scio: Difference between revisions
Θυμῷ χαρίζου μηδέν, ἄνπερ νοῦν ἔχῃς → Si mens est tibi, ne cedas iracundiae → Dem Zorn sei nicht zu Willen, bist du bei Verstand
(3_12) |
(3) |
||
| Line 7: | Line 7: | ||
{{Georges | {{Georges | ||
|georg=scio, īvī u. iī, ītum, īre, [[wissen]], in [[Erfahrung]] gebracht [[haben]], [[erfahren]], I) im allg. (Ggstz. opinari, arbitrari): a) m. Acc.: [[unde]] id scis? Ter.: [[haec]] sci visti et me cela visti? Plaut.: id [[equidem]] [[ego]] [[certo]] [[scio]], Plaut.: scire istarum rerum [[nihil]], Cic.: [[nemo]] [[omnia]] potest scire, [[Varro]]: [[quam]] (rem) triduo sciturus es, [[wissen]] ([[erfahren]]) wirst, Cic.: [[ebenso]] scituros id hostes [[ratus]], Liv. – [[quod]] sciam, [[was]] [[ich]] wüßte, soviel [[ich]] [[weiß]], [[Komik]], u. Cic.: [[ebenso]] [[quantum]] [[ego]] [[quidem]] sciam, Quint. – [[quod]] [[scio]], omne ex [[hoc]] [[scio]], Plaut.: [[quasi]], si [[quid]] [[aliquando]] [[scio]], [[non]] ex [[isto]] soleam scire, Cic. – im [[Passiv]], an [[vero]] [[nihil]] certum sciri possit, Cic.: id de Marcello [[aut]] [[certe]] de [[Postumia]] sciri potest, kann [[von]] M., [[oder]] [[wenigstens]] [[von]] P. [[erfahren]] [[werden]], Cic. – b) m. Infin. od. Acc. u. Infin.: [[scio]] [[tibi]] [[ita]] placere, Cic.: quas scitis exstare, Cic.: scimus Atilium appellatum [[esse]] sapientem, Cic.: [[non]] se [[tam]] [[barbarum]] [[neque]] [[tam]] imperitum [[esse]], ut [[non]] sciret (= nesciret) [[neque]] [[bello]] Allobrogum [[proximo]] Aeduos Romanis [[auxilium]] tulisse [[neque]] etc., Caes. – [[licet]] scire ([[man]] muß [[wissen]]) [[hunc]] (puerum) [[lumen]] futurum, Liv.: [[proinde]] sciatis [[licet]] (laßt [[euch]] gesagt [[sein]]) [[aut]] intraturum me urbem [[aut]] oppugnaturum, Curt. – scires ([[man]] sollte [[meinen]]) a Pallade doctam, Ov.: [[ebenso]] scires [[non]] [[ibi]] genitum Manium Curium, Plin. – impers., [[hoc]] scitis omnes, [[usque]] [[adeo]] hominem in [[periculo]] fuisse, [[quoad]] [[scitum]] sit Sestium vivere, Cic. – im [[Passiv]] m. Nom. u. Infin., [[Christus]] scitur ([[man]] [[weiß]] [[von]] Chr.) [[vocis]] simplicis iussione ambulatum dedisse contractis, Arnob. 1, 48. – c) [[mit]] indir. Fragesatz, [[quae]] accommodata [[regno]] [[suo]] sint, ipsum [[optime]] scire, Liv.: [[neque]] sciebatur, [[quae]] [[senatus]] [[Romani]] de [[bello]] et pace [[sententia]] esset, Liv.: [[nec]] quā [[primum]] [[aut]] [[potissimum]] parte ferrent opem [[satis]] scire poterant, Liv.: cum sciatis, [[quo]] quaeque [[res]] inclinet, Cic.: ex [[tribus]] istis modis rerum publicarum [[velim]] scire [[quod]] optimum iudices, Cic.: ut [[quis]] et [[unde]] sit scire possimus, Cic.: [[quid]] [[rei]] esset, [[nemo]] [[satis]] [[pro]] [[certo]] scire, Liv.: avere te [[certo]] scire (zu [[erfahren]]), [[quid]] [[hic]] agatur, tum a me scire, [[non]] [[quo]] certiora sint ea, [[quae]] etc.,... [[quam]] etc., Cic.: [[cui]] [[vis]] [[facile]] scitu est, [[quam]] fuerim [[miser]], Ter.: scire velis, [[cur]] etc., Hor.: [[scin]] tu ut [[tibi]] [[res]] se habeat? Ter.: u. so scientem te faciam ([[ich]] will dir zu [[wissen]] [[tun]]), [[quidquid]] [[egero]], Plaut.: [[haud]] [[scio]] an, s. [[anno]]. I, 2, a. – bl. vorklass. [[scio]] [[mit]] dem [[Indikativ]] im indir. Fragesatz, Plaut. Bacch. 78 u.a. – [[elliptisch]]: at [[scin]] [[quo]] [[modo]]? weißt du, [[wie]] [[ich]] dich (traktieren werde)? eine Drohformel, Plaut. Amph. 356 u.a. (s. [[Weise]] Plaut. Poen. 1, 2, 165). – d) absol.: me sciente, Plaut.: scies, du sollst es [[erfahren]], so wisse! Ter.: [[scio]], [[ironisch]] = [[natürlich]], Ter.: quem (Catonem), ut scitis, [[unice]] [[dilexi]], Cic. – [[statim]] [[fac]], ut sciam, Cic.: [[nemo]] ex me scibit, Ter.: [[nihil]] facilius scitu est, Liv.: [[scito]] [[huic]] [[opus]] est, Ter. – m. de u. Abl., cum is, [[qui]] de omnibus scierit, de [[Sulla]] se scire negarit, Cic. Sull. 39. – II) insbes.: A) [[wissen]], a) = [[verstehen]], gelernt [[haben]], [[können]], α) m. Acc.: omnes linguas, Plaut.: litteras, Cic. (vgl. [[littera]] no. I. u. no. II, B, 2, c. Bd. 2. S. 679 u. 684): musicam, Vitr. – im [[Passiv]], [[ars]] earum rerum est, [[quae]] sciuntur, Cic. – β) m. Infin.: [[scisti]] [[uti]] [[foro]], du hast gelernt, dich in die [[Welt]] zu [[schicken]], Ter.: [[quae]] ([[lex]] naturae) vetat ullam rem [[esse]] cuiusquam [[nisi]] [[eius]], [[qui]] tractare et [[uti]] sciat, Cic.: vincere scis, Liv. ([[mehr]] Beisp. s. [[bei]] Fabri Liv. 22, 51, 4). – γ) absol.: scire [[Graece]], [[Latine]], Cic. – scire fidibus, [[des]] Saitenspieles [[kundig]] [[sein]], Ter. eun. 133. Solin. 9, 14 (vgl. docere fidibus, Cic. ep. 9, 22, 3, discere fidibus, Cic. de sen. 26). – [[mit]] de u. Abl., de legibus instituendis, de [[bello]], de pace... Lycurgum [[aut]] Solonem [[scisse]] [[melius]] [[quam]] Hyperidem [[aut]] Demosthenem, Cic. de or. 1, 58. – b) = [[einsehen]], [[sich]] [[bewußt]] [[werden]], [[merken]], [[cor]] dolet, [[quom]] [[scio]], ut [[nunc]] [[sum]] [[atque]] ut fui, Plaut. most. 149: m. folg. Acc. u. Infin., [[scivi]] [[extemplo]] rem de compecto geri, Plaut, capt. 484: [[eum]] [[vos]] [[esse]] [[meum]] servom scitis? Plaut. Poen. 724. – B) scire alqm, a) jmd. [[kennen]], alqm, Tert. apol. 5 u. 21. Spart. Hadr. 21, 2. Apul. [[met]]. 6, 23: alqm [[bene]], Capit. Anton. phil. 10, 5: [[mit]] dopp. Acc., alqm puerum [[scisse]], Spart. [[Car]]. 2, 1. – b) euphemist., vom Manne [[etwas]] [[wissen]] [[wollen]], ihn im [[Beischlaf]] [[erkennen]], virum suum, [[von]] der [[Frau]], Treb. Poll. trig. tyr. 30, 12. – / Archaist. Imperf. [[scibam]], scibas etc., [[Komik]]. u. Lucr.: [[Fut]]. [[scibo]], scibis etc., [[Komik]]. u. [[Cato]]. – [[scin]] [[für]] scisne, [[Komik]]. – Synk. Perf. [[scisti]], Ter. u. Ov.: regelm. Infin. Perf. [[scisse]], Cic. u.a. (vgl. Quint. 1, 6, 17). Vgl. übh. Georges Lexik. der lat. Wortf. S. 623. | |georg=scio, īvī u. iī, ītum, īre, [[wissen]], in [[Erfahrung]] gebracht [[haben]], [[erfahren]], I) im allg. (Ggstz. opinari, arbitrari): a) m. Acc.: [[unde]] id scis? Ter.: [[haec]] sci visti et me cela visti? Plaut.: id [[equidem]] [[ego]] [[certo]] [[scio]], Plaut.: scire istarum rerum [[nihil]], Cic.: [[nemo]] [[omnia]] potest scire, [[Varro]]: [[quam]] (rem) triduo sciturus es, [[wissen]] ([[erfahren]]) wirst, Cic.: [[ebenso]] scituros id hostes [[ratus]], Liv. – [[quod]] sciam, [[was]] [[ich]] wüßte, soviel [[ich]] [[weiß]], [[Komik]], u. Cic.: [[ebenso]] [[quantum]] [[ego]] [[quidem]] sciam, Quint. – [[quod]] [[scio]], omne ex [[hoc]] [[scio]], Plaut.: [[quasi]], si [[quid]] [[aliquando]] [[scio]], [[non]] ex [[isto]] soleam scire, Cic. – im [[Passiv]], an [[vero]] [[nihil]] certum sciri possit, Cic.: id de Marcello [[aut]] [[certe]] de [[Postumia]] sciri potest, kann [[von]] M., [[oder]] [[wenigstens]] [[von]] P. [[erfahren]] [[werden]], Cic. – b) m. Infin. od. Acc. u. Infin.: [[scio]] [[tibi]] [[ita]] placere, Cic.: quas scitis exstare, Cic.: scimus Atilium appellatum [[esse]] sapientem, Cic.: [[non]] se [[tam]] [[barbarum]] [[neque]] [[tam]] imperitum [[esse]], ut [[non]] sciret (= nesciret) [[neque]] [[bello]] Allobrogum [[proximo]] Aeduos Romanis [[auxilium]] tulisse [[neque]] etc., Caes. – [[licet]] scire ([[man]] muß [[wissen]]) [[hunc]] (puerum) [[lumen]] futurum, Liv.: [[proinde]] sciatis [[licet]] (laßt [[euch]] gesagt [[sein]]) [[aut]] intraturum me urbem [[aut]] oppugnaturum, Curt. – scires ([[man]] sollte [[meinen]]) a Pallade doctam, Ov.: [[ebenso]] scires [[non]] [[ibi]] genitum Manium Curium, Plin. – impers., [[hoc]] scitis omnes, [[usque]] [[adeo]] hominem in [[periculo]] fuisse, [[quoad]] [[scitum]] sit Sestium vivere, Cic. – im [[Passiv]] m. Nom. u. Infin., [[Christus]] scitur ([[man]] [[weiß]] [[von]] Chr.) [[vocis]] simplicis iussione ambulatum dedisse contractis, Arnob. 1, 48. – c) [[mit]] indir. Fragesatz, [[quae]] accommodata [[regno]] [[suo]] sint, ipsum [[optime]] scire, Liv.: [[neque]] sciebatur, [[quae]] [[senatus]] [[Romani]] de [[bello]] et pace [[sententia]] esset, Liv.: [[nec]] quā [[primum]] [[aut]] [[potissimum]] parte ferrent opem [[satis]] scire poterant, Liv.: cum sciatis, [[quo]] quaeque [[res]] inclinet, Cic.: ex [[tribus]] istis modis rerum publicarum [[velim]] scire [[quod]] optimum iudices, Cic.: ut [[quis]] et [[unde]] sit scire possimus, Cic.: [[quid]] [[rei]] esset, [[nemo]] [[satis]] [[pro]] [[certo]] scire, Liv.: avere te [[certo]] scire (zu [[erfahren]]), [[quid]] [[hic]] agatur, tum a me scire, [[non]] [[quo]] certiora sint ea, [[quae]] etc.,... [[quam]] etc., Cic.: [[cui]] [[vis]] [[facile]] scitu est, [[quam]] fuerim [[miser]], Ter.: scire velis, [[cur]] etc., Hor.: [[scin]] tu ut [[tibi]] [[res]] se habeat? Ter.: u. so scientem te faciam ([[ich]] will dir zu [[wissen]] [[tun]]), [[quidquid]] [[egero]], Plaut.: [[haud]] [[scio]] an, s. [[anno]]. I, 2, a. – bl. vorklass. [[scio]] [[mit]] dem [[Indikativ]] im indir. Fragesatz, Plaut. Bacch. 78 u.a. – [[elliptisch]]: at [[scin]] [[quo]] [[modo]]? weißt du, [[wie]] [[ich]] dich (traktieren werde)? eine Drohformel, Plaut. Amph. 356 u.a. (s. [[Weise]] Plaut. Poen. 1, 2, 165). – d) absol.: me sciente, Plaut.: scies, du sollst es [[erfahren]], so wisse! Ter.: [[scio]], [[ironisch]] = [[natürlich]], Ter.: quem (Catonem), ut scitis, [[unice]] [[dilexi]], Cic. – [[statim]] [[fac]], ut sciam, Cic.: [[nemo]] ex me scibit, Ter.: [[nihil]] facilius scitu est, Liv.: [[scito]] [[huic]] [[opus]] est, Ter. – m. de u. Abl., cum is, [[qui]] de omnibus scierit, de [[Sulla]] se scire negarit, Cic. Sull. 39. – II) insbes.: A) [[wissen]], a) = [[verstehen]], gelernt [[haben]], [[können]], α) m. Acc.: omnes linguas, Plaut.: litteras, Cic. (vgl. [[littera]] no. I. u. no. II, B, 2, c. Bd. 2. S. 679 u. 684): musicam, Vitr. – im [[Passiv]], [[ars]] earum rerum est, [[quae]] sciuntur, Cic. – β) m. Infin.: [[scisti]] [[uti]] [[foro]], du hast gelernt, dich in die [[Welt]] zu [[schicken]], Ter.: [[quae]] ([[lex]] naturae) vetat ullam rem [[esse]] cuiusquam [[nisi]] [[eius]], [[qui]] tractare et [[uti]] sciat, Cic.: vincere scis, Liv. ([[mehr]] Beisp. s. [[bei]] Fabri Liv. 22, 51, 4). – γ) absol.: scire [[Graece]], [[Latine]], Cic. – scire fidibus, [[des]] Saitenspieles [[kundig]] [[sein]], Ter. eun. 133. Solin. 9, 14 (vgl. docere fidibus, Cic. ep. 9, 22, 3, discere fidibus, Cic. de sen. 26). – [[mit]] de u. Abl., de legibus instituendis, de [[bello]], de pace... Lycurgum [[aut]] Solonem [[scisse]] [[melius]] [[quam]] Hyperidem [[aut]] Demosthenem, Cic. de or. 1, 58. – b) = [[einsehen]], [[sich]] [[bewußt]] [[werden]], [[merken]], [[cor]] dolet, [[quom]] [[scio]], ut [[nunc]] [[sum]] [[atque]] ut fui, Plaut. most. 149: m. folg. Acc. u. Infin., [[scivi]] [[extemplo]] rem de compecto geri, Plaut, capt. 484: [[eum]] [[vos]] [[esse]] [[meum]] servom scitis? Plaut. Poen. 724. – B) scire alqm, a) jmd. [[kennen]], alqm, Tert. apol. 5 u. 21. Spart. Hadr. 21, 2. Apul. [[met]]. 6, 23: alqm [[bene]], Capit. Anton. phil. 10, 5: [[mit]] dopp. Acc., alqm puerum [[scisse]], Spart. [[Car]]. 2, 1. – b) euphemist., vom Manne [[etwas]] [[wissen]] [[wollen]], ihn im [[Beischlaf]] [[erkennen]], virum suum, [[von]] der [[Frau]], Treb. Poll. trig. tyr. 30, 12. – / Archaist. Imperf. [[scibam]], scibas etc., [[Komik]]. u. Lucr.: [[Fut]]. [[scibo]], scibis etc., [[Komik]]. u. [[Cato]]. – [[scin]] [[für]] scisne, [[Komik]]. – Synk. Perf. [[scisti]], Ter. u. Ov.: regelm. Infin. Perf. [[scisse]], Cic. u.a. (vgl. Quint. 1, 6, 17). Vgl. übh. Georges Lexik. der lat. Wortf. S. 623. | ||
}} | |||
{{LaEn | |||
|lnetxt=scio scire, scivi(ii), scitus V TRANS :: know, understand<br />scio scio scire, scivi, scitus V TRANS :: know, understand | |||
}} | }} | ||
Revision as of 06:10, 28 February 2019
Latin > English (Lewis & Short)
scĭo: īvi, ītum, 4 (old
I imperf. scibam, Plaut. As. 2, 2, 34; 2, 4, 89; id. Ps. 1, 5, 84; 1, 5, 86; Ter. Heaut. 2, 3, 68; id. Phorm. 4, 1, 16: scibas, Plaut. Aul. 4, 10, 24; id. Ps. 1, 5, 85: scibat, id. Am. prol. 22; Lucr. 5, 934: scibatis, Plaut. Rud. 2, 3, 47: scibant, Lucr. 5, 949; 5, 953; Cat. 68, 85.—Fut. scibo, Plaut. As. 1, 1, 13; id. Most. 4, 3, 5; id. Men. 2, 3, 35; 5, 2, 57; id. Ps. 1, 2, 41; 1, 5, 65; id. Truc. 2, 6, 69; Ter. Eun. 4, 4, 58; id. Ad. 3, 3, 7; 5, 2, 5; id. Hec. 2, 2, 4: scibis, Plaut. Cas. 3, 5, 22; id. Ep. 2, 2, 101; 5, 1, 49; id. Mil. 4, 8, 55; id. Ps. 4, 4, 2; id. Poen. 5, 4, 57; id. Pers. 2, 2, 37; id. Rud. 2, 3, 35; Ter. Eun. 4, 7, 35; id. Heaut. 5, 2, 43: scibit, Cato, R. R. 5, 5; Plaut. Ep. 1, 1, 69; 1, 2, 51; id. Mil. 3, 2, 46; Ter. Phorm. 5, 1, 38: scibimus, Plaut. Merc. 5, 4, 57: scibunt, id. Poen. 2, 16.— Perf. sciit, Sen. Contr. 1, 1, 17.—Pass. scibitur, Plaut. Capt. 4, 2, 5: scin' for scisne, id. Am. 1, 1, 200; 2, 2, 39; 5, 1, 30; id. As. 3, 3, 113; id. Aul. 1, 1, 8 et saep.; Ter. Eun. 2, 3, 47; 3, 1, 47; 4, 6, 6; 4, 7, 30 et saep.—Perf. sync. scisti, Ov. A. A. 1, 131; id. F. 4, 527: scirint, Tac. Dial. 33; so, regularly, inf. scisse, e. g. Cic. de Or. 1, 13, 58; cf. Quint. 1, 6, 17), v. a. root sci-; Gr. κείω (for σκείω), κεάζω,> to split, divide; cf.: scisco, plebiscitum, etc., prop. to distinguish, discern.
I Lit.
A In gen., to know, in the widest signif. of the word; to understand; perceive; to have knowledge of or skill in any thing, etc.: plurimā mutatione figuramus, Scio, Non ignoro, et Non me fugit, et Non me praeterit, et Quis nescit? et Nemini dubium est. Sed etiam ex proximo mutuari licet. Nam et intellego et sentio et video saepe idem valent quod scio, Quint. 10, 1, 13 (freq. in all styles and periods; cf. nosco).
(a) With acc.: aut scire istarum rerum nihil, aut, etiam si maxime sciemus, nec, etc., Cic. Rep. 1, 19, 32: ut vilicus naturam agri novit, dispensator litteras scit, etc., id. ib. 5, 3, 5: quod nec didicerint nec umquam scire curaverint, id. ib. 1, 6, 11: ego omnem rem scio Quemadmodum est, Plaut. Bacch. 3, 3, 69: id equidem ego certo scio, id. ib. 3, 3, 33: quod pro certo sciam, id. ib. 3, 4, 13: Mi. Ubi ipse est? Ch. Nescio. Nihil jam me oportet scire ... nescio etiam id quod scio, id. ib. 4, 6, 21: haec scivisti et me celavisti? id. Pers. 5, 2, 19: is omnes linguas scit: sed dissimulat sciens, Se scire, id. Poen. prol. 112 (cf. supra, litteras, Cic. Rep. 5, 3, 5): comoediam, Titin. ap. Non. 277, 26: bene id opus, id. ib. 3, 21: artem, Hor. Ep. 1, 14, 44: juventutis mores qui sciam, Plaut. Am. 1, 1, 2: remuneremini nos, ac quae scitis, proferatis in me dium: nemo enim omnia potest scire, Varr. R. R. 2, 1, 2; cf.: nec scire fas est omnia, Hor. C. 4, 4, 22: SENATVOSQVE SENTENTIAM VTEI SCIENTES ESETIS, S. C. de Bacch. 23, ap. Wordsw. Fragm. and Spec. p. 173: quod scio, omne ex hoc scio, I know all from him, Plaut. Curc. 2, 2, 7: aliquid ex aliquo, id. Capt. 2, 2, 45; id. Most. 3, 2, 58; Cic. Fam. 9, 17, 1; id. Att. 5, 2, 3 al. (v. infra, γ and δ; and cf. in the foll., with de instead of ex): quod sciam, for aught I know, as far as I know, Plaut. Capt. 1, 2, 70; 2, 2, 15; id. Most. 4, 3, 19; id. Men. 2, 2, 23; 3, 2, 35 al.; Ter. Ad. 4, 5, 7; Cic. Att. 16, 2, 4; Quint. 9, 1, 17; 9, 4, 63 al.; cf.: quantum ego quidem sciam, Quint. 3, 1, 19.— Pass.: quod quom scibitur, per urbem irridebor, Plaut. Capt. 4, 2, 5: ars earum rerum est, quae sciuntur, Cic. de Or. 2, 7, 30: an nihil certum sciri possit, id. ib. 1, 51, 222: id de Marcello aut certe de Postumiā sciri potest, can be learned from Marcellus, etc., id. Att. 12, 22, 2.—
(b) With inf., or more freq. with object-clause: qui uti sciat, Cic. Rep. 1, 17, 27: si sciret regibus uti, Hor. Ep. 1, 17, 14: antequam declamare sciat, Quint. 2, 1, 3: si docere sciant et velint, id. 10, 5, 19: digredi a re et redire ad propositum suum scierit, id. 9, 2, 4 et saep.: vincere scis, Hannibal, Liv. 22, 51, 4: qui nec ipse consulere nec alteri parere sciat, id. 22, 29, 8: qui tegere liberos sciat, id. 1, 53, 8; 38, 52, 2; Curt. 4, 2, 14: scio, fortunas secundas neglegentiam prendere solere, Cato ap. Fest, s.v. parsi, p. 210: dii sciunt, culpam meam istanc non esse ullam, Plaut. Merc. 3, 4, 41: scio, tibi ita placere, Cic. Rep. 1, 30, 46: quas (leges) scitis exstare, id. ib. 5, 2, 3: scimus L. Atilium appellatum esse sapientem id. Lael. 2, 6: scis, In breve te cogi, Hor. Ep. 1, 20, 7: scire licet, nobis venas et sanguen ... alienigenis ex partibus esse, it is easy to see that, etc., Lucr. 1, 860 (shortly before and after, scilicet); so, scire licet, id. 1, 894; 2, 930; 2, 967; 3, 873 et saep.; Liv. 1, 39, 3; Cels. 1, 1 fin.; 1, 2; 3, 2 al.—So, in familiar style, imper. scito, be assured, I reply that, remember, etc.: fenestrarum angustias quod reprehendis, scito te Κύρου παιδείαν reprehendere, Cic. Att. 2, 3, 2; 12, 21, 5: scito hoc nos in eo judicio consecutos esse, ut, etc., id. Q. Fr. 2, 4, 1; id. Fam. 1, 9, 24; 5, 20, 7; cf.: istis contumeliis scitote Q. Lollium coactum, etc., id. Verr. 2, 3, 25, § 62; 2, 3, 56, § 129.—Esp., introducing a conclusion, after si, sin, nisi: si venturus es, scito necesse esse te venire, Cic. Fam. 9, 4 init.: sin ista pax perditum hominem restitutura est, hoc animo scito omnis sanos, etc., id. ib. 10, 27, 1: si vos semel finem legis transieritis, scitote vos nullum ceteris in aestimando finem improbitatis reliquisse, id. Verr. 2, 3, 95, § 220; 2, 4, 30, § 68; id. Cat. 2, 10, 23.—Rarely in part. pres. (postAug.; cf. P. a., infra): interrogant an vir daturus sit beneficium ingrato, sciens ingratum esse, Sen. Ben. 4, 26, 1: Laqueo vitam finiit, sciens et in Maximino multum esse roboris, Capitol. in Max. 19: totam hereditatem sciens ad se non pertinere, Gai. Inst. 4, 144.—Impers.: hoc scitis omnes, usque adeo hominem in periculo fuisse, quoad scitum sit, Sestium vivere, Cic. Sest. 38, 82.—Pass., with nom. and inf.: Christus scitur vocis simplicis jussione ambulatum dedisse contractis, Arn. 1, 48.—
(g) With a rel.-clause: isti jam sciunt, negotii quid sit, Plaut. Poen. 3, 2, 13: ut sciamus, quid dicamus mox pro testimonio, id. ib. 3, 2, 19: scin' quam iracundus siem? id. Bacch. 4, 2, 12: cuivis facile scitu est, quam fuerim miser, Ter. Hec. 3, 1, 15: cum sciatis, quo quaeque res inclinet, Cic. Rep. 2, 25, 46: Sestium quanti faciam, ipse optime scio, id. Fam. 13, 8, 1: ex tribus istis modis rerum publicarum velim scire quod optimum judices, id. ib. 1, 30, 46: ut eum (hostem) non modo esse, sed etiam, quis et unde sit, scire possimus, id. ib. 2, 3, 6: coqua est haec quidem: Scit muriatica ut maceret, Plaut. Poen. 1, 2, 39; Ter. Hec. 3, 5, 18; Cic. Mur. 9, 22; Hor. C. 3, 4, 42 al.: scire velis, mea cur opuscula lector Laudet, id. Ep. 1, 19, 35; 2, 2, 187: quī scis, an, quae jubeam, sine vi faciat? Ter. Eun. 4, 7, 20; Hor. C. 4, 7, 17; id. A. P. 462; cf. the phrase haud scio an, under an.—Pass.: hinc sciri potuit, Quo studio vitam suam te absente exegerit, Ter. Heaut. 2, 3, 38: scito ... nec, quando futura sint comitia, sciri, Cic. Att. 1, 11, 2.—With indic. in the rel.-clause (ante-class.): Ba. Scio, quid ago. Pi. Et pol ego scio, quid metuo, Plaut. Bacch. 1, 1, 45; cf.: scitin' quid ego vos rogo? id. Men. 5, 9, 92: scis tu, ut confringi vas cito Samium solet, id. Bacch. 2, 2, 24: jam ego ex hoc, ut factum est, scibo, id. Men. 5, 2, 57; instead of which, with subj.: ex me primo prima scires, rem ut gessissem publicam, id. Am. 1, 3, 26: ex hoc scibo quid siet, Ter. Eun. 4, 4, 59; id. Hec. 4, 2, 4.—
(d) With de: jam vero de legibus, de bello, de pace ... scisse, Cic. de Or. 1, 13, 58.—（ε) Absol.: hi sciunt, qui hic affuerunt, Plaut. Ps. 2, 4, 31: quom videbis, tum scies, id. Bacch. 1, 2, 37: Pi. Quī scire possum? Ch. Nullus plus, id. ib. 2, 2, 13: quem, ut scitis, unice dilexi, Cic. Rep. 2, 1, 1; so, ut scitis, parenthetically, id. ib. 1, 14, 21; 2, 31, 54; 6, 9, 9; id. Lael. 21, 77; cf. scio alone, parenthetically: injurato scio plus credet mihi quam jurato tibi, Plaut. Am. 1, 1, 281: ego abeo: tu jam scio patiere, id. As. 2, 2, 111: quam tu propediem effliges scio, id. ib. 4, 2, 9 et saep.: scire tuum nihil est, nisi te scire hoc sciat alter, Pers. 1, 27: nemo ex me scibit, Ter. Phorm. 5, 1, 38.—Pass.: non opus est dicto ... at scito huic opus est, Ter. Phorm. 5, 8, 14: plus, quam opus est scito, sciet, id. ib. 4, 1, 18; so, with adv. or adverb.-clause: non tam praeclarum est scire Latine, quam turpe nescire, Cic. Brut. 37, 140; so, Latine, id. Fin. 2, 4, 13; Liv. 1, 27: luculenter Graece, Cic. Fin. 2, 5, 15: Graece, id. Fam. 9, 22, 3: ubi hanc forma videt honesta virginem, Et fidibus scire, and that she was skilled in music, Ter. Eun. 1, 2, 53 (cf.: docere aliquem fidibus. Cic. Fam. 9, 22, 3: discere fidibus, id. Lael. 8, 26).—（ζ) With de: de legibus instituendis, de bello, de pace, etc., Cic. de Or. 1, 13, 58: cum is, qui de omnibus scierit, de Sullā se scire negavit, id. Sull. 13, 39.—（η) With non (very rare for nescio; cf.: non scire barbarum jam videtur, nescire dulcius, Cic. Or. 47, 157): quis enim erat qui non sciret studiosiorem Mithridatem fuisse, etc., id. Fl. 25, 59: tam imperitus, ut non sciret, etc., Caes. B. G. 1, 44: quid? non sciunt ipsi viam, domum quā veniant? Ter. Hec. 3, 2, 25; Auct. Her. 4, 27, 37; Treb. ap. Cic. Fam. 12, 16, 3; Sen. Contr. 2, 11, 19.—
b Ellipt.: scin' quomodo? do you know how (I shall serve you)? a threatening phrase in Plaut. Am. 1, 1, 200; id. Aul. 5, 21; id. Rud. 3, 5, 18.—
B In partic., of a woman, to know carnally a man (cf. of a man, cognosco), Treb. xxx. Tyr. 30.—*
II Transf., publicists' t. t. for the usual scisco (v. h. v. II.), of the people, to ordain, decree, appoint any thing after knowledge obtained regarding it: ut tribunus plebis rogationem ferret sciretque plebs, uti, etc., Liv. 26, 33, 10 Weissenb. ad loc.; cf.: a scire for asciscere, Tac. Agr. 19; id. H. 4, 80.—Hence, scĭens, entis, P. a., knowing, i. e.
A Pregn., knowingly, wittingly, purposely, intentionally, etc. (freq. and class.): tu verbis conceptis conjuravisti sciens sciente animo tuo, Scip. Afric. minor ap. Gell. 7, 11, 9: ubi verbis conceptis sciens libenter perjuraris, Plaut. As. 3, 2, 16: amore ardeo et prudens, sciens, Vivus vidensque pereo, Ter. Eun. 1, 1, 27; so (with prudens) Cael. ap. Cic. Att. 10, 9, A, 5; Suet. Ner. 2 fin.: equidem plus hodie boni Feci imprudens, quam sciens ante hunc diem umquam, Ter. Hec. 5, 4, 40; so (opp. imprudens) id. Phorm. 4, 3, 55; Cic. Planc. 16, 41; (opp. insciens) id. Balb. 5, 13: habebit igitur te sciente et vidente curia senatorem, etc., id. Clu. 46, 129: an ille me tentat sciens? Plaut. Am. 2, 2, 29; id. Bacch. 3, 6, 40; id. Ps. 1, 1, 90; id. Poen. prol. 112; Ter. Eun. 4, 2, 13; id. Heaut. 5, 5, 6 al.: heia vero, inquit, geram morem vobis et me oblinam sciens, Cic. Rep. 3, 5, 8 et saep.—So the formula: si sciens fallo; v. fallo.—
B Knowing, understanding, acquainted with, skilled, versed, or expert in any thing (class.).
(a) Absol.: id ego jam nunc tibi renuntio, ut sis sciens, Ter. And. 3, 2, 28: quod me non scientem feceris, Plaut. As. 1, 1, 34; Ter Heaut. 4, 8, 32: vites pampinari: sed a sciente, Varr. R. R. 1, 31, 1: quis igitur hoc homine scientior umquam fuit? Cic. Imp. Pomp. 10, 28: scientior venefica, Hor. Epod. 5, 72: quae (navis) scientissimo gubernatore utitur, Cic. Inv. 1, 34, 58.—Sup.: sit oportet idem scientissimus, Col. 11, 1.—
(b) With gen.: dominum scientem esse oportet earum rerum, quae, etc., Varr. R. R. 3, 3, 1: locorum, Sall. J. 97, 3: pugnae, Hor. C. 1, 15, 24: citharae, id. ib. 3, 9, 10: Latinae linguae, Tac. A. 2, 13: juris, id. ib. 3, 70; 6, 26 et saep.—Sup.: M. Scaurus, vir regendae rei publicae scientissimus, Cic. de Or. 1, 49, 214; Vulg. 2 Par. 2, 13.—*
(g) Poet., with inf.: quamvis non alius flectere equum sciens, Hor. C. 3, 7, 25.—Adv.: scĭenter (acc. to B.), knowingly, understandingly, wisely, skilfully, expertly, etc.: scienter et perite et ornate dicere, Cic. de Or. 2, 2, 5: uti (with modice), id. ib. 1, 29, 132; id. Off. 2, 5, 18: sese distribuunt in duas partes, Caes. B. C. 1, 55.—Comp.: neminem in eo genere scientius versatum Isocrate, Cic. Or. 52, 175; Caes. B. G. 7, 22.—Sup.: coepit rationem hujus operis (sphaerae) scientissime Gallus exponere, Cic. Rep. 1, 14, 22; id. Div. 1, 41, 92.
Latin > French (Gaffiot 2016)
scĭō,⁵ īvī et ĭī, ītum, īre, tr.,
1 savoir [v. nuances Quint. 10, 1, 13 ] ; a) [avec acc.] : omnem rem scio quemadmodum est Pl. Bacch. 473, je sais toute l’affaire, comme elle est ; quasi ego quicquam sciam, quod iste nesciat, aut, si quid aliquando scio, non ex isto soleam scire Cic. Fam. 9, 17, 1, comme si moi, je savais une chose que lui ignore ou que, si d’aventure je sais qqch., ce ne soit pas de lui qu’à l’ordinaire je le sache, cf. Cic. Att. 5, 2, 3 || quod sciam Cic. Att. 16, 2, 4, autant que je sache || id de Marcello sciri potest Cic. Att. 12, 22, 2, cela peut se savoir par Marcellus || ab aliquo omnia scire Liv. 39, 27, 6, savoir tout de (par) qqn ; b) [avec prop. inf.] savoir que : Cic. Rep. 1, 46 ; 5, 3 ; Læl. 6, etc. ; savoir par soi-même que [oppos. à accipere, apprendre] Cic. Cæcil. 67, etc.; scito, sache que, tu sauras que : Cic. Att. 2, 3, 2 ; 12, 21, 5 ; Fam. 1, 9, 24 ; Q. 2, 4, 1, etc. ; scitote Cic. Verr. 2, 3, 62, etc., sachez que ; scire licet [cf. scilicet ], il est clair que : Lucr. 2, 930, etc. ; Liv. 1, 39, 3 ; [pass. impers.] quoad scitum sit... Cic. Sest. 82, jusqu’à ce qu’on ait su que...; c) [avec interr. ind.] : Sestium quanti faciam, ipse optime scio Cic. Fam. 13, 8, 1, combien j’estime Sestius, c’est moi qui le sais le mieux, cf. Fam. 1, 30, 46 ; 2, 3, 6 ; Mur. 22, etc. || haud scio an, nescio an, v. an || ab aliquo scire, quid agatur Cic. Att. 4, 3, 1, savoir de qqn ce qui se passe, cf. Liv. 41, 22, 1 || [expr. elliptique] : at scin quomodo ? Pl. Amph. 356, sais-tu bien comment tu vas être traité ? sais-tu ce qui t’attend ? cf. Aul. 831 ; Rud. 797 ; d) abst] : cum videbis, tum scies Pl. Bacch. 145, quand tu le verras, tu le sauras ; ut scitis Cic. Læl. 77, comme vous le savez ; injurato, scio, plus credet mihi quam jurato tibi Pl. Amph. 437, il croira plus, je le sais, ma parole sans serment que la tienne avec serment ; plus quam opus est scito sciet Ter. Phorm. 584, il saura plus qu’il n’est besoin qu’il sache, cf. Ter. Phorm. 1003 ; te sciente et vidente Cic. Clu. 129, à ta connaissance et sous tes yeux || [avec de ] : de omnibus, de Sulla Cic. Sulla 39, avoir connaissance de tous, de Sylla ; e) non scire, au lieu de nescire (cf. Cic. Or. 157 ) : Cic. Fl. 59 ; Cæs. G. 1, 44, 9
2 savoir = avoir une connaissance théorique, scientifique, technique, exacte de qqch., être instruit dans qqch. : a) omnes linguas Pl. Pœn. 112, posséder toutes les langues ; litteras Cic. Rep. 5, 5, savoir, connaître ses lettres [lire et écrire] ; ars earum rerum est quæ sciuntur Cic. de Or. 2, 30, la science suppose un objet de connaissance exacte ; b) [avec inf.] : aliqua re uti scire Cic. Rep. 1, 27, savoir se servir de qqch., cf. Cic. Br. 184 ; vincere scis, victoria uti nescis Liv. 22, 51, 4, tu sais vaincre [= tu sais l’art de vaincre], mais tu ne sais pas tirer parti de la victoire
3 abst] : Græce Cic. de Or. 2, 59 ; optime Græce Cic. de Or. 2, 265 ; Latine Cic. Br. 140, savoir le grec, très bien le grec, savoir le latin ; fidibus Ter. Eun. 133, savoir jouer de la lyre [cf. discere, docere fidibus ] || avec de : de legibus instituendis Cic. de Or. 1, 50, être versé dans l’art d’établir des lois. arch. impf. scibam, scibas, etc., Pl., Ter. ; Lucr. 5, 934, etc. || fut. scibo Pl., Ter.; Cato Agr. 5, 5 || scin = scisne Pl., Ter. || pf. sync. scisti Ov. F. 4, 527 ; l’inf. pf. régulier est scisse, cf. Quint. 1, 6, 17 || p. fut. sciturus Sen. Ep. 6, 4.
Latin > German (Georges)
scio, īvī u. iī, ītum, īre, wissen, in Erfahrung gebracht haben, erfahren, I) im allg. (Ggstz. opinari, arbitrari): a) m. Acc.: unde id scis? Ter.: haec sci visti et me cela visti? Plaut.: id equidem ego certo scio, Plaut.: scire istarum rerum nihil, Cic.: nemo omnia potest scire, Varro: quam (rem) triduo sciturus es, wissen (erfahren) wirst, Cic.: ebenso scituros id hostes ratus, Liv. – quod sciam, was ich wüßte, soviel ich weiß, Komik, u. Cic.: ebenso quantum ego quidem sciam, Quint. – quod scio, omne ex hoc scio, Plaut.: quasi, si quid aliquando scio, non ex isto soleam scire, Cic. – im Passiv, an vero nihil certum sciri possit, Cic.: id de Marcello aut certe de Postumia sciri potest, kann von M., oder wenigstens von P. erfahren werden, Cic. – b) m. Infin. od. Acc. u. Infin.: scio tibi ita placere, Cic.: quas scitis exstare, Cic.: scimus Atilium appellatum esse sapientem, Cic.: non se tam barbarum neque tam imperitum esse, ut non sciret (= nesciret) neque bello Allobrogum proximo Aeduos Romanis auxilium tulisse neque etc., Caes. – licet scire (man muß wissen) hunc (puerum) lumen futurum, Liv.: proinde sciatis licet (laßt euch gesagt sein) aut intraturum me urbem aut oppugnaturum, Curt. – scires (man sollte meinen) a Pallade doctam, Ov.: ebenso scires non ibi genitum Manium Curium, Plin. – impers., hoc scitis omnes, usque adeo hominem in periculo fuisse, quoad scitum sit Sestium vivere, Cic. – im Passiv m. Nom. u. Infin., Christus scitur (man weiß von Chr.) vocis simplicis iussione ambulatum dedisse contractis, Arnob. 1, 48. – c) mit indir. Fragesatz, quae accommodata regno suo sint, ipsum optime scire, Liv.: neque sciebatur, quae senatus Romani de bello et pace sententia esset, Liv.: nec quā primum aut potissimum parte ferrent opem satis scire poterant, Liv.: cum sciatis, quo quaeque res inclinet, Cic.: ex tribus istis modis rerum publicarum velim scire quod optimum iudices, Cic.: ut quis et unde sit scire possimus, Cic.: quid rei esset, nemo satis pro certo scire, Liv.: avere te certo scire (zu erfahren), quid hic agatur, tum a me scire, non quo certiora sint ea, quae etc.,... quam etc., Cic.: cui vis facile scitu est, quam fuerim miser, Ter.: scire velis, cur etc., Hor.: scin tu ut tibi res se habeat? Ter.: u. so scientem te faciam (ich will dir zu wissen tun), quidquid egero, Plaut.: haud scio an, s. anno. I, 2, a. – bl. vorklass. scio mit dem Indikativ im indir. Fragesatz, Plaut. Bacch. 78 u.a. – elliptisch: at scin quo modo? weißt du, wie ich dich (traktieren werde)? eine Drohformel, Plaut. Amph. 356 u.a. (s. Weise Plaut. Poen. 1, 2, 165). – d) absol.: me sciente, Plaut.: scies, du sollst es erfahren, so wisse! Ter.: scio, ironisch = natürlich, Ter.: quem (Catonem), ut scitis, unice dilexi, Cic. – statim fac, ut sciam, Cic.: nemo ex me scibit, Ter.: nihil facilius scitu est, Liv.: scito huic opus est, Ter. – m. de u. Abl., cum is, qui de omnibus scierit, de Sulla se scire negarit, Cic. Sull. 39. – II) insbes.: A) wissen, a) = verstehen, gelernt haben, können, α) m. Acc.: omnes linguas, Plaut.: litteras, Cic. (vgl. littera no. I. u. no. II, B, 2, c. Bd. 2. S. 679 u. 684): musicam, Vitr. – im Passiv, ars earum rerum est, quae sciuntur, Cic. – β) m. Infin.: scisti uti foro, du hast gelernt, dich in die Welt zu schicken, Ter.: quae (lex naturae) vetat ullam rem esse cuiusquam nisi eius, qui tractare et uti sciat, Cic.: vincere scis, Liv. (mehr Beisp. s. bei Fabri Liv. 22, 51, 4). – γ) absol.: scire Graece, Latine, Cic. – scire fidibus, des Saitenspieles kundig sein, Ter. eun. 133. Solin. 9, 14 (vgl. docere fidibus, Cic. ep. 9, 22, 3, discere fidibus, Cic. de sen. 26). – mit de u. Abl., de legibus instituendis, de bello, de pace... Lycurgum aut Solonem scisse melius quam Hyperidem aut Demosthenem, Cic. de or. 1, 58. – b) = einsehen, sich bewußt werden, merken, cor dolet, quom scio, ut nunc sum atque ut fui, Plaut. most. 149: m. folg. Acc. u. Infin., scivi extemplo rem de compecto geri, Plaut, capt. 484: eum vos esse meum servom scitis? Plaut. Poen. 724. – B) scire alqm, a) jmd. kennen, alqm, Tert. apol. 5 u. 21. Spart. Hadr. 21, 2. Apul. met. 6, 23: alqm bene, Capit. Anton. phil. 10, 5: mit dopp. Acc., alqm puerum scisse, Spart. Car. 2, 1. – b) euphemist., vom Manne etwas wissen wollen, ihn im Beischlaf erkennen, virum suum, von der Frau, Treb. Poll. trig. tyr. 30, 12. – / Archaist. Imperf. scibam, scibas etc., Komik. u. Lucr.: Fut. scibo, scibis etc., Komik. u. Cato. – scin für scisne, Komik. – Synk. Perf. scisti, Ter. u. Ov.: regelm. Infin. Perf. scisse, Cic. u.a. (vgl. Quint. 1, 6, 17). Vgl. übh. Georges Lexik. der lat. Wortf. S. 623.
Latin > English
scio scire, scivi(ii), scitus V TRANS :: know, understand
scio scio scire, scivi, scitus V TRANS :: know, understand
