Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

intendo

From LSJ
Menander, fragment 761

Latin > English

intendo intendere, intendi, intentus V :: hold out; stretch, strain, exert

Latin > English (Lewis & Short)

in-tendo: di, tum and sum, 3, v. a. (
I part. intenditus, Fronto, Fer. Als. 3, 11 Mai.), to stretch out or forth, extend.
I Lit.
   A In hunc intende digitum, hic lenost, point in scorn, Plaut. Ps. 4, 7, 45: dextram ad statuam, Cic. Att. 16, 15: alicui manus, Sen. Clem. 1, 25: bracchia, Ov. M. 10, 58: manus, id. ib. 8, 107: jubet intendi bracchia velis, Verg. A. 5, 829: intenta bracchia remis, id. ib, 5, 136: ventis vela, id. ib. 3, 683: nervos aut remittere, Plin. 26, 10, 62, § 96: cutem, id. 8, 35, 53, § 125: jamque manus Colchis crinemque intenderat astris, Val. Fl. 8, 68.—
   B To bend a bow, etc.: ballistam in aliquem, Plaut. Bacch. 4, 4, 58: arcum, Verg. A. 8, 704: intentus est arcus in me unum, Cic. Sest. 7, 15.—
   C To aim or direct at a thing: tela in patriam, Cic. Prov. Cons. 9: tela intenta jugulis civitatis, id. Pis. 2: sagittam, Verg. A. 9, 590: telum in jugulum, Plin. Ep. 3, 9.—
   D To stretch or spread out; to stretch, lay or put upon a thing: tabernacula carbaseis intenta velis, pitched, Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30; 2, 5, 31, § 80: sella intenta loris, Quint. 6, 3, 25: stuppea vincula collo Intendunt, Verg. A. 2, 237: duro intendere bracchia tergo, i. e. to bind with the cestus, id. ib. 5, 403: locum sertis, encircled, surrounded, id. ib. 4, 506: vela secundi Intendunt Zephyri, swell, fill, id. ib. 5, 33: intendentibus tenebris, spreading, Liv. 1, 57, 8.—
II Trop.
   A To strain or stretch towards, to extend: aciem acrem in omnes partes intendit, turns keen looks on every side, Cic. Tusc. 4, 18, 38: aciem longius, id. Ac. 2, 25, 80: quo intendisset oculos, whithersoever he turns his eyes, Tac. A. 4, 70: aures ad verba, Ov. P. 4, 4, 36: cum putaret licere senatui, et mitigare leges et intendere, to stretch, i. e. increase the rigor of, Plin. Ep. 4, 9, 17: numeros intendere nervis, Verg. A. 9, 776 (per nervos intentos, Forbig.); cf.: strepitum fidis intendisse Latinae, Pers. 6, 4.—
   B Esp.
   1    To direct towards any thing, to turn or bend in any direction: digna est res ubi tu nervos intendas tuos, Ter. Eun. 2, 3, 20: intendenda in senem est fallacia, id. Heaut. 3, 2, 2: ut eo quo intendit, cum exercitu mature perveniat, Cic. Mur. 9: iter, to direct one's course: ad explorandum quonam hostes iter intendissent, Liv. 31, 33, 6: a porta ad praetorem iter intendit, id. 36, 21: coeptum iter in Italiam, id. 21, 29, 6; 27, 46, 9.—Absol.: quo nunc primum intendam, whither shall I turn? Ter. And. 2, 2, 6.—
   2    Intendere animum, to direct one's thoughts or attention to any thing: quaero enim non quibus intendam rebus animum, sed, etc., Cic. Fragm. ap. Non. 329, 6: parum defigunt animos et intendunt in ea, quae, etc., id. Ac. 2, 15, 46: quo animum intendat, facile perspicio, id. Verr. 1, 3; Liv. praef. 9: intentus animus tuus est ad fortissimum virum liberandum, Cic. Phil. 11, 9: oculi mentesque ad pugnam intentae, Caes. B. G. 3, 26: in ea re omnium nostrorum intentis animis, id. ib. 3, 22: intendere animum in regnum Adherbalis, Sall. J. 20, 1: ad bellum animum intendit, id. ib. 43, 2: animum studiis et rebus honestis, Hor. Ep. 1, 2, 36: considerationem in aliquam rem, Cic. Inv. 2, 33: omnes cogitationes ad aliquid, Liv. 40, 5: omnium eo curae sunt intentae, Liv. 9, 31; id. 25, 9: ad scribendum animum, oculos, manum, Plin. Ep. 7, 27, 7: ubi ingenium intenderis, valet, Sall. J. 51, 3: eruditionem tuam, Plin. Ep. 7, 27, 14. —
   3    Hence, intendere alone, to urge on, incite: intenderant eum ad cavendi omnia curam tot auditae proditiones, Liv. 24, 37: aliquem ad custodiae curam, id. 21, 49: vis omnis intendenda rebus, Quint. 10, 7, 21.—
   4    To enlarge, spread, extend, magnify: intendetur socordia, si nullus ex se metus aut spes, Tac. A. 2, 38: amici accendendis offensionibus callidi, intendere vera. adgerere falsa, exaggerated, id. ib. 2, 57; 4, 11: gloriam, id. ib. 4, 26; 12, 35: tormentum, Cels. 4, 15 init.—
   C Absol., to turn one's attention to, exert one's self for, to purpose, endeavor, intend: pergin, sceleste, intendere hanc arguere? Plaut. Mil. 2, 4, 27 Brix: quod est tibi ante explicandum, quam illuc proficiscare, quo te dicis intendere, Cic. de Or. 2, 42: quod ubi secus procedit, neque quod intenderat, efficere potest, Sall. J. 25, 10: quocumque intenderat, id. ib. 74, 2; cf. id. ib. 64, 1; 102, 1: genera lectionum, quae praecipue convenire intendentibus, ut oratores fiant, Quint. 10, 1, 45: ad nuptias, Just. 13, 6.—
   (b)    With inf.: quo ire intenderant, Sall. J. 107, 7: altum petere intendit, Liv. 36, 44.—
   D Intendere se, to exert one's self, prepare for any thing: se ad firmitatem, Cic. Tusc. 2, 23: se in rem, Quint. 4, 1, 39: qui se intenderunt adversarios in ejus tribunatum, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2.—
   E Intendere animo, to purpose in one's mind, to intend: si C. Antonius, quod animo intenderat, perficere potuisset, Cic. Phil. 10, 4, 9.—
   F To maintain, assert: eam sese intendit esse, Ter. Eun. 3, 3, 19.—Esp., as leg. t. t., to aver, maintain, assert as a plaintiff in court: quo modo nunc intendit, Cic. Quint. 29, 88: si quod intendit adversarius tuus, probationibus implere non possit, Vet. cujusd. Jurec. Consult. 6, 16 Huschke; Dig. 10, 4, 9, § 6. —
To threaten with any thing, to seek to bring upon, to afflict with: alicui actionem perduellionis, Cic. Mil. 14: alicui litem, id. de Or. 1, 10: periculum in omnes, id. Rosc. Am. 3: crimen in aliquem, Liv. 9, 26: injuriarum formulam, Suet. Vit. 7: probra et minas alicui, Tac. A. 3, 36: metum intendere, id. ib. 1, 28.—
Intendere in se, to contemplate one's self: quid sit Deus: totus in se intendat, an ad nos aliquando respiciat, Sen. Q. N. praef. 1.—
I Intendere alicui, to be intended for a person, Stat. S. 3 praef.—
In rhet., to premise, to state as the proposition of a syllogism, Quint. 5, 14, 10.—
In gram., to make long, to use (a syllable) as long: primam syllabam intendit, tertiam corripuit, Gell. 13, 22. 18. — Hence, P. a. in two forms.
   1    inten-tus, a, um.
   A On the stretch, strained, bent: arcus, Cic. Sen. 10, 37; Plin. 8, 8, 8, § 26.—
   B Attentive to, intent upon, waiting for something.
   (a)    With dat.: quem pueri intenti ludo exercent, Verg. A. 7, 380: intentus recipiendo exercitui esse, Liv. 10, 42, 1.—
   (b)    With abl.: aliquo negotio intentus, Sall. C. 2; id. ib. 4; 54.—
   C Absol., eager, intent: at Romani domi militiaeque intenti festinare, Sall. C. 6, 5: senatus nihil sane intentus, id. ib. 16, 5: intenti exspectant signum, Verg. A. 5, 137: intenti ora tenebant, id. ib. 2, 1: totam causam quam maxime intentis, quod aiunt, oculis contemplari, Cic. Fl. 11: intentaque tuis precibus se praebuit aure, Tib. 4, 1, 132. — Comp.: intentiore custodia aliquem asservare, Liv. 39, 19.—Sup.: cum intentissima conquisitione ad triginta milia peditum confecisset, Liv. 29, 35: intentissima cura aliquid consequi, Quint. 10, 1, 111: haec omnia intentissima cura acta, Liv. 25, 22, 4. —
   D Strict: intentum et magnis delictis inexorabilem scias, Tac. A. 12, 42: intentius delectum habere, Liv. 8, 17: intentiorem fore disciplinam, Tac. A. 12, 42.—
   E Raised: intento alimentorum pretio, Tac. H. 1, 89. —
   F Of speech and style, vigorous, nervous: sermo, Cic. de Or. 1, 60, 255: pars orationis, id. ib. 2, 52, 211. — Adv.: in-tentē, with earnestness, attentively, intently: pronuntiare, Plin. Ep. 5, 19: audire, Quint. 2, 2, 13.— Comp. (cf. intense): cum delectus intentius haberetur, Liv. 8, 17: et quo intentius custodiae serventur, id. 25, 30, 5: apparare proelium, id. 8, 1: se excusare, Tac. A. 3, 35: premere obsessos, id. ib. 15, 13: adesse alicui rei, id. ib. 11, 11.—Sup.: exspectans intentissime, Lampr. Elag. 14. —
   2    intensus, a, um.
   A Stretched, tightened, tight: per intensos funes ire, Sen. de Ira, 2, 13.—
   B Violent: intensior impetus, Sen. Ira, 2, 35: virtus in mediocribus modice intensior, Nazar. Pan. ad Const. 23, 2.—
   C Attentive; sup., Aug. Ep. 56 al.— Adv.: intensē, violently; comp.: intensius, Fronto de Fer. Als. 3 Mai.; Schol. Juv. 11, 15; sup.: intensissime, Aug. Mor. Eccl. 19.

Latin > French (Gaffiot 2016)

intendō,⁸ tendī, tentum, ĕre, tr.
    I tendre dans une direction,
1 étendre, tendre vers : dextram ad statuam Cic. Att. 16, 15, 3, étendre sa main droite vers une statue ; brachia remis Virg. En. 5, 136, tendre les bras sur les avirons || telum in jugulum alicujus Plin. Min. Ep. 3, 9, 21, diriger une arme contre la gorge de qqn ; tela in patriam Cic. Prov. 23, diriger des armes contre la patrie ; tela intenta jugulis civitatis Cic. Pis. 5, armes dirigées sur la gorge de la cité
2 [fig.] tendre vers, tourner, diriger : aciem in omnes partes Cic. Tusc. 4, 38, tourner ses regards de tous côtés ; iter in aliquam partem Liv. 10, 43, 13, diriger sa marche d’un certain côté ; quacumque se intenderat Liv. 4, 19, 2, de quelque côté qu’il se portât ; animum in rem Cic. Ac. 2, 46, diriger son esprit sur qqch. ; oculis mentibusque ad pugnam intentis Cæs. G. 3, 26, 2, les yeux et les esprits étant tournés vers le combat, cf. Cæs. C. 3, 19, 5 ; Cic. Phil. 11, 22 ; in aliquem intentus Liv. 2, 33, 6, portant son attention sur qqn ; intentus pugnæ animus Liv. 22, 5, 3, esprit attentif au combat ; in ea re nostrorum intentis animis Cæs. G. 3, 22, 1, les nôtres ayant leur attention concentrée sur cette opération || aliquem ad aliquid Liv. 24, 37, 3, tourner l’attention de qqn vers une chose || alicui actionem, litem Cic. Mil. 36 ; de Or. 1, 42, intenter contre qqn une action, un procès ; periculum in aliquem Cic. Amer. 7, diriger contre qqn la menace d’un danger ; alicui probra et minas Tac. Ann. 3, 36, lancer contre qqn des insultes et des menaces
3 intendere pris abst : a) se tourner vers, se diriger vers : aliquo Cic. de Or. 2, 179, se diriger qq. part ; b) [fig.] tendre vers, viser à : eodem Cic. de Or. 2, 89, viser au même but, cf. Cic. de Or. 1, 135.
    II donner de la tension :
1 tendre, roidir, bander : arcum Cic. Sest. 15, tendre un arc || tabernacula carbaseis intenta velis Cic. Verr. 2, 5, 30, tentes dressées en voiles de lin ; sellam loris Quint. 6, 3, 25, dresser un siège avec des courroies || tendre sur : vincula stupea collo Virg. En. 2, 237, raidir des câbles autour du cou
2 donner de l’extension, de l’intensité, augmenter : primis se intendentibus tenebris Liv. 1, 57, 8, les ténèbres commençant à s’étendre ; intendetur socordia Tac. Ann. 2, 38, l’apathie prendra de l’extension, grandira ; gloriam Tac. Ann. 4, 26, accroître la gloire, cf. Tac. Ann. 4, 2 ; 4, 40, etc.
3 [fig.] tendre les ressorts de, raidir : corpus intenditur Cic. Tusc. 2, 56, le corps se raidit, tend ses ressorts ; se ad firmitatem Cic. Tusc. 2, 56, se raidir pour assurer sa fermeté
4 tendre vers une chose ; intendere animo aliquid Cic. Phil. 10, 9 (sans animo Sall. J. 25, 10 ), se proposer qqch. || fuga salutem petere intenderunt Cæs. G. 3, 26, 5, ils n’eurent plus qu’une pensée, se sauver par la fuite ; quo ire intenderant Sall. J. 107, 7, où ils s’étaient proposé d’aller ; intendentes ut oratores fiant Quint. 10, 1, 45, ceux qui visent à devenir orateurs
5 soutenir, prétendre : intendit se oportere facere Cic. Fam. 1, 2, 2, il prétendit qu’il devait faire... part. irrég. intenditus Fronto Fer. Als. 3.

Latin > German (Georges)

in-tendo, tendī, tentum, ere, I) hin- (entgegen-), herstrecken, hinrichten, -wenden, wohin strecken, spannen, lenken, richten, wenden, 1) eig.: a) übh.: brachia, Ov.: manum, Tac., palmas, Ov.: dextram ad statuam, Cic.: aciem acrem in omnes partes, Verg.: oculos in vultum legentis, Iustin.: brachia remis, die R. ergreifen, Verg.: manus verberibus ultro, entgegenstrecken, Tac. – b) wohin richten, strecken, zücken, zielen, v. Waffen, tela, Sall.: hastas, vorstrecken, Liv.: tormenta, die Geschütze bedienen, Curt.: sagittam, abschnellen, Verg.: telum in iugulum, Plin. ep.: tela iugulis civitatis, Cic.: im Bilde, de ducentis nummis primum intendam ballistam in senem, will ich auf den Leib rücken, Plaut. Bacch. 709. – 2) übtr.: a) tr.: α) seine Bewegung wohin einschlagen, antreten, sich anschicken zu usw., iter ad od. in mit Akk., Liv.: fugam eodem, Curt.: fugam ad Euphratem, Curt: longe diversam (in ganz verschiedener Richtung) fugam, Curt.: longiorem fugam, Curt.: novum alveum, sich bahnen, Curt. – β) seinen Geist usw., wohin richten, wenden, lenken, illuc mentem, Quint.: animum eo (dahin) od. quo (wohin), Cic.: mentem od. animum in alqd, Cic.: animum ad alqd, Cic.: oculos mentesque ad pugnam, Caes.: animum alci rei, Hor. u. Quint.: bl. intendere alci rei, Min. Fel. 7, 5 u. 17, 9: considerationem in alqd, cogitationes ad alqd, Cic.: sensus ad alqd, Cic.: curam in alqd, Liv.: omnes curas in alqm, Curt.: dolorem in ultionis solacia, Iustin. – γ) eine Tätigkeit usw. feindlich gegen jmd. richten, erheben, anstrengen, über jmd. verhängen, eo bellum, Liv.: totum bellum in Hispaniam Hannibalemque, Liv.: periculum alci od. in alqm, Cic.: fallaciam in alqm, auf den Leib (Pelz) rücken mit usw., Ter.: alci dolum, eine Falle legen, Curt.: alci probra ac minas, ausstoßen gegen usw., Tac.: alci litem od. actionem perduellionis, Cic.: crimen in alqm, Liv.: u. adulterii crimen alci, Suet. – b) intr. od. refl.: α) wohin seine Richtung (Wegrichtung) nehmen, sich wenden, seinen Weg nehmen od. einschlagen, quo intendam? Ter.: quo intenderat (sein Reiseziel), in Manliana castra pervenit, Cic.: u. (bildl. in der Rede) ante... quam illuc proficiscare, quo te dicis intendere, Cic. – β) sein Streben auf etw. richten, wohin sein Ziel richten, huc igitur intendit, dahin ging sein Streben, Tac.: u. so huc potius intenderet, Tac.: ea (natura) non satis proficere potuisset, nisi eodem (ebendahin) studio atque imitatione intendisset, Cic.: itaque, quocumque intenderat, res adversae erant, Sall.: v. Lebl., ubi Marius haruspicis dicta eodem intendere (ebendahin zielen, -hindeuten) videt, Sall. – γ) seine Aufmerksamkeit auf etw. richten, auf etw. spannen, aufmerken, achten, lauern, in rem novam, Quint.: ad nuptias Cleopatrae, Iustin. Vgl. 1. intentus. – δ) seine geistige Tätigkeit auf etw. richten, einer Sache sich widmen, ergeben sein, nach etw. streben, mit etw. sich beschäftigen, in Italiam resque urbis, Tac.: ad publicas curas, Tac.: se alienis negotiis, Tac. Vgl. 1. intentus. – II) anspannen, spannen, 1) eig.: a) übh.: arcum, Cic.: chordas, Cic.: citharam, Censor.: vela, Verg.: fauces, Cic.: cutem, Phaedr. – b) prägn., α) m. Dat. od. absol. = spannen, ausspannen, coronas postibus, Ov.: vincula stuppea collo, Verg.: retia ad feras capiendas, Donat. Ter. Andr. 4, 3, 18: spissae nubes se intendunt (caelo), überziehen den H., Curt.: primis se intendentibus tenebris, mit eben anbrechender D., Liv. – β) m. Abl. = mit etw. bespannen, beziehen, tabernacula carbaseis velis, Cic.: sellam loris, Quint.: locum sertis, Verg.: citharam nervis, Quint.: brachia tergo, mit dem Cästus umwinden, Verg.: gracili geminas stamine telas, Ov. – 2) übtr.: a) anspannen, anstrengen, ingenium, Sall.: animum, Cic.: se ad firmitatem, Cic. – b) etw. anstreben, sich zu etw. anschicken, etw. beabsichtigen, consilium, Ter.: si Antonius quod animo intenderat perficere potuisset, Cic.: neque quod intenderat perficere potest, Sall.: m. folg. Infin., fugā salutem petere intenderunt, Caes.: in potestatem redigere animo intendit, Tac.: m. folg. ut u. Konj., intendentes, ut oratores fiant, Quint.: u. (mit vorherg. allg. Acc.) non quod intenderat, ut Adherbalis potiretur, efficere potuit, Sall. – c) anspannen, steigern, heben, erhöhen, α) extensiv, vocem, Verg. u. Quint.: spiritum (das Atmen), Curt. – β) intensiv, alimentorum pretia, Tac.: officia (Diensteifer), Sall.: odium, formidinem, metum, Tac.: leges, schärfen (Ggstz. mitigare), Plin. ep.: vera, übertreiben, Tac. – d) zu beweisen suchen, behaupten, id, quod intenderat, confirmare, Cic.: m. folg. Acc. u. Infin., Lupus intendere coepit, se oportere... facere, Cic.: od. absol., quomodo nunc intendit, Cic. – / Vulg. Fut. intendebis, Itala (psalt. Veron.) Habac. 3, 9: vulg. Partiz. Perf. intenditus, Fronto fer. Als. 3. p. 225, 18 N.

Latin > Chinese

intendo, is, i, tum vel *sum, dere. act. n. 3. :: 走。務。加。更甚。定意。伸開。拉緊。— aciem vel oculos 注目以視。— animum in eam rem 専心行此。— animo 定心。謀。— crimen in eum 告其罪。— in se 顧己。— officia 盡本分。— leges 加律嚴。— totam curam ad hoc vel huic 大専務此事。— iter ad praefectum 往見總督。— vela 起帆。— digitum 指物。— consilium 問主意。— actionem 起訟。— ei bellum 舆彼下戰書。— se adversarium in eum 顯恨彼之貌。— locum sertis 以花圍該處。— vincula collo (dat.) 鎍頸。Lusus principis intendo 加王之耍。Intendamus ultra animum 再往高推念。