αὔω

English (LSJ)

(A),
A get a light, light a fire, ἵνα μή ποθεν ἄλλοθεν αὔοι Od.5.490: —Med., take fire, Arat.1035.—Only poet. (Cf. ἐναύω, etc.; from αὐσιω, cf. ONorse ausa 'sprinkle', Lat. haurio, haustum.)

(B), fut.
A ἀΰσω E.Ion 1446: aor. ἤϋσα (v. infr.):—cry out, shout, call aloud, freq. in Hom., αὖε δ' Ἀθήνη Il.20.48, cf. Call.Dian.56 sq.; κέκλετ' ἀΰσας Il.4.508, cf. 6.66, etc.; μακρὸν ἄϋσε 5.101; ἤϋσε… μέγα τε δεινόν τε ὄρθια 11.10; ἤϋσεν δὲ διαπρύσιον ib.275, etc.:—also in Trag., αὔειν λακάζειν A.Th.186; μηδὲν μέγ' ἀΰσῃς S.El.830 (lyr.); δεινὸν δ' ἀΰσας OT1260: c. acc. cogn., utter, στεναγμὸν… ἀΰσατ' E. Supp.800 (lyr.); τίν' αὐδὰν ἀΰσω; Id.Ion1446.
2 c. acc. pers., call upon, αὖε δ' ἑταίρους Il.11.461, 13.475, cf. Od.9.65, Theoc.13.58.
3 rarely of things, ring, καρφαλέον δέ οἱ ἀσπὶς… ἄϋσεν Il.13.409 (v. sub αὖος 2); of the sea, roar, A.R.2.566. [In pres. and impf. αὐ- is a diphthong; in fut. and aor. a disyll. ᾰῡσω, ἤῡσα.]

(C),
A = ἄω (A) II, ἰαύω, Nic.Th.263,283.

Spanish (DGE)

• Alolema(s): αὕω Od.5.490 (l. de Demetr.Ix.24 ad loc. donde αὔοι cód.), Hdn.Gr.2.132
1 sacar fuego, prender ἵνα μή ποθεν ἄλλοθεν αὕῃ Od.l.c.
•en v. med.-pas. arder ὅτε ... πῦρ αὔηται σπουδῇ Arat.1035.
2 desecar Hdn.Gr.l.c.
• Etimología: De la raíz *°Heus- presente en εὕω q.u. c. grado ø y prótesis, y rel. c. lat. haurio, anórd. ausa. Cf. αὖος.
dormir Nic.Th.263, 283.
• Etimología: v. ἰαύω
• Prosodia: [en fut. y aor. el diptongo se resuelve ἀῡ-]
• Morfología: [beoc. part. aor. ἀούσας Corinn.1.1.25]
I intr.
1 c. suj. de pers. gritar αὖε δ' Ἀθήνη Il.20.48, cf. 51, αὖε ... Αἴτνη Call.Dian.56, cf. Nonn.D.29.293, κέκλετ' ἀΰσας Apolo a los troyanos Il.4.508, cf. 21.307, αὔειν, λακάζειν A.Th.186, παῖδες ἄϋσαν Theoc.8.28, c. ac. int. στεναγμὸν ... ἀύσατ' E.Supp.800 (cód.), τίν' αὐδὰν αὔσω ...; E.Io 1446, c. ac. adverb. μακρὸν ἄϋσε Il.3.81, 5.101, ἤϋσε θεὰ μέγα τε δεινόν τε ὄρθι' Il.11.10, αἰ αῖ ἐγώ, μέγ' ἄϋσα Erinn.SHell.401.16, cf. Il.14.147, S.El.830, Theoc.22.144, ἤϋσεν δὲ διαπρύσιον Il.8.227, 11.275, 13.149, δεινὸν δ' ἀΰσας S.OT 1260.
2 c. suj. de cosa hacer ruido, resonar καρφαλέον δέ οἱ ἀσπὶς ... ἄϋσεν el escudo te resonó secamente, Il.13.409, cf. 441
•del mar bramar αὖε ... πόντος A.R.2.566.
II tr. c. suj. y obj. de pers. llamar αὖε δ' ἑταίρους Il.11.461, 13.477, Od.9.65, τρὶς μὲν Ὕλαν ἄυσεν Theoc.13.58, ἔρχομαι· τί μ' αὔεις; Tim.1.1.
• Etimología: Prob. rel. c. la raíz que aparece alargada en d en αὐδή < *Hu̯ēd / *Hud- aunque es posible también un origen onomatopéyico.

German (Pape)

[Seite 406] wird als Stamm von ἰαύω u. ψαύω von den Grammatikern angeführt). impf. αὖον, fut. ἀΰσω, aor. ἀϋσαι (mit ἄω, ἄημι zusammenhängend), schreien, rufen, αὖε Il. 20, 48. 51; oft mit μακρόν, μέγα, δεινόν verbunden, αἱ δ' ἐπὶ μακρὸν ἄυσαν Od. 6, 117; τῷ δ' ἐπὶ μακρὸν ἄυσε Il. 5, 101; δεινὸν ἀύσαντες 16, 566, u. oft in diesem partic.; Aesch. Spt. 168; Eur. Suppl. 821; τινά, Einen rufen, αὖε δ' ἑταίρους Il. 11, 461; τρὶς ἕκαστον ἀῦσαι Od. 9, 65; von leblosen Dingen, ertönen, καρφαλέον ἀσπὶς ἄυσεν Il. 13, 409; vom Panzer, αὖον ἄυσεν ἐρεικόμενος περὶ δουρί 13, 441; vom Tosen des Meeres Ap. Rh. 2, 567. S. ἀϋτέω. att. αὕω (ausdörren), anzünden, Od. 5, 490 ἵνα μή ποθεν ἄλλοθεν αὔῃ, Feuer wo anders herholen. – Med. sich entzünden, Arat. 1034. S. compp.

French (Bailly abrégé)

1c. ἀΰω.
2v. αὕω.

Russian (Dvoretsky)

αὔω:
I атт. тж. αὕω зажигать Hom., Arph.
II (fut. ἀΰσω с ῡ, aor. ἤϋσα и ἄϋσα с ῡ)
1 кричать, восклицать Hom., Aesch., Soph.;
2 звенеть, бряцать (ἀσπὶς ἄϋσεν Hom.);
3 испускать, издавать (στεναγμόν, αὐδάν Eur.);
4 громко звать, призывать (τινά Hom., Theocr.).

Greek (Liddell-Scott)

αὔω: Ἀττ. αὕω (πρβλ. ἀφαύω)· ἀναύω, ἀνάπτω, ἀνάπτω πῦρ, ἵνα μή ποθεν ἄλλοθεν αὔοι Ὀδ. Ε. 490, ― ἔνθα οἱ Ἀττικοὶ θὰ ἔλεγον ἐναύοι, πρβλ. Ἀριστοφ. (Ἀποσπ. 589) ἐν τοῖς Α. Β. 13. ― Μέσ. ἀνάπτομαι, «παίρνω φωτιά», Ἄρατ. 1035. ― Μόνον ποιητ. πρβλ. ἀφαύω, ἐναύω, (ἐκ τῆς αὐτῆς ῥίζης παράγονται αἱ λέξεις αὗος, αὐαίνω, αὐσταλέος, αὐστηρός, αὐχμός, ὡσαύτως εὔω ἤ εὕω, εὕστρα, Εὖρος, πρβλ. Σανσκρ. ush, ôshâmi (καίω), ushnas (θερμός)· Λατ. uro (√us), ustus, Auster (;))
μέλλ. ἀΰσω: ἀόρ. ἤϋσα· [ἐν τῷ ἐνεστῶτι καὶ παρατ. τὸ αυ- εἶναι δίφθογγος, ἐν δὲ τῷ μέλλ. καὶ ἀορ. δύο συλλαβαὶ ᾽ᾰῡσα, ἤῡσα, πρβλ. ἐπαύω]. Βοῶ ἰσχυρῶς, φωνάζω, κράζω μεγαλοφώνως, «χουγιάζω», συχνὸν παρ’ Ὁμ., αὖε δ’ Ἀθήνη Ἰλ. Υ. 48· πρβλ. Καλλ. εἰς Ἄρτεμ. 56, κἑξ.· κέκλετ’ ἀΰσας Δ. 508, πρβλ. Ζ. 66, κτλ.· μακρὸν ἄϋσε Ε. 301· ἔνθα στᾶσ’ ἤϋσε θεὰ μέγα τε δεινόν τε ὄρθι’ Λ. 10· ἤϋσεν δὲ διαπρύσιον αὐτόθι 275, κτλ.· ὡσαύτως παρὰ Τραγ., αὔειν, λακάζειν Αἰσχύλ. Θήβ. 186· μηδὲν μέγ’ ἀΰσῃς Σοφ. Ἠλ. 830· δεινὸν δ’ ἀΰσας Ο. Τ. 1260· μετὰ συστοίχου αἰτ., ἀφίημι, ἐκβάλλω, ἐκπέμπω, στεναγμὸν… ἀΰσατ’ Εὐρ. Ἱκ. 798· τίν’ αὐδὰν ἀΰσω ὁ αὐτ. Ἴων 1446· ἤϋσεν φωνὴν Συλλογ. Ἐπιγρ. 4748. 2) μετ’ αἰτ. προσώπ., καλῶ μεγάλῃ τῇ φωνῇ, αὖε δ’ ἑταίρους Ἰλ. Λ. 461., Ν. 475, πρβλ. Ὀδ. Ι. 65, Θεόκρ. 13. 58. 3) σπάν. ἐπὶ πράγμ., ἠχῶ, καρφάλεον δέ οἱ… ἀσπὶς ἄϋσεν Ἰλ. Υ. 409 (ἴδε ἐν λ. αὖος 1)· ἐπὶ τῆς θαλάσσης, βρέμω, ῥοθῶ, παταγῶ, Ἀπολλ. Ρόδ. Β. 566· (ἐντεῦθεν ἀϋτή, ἀϋτέω ἰω-ή (= ἰωF-ή)· ἡ δὲ πρώτη ῥίζα εἶναι αF-, ἄημι ὅ ἴδε).

English (Autenrieth)

(1): kindle; ἵνα μή ποθεν ἄλλοθεν αὔοι, that he might not have to ‘get a light’ elsewhere, Od. 5.490†.

English (Autenrieth)

(2), ipf. αὖον, aor. ἤῦσα, ἄῦσα, inf. ἀῦσαι, part. ἀύσᾶς: call aloud, with exertion of the voice, halloo; often with μακρόν, ‘afar,’ Il. 3.81, etc.; ἔνθα στᾶσ' ἤῦσε θεὰ μέγα τε δεινόν τε | ὄρθια, Il. 11.10; with acc., Il. 11.461, Il. 13.477, Od. 9.65; of inanimate things, resound, ring, Il. 13.409. Cf. ἀῦτή.

Greek Monotonic

αὔω: Αττ. αὕω, καίω, ανάβω φωτιά, ανάβω φως, σε Ομήρ. Οδ. (συγγενές προς το εὕω· απ' όπου αὐαίνω, αὐχμός).
• αὔω: μέλ. ἀΰσσω [ῡ]· αόρ. αʹ ἤϋσα·
1. κραυγάζω, φωνάζω, καλώ δυνατά, σε Όμηρ.· αὖε δ' Ἀθήνη, μακρὸν ἄϋσε κ.λπ., στον ίδ.· επίσης σε Τραγ.· με σύστ. αντ., εκβάλλω, στεναγμόν, αὐδάν, σε Ευρ.
2. με αιτ. προσ., επικαλούμαι, σε Όμηρ.
3. σπανίως λέγεται για πράγμα, ηχώ, κουδουνίζω, ἀσπὶς ἄϋσεν, σε Ομήρ. Ιλ.· πρβλ. αὖος (η ρίζα είναι ΑϜ, συγγενής προς το ἄημι· απ' όπου ἀϋτή).

Frisk Etymological English

1.
Grammatical information: v.
Meaning: cry, call (Il.).
Other forms: The υ is everywhere long. Ipf. αὖε (disyll.; doubtful Leumann, Mus. Helv. 14, 1957, 50f), mostly aor. ἀϋ̃σαι, fut. ἀΰσω
Derivatives: ἀϋτή (war)cry (cf. Trümpy, Fachausrücke 153ff.), Corcyr. αϜυτα, with ἀϋτέω (Il.), which can be denominative from ἀϋτή or deverbative from αὔω (Schwyzer 705f.).
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: The word may be onomatopoetic, but nothing more can be said. - Specht KZ 59, 121 mentions ἄβα τροχὸς η βοή H.
2.
Grammatical information: v.
Meaning: get a light, light a fire (ε 490). On the meaning Borthwick, Class. Quart. 63 (1969) 296.
Dialectal forms: Myc. purautoro, du. /puraustro/. ἔ᾽ναυον· ἔνθες, Κύπριοι H.
Compounds: ἐν-αύω kindle (Hdt.); - ἐξ-αῦσαι ἐξελεῖν (H., Pl. Com.) mit ἐξαυστήρ fire-tong, κρεάγρα (A.); - κατ-αῦσαι καταντλῆσαι (cod. καταυλῆσαι), καταδῦσαι H.; also καθαῦσαι ἀφανίσαι H.. - Further πυραύστης m. moth that gets singed in the candle (A.), πυραύστρα f. pair of fire-tongs, πύραυστρον n. id. (Herod., cod. πύραστρον), all from πῦρ αὔειν. - Also with analogical loss of σ, γοιν-αῦτις οἰνοχόη H.
Origin: IE [Indo-European] [90] *h₂eus- scoop, take.
Etymology: The connection with fire seems secondary. Then αὔω may be from *αὔσω or *αὔσι̯ω, to ONo. ausa and Lat. hauriō (with secondary h-); the form would have pilosis. S. Schulze, Kl. Schr. 191 - S. also ἀφύσσω.
3. See also: ἰαύω

Middle Liddell

1 [Akin to εὕω: hence αὐαίνω, αὐχμός.]
to burn, light a fire, get a light, Od.
2 [The Root is !αϝ, akin to ἄημι: hence ἀϋτή.]
1. to shout out, shout, call aloud, Hom.; αὖε δ' Ἀθήνη, μακρὸν ἄϋσε, etc., Hom.: —also in Trag.; c. acc. cogn. to utter, στεναγμόν, αὐδάν Eur.
2. c. acc. pers. to call upon, Hom.
3. rarely of things, to ring, ἀσπὶς ἄϋσεν Il.; cf. αὖος.

Frisk Etymology German

αὔω: 1.
{aúō}
Forms: (nur Ipf. αὖε), Aor. ἀϋ̃σαι, Fut. ἀΰσω
Grammar: v.
Meaning: laut schreien, rufen (poet. seit Il.).
Derivative: Davon ἀϋτή Geschrei, lautes Rufen (vgl. Trümpy Fachausdrücke 153ff.), woneben ἀϋτέω = αὔω (beide poet. seit Il.); ἀϋτέω, das bis auf das späte ἠΰτησα (Nonn., Epigr. Gr.) nur im Präsensstamm vorkommt, kann sowohl denominativ von ἀϋτή wie deverbativ von αὔω sein (Schwyzer 705f.). — αὐονή Geschrei (Semon. 7, 20; vgl. Marg Charakter 17).
Etymology: Die expressive Bedeutung von αὔω usw. läßt onomatopoetischen Ursprung vermuten. Entfernter Zusammenhang mit ἰυγή, ἰύζω (s. d.) ist wohl nicht ausgeschlossen; im übrigen dunkel. Hypothesen sind notiert bei WP. 1, 210, Bq s. ἀυτέω. — Specht KZ 59, 121 trennt αὖε von ἀϋ̃σαι, ἀϋτή usw. und zieht es zu αὐδή, ἀείδω, ἄβα· τροχὸς ἢ βοή H.; s. dd.
Page 1,193
2.
{aúō}
Grammar: v.
Meaning: Feuer holen (ε 490, Med. Arat. 1035).
Composita: Mehrere Komposita, vor allem ἐναύω anzünden, Med. Feuer holen, auch übertr. (ion. att.) mit ἔναυσμα Funke usw. (hell. u. spät) und ἔναυσις (Plu. Kim. 10; auch vom Wasserholen); — ἐξαῦσαι· ἐξελεῖν (H., auch Pl. Kom.) mit ἐξαυστήρ Feuerzange, κρεάγρα (A., Inschr., Poll. usw.); — καταῦσαι· καταντλῆσαι (cod. καταυλῆσαι), καταδῦσαι H.; vgl. noch καθαῦσαι· ἀφανίσαι H.; unsicher καταύσεις (Alkm. 95); — προσαύω anbrennen (S. Ant. 619, lyr.). — Außerdem πυραύστης m. "Feuerholer", Lichtmotte (A., Arist., Ael.), πυραύστρα f. Feuerzange (Attika), πύραυστρον n. ib. (Herod., cod. πύραστρον), alles Zusammenbildungen aus πῦρ αὔειν. — Dazu mit analogisch geschwundenem σ γοιναῦτις· οἰνοχόη H.
Etymology: Falls, wie wahrscheinlich, die Beziehung auf das Feuer sekundär ist, kann αὔω aus *αὔσω bzw. *αὔσι̯ω mit ano. ausa bzw. lat. hauriō (mit sekundärem h-) identisch sein. Der Vergleich mit lit. sáuja Handvoll als Maß (Schulze Kl. Schr. 191) könnte auf Zusammenfall von zwei verschiedenen Verba hindeuten. Zur Sache s. besonders Schulze a. a. O.; ältere Lit. bei WP. 1, 27f. Vgl. W.-Hofmann s. hauriō. — Vgl. auch ἀφύσσω.
Page 1,193
3.
{aúō}
Grammar: v.
See also: = ἰαύω (Nik. Th. 263, 283), s. d.
Page 1,193

Mantoulidis Etymological

(=ξηραίνω). Ρίζα αὔ+ω → αὔω. Ἀπό τήν ἴδια ρίζα οἱ λέξεις: αὖος, αὐαίνω, αὐσταλέος, αὐστηρός, αὐχμός, αὐχμῶ, αὐχμηρός, ἔναυσμα.