venio

Latin > English (Lewis & Short)

vĕnĭo: vēni, ventum, 4 (
I fut. venibo, Pompon. ap. Non. 508, 23; imperf. venibat, Ter. Phorm. 4, 3, 47; gen. plur, part. sync. venientum, Verg. G. 4, 167; id. A. 1, 434; 6, 755), v. n. Sanscr. root gā, go; Zend root gā, gam, go; Gr. ΒΑ-, βαίνω; Lat. ar-biter, venio; Goth. quiman; O. H. Germ. quëman, koman; Engl. come; v. Curt. Gr. Etym. p. 466, to come (cf. accedo).
I Lit.: nunc, cujus jussu venio et quam ob rem venerim, Dicam, etc., Plaut. Am. prol. 17: veni, vidi, vici, Suet. Caes. 37: imus, venimus, videmus. Ter. Phorm. 1, 2, 53: maritimus hostis ante adesse potest quam quisquam venturum esse suspicari queat, etc., Cic. Rep. 2, 3, 6: venio ad macellum, Plaut. Aul. 2, 8, 3: ut veni ad urbem, etc., Cic. Fam. 16, 12, 2: cupio, te ad me venire, id. ib. 16, 10, 1; Plaut. As. 2, 4, 2: mihi si spatium fuerit in Tusculanum veniendi, Cic. Fam. 9, 5, 3: Cato ... cum venerat ad se in Sabinos, had come home, id. Rep. 3, 28, 40: quia nudius quartus venimus in Cariam ex Indiā, Plaut. Curc. 3, 68: sexto die Delum Athenis venimus, Cic. Att. 5, 12, 1: Italiam fato profugus, Laviniaque venit Litora, Verg. A. 1, 2: tumulum antiquae Cereris sedemque sacratam Venimus, id. ib. 2, 743 (cf. devenio): vin' ad te ad cenam veniam, Plaut. Stich. 3, 2, 30: mercator venit huc ad ludos, id. Cist. 1, 3, 9: homo ad praetorem deplorabundus venit, id. Aul. 2, 4, 38: neque ego te derisum venio neque derideo, id. ib. 2, 2, 46: ad istum emptum venerunt illum locum senatorium, Cic. Verr. 2, 2, 50, § 124.—With inf.: parasitus modo venerat aurum petere, Plaut. Bacch. 4, 3, 18: non nos Libycos populare penates Venimus, Verg. A. 1, 528.— Of inanimate subjects: navis huc ex portu Persico Venit, Plaut. Am. 1, 1, 249: denique in os salsi venit umor saepe saporis, Cum mare vorsamur propter, Lucr. 4, 220: (aër) Per patefacta venit penetratque foramina, id. 4, 891: (speculi imago) Dum venit ad nostras acies, id. 4, 279: sub aspectum venire, Cic. de Or. 2, 87, 358: in conspectu, Caes. B. C. 2, 27: in conspectum, Hirt. B. G. 8, 48; Cic. Fin. 1, 7, 24: muliebris vox mihi ad aures venit, Plaut. Rud. 1, 4, 13; in Italiā te moraturum, dum tibi litterae meae veniant, reaches you, Cic. Fam. 11, 24, 2: hereditas unicuique nostrum venit, comes, i. e. descends to each of us, id. Caecin. 26, 74; cf.: hic Verres hereditatem sibi venisse arbitratus est, quod in ejus regnum ac manus venerat is, quem, etc., id. Verr. 2, 4, 27, § 62: hic segetes, illic veniunt felicius uvae, come forth, i. e. grow, Verg. G. 1, 54; so, arbores sponte suā, id. ib. 2, 11; 2, 58; Prop. 1, 2, 10. —
   (b)    Impers. pass., we, they, etc., came or have come, etc.: Lilybaeum venitur, Cic. Verr. 2, 5, 54, § 141: ad me ventum est, it has fallen to me, id Quint. 1, 3: dum ad flumen Varum veniatur, Caes. B. C. 1, 87: (Galli) veniri ad se confestim existimantes, ad arma conclamant, id. B. G. 7, 70: ventum in insulam est, Cic. Leg. 2, 3, 6: ubi eo ventum est, Caes. B. G. 1, 43: ad quos ventum erat, id. ib. 2, 11; 3, 23: eo cum esset ventum, id. ib. 7, 61.—
   B Esp., to come. spring, be descended: qui se Bebryciā veniens Amyci de gente ferebat (i. e. qui se ferebat venientem, etc.), Verg. A. 5, 373 Forbig. ad loc. —
II Trop.
   A In gen.: vides, quo progrediente oratione venturum me puto, Cic. Rep. 1, 40, 62. ut jam a principio videndum sit, quemadmodum velis venire ad extremum orationis, id. Or. 59, 201: contra rem suam me nescio quando venisse questus est, that I appeared, id. Phil. 2, 2, 3: contra amici summam existimationem, id. Att. 1, 1, 4: si rem nullam habebis, quod in buccam venerit, scribito, id. ib. 1, 12, 4; v. bucca: si quid in mentem veniet, id. ib. 12, 36, 1.—So in Cic. with nom. only of neutr. pron. or res; but freq. impers. with gen.: cum matronarum ac virginum veniebat in mentem, when I thought of, Cic. Sull. 6, 19: venit enim mihi in mentem oris tui, id. Rosc. Am. 34, 95; id. Sull. 14, 38; v. also mens, II. B. fin. and the passages there cited: oratorum laus ita ducta ab humili venit ad summum, ut, etc., id. Tusc. 2, 2, 5: prava ex falsis opinionibus veniunt, Quint. 5, 10, 34: vitium pejus, quod ex inopiā, quam quod ex copiā venit, id. 2, 4, 4: non omne argumentum undique venit, id. 5, 10, 21.—With dat.: existimabunt majus commodum ex otio meo quam ex aliorum negotiis reipublicae venturum, Sall. J. 4, 4; 8, 2: ubi ea dies, quam constituerat cum legatis, venit, Caes. B. G. 1, 8; so, dies, id. ib. 7, 3: tempus victoriae, id. ib. 7, 66; cf.: suum tempus eorum laudi, Quint. 3, 1, 21: non sumus omnino sine curā venientis anni, for the coming year, Cic. Q. Fr. 3, 4, 4: exemplum trahens Perniciem veniens in aevum, Hor. C. 3, 5, 16: veniens aetas, the future, Ov. F. 6, 639.—Of events, to come, i. e. to happen: quod hodie venit, Tac. A. 14, 43.—
   B In partic.
   1    Venire in aliquid (rarely ad aliquid;
v. infra), to come into, fall into any state or condition (so esp. freq.): venisse alicui in amicitiam, to have obtained one's friendship or alliance, Caes. B. G. 6, 5, 4: in calamitatem, Cic. Rosc. Am. 17, 49: in cognitionem alicujus, Quint. 7, 2, 20: in consuetudinem, Cic. Caecin. 2, 6; cf.: quaedam in consuetudinem ex utilitatis ratione venerunt, id. Inv. 2, 53, 160: in proverbii consuetudinem, id. Off. 2, 15, 55.—Of a personal subject: (milites) qui in consuetudinem Alexandrinae vitae venerant, Caes. B. C. 3, 110: ut non solum hostibus in contemptionem Sabinus veniret, sed, etc., had fallen into contempt, id. B. G. 3, 17: in contentionem, etc., Cic. Div. 2, 63, 129: si falso venisses in suspitionem, P. Sestio, id. Vatin. 1, 2: summum in cruciatum, Caes. B. G. 1, 31: aut in controversiam aut in contentionem, Quint. 3, 6, 44: in discrimen, Cic. Rosc. Am. 6, 16: in dubium, id. Quint. 2, 5: in alicujus fidem ac potestatem, to place one's self under the protection and in the power of a person, to surrender at discretion, Caes. B. G. 2, 13: ne in odium veniam, Cic. Fin. 2, 24, 79; cf.: Tarquinii nomen huic populo in odium venisse regium, id. Rep. 1, 40, 62: ipse illi perditae multitudini in odium acerbissimum venerit, id. Att. 10, 8, 6: in eam opinionem Cassius veniebat, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 2: in partem alicujus, to take part in it, Cic. Fam. 14, 2, 3: in periculum, Caes. B. C. 1, 17: in sermonem alicujus, i. e. to enter into conversation, Cic. Att. 14, 1, 1; and in another sense: cum loquerer cum Phaniā, veni in eum sermonem, ut dicerem, etc., I happened to say that, id. Fam. 3, 5, 3: nonnullam in spem veneram, posse me, etc., id. de Or. 2, 54, 217: summam in spem per Helvetios regni obtinendi venire, to entertain hopes, to hope, Caes. B. G. 1, 18.— Esp. with res as subject, the affair came to, reached the point, etc.: res proxime formam latrocinii venerat, Liv. 2, 48, 5; 2, 56, 5: res venit prope secessionem, id. 6, 42, 10. ad ultimum dimicationis rati rem venturam, id. 2, 56, 5: cum speramus eo rem venturam, ut, etc., Hor. Ep. 2, 1, 226.—Impers.: saepe in eum locum ventum est, ut, etc., to such a point that, Caes. B. G. 6, 43; Liv. 7, 30, 9.—
   (b)    Ad aliquid: bene agis, Alba; ad tuam veniam condicionem, will accept, Cic. Verr. 2, 3, 62, § 146: ad summum fortunae, to attain, Hor. Ep. 2, 1, 32.—
   2    In speaking, to come to a topic: ut jam a fabulis ad facta veniamus, Cic. Rep. 2, 2, 4: ut ad fabulas veniamus, id. Rosc. Am. 16, 46: venio ad tertiam epistulam, id. Q. Fr. 3, 14, 12: venio ad recentiores litteras, id. Att. 14, 19, 5: ad Arcesilam Carneademque veniamus, id. Ac. 2, 4, 12: venio nunc ad tertium genus illud, etc., id. Rep. 3, 33, 45: ad istius morbum et insaniam, id. Verr. 2, 4, 1, § 1 al.

Latin > French (Gaffiot 2016)

vĕnĭō,⁴ vēnī, ventum, īre (cf. βαίνω), intr.,
1 venir : in locum Cic. Verr. 2, 4, 72, venir dans un lieu ; Delum Athenis Cic. Att. 5, 12, 1, d’Athènes à Délos ; astu (=Athenas ) Nep. Alc. 6, 4 [cf. Them. 4, 1 ], venir à la ville (= Athènes) ; ad judicium de contione Cic. Clu. 93, venir de l’assemblée au tribunal ; [poét.] Italiam Virg. En. 1, 2, en Italie, cf. Virg. En. 2, 743 ; ad istum emptum venerunt illum locum senatorium Cic. Verr. 2, 2, 124, ils vinrent vers lui pour acheter cette place de sénateur ; [avec inf. de but] venerat aurum petere Pl. Bacch. 631, il était venu chercher l’or, cf. Virg. En. 1, 528 ; auxilio, subsidio venire, venir au secours, v. ces subst. ; in conspectum alicujus Cic. Fin. 1, 24, venir sous les regards de qqn || [en parl. de choses] : quæ sub aspectum veniunt Cic. de Or. 2, 358, les objets qui tombent sous la vue ; res alicui in mentem venit Cic. Br. 139, une chose vient à l’esprit de qqn ; venit mihi in mentem Catonis Cic. Verr. 2, 5, 180, il me souvient de Caton, v. mens || [pass. impers.] : ubi intellexit ultro ad se veniri Cæs. G. 5, 56, 1, quand il eut compris qu’on venait à lui spontanément ; Lilybæum venitur Cic. Verr. 2, 5, 141, on vient à Lilybée ; ad quos ventum erat Cæs. G. 2, 11, vers lesquels on était venu, cf. Cæs. G. 1, 43 ; 7, 61 ; Cic. Leg. 2, 6 || [sens jurid.] : contra rem alicujus Cic. Phil. 2, 3, intervenir (se présenter) contre les intérêts de qqn
2 [en parl. du temps] : tempus victoriæ venit Cæs. G. 7, 66, 2, le moment de vaincre est venu, cf. Cæs. G. 1, 8 ; 7, 3 ; veniens annus Cic. Q. 3, 4, 4, l’année qui vient (prochaine)
3 venir, arriver, se présenter, se montrer : illic veniunt felicius uvæ Virg. G. 1, 54, là les raisins viennent plus heureusement, cf. Virg. G. 2, 11 ; 2, 58 || [avec le dat.] : dum tibi litteræ meæ veniant Cic. Fam. 11, 24, 2, jusqu’à ce que mes lettres t’arrivent ; hereditas alicui venit Cic. Cæc. 74 ; Verr. 2, 4, 62, un héritage arrive, échoit à qqn ; ex otio meo commodum rei publicæ venit Sall. J. 4, 4, l’état tire avantage de ma vie de loisir || sæpe venit ad aures meas te... dicere Cic. Marc. 25, souvent il m’est revenu aux oreilles que tu disais... || provenir : vitium pejus ex inopia venit Quint. 2, 4, 4, un défaut plus grand provient de la disette, cf. Quint. 5, 10, 34
4 parvenir à : ad id quod cupiebat venit Cic. Off. 1, 113, il est venu à ses fins
5 venir à qqch., venir dans tel ou tel état : aliquis venit in calamitatem Cic. Amer. 49, qqn tombe dans une situation malheureuse ; aliquid in proverbii consuetudinem venit Cic. Off. 2, 55, qqch. est passé à l’état de proverbe ; in consuetudinem Alexandrinæ vitæ venerant Cæs. C. 3, 110, 2, ils avaient pris les habitudes de vie d’Alexandrie ; in contemptionem alicui Cæs. G. 3, 17, 5, devenir pour qqn un objet de mépris ; in odium (alicui) Cic. Fin. 2, 79 ; Rep. 1, 62, en venir à être détesté (de qqn) ; in periculum Cæs. C. 1, 17, 2, tomber dans le danger ; in spem regni obtinendi Cæs. G. 1, 18, 9, concevoir l’espérance de détenir le trône ; in potestatem alicujus Cæs. C. 2, 32, 4, se rendre, se soumettre à qqn ; in existimantium arbitrium Cic. Br. 92, s’exposer au jugement décisif des critiques || sæpe in eum locum ventum est ut Cæs. G. 6, 43, 4, souvent les choses en vinrent à ce point que... ; ad condicionem alicujus Cic. Verr. 2, 3, 146, accepter les conditions de qqn ; res venit prope secessionem Liv. 6, 42, 10, on en vint presque à une sécession ; ad ultimum dimicationis res venit Liv. 2, 56, 5, on en vient à un combat à outrance
6 venir à, en venir à [dans un développ^t] : ut jam a fabulis ad facta veniamus Cic. Rep. 2, 4, pour que maintenant nous passions des récits fabuleux aux faits, cf. Cic. Amer. 46 ; venio ad tertiam (epistulam) Cic. Q. 3, 1, 12, j’en viens à la troisième lettre, cf. Cic. Att. 14, 19, 5 ; Ac. 2, 12 ; Rep. 3, 45 ; Verr. 2, 4, 1. fut. arch., venibo Pompon. Com. 65 ( Non. 508, 23 ) ; impf. sync. venibat Ter. Phorm. 652 ; gén. pl. du part. prés. venientum Virg. G. 4, 167 ; En. 1, 434 ; 6, 755, pour le mètre.