βουκόλος

English (LSJ)

ὁ,
A cowherd, herdsman, tending kine, βουκόλοι ἄνδρες, ἀγροιῶται, Il.13.571, Od.11.292, al.; βουκόλος δοῦλος Pl.Ion540c; ποιμὴν αἰπόλος… καὶ βουκόλος Cratin.281: also abs., Hdt.1.110, PGoodsp.Cair.30 ixI (ii A. D.), etc.; βέλει βουκόλου πτερόεντος, i.e. the gadfly, A. Supp.557 (lyr.); βουκόλος ἵππων Ael.NA12.44. Myc. qo-u-ko-ro
II worshipper of Dionysus in bull-form, in plural, title of play by Cratinus, cf. E.Fr.203, IG12(9).262 (Eretria, i B. C.), IGRom.4.386 (Pergam.), Luc.Salt.79, Hsch. s.v. πυρπερέγχει.
2 βουκόλος τοῦ Ὀσορᾶπι devotee of Sarapis, UPZ57.7. (βοῦς, qu̯el-, cf. Lat. colo: in these words βωκόλος is found as v.l. for βουκόλος in some codd. of Theoc.)

Spanish (DGE)

-ου, ὁ
• Alolema(s): dór. βωκόλος Bio 2.10
I boyero, vaquero o simpl. por extensión pastor
a) κτείνας ... βουκόλον ἀμφὶ βόεσσι Il.15.587, β. ἠδὲ συφορβὸς Ὀδυσσῆος Od.21.189, β. ἠδὲ συβώτης Od.22.435, 454, 23.297, 24.359, 363, ref. a Filetio Od.20.227, a Eumeo Od.21.83, cf. S.Ai.54, Fr.659.2, E.IA 1086, IT 254, 305, Ph.25, βουκόλοι καὶ ποιμένες E.Ba.714, cf. Pl.Lg.735b, R.343b, Ti.22d, Arist.HA 611^a8, Theoc.20.3, 32, 42, PCair.Zen.292.158, 719.7 (III a.C.), Aesop.49, Nonn.D.42.327, βουκόλων ἀλάστωρ = azote de los boyeros del león de Nemea, S.Tr.1092, ref. al tábano que persigue a Ío εἰσικνουμένου βέλει βουκόλου πτερόεντος mientras la aguija con su arma aquel pastor alado A.Supp.557
• dentro del sistema de castas de Egipto οἱ μὲν ἱρέες, οἱ δὲ μάχιμοι κεκλέαται, οἱ δὲ βουκόλοι Hdt.2.164, en comparaciones político-sociales ἄρχοντες μέν εἰσι ... οἱ βουκόλοι τῶν βοῶν X.Cyr.1.1.2, βουκόλοι τῶν ἵππων Ael.NA 12.44;
b) ref. a distintos personajes míticos: a Paris Trag.Adesp.286, Theoc.27.1, 2, Bio l.c., a Anquises, Theoc.1.105, a Endimión, Theoc.20.37, a Atis, Theoc.20.40, a Teútaro, Lyc.56, a Ganimedes, Nonn.D.10.312, 15.281, a Titono, Nonn.D.15.279;
c) como epít. mismo sent. ἀνήρ Il.23.845, Q.S.6.347, 10.370, ἄνδρες Il.13.571, Arat.1113, Theoc.25.151, Q.S.10.479, ἀγροιῶται Od.11.293, Hes.Fr.66.7, cf. Archil.125.4
• como epít. de personajes míticos Εὐριτίων Hes.Th.293, Q.S.6.255, Ἄργος A.Pr.677, Nonn.D.1.343, 12.70, Πάρις E.IA 180, cf. 574, 1292, ἥρως anón. hex. en PLille inv.71.19, cf. 22 en CRIPEL 6.1981.244, Δάφνις Theoc.1.116, 6.1, Nonn.D.15.308, Γηρύων Str.3.2.11, Γανυμήδης Nonn.D.25.449, cf. 8.95, Ἔρως Nonn.D.1.80
• del poeta Bión, Mosch.3.11.
II sent. relig.
1 adorador de Dioniso (por su aparición con aspecto de toro), E.Fr.203, IG 12(9).262 (Eretria I a.C.), IP 485.1 (I d.C.), Luc.Salt.79, IG 9²(1).670.10 (Fisco II d.C.)
• plu. tít. de una obra de Cratino, Ath.638d.
2 sacerdote encargado del ceremonial en honor de Osorapis, quizá identificación del buey Apis con Osiris en ultratumba UPZ 57.7, 9, 16, 17 (II a.C.).
• Diccionario Micénico: qo-u-ko-ro.
• Etimología: Comp. de βοῦς q.u. y πέλομαι de *k^u̯el- (cf. 1 αἰπόλος) y que responde exactamente a ir. medio búachaill, gal. bugail.

German (Pape)

[Seite 456] (colo; vgl. δύσκολος u. κόλαξ; nach Athen. 6, 262 a von κόλον = τροφή), ὁ, Rinderhirt; Hom. z. B. Iliad. 13, 571 βουκόλοι ἄνδρες, 15, 587 κύνα κτείνας ἢ βουκόλον ἀμφὶ βόεσσιν, Odyss. 11, 293 βουκόλοι ἀγροιῶται, 21, 83 βουκόλος; – Folgende; übh. Hirt von größerem Vieh, z. B. ἵππων Ael.; adj., β. δοῦλος Plat. Ion 540 c. – Aesch. Suppl. 552 ist πτερόεις β. eine die Kuh stechende, treibende Bremse. Bei den Gramm. heißt so Theocr., der bukolische Dichter.

French (Bailly abrégé)

ου (ὁ) :
1 conducteur ou gardien de bœufs, bouvier ; fig. en parl. du taon qui pique ou aiguillonne Iô;
2 p. ext. conducteur d'animaux, particul. de chevaux;
3 fonction dans les thiases de Dionysos.
Étymologie: βοῦς, κέλλω.

Dutch (Woordenboekgrieks.nl)

βουκόλος -ου, ὁ βοῦς, πέλομαι
1. koeherder; βουκόλοι ἄνδρες herdersmannen Il. 13.571; overdr.. βέλει βουκόλου πτερόεντος door de stekel van de gevleugelde koeherder (d.w.z. van een horzel) Aeschl. Suppl. 557.
2. plur. boukoloi (volgelingen van Dionysus). Luc. 45.79.

Russian (Dvoretsky)

βουκόλος: дор. v.l. βωκόλος, ου, дор. ω ὁ погонщик или хранитель крупного рогатого скота, волопас; тж. пастух (вообще) Hom., Plat., Arst., Theocr.: πτερόεις β. Aesch. крылатый пастух или погонщик, т. е. овод, преследовавший Ио.

Frisk Etymological English

Grammatical information: m.
Meaning: cowherd, also adj. (Il.).
Dialectal forms: Myc. qoukoro /gʷoukolos/.
Derivatives: βουκολίαι herds of cattle (h. Merc.), βουκόλια (-ιον) id. (Hdt.); βουκολεῖον office of the ἄρχων βασιλεύς (Arist. Ath. 3, 5; cf. πρυτανεῖον); βουκολίς f. subst. und adj. pasture (D. H.); βουκολίσκος kind of bandage (Gal.; cf. βουβωνίσκος s. βουβών); βουκολίνη κίγκλος τὸ ὄρνεον H.; see Thompson Birds s. v.; βουκολικός regarding the shepherd, "bucolic" (Theoc.). - Denomin. βουκολέω (Il.), βουκολιάζομαι, -ιάζω sing shepherd songs (Theoc.). - From βουκόλος as short name, Βοῦκος (Theoc.).
Origin: IE [Indo-European] [639] *kʷel- turn around
Etymology: Old compound of βοῦς and πέλομαι. Celtic parallel but i-stem): MIr. búachaill, Welsh bugail shepherd. Cf. αἰπόλος and ἀμφίπολος (s. vv.).

Middle Liddell

[-kolos is prob. an altered form of -πολος, cf. αἰπόλος.]
a cowherd, herdsman, Hom., Plat.

English (Autenrieth)

(βοῦς, root κελ): cattledriver, herdsman; with ἄνδρες, Il. 13.571; ἀγροιῶται, Od. 11.293.

Greek Monolingual

ο (AM βουκόλος, Α και δωρ. τ. βωκόλος)
βοσκός βοδιών, γελαδάρης
αρχ.
1. (γενικά) βοσκός («βουκόλος ἵππων»)
2. οίστρος, βοϊδόμυγα
3. ο Θεόκριτος, ως ο κατεξοχήν βουκολικός ποιητής
4. βουκόλοι, οι
λατρευτές του Διονύσου.
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. είναι σύνθετη από τα βους + -κόλος < πέλω / πέλομαι < (ρίζα) k^wel- «τριγυρνώ, περιφέρομαι», «βρίσκομαι, ασχολούμαι με». Το χειλοϋπερωικό k^w εμφανίζεται ως -κ- πριν ή μετά το -u- και ως -π- πριν τα -α- και -ο- (πρβλ. αι-πόλος, αμφί-πολος κ.ά.). Εμφάνιση του χειλοϋπερωικού με την ίδια λειτουργία παρατηρείται εξάλλου και στο μυκην. qo-u-ko-ro «βουκόλος». Στην Κελτική απαντά ένα ακριβές αντίστοιχο της λ.: μσν. ιρλ. bua chaill, γαλλ. bugail. Για τη σημασιολογική σχέση της λ. βουκόλος με τα αιπόλος, ποιμήν κ.λπ. βλ. λ. βοσκός.
ΠΑΡ. βουκολικός
αρχ.
βουκολία, βουκολιάζω (ομαι), βουκόλιον, βουκολίσκος
(αρχ. -μσν.) βουκολίς, βουκολώ].

Greek Monotonic

βουκόλος: Δωρ. βωκ-, ὁ, αγελαδάρης, αγελαδοβοσκός, σε Όμηρ., Πλάτ. (το -κόλος είναι πιθ. εναλλακτικός τύπος του -πόλος, πρβλ. αἰ-πόλος).

Greek (Liddell-Scott)

βουκόλος: Δωρ. βωκ-, ὁ, βοσκὸς ἀγέλης βοῶν, «ἀγελαδάρης», Ἰλ. Ν. 571, Ὀδ. Λ. 292, κ. ἀλλ.· μετὰ οὐσιαστ., β. δοῦλος Πλάτ. Ἴων 540C· ποιμὴν αἰπόλος… καὶ β. Κρατῖν. ἐν Ἀδήλ. 20· βέλει βουκόλου πτερόεντος, ὃ ἐ. τοῦ οἴστρου, Αἰσχυλ. Ἱκέτ. 557·- ὡσαύτως, β. ἵππων Αἰλ. Ζ. Ἱ. 12. 44. (Περὶ τῆς ῥίζης ἴδε ἐν λ. αἰπόλος). {{FriskDe |ftr=βουκόλος: {boukólos}
Grammar: m.
Meaning: Rinderhirt, auch adjektivisch (appositiv) gebraucht (seit Il.).
Derivative: Zahlreiche Ableitungen βουκολίαι Rinderherden (h. Merc., Hes., Hdt.; anders Porzig Satzinhalte 214), βουκόλια (-ιον) ib. (Hdt. usw.); βουκολεῖον [[Amtsgebäude des ἄρχων βασιλεύς (Arist. Ath. 3, 5; vgl. πρυτανεῖον usw.); βουκολίς f. Subst. und Adj. Weide, zur Weide gehörig (D. H.); βουκολίσκος Art Verband (Gal.; vgl. βουβωνίσκος s. βουβών); βουκολίνη· κίγκλος τὸ ὄρνεον H.; vgl. Thompson Birds s. v.; βουκολικός den Hirten betreffend, "bukolisch" (Theok. usw.). — Zwei Denominativa: 1. βουκολέω ‘Rinderhirt sein, (Rinder) weiden’ (seit Il.), auch übertr. = ‘sich selbst od. andere mit etwas (z. B. Hoffnungen) füttern’, täuschen; davon βουκόλησις das Weiden (Plu.), βουκόλημα Täuschung (Babr.), βουκολητής· ἀπατεών H., βουκολίαι das Weiden (A. R.), aber auch (im Sing.) = κακολογία H. — 2. βουκολιάζομαι, -ιάζω Hirtenlieder singen (Theok., Mosch., nach ἀδωνιάζω usw., vgl. Schwyzer 735) mit βουκολιαστής Sänger eines Hirtenliedes (Theok.) und βουκολιασμός Hirtengesang (Ath., v.l. -ισμός als von -ίζω, so Eust.). — Aus βουκόλος auch, zunächst als Kurzname, Βοῦκος (Theok.); davon βουκαῖος (Theok., Nik.).
Etymology: Alte Zusammenbildung von βοῦς und πέλομαι (zum Lautlichen s. Schwyzer 298), die im Keltischen ein genaues Gegenstück hat: mir. búachaill, kymr. bugail Hirt. Daneben mit anderer Lautentwicklung αἰπόλος und ἀμφίπολος (s. dd.). Der Labiovelar wird in ägäisch qo-u-ko-ro βουκόλος vermutet. — Gegen die irrige Herleitung aus κέλλω s. zuletzt Wahrmann Glotta 17, 242.
Page 1,257-258 }}

Mantoulidis Etymological

(=βοσκός βοδιῶν, γελαδάρης). Σύνθετο ἀπό τίς λέξεις: βοῦς + κολέω (λατ. colo = καλλιεργῶ, φροντίζω).
Παράγωγα: βουκολέω -ῶ (=βόσκω βόδια), βουκόλησις, βουκολία (=κοπάδι βοδιῶν), βουκολικός, βουκόλιον (=κοπάδι βοδιῶν), βουκόλημα (=ἐξαπάτηση), ἀβουκόλητος, ἀποβουκόλημα (=ἀποπλάνηση).

Translations

herdsman

Arabic: رَاعٍ‎; Egyptian Arabic: راعي‎; Bashkir: көтөүсе; Belarusian: пастух; Bulgarian: пастир; Chinese Mandarin: 牧民, 牧人, 牧夫; Czech: pastýř, pastevec, pasák; Dutch: herder; Finnish: paimen; French: éleveur de bétail, gardien; German: Schäfer, Hirt; Gothic: 𐌷𐌰𐌹𐍂𐌳𐌴𐌹𐍃; Ancient Greek: αἰσυητήρ, αἰσυιητήρ, ἀμορβεύς, ἀμορβός, βοηλάτης, βοηνόμος, βοοβοσκός, βοονόμος, βοοτρόφος, βοσκήτωρ, βοσκός, βόσκων, βοτήρ, βότης, βουβότης, βουκαῖος, βουκόλος, βουκόλλων, βοῦκος, βουπελάτης, βουποίμην, βούτας, βούτης, βουτρόφος, βουφορβός, βῶκος, βώτωρ, ἐπιβουκόλος, κτηνοτρόφος, μηλοβότας, μηλοβότης, μηλονόμας, μηλονόμης, νομεύς, οἰονόμος, ποιμάν, ποιμήν, σαμάντωρ, σηκοκόρος, σημαντήρ, σημάντωρ, φερβήτης; Hungarian: gulyás; Icelandic: hjarðmaður, hirðir; Irish: feighlí bó, maor, aoire; Italian: bovaro; Japanese: 牧人, 牧夫; Kazakh: бақташы, малшы, сиыршы, табыншы; Korean: 목자(牧者); Latin: armentarius, bubulcus; Lithuanian: piemuo; Macedonian: овчар; Malay: gembala; Manchu: ᠠᡩᡠᠴᡳ; Maori: hēpara; Middle English: herde, herdeman; Mongolian Cyrillic: малчин; Mongolian: ᠮᠠᠯᠴᠢᠨ; Navajo: naʼniłkaadí; Plautdietsch: Hoad; Polish: pastuch; Portuguese: pastor; Romanian: cioban, păstor; Russian: пастух; Serbo-Croatian Cyrillic: па̀стӣр, чо̀бан, о̀вча̄р; Roman: pàstīr, čòban, òvčār; Slovak: pastier, pasák; Slovene: pastir; Spanish: pastor, vaquero; Swahili: mchungaji; Swedish: herde, fåraherde; Tuvan: малчын, кадарчы; Ukrainian: пастух; Westrobothnian: gjetar; Yakut: маныыһыт, бостуук