ὅσος: Difference between revisions

From LSJ

Ὡς ἡδὺ τὸ ζῆν μὴ φθονούσης τῆς τύχης → Quam vita dulce est, fata dum non invident → Wie süß zu leben, wenn das Glück nicht neidisch ist

Menander, Monostichoi, 563
(Bailly1_4)
(Autenrieth)
Line 15: Line 15:
{{bailly
{{bailly
|btext=η, ον :<br /><b>A.</b> <i>adj.</i> <b>I.</b> <i>dans le disc. direct</i>;<br /><b>1</b> combien grand : [[ὅσσος]] [[ἔην]] οἷός [[τε]] IL combien il était grand et combien beau ! ; ὅσσοι [[τε]] καὶ οἵτινες OD combien nombreux et quels ils sont ! ; <i>en corrélat. avec</i> [[τόσος]], [[τοσόσδε]], [[τοσοῦτος]], autant… que, aussi grand… que ; <i>sans antécéd. exprimé</i> : τὴν δὲ γυναῖκα [[εὗρον]], ὅσην τ’ ὄρεος κορυφτήν OD ils trouvèrent sa femme aussi grande qu’une cime de montagne ; <i>au plur.</i> ὅσοι, ὅσαι, ὅσα, combien (aussi) nombreux que, tous ceux qui : τοσοῦτοι ὄντες ὅσοι [[νῦν]] συνεληλύθατε XÉN étant aussi nombreux que vous voilà en ce moment réunis ; [[μυρίοι]], [[ὅσσα]] <i>épq.</i> [[τε]] φύλλα καὶ ἄνθεα γίγνεται ὥρῃ IL innombrables autant que naissent dans la saison les feuilles et les fleurs ; ὅσσαι νύκτες [[τε]] καὶ ἡμέραι εἰσίν OD autant qu’il y a de jours et de nuits ; <i>d’où les locut.</i> : ὅσα ἔτη XÉN tous les ans, annuellement ; ὅσαι νύκτες LUC toutes les nuits, chaque nuit ; avec un gén. partit. : κατὰ μὲν Τρώων θάνον ὅσσοι ἄριστοι IL tous les plus braves des Troyens étaient morts ; avec un rég. à l’accus. : [[λίμνη]] [[μέγαθος]] ὅσητερ ἡ [[ἐν]] Δήλῳ HDT un lac de dimensions aussi grandes que celui de Délos ; <i>joint à</i> [[τις]] : [[ὅσον]] [[τι]] [[δένδρον]] [[μέγαθος]] HDT à peu près de la grandeur d’un arbre ; après des adjectifs : πίθηκοι ἄφθονοι ὅσοι γίγνονται HDT des singes en très grand nombre ; χρήματα θαυμαστὰ ὅσα PLAT des richesses en quantité prodigieuse ; [[ὀλίγος]] [[ὅσος]], prodigieusement peu ; <i>adv.</i> • θαυμαστὸν [[ὅσον]] PLAT merveilleusement (<i>cf. lat.</i> mirum quantum) ; avec un Sp. : ὅσας ἂν πλείστας δύναιντο καταστρέφεσθαι [[τῶν]] [[πολίων]] HDT le plus de villes qu’ils pourraient en détruire (<i>cf. lat.</i> quantas possent plurimas) ; ἀνακραγόντες [[ὅσον]] ἐδύναντο μέγιστον XÉN ayant crié le plus fort qu’ils pouvaient ; [[ὅσον]] [[τάχιστα]] ATT aussi vite que possible (<i>cf. lat.</i> quam celerrime) ; avec un inf. : [[ὅσον]] ἀποζῆν THC assez pour vivre <i>litt.</i> autant qu’il est nécessaire pour vivre ; εὐδαιμονίας τοσοῦτον, [[ὅσον]] δοκεῖν SOPH autant de bonheur qu’(il est nécessaire) pour paraître (heureux) ; <i>en forme de parenthèse dans les locut.</i> ὅσ’ ἀπεικάσαι SOPH autant que je présume ; ὅσσον [[ἔγωγε]] [[γιγνώσκω]] IL autant que je puis juger ; ὅσσον ἐγὼ [[δύναμαι]] IL, ἐφ’ [[ὅσον]] [[δύναμαι]] THC autant que je puis ; [[εἰς]] [[ὅσον]] γ’ ἐγὼ [[σθένω]] SOPH autant qu’il est du moins en mon pouvoir ; [[ὅσον]] καθ’ ἕνα ἄνδρα DÉM autant qu’il était au pouvoir d’un seul homme, autant que cela dépend d’un seul ; <i>de même avec</i> ὅσα : ὅσα [[γε]] [[ἦν]] εἰκάσαι THC autant qu’on pouvait prévoir ; ὅσα ἐγὼ [[μέμνημαι]] XÉN autant que je me rappelle ; <i>elliptiq.</i> : ὅσα [[γε]] [[τἀνθρώπεια]] PLAT autant que l’humanité le comporte, au moins d’après les vues humaines;<br /><b>2</b> <i>pour</i> [[ὅτι]] [[τοσοῦτος]], que… aussi grand;<br /><b>3</b> <i>joint à des particules</i> : [[ὅσος]] [[ἄν]], aussi grand que, [[ὅσος]] [[δή]], <i>dans Hom.</i> combien grand <i>ou</i> combien nombreux en effet ; <i>après Hom.</i> en assez grande quantité, en assez grand nombre : ζημίην ὅσην [[δή]] HDT une amende assez forte ; γυναῖκας ὅσας [[δή]] HDT des femmes en nombre suffisant ; <i>postér.</i> [[ὁσοσδήποτε]], <i>ion.</i> ὁσοσδήκοτε, <i>m. sign.</i> ; [[ὅσος]] [[οὖν]] <i>ou</i> ὁσοσοῦν, <i>ion.</i> ὁσοσῶν, quelque grand <i>ou</i> quelque nombreux que ; <i>adv.</i> • καὶ [[ὁσονῶν]] HDT si peu que ce soit ; [[ὅσοσπερ]], aussi grand que ; <i>au plur.</i> aussi nombreux que ; [[ὅσος]] [[τε]], <i>c.</i> [[ὅσος]];<br /><b>II.</b> <i>dans le disc. indir.</i> : ὁρᾷς τὴν [[θεῶν]] ἰσχὺν ὅση SOPH tu vois combien est grande la force des dieux !;<br /><b>B.</b> <i>adv.</i> <b>I.</b> • [[ὅσον]] <i>et</i> • ὅσα :<br /><b>1</b> autant que, <i>en corrélat. avec</i> τόσον, τόσονδε, τοσοῦτον;<br /><b>2</b> au point que ; <i>avec idée de temps</i> ὅσονπερ, aussi longtemps que;<br /><b>3</b> autant que, aussi loin que, <i>càd</i> seulement jusqu’à : [[ὅσον]] [[ἐς]] Σκαίας [[τε]] πύλας ἵκανεν IL <i>litt.</i> il s’avançait aussi loin qu’il y a jusqu’à la porte Scées, <i>càd</i> seulement jusqu’à ; [[οὐκ]] ἐπικομένη [[ἐς]] τὴν γῆν ταύτην…, ἀλλ’ [[ὅσον]] [[ἐκ]] Φοινίκης [[ἐς]] Κρήτην HDT n’étant pas venue jusqu’à cette terre…, mais seulement de Phénicie en Crète ; <i>de même</i> [[ὅσον]] μόνον THC, [[ἐγώ]] μιν [[οὐκ]] [[εἶδον]] [[εἰ]] μὴ [[ὅσον]] γραφῇ HDT quant à moi, je ne l’ai pas vu, sinon seulement en peinture;<br /><b>4</b> <i>avec un accus. de mesure ou de nombre</i> autant que (telle mesure, tel nombre) <i>càd</i> à peu près, environ : [[ὅσον]] τ’ ὄργυιαν OD environ une brasse ; [[ὅσον]] τ’ ἐπὶ ἥμισυ OD environ jusqu à la moitié ; [[ὅσον]] [[τε]] ἑκατὸν σταδίους HDT environ cent stades ; [[ὅσον]] παρασάγγην XÉN environ à une distance d’un parasange;<br /><b>5</b> <i>avec un Cp.</i> d’autant… que : [[καί]] μοι ὑποστήτω, ὅσσον βασιλεύτερός εἰμι IL qu’il me cède d’autant plus que je suis roi, <i>càd</i> plus puissant ; <i>avec un Sp.</i> autant que : [[ὅσον]] [[τάχιστα]] ATT aussi vite que possible;<br /><b>6</b> [[ὅσον]] [[οὐ]], [[ὅσον]] [[οὐκ]], presque, à peu près (<i>cf. lat.</i> tantum non) : [[οὐχ]] [[ὅσον]] [[οὐκ]], ἀλλ’ οὐδε THC non seulement ne pas, mais pas même ; [[ὅσον]] [[οὐκ]] [[ἤδη]], <i>litt.</i> autant que ce n’est pas dès maintenant, <i>càd</i> bientôt, aussitôt ; [[ὅσον]] [[αὐτίκα]] LUC, [[ὅσον]] [[οὔπω]] THC, [[ὅσον]] [[οὐδέπω]] LUC <i>m. sign.</i><br /><b>7</b> [[ὅσον]] [[μή]], en tant que ne pas, sauf que ; <i>avec un part.</i> en tant que ne : [[ἴσθι]] [[δοκῶν]] ἐμοὶ εἰργάσθαι, [[ὅσον]] μὴ χερσὶ καίνων SOPH sache que tu me sembles avoir fait cela, mais sans y mettre la main toi-même ; <i>de même</i> ὅσα [[μή]] THC <i>avec un verbe à un mode pers.</i> : πείθεσθαι [[οὐκ]] ἐθέλοντας [[ὅσον]] ἂν μὴ [[ἀνάγκη]] ᾖ XÉN ne voulant pas obéir en tant que cela n’est pas absolument nécessaire;<br /><b>8</b> comme : [[τῇ]] γαστρὶ ὅσα πήρᾳ χρῶνται LUC ils usent de leur ventre comme d’une besace;<br /><b>9</b> combien <i>dans le disc. indir.</i> : [[ἴστε]] γὰρ ὅσσον ἐμοὶ ἀρετῇ περιβάλλετον ἵπποι IL car vous savez combien mes deux chevaux l’emportent en courage ; μαθήσεται [[ὅσον]] τό τ’ ἄρχειν καὶ τὸ δουλεύειν [[δίχα]] ESCHL il apprendra combien c’est chose différente d’être maître <i>ou</i> d’être esclave ; <i>avec un Cp.</i> ὄφρ’ [[εὖ]] εἰδῇς ὅσσον φέρτερός εἰμι [[σέθεν]] IL afin que tu saches combien je suis plus fort que toi ; <i>avec un Sp.</i> γνώσεται [[ὅσον]] εἰμὶ [[θεῶν]] [[κάρτιστος]] ἁπάντων IL il apprendra combien je suis le plus puissant de tous les dieux;<br /><b>II.</b> • ὅσῳ :<br /><b>1</b> de combien, d’autant que, d’autant plus que, <i>avec un Cp.</i> : χάριν [[σοι]] [[εἴσομαι]], ὅσῳ ἂν [[πλεονάκις]] εἰσίῃς [[ὡς]] [[ἐμέ]] XÉN je te saurai d’autant plus gré que tu viendras me voir plus souvent;<br /><b>2</b> <i>avec un Sp.</i> ὅσῳ [[μᾶλλον]]…, τοσούτῳ [[μᾶλλον]]… PLAT d’autant plus… d’autant plus… ; <i>invers.</i> τοσούτῳ [[μᾶλλον]]…, ὅσῳ [[μᾶλλον]]… XÉN d’autant plus… que plus;<br /><b>III.</b> <i>Locut. adv. avec</i> [[ὅσον]] <i>précédé d’une prép.</i> • ἐφ’ [[ὅσον]], • [[ἐς]] [[ὅσον]], • καθ’ [[ὅσον]] ATT autant que, en tant que ; • ὅσσον [[ἔπι]], <i>ou</i> • [[ὅσον]] τ’ [[ἔπι]], aussi bien que IL, OD, • ἐπ’ [[ὅσον]] HDT, • ἐφ’ [[ὅσον]] XÉN <i>m. sign.</i> ; • [[ἐν]] ὅσῳ, pendant que, en attendant que ; • παρ’ [[ὅσον]], outre que, excepté que ATT.<br />'''Étymologie:''' [[ὅς]].
|btext=η, ον :<br /><b>A.</b> <i>adj.</i> <b>I.</b> <i>dans le disc. direct</i>;<br /><b>1</b> combien grand : [[ὅσσος]] [[ἔην]] οἷός [[τε]] IL combien il était grand et combien beau ! ; ὅσσοι [[τε]] καὶ οἵτινες OD combien nombreux et quels ils sont ! ; <i>en corrélat. avec</i> [[τόσος]], [[τοσόσδε]], [[τοσοῦτος]], autant… que, aussi grand… que ; <i>sans antécéd. exprimé</i> : τὴν δὲ γυναῖκα [[εὗρον]], ὅσην τ’ ὄρεος κορυφτήν OD ils trouvèrent sa femme aussi grande qu’une cime de montagne ; <i>au plur.</i> ὅσοι, ὅσαι, ὅσα, combien (aussi) nombreux que, tous ceux qui : τοσοῦτοι ὄντες ὅσοι [[νῦν]] συνεληλύθατε XÉN étant aussi nombreux que vous voilà en ce moment réunis ; [[μυρίοι]], [[ὅσσα]] <i>épq.</i> [[τε]] φύλλα καὶ ἄνθεα γίγνεται ὥρῃ IL innombrables autant que naissent dans la saison les feuilles et les fleurs ; ὅσσαι νύκτες [[τε]] καὶ ἡμέραι εἰσίν OD autant qu’il y a de jours et de nuits ; <i>d’où les locut.</i> : ὅσα ἔτη XÉN tous les ans, annuellement ; ὅσαι νύκτες LUC toutes les nuits, chaque nuit ; avec un gén. partit. : κατὰ μὲν Τρώων θάνον ὅσσοι ἄριστοι IL tous les plus braves des Troyens étaient morts ; avec un rég. à l’accus. : [[λίμνη]] [[μέγαθος]] ὅσητερ ἡ [[ἐν]] Δήλῳ HDT un lac de dimensions aussi grandes que celui de Délos ; <i>joint à</i> [[τις]] : [[ὅσον]] [[τι]] [[δένδρον]] [[μέγαθος]] HDT à peu près de la grandeur d’un arbre ; après des adjectifs : πίθηκοι ἄφθονοι ὅσοι γίγνονται HDT des singes en très grand nombre ; χρήματα θαυμαστὰ ὅσα PLAT des richesses en quantité prodigieuse ; [[ὀλίγος]] [[ὅσος]], prodigieusement peu ; <i>adv.</i> • θαυμαστὸν [[ὅσον]] PLAT merveilleusement (<i>cf. lat.</i> mirum quantum) ; avec un Sp. : ὅσας ἂν πλείστας δύναιντο καταστρέφεσθαι [[τῶν]] [[πολίων]] HDT le plus de villes qu’ils pourraient en détruire (<i>cf. lat.</i> quantas possent plurimas) ; ἀνακραγόντες [[ὅσον]] ἐδύναντο μέγιστον XÉN ayant crié le plus fort qu’ils pouvaient ; [[ὅσον]] [[τάχιστα]] ATT aussi vite que possible (<i>cf. lat.</i> quam celerrime) ; avec un inf. : [[ὅσον]] ἀποζῆν THC assez pour vivre <i>litt.</i> autant qu’il est nécessaire pour vivre ; εὐδαιμονίας τοσοῦτον, [[ὅσον]] δοκεῖν SOPH autant de bonheur qu’(il est nécessaire) pour paraître (heureux) ; <i>en forme de parenthèse dans les locut.</i> ὅσ’ ἀπεικάσαι SOPH autant que je présume ; ὅσσον [[ἔγωγε]] [[γιγνώσκω]] IL autant que je puis juger ; ὅσσον ἐγὼ [[δύναμαι]] IL, ἐφ’ [[ὅσον]] [[δύναμαι]] THC autant que je puis ; [[εἰς]] [[ὅσον]] γ’ ἐγὼ [[σθένω]] SOPH autant qu’il est du moins en mon pouvoir ; [[ὅσον]] καθ’ ἕνα ἄνδρα DÉM autant qu’il était au pouvoir d’un seul homme, autant que cela dépend d’un seul ; <i>de même avec</i> ὅσα : ὅσα [[γε]] [[ἦν]] εἰκάσαι THC autant qu’on pouvait prévoir ; ὅσα ἐγὼ [[μέμνημαι]] XÉN autant que je me rappelle ; <i>elliptiq.</i> : ὅσα [[γε]] [[τἀνθρώπεια]] PLAT autant que l’humanité le comporte, au moins d’après les vues humaines;<br /><b>2</b> <i>pour</i> [[ὅτι]] [[τοσοῦτος]], que… aussi grand;<br /><b>3</b> <i>joint à des particules</i> : [[ὅσος]] [[ἄν]], aussi grand que, [[ὅσος]] [[δή]], <i>dans Hom.</i> combien grand <i>ou</i> combien nombreux en effet ; <i>après Hom.</i> en assez grande quantité, en assez grand nombre : ζημίην ὅσην [[δή]] HDT une amende assez forte ; γυναῖκας ὅσας [[δή]] HDT des femmes en nombre suffisant ; <i>postér.</i> [[ὁσοσδήποτε]], <i>ion.</i> ὁσοσδήκοτε, <i>m. sign.</i> ; [[ὅσος]] [[οὖν]] <i>ou</i> ὁσοσοῦν, <i>ion.</i> ὁσοσῶν, quelque grand <i>ou</i> quelque nombreux que ; <i>adv.</i> • καὶ [[ὁσονῶν]] HDT si peu que ce soit ; [[ὅσοσπερ]], aussi grand que ; <i>au plur.</i> aussi nombreux que ; [[ὅσος]] [[τε]], <i>c.</i> [[ὅσος]];<br /><b>II.</b> <i>dans le disc. indir.</i> : ὁρᾷς τὴν [[θεῶν]] ἰσχὺν ὅση SOPH tu vois combien est grande la force des dieux !;<br /><b>B.</b> <i>adv.</i> <b>I.</b> • [[ὅσον]] <i>et</i> • ὅσα :<br /><b>1</b> autant que, <i>en corrélat. avec</i> τόσον, τόσονδε, τοσοῦτον;<br /><b>2</b> au point que ; <i>avec idée de temps</i> ὅσονπερ, aussi longtemps que;<br /><b>3</b> autant que, aussi loin que, <i>càd</i> seulement jusqu’à : [[ὅσον]] [[ἐς]] Σκαίας [[τε]] πύλας ἵκανεν IL <i>litt.</i> il s’avançait aussi loin qu’il y a jusqu’à la porte Scées, <i>càd</i> seulement jusqu’à ; [[οὐκ]] ἐπικομένη [[ἐς]] τὴν γῆν ταύτην…, ἀλλ’ [[ὅσον]] [[ἐκ]] Φοινίκης [[ἐς]] Κρήτην HDT n’étant pas venue jusqu’à cette terre…, mais seulement de Phénicie en Crète ; <i>de même</i> [[ὅσον]] μόνον THC, [[ἐγώ]] μιν [[οὐκ]] [[εἶδον]] [[εἰ]] μὴ [[ὅσον]] γραφῇ HDT quant à moi, je ne l’ai pas vu, sinon seulement en peinture;<br /><b>4</b> <i>avec un accus. de mesure ou de nombre</i> autant que (telle mesure, tel nombre) <i>càd</i> à peu près, environ : [[ὅσον]] τ’ ὄργυιαν OD environ une brasse ; [[ὅσον]] τ’ ἐπὶ ἥμισυ OD environ jusqu à la moitié ; [[ὅσον]] [[τε]] ἑκατὸν σταδίους HDT environ cent stades ; [[ὅσον]] παρασάγγην XÉN environ à une distance d’un parasange;<br /><b>5</b> <i>avec un Cp.</i> d’autant… que : [[καί]] μοι ὑποστήτω, ὅσσον βασιλεύτερός εἰμι IL qu’il me cède d’autant plus que je suis roi, <i>càd</i> plus puissant ; <i>avec un Sp.</i> autant que : [[ὅσον]] [[τάχιστα]] ATT aussi vite que possible;<br /><b>6</b> [[ὅσον]] [[οὐ]], [[ὅσον]] [[οὐκ]], presque, à peu près (<i>cf. lat.</i> tantum non) : [[οὐχ]] [[ὅσον]] [[οὐκ]], ἀλλ’ οὐδε THC non seulement ne pas, mais pas même ; [[ὅσον]] [[οὐκ]] [[ἤδη]], <i>litt.</i> autant que ce n’est pas dès maintenant, <i>càd</i> bientôt, aussitôt ; [[ὅσον]] [[αὐτίκα]] LUC, [[ὅσον]] [[οὔπω]] THC, [[ὅσον]] [[οὐδέπω]] LUC <i>m. sign.</i><br /><b>7</b> [[ὅσον]] [[μή]], en tant que ne pas, sauf que ; <i>avec un part.</i> en tant que ne : [[ἴσθι]] [[δοκῶν]] ἐμοὶ εἰργάσθαι, [[ὅσον]] μὴ χερσὶ καίνων SOPH sache que tu me sembles avoir fait cela, mais sans y mettre la main toi-même ; <i>de même</i> ὅσα [[μή]] THC <i>avec un verbe à un mode pers.</i> : πείθεσθαι [[οὐκ]] ἐθέλοντας [[ὅσον]] ἂν μὴ [[ἀνάγκη]] ᾖ XÉN ne voulant pas obéir en tant que cela n’est pas absolument nécessaire;<br /><b>8</b> comme : [[τῇ]] γαστρὶ ὅσα πήρᾳ χρῶνται LUC ils usent de leur ventre comme d’une besace;<br /><b>9</b> combien <i>dans le disc. indir.</i> : [[ἴστε]] γὰρ ὅσσον ἐμοὶ ἀρετῇ περιβάλλετον ἵπποι IL car vous savez combien mes deux chevaux l’emportent en courage ; μαθήσεται [[ὅσον]] τό τ’ ἄρχειν καὶ τὸ δουλεύειν [[δίχα]] ESCHL il apprendra combien c’est chose différente d’être maître <i>ou</i> d’être esclave ; <i>avec un Cp.</i> ὄφρ’ [[εὖ]] εἰδῇς ὅσσον φέρτερός εἰμι [[σέθεν]] IL afin que tu saches combien je suis plus fort que toi ; <i>avec un Sp.</i> γνώσεται [[ὅσον]] εἰμὶ [[θεῶν]] [[κάρτιστος]] ἁπάντων IL il apprendra combien je suis le plus puissant de tous les dieux;<br /><b>II.</b> • ὅσῳ :<br /><b>1</b> de combien, d’autant que, d’autant plus que, <i>avec un Cp.</i> : χάριν [[σοι]] [[εἴσομαι]], ὅσῳ ἂν [[πλεονάκις]] εἰσίῃς [[ὡς]] [[ἐμέ]] XÉN je te saurai d’autant plus gré que tu viendras me voir plus souvent;<br /><b>2</b> <i>avec un Sp.</i> ὅσῳ [[μᾶλλον]]…, τοσούτῳ [[μᾶλλον]]… PLAT d’autant plus… d’autant plus… ; <i>invers.</i> τοσούτῳ [[μᾶλλον]]…, ὅσῳ [[μᾶλλον]]… XÉN d’autant plus… que plus;<br /><b>III.</b> <i>Locut. adv. avec</i> [[ὅσον]] <i>précédé d’une prép.</i> • ἐφ’ [[ὅσον]], • [[ἐς]] [[ὅσον]], • καθ’ [[ὅσον]] ATT autant que, en tant que ; • ὅσσον [[ἔπι]], <i>ou</i> • [[ὅσον]] τ’ [[ἔπι]], aussi bien que IL, OD, • ἐπ’ [[ὅσον]] HDT, • ἐφ’ [[ὅσον]] XÉN <i>m. sign.</i> ; • [[ἐν]] ὅσῳ, pendant que, en attendant que ; • παρ’ [[ὅσον]], outre que, excepté que ATT.<br />'''Étymologie:''' [[ὅς]].
}}
{{Autenrieth
|auten=[[how]] [[great]], [[how]] [[much]], pl. [[how]] [[many]], w. [[τόσσος]] expressed or [[implied]] as antec., (as [[great]]) as, (as [[much]]) as, pl. (as [[many]]) as (quantus, quot); [[very]] [[often]] the [[appropriate]] [[form]] of [[πᾶς]] precedes (or is [[implied]]) as [[antecedent]], Τρώων ὅσσοι ἄριστοι, [[all]] the bravest of the Trojans, Il. 12.13, Il. 2.125, Od. 11.388, etc.—Neut. as adv., [[ὅσον]], ὅσσον, [[ὅσον]] [[ἔπι]], ὅσσον τ' [[ἔπι]], as [[far]] as, Il. 2.616, Il. 23.251 ; [[ὅσον]] ἐς Σκαιὰς πύλᾶς, ‘only as [[far]] as,’ Il. 9.354; so [[ὅσον]] τε, ‘[[about]],’ Od. 9.322; w. comp. and [[sup]]., ‘by [[how]] [[much]],’ ‘[[how]] [[far]],’ Il. 9.160, Il. 1.516.
}}
}}

Revision as of 15:29, 15 August 2017

Click links below for lookup in third sources:
Full diacritics: ὅσος Medium diacritics: ὅσος Low diacritics: όσος Capitals: ΟΣΟΣ
Transliteration A: hósos Transliteration B: hosos Transliteration C: osos Beta Code: o(/sos

English (LSJ)

Ep. ὅσσος, η, ον, both forms in Hom. and Hes.; ὅσσος also in A.Pers.864 (lyr.); and in many dialects, e. g. Lesb., Alc.Oxy.1788 Fr.15 ii 18 (ὄσσος), Arg., IG4.748.5 (Troezen, iv B. C.), Thess., ib. 9(2).517.19, al.; Central Cret. ὄζος GDI5090 (Lyttos), al., and ὄττος ib.5000 (Gortyn): Relat. and indirect interrog. Adj.:—of Size,

   A as great as, how great; of Quantity, as much as, how much ; of Space, as far as, how far; of Time, as long as, how long; of Number, as many as, how many; of Sound, as loud as, how loud: correl. with τόσος (τόσσος), τοσόσδε, τοσοῦτος, in sense as, τόσσον χρόνον ὅσσον ἄνωγας Il.24.670, cf. Od.19.169; τόσονδ', ὅσον . . S.El.286; τοσοῦτον ὄχλον καὶ παρασκευήν, ὅσην . . D.4.35: sts. with πᾶς or ἅπας as antec., χῶρον ἅπαντα ὅσσον . . Il.23.190; ἐκ πασέων, ὅσσαι . . Od.4.723; πάντα μάλ' ὅσσα . . Il.22.115 ; τοὺς πάντας... ὅσοι . . A.Pr.976, etc.; also ὅσων . . ψαύοιμι, πάντων τῶνδ' ἀεὶ μετειχέτην S.OT1464: with ἴσος, just so much as, ἐμοὶ δ' ἴσον τῇς χώρας μέτα, ὅσονπερ ὑμῖν Ar.Ec.174, cf. D.21.44: freq. without antec., τῆς ἦ τοι φωνὴ μὲν ὅση σκύλακος νεογιλῆς Od.12.86, cf. 10.113, etc.; ἀσπίδες ὅσσαι ἄρισται Il.14.371, cf. 75,18.512 ; agreeing with an antec. implied in an Adj., γυναικείας ἀρετῆς, ὅσαι . . the virtue of all the women, who . ., Th.2.45, cf. ὅς B. 1.1 : the Subst. freq. precedes, where we put it in the Relat. clause, οὐδέ τι οἶδε πένθεος (about the woe), ὅσσον ὄρωρε Il.11.658 ; ὁρᾷς . . τὴν θεῶν ἰσχύν, ὅση [ἐστί]; S.Aj.118 ; ὦ Ζεῦ... τὸ χρῆμα τῶν κόπων ὅσον! Ar.Ra.1278; τὸ χρῆμα τῶν νυκτῶν ὅσον· ἀπέραντον! Id.Nu.2: and sts. it is attracted to the case of the antec., εὐτραφέστατον πωμάτων ὅσων ἵησιν (for ὅσα) A.Th.309 (lyr.); joined with οἷος, ὅσσος ἔην οἷός τε Il.24.630 ; so ὅσσοι τε καὶ οἵτινες Od.16.236: repeated in the same clause, τὸ δὲ ὅσον μέτρον ὅσοις [μειγνύμενον] the quantities of the first ingredient and the others, Pl.Ti.68b ; γαίης ὅσσης ὅσσον ἔχει μόριον AP7.740 (Leon.) : perh. sts. folld. by a partic. for a finite Verb, ὅσοι συμπαρεπόμενοι (s. v. l.) X.Eq.11.12, cf. HG6.1.10.    2 with a partit. gen. in the principal clause, Τρώων θάνον ὅσσοι ἄριστοι Il. 12.13; ἄριστοι ἵππων, ὅσσοι ἔασιν 5.267 ; Περσῶν ὅσοιπερ A.Pers.441; οὔ τις . . ὀνόσσεται, ὅσσοι Ἀχαιοί of all the Achaeans, Il.9.55; [τῶν στρατειῶν] ὅσαι τε καὶ μὴ ἐπικίνδυνοι which are and which are not... Pl.R.467d; on τῶν ὅσοι, v. ὁ, ἡ, τό A. 111.    3 of Time, ὅσαι ἡμέραι, ὅσα ἔτη, etc., v. ὁσημέραι.    4 with τις, in indirect questions, ἰδώμεθα . . ὅσσος τις χρυσὸς . . ἔνεστιν Od.10.45; ὅσον τι δένδρον . . γίνεται Hdt.1.193; ὅσον τι ἐστί ib.185 ; ὅσοι τινὲς ἐόντες . . Id.7.102, etc.    5 with acc. of extent, λίμνη . . μέγαθος, ὅσηπερ ἡ ἐν Δήλῳ in size as large as that in Delos, Id.2.170, cf. 175, Pl.R.423b.    6 with Adjs. expressing Quantity, etc., both words being put in the same case, [πίθηκοι] ἄφθονοι ὅσοι . . γίνονται, i. e. in amazing numbers, Hdt.4.194 ; ὄχλος ὑπερφυὴς ὅσος prodigiously large, Ar.Pl.750 ; χρήματα θαυμαστὰ ὅσα Pl.Hp.Ma.282c, cf. Luc.Halc.5, etc. ; ἀπλάτων ὅσων, ἀμύθητα ὅσα, Phld.Rh.1.3,91 S., cf. Corn.ND9 ; ὀλίγους ὅσους τῶν κοφίνων Luc. Alex.1 ; ἐτόλμησαν ἐπιφύεσθαι ἡμεῖν πλεῖστοι ὅσοι SIG888.65 (Thrace, iii A. D.); μετὰ ἱδρῶτος θαυμαστοῦ ὅσου Pl.R.350d ; διὰ μυρίων ὅσων Longin.1.1: freq. in adverbial construction, θαυμαστὸν ὅσον ἐπιδιδόντες Pl.Tht.150d ; θ. ὅσον διαφέρει Id.La.184c; ἀμηχάνῳ δὴ ὅσῳ πλείονι Id.R.588a ; τυτθὸν ὅσσον ἄπωθεν Theoc.1.45 ; βαιὸν ὅσον παραβάς AP12.227 (Strat.).    7 with Sup., ὅσας ἂν πλείστας δύνωνται καταστρέφεσθαι τῶν πολίων the most they possibly could... Hdt.6.44, cf. Th.7.21 ; also ὅσον τάχος as quickly as possible, Ar.Th. 727 (more freq. ὅσον τάχιστα, v. infr. IV. 4); ὅσον σθένος with all possible strength, Theoc.1.42, A.R.2.589.    8 c. inf., so much as is enough for . ., ὅσον ἀποζῆν enough to live off, Th.1.2 ; ἐλείπετο τῆς νυκτὸς ὅσον . . διελθεῖν τὸ πεδίον X.An.4.1.5; εὐδαιμονίας τοσοῦτον, ὅσον δοκεῖν so much as is enough for appearance, S.OT1191 (lyr.), cf. Th.3.49, Pl.R.416e, etc.    II for ὅτι τοσοῦτος (v. οἷος 11.2,3, ὅς B. IV. 3), Od.4.75, E.Hel.74, etc.    III folld. by Particles:    1 ὅσος ἄν (κεν) how great (many) soever, with subj., Il.3.66, etc.    2 ὅσος δή of such and such a size or number (but in Hom. merely strengthd. for ὅσος, Od.15.487, al.), κήρυγμα ἐποιήσατο... ζημίην τοῦτον ὀφείλειν, ὅσην δὴ εἴπας naming such and such an amount, Hdt.3.52 ; ἐπέταξε τοῖσι . . ἔθνεσι γυναῖκας . . κατιστάναι, ὅσας δὴ ἐπιτάσσων ordering such and such a number, ib.159 ; παρεσκευάζοντο ἐπὶ μισθῷ ὅσῳ δή for payment of a certain amount, Id.1.160 ; σιτία παρακαταλιπόντες ὅσων δὴ μηνῶν Id.4.151 ; so ὅσος δή κοτε Id.1.157; ὁσοσδηποτοῦν, in pl., any number whatsoever, Euc.9.9, al., Agatharch.34; ὁσοσδηοῦν however large, Jul.Or.3.119a ; ὅσος δή τις D.H.2.45, 4.60.    3 ὁσοσοῦν, Ion. -ῶν, ever so small, Hdt.1.199 : in pl., however many, Arist.Pol.1265a41 ; v. infr. IV. 6.    4 ὅσοσπερ, precisely as great as, τοῦ μὲν χειμῶνός ἐστι [ὁ Ἴστρος] ὅσοσπέρ ἐστι of its normal size, Hdt.4.50, cf. 2.170, etc.: in pl., as many as, Hes.Th.475, A.Pers. 423,441 ; ἔθνεα πάντα ὅσαπερ ἦγε Hdt.4.87 ; ἅπαντα... ὅσαπέρ γ' ἔφασκον, κἄτι πολλῷ πλείονα Ar.V.806: but ὅσοσπερ can freq. hardly be distd. from ὅσος, v. supr. 1.2, 5, infr. IV. 1, 3, and 7; and this is still more the case with Ep. ὅσος τε (cf. ὅστε), Od.10.113, al.    IV Adverbial usages of ὅσον and ὅσα:    1 so far as, so much as, οὐ μέντοι ἐγὼ τόσον αἴτιός εἰμι, ὅσσον οἱ ἄλλοι Il.21.371: c. inf., ὅσον αὔξειν ἢ καθαιρεῖν so far as to... Arist.Rh.1376a34 : in parenthesis, c. inf., ὅσον γέ μ' εἰδέναι as far as I know, Ar.Nu.1252, Pl.Tht.145a, cf. D.H.2.59 ; so μακραίων γ', ὅσ' ἀπεικάσαι cj. in S.OC 152 (lyr.); ὅσον ἐς Ἑλλάδα γλῶσσαν ἀπὸ Λατίνης μεταβαλεῖν App. BC4.11 : but more freq. c. ind., ὅσσον ἔγωγε γιγνώσκω Il.13.222, cf. 20.360 ; so ὅσονπερ ἂν σθένω S.El.946 ; ὅσα γε . . ἦν εἰκάσαι Th.8.46; ὅσον δυνατόν Pl.Smp.196d, etc.; ὅσον καθ' ἕν' ἄνδρα so far as was in one man's power, D.18.153 ; ὅσον τὸ σὸν μέρος S.OT1509: c. gen., ὅσον γε δυνάμεως παρ' ἐμοί ἐστι Pl.Cra.422c, cf. S.OT1239 ; also ὅσα ἐγὼ μέμνημαι X.Mem.2.1.21 ; οἱ πατέρες, ὅσα ἄνθρωποι, οὐκ ἀμαθεῖς ἔσονται Pl.R.467c ; ὅσα γε τἀνθρώπεια humanly speaking, Id.Cri. 47a.    b how far, how much, ἴστε γὰρ ὅσσον ἐμοὶ ἀρετῇ περιβάλλετον ἵπποι Il.23.276 ; μαθήσεται ὅσον τό τ' ἄρχειν καὶ τὸ δουλεύειν δίχα A. Pr.927 : with Adjs., how, ὅσον or ὅσσον . . μέγ' ὄνειαρ, Hes.Op.41,346 ; ὅσ' ἤπειρος πολλὰ τρέφει Id.Th.582.    2 only so far as, only just, ὅσον ἐς Σκαιάς τε πύλας καὶ φηγὸν ἵκανεν Il.9.354 ; ὅσον ἐκ Φοινίκης ἐς Κρήτην Hdt.4.45 ; φιλοσοφίας, ὅσον παιδείας χάριν, μετέχειν Pl.Grg. 485a, cf. R.403d ; οὐδὲν ἡδέως ποιεῖ γὰρ οὗτος, ἀλλ' ὅσον νόμου χάριν Diph.43.14, cf. Arist.Metaph.1076a27, al. ; ὅσον καὶ ἀπὸ βοῆς ἕνεκα ὠργίζετο, opp. τῷ ἀληθεῖ ἐχαλέπαινον, Th.8.92 : so, more fully, ὅσον μοῦνον Hdt.2.20, cf. Th.6.105, Pl.R.607a, etc.; or μόνον ὅσον Id.Lg. 778c ; ἐγὼ μέν μιν οὐκ εἶδον εἰ μὴ ὅσον γραφῇ Hdt.2.73, cf. X.An.7.3.20; σιτάρια μικρὰ προσφέρων οἴνου θ' ὅσον ὀσμήν Philem.98.3 ; τί οὐκ ἀπεκοιμήθημεν ὅ. ὅ. στίλην; Ar.V.213 ; ἢ ὅσον ὅσσον στιγμή AP7.472 (Leon.), cf. 5.254 (Paul. Sil.); ἐπαναγαγεῖν ὅ. ὅ. Ev.Luc.5.3 (cod. D, v.l. ὀλίγον); ὅσον· ὀλίγον, ὅσον ὅσον δέ, ὀλίγον ὀλίγον, Hsch.; παρ' ὅσον ἧττον a little less, D.T.631.17 (= παρ' ὀλίγον ἧττον, Sch.) ; οὐδ' ὅσον not even, οὐδ' ὅ. ἀττάραγόν τυ δεδοίκαμες Call.Epigr.47.9: abs., not the least mite, Id.Ap.37, A.R.2.181,190 ; οὐδέ περ ὅσσον Id.3.519 ; οὐδ' ὅσον ὅσσον Philet.7 ; cf. IV. 5.    3 of size or distance, ὅσον τε about, nearly, ὅσον τ' ὄργυιαν, ὅσον τε πυγούσιον, Od.9.325, 10.517 ; ὅσον τ' ἐπὶ ἥμισυ 13.114, cf. Il.10.351 ; ὅσον τε δέκα στάδια Hdt.9.57; ξύλα ὅσον τε διπήχεα Id.2.96, cf.78 ; so ὅσονπερ τρία στάδια Id.9.51; in Att. ὅσον alone, ὅσον δύο πλέθρα Th.7.38 ; ὅσον δύ' ἢ τρία στάδια Pl.Phdr.229c ; ὅσον παρασάγγην X.Cyr.3.3.28 ; so of other measurements, ὅσον τριχοίνικον ἄρτον Id.An.7.3.23.    4 with Adjs. of Quality or Degree, mostly with Comp., αἴθ', ὅσον ἥσσων εἰμί, τόσον σέο φέρτερος εἴην Il.16.722, cf. 1.186 ; ὅσσον βασιλεύτερός εἰμι so far as, inasmuch as I am a greater king, 9.160 : and with Sup., γνώσετ'... ὅσον εἰμὶ θεῶν κάρτιστος 8.17, cf. 1.516, etc.: with Advs., ὅσον τάχιστα A.Ch.772, S.Ant.1103, El.1433 ; ὅσον μάλιστα A.Pr. 524 ; ὅσα ἐδύνατο μ. Hdt.1.185.    5 with negs., ὅσον οὐ or ὁσονού just not, all but (cf. IV. 2), Th.1.36,5.59, etc.; ὅσον οὐκ ἤδη almost immediately, E.Hec.141 (anap.), Th.8.96 ; later ὅσον ἤδη Plb.2.4.4, 8.34.8; ὅσον οὔπω E.Ba.1076, Th.4.125,6.34: ὅσον οὐδέπω with fut., presently, in a minute, Nicom.Ar.1.8, Hld.2.31, al.    b οὐχ ὅσον οὐκ ἠμύναντο, ἀλλ' οὐδ' ἐσώθησαν not only not... but not even, Th.4.62.    c ὅσον μή so far as not, save or except so far as, καλός τε κἀγαθὸς τὴν φύσιν, ὅσον μὴ ὑβριστής (sic leg.) Pl.Euthd.273a ; ὅσον γ' ἂν αὐτὸς μὴ ποτιψαύων so far as I can without touching... S.Tr.1214 ; ὅσον μὴ χερσὶ καίνων Id.OT347; ὅσα μή Th.1.111,4.16: sts. with a finite Verb, πείθεσθαι... ὅσον ἂν μὴ ἀνάγκη ᾖ X.Oec.21.4, cf. Pl.Phd. 83a ; cf. ὅ τι 11.    6 ὁσονοῦν, Ion. ὁσονῶν, ever so little, εἰ τοίνυν ἐχιόνιζε καὶ ὁσονῶν Hdt.2.22 ; so ἐφ' ὁσονοῦν Thphr.HP6.7.5, Iamb.in Nic. p.14 P.    7 ὅσα and ὅσαπερ, just like ὡς, ὥσπερ, as, X.Cyr.1.5.12, Luc.VH1.24, etc.    V ὅσῳ, ὅσῳπερ, by how much, freq. with Comp., ὅσῳ πλέον ἥμισυ παντός Hes.Op.40 ; ὅσῳ κρείττω Ar.Fr.488.3 ; ὅσῳ ἂν πλεονάκις εἰσίῃς X.Cyr.1.3.14: with Sup., διέδεξε, ὅσῳ ἐστὶ τοῦτο ἄριστον Hdt.3.82, cf. S.Ant.59, 1050.    2 ὅσῳ with Comp. when folld. by another Comp. with τοσούτῳ, the more... so much the more... X.Cyr.7.5.80 ; ὅ. μᾶλλον πιστεύω, τοσούτῳ μᾶλλον ἀπορῶ Pl.R. 368b : with τοσούτῳ omitted, Ar.Nu.1419, S.OC792 : sts. a Sup. replaces the Comp., ὅσῳ μάλιστα ἐλεύθεροι... τοσούτῳ καὶ θρασύτατα Th.8.84, cf. Lys.7.39 ; ὅσῳ alone, ἑωυτοὺς δὲ γενέσθαι τοσούτῳ... ἀμείνονας, ὅσῳ . . Hdt.6.137, cf. 5.49, 8.13 ; νιν τῶνδε πλεῖστον ᾤκτισα... ὅσῳπερ καὶ φρονεῖν οἶδεν μόνη S.Tr.313, cf. OC743.    VI ἐς ὅσον, ἐφ' ὅσον, καθ' ὅσον are freq. used much like ὅσον, εἰς ὅσον σθένω Id.Ph. 1403 (troch.); ἐφ' ὅσον ἐδύνατο Th.1.4 ; εἰς ὅσον δύνανται Pl.R.607a ; καθ' ὅσον δυνατόν Id.Ti.51b ; ἐφ' ὅσον ἐστὶν δυνατός as far as he can, IG22.903.11 (ii B.C.); later of Time, ἐς ὅσον δύναμίς μοι ὑπῆρχεν as long as .. POxy.899.8 (ii/iii A.D.); ἐφ' ὅσον περιῆσαν as long as they lived, Mitteis Chr.31i23 (ii B.C.).    2 ἐν ὅσῳ while, Ar.Pax943 (lyr.), Th.8.87.    VII no Adv. ὅσως occurs.

Greek (Liddell-Scott)

ὅσος: Ἐπικ. ὅσσος, -η, -ον, ἐν χρήσει παρ᾿ Ὁμ. καὶ Ἡσ. ἐν ἀμφοτέροις τοῖς τύποις· ὡσαύτως τὸ ὅσσος ἐν Λυρ. χωρίῳ τοῦ Αἰσχύλου ἐν Πέρσ. 864· - τίθεται δὲ ἐπὶ μεγέθους, ἐπὶ ποσότητος, ἐπὶ διαστήματος, ἐπὶ χρόνου, ἐπὶ ἀριθμοῦ, ἐπὶ ἤχου, κτλ.· ἀκριβῶς ὡς τὸ Λατ. quantus: εἶναι συσχετικὸν ἀναφορικὸν τοῦ τόσος: τόσσον... χρόνον, ὅσσον ἄνωγας Ἰλ. Ω. 670, πρβλ. Ὀδ. Τ. 169· ὡσαύτως, τόσονδ᾿, ὅσον... Σοφ. Ἠλ. 286· τοσαύτην παρασκευήν, ὅσην... Δημ. 50. 11· - ἐνίοτε καὶ τὸ πᾶς ἢ ἅπας προηγεῖται τοῦ ὅσος, χῶρον ἅπαντα ὅσον… Ἰλ. Ψ. 190· ἐκ πασέων, ὅσσαι... Ὀδ. Δ. 723· πάντα μάλ᾿ ὅσσα... Ἰλ. Χ. 115. τοὺς πάντας..., ὅσοι.. Αἰσχύλ. Πρ. 975, κλ.· ὡσαύτως, ὅσων... ψαύοιμι, πάντων τῶνδ᾿ ἀεὶ μετειχέτην Σοφ. Ο. Τ. 1465· - ὡσαύτως, ἴσον ὅσον, ἀκριβῶς τόσον, ὅσον, ἐμοῖ δ᾿ ἴσον τῆς χώρας μέτα, ὅσονπερ ὑμῖν Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 173, πρβλ. Δημ. 528. 18· - συχνάκις τὸ προσδιοριζόμενον δεικτικὸν παραλείπεται, τῆς ἦ τοι φωνὴ μὲν ὅση σκύλακος νεογιλῆς Ὀδ. Μ. 86, πρβλ. Κ. 113, κτλ.· ἀσπίδες ὅσσαι ἄρισται Ἰλ. Ξ. 371, πρβλ. 75., Σ. 512. - Τὸ οὐσιαστικὸν πολλάκις τίθεται ἐν τῇ προσδιοριζομένῃ δεικτικῇ προτάσει, ἐν ᾧ ὁμαλῶς ἀνήκει εἰς τὴν προσδιορίζουσαν ἀναφορικήν, ὁρᾷς... τὴν θεῶν ἰσχύν, ὅση [ἐστί]; Σοφ. Αἴ. 118· ὦ Ζεῦ…, τὸ χρῆμα τῶν κόπων ὅσον! Ἀριστοφ. Βάτρ. 1278· καὶ ἐνίοτε τὸ ἀναφορικ. καθ᾿ ἕλξιν τίθεται εἰς τὴν πτῶσιν τοῦ προσδιοριζομένου, εὐτραφέστατον πωμάτων ὅσων ἴησιν (ἀντὶ ὅσα) Αἰσχύλ. Θήβ. 309· - συναπτόμενον πρὸς τὸ οἷος, ὅσσος ἔην οἷός τε Ἰλ. Ω. 630· οὕτως, ὅσσοι τε καὶ οἵτινες Ὀδ. Π. 236· - παρ᾿ Ἀττ., ἐπαναλαμβάνεται ἐν τῇ προτάσει, τὸ δ᾿ ὅσον μέτρον ὅσοις..., πόσον μέγα εἶναι τὸ μέτρον καὶ εἰς πόσα πράγματα, Πλάτ. Τίμ. 68Β· γαίης ὅσσης ὅσσον ἔχει μόριον Ἀνθολ. Π. 7. 740· - ἐνίοτε συνάπτεται μετοχῇ ἀντὶ ῥήματος παρεμφατικῆς ἐγκλίσ., ὅσοι συμπαρεπόμενοι (ἀντὶ συμπαρείποντο) Ξενοφ. Ἱππ. 11. 12, πρβλ. Dind. Ξεν. Ἑλλ. 6. 1, 10. 2) ἐν τῷ πληθ. τὸ οὐσιαστικὸν δύναται νὰ τεθῇ ἢ κατ᾿ ὀνομ. ἢ κατὰ διαιρετ. γεν., Τρῶας μὲν λέξασθαι, ἐφέστιοι ὅσσοι ἔασι Ἰλ. Β. 125, πρβλ. 468, κλ.· Τρώων θάνον, ὅσσοι ἄριστοι Μ. 13, πρβλ. Spitzn. εἰς Ι. 55· ἄριστοι ἵππων, ὅσσοι ἔασι Ε. 267· Περσῶν ὅσοιπερ Αἰσχύλ. Πέρσ. 441· οὕτω καὶ ὅσον πένθεος, ἀντὶ ὅσον πένθος, Ἰλ. Λ. 658, κτλ.· περὶ τοῦ τῶν ὅσοι, ἴδε ὁ, ἡ, τό Α. ΙΙΙ. 3) παρ᾿ Ἀττ. ἐπὶ χρόνου, ὅσαι ἡμέραι, ὅσα ἔτη, κτλ., ἴδε ἐν λ. ὁσημέραι. 4) μετὰ τῆς ἀντων. τις, συνάπτεται πρὸς δήλωσιν ἀορίστου μεγέθους ἢ ποσοῦ, ὅσσος τις χρυσός…, Ὀδ. Κ. 45· ὅσον τι δένδρον... Ἡρόδ. 1. 193· ὅσον τί ἐστι Α. 185· ὅσοι τινὲς ἐόντες.. ὁ αὐτ. 7. 102, κτλ. 5) μετὰ αἰτ. ἀπολ., λίμνη.. μέγαθος ὅσηπερ ἡ ἐν Δήλῳ, κατὰ τὸ μέγεθος τόση ὅση..., ὁ αὐτ. 2. 170, πρβλ. 2. 175, Πλάτ. Πολ. 423Β. 6) μετ᾿ ἐπιθ. δηλούντων ποσότητα, κτλ., πίθηκοι ἄφθονοι ὅσοι.. γίνονται, δηλ. παμπληθεῖς, Ἡρόδ. 4. 194· ὄχλος ὑπερφυὴς ὅσος, καθ᾿ ὑπερβολὴν μέγας, Ἀριστοφ. Πλ. 750· χρήματα θαυμαστὰ ὅσα Πλάτ. Ἱππ. Μείζων 282C, πρβλ. Λουκ. Ἁλκ. 5, κτλ.· ὡσαύτως, ὀλίγους ὅσους τῶν κοφίνων Λουκ. Ἀλέξ. 1· - συχν. ἐν ἐπιρρηματικῇ συντάξει, θαυμαστὸν ὅσον ἐπιδιδόντες Πλάτ. Θεαίτ. 150D· θ. ὅσον διαφέρει ὁ αὐτ. ἐν Λάχ. 184C· ἀμηχάνῳ δὴ ὅσῳ πλέον ὁ αὐτ. ἐν Πολ. 588Α· τυτθὸν ὅσσον ἄπωθεν Θεόκρ. 1. 45· βαιὸν ὅσον παραβὰς Ἀνθ. Π. 12. 227· - οὕτως ἐν τῇ Λατ. mirum quantum, immane quantum. 7) οὕτω καὶ μετὰ ὑπερθ., ὅσα.. ἀναθήματά ἐστί οἱ πλεῖστα Ἡρόδ. 1. 14. ὅσας ἂν πλείστας δύναιντο καταστρέφεσθαι τῶν πολίων ὁ αὐτ. 6. 44, πρβλ. Θουκ. 7. 21· οὕτω καί, ὅσον τάχος, ὅσον τὸ δυνατὸν ταχέως, Ἀριστοφ. Θεσμ. 727· συνηθέστερον ὅσον τάχιστα, (ἴδε κατωτ. IV. 4)· ὅσον σθένος, μετὰ πάσης δυνάμεως, Θεόκρ. 1. 42, Ἀπολλ. Ρόδ. Β. 589. 8) μετ᾿ ἀπαρ., τόσον, ὅσον εἶναι ἀρκετὸν διὰ ..., ὅσον ἀποζῆν, ἀρκετὸν διὰ νά ζῶσιν ἐξ αὐτοῦ, Θουκ. 1. 2· ἐλείπετο τῆς νυκτὸς ὅσον.. διελθεῖν τὸ πεδίον Ξεν. Ἀν. 4. 1, 5· εὐδαιμονίας τοσοῦτον, ὅσον δοκεῖν, ὅσον εἶναι ἀρκετὸν διὰ νὰ φαίνηται ὡς εὐδαιμονία, Σοφ. Ο. Τ. 1191, πρβλ. Θουκ. 3. 49, Πλάτ. Πολ. 416Ε, κτλ.· - ὡσαύτως ἐν παρενθέσει, ὅσον γέ μ᾿ εἰδέναι, ὅσον ἐγὼ τοὐλάχιστον γνωρίζω, Ἀριστοφ. Νεφ. 1252, Πλάτ. Θεαίτ. 145Α· οὕτω, μακραίων, ὅσ᾿ ἀπεικάσαι Σοφ. Ο. Κ. 150, πρβλ. Θουκ. 6. 25., 8. 46· - ἀλλὰ, 9) τοῦτο συνηθέστερον ἐκφέρεται διὰ τοῦ ὅσον μετὰ τῆς ὁριστ., ὅσσον ἔγωγε γιγνώσκω Ἰλ. Ν. 222, πρβλ. Υ. 360 κ. ἀλλαχοῦ· οὕτως, ὅσονπερ σθένω Σοφ. Ἠλ. 946· ὅσον δύναμαι, ὅσον δυνατόν, Ξεν., Πλάτ., κτλ.· ὅσον καθ᾿ ἕνα ἄνδρα, ὅσον ἐξηρτᾶτο ἐκ τῆς δυνάμεως ἑνὸς ἀνθρώπου, Δημ. 278. 12, πρβλ. Σοφ. Ο. Τ. 1509· μετὰ γεν., ὅσον γε δυνάμεως παρ᾿ ἐμοί ἐστι Πλάτ. Κρατ. 422C, πρβλ. Σοφ. Ο.Τ. 1239· - οὕτω καί, ὅσα ἐγὼ μέμνημαι Ξεν. Ἀπομν. 2. 1, 21· οἱ πατέρες, ὅσα ἄνθρωποι, οὐκ ἀμαθεῖς ἔσονται Πλάτ. Πολ. 467C· ὅσα γε τἀνθρώπεια (ἐξυπ. ἐνδέχεται) ὁ αὐτ. ἐν Κρίτωνι 46Ε. 10) οὐδ᾿ ὅσον, Ἐπικ. οὐδ᾿ ὅσσον, Λατ. tantillum quidem, Καλλ. εἰς Ἀπόλλ. 37, Ἀπολλ. Ρόδ. Β. 181, 190· οὐδέ περ ὅσσον αὐτόθι Γ. 519· - οὕτω καί, οὐδ᾿ ὅσον ὅσσον Φιλήτας παρὰ Στοβ. σ. 104. 12· οὐκ ὅσον ὅσον Ἀριστοφ. Σφ. 213· ἢ ὅσον ὅσσον στιγμὴ Ἀνθ. Π. 7. 472, πρβλ. 5. 255· ἴδε κατωτ. VI. ΙΙ. περὶ τοῦ ὅτι τοσοῦτος (ἴδε ἐν λ. ὅς Β. VI. 3), Εὐρ. Ἑλ. 74, Πλάτ. Πολ. 329Β, κτλ. ΙΙΙ. ἑπομένων μορίων: 1) ὅσος ἄν, ὁσονδήποτε μέγας, μεθ᾿ ὑποτ., Ὅμ. κλ. 2) ὅσος δή, ὅσον μέγας, ἢ ὅσος τὸν ἀριθμὸν (ἀλλὰ παρ᾿ Ὁμ. ἁπλῶς ἐπιτεταμ. ἀντὶ τοῦ ὅσος, Ὀδ. Ο. 487, κτλ.), κήρυγμα ἐποιήσατο..., ζημίην τοῦτον ὀφείλειν, ὅσην δὴ εἴπας, εἰπὼν πόσην, Ἡρόδ. 3. 52· ἐπέταξε τοῖσι… ἔθνεσι γυναῖκας… κατιστάναι, ὅσας δὴ ἐπιτάσσων, ἐπιτάσσων πόσας τὸν ἀριθμόν, αὐτόθι 159· ἢ ἄνευ μετοχ., παρεσκευάζοντο ἐπὶ μισθῷ δή, ἐπὶ ὡρισμένῳ μισθῷ, 1. 160· σιτία καταλιπόντες ὅσων δὴ μηνῶν 4. 151· οὕτως, ὅσος δή κοτε 1. 157· ὅσος δή τις Διον. Ἁλ. 2. 45., 4. 60· - ὅσος, καθ᾿ ἑαυτό, ἦτο ἐν χρήσει ἐπὶ τοιάτης σημασίας παρὰ μεταγενεστ. πεζογράφοις, Ἀρρ. Ἀνάβ. 1. 5, 15., 3. 1, 4· ὅσος τις ὡσαύτως, Διον. Ἁλ. 1. 38. 3) ὁσοσοῦν, Ἰων. ὁσοσῶν, ὁσονδήποτε μικρός, Ἡρόδ. 1. 199· ἐν τῷ πληθ., Ἀριστ. Πολιτ. 2. 6, 10· ἴδε κατωτ. IV. 6. 4) ὅσοσπερ, ἀκριβῶς τόσον μέγας ὅσον, οὐχὶ μεγαλείτερος ἤ, Ἡσ. Θ. 475· τοῦ μὲν χειμῶνός ἐστι [ὁ Ἴστρος] ὅσοσπέρ ἐστι Ἡρόδ. 4. 50, πρβλ. 2. 170, κλ.· ἐν τῷ πληθ., τόσοι ὅσοι.., Αἰσχύλ. Πέρσ. 423, 441· πάντα ὅσαπερ Ἡρόδ. 4. 87· ἅπαντα.., ὅσαπέρ γ᾿ ἔφασκον, κἄτι πολλῷ πλείονα Ἀριστοφ. Σφ. 806. - ἀλλὰ τὸ ὅσοσπερ δυσκόλως διακρίνεται ἀπὸ τοῦ ὅσος, ἴδε κατωτ. ΙΙ. 2, 5, καὶ 9, κατωτ. IV. 3 καὶ 7, - τοῦτο δὲ συμβαίνει ἔτι μᾶλλον εἰς τὸ Ἐπικὸν ὅσος τε (ἴδε ἐν λ. ὅστε), Ὀδ. Κ. 113, κτλ. IV. Ἐπιρρηματικαὶ χρήσεις τοῦ ὅσον καὶ ὅσα· 1) τόσον πολὺ ὅσον, εἰς τὸν βαθμὸν ὅσον, κττ., οὐ μέντοι ἐγὼ τόσον αἴτιός εἰμι, ὅσσον οἱ ἄλλοι Ἰλ. Φ. 371· μετ᾿ ἀπαρ., ὅσον γ᾿ ἔμ᾿ εἰδέναι, καθ᾿ ὅσον ἐγὼ γνωρίζω, Ἀριστοφ. Νεφ. 1252· ὅσον αὔξειν ἢ καθαιρεῖν, τόσον ὥστε νά.., Ἀριστ. Ρητ. 1. 15, 20.) πόσον, πόσον πολύ, ἴστε γὰρ ὅσσον… ἀρετῇ περιβάλλετον ἵπποι Ἰλ. Ψ. 276· μαθήσεται ὅσον τό τ᾿ ἄρχειν καὶ τὸ δουλεύειν δίχα Αἰσχύλ. Πρ. 927· - μετὰ ἐπιθ. ὡσαύτως, ὅσον μέγα Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 41, 344· ὅσα πολλά ὁ αὐτ. ἐν Θ. 582· τὸ χρῆμα τῶν νυκτῶν ὅσον ἀπέραντον Ἀριστοφ. Νεφ. 2· οὕτως, ὅσα ... ἀήττητοι γεγόνατε Ξεν. Ἑλλ. 1. 1, 28. 2) μόνον τόσον ὅσον, μόνον ἕως, ὅσον ἐς Σκαιάς τε πύλας καὶ φηγὸν ἵκανεν Ἰλ. Ι. 354· ὅσον ἐκ Φοινίκης ἐς Κρήτην Ἡρόδ. 4. 45· φιλοσοφίας, ὅσον παιδείας χάριν, μετέχειν Πλάτ. Γοργ. 485Α, πρβλ. Πολ. 403Ε· τὴν φύσιν ὅσον μή..., ὅσον ἐκ τῆς φύσεως αὐτοῦ ἐξαρτᾶται νὰ μή, ὁ αὐτ. ἐν Εὐθυδ. 273Α· - οὕτω πληρέστερον, ὅσον μόνον Ἡρόδ. 2. 20, Θουκ. 6. 105, Πλάτ. Πολ. 607Α, κτλ.· ἤ, μόνον ὅσον ὁ αὐτ. ἐν Νόμ. 778C· ὡσαύτως μετ᾿ ἀρνητικοῦ, ἐγὼ μέν μιν οὐκ εἶδον εἰ μὴ ὅσον γραφῇ Ἡρόδ. 2. 73, πρβλ. Ξεν. Ἀν. 7. 3, 20. 3) ἐπὶ ἀποστάσεως ἢ διαστήματος, ὅσον τε, περίπου, σχεδόν, ὅσον τ᾿ ὄργυιαν, ὅσον τε πυγούσιον Ὀδ. Ι. 325., Κ. 517, πρβλ. Ἰλ. Κ. 351· ὅσον τ᾿ ἐπὶ ἥμισυ Ὀδ. Ν. 114· ὅσον τε δέκα στάδια Ἡρόδ. 9. 57· ξύλα ὅσον τε διπήχεα 2. 96, πρβλ. 78· οὕτως, ὅσονπερ τρία στάδια 9. 51· παρ᾿ Ἀττ. μόνον ὅσον, ὅσον δύ᾿ ἢ τρία στάδια Πλάτ. Φαῖδρ. 229Β· ὅσον παρασάγγην Ξεν. Κύρ. 3. 3, 28. 4) μετ᾿ ἐπιθ. ποιότητος ἢ βαθμοῦ, τὸ πλεῖστον μετὰ συγκρ., ὅσσον βασιλεύτερός εἰμι, καθ᾿ ὅσον εἶμαι μεγαλείτερος βασιλεύς, Ἰλ. Ι. 160· αἴθ᾿ ὅσον ἥσσων εἰμί, τόσον σέο φέρτερος εἴην Π. 722, πρβλ. Α. 186· καὶ μετὰ ὑπερθετ., γνώσετ᾿..., ὅσον εἰμὶ θεῶν κάρτιστος Θ. 17, πρβλ. Α. 516, κτλ.· - οὕτω μετ᾿ ἐπιρρημάτων, ὅσον τάχιστα, συχν. παρ᾿ Ἀττικ.· ὅσον μάλιστα Αἰσχύλ. Πρ. 524· ὅσα μ. Ἡρόδ. 1. 185. 5) μετ᾿ ἀρνητικῶν, ὅσον οὐ ἢ ὁσονού, Λατ. tantum non, Θουκ. 1. 36., 5. 59, κτλ.· ὅσον οὐκ ἤδη, ἀμέσως, Εὐρ. Ἑκάβ. 143, Θουκ. 8. 96· παρὰ μεταγεν., ὅσον ἤδη Πολύβ. 2. 4, 4., 8. 36, 8· - ὅσον οὔπω Εὐρ. Βάκχ. 1076, Θουκ. 4. 125., 6. 34. β) οὐχ ὅσον οὐκ ἠμύναντο, ἀλλ’ οὐδὲ ἐσώθησαν, Λατιν. non modo..., sed ne... quidem, ὁ αὐτ. 4. 62. γ) ὅσον μή, μόνον ὀποῦ δέν, πλὴν ὅτι..., καλός τε κἀγαθὸς τὴν φύσιν, ὅσον μὴ ὑβριστὴς διὰ τὸ νέος εἶναι Πλάτ. Εὐθύδημος 273Β· ὅσον γ’ ἂν αὐτὸς μὴ ποτιψαύων.. χεροῖν (πληρώσω) ὅσον γε (πληρώσαιμ’) ἂν μὴ ποτιψ.., Σοφ. Τρ. 1214· ὅσον μὴ χερσὶ καίνων Ο. Τ. 347· οὕτως, ὅσα μή, Θουκ. 1. 111., 4. 16· ἐνίοτε μετὰ ῥήματ., πείθεσθαι ὅσον ἂν μὴ ἀνάγκη ᾖ Ξεν. Οἰκ. 21. 4, πρβλ. Πλάτ. Φαίδωνα 83Α· πρβλ. ὅ τι ΙΙ. 6) ὁσονοῦν, Ἰωνικ. ὁσονῶν, ὅσον (ὀλίγον) καὶ ἄν.., ὁσονδήποτε ὀλίγον, εἰ τοίνυν ἐχιόνιζε καὶ ὁσονῶν Ἡρόδ. 2. 22· οὕτως, ἐφ’ ὁσονοῦν Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 6. 7, 5. 7) ὅσα καὶ ὅσαπερ εἶναι ἐνίοτε ἐν χρήσει ἁπλῶς ὡς τὰ ὡς, ὥσπερ, καθώς, Ξεν. Κύρ. 1. 5, 12, Λουκ. π. Ἀληθ. Ἱστ. 1. 24, κτλ. V. ὅσῳ, ὅσῳ περ, ὅσον, συχν. μετὰ συγκρ., ὅσῳ πλέον Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 40· ὅσῳ κρείττω Ἀριστοφ. Ἀποσπάσ. 445a· ὅσῳ πλεονάκις Ξεν. Κύρ. 1. 3, 14· ὡσαύτως μεθ’ ὑπερθ., διέδεξε, ὅσῳ ἐστὶ τοῦτο ἄριστον Ἡρόδ. 3. 82, πρβλ. Σοφ. Ἀντ. 59, 1050· ἐνίοτε καθ’ ἑαυτό, = καθ’ ὅσον, νιν τῶνδε πλεῖστον ᾤκτισα.., ὅσῳπερ καὶ φρονεῖν οἶδεν μόνη ὁ αὐτ. ἐν Τρ. 313, πρβλ. Ο. Κ. 743, Ἡρόδ. 5. 49. 2) ὅσῳ μετὰ συγκρ. ἑπομένου ἑτέρου συγκριτικοῦ μετὰ τοῦ τοσούτῳ, = τοσούτῳ μᾶλλον.., ὡς τὸ Λατ. quo ἢ quanto melior, eo magis.., Ξεν. Κύρ. 7, 5, 80· ὅσῳ μᾶλλον πιστεύω, τοσούτῳ μᾶλλον ἀπορῶ Πλάτ. Πολ. 368Β· παραλειπομένου τοῦ τοσούτῳ, Ἀριστοφ. Νεφέλ. 1419, πρβλ. Σοφ. Ο. Κ. 792· - ἐνίοτε ἀντὶ τοῦ συγκρ. τίθεται ὑπερθετ., ὅσῳ μάλιστα ἐλεύθεροι.., τοσούτῳ καὶ θρασύτατα Θουκ. 8. 84· ἐνίοτε τὸ ὅσῳ κεῖται καθ’ ἑαυτό, ἑαυτοὺς δὲ γενέσθαι τοσούτω.. ἀμείνονας, ὅσῳ... Ἡρόδ. 6. 137, πρβλ. 8. 13. VI. ἐς ὅσον, ἐφ’ ὅσον, καθ’ ὅσον πολλάκις εἶναι ἐν χρήσει σχεδὸν ὡς τὸ ὅσον, εἰς ὅσον σθένω Σοφ. Φιλ. 1403· ἐφ’ ὅσον ἠδύνατο Θουκ. 1. 4· εἰς ὅσον ἢ καθ’ ὅσον δυνατὸν Πλάτ., κτλ. 2) ἐν ὅσῳ, ἐν ᾧ, Ἀριστοφ. Εἰρ. 943, Θουκ. 8. 87. VII. Ἐπίρρ. ὅσως δὲν ἀπαντᾷ.

French (Bailly abrégé)

η, ον :
A. adj. I. dans le disc. direct;
1 combien grand : ὅσσος ἔην οἷός τε IL combien il était grand et combien beau ! ; ὅσσοι τε καὶ οἵτινες OD combien nombreux et quels ils sont ! ; en corrélat. avec τόσος, τοσόσδε, τοσοῦτος, autant… que, aussi grand… que ; sans antécéd. exprimé : τὴν δὲ γυναῖκα εὗρον, ὅσην τ’ ὄρεος κορυφτήν OD ils trouvèrent sa femme aussi grande qu’une cime de montagne ; au plur. ὅσοι, ὅσαι, ὅσα, combien (aussi) nombreux que, tous ceux qui : τοσοῦτοι ὄντες ὅσοι νῦν συνεληλύθατε XÉN étant aussi nombreux que vous voilà en ce moment réunis ; μυρίοι, ὅσσα épq. τε φύλλα καὶ ἄνθεα γίγνεται ὥρῃ IL innombrables autant que naissent dans la saison les feuilles et les fleurs ; ὅσσαι νύκτες τε καὶ ἡμέραι εἰσίν OD autant qu’il y a de jours et de nuits ; d’où les locut. : ὅσα ἔτη XÉN tous les ans, annuellement ; ὅσαι νύκτες LUC toutes les nuits, chaque nuit ; avec un gén. partit. : κατὰ μὲν Τρώων θάνον ὅσσοι ἄριστοι IL tous les plus braves des Troyens étaient morts ; avec un rég. à l’accus. : λίμνη μέγαθος ὅσητερ ἡ ἐν Δήλῳ HDT un lac de dimensions aussi grandes que celui de Délos ; joint à τις : ὅσον τι δένδρον μέγαθος HDT à peu près de la grandeur d’un arbre ; après des adjectifs : πίθηκοι ἄφθονοι ὅσοι γίγνονται HDT des singes en très grand nombre ; χρήματα θαυμαστὰ ὅσα PLAT des richesses en quantité prodigieuse ; ὀλίγος ὅσος, prodigieusement peu ; adv. • θαυμαστὸν ὅσον PLAT merveilleusement (cf. lat. mirum quantum) ; avec un Sp. : ὅσας ἂν πλείστας δύναιντο καταστρέφεσθαι τῶν πολίων HDT le plus de villes qu’ils pourraient en détruire (cf. lat. quantas possent plurimas) ; ἀνακραγόντες ὅσον ἐδύναντο μέγιστον XÉN ayant crié le plus fort qu’ils pouvaient ; ὅσον τάχιστα ATT aussi vite que possible (cf. lat. quam celerrime) ; avec un inf. : ὅσον ἀποζῆν THC assez pour vivre litt. autant qu’il est nécessaire pour vivre ; εὐδαιμονίας τοσοῦτον, ὅσον δοκεῖν SOPH autant de bonheur qu’(il est nécessaire) pour paraître (heureux) ; en forme de parenthèse dans les locut. ὅσ’ ἀπεικάσαι SOPH autant que je présume ; ὅσσον ἔγωγε γιγνώσκω IL autant que je puis juger ; ὅσσον ἐγὼ δύναμαι IL, ἐφ’ ὅσον δύναμαι THC autant que je puis ; εἰς ὅσον γ’ ἐγὼ σθένω SOPH autant qu’il est du moins en mon pouvoir ; ὅσον καθ’ ἕνα ἄνδρα DÉM autant qu’il était au pouvoir d’un seul homme, autant que cela dépend d’un seul ; de même avec ὅσα : ὅσα γε ἦν εἰκάσαι THC autant qu’on pouvait prévoir ; ὅσα ἐγὼ μέμνημαι XÉN autant que je me rappelle ; elliptiq. : ὅσα γε τἀνθρώπεια PLAT autant que l’humanité le comporte, au moins d’après les vues humaines;
2 pour ὅτι τοσοῦτος, que… aussi grand;
3 joint à des particules : ὅσος ἄν, aussi grand que, ὅσος δή, dans Hom. combien grand ou combien nombreux en effet ; après Hom. en assez grande quantité, en assez grand nombre : ζημίην ὅσην δή HDT une amende assez forte ; γυναῖκας ὅσας δή HDT des femmes en nombre suffisant ; postér. ὁσοσδήποτε, ion. ὁσοσδήκοτε, m. sign. ; ὅσος οὖν ou ὁσοσοῦν, ion. ὁσοσῶν, quelque grand ou quelque nombreux que ; adv. • καὶ ὁσονῶν HDT si peu que ce soit ; ὅσοσπερ, aussi grand que ; au plur. aussi nombreux que ; ὅσος τε, c. ὅσος;
II. dans le disc. indir. : ὁρᾷς τὴν θεῶν ἰσχὺν ὅση SOPH tu vois combien est grande la force des dieux !;
B. adv. I. • ὅσον et • ὅσα :
1 autant que, en corrélat. avec τόσον, τόσονδε, τοσοῦτον;
2 au point que ; avec idée de temps ὅσονπερ, aussi longtemps que;
3 autant que, aussi loin que, càd seulement jusqu’à : ὅσον ἐς Σκαίας τε πύλας ἵκανεν IL litt. il s’avançait aussi loin qu’il y a jusqu’à la porte Scées, càd seulement jusqu’à ; οὐκ ἐπικομένη ἐς τὴν γῆν ταύτην…, ἀλλ’ ὅσον ἐκ Φοινίκης ἐς Κρήτην HDT n’étant pas venue jusqu’à cette terre…, mais seulement de Phénicie en Crète ; de même ὅσον μόνον THC, ἐγώ μιν οὐκ εἶδον εἰ μὴ ὅσον γραφῇ HDT quant à moi, je ne l’ai pas vu, sinon seulement en peinture;
4 avec un accus. de mesure ou de nombre autant que (telle mesure, tel nombre) càd à peu près, environ : ὅσον τ’ ὄργυιαν OD environ une brasse ; ὅσον τ’ ἐπὶ ἥμισυ OD environ jusqu à la moitié ; ὅσον τε ἑκατὸν σταδίους HDT environ cent stades ; ὅσον παρασάγγην XÉN environ à une distance d’un parasange;
5 avec un Cp. d’autant… que : καί μοι ὑποστήτω, ὅσσον βασιλεύτερός εἰμι IL qu’il me cède d’autant plus que je suis roi, càd plus puissant ; avec un Sp. autant que : ὅσον τάχιστα ATT aussi vite que possible;
6 ὅσον οὐ, ὅσον οὐκ, presque, à peu près (cf. lat. tantum non) : οὐχ ὅσον οὐκ, ἀλλ’ οὐδε THC non seulement ne pas, mais pas même ; ὅσον οὐκ ἤδη, litt. autant que ce n’est pas dès maintenant, càd bientôt, aussitôt ; ὅσον αὐτίκα LUC, ὅσον οὔπω THC, ὅσον οὐδέπω LUC m. sign.
7 ὅσον μή, en tant que ne pas, sauf que ; avec un part. en tant que ne : ἴσθι δοκῶν ἐμοὶ εἰργάσθαι, ὅσον μὴ χερσὶ καίνων SOPH sache que tu me sembles avoir fait cela, mais sans y mettre la main toi-même ; de même ὅσα μή THC avec un verbe à un mode pers. : πείθεσθαι οὐκ ἐθέλοντας ὅσον ἂν μὴ ἀνάγκη ᾖ XÉN ne voulant pas obéir en tant que cela n’est pas absolument nécessaire;
8 comme : τῇ γαστρὶ ὅσα πήρᾳ χρῶνται LUC ils usent de leur ventre comme d’une besace;
9 combien dans le disc. indir. : ἴστε γὰρ ὅσσον ἐμοὶ ἀρετῇ περιβάλλετον ἵπποι IL car vous savez combien mes deux chevaux l’emportent en courage ; μαθήσεται ὅσον τό τ’ ἄρχειν καὶ τὸ δουλεύειν δίχα ESCHL il apprendra combien c’est chose différente d’être maître ou d’être esclave ; avec un Cp. ὄφρ’ εὖ εἰδῇς ὅσσον φέρτερός εἰμι σέθεν IL afin que tu saches combien je suis plus fort que toi ; avec un Sp. γνώσεται ὅσον εἰμὶ θεῶν κάρτιστος ἁπάντων IL il apprendra combien je suis le plus puissant de tous les dieux;
II. • ὅσῳ :
1 de combien, d’autant que, d’autant plus que, avec un Cp. : χάριν σοι εἴσομαι, ὅσῳ ἂν πλεονάκις εἰσίῃς ὡς ἐμέ XÉN je te saurai d’autant plus gré que tu viendras me voir plus souvent;
2 avec un Sp. ὅσῳ μᾶλλον…, τοσούτῳ μᾶλλον… PLAT d’autant plus… d’autant plus… ; invers. τοσούτῳ μᾶλλον…, ὅσῳ μᾶλλον… XÉN d’autant plus… que plus;
III. Locut. adv. avec ὅσον précédé d’une prép. • ἐφ’ ὅσον, • ἐς ὅσον, • καθ’ ὅσον ATT autant que, en tant que ; • ὅσσον ἔπι, ou • ὅσον τ’ ἔπι, aussi bien que IL, OD, • ἐπ’ ὅσον HDT, • ἐφ’ ὅσον XÉN m. sign. ; • ἐν ὅσῳ, pendant que, en attendant que ; • παρ’ ὅσον, outre que, excepté que ATT.
Étymologie: ὅς.

English (Autenrieth)

how great, how much, pl. how many, w. τόσσος expressed or implied as antec., (as great) as, (as much) as, pl. (as many) as (quantus, quot); very often the appropriate form of πᾶς precedes (or is implied) as antecedent, Τρώων ὅσσοι ἄριστοι, all the bravest of the Trojans, Il. 12.13, Il. 2.125, Od. 11.388, etc.—Neut. as adv., ὅσον, ὅσσον, ὅσον ἔπι, ὅσσον τ' ἔπι, as far as, Il. 2.616, Il. 23.251 ; ὅσον ἐς Σκαιὰς πύλᾶς, ‘only as far as,’ Il. 9.354; so ὅσον τε, ‘about,’ Od. 9.322; w. comp. and sup., ‘by how much,’ ‘how far,’ Il. 9.160, Il. 1.516.