527.99 (Dreros, iii B.C.), GDI5100: metaph. of death, 2 Ep.Cor. 5.4.
II Act. in med. sense, put off, μαλακὸν δ' ἔκδυνε χιτῶνα Od. 1.437; ἐκδὺς χλαῖναν 14.460; τῶν ἱματίων κατὰ ἓν ἕκαστον ἐκδύνουσα Hdt.1.9: metaph., τὸ γῆρας ἐκδύς Ar.Pax336, cf. Arist.HA600b15; τὸ κέλυφος ib.549b25:—Pass., of the clothes, to be put off, ἅμα κιθῶνι ἐκδυομένῳ Hdt.1.8.
III aor. 2 ἐξέδυν: pf. ἐκδέδυκα:—go out of or get out of, c. gen., ἐκδὺς μεγάροιο Od.22.334; ἐκδὺς καὶ ἀνακύψας τῆς θαλάσσης emerging from.., Pl.Phd. 109d: metaph., ἐξέδυ δίκης E.Supp.416; ἐκδῦναι κακῶν Id.IT602.
2 pf. and aor. 2 c. acc., escape, shun, νῶϊν δ' ἐκδῦμεν ὄλεθρον = (grant) us to escape.., Il.16.99; ἐκδεδυκέναι τὰς λῃτουργίας D.20.1; τὸν φθόνον ἐκδύς Plu.Pomp.30; τὴν ἀληθινὴν οὐσίαν ἐκδεδυκέναι ταῦτα Plot.6.6.8.
3 abs., escape, Thgn.358; escape one's memory, Pl.Alc.2.147e.
Spanish (DGE)
• Alolema(s): ἐσδύω ICr.1.19.1.18 (Malla III a.C.)
• Grafía: graf. ἐγδ- IG 42.122.47 (Epidauro IV a.C.), ICr.1.9.1.99 (Drero III/II a.C.), PEnteux.75.13 (III a.C.)
• Prosodia: [-ῠ-]
• Morfología: [pres. opt. 1a plu. ἐκδῦμεν Il.16.99]
A tr., en pres., fut. y aor. sigm. act.
I 1c. doble ac., de pers. y de la cosa que se quita quitar la ropa, despojar de ἐκ μέν με χλαῖναν ... ἔδυσαν Od.14.341, λῦσε δέ οἱ ζώνην ἰδὴ εἵματα ... ἔκδυε h.Ven.165, Ἀπόλλων ... οὑκδύων ἐμὲ χρηστηρίαν ἐσθῆτ' A.A.1269, παῖδα ... χιτῶνα ἐκδύσας X.Cyr.1.3.17, cf. Eu.Matt.27.28, Eu.Marc.15.20, ἐγδῦσαί με ὃ περιεβεβλήμην ἱμάτιον PEnteux.83.7 (III a.C.), cf. LXX Ge.37.23, Nu.20.28, SB 9068.13, PHib.202.3 (ambos III a.C.), PErasm.2.11, PFay.12.18 (ambos II a.C.), τὸν πολιτικὸν ἐκδύσαντες τὴν λεοντῆν Plu.2.785e, (Βίτινναν) τὴν ἀπληγίδ' ἐκδύσας Herod.5.18, c. gen. de pers. y ac. de la prenda θοιμάτιον ἐξέδυέ τινος Lys.11.5, tard. c. gen. de la prenda y ac. de pers. τὸν ἄθλιόν μου ἀδελφὸν ἐξέδυσεν τῆς ἐσθῆτος PKell.G.23.19 (IV d.C.)
•sólo c. ac. de pers. desnudar, quitar el vestido ἐδόκει αὐτόν νιν ὁ θεὸς ἐγδύσας ... τοὺς φθεῖρας ... ἀποκαθαίρειν IG l.c., ὃς ἂν ... ἄνθρωπον ὁδοιπόρον ἐκδύσῃ el que quite la capa a un caminante Aesop.46, λέγειν ὅτι τὴν Ἀθηνᾶν Λαχάρης ἐξέδυσε dicen que Lácares desnudó a Atenea e.d., hizo fundir el manto de oro de la estatua, Plu.2.379c, κἀμὲ ὑβρικότες καὶ ἐγδεδυκότες PEnteux.l.c., de una momia despojada de su vendaje UPZ 187.14 (II a.C.), c. ac. y pred. ὅπως ἂν ἐκδύσω αὐτὴν γυμνήν LXX Os.2.5
•c. idea de violencia despojar, desvalijar, sinón. de asaltar πάντας ἐκδύειν D.24.204, cf. PPetr.2.32.2a.16 (III a.C.) en BL 1.369, ἐξέδυσαν αὐτὸν καὶ ἔλαβον τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ LXX 1Pa.10.9, cf. Eu.Luc.10.30, τοὺς βασιλεῖς Plu.Luc.33, en v. pas. τὸ γὰρ μὴ ἐκδυθῆναι Antipho 2.2.5, cf. PSI 380.10 (III a.C.), c. ac. de rel. τυπτόμενον ἐμὲ καὶ θοἰμάτιον ἐκδυόμενον D.54.32, cf. 35
•desollar τὸ δέρμα ... ἐκδύεται ref. a Marsias, Palaeph.47
•fig., c. ac. de abstr. despojar, privar τὴν δὲ δόξαν ἀπ' ἐμοῦ ἐξέδυσεν LXX Io.19.9.
2 c. ac. de una parte del cuerpo dejar al desnudo, descubrir ἐκδῦναι μαστούς descubrir los pechos e.d. dar la teta LXX La.4.3.
3 fact., en v. med. hacer salir, sacar (ὁ κάνων) ἐκδύσεται τοῦ ΑΒ σωλῆνος τὸν κύλινδρον Hero Spir.2.36.
II refl., gener. en v. med. y aor. rad. act., sólo c. ac. de la prenda que se quita
1 quitarse la ropa, despojarse de ἐκδὺς χλαῖναν Od.14.460, cf. Hippon.107.17, ἐκδῦσα χιτῶνα δωριάζειν Anacr.115, ἣν εἶχε στολὴν ... ἐκδύντα X.Cyr.1.4.26, cf. 5.1.2, D.C.57.21.2, Arr.An.2.11.5, Polyaen.1.27.1, en v. med. τεύχεά τ' ἐξεδύοντο Il.3.114, ἐκδύσεσθαι τὸν ... κιθῶνα Hdt.5.106, τὴν ἐξωμίδ' Ar.Lys.662, τὴν στολὴν αὐτοῦ LXX Le.6.4, cf. Iu.10.3, Plu.Art.3, 2.340c, θώρακας ἐκδῦναι ... τοὺς πολίτας ἔπειθεν Plu.Num.23, en v. pas. ἅμα δὲ κιθῶνι ἐκδυομένῳ συνεκδύεται καὶ τὴν αἰδῶ γυνή Hdt.1.8
•abs. desnudarse, desvestirse X.An.4.3.12, Thphr.Char.25.2, más frec. en v. med. ἐπειδὰν ἐκδύσωνται los atletas en el gimnasio, Hp.Vict.3.84, διὰ τὸ μηδέποτε ἐκδύεσθαι X.HG 3.4.19, κἀγὼ 'κδύομαι Ar.Lys.920, θᾶττον ἐκδυώμεθα Ar.Lys.686, μὴ ἐγδυέσθω δὲ εἰς τὸ γυμνάσιον δ[ο] ῦ[λ] ος IBeroeae 1B.27 (II a.C.), οὐ θέλομεν ἐκδύσασθαι ἀλλ' ἐπενδύσασθαι 2Ep.Cor.5.4, cf. Eu.Fr.Pap.1.22, en un ritual de jóvenes al abandonar la ἀγέλα: ναωσάντων ... τὰν ἀγέλαν τὰν τόκα ἐσδυομέναν ICr.1.19.1.18 (Malla III a.C.), cf. 1.9.99 (Drero III/II a.C.)
•en sent. fig. τῆς κακίας ἐκδυσάμενοι τὸν χιτῶνα Clem.Al.Paed.1.6.32, ἐκδεδυμένος τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον Cyr.H.Catech.19.10, cf. Leont.Const.Hom.8.243, Amph.Exerc.252.
2 de anim. desprenderse de la piel, esp. ofidios mudar, despojarse de la camisa ἵνα γῆρας ... ἐκδύοιμι habla una cigarra, Call.Fr.1.35, más frec. en v. med. καρίδας ἐκδύεσθαί φησι τὸ γῆρας Thphr.Fr.177, cf. Arist.HA 600b32, Mir.835a27, D.C.61.2.4, δράκων ... ἐκδυόμενος τὸ γῆρας νεάζει Lyd.Mens.4.6, abs. τοῦτο τὸ γένος τῶν ὄφεων μὴ ἐκδύεσθαι μόνον Arist.HA 600b27, cf. Thphr.Fr.175
•fig. cóm. ref. a pers. τὸ γῆρας ἐκδύς echar fuera la vejez (en juego c. el doble sent. de γῆρας), Ar.Pax 336.
3 fig., c. ac. de abstr. quitarse de encima, librarse de, rechazar αἲ γὰρ ... νῶϊν δ' ἐκδῦμεν ὄλεθρον Il.16.99, ὅτι ἂν μάλιστά σοι δόξῃ, τοῦτο καὶ ἐκδεδυκέναι Pl.Alc.2.147e, ἀνθρώπους ... ἐκδεδυκέναι τὰς λῃτουργίας D.20.1, ἐκδῦναι τὸν ἄνθρωπον liberarse de la condición humana D.L.9.66, τὸν φθόνον τοῦτον ἐκδύς Plu.Pomp.30, τὸν ἀκούσιον πλάνον ... ἐκδῦναι Ph.1.151, ἐκδύς τὴν πολιορκίαν I.BI 3.198, ψυχαὶ οὐ δυνάμεναι ἐκδῦναι τὰ σώματα Ph.1.80
•en v. med. mismo sent. θηρία ... ἐκδύεται τὸ ἄγριον Plu.Pomp.28, τοὺς ἐπιθέτους ἐκδύεται κόσμους D.H.Dem.13.7.
B intr. c. idea de mov. real o fig., en v. med. y aor. rad. act.
1 salirse, marcharse de c. gen. o ἐκ y gen. ἐκδὺς μεγάροιο Od.22.334, ᾖτινι ἂν ἐκδύῃ τὸ παιδίον τοῦ χορίου ἐν τῇσι μήτρῃσι a aquella (mujer) que el feto se le salga del corion dentro de la matriz Hp.Superf.2
•fig., c. gen. de abstr. evitar, escapar ἐξέδυ δίκης E.Supp.416, κακῶν E.IT 602, cf. Thgn.358, sin rég. οὐκέτι νόστος ἑτοῖμος ἐκδῦναι Opp.H.2.104, cf. 3.369, 4.119.
2 surgir, salir fuera de χαλκηλάτοις ὅπλοις μητρὸς ἐξέδυ de los terrígenas, S.Fr.341.3, ἐκδὺς καὶ ἀνακύπτας ἐκ τῆς θαλάττης εἰς τὸν ἐνθάδε τόπον Pl.Phd.109d, ὅθεν ἐξέδυτε i.e., del vientre de la madre, Plu.2.241b
•tb. en v. med. οἱ δὲ ψῆνες ἐκδύονται ἐκ τοῦ ἐρινεοῦ Thphr.HP 2.8.2, cf. 2.8.1
•sin rég. ἐκδῦναι ῥάκεσιν κρυφθείς Ar.V.351, ἐκδύεται ἔσωθεν τὰ σηπίδια Arist.HA 550a29, cf. 625b25, διὰ τρώγλης ἐκδύντας Arr.Epict.4.1.168
•fig. κτησίων φρενῶν ἐξέδυς S.Fr.210.36, δικαῖος ἐκ θήρας ἐκδύνει LXX Pr.11.8, οὐδὲν δὲ κωλύει πάλιν ἐκδῦναι Plot.4.4.5.
German (Pape)
[Seite 758] (s. δύω), ausziehen; Hom. in tmesi, ἐκ μέν με χλαῖναν ἔδυσαν Od. 14, 341; ἐκδύων ἐμὲ χρηστηρίαν ἐσθῆτα Aesch. Ag. 1242; χλαινίον Ep. ad. 20 (XII, 40); auch ohne Zusatz-τινὰ ἐκδύειν, Einem die Kleider ausziehen u. ihn derselben berauben, Dem. 24, 204; vgl. Xen. Cyr. 1, 3, 17. – So pass., τὸ μὴ ἐκδυθῆναι Antiph. 2 β 5; ἐπάν τις ἐκδυθῇ Alexis Ath. VI, 227 d; ἅμα κιθῶνι ἐκδυομένῳ Her. 1, 8; φάσκων χιτωνίσκον ἐκδεδύσθαι, neben θοιμάτιον ἀποδεδύσθαι, er sagt, es sei ihm das Kleid ausgezogen worden, Lys. 10, 10; vgl. Μαρσύας τὸ δέρμα ἐκδύεται, es wird ihm die Haut abgezogen, Palaeph. 48, 3. – Med., a) sich ausziehen, ablegen; τεύχεα ἐξεδύοντο Il. 3, 114; τὴν ἐξωμίδ' ἐκδυώμεθα Ar. Lys. 662; ohne acc., ibd. 688, wie Xen. Hell. 3, 4, 19. So wird auch ἐκδύνω gebraucht, μαλακὸν δ' ἔκδυνε χιτῶνα Od. 1, 437; Her. 1, 9; ἐκδύνουσι τὸ κέλυφος Arist. H. A. 5, 17. Eben so aor. II., εἴ πώς οἱ ἐκδὺς χλαῖναν πόροι Od. 14, 460, wie Xen. Cyr. 1, 4, 26; übertr., τὸ γῆρας ἐκδύς Ar. Pax 336, wie τὸ ἄγριον Plut. Pomp. 28, die Wildheit ablegen; perf. ἐκδεδυκώς, Men. Harpocr. 116, 22. – b) herauskommen, herausgehen; ἐκδὺς μεγάροιο Od. 22, 334; entkommen, entgehen, δίκης Eur. Suppl. 432; ἐκδὺς καὶ ἀνακύψας ἐκ τῆς θαλάσσης, hervortauchen, Plat. Phaed. 109 d; auch τί, z. B. νῶϊν δ' ἐκδῦμεν ὄλεθρον Il. 16, 99; ἐκδεδυκέναι τὰς λειτουργίας, sich entziehen, Dem. 20, 1; τὸν φθόνον Plut. Pomp. 30; – ἔκδυθι, als att. erwähnt, B. A. 41.
French (Bailly abrégé)
I. tr. (aux temps suiv. : f. ἐκδύσω, ao. ἐξέδυσα, Pass. ao. ἐξεδύθην, pf. ἐκδέδυμαι) dépouiller : τινά τι qqn de qch ; Pass., en parl. d'un vêtement être quitté;
II. intr. (ao.2 ἐξέδυν, pf. ἐκδέδυκα, et Moy. ἐκδύομαι, impf. ἐξεδυόμην);
1 se dépouiller de : τι de qch (vêtement, armure, etc.) ; fig. ἐκδ. τὸ ἄγριον PLUT se dépouiller d'un air sauvage;
2 se dégager de, s'échapper de, gén. : μεγάροιο OD sortir du palais ; ἐκ τῆς θαλάσσης PLAT du sein de la mer ; κακῶν EUR échapper à des maux ; avec l'acc. : ὄλεθρον IL, τὸν φθόνον PLUT échapper à la mort, à l'envie.
Étymologie: ἐκ, δύω.
Russian (Dvoretsky)
ἐκδύω: (fut. ἐκδύσω, aor. 1 ἐξεδῡσα; pass.: aor. ἐξεδύθην, pf. ἐκδέδυμαι; в неперех. знач. aor. 2 ἐξέδῡν, pf. ἐκδέδυκα)
1 снимать, совлекать (κιθὼν ἐκδυόμενος Her.; ἐ. τινὰ χλαῖναν Hom. - in tmesi; ἐσθῆτα Aesch.; εἵματα ἐ. HH): ἐ. τινά Xen., Dem.; раздевать кого-л.;
2 тж. med. снимать с себя (τὴν στολήν Xen.; med. τεύχεα Hom.);
3 med. сбрасывать с себя: ἐ. τὸ δέρμα Arst. (о змеях и др.) сбрасывать с себя кожу, линять; ἐ. τὸ ἄγριοω Plut. утрачивать дикость; τὸν φθόνον ἐ. Plut. подавить в себе чувство зависти;
4 выходить: ἐκδὺς μεγάροιο Hom. выйдя из дому; ἐκδὺς ἐκ τῆς θαλάττης Plat. вынырнув из моря;
5 ускользать, уклоняться, избавляться, освобождаться (κακῶν Eur.; τὰς λειτουργίας Dem.): νῶϊν ἐκδῦμεν ὄλεθρον Hom. (чтобы) нам обоим спастись от гибели - см. тж. ἐκδύνω.
Greek (Liddell-Scott)
ἐκδύω: καὶ ἐκδύνω: 1) μεταβατ. ἐν τῷ ἐνεστ. ἐκδύω, παρατ. ἐξέδυον, μέλλ. ἐκδύσω, ἀόρ. α΄ ἐξέδῡσα· - ἀφαιρῶ, γυμνώνω, «γδύνω», Λατ. exuere, μετὰ διπλῆς αἰτιατ. προσ. καὶ πράγμ., ἐκ μέν με χλαῖναν ἔδυσαν, ἀπέδυσαν, Ὀδ. Ξ. 341· ἐκδύων ἐμὲ … ἐσθῆτα Αἰσχύλ. Ἀγ. 1269· ἐκδύσας αὐτὸν τὸν χιτῶνα Ξεν. Κύρ. 1. 3, 17· μετ’ αἰτ. μόνον, πάντας ἐκδύειν Δημ. 736. 26· ἐξέδυσαν ἐκεῖνον ὁ αὐτ. 1259. 11. 2) Παθ., ἐκδύομαι, ἀόρ. α΄ ἐξεδύθην ῠ, πρκμ. ἐδέδῠμαι· - ἀπογυμνοῦμαι ἔκ τινος, τὸν χιτωνίσκον ἐδεδύσθαι Λυσ. 117. 7· Μαρσύας τὸ δέρμα ἐκδύεται Παλαίφατ. 48. 3· ἀπο., ἐδυθῆναι Ἀντιφῶν 117. 2, πρβλ. Πολύβ. 15. 27, 9. 3) Μέσ., ἐκδύομαι, ἀόρ. α΄ ἐξεδυσάμην· - ἀποδύομαι, τεύχεά τ’ ἐξεδύοντο Ἰλ. Γ. 114· ἐκδύσασθαι τὸν κιθῶνα Ἡρόδ. 5. 106· θοἰμάτιον ἐκδεδύσθαι Δημ. 1268. 1· τὸ γῆρας, τὸ κέλυφος, κτλ. Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 8. 17, 11· ἀπολ., ἀποδύομαι, «βγάλω τὰ ἐνδύματά μου», θᾶττον ἐκδυώμεθα Ἀριστοφ. Λυσ. 688, πρβλ. 920, 925, Ξεν. Ἑλλ. 3. 4, 19. ΙΙ. οἱ τύποι ἐκδύνω, παρατ. ἐξέδυνον, ἀόρ. β΄ ἐξέδυν, πρκμ. ἐκδέδῡκα, ἐπὶ τῆς αὐτῆς σημασίας, ὡς τὸ μέσ. ἐκδύομαι, μαλακὸν δ’ ἔκδυνε χιτῶνα Ὀδ. α. 437· ἐκδὺς χλαῖναν Ξ. 460· τῶν ἱματίων κατὰ ἓν ἕκαστον ἐκδύνουσα Ἡρόδ. 1. 9· μεταφ., τὸ γῆρας ἐκδὺς Ἀριστοφ. Εἰρ. 336. - Παθ., ἐπὶ τῶν ἐνδυμάτων, ἀποβάλλομαι, ἀφαιροῦμαι, ἅμα κιθῶνι ἐκδυομένῳ Ἡρόδ. 1. 8· πρβλ. ἀποδύω, ἴδε καὶ Κόντου Γλωσσ. Παρατηρ. σ. 89. 2) ἀλλ’ ἀόρ. β΄ ἐξέδυν, πρκμ. ἐκδέδυκα, ἐξῆλθον ἀπό τινος, μετὰ γεν., ἐκδὺς μεγάροιο Ὀδ. Χ. 334· τῆς θαλάσσης Πλάτ. Φαίδων 109D· μεταφ., ἐξέδυ δίκης Εὐρ. Ἱκ. 416· ἐκδύναι κακῶν ὁ αὐτ. Ι. Τ. 602. 3) ὁ ἀόρ. β΄ κεῖται ὡσαύτως μετ’ αἰτ., ἐκφεύγω, διαφεύγω, ἀποφεύγω, νῶιν δ’ ἐκδῦμεν ὄλεθρον, «ἡμῖν τὸν ὄλεθρον ἐκδῦναι γένοιτο» (Σχόλ.), διαφυγεῖν, Ἰλ. Π. 99, ἴδε Spitzn. ἐν τόπῳ)· ἐκδεδυκέναι τὰς λειτουργίας Δημ. 457. 9. 4) ἀπολ., διαφεύγω, Θέογν. 358· διαφεύγω τὴν μνήμην τινός, Πλάτ. Ἀλκ. 2. 174Ε.
Περὶ τῆς ποσότητος ἴδε τὸ ἁπλοῦν ῥῆμα δύω.
English (Autenrieth)
ipf. ἔκδῦνε, aor. opt. ἐκδῦμεν, part. ἐκδύς, mid. ipf. ἐξεδύοντο: get out from, put off, doff; ἐκδὺς μεγάροιο, Od. 22.334; ἔκδῦνε χιτῶνα, Od. 1.437; τεύχεα τ' ἐξεδύοντο, Il. 3.114; metaph., ὄλεθρον, ‘escape,’ Il. 16.99.
English (Strong)
from ἐκ and the base of δύνω; to cause to sink out of, i.e. (specially as of clothing) to divest: strip, take off from, unclothe.
English (Thayer)
1st aorist ἐξεδυσα; 1st aorist middle ἐξεδυσάμην; (δύω); to take off: τινα, to strip one of his garments, L WH marginal reading ἐνδυς.); τινα τί (as in Greek from Homer down) (a thing from a person): to take off from oneself, to put off one's raiment (Xenophon, Ag. 1,28; Hell. 3,4, 19); figuratively, to put off the body, the clothing of the soul (A. V. be unclothed): ἐκδυσάμενοι, adopted in Tdf. 7, Reiche, others), is due to a correction by the copyists; see γυμνός, 1d. (Compare: ἀπεκδύομαι.)
Greek Monolingual
και εκδύνω και εκγδύνω (AM ἐκδύω και ἐκδύνω)
1. αφαιρώ τα ρούχα ή το περίβλημα, γδύνω
2. αποστερώ
3. μέσ. γδύνομαι, βγάζω τα ρούχα μου
αρχ.-μσν.
χάνω, αποβάλλω
μσν.
1. ληστεύω, λεηλατώ
2. (για πλοία) ξαρματώνω
3. (για πόλη) αδειάζω
4. μέσ. στερούμαι
5. παραιτούμαι
αρχ.
1. διαφεύγω
2. πηγαίνω έξω από κάτι («ἐκδύς μεγάροιο», Οδ.).
Greek Monotonic
ἐκδύω: και -δύνω[ῡ],
I. Μτβ. στον ενεστ., ἐκδύω, παρατ. ἐξέδυον, μέλ. ἐκδύσω, αόρ. αʹ ἐξέδῡσα·
I. 1. αφαιρώ, γυμνώνω, απογυμνώνω, γδύνω, Λατ. exuere, με διπλή αιτ. προσ. και πράγμ., ἐκ μέν με χλαῖναν ἔδυσαν, μου αφαίρεσαν, με απογύμνωσαν από τη χλαίνη, σε Ομήρ. Οδ.· με αιτ. προσ. μόνο, τον απογυμνώνω, σε Ξεν. κ.λπ.
2. Μέσ., ἐκδύομαι, αόρ. αʹ ἐξεδυσάμην· αφαιρώ κάτι από τον εαυτό μου, βγάζω ένα ρούχο, σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.· απόλ., βγάζω τα ρούχα μου, γδύνω, σε Αριστοφ., Ξεν.
II. στον ενεστ. ἐκδύνω, παρατ. ἐξέδῡνον, αόρ. βʹ ἐξέδυν, παρακ. ἐκδέδῡκα, με την ίδια σημασία ως Μέσ. ἐκδύομαι·
1. βγάζω ένα ρούχο, σε Ομήρ. Οδ., Ηρόδ.
2. σε αόρ. βʹ ἐξέδυν, παρακ. ἐκδέδῡκα· α) βγαίνω έξω από ή διαφεύγω από, με γεν. ἐκδὺς μεγάροιο, σε Ομήρ. Οδ.· ἐκδ. τῆς θαλάσσης, αναδύομαι από τη θάλασσα, σε Πλάτ. β) με αιτ., ξεφεύγω, διαφεύγω, ἐκδῡμεν ὄλεθρον, σε Ομήρ. Ιλ.
Middle Liddell
and -δύνω imperf. ἐξέδῡνον aor2 ἐξέδυν perf. ἐκδέδῡκα
I. Causal in pres. ἐκδύω, imperf. ἐξέδυον, fut. ἐκδύσω, aor1 ἐξέδῡσα;— to take off, strip off, Lat. exuere, c. dupl. acc. pers. et rei, ἐκ μέν με χλαῖναν ἔδυσαν they stripped me of my cloke, Od.: c. acc. pers. only, to strip him, Xen., etc.
2. Mid. ἐκδύομαι, aor1 ἐξεδυσάμην;— to strip oneself of a thing, put off, Il., etc.: absol. to put off one's clothes, strip, Ar., Xen.
II. in pres. ἐκδύνωin same sense as Mid. ἐκδύομαι
1. to put off, Od., Hdt.
2. in aor2 ἐξέδυν, perf. ἐκδέδῡκα, to go or get out of, c. gen., ἐκδὺς μεγάροιο Od.; ἐκδ. τῆς θαλάσσης to emerge from the sea, Plat.
b. c. acc. to escape, ἐκδῦμεν ὄλεθρον Il.
Chinese
原文音譯:™kdÚw 誒克-低哦
詞類次數:動詞(5)
原文字根:出去-滑脫 相當於: (פָּשַׁט)
字義溯源:脫去,脫,脫下,剝去;由(ἐκ / ἐκπερισσῶς / ἐκφωνέω)*=出)與(δύνω)=落下)組成;而 (δύνω)出自(δυσφημία)X*=沉)
出現次數:總共(5);太(2);可(1);路(1);林後(1)
譯字彙編:
1) 脫了(2) 太27:31; 可15:20;
2) 他們⋯脫了衣服(1) 太27:28;
3) 剝去衣服(1) 路10:30;
4) 脫下(1) 林後5:4