τροπικός: Difference between revisions

|Definition=ή, όν, (τροπή) <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[of the solstice]], <b class="b3">ὁ τ</b>. (sc. [[κύκλος]]) the [[tropic]] or [[solstice]] as marked on the sphere, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span>343a14</span> (with [[κύκλος]], <span class="bibl">Jul.<span class="title">Or.</span>4.147c</span>); <b class="b3">τ. χειμερινός, θερινός</b>, <span class="bibl">Porph.<span class="title">Antr.</span>21</span>; ζῶναι <span class="title">Placit.</span>3.11.4; <b class="b3">οἱ τ</b>. (sc. [[κύκλοι]]) <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span>345a6</span>, <span class="bibl">346a14</span>, al., cf. <span class="bibl">Arat. 528</span>, Plu.2.429f; <b class="b3">τὰ τ. ζῴδια</b> the signs of the zodiac [[in which the solstices and the equinoxes are situated]], <span class="bibl">S.E.<span class="title">M.</span>5.6</span>; so τ. ζῷα <span class="bibl">Man.2.382</span>; and abs., τροπικά <span class="bibl">Id.3.41</span>, <span class="bibl">6.359</span>; but used of Cancer and Capricorn only, opp. [[ἰσημερινά]] (Aries and Libra), <span class="bibl">Ptol.<span class="title">Tetr.</span>31</span>, etc. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> of Time, [[of]] or [[at the solstice]], <b class="b3">αἱ τ. ἡμέραι, οἱ τ. μῆνες</b>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span> 544a33</span>, <span class="bibl">558b14</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> Rhet., [[tropical]], [[figurative]], <b class="b3">τ. λέξις</b> a [[figurative]] expression, <span class="bibl">D.H.<span class="title">Th.</span>23</span>, etc.; τὸ ποιητικὸν καὶ τ. Phld.<span class="title">Rh.</span>1.157 S.; αἱ τ. [[tropes]], Longin.32.6. Adv. -κῶς Phld.<span class="title">Rh.</span>1.154 S., <span class="bibl">Ath.3.76c</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> in Stoic Logic [[τροπικόν]] = [[συνημμένον ἢ διεζευγμένον ἀξίωμα]] (v. συνάπτω A. 111.3, διαζεύγνυμι 1), <span class="title">Stoic.</span>2.77, al., Arr <span class="title">Epict.</span>1.29.40.</span>

|mltxt=ή, -ό / [[τροπικός]], -ή, -όν, ΝΜΑ<br /><b>1.</b> αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στις τροπές του ηλίου, στα ηλιοστάσια<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «τροπικοί κύκλοι» ή, [[απλώς]], «οι τροπικοί»<br />(αστρον.·γεωγρ.) οι δύο κύκλοι της Γης πουτροπικός' βρίσκονται [[εκατέρωθεν]] του ισημερινού σε [[απόσταση]] 23°27' από αυτόν<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>γραμμ.</b> αυτός που δηλώνει τρόπο («[[τροπική]] [[μετοχή]]»)<br /><b>2.</b> αυτός που ανήκει, αναφέρεται ή προσιδιάζει στις περιοχές της Γης οι οποίες βρίσκονται [[κοντά]] στον ισημερινό [[μεταξύ]] τών δύο τροπικών κύκλων (α. «τροπικές χώρες» β. «τροπικές καλλιέργειες» γ. «[[τροπική]] [[ζέστη]]»)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[τροπική]] [[ζώνη]]»<br />(γεωγρ.-μετεωρ.) η [[περιοχή]] της επιφάνειας της Γης που εκτείνεται βορείως και νοτίως του ισημερινού και περικλείεται, [[κατά]] [[προσέγγιση]], από τους τροπικούς κύκλους του Καρκίνου και του Αιγόκερω<br />β) «[[τροπική]] [[καταιγίδα]]»<br /><b>(μετεωρ.)</b> ατμοσφαιρική [[διατάραξη]] κυκλωνικής φύσεως στα [[χαμηλά]] γεωγραφικά [[πλάτη]], [[δηλαδή]] [[μέσα]] στην [[τροπική]] [[ζώνη]]<br />γ) «[[τροπική]] [[μετεωρολογία]]»<br /><b>(μετεωρ.)</b> [[κλάδος]] της μετεωρολογίας που έχει ως [[αντικείμενο]] τη [[μελέτη]] του καιρού και του κλίματος στις τροπικές περιοχές<br />δ) «[[τροπική]] [[πανίδα]]»<br /><b>ζωολ.</b> η [[πανίδα]] που αναπτύσσεται στα τροπικά δάση<br />ε) «[[τροπικό]] [[δάσος]]» — [[δάσος]] [[κυρίως]] από [[ψηλά]] πλατύφυλλα αειθαλή δένδρα, που απαντά [[συνήθως]] στις υγρές θερμές περιοχές [[γύρω]] από τον ισημερινό<br />στ) «[[τροπικό]] [[έτος]]»<br /><b>αστρον.</b> <b>βλ.</b> [[έτος]]<br />ζ) «[[τροπικό]] [[κλίμα]]» — [[ένας]] από τους κύριους τύπους κλίματος που χαρακτηρίζει τις περιοχές [[μεταξύ]] τών τροπικών κύκλων<br />η) «[[βόρειος]] [[τροπικός]] [[κύκλος]]» — ο [[ένας]] από τους δύο τροπικούς κύκλους, ο [[οποίος]] βρίσκεται βόρεια του ισημερινού, αλλ. [[τροπικός]] του Καρκίνου<br />θ) «[[νότιος]] [[τροπικός]] [[κύκλος]]» — ο [[ένας]] από τους δύο τροπικούς κύκλους, ο [[οποίος]] βρίσκεται νότια του ισημερινού, αλλ. [[τροπικός]] του Αιγόκερω<br />ι) «[[βόρειος]] [[τροπικός]] της Γης» — ο [[τροπικός]] του Καρκίνου<br />ια) «[[νότιος]] [[τροπικός]] της Γης» — ο [[τροπικός]] του Αιγόκερω<br />ιβ) «[[τροπικός]] του Αιγόκερω» — ο [[νότιος]] [[τροπικός]] [[κύκλος]]<br />ιγ) «[[τροπικός]] του Καρκίνου» — ο [[βόρειος]] [[τροπικός]] [[κύκλος]]<br />ιδ) «[[τροπικός]] [[κυκλώνας]]»<br /><b>(μετεωρ.)</b> σοβαρή ατμοσφαιρική [[διατάραξη]] στους τροπικούς ωκεανούς και σε γεωγραφικά [[πλάτη]] [[μεταξύ]] 5° και 30° [[περίπου]] σε [[κάθε]] [[ημισφαίριο]]<br />ιε) «τροπικές νηνεμίες»<br /><b>(μετεωρ.)</b><br />ζώνες αιθρίας και νηνεμίας [[γύρω]] από τα γεωγραφικά [[πλάτη]] 30°- 35°, όπου παύουν οι αληγείς και αρχίζουν να επικρατούν οι δυτικοί άνεμοι<br />ιστ) «τροπικές χώρες» — οι χώρες της διακεκαυμένης ζώνης, [[κοντά]] στον ισημερινό, [[μεταξύ]] τών δύο τροπικών κύκλων<br />ιζ) «[[τροπικός]] [[πυρετός]]»<br /><b>ιατρ.</b> [[βαριά]] [[μορφή]] ελονοσίας<br />ιη) «[[τροπικό]] [[θήλωμα]]» ή «[[φύμα]] της Ανατολής»<br /><b>ιατρ.</b> [[μορφή]] λεϊσμανίωσης του δέρματος που προκαλείται από την [[τροπική]] [[λεϊσμανία]]<br />ιθ) «[[τροπική]] μόρωση»<br /><b>ιατρ.</b> [[λοιμώδης]] [[νόσος]] τών τροπικών χωρών, που χαρακτηρίζεται από την [[εμφάνιση]] ογκιδίων στο [[δέρμα]] τα οποία μοιάζουν με την [[επιφάνεια]] τών μούρων<br />κ) «τροπικές νόσοι»<br /><b>ιατρ.</b> γενική [[ονομασία]] τών λοιμωδών νοσημάτων που παρατηρούνται [[ιδίως]] στις τροπικές χώρες<br /><b>μσν.</b><br /><b>το θηλ. ως ουσ.</b> ἡ [[τροπική]]<br />[[τμήμα]] οικοδομήματος, πιθ. η [[αψίδα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (<b>για πρόσ.</b>) αυτός που έχει [[κλίση]] σε [[κάτι]]<br /><b>2.</b> <b>(ρητ.)</b> αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στο ρητορικό [[σχήμα]] [[τρόπος]], [[αλληγορικός]], [[μεταφορικός]] («τροπικὴ [[λέξις]]» — μεταφορική [[έκφραση]], Δίον. Αλ.)<br /><b>3.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ τροπικόν</i><br />(στους Στωικούς) «συνημμένον ἢ διεζευγμένον [[ἀξίωμα]]»<br /><b>4.</b> (<b>το ουδ. πληθ. ως ουσ.</b>) <i>τὰ τροπικά</i><br /><b>(ρητ.)</b> σχήματα αλληγορίας, μεταφοράς<br /><b>5.</b> (<b>το αρσ. πληθ. ως ουσ.</b>) <i>οἱ Τροπικοί</i><br /><b>εκκλ.</b> [[ονομασία]] αιρετικών<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> «τὰ τροπικὰ ζῴδια»<br /><b>αστρον.</b> τα [[σημεία]] του ζωδιακού στα οποία τοποθετούνται τα ηλιοστάσια και οι ισημερίες. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>τροπικῶς</i> Α<br /><b>μσν.</b><br />μεταφορικό, αλληγορικό τρόπο.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[τροπή]] / [[τρόπος]]. Η λ., ως [[επιστημονικός]] όρος της Νέας Ελληνικής, [[είναι]] αντιδάνεια, <b>πρβλ.</b> αγγλ. <i>tropic</i> <span style="color: red;"><</span> λατ. <i>tropicus</i> <span style="color: red;"><</span> [[τροπικός]].

{{elru

|elrutext='''τροπικός:''' поворотный: τ. [[κύκλος]] Plat. поворотный круг, тропик; τὰ ζῴδια τροπικά Sext. знаки зодиака; τροπικὰ σημεῖα Plut. точки солнцеворота; αἱ τροπικαὶ ἡμέραι Arst. дни солнцестояния.

{{mdlsj

|mdlsjtxt=[[τροπικός]], ή, όν [[τροπή]]<br /><b class="num">I.</b> of the [[solstice]], ὁ [[τροπικός]] (sc. κύκλοσ) the tropic or [[solstice]], Arist.; αἱ τρ. ἡμέραι Arist.<br /><b class="num">II.</b> in Rhetoric, tropical, [[figurative]].