fidus

Latin > English

fidus fida, fidum ADJ :: faithful, loyal; trusting, confident

Latin > English (Lewis & Short)

fīdus: = foedus,
I a league, v. 2. foedus init.
fīdus: a, um, adj. fido, that one may rely on,
I trusty, truslworthy, faithful, sure (class.).
I Prop., constr. absol., with dat., poet. also with gen.
   A Absol.: nihil est stabile quod infidum ... Neque enim fidum potest esse multiplex ingenium et tortuosum, Cic. Lael. 18, 65; cf.: (amico) probo et fideli et fido et cum magna fide, Plaut. Trin. 4, 4, 4: tum se intellexisse, quos fidos amicos habuisset, quos infidos, Cic. Lael. 15, 53: amici, Hor. Ep. 1, 5, 24: sodales, id. S. 2, 1, 30: fidissima atque optima uxor, Cic. Fam. 14, 4, 6: conjux, Hor. Ep. 2, 1, 142: bonus atque fidus judex, impartial, id. C. 4, 9, 40: medici, id. Ep. 1, 8, 9: interpres, id. A. P. 133: fidiora haec genera hominum fore ratus, Liv. 40, 3, 4: nihil fidum, nihil exploratum habere, Cic. Lael. 26, 97: familiaritates fidae, id. Off. 2, 8, 30: canum tam fida custodia, id. N. D. 2, 63, 158: vis canum, Lucr. 6, 1222; cf.: pectus canum, id. 5, 864: pectus, Hor. C. 2, 12, 16: fido animo, firm, steadfast, Liv. 25, 15, 13. —
   B With dat.: (servum) quem domino fidissimum credebat, Liv. 33, 28, 13 (but cf.: fidus est amicus, fidelis servus, Don. Ter. Phorm. 1, 2, 26): quae fida fuit nulli, Tib. 1, 6, 77: nec tibi fidam promittis Lacaenam, Ov. H. 5, 99: ne quid usquam fidum proditori esset, no faith should be kept with a traitor, Liv. 1, 11, 7: ut eos sibi fidiores redderet, Just. 16, 5, 2.—
   C Poet. with gen.: regina tui fidissima, most faithful towards you, Verg. A. 12, 659; and with gen. partit.: juvenum fidos, lectissima bello Corpora, sollicitat pretio, the trusty ones, trustiest of the youth, Stat. Th. 2, 483.—
   D With in or ad, and acc.: in amicos fidissimus, Eutr. 7, 8: fidi ad bella duces, Nemes. Cyn. 82.—
   E With in and abl.: sperabam te mihi fidum in hoc nostro amore fore, Cat. 91, 1 sq. —
II Transf., objectively of inanim. and abstr. things, sure, certain, safe, trustworthy (mostly poet. and in post-Aug. prose; in Cic. Att. 9, 6, 10, fuga fida is not critically certain; v. Orell. N. cr. ad loc.).
   A Absol.: aures, Ov. M. 10, 382: spes fidissima Teucrum, Verg. A. 2, 281: ensis, trusty, id. ib. 6, 524: alii litora cursu fida petunt, id. ib. 2, 400: nec unquam satis fida potentia, ubi nimia est, Tac. H. 2, 92: pons validus et fidus, id. A. 15, 15 fin.: male fidas provincias, id. H. 1, 52. —
   B With dat.: (oppidum) naviganti celerrimum fidissimumque appulsu, Tac. A. 3, 1; cf.: statio male fida carinis, Verg. A. 2, 23: montem tantos inter ardores opacum et fidum nivibus, Tac. H. 5, 6.—Sup.: nox arcanis fidissima, Ov. M. 7, 192: camelino (genitali) arcus intendere, orientis populis fidissimum, the surest, Plin. 11, 49, 109, § 261: refugium, Tac. A. 5, 8. — Hence, adv.: fīde, faithfully, trustily (perh. only in the sup.): quae mihi a te ad timorem fidissime atque amantissime proponuntur, Cic. Fam. 2, 16, 4 (al. fidelissime): fidissime amicissimeque vixerunt, Gell. 12, 8, 6.

Latin > French (Gaffiot 2016)

(1) fīdus,⁸ a, um,
1 à qui (à quoi) on peut se fier, fidèle, sûr : Cic. Læl. 53 ; 65 ; fidissima uxor Cic. Fam. 14, 4, 6, épouse très fidèle ; fidiora genera hominum Liv. 40, 3, 4, races d’hommes auxquelles on pouvait se fier davantage ; canum tam fida custodia Cic. Nat. 2, 158, la garde si fidèle des chiens || [poét., avec dat., gén., in acc.] fidèle à : domino fidissimus Liv. 33, 28, 13, très fidèle à son maître, cf. Tib. 1, 6, 77 ; regina tui fidissima Virg. En. 12, 659, la reine qui t’est si dévouée ; in amicos Eutr. 7, 8, dévoué à ses amis, cf. Just. 37, 1, 3
2 [en parl. de choses] sûr, assuré, qui ne cache aucun piège : pons validus et fidus Tac. Ann. 15, 15, pont solide et sûr ; numquam satis fida potentia ubi... Tac. H. 2, 92, la puissance n’est jamais sûre quand... ; statio male fida carinis Virg. En. 2, 23, mouillage peu sûr pour les vaisseaux ; mons fidus nivibus Tac. H. 5, 6, montagne où les neiges ont un asile sûr.
(2) fīdus = fœdus, traité : Varro L. 5, 86.

Latin > German (Georges)

(1) fīdus¹, a, um (fīdo), dem man trauen kann, verlässig, zuverlässig, sicher, u. in diesem Sinne = treu ergeben, treu (Ggstz. infīdus), I) v. Pers.u. deren Gesinnung: α) absol.: amicus probus et fidelis et fidus, Plaut.: amici fidi (Ggstz. infidi), Cic.: bonus atque fidus iudex, Hor.: f. coniunx, Ov.: rebus male fidus acerbis, im Unglück treulos, Ov. – Compar., fidiora haec genera hominum fore ratus in Romano bello, Liv. 40, 3, 4. – Superl., mea Terentia, fidissima atque optima uxor, Cic.: rex Hiero, fidissimus imperii Romani cultor, Liv.: exercitus fidissimus et constantissimus, Cic.: libertorum fidissimi, Suet.: duos quam fidissimos ad eum mitteret, Sall. – β) m. Dat.: Abelux fidus ante Poenis, Liv.: Iulianis partibus fidus, Vell.: ego sum tibi firme fidus, Plaut.: quo sibi fidum faceret (exercitum), Sall. – Compar., ut eos sibi fidiores et dominis infestiores redderet, Iustin. 16, 5, 2. – Superl., servus, quem ex omnibus domino fidissimum credebat, Liv. 33, 28, 13: ne per summum dedecus fidissimos suis rebus Thapsitanos et Vergilium amitteret, Auct. b. Afr. 79, 2. – γ) m. Genet.: regina tui fidissima, Verg. Aen. 12, 659. – δ) m. in od. ad u. Akk.: fidior tum populus Romanus in socii filios quam mater in liberos fuit, Iustin. 37, 1, 3: in amicos fidissimus, Eutr. 7, 8. – fidi ad bella duces, Nemes. cyn. 82. – ε) m. in u. Abl.: sperabam te mihi fidum in misero hoc nostro amore fore, Catull. 91, 1 sq. – II) v. Lebl.: α) absol.: fida inter eos amicitia, Nep.: f. coniugis amor, Catull.: f. uxoris amores, Tibull.: familiaritates fidae amantium nos amicorom, Cic.: tam f. canum custodia, Cic. (vgl. fidissimam esse custodiam principis innocentiam, Plin. pan.): Romanis pax fida cum Porsena fuit, Liv.: intentior et fidā oratione, mit Aufrichtigkeit, Tac.: ne quid usquam fidum proditori esset, daß ein V. nirgends auf Treue zählen könnte, daß einem V. nirgends Wort gehalten würde, Liv.: maiestas est Iovis fidissima custos, Ov. – v. konkr. Lebl., litora, Verg.: validus et f. pons, Tac.: galea, ensis, Verg.: nec ubi consisteret nec quid fidum respiceret habenti, einen sichern Punkt, auf den er sich zurückziehen könnte, Liv.: oppidum Brundisium, quod naviganti celerrimum fidissimumque appulsu, wohin der schnellste Seeweg u. wo der sicherste Landungsplatz war, Tac. – β) m. Dat.: statio male fida nautis, ein gefährlicher, tückischer Ankerplatz für die Sch., Verg.: terra sit exiliis ut tua fida meis, Ov.: Libanus tantos inter ardores opacus fidusque nivibus, den Schnee haltend, Tac.: Cynosura fidissima nautis, Sil.
(2) fīdus² = foedus (Bündnis), Varro LL. 5, 86.

Translations

trustworthy

Arabic: ثِقَةٌ‎; Egyptian Arabic: امين‎; Armenian: վստահելի, հուսալի; Bashkir: ышаныслы, яуаплы; Belarusian: надзейны, дакладны; Bulgarian: заслужаващ доверие; Catalan: fidedigne, fiable; Chinese Mandarin: 可信, 可靠; Czech: důvěryhodný; Danish: troværdig; Dutch: betrouwbaar; Esperanto: fidinda; Finnish: luotettava, luottamuksen arvoinen; French: de confiance, digne de confiance, digne de foi, fiable; Galician: fidedigno, fiucego, confiábel; Georgian: სანდო, სანდომიანი, საიმედო, ნდობის ღირსი; German: vertrauenswürdig, glaubwürdig; Greek: αξιόπιστος; Ancient Greek: ἀξιόπιστος, ἀξιόχρεος, ἀξιόχρεως, δόκιμος, ἔμπιστος, εὔπιστος, ἐχέγγυος, ἠθαῖος, ἠθεῖος, πιστευτός, πιστικός, πίστιος, πιστός, σαφής, φερέγγυος; Hungarian: megbízható; Irish: barántúil; Italian: affidabile, attendibile, credibile, fidato; Japanese: 頼もしい, 信頼できる, 着実; Khmer: គួរ​ឱ្យ​ទុកចិត្ត; Latin: fidus; Manx: barrantagh; Maori: horopū; Ngazidja Comorian: -aminifu; Norwegian: pålitelig, til å stole på; Bokmål: troverdig; Nynorsk: truverdig, påliteleg; Portuguese: confiável; Romanian: sigur, demn de încredere; Russian: надёжный, благонадёжный, достоверный, верный; Scottish Gaelic: earbsach; Spanish: fidedigno, fiable, de confianza, confiable, de fiar; Swedish: pålitlig, trovärdig; Tagalog: mapagkakatiwalaan, maaasahan; Telugu: విశ్వసనీయము, నమ్మదగిన; Thai: น่าไว้ใจ; Ukrainian: наді́йний, достові́рний