nunc

Latin > English (Lewis & Short)

nunc: adv. Sanscr. nu, nūnam, now; Gr. νύ, νῦν; cf. Lat. num, with demonstr. -ce,
I now, at present, at this time (prop of that which is present to the speaker or writer).
   A In gen.
   1    Contrasted with past time (opp. tum, tunc, antea, quondam, aliquando, olim, etc.): longe aliam, inquam, praebes nunc atque olim, Plaut. As. 1, 3, 53; Ter. Heaut. 2, 1, 4: alium esse censes nunc me atque olim, id. And. 3, 3, 13: omnia, quae sunt conclusa nunc artibus, dispersa quondam fuerunt, Cic. de Or 1, 42, 187: sed tu illum animum nunc adhibe, quaeso, quo me tum esse oportere censebas, id. Fam. 6, 1, 16; Ter. Ad. 1, 2, 24; Verg. A. 6, 776: sed erat tunc excusatio oppressis; nunc nulla est, Cic. Phil. 7, 5, 14; Liv. 4, 34, 6; 4, 25, 13: arx minus aliquanto nunc munita quam antea, Cic. Div. in Caecil. 5, 13: nunc si videtur, hoc; illud alias, id. Tusc. 1, 11, 23; Liv. 29, 18, 18; Suet. Tib. 29: aut nunc ... aut aliquando, Cic. Mil. 25, 67: ante hoc tempus numquam ... sed nunc, id. Ac. 1, 1, 3.—
   2    Contrasted with future time (opp. postea, mox, olim, etc.): Cluentio nisi nunc satisfecero, postea satisfaciendi potestas non erit, Cic. Clu. 4, 10; Liv. 39, 19, 6: deos nunc testes esse, mox fore ultores, id. 3, 2, 4; 3, 25, 8: qui olim nominabitur, nunc intellegitur, Quint. 10, 1, 104; Verg. A. 4, 627; cf. Liv. 40, 15, 4.—
   3    Absol. of present time, without suggestion of contrast, = hodie, nostro tempore: nunc tibi pater hic est, Plaut. Capt. 5, 4, 21: Marcellus, qui nunc aedilis curulis est, Cic. de Or. 1, 13, 57.— With the interrog. ne, in the form nun-cine (for num-ce-ne; ante-class.): hem, nuncin demum? Ter. And. 4, 1, 59.—
   B Strengthened by demum, denique, primum (v. h. vv.): nunc demum intellego, Plaut. Mil. 2, 6, 62; Ter. Heaut. 2, 3, 12: nunc demum rescribo his litteris, Cic. Att. 16, 3, 1: tantum accessit, ut mihi nunc denique amare videar, antea dilexisse, id. ib. 14, 17, A, 5; id. Fam. 9, 14, 11; Ov. A. A. 3, 121: nunc, quam rem oratum huc veni, primum proloquar, Plaut. Am. prol. 50; 2, 2, 63; 2, 2, 52: nunc primum hoc aures tuae crimen accipiunt? Cic. Verr. 2, 2, 8, § 24; 2, 2, 60, § 147: hoc quoque propter tuos ternos denarios nunc primum postulatur, id. ib. 2, 3, 25, § 63.—
   C In special phrases.
   1    Ut nunc est, as things now are, in the present state of affairs, as matters stand: constitui, ut nunc est, cum exercitu proficisci, Poll. ap. Cic. Fam. 9, 31, 17: quae (causae) si manebunt ... et, ut nunc est, mansurae videntur, Cic. Att. 12, 29, 1: suaviter, ut nunc est, inquam, Hor. S. 1, 9, 5.—
   2    Qui nunc sunt, the men of this time, those now living, the present age: judiciis, qui nunc sunt. hominum, Cic. ad Q. Fr. 1, 1, 15, § 43; Plin. 22, 25, 71, § 147; cf.: tace stulta: non tu nunc hominum mores vides? of the men of this day, Plaut. Pers. 3, 1, 57.—
   3    Nunc ipsum, just now, at this very time: quin nunc ipsum non dubitabo rem tantam abicere si id erit rectius, Cic. Att. 7, 3, 2; 8, 9, 2; 12, 40, 2: nunc tamen ipsum, id. ib. 12, 16, 11.—Nunc repeated with emphasis: nunc, nunc o liceat crudelem abrumpere vitam, Verg. A. 8, 579 (al. nunc o nunc); 5, 189: nunc, nunc adeste, nunc in hostiles domos Iram vertite, Hor. Epod. 5, 53.—
II Transf.
   A Of past or future time, conceived as present, now, at that time.
   1    Of past time: id adeo nos nunc factum invenimus, Plaut. Most. 2, 2, 46: item Menandri Phasma nunc nuper dedit (Gr. νῦν ἄρτι), Ter. Eun. prol. 9: nunc in causā refrixit, Cic. Planc. 23, 55: quos ego campos antea nitidissimos vidissem, hos ita vastatos nunc videbam, ut, etc., id. Verr. 2, 3, 18, § 47: nunc reus erat apud Crassum, id. Att. 2, 24, 4: cum eum antea tui similem in dicendo viderim, tum vero nunc ... multo videbam similiorem, id. Brut. 71, 250: incerto nunc etiam exitu victoriae signa intulerunt, Caes. B. G. 7, 62, 6; 6, 40, 6: nunc Saliaribus Ornare pul vinar deorum Tempus erat dapibus, Hor C. 1, 37, 2.—Esp. in orat. obliq., where the nunc of direct narration is retained: dixit, nunc demum se voti esse damnatum, Nep Timol. 5, 3; Liv. 3, 19, 8; 3, 40, 10; 8, 33, 18; 8, 34, 3; 42, 52, 8: nec nunc adulteria objecturum ait, Tac. A. 11, 30; cf. Nipperd. ad Tac. A. 14, 35; Krebs, Antibarb. p. 774. —
   2    Of future time (rare): quis nunc te adibit? Cui videberis bella? Quem nunc amabis? Cat. 8, 16 sq.; Just. 8, 2, 10.—
   B Of the state of affairs, the condition of the argument, etc., now, under these circumstances, in view of this.
   1    In gen.: nunc quoniam hominem generavit et ornavit deus, perspicuum sit, etc., Cic. Leg. 1, 9, 27; Prop. 4, 9, 73: vera igitur illa sunt nunc omnia, Cic. Ac. 2, 33, 106: non ego nunc vereor, ne sis mihi vilior istis, Prop. 1, 2, 25; Ov. F. 1, 333: nunc itaque et versus et cetera ludicra pono, Hor. Ep. 1, 1, 10: quid nunc? Plaut. As. 3, 3, 71; id. Aul. 2, 3, 77.—
   2    Introducing a fact or conclusion opposed to a previous supposition or thought: etiamsi ad vos esset singulos aliquid ex hoc agro perventurum, tamen honestius eum vos universi quam singuli possideretis. Nunc vero cum ad nos nihil pertineat, etc., Cic. Agr. 2, 31, 85; id. Tusc. 3, 1, 2; id. Cat. 2, 7, 16; id. Font. 11, 24: si ecastor nunc habeas quod des, alia verba perhibeas; nunc quia nihil habes, maledictis te eam ductare postulas, Plaut. As. 1, 3, 36; id. Bacch. 3, 3, 8; Quint. 8, 6, 48; 10, 5, 7; Liv. 21, 40, 3: quodsi Mazaeus supervenisset, ingens clades accipi potuit: nunc, dum ille segnis in eo tumulo sedet, etc., Curt. 4, 12, 15.—
   C Nunc ... nunc, now ... now; at one time, at another; sometimes ... sometimes: tribuni plebis nunc fraudem, nunc neglegentiam consulum accusabant, Liv. 4, 2: nunc hac parte, nunc illā, id. 34, 13: ut nunc in liminibus starent, nunc errabundi domos suas pervagarentur, id. 1, 29: nunc hos, nunc illos aditus omnemque pererrat Arte locum, Verg. A. 5, 441; 5, 189: nunc huc, nunc illuc curro, Ov. H. 10, 19.—Also thrice repeated: nunc ad prima signa, nunc in medium, nunc in ultimo agmine aderat, Curt. 7, 3, 17; Just. 4, 1, 4; and even five times, Sen. Dial. 5 (Ira), 3, 6.—The first nunc is sometimes poetically omitted: pariterque sinistros, Nunc dextros solvere sinus, Verg. A. 5, 830.—
   b Nunc ... mox, Vell. 2, 63.—
   c Nunc ... postremo, Liv. 3, 49.—
   d Nunc ... modo, Liv. 8, 32; Ov. M. 13, 922.—
   D In forming a climax, but now, Plaut. Bacch. 3, 3, 8: quae quidem multo plura evenirent, si ad quietem integri iremus: nunc onusti cibo et vino perturbata et confusa cernimus, Cic. Div. 1, 29, 60: si haec non ad cives Romanos, si non ad homines, verum ad bestias conqueri vellem, tamen tantā rerum atrocitate commoverentur. Nunc vero cum loquar apud senatores populi Romani, etc., id. Verr. 2, 5, 67, § 171: si ... nunc (vero), id. Font. 11, 25; id. Cat. 2, 7, 14; id. Fam. 15, 13, 3: cum aliquid videbatur caveri posse, tum id neglegi dolebam; nunc vero, eversis omnibus rebus, etc., id. ib. 6, 21, 1: cum ... nunc vero, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 19, 1.—
   E In a transition, to introduce a new subject, in that case, now, then: abi nunc, populi fidem implora, Auct. ap. Cic. Fam. 10, 32, 3; Sen. Ben. 5, 12, 3 sq.; 6, 35, 5; Plaut. Stich. 1, 3, 17; cf. Sall. J. 14, 17; for nunciam, v. iam, I. A. 1. b.

Latin > French (Gaffiot 2016)

nunc,⁴ (num-ce), adv.,
1 [sens temporel] maintenant, à présent : a) nunc..., quondam Cic. de Or. 1, 187, à présent..., autrefois ; erat tunc... ; nunc Cic. Phil. 7, 14, il y avait alors... ; maintenant ; nunc hoc, illud alias Cic. Tusc. 1, 23, traitons ce point-ci maintenant, le second une autre fois ; aut hunc nunc cogitare aut molitum aliquando aliquid putas Cic. Mil. 67, tu crois ou qu’il médite qqch. maintenant ou qu’il a machiné qqch. un jour ; nunc demum Cic. Att. 16, 3, 1, maintenant seulement ; nunc olim Virg. En. 4, 627 ; Luc. 9, 604, maintenant ou qq. jour, tôt ou tard ; ut nunc est Cic. Att. 12, 29, 1, pour le moment ; nunc ipsum Cic. Att. 7, 3, 2, à présent même, à ce moment précisément, cf. Cic. Att. 8, 9, 1 ; 12, 40, 2 ; b) [avec verbes au passé, qqf. au fut., transportés par la pensée dans le prés.] : quos campos... vidissem, hos nunc videbam... Cic. Verr. 2, 3, 47, ces champs que pourtant j’avais vus..., je les voyais maintenant..., cf. Cic. Planc. 55 ; Att. 2, 24, 4 ; Br. 250 etiam nunc Cæs. G. 6, 40, 6 ; 7, 62, 6 ] ; [d. le st. ind.] Nep. Timol. 5, 3 ; Liv. 3, 19, 8 ; 3, 40, 10, etc. || [avec fut.] désormais : Catul. 8, 16 ; c) nunc... nunc, tantôt... tantôt non classique] : Curt., Liv.
2 [sens logique] : a) vera igitur illa sunt nunc omnia Cic. Ac. 2, 106, ainsi donc maintenant tous ces dogmes sont vrais, cf. Cic. Leg. 1, 27 ; b) [opposition à une hypothèse] nunc, nunc autem, nunc vero, mais, mais en réalité (grec νῦν δέ) : si nihil animus præsentiret... ; nunc... Cic. Arch. 29, si l’âme ne pressentait rien... ; mais..., cf. Tusc. 3, 2 ; Verr. 2, 5, 171 ; etc. nuncin = nuncne Ter. Andr. 683, est-ce maintenant que...?

Latin > German (Georges)

nunc, Adv. (num-ce, s. num), jetzt, nun, I) eig., zur Angabe der Zeit, a) der gegenwärtigen = jetzt, sowohl in dem gegenwärtigen Augenblicke als übh. = in der Gegenwart, zu unserer Zeit, Komik., Cic., Caes. u.a.: tunc... nunc, Cic.: nunc... tum, Liv.: nunc... ante, Cic.: nunc... alias, Cic.: nunc... aliquando, Cic.: nuper... nunc, Cic.: nunc... olim, Ter.: nunc... quondam, Ov.: nunc olim, über kurz oder lang, Lucan.: nunc ipsum, gerade jetzt, Cic.: nunc cum maxime, in dieser Zeit gerade, Sen.: nunc primum, jetzt zunächst, Plaut., u. jetzt erst, Plaut.: iam nunc od. nunc iam, jetzt eben, jetzt nun, schon jetzt, erst jetzt, noch jetzt, Cic. u.a. (vgl. nunciam): nunc demum, jetzt erst, Cic. u.a.: nunc tandem, jetzt endlich, Cic. u.a.: ut nunc est, bei jetzigen Umständen, vor der Hand, Cic.: usque ad nunc, bis zu unserer Zeit, Oros. 1, 8, 9; 2, 1, 4; 2, 5, 8: a nunc, von jetzt an, Eccl. (s. Rönsch Itala p. 232). – nunc attrib. = jetzige, nunc homines, die jetzigen Menschen, die Mitwelt, Plaut. Pers. 385. – b) der vergangenen u. zukünftigen, insofern man sie in die Gegenwart herein versetzt = jetzt, nun, nunc reus erat, Cic.: nunc in causa refrixit (crimen), Cic.: nunc demum se voti esse damnatum, Nep.; vgl. ut Paris hanc rapuit, nunc demum uxore carere non potes, Ov.: nunc nuper, vor kurzem, neulich, Ter.: quis nunc te adibit? quem nunc amabis? Catull.: nunc tempus erat, mit folg. Infin., jetzt wäre es Zeit gewesen, Hor.; u. bl. nunc erat, Petron. – c) nunc... nunc, jetzt... jetzt, bald... bald, nunc huc, nunc illuc et utroque sine ordine curro, Ov.: nunc fraudem nunc neglegentiam accusabant, Liv.: nunc... nunc... nunc, Iustin.: nunc... interdum... nunc, Ov.: modo... nunc, Ov.: modo... interdum... nunc... nunc, Ov.: nunc... nunc... modo... modo, Ov.: nunc... mox, Vell. – mit Auslassung des ersten nunc, sinistros, nunc dextros, bald... bald, Verg. – II) übtr.: 1) zur Vermittelung des Überganges auf eine andere Sache = nun, also, Plaut. Stich. 171. Prop. 4, 11, 73 u.a. – 2) (wie νῦν δέ) zur Angabe des Gegensatzes, nun, nun aber, so aber, so aber vollends, verstärkt, nunc autem, nunc vero (s. Ochsner Cic. ecl. p. 343. Fabri Sall. Iug. 14, 17), absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum: nunc propter te pravus factus est, Plaut.: quae quidem multo plura evenirent, si ad quietem integri iremus: nunc onusti cibo et vino perturbata et confusa cernimus, Cic. – sic philosophi debuerunt intellegere inesse aliquem habitatorem in hac caelesti ac divina domo. Nunc autem mihi videntur ne suspicari quidem etc., Cic.: si quisque iudicare posset, quae vis totius esset naturae... Nunc vero a primo mirabiliter occulta natura est etc., Cic. – / nuncin = nuncne, Ter. Andr. 683.

Latin > English

nunc ADV :: now, today, at present