ἀδάμας

English (LSJ)

αντος, ὁ, (δαμάω):—first in Hes. (in Hom. only as pr. n.), properly,
A unconquerable:
I Subst., adamant, i.e. the hardest metal, prob. steel, χλωρός, πολιός, Hes.Sc.231, Th.161: metaph., ἀδάμαντος ἔχον κρατερόφρονα θυμόν Op. 147; of anything fixed, unalterable, ἔπος ἐρέω ἀδάμαντι πελάσσας Orac. ap. Hdt.7.141; ἀδάμαντος δῆσεν ἅλοις fixed them with nails of adamant, i.e. inevitably, Pi.P. 4.71, cf. APl.4.167 (Antip. Sid.); τὸν ἐν Ἅιδα κινήσαις ἀδάμαντα Theoc.2.34.
2 diamond, Thphr.Lap.19, Paus.8.18.6, Peripl. M.Rubr.56; prob. so meant in Pl.Ti.59b, Plt.303e, cf. Plin.HN37.55.
3 metaph., ὁ πόνος ἀδ άμαντος, of love, Alex.245.13.
II Adj., unbreakable, ἀνακτίτης Orph.L.192.

Spanish (DGE)

-αντος, ὁ
• Prosodia: [ᾰδᾰ-]
• Morfología: [voc. ἀδαμάντα PMag.7.699]
I 1 gener. en cont. mit. metal durísimo usado por los dioses, traducido gener. como acero ποιήσασα γένος πολιοῦ ἀδάμαντος, τεῦξε μέγα δρέπανον (de la hoz para mutilar a Crono), Hes.Th.161, χλωροῦ ἀδάμαντος del escudo de Heracles, Hes.Sc.231, ἄγκιστρον ἐξ ἀδάμαντος del gancho del huso de Ananque que sostiene el cielo, Pl.R.616c, ἐξ ἀδάμαντος ὄχος Nonn.D.29.197
• siempre c. alusión a su dureza y rigidez ἀδάμαντος ἔχον κρατερόφρονα θυμόν (los hombres de la raza de bronce), Hes.Op.147, ἀδάμαντος δῆσεν ἅλοις Pi.P.4.71, ἐξ ἀδάμαντος ἢ σιδάρου κεχάλκευται ... καρδίαν Pi.Fr.123.4, ἔπος ἐρέω, ἀδάμαντι πελάσσας Orác. en Hdt.7.141, πέτρας τὸ λῆμα κἀδάμαντος E.Cyc.596, πόνος ἀδάμαντος Alex.247.13, ἦσθα συγκείμενος ... ἐξ ἀδάμαντος καὶ πέτρας = estabas hecho de acero y piedra Philostr.Ep.14
• esp. de objetos del Hades τὸν ἐν Αἵδα ... ἀδάμαντα = las puertas de acero del Hades Theoc.2.34
• como adj. irrompible ἀνακτίτης Orph.L.194
• de dioses inflexible, poderoso, PMag.7.699.
2 fig. crist. fuerza moral Origenes M.13.597B, Eus.LC 17 p.257.5
• personif. hombre de acero, e.e., inconmovible τίνα οὐκ ἂν ἐνίκησεν ταῦτα; ποῖον ἀδάμαντα; Chrys.Iob 1.21, cf. 2.8.
II mineral.
1 diamante οὐ χρυσὸς ἀγλαὸς ... οὐδ' ἀδάμας ... οὐδ' ἀργύρου κλῖναι Lyr.Adesp.70.1, cf. Pl.Ti.59b, Epin.982c, Plt.303e (sent. dud., cf. II 2), Thphr.Lap.19, Call.Fr.24.23, Paus.8.18.6, Nonn.D.47.591.
2 hematites Pl.Ti.59b, Plt.303e (sent. dud., cf. II 1), ἀδάμας λίθος πυρόβολον Gloss.Bot.Gr.304.17.
III (trad. del hebr. ’anak) plomo καὶ ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ ἀδάμας = en la mano un plomo (una plomada) LXX Am.7.8.
IV bot. beleño negro, Hyoscyamus niger L., Dsc.4.68.
V sent. dud. ἀ. σφάγνος Gloss.Bot.Gr.304.18.

German (Pape)

[Seite 31] αντος, ὁ (eigtl. nicht zu überwältigen), das härteste Eisen, Stahl, zuerst bei Hes. Sc. 137; πολιός Th. 161; χλωρός Sc. 230, wo man an Kupfer gedacht hat; Pind. P. 4, 71. Auch verschiedene Erzmischungen, vgl. Plat. Polit. 303 d Tim. 59 b. Der Diamant erst seit Theophr., f. Pinder de adamante. Übertr., wie im Orakel Her. 7, 141 ἔπος ἐρέω ἀδάμαντι πελάσσας, Bei T'heocr. 2, Ἅιδης, der Unerbittliche.

French (Bailly abrégé)

αντος (ὁ) :
1 subst. acier;
2 adj. inflexible.
Étymologie: ἀ, δαμάω.

Russian (Dvoretsky)

ἀδάμᾱς:
I αντος (δᾰ) adj. непреклонный, неумолимый (Ἃιδης Theocr.).
II αντος ὁ адамант, твердый металл или сплав, предполож. сталь Hes., Pind., Her., Plat., Plut.

Greek (Liddell-Scott)

ἀδάμας: αντος, ὁ, (δαμάω) κατὰ πρῶτον παρ’ Ἡσιόδῳ (παρ’ Ὁμήρῳ μόνον ὡς κύρ. ὄνομα)· κυρίως, ὁ ἀδάμαστος, ὁ ἀκαταπόνητος. Ι. ὡς οὐσιαστικόν, τὸ σκληρότατον τῶν μετάλλων, πιθανῶς ὁ χάλυψ, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 149· ἐντεῦθεν τὰ ἐπίθετα χλωρός, πολιός, ὁ αὐτ. Ἀσπ. 231, Θ.161: -μεταφ., ἐπὶ παντὸς πράγματος ἀμεταβλήτου διαμένοντος, ἔπος ἐρέω ἀδάμαντι πελάσσας, ἀφοῦ κατέστησα αὐτὸ στερὸν ὡς τὸν ἀδάμαντα, Χρησμ. παρ’ Ἡροδ. 7. 141· ἀδάμαντος δῆσεν ἅλοις, = ἐστερέωσε μὲ ἥλους ἐξ ἀδάμαντος, ὅ ἐ. ἀφύκτως, Πινδ. Π. 4. 125, πρβλ. Ἀνθ. Πλαν. 167. 2) σκληρόν τι μέταλλον προσομοιάζον τῷ χρυσῷ, χρυσοῦ ὄζος ... ἀδ. ἐκλήθη, Πλάτ. Τιμ. 59Β, πρβλ. Plin. 37. 15· οὕτως ἴσως ἐν Πλάτ. Πολιτ. 303Ε. 3) ὁ ἀδάμας, λίθος πολύτιμος τὸ «διαμάντι», Θεοφρ. π. Λίθ. 19. ΙΙ. ὡς ἐπιθ., ὃν δὲν δύναταί τις νὰ θραύσῃ, ἀνακτίτης, Ὀρφ. Λιθικά, 192: -μεταφ., ἀνένδοτος, ἄκαμπτος, δηλ. ὁ ἔρως, Ἄλεξ. ἐν «Φαίδρῳ» 1. 13. (ὁ Meineke ἔχει ἀδάματος): ἐπὶ τοῦ Ἅιδου, Θεόκρ. 2. 34.

English (Slater)

ᾰδᾰμας adamant κρατεροῖς ἀδάμαντος ἅλοις (P. 4.71) ἐξ ἀδάμαντος ἢ σιδάρου κεχάλκευται μέλαιναν καρδίαν fr. 123. 4.

Greek Monotonic

ἀδάμας: -αντος, ὁ (δαμάω), κυρίως, αδάμαστος, ακαταπόνητος·
I. 1. ως ουσ., ο αδάμαντας, δηλ. το πιο σκληρό μέταλλο, πιθ. ο χάλυβας, το ατσάλι· μεταφ., λέγεται για κάτι αμετάβλητο· ἔπος ἐρέω ἀδάμαντι πελάσσας, έχοντας καταστήσει αυτό στέρεο σαν τον αδάμαντα, σε Χρησμ. παρ' Ηροδ.
2. το διαμάντι, ως πολύτιμος λίθος, σε Θεόφρ.
II. ως επίθ. μεταφ., άκαμπτος, ανένδοτος, ανυποχώρητος, αδιαπραγμάτευτος, λέγεται για τον έρωτα αλλά και για τον Άδη, σε Θεόκρ.

Frisk Etymological English

-αντος
Grammatical information: m.
Meaning: a strong metal, steel (Hes.); diamond (Thphr.).
Other forms: PN Ἀδάμας Hom.
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: Often derived from δάμνημι as indomitable, like the PN (for the formation cf. ἀκάμας and Chantr. Form. 269). But this is semantically rather strange. Rather a loanword that was adapted through folk etymology. Troxles Sprach u. Wortschatz Hesiods 19-21. Barb Hommages M. Renard I 1969, 66-82: Semitic, Acc αδιαν adamu. Lubotsky refers to Phryg. ατεαμα stone. - On E. diamond, Fr. aimant - through Lat. adimas - see EM s.v. adamas.

Middle Liddell

δαμάζω
properly the untamed, unconquerable:
I. as substantive adamant, i. e. the hardest metal, prob. steel: metaph. of any thing unalterable, ἔπος ἐρέω ἀδάμαντι πελάσσας having fixed it firm as adamant, Orac. ap. Hdt.
2. the diamond, Theophr.
II. as adj., metaph., the inflexible, of Hades, Theocr.

Frisk Etymology German

ἀδάμας: -αντος
{adámas}
Grammar: m.
Meaning: Bez. eines harten Metalls (Stahl; seit Hes.), Diamant (sicher bei Thphr. usw.).
Derivative: Ableitung ἀδαμάντινος (Pi., A. usw.).
Etymology: Wegen der Bedeutung fremder Herkunft (mit volksetymologischer Angleichung) verdächtig. Falls echt griechisch, eig. unbezwinglich (δάμνημι) und mit dem EN Ἀδάμας (Hom.) identisch. Zur Bildung vgl. ἀκάμας (Il. usw.) und Chantraine Formation 269, Schwyzer 526: 3.
Page 1,19

Mantoulidis Etymological

(=τό πιό σκληρό ἀπό τά μέταλλα, σκληρό μέταλλο). Ἀπό τό α στερητ. + δαμάω (=καταβάλλω).

Léxico de magia

ἡ invencible de la Osa Mayor ὅτι ἐπικαλοῦμαί σε τοῖς ἁγίοις σου ὀνόμασιν ..., ἀδάμαντα porque yo te invoco con tus sagrados nombres, invencible P VII 699

Translations

adamant

Dutch: adamant; Galician: adamantium, adamante; German: Adamant; Irish: adhmaint; Italian: adamantino; Japanese: 金剛; Lithuanian: adamantas; Portuguese: adamante; Russian: адамант; Spanish: adamantino; Swedish: adamant; Tagalog: adamantina

diamond

Abaza: алмаз; Abkhaz: алмас; Afrikaans: diamant; Albanian: diamant, padamar, adham; Amharic: አልማዝ; Arabic: أَلْمَاس‎, مَاس‎; Egyptian Arabic: الماظ‎, الماس‎; Aramaic Syriac: ܐܵܠܡܵܣ‎, ܐܵܕܵܡܘܿܣ‎, ܡܵܫܘܿܫܵܐ‎; Armenian: ադամանդ, ալմաստ; Assamese: হীৰা; Asturian: diamante; Avar: алмас; Azerbaijani: almaz; Bambara: lúulu, jaman; Bashkir: алмас, гәүһәр, бриллиант; Belarusian: алмаз, дыямент; Bengali: হীরা; Bulgarian: диамант, елмаз; Burmese: စိန်; Catalan: diamant; Central Melanau: itan; Cherokee: ᏅᏯ ᎤᏥᏍᏓᎷᎩᏍᎩ; Chinese Cantonese: 金剛石, 金刚石; Hakka: 金剛石, 金刚石; Mandarin: 金剛石, 金刚石; Min Nan: 金剛石, 金刚石; Classical Nahuatl: tlacuāhuac tecpatl; Cornish: adamant; Crimean Tatar: elmaz; Czech: diamant; Danish: diamant; Dutch: diamant; Esperanto: diamanto; Estonian: teemant; Faroese: diamantur; Finnish: timantti; French: diamant; Friulian: diamant; Gagauz: almaz; Galician: diamante; Georgian: ალმასი; German: Diamant; Greek: διαμάντι; Ancient Greek: ἀδάμας; Gujarati: હીરો; Hausa: daimon; Hawaiian: kaimana; Hebrew: יַהֲלוֹם‎; Hiligaynon: batongmaidlak; Hindi: हीरा, अलमास, वज्र, डायमंड; Hungarian: gyémánt; Iban: intan; Icelandic: demantur; Indonesian: intan; Irish: diamant, diamaint; Istriot: giamanto; Italian: diamante; Japanese: 金剛石, ダイヤモンド, ダイヤ; Kannada: ವಜ್ರ; Kashubian: diamańt; Kazakh: алмаз; Khmer: ពេជ្រ; Korean: 다이아몬드; Kurdish Northern Kurdish: elmas; Kyrgyz: алмаз; Ladino: diyamante; Lak: алмас; Lao: ເພັດ; Latin: adamas; Latvian: dimants; Lezgi: алмас; Lithuanian: deimantas; Luxembourgish: Diamant; Macedonian: дијамант; Malagasy: diamondra; Malay: intan, almas; Malayalam: വജ്രം; Maori: taimana; Maranao: intan; Marathi: हिरा; Middle Persian Mongolian Cyrillic: алмааз; Nepali: हिरा; Newar: हेरा; Norwegian Bokmål: diamant; Nynorsk: diamant; Occitan: diamant; Oriya: ଡାଏମନ୍; Papiamentu: djamanta; Pashto: الماس‎; Persian: الماس‎; Polish: diament; Portuguese: diamante; Punjabi: ਹੀਰਾ; Romanian: diamant; Romansch: diamant, diamànt; Russian: алмаз, диамант, адамант; S'gaw Karen: တၢ်မျၢ်ပလဲ; Sanskrit: वज्रम्, अविक, वज्र; Serbo-Croatian Cyrillic: дијамант; Roman: dijamant; Sinhalese: දියමන්ති; Slovak: diamant; Slovene: diamánt, démant; Sorbian Lower Sorbian: dejmant; Spanish: diamante; Sranan Tongo: dyamanti; Swahili: almasi; Swedish: diamant; Tabasaran: алмас; Tagalog: diyamante; Tajik: алмос; Tamil: வைரம்; Tarantino: diamande; Tatar: алмаз; Telugu: వజ్రం, వజ్రము; Thai: เพชร; Tibetan: རྡོ་རྗེ; Tigrinya: ኣልማዝ; Tok Pisin: daimen; Turkish: elmas; Turkmen: almaz; Ukrainian: алмаз, діамант; Urdu: ہیرا‎, الماس‎; Uyghur: ئالماس‎; Uzbek: olmos; Venetian: diamante; Vietnamese: kim cương; Vilamovian: djēmyt; Welsh: diemwnt; West Frisian: diamant; Xhosa: idayimani; Yiddish: דימענט‎; Zulu: idayimane

invincible

Armenian: անհաղթ, անհաղթելի; Azerbaijani: basılmaz, məğlubedilməz, yenilməz; Belarusian: непераможны; Bulgarian: непобедим; Catalan: invencible; Chinese Mandarin: 無敵, 无敌, 不敗, 不败; Czech: neporazitelný; Dutch: onoverwinnelijk, onoverwinnelijke; Esperanto: nevenkebla; Finnish: voittamaton; French: invincible; German: unbesiegbar; Greek: αήττητος, ακαταμάχητος, ακατανίκητος, ανίκητος, ανυπέρβλητος, απόρθητος; Ancient Greek: ἀάατος, ἀγναμπτοπόλεμος, ἀδάμας, ἀδάματος, ἀδαμής, ἀδήριτος, ἀήσσητος, ἀήττητος, ἀκαταγώνιστος, ἀκαταμάχητος, ἀκατανίκητος, ἀκαταπολέμητος, ἀκαταπόνητος, ἀκράτητος, ἄληπτος, ἀμάχητος, ἄμαχος, ἀμεσολάβητος, ἀνίκατος, ἀνίκητος, ἀπάλαιστος, ἀπαρηγόρητος, ἀπεριγένητος, ἀπολέμητος, ἀπόλεμος, ἀπόμαχος, ἄπορος, ἀπρόσβλητος, ἀπρόσμαχος, ἀπτόλεμος, ἀτρίακτος, αὐτόλιθος, ἀχείρωτος, δυσανταγώνιστος, δυσέλεγκτος, δύσμαχος, δυσνίκητος, δυσπάλαιστος, δυσπολέμητος, κραταιός, ὑπέρβιος; Icelandic: ósigrandi; Irish: dochloíte, dosháraithe; Italian: invincibile, imbattibile; Japanese: 倒せない, 無敵の, 不敗の, 難攻不落の; Kurdish Central Kurdish: نەبەز‎; Latin: invictus; Latvian: neuzvarams; Lithuanian: nenugalimas, neįveikiamas; Macedonian: непобедлив; Malay: tidak terkalahkan; Malayalam: അജയ്യ, അജയ്യനായ; Manx: neuvainshtyragh; Norwegian: uovervinnelig; Old English: unoferswīþendlīċ; Polish: niezwyciężony; Portuguese: invencível; Romanian: invincibil, imbatabil; Russian: непобедимый; Sanskrit: अजेय, अषाढ, दुराधर, दुराधर्ष, दुर्जय, अजित; Serbo-Croatian Cyrillic: непобѐдив, непобјѐдив; Roman: nepobèdiv, nepobjèdiv; Slovak: neporaziteľný; Slovene: nepremagljiv; Spanish: invencible; Swedish: oövervinnerlig; Tagalog: masusupil; Tamil: வெல்லமுடியாத; Thai: อยู่ยงคงกระพัน; Turkish: yenilmez; Ukrainian: непереможний

hematite

Armenian: հեմատիտ; Azerbaijani: hematit; Chinese Mandarin: 赤鐵礦, 赤铁矿, 代赭石; Corsican: ematite, ematita; Czech: hematit; Danish: hæmatit, jernglans; Dutch: hematiet; English: hematite, haematite; Esperanto: hematito; Estonian: hematiit, raudläik; Finnish: hematiitti, verikivi, punakivi; French: hématite; Georgian: ჰემატიტი; German: Hämatit; Greek: αιματίτης; Ancient Greek: αἱματίτης, αἱματῖτις, αἷμα ὄφεως, ἐαρίτης, εἰαριήτης, ἀδάμας; Hebrew: המטיט; Ido: hematito; Italian: ematite; Japanese: 赤鉄鉱; Korean: 적철석, 적철광; Latin: ferrum rude; Latvian: hematīts; Lithuanian: hematitas; Malay: hematit; Navajo: chííh dootłʼizh; Occitan: ematita; Polish: hematyt; Portuguese: hematita; Romanian: hematit; Russian: гематит; Serbo-Croatian: hematit; Spanish: hematita; Swedish: hematit; Turkish: hematit

af: hematiet; an: hematites; ar: هيماتيت; az: hematit; be_x_old: гематыт; be: гематыт; bg: хематит; ca: hematites; cs: hematit; cy: hematit; de: Hämatit; el: αιματίτης; en: hematite; eo: hematito; es: hematita; et: hematiit; eu: hematite; fa: هماتیت; fi: hematiitti; fr: hématite; ga: haemaitít; gl: hematita; he: המטיט; hi: हेमाटाइट; hr: hematit; hu: hematit; hy: հեմատիտ; id: hematit; io: hematito; is: hematít; it: ematite; ja: 赤鉄鉱; ka: ჰემატიტი; kk: гематит; ko: 적철석; ky: гематит; li: hematiet; lt: hematitas; lv: hematīts; mk: хематит; ml: ഹേമറ്റൈറ്റ്; nds: hämatit; nl: hematiet; nn: hematitt; no: hematitt; oc: ematita; pl: hematyt; pt: hematita; ro: hematit; ru: гематит; sah: гематит; sco: haematite; sh: hematit; simple: hematite; sk: hematit; sl: hematit; sr: хематит; sv: hematit; tl: hematita; tr: hematit; uk: гематит; uz: gematit; vi: hematit; wuu: 赤铁矿; zh: 赤铁矿