sicut

Latin > English (Lewis & Short)

sīc-ut: and (far less. freq. but class.) sīc-ŭti, adv.,
I so as, just as, as.
I Lit.
   A With a separate clause.
   (a)    Form sicut: sicut dixi, faciam, Plaut. Trin. 3, 2, 59: clanculum, sicut praecepi, id. ib. 3, 3, 76: nempe sicut dicis (shortly after: ita ut dicis), id. Aul. 2, 4, 15; so, sicut dicis, id. Bacch. 4, 4, 67; id. Men. prol. 74: hae sunt, sicut praedico, id. Most. 3, 2, 84; cf. id. Bacch. 3, 6, 20: stultitia magna est, Hominem amatorem ad forum procedere, etc. ... sicut ego feci stultus, id. Cas. 3, 3, 4: si ille huc redibit, sicut confido affore, id. Capt. 3, 5, 38: sic ut tu huic potes, id. ib. 5, 1, 16: primum Montem Sacrum, sicut erat in simili causā antea factum, deinde Aventinum (occupasse), Cic. Rep. 2, 37, 63; 6, 18, 19: sicut ait Ennius, id. ib. 1, 41, 64; cf.: sicut sapiens poëta dixit, id. Par. 5, 1, 34: ut se quoque, sicut socios, dignos existimetis, id. Imp. Pomp. 5, 13: valeant preces apud te meae, sicut pro te hodie valuerunt, Liv. 23, 8: consules turpissimi, sicut hi recentes rerum exitus declararunt, Cic. Planc. 35, 86: sicut summarum summa est aeterna, Lucr. 5, 361: sicut Cicero dicit, Quint. 9, 3, 83: sicut ostendimus, id. 11, 3, 174 al.—
   (b)    Form sicuti: sicuti dixi prius, Plaut. Rud. 4, 4, 67: habuit ille, sicuti meminisse vos arbitror, permulta signa, Cic. Cael. 5, 12: sicuti me quoque erroris mei paenitet, id. ib. 6, 14: urbem Romam, sicuti ego accepi, condidere atque habuere initio Trojani, Sall. C. 6, 1: sicuti dignum erat, Quint. 11, 3, 148.—
   b Corresp. to ita, itidem, sic.
   (a)    Form sicut: sicut tuom vis gnatum tuae Superesse vitae, Ita te obtestor, etc., Plaut. As. 1, 1, 1: sicut verbis nuncupavi, ita pro republicā Quiritium ... legiones mecum Dis Manibus devoveo, an old formula in Liv. 8, 9: sicut coronatus laureā coronā oraculum adisset, ita, etc., id. 23, 11; 21, 13; Quint. 1, 2, 26; 9, 1, 8; 9, 3, 100; 10, 1, 1: sicut medico diligenti natura corporis cognoscenda est, sic equidem, etc., Cic. de Or. 2, 44, 186: sicut magno accidit casu, ut, etc.... sic magnae fuit fortunae, etc., Caes. B. G. 6, 30: sicuti merci pretium statuit ... Itidem divos dispertisse vitam humanam aequom fuit, Plaut. Mil. 3, 1, 131.—
   (b)    Form sicuti: sicuti ... ita, Caes. B. C. 3, 15; cf. infra, B. b.—
   B Without a separate verb (so most freq.).
   (a)    Form sicut: sicut fortunatorum memorant insulas (is est ager), Plaut. Trin. 2, 4, 148: sicut familiae, id. Men. prol. 74; id. Cas. 2, 6, 46: te esse sapientem, nec sicut vulgus, sed ut eruditi solent appellare sapientem, Cic. Lael. 2, 6: Graeciae, sicut apud nos, delubra magnifica, id. Rep. 3, 9, 14: non debent esse amicitiarum sicut aliarum rerum satietates, id. Lael. 19, 67: ut tuo judicio uteretur, sicut in rebus omnibus, id. Ep. ad Brut. 1, 5, 3; id. Tusc. 1, 17, 40: provinciam suam hanc esse Galliam, sicut illam nostram, Caes. B. G. 1, 44; 6, 19: nihil me, sicut antea, juvat Scribere versiculos, Hor. Epod. 11, 1 et saep.: hunc, sicut omni vitā, tum petentem premebat nobilitas, Liv. 39, 41; 34, 9, 10: nec sicut vulnere sanguis, Luc. 3, 638 Drak. N. cr.—
   (b)    Form sicuti: me amicissime cottidie magis Caesar amplectitur: familiares quidem ejus, sicuti neminem, Cic. Fam. 6, 6, 13: sicuti te, Lucil. ap. Non. p. 174, 33.—
   b Corresp. to ita, item, sic, etc. (cf. supra, A. b.): praecipuum lumen sicut eloquentiae, ita praeceptis quoque ejus, dedit M. Tullius, Quint. 3, 1, 20; so id. 8, prooem. § 29; 9, 1, 18; 10, 1, 14: sicut in foro non bonos oratores, item in theatro actores malos perpeti, Cic. de Or. 1, 26, 118: illi, sicut Campani Capuam, sic Rhegium habituri perpetuam sedem erant, Liv. 28, 28: sicut in vitā, in causis quoque, Quint. 12, 1, 13; cf. Liv. 9, 17 Drak. N. cr.—
II In partic.
   A With an accessory idea of cause, inasmuch as, since (perh. only in the two foll. passages): nunc occasio'st faciundi, prius quam in urbem advenerit, sicut cras hic aderit, hodie non venerit, Plaut. Ep. 2, 2, 87: quo lubet, sicut soror Ejus huc gemina advenit Ephesum, id. Mil. 4, 1, 28 Brix ad loc.; cf. id. Pers. 1, 3, 57.—
   B Pregn.: sicut est, erat, etc., in confirmation of a former proposition, as indeed it is (was), as it really is (was), as is (was) the fact (class.; a favorite expression with Cic.): sint nobis isti, qui de ratione vivendi disserunt, magni homines, ut sunt, Cic. Rep. 3, 3, 4: huc accedit, quod, quamvis ille felix sit, sicut est, tamen, etc., id. Rosc. Am. 8, 22: sit ista res magna, sicut est, id. Leg. 1, 5, 17; Liv. 7, 35: sit licet, sicut est, ab omni ambitione longe remotus, Plin. Ep. 5, 15, 2: illa, quamvis ridicula essent, sicut erant, mihi tamen risum non moverunt, Cic. Fam. 7, 32, 3: secundam eam Paulus, sicut erat, victoriam ratus, Liv. 45, 7: poteratque viri vox illa videri, sicuti erat, Ov. M. 12, 205: quamvis scelerati illi fuissent, sicuti fuerunt, pestiferi cives tamen, etc., Cic. de Or. 1, 53, 230.—Less freq. with other verbs: quamvis enim multis locis dicat Epicurus, sicut dicit, satis fortiter de dolore, tamen, etc., Cic. Off. 3, 33, 117 Beier: quamquam in consuetudine cottidianā perspexisses, sicuti perspicies, id. Fam. 3, 10, 2: quod fore, sicut accidit, videbat, Caes. B. G. 5, 58: terrendi magis hostes erant quam fallendi, sicut territi sunt, Liv. 25, 24.— Strengthened by re verā: apud nos, re verā sicut sunt, mercenarii scribae existimantur, Nep. Eum. 1, 5.—
   C For introducing a term of comparison, as it were, like, as, as if, = tamquam (class.): ut sese splendore animi et vitae suae sicut speculum praebeat civibus, Cic. Rep. 2, 42, 69: qui, sicut unus paterfamilias, loquor, id. Inv. 2, 5, 19: quod me sicut alterum parentem et observat et diligit, id. Fam. 5, 8, 4: (natura) rationem in capite sicut in arce posuit, id. Tusc. 1, 10, 20; id. de Or. 1, 29, 132: ex his duabus diversis sicuti familiis unum quoddam est conflatum genus, id. Inv. 2, 3, 8: ab ejus (cornus) summo, sicut palmae, rami quam late diffunduntur, Caes. B. G. 6, 26 fin.: multi mortales vitam sicut peregrinantes transegere, Sall. C. 2, 8; 31, 5; 38, 3; id. J. 60, 4; Liv. 7, 11.—
   D For introducing an example, as, as for instance, etc. (class.): quibus in causis omnibus, sicut in ipsā M.' Curii ... fuit summa de jure dissensio, Cic. de Or. 1, 56, 238; Nep. Dat. 9: omnibus periculis, sicut cum Spartam oppugnavit, id. Pel. 4: sicuti cum, Lucil. ap. Non. p. 154, 27: sicuti si, Enn. ap. Gell. 3, 14, 5 (Ann. v. 344 Vahl.); Quint. 9, 3, 89; so id. 9, 3, 16; 9, 3, 91; 7, 2, 17; 8, 3, 51; Suet. Aug. 56; 85 al.—
   E Sicut eram, erat, etc., like the Gr. ὡς εἰχον, to denote an unchanged condition of the subject in a new state of action, just as I (he, etc.) was (poet. and in post-Aug. prose): sicut eram, fugio sine vestibus, Ov. M. 5, 601; 6, 657: sicut erat, rectos defert in Tartara currus, Stat. Th. 7, 820; so, sicut erat, id. ib. 3, 680; 4, 803; 10, 37; Luc. 2, 365: ille, sicut nudatus erat, pervenit ad Graecos, Curt. 9, 7, 10; 10, 4, 2: sicut erat togatus, Suet. Claud. 34; Just. 14, 4, 1; 26, 2, 4 al.: sicut erant, Ov. M. 3, 178; Suet. Calig. 45; id. Oth. 8: sicut erit, Tib. 3, 1, 18.—Less freq. with another verb: sicut curru eminebat, oculos circumferens, Curt. 4, 14, 9: praecipitatum in flumen, sicut vestitus advenerat, Suet. Claud. 9.—Form sicuti: sicuti erat, cruentā veste, in castra pervenit, Curt. 8, 3, 10—
   F A few times in Sallust with an accessory hypothetical signif., as if, just as if, = quasi: alii sicuti populi jura defenderent, pars, etc., Sall. C. 38, 3: sicuti jurgio lacessitus foret, in Senatum venit, id. ib. 31, 5: sicuti audiri a suis aut cerni possent, etc., id. J. 60, 4: sicuti salutatum introire ad Ciceronem, id. C. 28, 1.—
Of time, as soon as, after (very rare): sicut adulescit, terram inde colligimus, Pall. Apr. 2, 3.

Latin > French (Gaffiot 2016)

sīcŭt⁷ et sīcŭtī, adv., de même que, comme,
1 a) [avec un verbe] : sicut ait Ennius Cic. Rep. 1, 64, comme dit Ennius || en corrél. : sicut... ita Cic. Mil. 30, de même que... de même, ou sicut... sic Cic. de Or. 2, 186, ou sicut... itidem Pl. Mil. 730 ; b) [sans verbe] : amicitiarum sicut aliarum rerum satietates Cic. Læl. 67, le dégoût des amitiés comme des autres choses || [en corrél. avec ita ] Quint. 3, 1, 20 ; [av. sic ] Liv. 28, 28 ; sicut in foro... item in theatro Cic. de Or. 1, 118, de même qu’au forum... pareillement au théâtre
2 [en parenth., réflexion qui confirme] : quamvis intentus animus tuus sit sicut est Cic. Phil. 10, 18, quelque attentif que soit ton esprit, comme il l’est réellement, cf. Cic. Phil. 11, 22 ; Rep. 3, 4 ; Leg. 1, 17 ; sicut feci Cic. Sulla 28, comme je l’ai fait d’ailleurs, cf. Cic. Att. 10, 4, 1 ; dicat Epicurus, sicut dicit Cic. Off. 3, 117, qu’Épicure dise, comme il dit en effet
3 [introd. un mot de comparaison] comme, pour ainsi dire, en qq. sorte : in capite sicut in arce Cic. Tusc. 1, 20, dans la tête comme dans une citadelle ; sese sicut speculum præbere civibus Cic. Rep. 2, 69, s’offrir à ses concitoyens comme une sorte de miroir
4 [introd. un exemple] comme, par exemple : Cic. de Or. 1, 238 ; Nep. Dat. 9, 1 ; Pel. 4 ; Quint. 9, 3, 16, etc.
5 sicut eram, erat, comme j’étais, comme il était || dans la tenue, dans la position, dans l’état où : Ov. M. 3, 178 ; 5, 601 ; ille, sicut nudatus erat..., Curt. 9, 7, 10, lui, nu comme il l’était ; sicut erat togatus Suet. Claud. 34, tel quel avec sa toge, cf. Suet. Claud. 9 ; Cal. 45 ; etc.
6 sicuti = sicuti si comme si [avec subj.] : sicuti... defenderent Sall. C. 38, 3, comme s’ils défendaient, cf. Sall. C. 31, 5 ; J. 60, 4 || [avec supin, rare : sicuti salutatum Sall. C. 28, 1, comme pour (sous prétexte de) saluer [ou peut-on suppléer un subj. : sicuti « introirent » salutatum ? ]
7 aussi vrai que = d’autant que vraiment : Pl. Epid. 272 ; Mil. 974.