πλάζω

English (LSJ)

(A), Ep.impf.

   A πλάζον Od.2.396 : aor. ἔπλαγξα (παρ-) 9.81; Ep. πλάγξα 24.307 :—Pass. and Med., 3.106, etc.; Ep. impf. πλαζόμην 5.389 : fut. πλάγξομαι 15.312 : aor. ἐπλάγχθην (ἀπ-) Il.22.291 ; Ep. πλάγχθην Od.1.2 ; inf. πλάγξασθαι dub. in A.R.3.261 : pres. Med. also πλάττονται Parm.6.5 codd.:—poet. Verb (rare in Prose, v. infr.), turn aside or away from, πλάζει δ' ἀπὸ πατρίδος αἴης Od.1.75 ; ἀλλά με δαίμων πλάγξ' ἀπὸ Σικανίης δεῦρ' ἐλθέμεν 24.307 ; [πρὼν . . ποταμοῖσι] ῥόον πεδίονδε τίθησι πλάζων Il.17.751 :—Pass., πλάγχθη δ' ἀπὸ χαλκόφι χαλκός bronze glanced off from bronze, 11.351 ; πάλιν πλαγχθέντας ὀΐω ἂψ ἀπονοστήσειν balked, baffled, 1.59, cf. Od.13.5 ; τίς πλάγχθη πολὺ μόχθος ἔξω; what woe is warded off afar ? S.OC1231 (lyr.); κεῖθεν δὲ πλαγχθέντες ἱκάνομεν ἐνθάδε Od.13.278 ; Σκύρου μὲν ἅμαρτε, πλαγχθέντες δ' εἰς Ἐφύραν ἵκοντο Pi.N.7.37 (s.v.l.); [Ἀλέξανδρος] ἐπλάζετο ἄγων [Ἑλένην] Hdt.2.117, cf. 116 ; ἀκταῖσιν ὁρμεῖ, δαρὸν ἐκ Τροίας χρόνον ἄλαισι πλαγχθείς E.Or.56; of an exile, Ἄργεϊ νάσθη πλαγχθείς Il.14.120; γένεσις καὶ ὄλεθρος τῆλε μάλ' ἐπλάχθησαν have been banished afar, Parm.8.28 : metaph., ὁ νέος . . ὑπὸ τῆς τύχης . . πλάζεται, ὁ δὲ γέρων καθάπερ ἐν λιμένι τῷ γήρᾳ καθώρμικεν Epicur.Sent.Vat. 17; so perh. ἔνθα δύω νύκτας δύο τ' ἤματα κύματι πηγῷ πλάζετο Od.5.389 (v. infr. 11).    2 baffle, thwart, balk, esp. mentally, οἵ με μέγα πλάζουσι καὶ οὐκ εἰῶσ' ἐθέλοντα Ἰλιου ἐκπέρσαι . . πτολίεθρον Il.2.132 ; πλάζε δὲ πίνοντας balked or bewildered them as they drank, Od.2.396; πίνοντες ἐπλάζοντο, i.e. became drunk, Pi.Fr.166 ; μαινομένῳ πιτύλῳ πλαγχθείς E.HF1189 (lyr.) ; ὁκόσα ἰνδαλμοῖσι διαλλάττοντα ἀνὰ τὸν ἠέρα πλάζει ἡμέας Hp.Ep.18 ; embarrass, trip up, πλάζει τὸν παῖδα τὰ σάνδαλα AP 7.365 (Zon.) ; ἐπλάζοντο πρὸς οὐδένα σκοπόν wavered aimlessly, Plu. Mar.36.    3 Pass., go astray, πλαγχθέντα ἧς ἀπὸ νηός Od.6.278 : c. gen., ἁμαξιτοῦ E.Rh.283 ; μανδρῶν πλαζομένων χοίρων τρειῶν Supp.Epigr.4.647.6 (Maeonia, ii A. D.).    b lose, be deprived of, ὀμμάτων ἐπλάγχθη A.Th.784 (lyr., ἀπ' ὀμμ. codd.).    4 Pass., wander, rove, πλάζομαι ὧδ' Il.10.91 ; ὃς μάλα πολλὰ πλάγχθη Od.1.2 ; πῇ . . πλάζομαι; 13.204, cf.3.95, 16.64 ; ἐπὶ πόντον πλαζόμενοι κατὰ ληΐδ' 3.106; πλάζεσθαι μετ' ἐκεῖνον 16.151 ; ἀλλά πῃ ἄλλῃ πλάζετ' ἐπ' ἀνθρώπους 3.252; κατὰ δὲ πτόλιν αὐτὸς ἀνάγκῃ πλάγξομαι 15.312 ; οἱ πλαζόμενοι the planets, Ti.Locr.97a: never in Com. or correct Att. Prose.    II μέγα κῦμα πλάζ' ὤμους καθύπερθε struck his shoulders, Il.21.269: here and in Od.5.389 (v. supr. 1.1 fin.) Aristarch. (ap.An.Ox.1.149) took πλάζω [ᾱ by nature] as a dialectal form of πλήσσω, perh. rightly; cf. ἐπιπλάζω, προσπλάζω. (In signf. 1 related to πλάγιος as ἅζομαι to ἅγιος; for πλαγξ-, πλαγχθ- codd. sts. have πλαξ-, πλαχθ-, as v.l., Il.1.59, Od.1.2, 9.81 (παρ-), Parm.8.28 ; in signf. 11 perh. a different word.)
πλάζω (B),

   A = πλάσσω (Tarent.), An.Ox.1.62.

German (Pape)

[Seite 623] fut. πλάγξω, aor. ἔπλαγξα, aor. pass. ἐπλάγχθην, wie πλανάω, umherirren machen od. lassen, bes. von der rechten Bahn abführen, verschlagen; πᾶσι (ποταμοῖς) ῥόον πεδίονδε τίθησιν, πλάζων, Il. 17, 751; 21, 269; ἀλλά με δαίμων πλάγξ' ἀπὸ Σικανίης δεῦρ' ἐλθέμεν, Od. 24, 307; u. übertr., irremachen, verwirren, πλάζε δὲ πίνοντας, 2, 396; auch = von dem Vorhaben ablenken, Il. 2, 132. – Pass. umherirren, umherstreifen; ὃς μάλα πολλὰ πλάγχθη, Od. 1, 2; πλαγχθέντα ἧς ἀπὸ νηός, 6, 278; κεῖθεν δὲ πλαγχθέντες ἱκάνομεν ἐνθάδε, 13, 278, u. öfter; ἀπὸ χαλκόφι χαλκὸς ἐπλάγχθη, Erz prallte von Erz ab, Il. 11, 351; πλαγχθέντες, Pind. N. 7, 37; u. so im aor. Aesch. Spt. 766; übertr., τίς πλάγχθη πολύμοχθος ἔξω; Soph. O. C. 1233; δαρὸν χρόνον ἄλαισι πλαγχθείς, Eur. Or. 56; Her. 2, 116; πλαζόμενοι ἀστέρες, den ἀπλανεῖς entgeggstzt, Planeten, Tim. Locr. 97 a.

Greek (Liddell-Scott)

πλάζω: Ἐπικ. παρατ. πλάζον Ὅμ.· ἀόρ. ἔπλαγξα (παρ-) Ὀδ. Ι. 81, Ἐπικ. πλάγξα Ὅμ. ― Παθ. καὶ Μέσ., Ὅμ. κλ., Δωρ. πλάσδομαι Μόσχ. 3. 24· Ἐπικ. παρατ. πλαζόμην Ὀδ.· μέλλ. πλάγξομαι Ὀδ. Ο. 312· ἀόρ. ἐπλάγχθην (ἀπ-) Ὅμ., Ἐπικ. πλάγχθην Ὅμ.· ὡσαύτως ἐπλαγξάμην ἀμφίβ. παρ’ Ἀπολλ. Ρόδ. Γ. 261, 1066· (ἴδε ἐν λ. πλήσσω). Ποιητ. ῥῆμ. (ἴδε κατωτ.), = πλανάω, κάμνω τινὰ νὰ πλανηθῇ, περιπλανῶ, πλάζει δ’ ἀπὸ πατρίδος αἴης Ὀδ. Α. 75· ἀλλά με δαίμων πλάγξ’ ἀπὸ Σικανίης Ω. 307· ῥόον πεδίονδε τίθησι πλάζων (ἔνθα τὸ τίθησι πλάζων εἶναι σχεδὸν ὡς τὸ πλάζει), Ἰλ. Ρ. 751. 2) μεταφορ., περιπλανῶ, πλάζε δὲ πίνοντας Ὀδ. Β. 396· (πρβλ. πίνοντες ἐπλάζοντο Πινδ. Ἀποσπ. 147)· οἵ με μέγα πλάζουσι, μὲ παραπλανῶσιν ἀπὸ τοῦ σκοποῦ μου, Ἰλ. Β. 132. ΙΙ. Παθ., πλανῶμαι, περιφέρομαι, περιπλανῶμαι, ὃς μάλα πολλὰ πλάγχθη Ὀδ. Α. 2· πῆ... πλάζομαι; Ν. 204· κεῖθεν δὲ πλαγχθέντες αὐτόθι 278· πλ. ἐπὶ πόντον πλαζόμενοι κατὰ ληίδ’ Γ. 106· ἀλλά πη ἄλλῃ πλάζετ’ ἐπ’ ἀνθρώπους αὐτόθι 252· πλαγχθέντα ἧς ἀπὸ νηὸς Ζ. 278· ἀπὸ χαλκόφι χαλκὸς ἐπλάγχθη, ἀπεκρούσθη, παρετράπη, Ἰλ. Λ. 351· ― οὕτω παρὰ μεταγεν. ποιηταῖς, πλαγχθέντες Πινδ. Ν. 7. 55, πρβλ. Εὐρ. Ὀρ. 56, Ἡρ. Μαιν. 1187· μετὰ γεν., πλανῶμαι ἀπό τινος, ὀμμάτων ἐπλάγχθη Αἰσχύλ. Θήβ. 784· ἁμαξιτοῦ Εὐρ. Ρῆσ. 283· οὕτω, τίς πλάγχθη πολύμοχθος ἔξω· ὅ ἐστι τίς ἐπλάγχθη ἔξω τοῦ πολύμοχθος εἶναι (εἰ δὲ μὴ νοητέον τὸ κάματος ἐκ τῆς ἑπομένης προτάσεως, τίς κάματος πολύμοχθος πλάγχθη ἔξω;), Σοφ. Ο. Κ. 1231· ― σπάνιον παρὰ τοῖς πεζογράφοις, τῇ τε ἄλλῃ πλαζόμενος παρ’ Ἡροδ. 2. 116· οἱ πλαζόμενοι, οἱ πλανῆται, Τίμ. Λοκρ. 97Α· οὕτω παρὰ Πολυβ., Πλουτ., κλπ., ἀλλ’ οὐδέποτε παρὰ τοῖς Κωμ. ἢ τοῖς δοκίμοις Ἀττ. πεζογράφοις. ΙΙΙ. Ἐν δυσὶ χωρίοις τοῦ Ὁμήρου κεῖται ἐπὶ κυμάτων, μέγα κῦμα... πλάζ’ ὤμους καθύπερθε Ἰλ. Φ. 269· καὶ ἐν τῷ παθ., κύματι πηγῷ πλάζετο Ὀδ. Ε. 388· ― ἐνταῦθα ὁ Ἀρίσταρχος ἐκλαμβάνει ἀντὶ πλῆσσε, πλήσσετο, ἔπληττεν· ἐπλήττετο· ἀλλὰ δύναται νὰ ληφθῇ καὶ ὡς = σφάλλω, κάμνω τινὰ νὰ παραπατήσῃ, ἢ παραπλανῶ, οὕτω, πλάζει τὸν παῖδα τὰ σκάνδαλα Ἀνθ. Π. 7. 365.

French (Bailly abrégé)

f. πλάγξω, ao. ἔπλαγξα, pf. inus.
Pass. ao. ἐπλάγχθην;
1 faire vaciller, faire chanceler, acc.;
2 écarter du droit chemin, faire errer çà et là : ἀπὸ πατρίδος αἴης OD loin de la patrie ; fig. dérouter, embrouiller, troubler, acc. ; particul. détourner d’un projet, acc. ; Pass. s’égarer, errer çà et là : ἧς ἀπὸ νηός OD loin de son navire ; ἐπὶ πόντον OD errer sur la mer ; ἐπ’ ἀνθρώπους OD errer parmi les hommes ; ἀπὸ χαλκόφι χαλκὸς ἐπλάγχθη IL l’airain rebondissait de l’airain.
Étymologie: p. *πλάγjω, de la R. Πλαγ, frapper ; cf. πλήσσω.

English (Autenrieth)

(cf. πλήσσω), aor. πλάγξε, mid. fut. πλάγξομαι, pass. aor. πλάγχθη, part. πλαγχθείς: I. act., strike, Il. 21.269; esp., strike or drive back, cause to drift; ῥόον, τινὰ ἀπὸ πατρίδος, Il. 17.751, α , Od. 24.307; met., of the mind, ‘make to wander,’ ‘confuse,’ Od. 2.396.— II. mid. and pass., be driven, drift, wander; ‘be struck away,’ ‘rebound,’ Il. 11.351.

English (Slater)

πλάζω pass.
   a wander, go astray ὁ δἀποπλέων Σκύρου μὲν ἅμαρτε, πλαγχθέντες δ' εἰς Ἐφύραν ἵκοντο (Boeckh: ἅμαρτεν ἵκ. δ' εἰς ἐφ. codd.) (N. 7.37)
   b met., wander in one's mind, lose one's senses αὐτόματοι δ' ἐξ ἀργυρέων κεράτων πίνοντες ἐπλάζοντο (sc. Κένταυροι) fr. 166. 5.

Greek Monolingual

(I)
Α
(ποιητ. τ.)
1. κάνω κάποιον να περιπλανάται, τον εκτρέπω από τον δρόμο του και από τον σκοπό του, παραστρατίζω (α. «ἀλλά με δαίμων πλάγξ' ἀπὸ Σικανίης δεῡρ' ἐλθέμεν», Ομ. Οδ.
β. «Σκύρου μὲν ἅμαρτεν, ἵκοντο εἰς Ἐφύραν πλαγχθέν
τες», Πίνδ.)
2. εμποδίζω, προσκρούω («πλάζει τὸν παῑδα τὰ σάνδαλα», Ζωναρ.)
3. (για τα κύματα) (κυρίως στον Όμ.) πλήσσω, χτυπώ («κῡμα... πλαζ' ὤμους καθύπερθεν», Ομ. Ιλ.)
4. μτφ. αποπλανώ, εξαπατώ («οἵ με μέγα πλάζουσι καὶ οὺκ εὶῶσ' ἐθέλοντα Ἴλιον ἐκπέρσαι», Ομ. Ιλ.)
5. παθ. πλάζομαι αποβάλλω ή χάνω κάτι («πατροφόνῳ χερὶ τῶν... ὀμμάτων ἐπλάγχθη», Αισχύλ.)
6. (η μτχ. μέσ. ενεστ.) πλαζόμενοι
οι πλανήτες.
[ΕΤΥΜΟΛ. Το ρ. πλάζω ανάγεται στη συνεσταλμένη βαθμίδα (πλᾰγ-) της ΙΕ ρίζας plā-k-/plā-g- «χτυπώ» (βλ. και λ. πλήσσω), με ηχηρό -γ-, εκφραστική έρρινη παρέκταση και επίθημα -jo (πλάζω < πλαγ-γ-jο, πρβλ. κλάζω < κλάγγ-jο). Η λ. αντιστοιχεί με το λατ. plango «πλήττω, χτυπώ το στήθος από λύπη» (πρβλ. γαλλ. plaindre «παραπονιέμαι», γερμ. plagen «βασανίζω», αγγλ. plaint «θρήνος»). Στην Ελληνική, το ρ. με την αρχική σημ. της ρίζας «χτυπώ» απαντά σε ορισμένα χωρία στον 'Ομηρο σχετικά με κύματα, καθώς και στο τοπωνύμιο Πλαγκταί, στην περίπτωση που αυτό αντιστοιχεί προς τις Συμπληγάδες. Η χρήση αυτή του ρ. για τα κύματα που χτυπούν και, επομένως, εκτρέπουν τα πλοία από τον δρόμο τους οδήγησε πιθ. στη σημ. «κάνω κάποιον να περιπλανάται», η οποία υπήρχε ήδη στα σύνθ. ἀπο-πλάζω, παρα-πλάζω κ.λπ. και η οποία τελικά επικράτησε και επεκτάθηκε και στη σημ. τη σχετική με σφάλματα του νου].———————— (II)
Α
(στους Ταραντίνους) πλάθω.

Greek Monotonic

πλάζω: Επικ. παρατ. πλάζον, αόρ. αʹ ἔπλαγξα, Επικ. πλάγξα — Παθ. και Μέσ., Δωρ. πλάσδομαι, Επικ. παρατ. πλαζόμην, μέλ. πλάγξομαι, αόρ. αʹ ἐπλάγχθην, Επικ. πλάγχθην· όπως το πλανάω·
I. 1. κάνω κάποιον να περιπλανιέται ή να περιφέρεται, σε Όμηρ.
2. οδηγώ σε σφάλμα, μπερδεύω, παραπλανώ, στον ίδ.
II. Παθ., περιπλανιέμαι, περιφέρομαι, τριγυρίζω, σε Ομήρ. Οδ.· ἀπὸχαλκόφι χαλκὸς ἐπλάγχθη, ο χαλκός εξοστρακίστηκε από τον χαλκό, σε Ομήρ. Ιλ.· με γεν., περιπλανιέμαι από κάποιον, ἁμαξιτοῦ, σε Ευρ.· ομοίως, τίς πλάγχθη πολύμοχθος εἶναι; σε Σοφ.
III. μέγα κύμα πλάζ' ὤμους, το κύμα οδήγησε τον ώμο του πιο πέρα, σε Ομήρ. Ιλ. — Παθ., κύματι πλάζετο, οδηγήθηκε παράμερα από το κύμα, σε Ομήρ. Οδ.