ἀμφί

English (LSJ)

Prep. with gen., dat., acc.: (cf. Skt.

A abhitas 'on both sides', Lat. ambi-):—radic. sense, on both sides; chiefly Poet. and Ion. Prose, replaced by περί in later Gk. A C. GEN. (Poet., Hdt., X.): I causal, about, for the sake of, ἀ. πίδακος μάχεσθαι fight for the possession of a spring, Il.16.285; ἀ. γυναικός Pi.P.9.105, A.Ag.62; ἀ. λέκτρων E.Andr.123: like πρός, in entreaties, πρὸς Ζηνός . . Φοίβου τ' ἀ. for Phoebus' sake, A.R.2.216. 2 about, concerning, once in Hom., ἀμφ' Ἄρεος φιλότητος ἀείδειν sing of love, Od.8.267; ἀμφὶ τιμῆς h.Merc.172 (cf. c. 4); once in Hdt., ἀμφὶ κρίσιος (as v.l. for κρίσι) μνηστήρων τοσαῦτα ἐγένετο 6.131; more freq. in poets, ἀ. δαιμόνων Pi.O.1.35, cf. A.Th.1017, E.Supp.642, etc.; prob. l. in S.Ph.554. II of Place, about, around, post-Hom., ἀ. ταύτης τῆς πόλιος Hdt.8.104; τὸν ἀ. Λίμνας τρόχον E.Hipp.1133. B C. DAT. (Poet., Ion. and later Prose): I of Place, on both sides of, ἀμφ' ὀχέεσσι Il.5.723; ἀ. κεφαλῇ, ὤμοισιν, στήθεσσι, ποσσί, about the head, etc., ib.24.163, 3.328, Od.16.174, Il.13.36; ἄ. δέρᾳ Sapph.Supp.23.16; ἀμφί οἱ around him, Il.12.396; μοι ἀμφ' αὐτῷ around me, 9.470; like wise ἀμφὶ περὶ στήθεσσι Od.11.609:—all round, κρέα ἀμφ' ὀβελοῖσι μεμύκει round, i.e. upon, spits, ib.12.395; πεπαρμένη ἀμφ' ὀνύχεσσι Hes.Op.250. 2 more generally, at, by, ἀ. πύλῃσι μάχεσθαι at the gates, Il.12.175; ἀμφὶ [κόρυθι] διατρυφέν smashed on the helmet, 3.362; ἀ. πυρί on the fire, 18.344; ἀμφ' ἐμοί clinging to me, Od.11.423; esp. of falling over one, Il.4.493; of a guardian, over, φύλακα ἀ. σοι λείψω S.Aj.562; ἀ. γούνασι πίπτειν E.Alc.947. II of Time, ἁλίῳ ἀ. ἑνί in compass of one day, Pi. O.13.37. III generally, of connexion or association, without distinct notion of place, ἀ. νεκροῖσιν as concerning the dead, Il.7.408; freq. in Pi., ὅσσα δ' ἀμφ' ἀέθλοις as far as concerns games, N.2.17; ἐπ' ἔργοισιν ἀ. τε βουλαῖς in deeds and counsels, Id.P.5.119; in virtue of, ἀμφὶ σοφίᾳ 1.12; ἐμᾷ ἀ. μαχανᾷ 8.34; ἀμφ' ἀρετᾷ 1.80, cf. O.8.42; σέο ἀμφὶ τρόπῳ N.1.29; ἀ. ἰατορίᾳ in respect of healing, B.1.39. IV causal, about, for the sake of, ἀμφ' Ἑλένῃ μάχεσθαι Il.3.70; ἀ. γυναικὶ ἄλγεα πάσχειν ib.157, cf. Luc.D Deor.20.14; ἀ. τοῖσδε καλχαίνων τέκνοις E.Heracl.40, cf. Rh.457 (lyr.); ἀ. δώλῳ μωλίειν Leg.Gort.1.17; concerning, Od.1.48; εἰπὼν ἀμφ' Ὀδυσῆϊ 14.364; ἀρνεύμενον ἀ. βόεσσι h.Merc.390; ἀ. Τειρεσίαο βουλαῖς Pi.I.7(6).8; ἕξετ' ἀμφ' ἐμοὶ τροφήν S.OC1614, cf. El.1144; ἔρις ἀ. μουσικῇ Hdt. 6.129; ἀ. σοι A.Ag.890; ἀ. τῷ θανάτῳ αὐτῆς λόγος λέγεται about her death it is reported, Hdt.3.32, cf. S.Aj.303; ἀ. βοῶν ἀγέλαις δόμον αὔξειν B.9.44. 2 of impulses, ἀ. τάρβει, ἀ. φόβῳ for very fear, A.Ch.547, E.Or.825; ἀ. θυμῷ S.Fr.565; ἀμφ' ὀδύνῃ A.R.2.96. V like ἐπί, added to, πόνος ἀ. πόνῳ Simon.39. C C. ACC., most freq. in Prose (twice only in Th.): I of Place, about, around, mostly with a sense of motion, ἀ. μιν φᾶρος βάλον Il.24.588, cf. Od.10.365; ἀ. βωμίαν ἔπτηξε παστάδα E.HF 984. 2 generally, by, on, ἀμφ' ἅλα by the sea, Il.1.409; ἀ. ῥέεθρα somewhere by the banks, 2.461; ἀ. περὶ κρήνην somewhere about the fountain, 2.305; ἀ. ἄστυ all about in the city, 11.706; Τάρταρον ἀ. μέγαν somewhere in Tartarus, h.Ap.336, cf. A.Pr.1029; ἀ. Εὔβοιαν B.9.34; ἀ. Θρῄκην E.Andr.215; ἀ. ψάμαθον somewhere on the sand, S.Aj.1064; ἀ. βωμόν at the altar, E.IT705; περὶ πίδακας ἀ. Theoc. 7.142; of motion, to the neighbourhood of, ἦλθες ἀ. Δωδώνην A.Pr. 830. 3 of persons grouped about one, οἱ ἀ. Πρίαμον Priam and his train, Il.3.146, cf. 2.417,445; οἱ ἀ. Ξέρξεα his army, Hdt.8.25; but οἱ ἀ. Κορινθίους, οἱ ἀ. Μεγαρέας καὶ Φλειασίους the Corinthians, Megarians, etc., and those next them, Id.9.69: hence Att., οἱ ἀ. Πρωταγόραν the school of Protagoras or even Protagoras himself, Pl. Tht.170c; οἱ ἀ. Εὐθύφρονα Euthyphro's friends, Cra.399e, cf. Th.8.65; of a single person, perh. Pl.Hp.Ma.281c; so in later Prose, as Luc.VH2.18. 4 τὰ ἀ. τι that which concerns a thing, τὰ ἀ. τὸ ἄριστον Th.7.40; τὰ ἀ. τὴν δίαιταν domestic arrangements, X.Cyr.8.2.6. 5 causal, about, for the sake of, κλαίειν ἀ. τινα weep about or for one, Il.18.339; μνήσασθαι ἀ. τινα make mention of one, h.Hom. 7.1, cf. Terp.2, Ar.Nu.595; κελαδέοντι φᾶμαι ἀ. Κινύραν Pi.P.2.15, cf. I.7(6).9, A.Th.843; ἀ. νιν γοώμενος S.Tr.937. 6 ἀ. τι ἔχειν to be occupied about a thing, ἀ. λιτάν' ἕξομεν A.Th.101; ἀ. δεῖπνον εἶχεν X.Cyr.5.5.44, cf. 5.2.26; εἶναι ἀμφί τι 7.1.1; ἀ. τὰν δαῖσιν Leg.Gort.5.46. II of Time, throughout, for, τὸν λοιπὸν ἀ. βίοτον, τὸν ὅλον ἀ. χρόνον, Pi.O.1.97, 2.30; about, at the time of, during, ἀ. Πλειάδων δύσιν A.Ag.826; ἀ. τὸν χειμῶνα X.Cyr.8.6.22, etc. 2 of Number, ἀ. τὰς δώδεκα μυριάδας about 120,000, ib.1.2.15. D POSITION. In poets ἀμφί sts. follows its case, οἱ δέ μιν ἀμφί Od.23.46, cf. 10.218, B.17.53; φρένας ἀ. Hes.Th.554, Mimn.1.7; but never suffers anastrophe, Hdn.Gr.1.480. E WITHOUT CASE, as Adv., about, around, on both or all sides, freq. in Ep., ῥῆξεν δέ οἱ ἀ. χιτῶνα Il.13.439; ἀ. δὲ λειμών around is meadow, Od.6.292; so ἀ. περί Il.21.10, etc. F IN COMPOS.: I on both sides, ἀμφίστομος, ἀμφίαλος. 2 on all sides, ἀμφιβάλλω 1.3, ἀμφιλαμβάνω, ἀμφιλαφής. II causal, for the sake of, ἀμφιμάχομαι, ἀμφιτρομέω.

German (Pape)

[Seite 134] Advb. u. Praepos. mit gen. accus. dat.; verwandt mit ἀμφίς, ἄμφω, ἀμφότερος, das Latein. amb–, ambo, das deutsche um (umb); unterscheidet sich eigentlich u. ursprünglich von περί dadurch, daß dieses bedeutet »auf allen Seiten«, ἀμφί »auf beiden Seiten«, d. h. auf zwei einander entgegengesetzten Seiten eines Gegenstandes. Dieser Unterschied erhielt sich in einigen Zsstzgen, wie z. B. ἀμφήκης, auf beiden Seiten scharf, zweischneidig; ἀμφίδυμος λιμήν, auf beiden Seiten zugänglich; νῆες ἀμφιέλισσαι; in anderen composs. ist ἀμφίdurchaus = περί, z. B. ἀμφίρυτος, ἀμφιμάχεσθαι, ἀμφιτρομέω; in ἀμφίαλος ist, wenn es von einer Insel gebraucht wird, ἀμφί = περί, wenn es von einem Isthmus gebraucht wird, heißt es »auf beiden Seiten« vom Meere umgeben. Als selbstständiges Wortist ἀμφίüberall = περί, dessen einzelne Constructionen u. Bedeutungen es durchaus theilt, vgl. Epimerism. Hom. Cram. Anecd. Ox. 1 p. 41. 66. 336 Etym. m. p. 94; in Att. Prosa kommt ἀμφί cum dat. nicht vor, u. auch mit gen. u. accus. verbunden ist es seltner als περί u. hat überall den Charakter des Poetischenn der Reminiscenz oder Anspielungauf Dichterstellen; Dichtern empfahl sich ἀμφί durch seine Alterthümlichkeit u. aus metrischen Gründen, vgl. z. B. Iliad. 18, 564 ἀμφὶ δὲ κυανέην κάπετον, περὶ δ' ἕρκος ἔλασσεν κασσιτέρου, Od. 10, 262 αὐτὰρ ἐγὼ περὶ μὲν ξίφος ἀργυρόηλον ὤμοιιν βαλόμην, μέγα χάλκεον, ἀμφὶ δὲ τόξα. Man beachte die Verbindung von ἀμφί u. περί Iliad. 21. 10 ὄχθαι δ' ἀμφὶ περὶ μεγάλ' ἴαχον, 2, 305 ἡμεῖς δ' ἀμφὶ περὶ κρήνην ἱεροὺς κατὰ βωμοὺς ἔρδομεν ἀθανάτοισι τεληέσσας ἑκατόμβας, 23, 191 μὴ πρὶν μένος ἠελίοιο σκήλει' ἀμφὶ περὶ χρόα ἴνεσιν ἠδὲ μέλεσσιν, 15, 647 ἀμφὶ δὲ πήληξ σμερδαλέον κονάβησε περὶ κροτάφοισι πεσόντος, Od. 11, 609 σμερδαλέος δέ οἱ ἀμφὶ περὶ στήθεσσιν ἀορτὴρ χρύσεος ἦν τελαμών, 8, 175 ἀλλ' οὔ οἱ χάρις.ἀμφιπεριστέφεται ἐπέεσσιν, Iliad. 8, 348 Ἑκτωρ δ' ἀμφιπεριστρώφα καλλίτριχας ἵππους: in allen diesen Stellen ist kein Unterschied der Bedeutung zwischen beiden Wörtern, u. eines von beiden genügte um den Sinn präcis auszudrücken, so daß hier also überall ἀμφί u. περίπαραλλήλως stehen. – Als Ad ν b. ist ἀμφί bei Hom. sicher Iliad. 10, 151 ἀμφὶ δ' ἑταῖροι εὗδον, 22, 149 ἀμφὶ δὲ καπνὸς γίγνεται ἐξ αὐτῆς, 240 ἦ μὲν πολλὰ πατὴρ καὶ πότνιαμήτηρ λίσσονθ' ἑξείης γουνούμενοι, ἀμφὶ δ' ἑταῖροι, αὖθι μένειν, 24, 452 ἀμφὶδέ οἱ μεγάλην αὐλὴν ποίησαν ἄνακτι σταυροῖσιν πυκινοῖσι, Od. 3, 32 ἔνθ' ἄρα Νέστωρ ἧστο σὺν υἱάσιν, ἀμφὶ δ' ἑταῖροι δαῖτ' ἐντυνόμενοι κρέα ὤπτων, 9, 492 ἐγὼ Κύκλωπα προσηύδων· ἀμφὶ δ' ἑταῖροι μειλιχίοις ἐπέεσσιν ἐρήτυον ἄλλοθεν ἄλλος, 10, 94 λευκη δ' ἦν ἀμφὶ γαλήνη, 11, 136. 23, 283 ἀμφὶ δὲ λαοὶ ὄλβιοι ἔσσονται, 17, 208 ἀμφὶ δ' ἄρ' αἰγείρων ὑδατοτρεφέων ἦν ἄλσος. In anderen Stellen ist es zweifelhaft, ob man nicht lieber Tmesis annehmen soll, z. B. Iliad. 15, 9 ἀμφὶ δ' ἑταῖροι εἵαθ', 24, 83 ἀμφὶ δέ τ' ἄλλαι εἵαθ' ὁμηγερέες ἅλιαι θεαί, Od. 9, 544 ἀμφὶ δ' ἑταῖροι εἵατ' ὀδυρόμενοι. Bemerkenswerth Fälle wie Iliad. 4, 328 εὗρ' υἱὸν Πετεῶο Μενεσθῆα πλήξιππον ἑσταότ'· ἀμφὶ δ' Ἀθηναῖοι, μήστωρες ἀυτῆς; 10, 573 αὐτοὶ δ' ἱδρῶ πολλὸν ἀπενίζοντο θαλάσσῃ ἐσβάντες, κνήμας τε ἰδὲ λόφον ἀμφί τε μηρούς; 18, 414 σπόγγῳ δ' ἀμφὶ πρόσωπα καὶἄμφω χεῖρ' ἀπομόργνυ αὐχένα τε στιβαρὸν καὶ στήθεα; Od. 3, 429 δαῖτα πένεσθαι, ἕδρας τε ξύλα τ' ἀμφὶ καὶ ἀγλαὸν οἰσέμεν ὕδωρ; Iliad. 18, 564 Od. 10, 262 s. oben; Od. 2, 153 δρυψαμένω δ' ὀνύχεσσι παρειὰς ἀμφί τε δειρὰς δεξιὼ ἤιξαν; 6, 292 δήεις ἀγλαὸν ἄλσος Ἀθήνησἄγχι κελεύθου αἰγείρων· ἐν δὲ κρήνη νάει, ἀμφὶ δὲ λειμών, Scholl. ἀμφὶ δὲ λειμών: λείπει ἐστίν, ἢ θάλλει; – h. Merc. 172 Cer. 85, wo es den Nebenbegriff des Reichlichen hat; Hes. Sc. 172, auf beiden Seiten, s. ἀμφίς; Pind. P. 8, 88, in der Umgebung; Soph. Tr. 784; Eur. Phoen. 329; häufiger als Tmesen erklärt. – Praeposition, a) mit dem gen., 1) ein Verweilen um einen Ort ausdrückend, selten: οἱ ἀμφὶ τῆς πόλιος οἰκέοντες Her. 8, 104; wohin vielleicht Theocr. 25, 9 ἐπ' ὄχθαις ἀμφ' Ἐλισοῦντος gehört; ὁ ἀμφὶ Λίμνης τρόχος Eur. Hipp. 1133. – 2) Entfernung aus dem Orte: ἀμφὶ πορφυρέων πέπλων ξίφη σπάσαντες Eur. Or. 1457, aus dem umhüllenden Gewande hervorziehend. – 3) der Gegenstand, um dessentwillen etwas geschieht, zunächst in Fällen, wie μάχεσθαι ἀμφὶ πίδακος Il. 16, 825, wo noch an den Ort selbst gedacht werden kann; dann übh. der Gegenstand einer Rede, eines Thuns, ἀείδειν ἀμφὶ φιλότητος Od. 8, 267; σπουδὰν θέμεν ἀμφὶ Κυράνας Pind. P. 4, 276; τὰ Περσέως ἀμφὶ Μεδοίσας, die Thaten des Perseus um die Medusa, N. 10, 4; ἀμφὶ παγκρατίου στέφανον πλέκειν I. 7, 66; vgl. O. 12, 8 P. 9, 105; Aesch. ἆθλον ἀμφί τινος Pr. 704, παλαίσματα Ag. 62, λέγειν 1053 u. öfter, wie Eur. Hec. 580; vgl. Soph. Phil. 1354; Eur. El. 818 u. öfter. In Prosa sehr selten, τοσαῦτα ἐγένετο ἀμφὶ κρίσιος, in Bezug auf die Wahl, Her. 6, 131; ἡ δίκη ἡ ἀμφὶ τοῦ πατρός Xen. Cyr. 3, 1, 8; διαφέρεσθαι ἀμφί τινος, um etwas in Streit sein, An. 4, 5, 17. Cigenthüml. in der Betheuerung (= πρός) Ap. Rh. 2, 216; pleonastisch ἀμφὶ σοὔνεκα Soph. Phil. 550. – b) mit dem dat., 1) Verweilen um einen Ort, Hom. Iliad. 11, 527 ἀμφ' ὤμοισιν ἔχει σάκος, 18, 538 εἷμα δ' ἔχ' ἀμφ' ὤμοισι δαφοινεόν, 2, 388 ἱδρώσει μέν τευ τελαμὼν ἀμφὶ στήθεσσιν ἀσπίδος ἀμφιβρότης, 2, 544 μεμαῶτες όρεκτῇσιν μελίῃσιν θώρηκας ῥήξειν δηίων ἀμφὶ στήθεσσιν, u. so öfter vonnäherer, anschließender Umgebung, von seinem cas. getrennt Iliad. 24, 163 ἀμφὶ δὲ πολλὴ κόπρος ἔην κεφαλῇ τε καὶ αὐχένι τοῖο γέροντος; viele Fälle können besser als Tmesis erscheinen, z. B. Iliad. 1, 481 Od. 2, 427 Iliad. 3, 328. 334. 5, 722. 12, 396. 4, 493. 1, 465. 2, 428 Od. 12, 365 vgl. 395; Od. 5, 371. 24, 80. 16, 145 vgl. 12, 45; keine Tmesis Iliad. 18, 231 ἔνθα δὲ καὶ τότ' ὄλοντο δυώδεκα φῶτες ἄριστοι ἀμφὶ σφοῖς ὀχέεσσι καὶ ἔγχεσιν, sie stürzten über ihre Wagen u. Lanzen hin, vgl. Scholl. Ariston. u. Didym.; 3, 362 ἐρυσσάμενος ξίφος ἀργυρόηλον πλῆξεν ἀνασχόμενος κόρυθος φάλον· ἀμφὶ δ' ἄρ' αὐτῷ τριχθά τε καὶ τετραχθὰ διατρυφὲν ἔκπεσε χειρός, vgl. Didym.; von nicht anschließender Umgebung, wie sonst ἀμφί u. περί cum accus., Iliad. 12, 175. 15, 414 ἄλλοι δ' ἀμφ' ἄλλῃσι μάχην ἐμάχοντο πύλῃσιν (νέεσσιν), 5, 466 ἦ εἰς ὅ κεν ἀμφὶ πύλῃς εὐποιητῇσι μάχωνται, 15, 587 ὅς τε κύνα κτείνας ἢ βουκόλον ἀμφὶ βόεσσιν φεύγει vgl. Scholl. Ariston., Od. 10, 518. 11, 26 ἀμφ' αὐτῷ (τῷ βόθρῳ) δὲ χοὴν χεῖσθαι (χεόμην) πᾶσιν νεκύεσσιν, 11, 423 ἤκουσα ὄπα Κασσάνδρης, τὴν κτεῖνε Κλυταιμνήστρη δολόμητις ἀμφ' ἐμοί, Iliad. 9, 470 εἰνάνυχες δέ μοι ἀμφ' αὐτῷ παρὰ νύκτας ἴαυον; – oft Pind. u. Tragg., πέπλους ῥήγνυσι ἀμφὶ σώματι Aesch. Pers. 195, ἀμφὶ σώμασι πεπτωκότες Ag. 317; ἀμφὶ παίδοιν κακά, die Kinder umgebende Uebel, Soph. O. C. 366; τοῖον πυλωρὸν φύλακα ἀμφί σοι λείψω Ai. 559; ἔπεσε ἀμφὶ τέκνοις, inmitten ihrer Kinder, Eur. Phoen. 1572; κείσει ἀμφὶ μαστοῖς ματέρος Andr. 510; ἁλίῳ ἀμφ' ἑνί, im Laufe desselben Tages, Pind. Ol. 13, 37; Hes. O. 205 πεπαρμένη ἀμφ' ὀνύχεσσι, gepackt von den Klauen, so daß sie diese umgiebt; ἀμφὶ κάρᾳ τιθέναι, auf den Kopf setzen, Eur. Rhes. 209; ἀμφὶ κόμᾳ τιθέναι Med. 980; ὄρνις ἀμφὶ κλάδοις ἑζομέναι Phoen. 1530. – 2) Die Ursache angebend; in Betreff, de, = ἀμφί u. περί cum gen.; zuerst örtlich: ἀμφὶ νέκυι μάχεσθαι Iliad. 16, 565; dann schlechtweg den Grund angebend: νεῖκος ἐτύχθη ἀμφὶ βοηλασίῃ 11, 672, δαίεται ἦτορ ἀμφ'Ὀδυσῆι Od. 1, 48; vgl. Iliad. 3, 70. 91. 157. 7, 408 (vgl. Scholl. Nicanor.). 9, 548. 12, 421. 13, 382 (vgl. Eust. 938, 50). 15, 633. 23, 88 Od. 4, 151. 153. 5, 287. 11, 546. 4, 338. 364. 22, 227; – δέδια ἀμφὶ σαῖς τύχαις Aesch. Prom. 182 vgl. Pers. 8. 164; στείνεις ἀμφ' ἐμοί Soph. El. 1180; λόγος ἀμφί τινι Soph. Ai. 296; Her. ἀμφὶ τῷ θανάτῳ λόγος λέγεται 3, 32, ἔριν ἔχειν ἀμφὶ μουσικῇ 6, 129, φοβηθεὶς ἀμφὶ γυναικί 6, 62; Her. 5, 19 ἀμφὶ ἀπόδῳ τῇ ἐμῇ πείσομαί σοι, was meinen Abzug betrifft; das, Mittel, ἐμᾷ ποτανὸν ἀμφὶ μαχανᾷ, durch meine Kunst, Pind. P. 8, 34; Πέργαμος ἀμφὶ τεαῖς χερὸς ἐργασίαις ἁλίσκεται, durch deiner Hände Werk, Ol. 8, 42; die Ursache, ἀμφ' ὀδύνῃσι, vor Schmerz, Archil. frg. 1; Ap. Rh. 2, 96; Opp. C. 3, 426; ἀμφὶ θυμῷ Soph. frg. bei Ath. I, 17; ἀμφὶ φόβῳ Eur. Or. 825, aus Furcht. – c) mit dem accus., 1) vom Orte, um, herum, die nicht anschließende Umgebung bezeichnend, bes. bei verb. der Bewegung: ἀμφὶ Δωδώνην ἦλθες, in die Umgegend von D., nahe an D., Aesch. Prom. 830; ἔμολον ἀμφὶ ψάμαθον παρακτίαν Αὐλίδος Eur. Iph. A. 164; neben ἐπί Andr. 282; θαυμαστὸς ἐφάνη ἀμφὶ πανήγυριν, bei der Versammlung, Pind. Ol. 9, 96; – allgemeine Bestimmung der Gegend: ἀμφ' ἅλα, um's Meer her, Il. 1, 409; ἀμφὶ ῥέεθρα, um die Ufer her, 2, 461; ἀμφί τε ἄστυ ἔρδομενἱρὰ θεοῖς 11, 706; – πυκιναὶ δέ μοι ἀμφ' ἀδινὸν κῆρ ὀξεῖαι μελεδῶνες ὀδυρομένην ἐρέθουσιν Od. 19, 516; – Eur. ἀμφὶ ἑπταστόμους πύλας ἔθανον Suppl. 401 vgl. 673; ἀμφὶ μάχην Cycl. 5; ἀμφὶ Σικελίαν τρόπαια στήσαντες Plat. Men. 242 e; ἀμφὶ τὰ ὅρια Xen. Cyr. 2, 4, 16, wofür nachher πρὸς τοῖς ὁρίοις steht; ἀμφὶ ποταμόν 6, 2, 11; ἀμφὶ τὰ μέσα ᾠκῆσθαι, um die Mitte, Pol. 1, 6; – häufig von der Umgebung einer Person; zunächst wie Iliad. 2, 417 πολέες δ' ἀμφ' αὐτὸν ἑταῖροι πρηνέεσἐν κονίῃσιν ὀδὰξ λαζοίατο γαῖαν; οἱ ἀμφ' Ἀτρείωνα βασιλῆες Il. 2, 445; οἱ ἀμφὶ Πρίαμον κτἑ., Priamos und sein Gefolge, 3, 146; vgl. 6, 436 f; – Her. οἱ ἀμφὶ Ξέρξεα 8, 25; οἱ ἀμφὶ Μεγαρέας 9, 69, wofür nachher einfach οἱ Μεγαρέες steht; οἱ ἀμφὶ τὸν Κῦρον Xen. Cyr. 1, 4, 21, Cyrus mit seinem Gefolge; aber 3, 2, 8. 4, 2, 3 die Truppen des Cyrus; οἱ ἀμφὶ τὸν πάππον θεραπευταί, die Dienerschaft, 1, 3, 7; ἀνὴρ τῶν ἀμφὶ Κῦρον πιστῶν An. 1, 8, 3; οἱ ἀμφὶ Θράσυλον καὶ Ἐρασίδην, die neun Feldherren, Mem. 1, 1, 18; οἱ ἀμφὶ Εὐθύφρονα, Männer wie Euthyphron, Plat. Crat. 399 e; bes. zur Bezeichnung einer Schule, οἱ ἀμφὶὈρφέα, die Orphiker, ib. 400 c; οἱ ἀμφὶ Πρωταγόραν Theaet. 170 c Apol. 18 b. Bei Sp., wie Luc. u. Plut., ist oft die genannte Person allein zu verstehen, so jedoch, daß man mehr an den Charakter und die Eigenschaften, als an die Persönlichkeit denkt; so Luc. Tox. 21 οἱ ἀμφὶ τὸν Εὐθύδικον, vgl. Philops. 23 Conv. 29. – Von Sachen: τὰ ἀμφὶ τὸν πόλεμον, alles was zum Kriege gehört, Xen. Cyr. 2, 1, 21; τὰ ἀμφὶ τὴν δίαιταν 8, 2, 10 u. ä. – 2) drückt es den Gegenstand auf den sich eine Thätigkeit bezieht aus, = ἀμφί u. περί eum gen.; so vielleicht Hom. κλαίειν ἀμφί τινα, über Einen weinen, Il. 18, 339; μνήσασθαι, Einen erwähnen, H. h. 6, 1; häufiger bei Tragg., εἴρηκας ἀμφὶ κόσμον ἀψευδῆ λόγον Aesch. Suppl. 243; πολύθρηνον βίον ἀμφί τι ἀνατλᾶσα Ag. 697; μέριμνα ἀμφὶ πόλιν Spt. 825; διέστειλα ἱκέσθαι ἀμφὶ τοὺς παῖδας, über die Kinder zu berathen, Soph. Ant. 168; ἀμφί τι ἔχειν, εἶναι, sich mit etwas beschäftigen, vgl. Aesch. Spt. 98; öfter Xen., ἀμφὶ δεῖπνον ἔχειν, speisen, Cyr. 5, 5, 44; s. ἔχειν u. εἶναι. – 3) ungefähre Zeit- u. übh. Größen-Bestimmung: ἀμφὶ τὸν βίοτον, sein Leben lang, Pind. Ol. 1, 97; ἀμφὶ ὅλον τὸν χρόνον 2, 33, die ganze Zeit hindurch; ἀμφὶ Πλειάδων δύσιν Aesch. Ag. 800; ἀμφὶ τὸν χειμῶνα, τὸ ἔαρ, Xen. Cyr. 8, 6, 90; ἀμφὶ μέσον ἡμέρας, um Mittag, An. 4, 4, 1; ἀμφ' ἀγορὰν πλήθουσαν oft; ἀμφὶ τὰς δυώδεκα μυριάδας, ungefähr 120, 000 Mann; ἤστην ἀμφὶ τετταράκοντα ἔτη 2, 6, 30, wo Krüger den Artikel hinzufügt, der sonst immer in dieser Verbindung sieht. S. Luc. Mort. D. 4, 1, 4. – Dem Worte, zu welchem es gehört, wird ἀμφί von Dichtern nachgestellt, s. z. B. Iliad. 16, 772. 18, 528. 24, 161 Od. 23, 46; aber es erleidet dabei nie Anastrophe des Accents, s. Scholl. Iliad. 17, 522 Epimer. Hom. Cram. Anecd. Oxon. 1, 41. 66. 336 f. Etymol. m. 94 Lehrs Quaestion. Epp. p. 71.

Greek (Liddell-Scott)

ἀμφί: πρόθ. μετὰ γεν., δοτ., καὶ αἰτ. - [Πρὸς τὴν √ΑΜΦ, ambh, amb, πρβλ. ἀμφίς, ἄμβω, ἀμπί, ἀμπέτιξ, Σανσκρ. abhitas· Λατ. amb- ἐν τοῖς ambages, ambiguus, ambulo, amplector, κτλ.· Παλ. Ὑψ. Γερμ. umpi (Γερμ. um)]: - Ἡ ῥιζικὴ σημασία εἶναι, κατ’ ἀμφότερα τὰ μέρη, ἑκατέρωθεν, ἰδίως ἐν χρήσει παρὰ τοῖς ποιηταῖς καὶ ἐν τῷ Ἰων. πεζῷ λόγῳ· πρβλ. περί. Α. ΜΕΤΑ ΓΕΝΙΚΗΣ, σχεδὸν καθ’ ὁλοκληρίαν ποιητικ., Ι. δηλοῖ αἰτίαν, ὡς τὸ ἕνεκα, ἕνεκά τινος, χάριν τινός, περί τινος, ἀμφὶ πίδακος μάχεσθαι, χάριν τῆς κτήσεως, τῆς κυριότητος πηγῆς, Ἰλ. ΙΙ. 825· ἀμφὶ γυναικός Πινδ. Π. 9. 184, Αἰσχύλ. Ἀγ. 62· ἀμφὶ λέκτρων Εὐρ. Ἀνδρ. 123: ἐντεῡθεν ὅπως ἡ πρὸς ἐπὶ δεήσεων, πρὸς Ζηνός... Φοίβου τ’ ἀμφί, χάριν τοῦ Φοίβου, Ἀπολλ. Ρόδ. Β. 216. 2) περί τινος, ἐν σχέσει πρός τι ἢ ἀναφορικῶς πρός τι, ὡς τὸ περὶ μετὰ γεν. ἢ τὸ Λατ. circa ἀντὶ de, μόνον ἅπαξ παρ’ Ὁμ., ἀμφὶ φιλότητος ἀείδειν = περὶ ἀγάπης, Ὀδ. Θ. 267· ἅπαξ ὡσαύτως παρ’ Ἡροδ., 6. 131· συχνότερον παρὰ Πινδ., ὡς ἀμφὶ δαιμόνων Ο. 1. 56, καὶ Εὐρ.· περὶ τοῦ Σοφ. Φ. 554 ἴδε ἐν λ. ἕνεκα. ΙΙ. ἐπὶ τόπου, πέριξ, ὁλόγυρα, ἀλλ’ αὕτη ἡ χρῆσις εἶναι μεθ’ Ὅμηρον, ἀμφὶ ταύτης τῆς πόλιος Ἡρόδ. 8. 104· τὸν ἀμφὶ Λίμνας τρόχον Εὐρ. Ἱππ. 1133· ἀμφὶ πέπλων ὑπὸ σκότου ξίφη σπάσαντες = ὑπὸ τὴν σκέπην τῶν πέπλων αὑτῶν, ὁ αὐτ. Ὀρ. 1458. Β. ΜΕΤΑ ΔΟΤΙΚΗΣ Ι. ἐπὶ τόπου, ἐν ἑκατέρῳ μέρει, ἑκατέρωθεν, πέριξ, ἀμφ’ ὀχέεσσι Ἰλ. Ε. 723· ἀμφὶ κεφαλῇ, ὤμοις, στήθεσι, περὶ τὴν κεφαλὴν ἢ τῆς κεφαλῆς, κτλ. Ὅμ., ἀμφὶ οἱ, πέριξ αὐτοῦ, Ἰλ. Μ. 396· εἰνάνυχες δέ μοι ἀμφ’ αὐτῷ... ἴαυον, ἀμφὶ ἐμοὶ αὐτῷ, τριγύρῳ μου παρέμενον, Ἰλ. Ι. 470· ὡσαύτως ἀμφὶ περὶ στήθεσσι Ὀδ. Λ. 609: - ἀκολούθως, ἀκριβῶς ὅπως ἡ περί, ὁλόγυρα, κρέα ἀμφὶ ὀβελοῖς ἔπειραν, διεπέρασαν τὸ κρέας ὁλόγυρα, δηλ. ἐπὶ τῶν ὀβελῶν, οἵτινες καὶ ἐκαλύφθησαν οὕτως ὑπὸ τοῦ κρέατος, Ὀδ. Μ. 365· πεπαρμένη ἀμφ’ ὀνύχεσσι Ἡσ. Ἔργα κ. Ἡμ. 205 (πρβλ. πρόθεσιν περὶ Β. 1). 2) ἐπὶ καθολικωτέρας σχέσεως πρὸς τόπον, παρά, ἐγγύς, πλησίον, ὁμοῦ, ὡς τὸ ἐπί, ἀμφὶ πύλῃσι μάχεσθαι, πλησίον, τῶν πυλῶν, Ἰλ. Μ. 175· ἀμφὶ γὰρ αὐτῷ (τῷ φάλῳ δηλ.) ἐπὶ τῆς περικεφαλαίας. Γ. 362· ἀμφὶ πυρί, ἐπί, ὑπεράνω ἢ πλησίον τοῦ πυρός, Σ. 344· τὴν κτεῖνε Κλυταιμνήστρη... ἀμφ’ ἐμοὶ = «ἐπ’ ἐμοί, ἐπάνω μου» (Εὐστ.). Ὀδ. Λ. 423· ἰδίως ἐπὶ τῆς ἐννοίας τοῦ κρέμαμαι ἢ κεῖμαι ὑπεράνω τινός, Ἰλ. Δ. 493, Σοφ. Αἴ. 562· ἀμφὶ γούνασι πίπτειν Εὐρ. Ἄλκ. 947. ΙΙ. ἐπὶ χρόνου, ἁλίῳ ἀμφὶ ἑνί, ἐντὸς μιᾶς ἡμέρας, Πινδ. Ο. 13. 51. ΙΙΙ. καθόλου, ἐπὶ σχέσεως ἢ συναφείας, ἄνευ ἐναργοῦς ἐννοίας τόπου, συχν. παρὰ Πινδ., ἀμφ’ ἀέθλοις, ἐν ἄθλ. ἢ διὰ..., Ν. 2. 26· ἀμφὶ σοφία Π. 1. 22· σοῦ ἀμφὶ τρόπῳ Ν. 1. 42· ἐπ’ ἔργοισιν ἀμφί τε βουλαῖς Π. 5. 160· οὕτως, ἔρις ἀμφὶ μουσικῇ Ἡρόδ. 6. 129, καὶ παρὰ μεταγεν. π.χ. Λουκ. Θε. Διάλ. 20. 14. IV. ἐπὶ αἰτίας, περί, διά, ἕνεκα, χάριν, ἀμφ’ Ἑλένῃ μάχεσθαι Ἰλ. Γ. 70· ἀμφὶ γυναικὶ ἄλγεα πάσχειν αὐτόθι 157: - περί τινος, ἐν σχέσει πρός τινα, Η. 408. Ὀδ. Α. 48· εἰπὼν ἀμφ’ Ὀδυσῆϊ Ὀδ. Ξ. 364· ἀμφ’ ἐμοί, δι’ ἐμὲ Σοφ. Ο. Κ. 1614· ἀμφί σοι Αἰσχύλ. Ἀγ. 890· ἀμφὶ τῷ θανάτῳ αὐτῆς λόγος λέγεται, φήμη ὑπάρχει περὶ τοῦ θανάτου αὐτῆς, Ἡρόδ. 3. 32, πρβλ. Σοφ. Αἴ. 303. 2) ὅπως ἡ περί, Λατ. prae δηλοῖ τὸ διότι ἤτοι τὸ ἐξ αἰτίας, ἀμφὶ τάρβει, ἀμφὶ φόβῳ, φόβου ἕνεκα, Αἰσχύλ. Χο. 547, Εὐρ. Ὀρ. 825· ἀμφὶ θυμῷ Σοφ. Ἀποσπ. 147: - δηλοῖ προσέτι τὸ διὰ μέσου, ἀμφ’ ἀρετᾷ δέχεσθαι, διὰ τῆς ἀρετῆς, Πινδ. Π. 1. 155· ἐμᾷ ἀμφὶ μαχανᾷ, διὰ τῆς ἐμῆς δεξιότητος ἢ δεινότητος, ὁ αὐτ. Π. 8. 47, πρβλ. Ο. 8. 55. Γ. ΜΕΤ’ ΑΙΤΙΑΤΙΚΗΣ, συχνότατα ἐν τῷ Ἀττικ. πεζῷ λόγῳ: Ι. ἐπὶ τόπου ὡς μετὰ τῆς δοτ., πέριξ, ὁλόγυρα, ἀλλ’ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον μετά τινος, ἰδέας κινήσεως, ἀμφὶ μιν φᾶρος βάλον, περιέβαλον αὐτὸν διά ..., Ἰλ. Ω. 588, πρβλ. Ὀδ. Κ. 365· ἦλθες... ἀμφὶ Δωδώνην Αἰσχύλ. Πρ. 830· ἀμφὶ βωμίαν ἔπτηξε κρηπῖδ’ Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 984. 2) ἐπὶ τόπου ἐν γένει, ἀμφ’ ἅλα, παρὰ τὴν θάλασσαν, Ἰλ. Α. 409· ἀμφὶ ῥέεθρα, κἄπου παρὰ τὰς ὂχθας, Β. 461· ὡσαύτως, ἀμφὶ περὶ κρήνην, κἄπου παρὰ τὴν κρήνην, Β. 305· ἀμφι ἄστυ, ἀνὰ τὴν πόλιν, Λ. 706· ἀμφὶ χλωρὰν ψάμαθον ἐκβεβλημένος, ἐρριμμένος εἰς κανὲν μέρος ἐπὶ τῆς ὠχρᾶς ἄμμου, Σοφ. Αἴ. 1064· περὶ πίδακας ἀμφὶ Θεόκρ. 7. 142. 3) ἐπὶ ἀνθρώπων οἵτινες εἶναι περί τινα, οἱ ἀμφὶ Πρίαμον, ὁ Πρίαμος καὶ οἱ περὶ αὐτόν, ἡ θεραπεία αὐτοῦ, Ἰλ. Γ. 146, πρβλ. Β. 417, 445· οἱ ἀμφὶ Ξέρξεα, ὁ στρατὸς αὐτοῦ, Ἡρόδ. 8. 25· ἀλλ’ οἱ ἀμφὶ Μεγαρέας καὶ Φλιασίους εἶναι οἱ αὐτοί, οἵτινες ἀμέσως μετὰ ταῦτα λέγονται Μεγαρέες καὶ Φλιάσιοι, Ἡρόδ. 9. 69. Ἐντεῦθεν ἡ ἰδιάζουσα τοῖς Ἀττικοῖς χρῆσις, οἱ ἀμφὶ Πρωταγόραν, ἡ σχολὴ τοῦ Πρωταγόρου ἢ καὶ αὐτὸς ὁ Πρωταγόρας (καὶ παρὰ μεταγεν. συγγραφεῦσι τίθεται ἡ φράσις ἐπὶ μόνου τοῦ ἑνὸς προσώπου), Πλάτ. Θεαίτ. 170C· οἱ ἀμφὶ Πλάτωνα, οἱ Πλατωνικοί, οἱ ἀμφὶ Εὐθύφρονα, οἱ τοῦ Εὐθύφρονος φίλοι, Heind. Πλάτ. Κρατ. 399Ε: - τὰ ἀμφί τι, τὰ ἀναφερόμενα εἴς τι, τὰ ἀμφὶ τὴν δίαιταν, τὰ περὶ τὴν δίαιταν, δηλ. τὰ ἀποβλέποντα τὴν οἰκιακὴν δίαιταν, Ξεν. Κύρ. 8. 2, 6: πρβλ. περὶ C. 1. 5. 4) ὡς τὸ ἀμφὶ Β. ΙΙΙ, κλαίειν ἀμφί τινα, ἐπί τινι, διά τινα, Ἰλ. Σ. 339· μνήσασθαι ἀμφί τινα, ποιοῦμαι μνείαν τινός, Ὕμ. Ὁμ. 6. 1· κελαδέοντι φᾶμαι ἀμφί τινα Πινδ. Π. 2. 27, πρβλ. Αἰσχύλ. Θ. 843· ἀμφί νιν γοώμενος Σοφ. Ἀποσπ. 937. 5) Ἀττ. φράσις, ἀμφί τι ἔχειν, μετ’ ἐπιρρ., ἐνασχολοῦμαι περί τι, ἀποδύομαι εἴς τι, Αἰσχύλ. Θ. 102, Ξεν. Κύρ. 5. 5, 44, κτλ.· οὕτως, εἶναι, διατρίβειν, στρατεύεσθαι ἀμφί τι ὁ αὐτ. Ἀν. 3. 5, 14, κτλ.: πρβλ. τὴν πρόθεσιν περὶ C. 1. 3. ΙΙ. ἐπὶ μὴ ἀκριβῶς ὡρισμένου χρόνου, τὸν λοιπὸν ἀμφὶ βίοτον, τὸν ὅλον ἀμφὶ χρόνον Πινδ. Ο. 1. 157., 2. 55· ἀμφὶ Πλειάδων δύσιν, περὶ τὴν δύσιν τῶν Πλ., Αἰσχύλ. Ἀγ. 826· ἀμφὶ τὸν χειμῶνα, περὶ τὸν ..., Ξεν. Κύρ. 8. 6, 22, κτλ.: πρβλ. περὶ C. II. 2) οὕτως ἐπὶ ἀριθμοῦ, ἀμφὶ τὰς δώδεκα μυριάδας = circiter, περίπου 120.000, Ξεν. Κύρ. 1. 2, 15: - ἀκριβῶς ὅπως ἡ πρόθ. εἰς, πλὴν ὅτι ἐπὶ τῆς ἀμφὶ τίθεται ὁ ἀριθμὸς ἐνάρθρως, ἀνάρθρως δὲ ἐπὶ τῆς εἰς. Δ. ΘΕΣΙΣ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΣΕΩΣ. Παρὰ τοῖς ποιηταῖς ἡ ἀμφὶ ἐνίοτε τίθεται μετὰ τὸ ἐξ αὐτῆς ἐξαρτώμενον πτωτικόν, οἱ δέ μιν ἀμφὶ Ὀδ. Ψ. 46· ἀλλ’ οὐδέποτε πάσχει ἀναστροφὴν ὡς συμβαίνει εἰς τὴν περί, π.χ. Ἀγαμέμνονος πέρι Ἐτυμολ. Μ. 94. 16. Ε. ΑΠΤΩΤΟΣ, ὡς ἐπίρρ., πέριξ, ὁλόγυρα, ἀμφοτέρωθεν ἢ πανταχόθεν. Συχνότατα παρ’ Ὁμ., ὅστις πολλάκις τοποθετεῖ αὐτὴν οὕτως, ὥστε δύναται νὰ θεωρηθῇ ἢ ὡς ἀνεξάρτητον ἐπίρρ. ἢ ὡς πρόθεσις ἀποκεχωρισμένη διὰ τμήσεως ἐκ τοῦ ῥήματος, ὡς ἐν Ἰλ. Ε. 310: συχνάκις δὲ τὸ προηγούμενον ῥῆμα πρέπει νὰ ἐπαναληφθῇ, ὡς ἐν Ὀδ. Κ. 218· ὡσαύτως ἀμφὶ περί, ὡς ἐπίρρ., Ἰλ. Φ. 10. 2) = ἀμφὶς ΙΙ. χωρίς, χωριστά, Ὕμ. Ὁμ. εἰς Δήμ. 85· ἀλλ’ ἴδε Βουττμ. Λεξίλ. ἐν λ. ἀμφὶς 12. Ζ. ΕΝ ΣΥΝΘΕΣΕΙ, Ι. πέριξ, ἑκατέρωθεν, οὕτως ὥστε ἐνίοτε φαίνεται κείμενον ἀντὶ τοῦ δύο ὡς πρώτου συνθετικοῦ μέρους καὶ ὑπομιμνήσκει ἡμᾶς τὸ ἄμφω (ambo), π.χ. ἀμφίστομος, = δίστομος, ἀμφίαλος. 2) ὁλόγυρα, πανταχόθεν, ὡς ἐν ἀμφιβάλλω Ι. 3, ἀμφιλαμβάνω, ἀμφιλαφής. ΙΙ. ἐπὶ αἰτίας, ἕνεκα, χάριν τινός, διά τι, ὡς ἐν τοῖς ῥήμασιν ἀμφιμάχομαι, ἀμφιτρομέω. Η. ΠΡΟΣῼΔΙΑ, ἴδε πρόθεσιν περὶ Η.