Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

comparo: Difference between revisions

From LSJ

Ποιητὴς, ὁπόταν ἐν τῷ τρίποδι τῆς Μούσης καθίζηται, τότε οὐκ ἔμφρων ἐστίν → Whenever a poet is seated on the Muses' tripod, he is not in his senses

Plato, Laws, 719c
(6_4)
 
(D_2)
Line 1: Line 1:
{{Lewis
{{Lewis
|lshtext=<b>com-păro</b>: ([[conp]]-), āvi, ātum, 1 (old form conparassit = comparaverit, Plaut. Ep. 1, 2, 19), v. a.<br /><b>I</b> To [[prepare]] [[something]] [[with]] [[zeal]], [[care]], etc., to [[make]] [[ready]], to [[set]] in [[order]], [[furnish]], [[provide]], etc. ([[class]].)<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Lit.: [[magnifice]] et [[ornate]] [[convivium]] comparat (al. apparat), Cic. Verr. 2, 1, 26, § 65; Tib. 1, 10, 42: sibi [[remedium]] ad magnitudinem frigorum, Cic. Verr. 2, 5, 10, § 26: se, to [[make]] one's [[self]] [[ready]], to [[prepare]] one's [[self]], id. Mil. 10, 28: se ad respondendum, id. N. D. 3, 8, 19: se ad [[iter]], Liv. 28, 33, 1; cf. [[pass]]., id. 42, 43, 4: se ad [[omnis]] [[casus]], Caes. B. G. 7, 79: insidias alicui per aliquem, Cic. Clu. 16, 47; cf.: dolum ad capiendos eos, Liv. 23, 35, 2: comparare et constituere accusationem, Cic. Verr. 2, 1, 1, § 2; cf.: comparare accusatorem filio suo, id. Clu. 67, 191: fugam, Caes. B. G. 4, 18: [[domicilium]] ibi, Liv. 1, 34, 10: [[iter]] ad regem, Nep. Alcib. 10, 3 et saep.: [[vultum]] e vultu, to [[adjust]] according to, to [[fashion]], Plaut. Am. 3, 3, 5.— In the histt. freq. of preparations for [[war]]: [[bellum]], Nep. [[Dion]], 5, 1; id. Ages. 2, 4; id. Eum. 7, 1; Liv. 9, 29, 5; 32, 28, 7; Cic. Phil. 3, 1, 1 et saep.: [[arma]], milites, classem, Liv. 42, 30, 11; cf. Nep. Milt. 4, 1; id. [[Dion]], 4, 3; id. Dat. 4, 1 and 4; id. Hann. 3, 2; Liv. 28, 13, 1; 35, 26, 1; Suet. Tib. 25; Curt. 4, 9, 3; cf.: [[arma]] latroni, Quint. 12, 1, 1.—Pass. in [[mid]]. [[force]]: ita fiet ut isdem locis et ad suadendum et ad dissuadendum [[simus]] conparati, Auct. Her. 3, 3, 4: ab hoc colloquio legati Romani in Boeotiam conparati sunt, made [[ready]] to go, Liv. 42, 43, 4.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>(b)</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Absol.: ex hac parte diligentissime comparatur, Cic. Fam. 16, 11, 3: tempore ad comparandum [[dato]], Nep. Thras. 2, 2; so Liv. 35, 45, 5; 38, 12, 7.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>(g)</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; With inf.: urere tecta, Ov. Tr. 2, 267: an ita me comparem, Non perpeti, etc., [[place]] [[myself]] in a [[condition]], Ter. Eun. 1, 1, 2.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Trop. of the arrangements of [[nature]], of [[civil]] [[life]], of [[manners]], [[customs]], etc., to [[arrange]], [[appoint]], [[ordain]], [[establish]]; esp. in the [[pass]]. impers.: ita quoique est in aetate hominum conparatum, Plaut. Am. 2, 2, 5; cf. Ter. Heaut. 3, 1, 94 Fleck.; Liv. 3, 68, 10: [[more]] majorum comparatum est, Cic. Rosc. Am. 53, 153; cf.: ita comparatum [[more]] majorum erat, ne, etc., Liv. 39, 29, 5: est ita [[natura]] comparatum ut, etc., Plin. Ep. 5, 19, 5: praetores, ut [[considerate]] fieret, comparaverunt, Cic. Quint. 16, 51; so Auct. Her. 4, 16, 23; Ter. Phorm. 1, 1, 7: jam hoc [[prope]] iniquissime comparatum est, [[quod]] in morbis, etc., Cic. Clu. 21, 57: eis utendum [[censeo]] quae legibus conparata sunt, Sall. C. 51, 8.—So [[rarely]] of persons: sic fuimus [[semper]] comparati, ut, etc., Cic. de Or. 3, 9, 32.—<br /><b>II</b> To [[procure]] [[what]] one does not [[yet]] [[possess]] or [[what]] is not [[yet]] in [[existence]], to [[procure]], [[get]], [[purchase]], [[obtain]], [[prepare]], [[make]], [[collect]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Prop.: negoti sibi qui volet vim parare, Navem et mulierem haec duo conparato, Plaut. Poen. 1, 2, 2: mihi [[quadraginta]] minas, id. Ep. 1, 2, 19: [[aurum]] ac vestem [[atque]] [[alia]], quae [[opus]] sunt, Ter. Heaut. 4, 8, 15: pecudes carius, Suet. Calig. 27: [[merces]], Dig. 13, 4, 2 fin.: ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda, Ter. And. 4, 1, 4; so id. Heaut. 2, 4, 17: [[Sthenius]] ab adulescentio [[paulo]] studiosius haec compararat, supellectilem, etc., Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83; Curt. 5, 6, 3: gemmas, toreumata, signa, tabulas, Suet. Caes. 47: victum et cultum humanum labore et industriā, Cic. Oecon. ap. Col. 12, praef. § 2: Suet. Calig. 22.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Of [[abstract]] things: amicitias, Cic. Inv. 1, 1, 1; cf. id. Fin. 1, 20, 65: auctoritatem sibi, Caes. B. G. 5, 53: laudes artibus, Cic. Fam. 2, 4, 2; id. Off. 2, 13, 45: tribunicium [[auxilium]] sibi, Liv. 9, 34, 3 al.; Hor. Epod. 2, 30.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Trop.: [[sex]] (tribunos) ad intercessionem comparavere, brought or gained [[them]] [[over]] to [[their]] [[side]], Liv. 4, 48, 11.<br /><b>compăro</b>: ([[conp]]-), āvi, ātum, 1, v. a. [[compar]],<br /><b>I</b> to [[couple]] [[together]] in the [[same]] [[relation]], to [[connect]] in pairs, to [[pair]], [[match]], [[unite]], [[join]]; constr. aliquid cum aliquā re, alicui rei, [[aliqua]] [[inter]] se, or absol.<br /><b>I</b> Lit. ([[rare]] [[but]] [[class]].).<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In gen.: ut [[inter]] ignem et terram aquam [[deus]] animamque poneret, eaque [[inter]] se compararet et proportione conjungeret, ut, etc., Cic. Univ. 5 med.: comparari [[postremo]], id. ib. 5: [[ambo]] cum [[simul]] aspicimus, non possumus non vereri, ne [[male]] comparati [[sitis]], Liv. 40, 46, 4: L. [[Volumnius]] cum Ap. Claudio [[consul]] est [[factus]], priore [[item]] consulatu [[inter]] se conparati, id. 10, 15, 12: labella cum labellis, Plaut. As. 3, 3, 78: [[quin]] [[meum]] [[senium]] cum dolore tuo conjungam et comparem, Att. ap. Non. p. 255, 31 (Trag. Rel. v. 90 Rib.).— Hence,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Esp. of combatants, for the usu. [[compono]], to [[bring]] [[together]] to a [[contest]], to [[match]]: ut ego cum patrono disertissimo comparer, Cic. Quint. 1, 2: cum Aesernino Samnite Pacideianus [[comparatus]], id. Q. Fr. 3, 4, 2; Lucil. ap. Non. p. 257, 18: [[Scipio]] et [[Hannibal]], [[velut]] ad supremum [[certamen]] comparati duces, Liv. 30, 28, 8: hunc Threci comparavit, Suet. Calig. 35.—<br /><b>II</b> Trop.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> To [[couple]] [[together]] in [[judgment]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[count]] one [[object]] [[fully]] [[equal]] to [[another]], to [[place]] on the [[same]] [[footing]], [[put]] on an [[equality]] [[with]] ([[rare]] [[but]] [[class]].): neminem [[tibi]] [[profecto]] hominem ex omnibus aut anteposuissem [[umquam]] aut [[etiam]] comparassem, Cic. Fragm. ap. Non. p. 256, 4; cf. Nep. Iphic. 1, 1; Liv. 28, 28, 15; Quint. 10, 1, 98; Cat. 61, 65 al.: cum quibus (hominibus) comparari sordidum, Cic. Rep. 1, 5, 9; so id. Fam. 12, 30, 7: et se mihi comparat [[Ajax]]? Ov. M. 13, 338.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; In gen., to [[place]] [[together]] in [[comparison]], to [[compare]] (the usu. signif. of the [[word]] in [[prose]] and [[poetry]]): [[homo]] [[quod]] rationis est [[particeps]] similitudines comparat, Cic. Off. 1, 4, 11: majora, minora, paria, id. de Or. 2, 40, 172; id. Top. 18, 68: [[metaphora]] rei comparatur, [[quam]] volumus exprimere, Quint. 8, 6, 8.—With dat.: equi [[fortis]] et victoris senectuti, comparat suam, Cic. Sen. 5, 14: si regiae stirpi comparetur [[ignobilis]], Curt. 8, 4, 25: restat ut copiae copiis conparentur vel [[numero]] vel, etc., Liv. 9, 19, 1: se majori pauperiorum turbae, Hor. S. 1, 1, 112: Periclem fulminibus et caelesti fragori comparat, Quint. 12, 10, 24; cf. id. 12, 10, 65: [[necesse]] est sibi [[nimium]] tribuat, qui se nemini comparat, id. 1, 2, 18: nec [[tantum]] inutilibus comparantur utilia, sed [[inter]] se [[quoque]] ipsa, id. 3, 8, 33; cf id. 3, 6, 87.—With cum and abl.: hominem cum homine et [[tempus]] cum tempore et rem cum re, Cic. Dom. 51, 130; id. Verr. 2, 4, 54, § 121: cum [[illo]]... ceteris rebus nullo [[modo]] comparandus es, id. Phil. 2, 46, 117: cum [[meum]] [[factum]] cum tuo [[comparo]], id. Fam. 3, 6, 1; id. Off. 3, 1, 2; 2, 6, 20: corporis commoda cum externis et ipsa [[inter]] se corporis, id. ib. 2, 25, 88: longiorem orationem cum magnitudine utilitatis, id. ib. 2, 6, 20: [[victoria]], quae cum Marathonio possit comparari tropaeo, Nep. Them. 5, 3: totam causam nostram cum tota adversarii causā, Quint. 7, 2, 22; 12, 7, 3.—With ad: nec comparandus hic [[quidem]] ad illum est, Ter. Eun. 4, 4, 14: sed [[nihil]] comparandi causā loquar, I [[will]] [[institute]] no [[comparison]], Cic. Pis. 1, 3.— Hence,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; With rel.-[[clause]], to [[reflect]], [[consider]], [[judge]]; or to [[prove]], [[show]], by comparing ([[rare]]): id ego [[semper]] [[mecum]] sic [[agito]] et [[comparo]], quo pacto magnam molem minuam, Att. ap. Non. p. 256, 20: cum comparetur, [[utrum]], etc., Auct. Her. 2, 28, 45: comparando [[quam]] [[intestina]] corporis [[seditio]] [[similis]] esset irae [[plebis]] in patres, etc., Liv. 2, 32, 12; cf. Tac. A. 3, 5: [[deinde]] comparat, [[quanto]] [[plures]] deleti sint homines, etc., Cic. Off. 2, 5, 16.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Comparare [[inter]] se, t. t., of colleagues in [[office]], to [[agree]] [[together]] in [[respect]] to the [[division]] of duties, to [[come]] to an [[agreement]] (freq. in Liv., esp. of the consuls, [[who]] made an [[arrangement]] [[between]] [[themselves]] in [[respect]] to [[their]] provinces): [[inter]] se [[decemviri]] comparabant, quos [[ire]] ad [[bellum]], quos praeesse exercitibus oporteret, Liv. 3, 41, 7: [[senatusconsultum]] [[factum]] est, ut consules [[inter]] se provincias Italiam et Macedoniam compararent sortirenturve, id. 42, 31, 1; 8, 20, 3; 32, 8, 1; 33, 43, 2; 26, 8, 8; 41, 6, 1: (consules) comparant [[inter]] se ut, etc., id. 8, 6, 13; 10, 15, 12: ut consules sortirentur conparerentve [[inter]] se, [[uter]], etc., id. 24, 10, 2; of the tribunes of the [[people]], id. 29, 20, 9; of the proprætors, id. 40, 47, 1.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>C</b> (In acc. [[with]] I. B.) Si scias [[quod]] [[donum]] huic [[dono]] [[contra]] comparet, opposes to this, Ter. Eun. 2, 3, 63.—Hence, * compărātē, adv., in or by [[comparison]], [[comparatively]]: quaerere (opp. [[simpliciter]]), Cic. Top. 22, 84.
|lshtext=<b>com-păro</b>: ([[conp]]-), āvi, ātum, 1 (old form conparassit = comparaverit, Plaut. Ep. 1, 2, 19), v. a.<br /><b>I</b> To [[prepare]] [[something]] [[with]] [[zeal]], [[care]], etc., to [[make]] [[ready]], to [[set]] in [[order]], [[furnish]], [[provide]], etc. ([[class]].)<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Lit.: [[magnifice]] et [[ornate]] [[convivium]] comparat (al. apparat), Cic. Verr. 2, 1, 26, § 65; Tib. 1, 10, 42: sibi [[remedium]] ad magnitudinem frigorum, Cic. Verr. 2, 5, 10, § 26: se, to [[make]] one's [[self]] [[ready]], to [[prepare]] one's [[self]], id. Mil. 10, 28: se ad respondendum, id. N. D. 3, 8, 19: se ad [[iter]], Liv. 28, 33, 1; cf. [[pass]]., id. 42, 43, 4: se ad [[omnis]] [[casus]], Caes. B. G. 7, 79: insidias alicui per aliquem, Cic. Clu. 16, 47; cf.: dolum ad capiendos eos, Liv. 23, 35, 2: comparare et constituere accusationem, Cic. Verr. 2, 1, 1, § 2; cf.: comparare accusatorem filio suo, id. Clu. 67, 191: fugam, Caes. B. G. 4, 18: [[domicilium]] ibi, Liv. 1, 34, 10: [[iter]] ad regem, Nep. Alcib. 10, 3 et saep.: [[vultum]] e vultu, to [[adjust]] according to, to [[fashion]], Plaut. Am. 3, 3, 5.— In the histt. freq. of preparations for [[war]]: [[bellum]], Nep. [[Dion]], 5, 1; id. Ages. 2, 4; id. Eum. 7, 1; Liv. 9, 29, 5; 32, 28, 7; Cic. Phil. 3, 1, 1 et saep.: [[arma]], milites, classem, Liv. 42, 30, 11; cf. Nep. Milt. 4, 1; id. [[Dion]], 4, 3; id. Dat. 4, 1 and 4; id. Hann. 3, 2; Liv. 28, 13, 1; 35, 26, 1; Suet. Tib. 25; Curt. 4, 9, 3; cf.: [[arma]] latroni, Quint. 12, 1, 1.—Pass. in [[mid]]. [[force]]: ita fiet ut isdem locis et ad suadendum et ad dissuadendum [[simus]] conparati, Auct. Her. 3, 3, 4: ab hoc colloquio legati Romani in Boeotiam conparati sunt, made [[ready]] to go, Liv. 42, 43, 4.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>(b)</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Absol.: ex hac parte diligentissime comparatur, Cic. Fam. 16, 11, 3: tempore ad comparandum [[dato]], Nep. Thras. 2, 2; so Liv. 35, 45, 5; 38, 12, 7.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>(g)</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; With inf.: urere tecta, Ov. Tr. 2, 267: an ita me comparem, Non perpeti, etc., [[place]] [[myself]] in a [[condition]], Ter. Eun. 1, 1, 2.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Trop. of the arrangements of [[nature]], of [[civil]] [[life]], of [[manners]], [[customs]], etc., to [[arrange]], [[appoint]], [[ordain]], [[establish]]; esp. in the [[pass]]. impers.: ita quoique est in aetate hominum conparatum, Plaut. Am. 2, 2, 5; cf. Ter. Heaut. 3, 1, 94 Fleck.; Liv. 3, 68, 10: [[more]] majorum comparatum est, Cic. Rosc. Am. 53, 153; cf.: ita comparatum [[more]] majorum erat, ne, etc., Liv. 39, 29, 5: est ita [[natura]] comparatum ut, etc., Plin. Ep. 5, 19, 5: praetores, ut [[considerate]] fieret, comparaverunt, Cic. Quint. 16, 51; so Auct. Her. 4, 16, 23; Ter. Phorm. 1, 1, 7: jam hoc [[prope]] iniquissime comparatum est, [[quod]] in morbis, etc., Cic. Clu. 21, 57: eis utendum [[censeo]] quae legibus conparata sunt, Sall. C. 51, 8.—So [[rarely]] of persons: sic fuimus [[semper]] comparati, ut, etc., Cic. de Or. 3, 9, 32.—<br /><b>II</b> To [[procure]] [[what]] one does not [[yet]] [[possess]] or [[what]] is not [[yet]] in [[existence]], to [[procure]], [[get]], [[purchase]], [[obtain]], [[prepare]], [[make]], [[collect]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Prop.: negoti sibi qui volet vim parare, Navem et mulierem haec duo conparato, Plaut. Poen. 1, 2, 2: mihi [[quadraginta]] minas, id. Ep. 1, 2, 19: [[aurum]] ac vestem [[atque]] [[alia]], quae [[opus]] sunt, Ter. Heaut. 4, 8, 15: pecudes carius, Suet. Calig. 27: [[merces]], Dig. 13, 4, 2 fin.: ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda, Ter. And. 4, 1, 4; so id. Heaut. 2, 4, 17: [[Sthenius]] ab adulescentio [[paulo]] studiosius haec compararat, supellectilem, etc., Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83; Curt. 5, 6, 3: gemmas, toreumata, signa, tabulas, Suet. Caes. 47: victum et cultum humanum labore et industriā, Cic. Oecon. ap. Col. 12, praef. § 2: Suet. Calig. 22.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Of [[abstract]] things: amicitias, Cic. Inv. 1, 1, 1; cf. id. Fin. 1, 20, 65: auctoritatem sibi, Caes. B. G. 5, 53: laudes artibus, Cic. Fam. 2, 4, 2; id. Off. 2, 13, 45: tribunicium [[auxilium]] sibi, Liv. 9, 34, 3 al.; Hor. Epod. 2, 30.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Trop.: [[sex]] (tribunos) ad intercessionem comparavere, brought or gained [[them]] [[over]] to [[their]] [[side]], Liv. 4, 48, 11.<br /><b>compăro</b>: ([[conp]]-), āvi, ātum, 1, v. a. [[compar]],<br /><b>I</b> to [[couple]] [[together]] in the [[same]] [[relation]], to [[connect]] in pairs, to [[pair]], [[match]], [[unite]], [[join]]; constr. aliquid cum aliquā re, alicui rei, [[aliqua]] [[inter]] se, or absol.<br /><b>I</b> Lit. ([[rare]] [[but]] [[class]].).<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In gen.: ut [[inter]] ignem et terram aquam [[deus]] animamque poneret, eaque [[inter]] se compararet et proportione conjungeret, ut, etc., Cic. Univ. 5 med.: comparari [[postremo]], id. ib. 5: [[ambo]] cum [[simul]] aspicimus, non possumus non vereri, ne [[male]] comparati [[sitis]], Liv. 40, 46, 4: L. [[Volumnius]] cum Ap. Claudio [[consul]] est [[factus]], priore [[item]] consulatu [[inter]] se conparati, id. 10, 15, 12: labella cum labellis, Plaut. As. 3, 3, 78: [[quin]] [[meum]] [[senium]] cum dolore tuo conjungam et comparem, Att. ap. Non. p. 255, 31 (Trag. Rel. v. 90 Rib.).— Hence,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Esp. of combatants, for the usu. [[compono]], to [[bring]] [[together]] to a [[contest]], to [[match]]: ut ego cum patrono disertissimo comparer, Cic. Quint. 1, 2: cum Aesernino Samnite Pacideianus [[comparatus]], id. Q. Fr. 3, 4, 2; Lucil. ap. Non. p. 257, 18: [[Scipio]] et [[Hannibal]], [[velut]] ad supremum [[certamen]] comparati duces, Liv. 30, 28, 8: hunc Threci comparavit, Suet. Calig. 35.—<br /><b>II</b> Trop.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> To [[couple]] [[together]] in [[judgment]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[count]] one [[object]] [[fully]] [[equal]] to [[another]], to [[place]] on the [[same]] [[footing]], [[put]] on an [[equality]] [[with]] ([[rare]] [[but]] [[class]].): neminem [[tibi]] [[profecto]] hominem ex omnibus aut anteposuissem [[umquam]] aut [[etiam]] comparassem, Cic. Fragm. ap. Non. p. 256, 4; cf. Nep. Iphic. 1, 1; Liv. 28, 28, 15; Quint. 10, 1, 98; Cat. 61, 65 al.: cum quibus (hominibus) comparari sordidum, Cic. Rep. 1, 5, 9; so id. Fam. 12, 30, 7: et se mihi comparat [[Ajax]]? Ov. M. 13, 338.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; In gen., to [[place]] [[together]] in [[comparison]], to [[compare]] (the usu. signif. of the [[word]] in [[prose]] and [[poetry]]): [[homo]] [[quod]] rationis est [[particeps]] similitudines comparat, Cic. Off. 1, 4, 11: majora, minora, paria, id. de Or. 2, 40, 172; id. Top. 18, 68: [[metaphora]] rei comparatur, [[quam]] volumus exprimere, Quint. 8, 6, 8.—With dat.: equi [[fortis]] et victoris senectuti, comparat suam, Cic. Sen. 5, 14: si regiae stirpi comparetur [[ignobilis]], Curt. 8, 4, 25: restat ut copiae copiis conparentur vel [[numero]] vel, etc., Liv. 9, 19, 1: se majori pauperiorum turbae, Hor. S. 1, 1, 112: Periclem fulminibus et caelesti fragori comparat, Quint. 12, 10, 24; cf. id. 12, 10, 65: [[necesse]] est sibi [[nimium]] tribuat, qui se nemini comparat, id. 1, 2, 18: nec [[tantum]] inutilibus comparantur utilia, sed [[inter]] se [[quoque]] ipsa, id. 3, 8, 33; cf id. 3, 6, 87.—With cum and abl.: hominem cum homine et [[tempus]] cum tempore et rem cum re, Cic. Dom. 51, 130; id. Verr. 2, 4, 54, § 121: cum [[illo]]... ceteris rebus nullo [[modo]] comparandus es, id. Phil. 2, 46, 117: cum [[meum]] [[factum]] cum tuo [[comparo]], id. Fam. 3, 6, 1; id. Off. 3, 1, 2; 2, 6, 20: corporis commoda cum externis et ipsa [[inter]] se corporis, id. ib. 2, 25, 88: longiorem orationem cum magnitudine utilitatis, id. ib. 2, 6, 20: [[victoria]], quae cum Marathonio possit comparari tropaeo, Nep. Them. 5, 3: totam causam nostram cum tota adversarii causā, Quint. 7, 2, 22; 12, 7, 3.—With ad: nec comparandus hic [[quidem]] ad illum est, Ter. Eun. 4, 4, 14: sed [[nihil]] comparandi causā loquar, I [[will]] [[institute]] no [[comparison]], Cic. Pis. 1, 3.— Hence,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; With rel.-[[clause]], to [[reflect]], [[consider]], [[judge]]; or to [[prove]], [[show]], by comparing ([[rare]]): id ego [[semper]] [[mecum]] sic [[agito]] et [[comparo]], quo pacto magnam molem minuam, Att. ap. Non. p. 256, 20: cum comparetur, [[utrum]], etc., Auct. Her. 2, 28, 45: comparando [[quam]] [[intestina]] corporis [[seditio]] [[similis]] esset irae [[plebis]] in patres, etc., Liv. 2, 32, 12; cf. Tac. A. 3, 5: [[deinde]] comparat, [[quanto]] [[plures]] deleti sint homines, etc., Cic. Off. 2, 5, 16.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Comparare [[inter]] se, t. t., of colleagues in [[office]], to [[agree]] [[together]] in [[respect]] to the [[division]] of duties, to [[come]] to an [[agreement]] (freq. in Liv., esp. of the consuls, [[who]] made an [[arrangement]] [[between]] [[themselves]] in [[respect]] to [[their]] provinces): [[inter]] se [[decemviri]] comparabant, quos [[ire]] ad [[bellum]], quos praeesse exercitibus oporteret, Liv. 3, 41, 7: [[senatusconsultum]] [[factum]] est, ut consules [[inter]] se provincias Italiam et Macedoniam compararent sortirenturve, id. 42, 31, 1; 8, 20, 3; 32, 8, 1; 33, 43, 2; 26, 8, 8; 41, 6, 1: (consules) comparant [[inter]] se ut, etc., id. 8, 6, 13; 10, 15, 12: ut consules sortirentur conparerentve [[inter]] se, [[uter]], etc., id. 24, 10, 2; of the tribunes of the [[people]], id. 29, 20, 9; of the proprætors, id. 40, 47, 1.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>C</b> (In acc. [[with]] I. B.) Si scias [[quod]] [[donum]] huic [[dono]] [[contra]] comparet, opposes to this, Ter. Eun. 2, 3, 63.—Hence, * compărātē, adv., in or by [[comparison]], [[comparatively]]: quaerere (opp. [[simpliciter]]), Cic. Top. 22, 84.
}}
{{Gaffiot
|gf=(1) <b>compărō</b>, āvī, ātum, āre ([[compar]]), tr.,<br /><b>1</b> accoupler, apparier : labella cum labellis Pl. As. 668, unir les lèvres aux lèvres ; ea [[inter]] se comparare et proportione conjungere Cic. Tim. 15, apparier entre eux ces éléments [eau, air, terre, feu] et les unir dans une proportion déterminée ; priore consulatu [[inter]] se comparati Liv. 10, 15, 2, ayant été collègues dans un précédent consulat ; [[ambo]] cum [[simul]] adspicimus, [[non]] possumus [[non]] vereri ne [[male]] comparati [[sitis]] Liv. 40, 46, 4, en vous regardant tous deux ensemble, nous ne pouvons nous empêcher de craindre que vous ne soyez mal accouplés || [d’où] accoupler pour la lutte, opposer comme antagoniste : [[verum]] [[ita]] se [[res]] habet, ut [[ego]] cum patrono disertissimo comparer Cic. Quinct. 2, mais voilà : moi, j’ai comme antagoniste le [[plus]] éloquent des orateurs (Q. 3, 4, 2 ) ; [[adversus]] veterem imperatorem comparabitur Liv. 24, 8, 7, il [[sera]] opposé à un vieux général ; [av. datif] aliquem alicui Suet. Cal. 35 ; [[Scipio]] et [[Hannibal]] [[velut]] ad [[supremum]] [[certamen]] comparati duces Liv. 30, 28, 8, Scipion et [[Hannibal]], chefs opposés l’un à l’autre comme pour un combat suprême<br /><b>2</b> [fig.] apparier, mettre sur le même pied, sur le même plan, assimiler : neminem [[tibi]] anteposuissem [[aut]] [[etiam]] comparassem Cic. d. Non. 256, 4, je n’aurais [[mis]] personne avant toi, que [[dis]]-je ? sur la même ligne que toi ( Cic. Fam. 12, 17, 3 ; Nep. Iph. 1, 1 ) ; ne se [[quidem]] [[ipsi]] cum illis virtute comparant Cæs. G. 6, 24, 6, ils ne se donnent même pas comme leurs égaux en courage<br /><b>3</b> comparer : aliquem alicui, rem [[rei]] Cic. Br. 293 ; CM 14, comparer qqn à qqn, une chose à une chose || surtout aliquem cum [[aliquo]], rem cum re : [[conferte]] Verrem, [[non]] ut hominem cum homine comparetis Cic. Verr. 2, 4, 121, mettez Verrès en regard, [[non]] pour comparer les deux hommes entre eux, cf. Domo 130 ; Off. 3, 2, etc. || aliquem ad aliquem Ter. Eun. 681, comparer qqn à qqn || [[res]] [[inter]] se Quint. 3, 6, 87 ; 3, 8, 33, comparer des choses entre elles || [avec interr. ind.] faire voir par comparaison : comparat [[quanto]] [[plures]] deleti sint homines... Cic. Off. 2, 16, il montre par une comparaison combien [[plus]] d’hommes ont péri... ( Liv. 2, 32, 12 )<br /><b>4</b> [en part., en parl. des magistrats] comparare [[inter]] se, régler à l’amiable, distribuer d’un commun accord : [[senatus]] [[consultum]] [[factum]] [[est]], ut consules [[inter]] se provincias compararent sortirenturve Liv. 42, 31, 1, un sénatus-[[consulte]] ordonna que les consuls partageraient entre eux les provinces à l’amiable ou par le sort ; comparant [[inter]] se ut... se [[consul]] devoveret Liv. 8, 6, 13, ils décident d’un commun accord que le [[consul]] se dévouera...; ut consules sortirentur compararentve [[inter]] se, [[uter]] [[comitia]] haberet Liv. 24, 10, 2, [on décréta] que les consuls décideraient par le sort ou à l’amiable lequel des deux tiendrait les comices. infin. pass. compararier Catul. 61, 65.<br />(2) <b>compărō</b>,⁹ āvī, ātum, āre (cum, [[paro]]), tr.,<br /><b>1</b> procurer (faire avoir), ménager, préparer : vestem [[atque]] [[alia]] quæ [[opus]] sunt Ter. Haut. 855, procurer des vêtements et tout ce qu’il faut en outre ; re frumentaria comparata Cæs. G. 4, 7, 1, l’approvisionnement de blé étant fait ; exercitum [[contra]] aliquem comparare Cic. Dej. 22, préparer (recruter) une armée contre qqn ; nautas gubernatoresque comparari jubet Cæs. G. 3, 9, 1, il ordonne qu’on recrute des matelots et des pilotes ; homini a civitatibus laudationes [[per]] vim comparare Cic. Verr. 2, 4, 147, procurer à un homme des témoignages élogieux en les arrachant aux cités par la violence ; [[sibi]] remedia ad tolerandum dolorem Cic. Tusc. 5, 74, se ménager des remèdes pour supporter la douleur ; [[sibi]] auctaritatem Cæs. G. 5, 55, 4, se ménager (acquérir) de l’influence || préparer, disposer : [[bellum]] Cic. Att. 10, 4, 3, préparer une guerre ; insidias alicui Cic. Verr. 1, 1, 52, préparer des embûches contre qqn ; his rebus comparatis Cæs. G. 7, 8, 1, ces dispositions prises ; [[fuga]] comparata Cæs. G. 4, 18, 4, la fuite étant préparée ; [[exordium]] [[est]] [[oratio]] animum auditoris [[idonee]] comparans ad reliquam dictionem Cic. Inv. 1, 20, l’exorde [[est]] la partie du discours qui dispose favorablement l’auditeur à entendre le reste || se comparare, se préparer : [[dum]] se [[uxor]] comparat Cic. Mil. 20, tandis que sa femme se prépare ; se comparare ad respondendum Cic. Nat. 3, 19, se disposer à répondre ; ad omnes [[casus]] Cæs. G. 7, 79, 4, se préparer à toutes les éventualités ; [avec inf.] Titin. 57 ; Turpil. 99 ; Ter. Eun. 47 || pass. réfléchi : ab [[hoc]] colloquio legati in Bœotiam comparati sunt Liv. 42, 43, 4, au sortir de [[cette]] conférence les ambassadeurs se disposèrent à partir en Béotie || abs<sup>t</sup>] faire la préparation nécessaire : tempore ad comparandum [[dato]] Nep. Thras. 2, 2, ayant le temps de se préparer ( Liv. 35, 45, 5 ; 38, 12, 5 ; 42, 52, 8 ) ; [avec infin.] se préparer à faire qqch. : Ov. Tr. 2, 1, 268<br /><b>2</b> [avec ut ] disposer, régler : prætores, ut [[considerate]] fieret, comparaverunt Cic. Quinct. 51, les préteurs ont pris des mesures pour que (ont pourvu à ce que) la vente se fît en connaissance de cause || [surtout au pass.] : [[ita]] [[ratio]] comparata [[est]] vitæ nostræ, ut [[alia]] ex [[alia]] ætas oriatur Cic. Læl. 101, les conditions de la vie veulent que les âges se succèdent ( Ter. Haut. 503 ) || [ou pass. impers.] : [[quam]] [[inique]] comparatum [[est]], ii qui [[minus]] habent ut [[semper]] [[aliquid]] addant divitioribus ! Ter. Phorm. 41, comme les choses sont mal réglées ! voir ceux qui ont le moins apporter toujours un surcroît aux [[plus]] riches ! [[est]] [[ita]] [[natura]] comparatum, ut... Plin. Min. Ep. 5, 19, 5, la nature veut que... ; [[ita]] comparatum [[more]] majorum erat ne... Liv. 39, 29, 5, la coutume des ancêtres interdisait que... ; [avec [[quod]], ce fait que Cic. Clu. 57. arch. [[comparassit]] = comparaverit Pl. Epid. 122.
}}
}}

Revision as of 06:45, 14 August 2017

Latin > English (Lewis & Short)

com-păro: (conp-), āvi, ātum, 1 (old form conparassit = comparaverit, Plaut. Ep. 1, 2, 19), v. a.
I To prepare something with zeal, care, etc., to make ready, to set in order, furnish, provide, etc. (class.)
   A Lit.: magnifice et ornate convivium comparat (al. apparat), Cic. Verr. 2, 1, 26, § 65; Tib. 1, 10, 42: sibi remedium ad magnitudinem frigorum, Cic. Verr. 2, 5, 10, § 26: se, to make one's self ready, to prepare one's self, id. Mil. 10, 28: se ad respondendum, id. N. D. 3, 8, 19: se ad iter, Liv. 28, 33, 1; cf. pass., id. 42, 43, 4: se ad omnis casus, Caes. B. G. 7, 79: insidias alicui per aliquem, Cic. Clu. 16, 47; cf.: dolum ad capiendos eos, Liv. 23, 35, 2: comparare et constituere accusationem, Cic. Verr. 2, 1, 1, § 2; cf.: comparare accusatorem filio suo, id. Clu. 67, 191: fugam, Caes. B. G. 4, 18: domicilium ibi, Liv. 1, 34, 10: iter ad regem, Nep. Alcib. 10, 3 et saep.: vultum e vultu, to adjust according to, to fashion, Plaut. Am. 3, 3, 5.— In the histt. freq. of preparations for war: bellum, Nep. Dion, 5, 1; id. Ages. 2, 4; id. Eum. 7, 1; Liv. 9, 29, 5; 32, 28, 7; Cic. Phil. 3, 1, 1 et saep.: arma, milites, classem, Liv. 42, 30, 11; cf. Nep. Milt. 4, 1; id. Dion, 4, 3; id. Dat. 4, 1 and 4; id. Hann. 3, 2; Liv. 28, 13, 1; 35, 26, 1; Suet. Tib. 25; Curt. 4, 9, 3; cf.: arma latroni, Quint. 12, 1, 1.—Pass. in mid. force: ita fiet ut isdem locis et ad suadendum et ad dissuadendum simus conparati, Auct. Her. 3, 3, 4: ab hoc colloquio legati Romani in Boeotiam conparati sunt, made ready to go, Liv. 42, 43, 4.—
   (b)    Absol.: ex hac parte diligentissime comparatur, Cic. Fam. 16, 11, 3: tempore ad comparandum dato, Nep. Thras. 2, 2; so Liv. 35, 45, 5; 38, 12, 7.—
   (g)    With inf.: urere tecta, Ov. Tr. 2, 267: an ita me comparem, Non perpeti, etc., place myself in a condition, Ter. Eun. 1, 1, 2.—
   B Trop. of the arrangements of nature, of civil life, of manners, customs, etc., to arrange, appoint, ordain, establish; esp. in the pass. impers.: ita quoique est in aetate hominum conparatum, Plaut. Am. 2, 2, 5; cf. Ter. Heaut. 3, 1, 94 Fleck.; Liv. 3, 68, 10: more majorum comparatum est, Cic. Rosc. Am. 53, 153; cf.: ita comparatum more majorum erat, ne, etc., Liv. 39, 29, 5: est ita natura comparatum ut, etc., Plin. Ep. 5, 19, 5: praetores, ut considerate fieret, comparaverunt, Cic. Quint. 16, 51; so Auct. Her. 4, 16, 23; Ter. Phorm. 1, 1, 7: jam hoc prope iniquissime comparatum est, quod in morbis, etc., Cic. Clu. 21, 57: eis utendum censeo quae legibus conparata sunt, Sall. C. 51, 8.—So rarely of persons: sic fuimus semper comparati, ut, etc., Cic. de Or. 3, 9, 32.—
II To procure what one does not yet possess or what is not yet in existence, to procure, get, purchase, obtain, prepare, make, collect.
   A Prop.: negoti sibi qui volet vim parare, Navem et mulierem haec duo conparato, Plaut. Poen. 1, 2, 2: mihi quadraginta minas, id. Ep. 1, 2, 19: aurum ac vestem atque alia, quae opus sunt, Ter. Heaut. 4, 8, 15: pecudes carius, Suet. Calig. 27: merces, Dig. 13, 4, 2 fin.: ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda, Ter. And. 4, 1, 4; so id. Heaut. 2, 4, 17: Sthenius ab adulescentio paulo studiosius haec compararat, supellectilem, etc., Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83; Curt. 5, 6, 3: gemmas, toreumata, signa, tabulas, Suet. Caes. 47: victum et cultum humanum labore et industriā, Cic. Oecon. ap. Col. 12, praef. § 2: Suet. Calig. 22.—
   2    Of abstract things: amicitias, Cic. Inv. 1, 1, 1; cf. id. Fin. 1, 20, 65: auctoritatem sibi, Caes. B. G. 5, 53: laudes artibus, Cic. Fam. 2, 4, 2; id. Off. 2, 13, 45: tribunicium auxilium sibi, Liv. 9, 34, 3 al.; Hor. Epod. 2, 30.—
   B Trop.: sex (tribunos) ad intercessionem comparavere, brought or gained them over to their side, Liv. 4, 48, 11.
compăro: (conp-), āvi, ātum, 1, v. a. compar,
I to couple together in the same relation, to connect in pairs, to pair, match, unite, join; constr. aliquid cum aliquā re, alicui rei, aliqua inter se, or absol.
I Lit. (rare but class.).
   A In gen.: ut inter ignem et terram aquam deus animamque poneret, eaque inter se compararet et proportione conjungeret, ut, etc., Cic. Univ. 5 med.: comparari postremo, id. ib. 5: ambo cum simul aspicimus, non possumus non vereri, ne male comparati sitis, Liv. 40, 46, 4: L. Volumnius cum Ap. Claudio consul est factus, priore item consulatu inter se conparati, id. 10, 15, 12: labella cum labellis, Plaut. As. 3, 3, 78: quin meum senium cum dolore tuo conjungam et comparem, Att. ap. Non. p. 255, 31 (Trag. Rel. v. 90 Rib.).— Hence,
   B Esp. of combatants, for the usu. compono, to bring together to a contest, to match: ut ego cum patrono disertissimo comparer, Cic. Quint. 1, 2: cum Aesernino Samnite Pacideianus comparatus, id. Q. Fr. 3, 4, 2; Lucil. ap. Non. p. 257, 18: Scipio et Hannibal, velut ad supremum certamen comparati duces, Liv. 30, 28, 8: hunc Threci comparavit, Suet. Calig. 35.—
II Trop.
   A To couple together in judgment.
   1    To count one object fully equal to another, to place on the same footing, put on an equality with (rare but class.): neminem tibi profecto hominem ex omnibus aut anteposuissem umquam aut etiam comparassem, Cic. Fragm. ap. Non. p. 256, 4; cf. Nep. Iphic. 1, 1; Liv. 28, 28, 15; Quint. 10, 1, 98; Cat. 61, 65 al.: cum quibus (hominibus) comparari sordidum, Cic. Rep. 1, 5, 9; so id. Fam. 12, 30, 7: et se mihi comparat Ajax? Ov. M. 13, 338.—
   2    In gen., to place together in comparison, to compare (the usu. signif. of the word in prose and poetry): homo quod rationis est particeps similitudines comparat, Cic. Off. 1, 4, 11: majora, minora, paria, id. de Or. 2, 40, 172; id. Top. 18, 68: metaphora rei comparatur, quam volumus exprimere, Quint. 8, 6, 8.—With dat.: equi fortis et victoris senectuti, comparat suam, Cic. Sen. 5, 14: si regiae stirpi comparetur ignobilis, Curt. 8, 4, 25: restat ut copiae copiis conparentur vel numero vel, etc., Liv. 9, 19, 1: se majori pauperiorum turbae, Hor. S. 1, 1, 112: Periclem fulminibus et caelesti fragori comparat, Quint. 12, 10, 24; cf. id. 12, 10, 65: necesse est sibi nimium tribuat, qui se nemini comparat, id. 1, 2, 18: nec tantum inutilibus comparantur utilia, sed inter se quoque ipsa, id. 3, 8, 33; cf id. 3, 6, 87.—With cum and abl.: hominem cum homine et tempus cum tempore et rem cum re, Cic. Dom. 51, 130; id. Verr. 2, 4, 54, § 121: cum illo... ceteris rebus nullo modo comparandus es, id. Phil. 2, 46, 117: cum meum factum cum tuo comparo, id. Fam. 3, 6, 1; id. Off. 3, 1, 2; 2, 6, 20: corporis commoda cum externis et ipsa inter se corporis, id. ib. 2, 25, 88: longiorem orationem cum magnitudine utilitatis, id. ib. 2, 6, 20: victoria, quae cum Marathonio possit comparari tropaeo, Nep. Them. 5, 3: totam causam nostram cum tota adversarii causā, Quint. 7, 2, 22; 12, 7, 3.—With ad: nec comparandus hic quidem ad illum est, Ter. Eun. 4, 4, 14: sed nihil comparandi causā loquar, I will institute no comparison, Cic. Pis. 1, 3.— Hence,
   3    With rel.-clause, to reflect, consider, judge; or to prove, show, by comparing (rare): id ego semper mecum sic agito et comparo, quo pacto magnam molem minuam, Att. ap. Non. p. 256, 20: cum comparetur, utrum, etc., Auct. Her. 2, 28, 45: comparando quam intestina corporis seditio similis esset irae plebis in patres, etc., Liv. 2, 32, 12; cf. Tac. A. 3, 5: deinde comparat, quanto plures deleti sint homines, etc., Cic. Off. 2, 5, 16.—
   B Comparare inter se, t. t., of colleagues in office, to agree together in respect to the division of duties, to come to an agreement (freq. in Liv., esp. of the consuls, who made an arrangement between themselves in respect to their provinces): inter se decemviri comparabant, quos ire ad bellum, quos praeesse exercitibus oporteret, Liv. 3, 41, 7: senatusconsultum factum est, ut consules inter se provincias Italiam et Macedoniam compararent sortirenturve, id. 42, 31, 1; 8, 20, 3; 32, 8, 1; 33, 43, 2; 26, 8, 8; 41, 6, 1: (consules) comparant inter se ut, etc., id. 8, 6, 13; 10, 15, 12: ut consules sortirentur conparerentve inter se, uter, etc., id. 24, 10, 2; of the tribunes of the people, id. 29, 20, 9; of the proprætors, id. 40, 47, 1.—
   C (In acc. with I. B.) Si scias quod donum huic dono contra comparet, opposes to this, Ter. Eun. 2, 3, 63.—Hence, * compărātē, adv., in or by comparison, comparatively: quaerere (opp. simpliciter), Cic. Top. 22, 84.

Latin > French (Gaffiot 2016)

(1) compărō, āvī, ātum, āre (compar), tr.,
1 accoupler, apparier : labella cum labellis Pl. As. 668, unir les lèvres aux lèvres ; ea inter se comparare et proportione conjungere Cic. Tim. 15, apparier entre eux ces éléments [eau, air, terre, feu] et les unir dans une proportion déterminée ; priore consulatu inter se comparati Liv. 10, 15, 2, ayant été collègues dans un précédent consulat ; ambo cum simul adspicimus, non possumus non vereri ne male comparati sitis Liv. 40, 46, 4, en vous regardant tous deux ensemble, nous ne pouvons nous empêcher de craindre que vous ne soyez mal accouplés