ἀείρω

English (LSJ)

Ep., Ion., and poet.; αἴρω (once in Hom., v. infr.), Att. and Trag. (exc. A. Th.759, Pers.660, both lyr.); Aeol. ἀέρρω, Alc.78: impf. ἤειρον (συν-) Il.10.499, Hdt.2.125, Ep.

   A ἄειρον Il.19.386, Att. and Trag. ᾖρον: fut. ἀρῶ [ᾱ], contr. for ἀερῶ (which is not found), A. Pers.795, E.Heracl.322, Tr.1148, prob. in Luc. Hist.Conscr. 14: aor. 1 ἤειρα (συν-) Il.24.590, (παρ-) Archil.94, Herod.9.13, Ep. ἄειρα Il.23.730; Aeol. imper. ἀέρρατε Sapph.91; subj. ἀέρσῃ Panyas.13.13; part. ἀείρας S.Ant.418; also ἄηρα IG12(3).449 (Thera); ἦρα Hdt. 9.59, A.Ag.47, Th.6.18, etc., 3pl. ἤροσαν LXXJo.3.14, opt. ἄραις Herod.5.71, inf. ἆραι Call. Cer.35, part. ἄρας Th.2.12, etc., Cret. ἤραντας GDI5015 (Gort.) [ᾱ- in all moods]: pf. ἦρκα D.25.52, (ἀπ-) Th.8.100, plpf. ἤρκεσαν (ἀπ-) D.19.150:—Med. ἀείρομαι (ἀπ-) Il. 21.563, S.Tr.216 (lyr.); αἴρομαι E.El.360, Th.4.60: fut ἀροῦμαι [ᾱ] E.Hel.1597 : aor. 1 imper. ἀείραο A.R.4.746, inf. ἀείρασθαι (ἀντ-) Hdt.7.212, part. -άμενος Il.23.856, IG4.952.112 (Epid.); also ἠράμην [ᾱ- in all moods] Il.14.510, Od.4.107, E.Heracl.986, Ar. Ra.525, Pl.R.374e, etc., Dor. ἄρατο B.2.5 : pf. ἦρμαι S.El.54:— Pass., E.Alc.450 (lyr.), Hp.Mul.2.174: fut. ἀρθήσομαι Ar.Ach.565: aor. ἠέρθην A.R.4.1651, (παρ-) Il.16.341, Ep. ἀέρθην Od.19.540, 3pl. ἄερθεν Il.8.74, subj. ἀερθῶ E.Andr.848 (lyr.), part. ἀερθείς Od.8.375, Pi.N.7.75, A.Ag.1525 (lyr.), Hp.Mul.1.1, etc.; also ἤρθην Simon.111, A.Th.214 (lyr.), Th.4.42, etc., part. ἀρθείς Il.13.63, (ἐπ-) Hdt.1.90, etc.: pf. ἤερμαι A.R.2.171: Ep. plpf. 3sg. ἄωρτο (for ἤορτο) Il.3.272, Theoc.24.43, ἔωρτο Hsch. [ἀείρω has ᾰ, exc. in late poetry, as Opp. C.1.347.] (ἀείρω = ἀ-ϝερ-yω, cf. αὐειρομέναι Alcm.23.63; αἴρω (oncein Hom., Il.17.724 in part. αἴροντας) may = ϝαρ-yω for ϝγ[νυλλ ]-ψω from the reduced form of the root, but is more probably an analogical formation arising from the contracted forms. Fut. ἀροῦμαι [ᾰ] and aor. ἀρόμην, ἤρετο, etc., inf. ἀρέσθαι [ᾰ], belong to ἄρνυμαι, q.v.; ἤρᾰτο may have displaced ἤρετο in Hom, cf. Eust. ad Il.3.373. The sense attach found in compds. συν-, παρ-αείρω is prob. derived from the use v.1.)    I Act., lift, raise up, νέκυν Il.17.724; ὑψόσ' ἀείρας [κυνέην] 10.465; πίνακας παρέθηκεν ἀείρας Od.1.141; Εὐμάστας με ἄηρεν ἀπὸ χθονός IG12(3).449, inscr. on a stone (Thera); ἀπὸ γῆς αἴ. Pl.Ti.90a; ἱστία στεῖλαν ἀείραντες furled by brailing them up, Od.3.11; but ἀ. ἱστία hoist sail, A.R.2.1229; αἴ. κεραίας D.S. 13.12; εὔμαριν ἀ. A.Pers. 660; κοῦφον αἴ. βῆμα walk lightly, trip, E.Tr.342; αἴ. σκέλη, of a horse, X.Eq.10.15, cf. Arist.IA710b20; ὀρθὸν αἴ. τὸ κάρα A.Ch.496; ὀφθαλμὸν ἄρας S.Tr.795; ἄρασα μύξας, of a deer, Id.Fr.89; ὀφρῦς αἴροντα Diph.85; αἴ. σημεῖον make a signal, X.Cyr.7.1.23; αἴ. μηχανήν, in the theatre, Antiph.191.15; so ἐπὶ τὰς μηχανὰς καταφεύγουσι θεοὺς αἴροντες Pl.Cra.425d; τεῖχος ἱκανὸν αἴ. Th.1.90, cf. 2.75:—freq. in part., ἄρας ἔπαισε he raised [them] and struck, S.OT 1270; ἡ βουλὴ ἄρασα τὴν ἀφ' ἱερᾶς ἀφῆκεν Plu. Cor.32, cf. 1 Ep.Cor. 6.15 :—Pass., ἐς αἰθέρα δῖαν ἀέρθη Od.19.540, cf. Il.8.74; ὑψόσ' ἀερθείς Od.12.432; ἔμπνους ἀρθείς Antipho 2.1.9; φρυκτοὶ ᾔροντο Th.2.94, cf. Aen. Tact.26.14; mount up, X.HG5.2.5; ἄνω ἀρθῆναι, of the sun, to be high in heaven, Hp.Aër.6; to be seized, snatched up, Ar.Ach.565.    2 take up, in various uses: draw water, Ar.Ra. 1339; gather food, S.Ph.707; pluckherbs, PMag.Par.1.287, al.    3 take up and carry or bring, ἐκ βελέων Σαρπηδόνα δῖον ἀείρας Il.16.678; νόσφιν ἀειράσας 24.583; ἄχθος ἀ. convey, of ships, Od.3.312; μῆλα ἐξ' Ιθάκης ἄειραν νηυσί carried them off, 21.18; μή μοι οἶνον ἄειρε bring me not wine, Il.6.264.    4 take up and bear, as a burden, μόρον A.Pers.547; ἆθλον S.Tr.80; ἄλγος A.R.4.65.    b wear clothes, LXX 1 Ki.2.28, al.    5 of armies or fleets, τὰς ναῦς αἴ. get the ships under sail, Th.1.52; esp. intr., get under way, set out, ἆραι τῷ στρατῷ Id.2.12: abs., ib.23:—Pass., ἀερθῆναι Hdt.9.52; ἀερθέντες ἐκ . . 1.165; ἀ. εἰς . . 1.170; ἐφ' ἡμετέρᾳ γᾷ ἀρθείς S.Ant.111 (lyr.); but ἀερθείς carried too far, Pi.N.7.75.    6 raise, levy, λεκτὸν ἀροῦμεν στόλον A. Pers.795.    7 rear a child, τοῖς τοκεῦσί σ' ἤειρα Herod.9.13.    II raise up, exalt, ἀπὸ σμικροῦ δ' ἂν ἄρειας μέγαν A.Ch.262, cf. 791; ὄλβον ὅν Δαρεῖος ἦρεν Id.Pers.164:—esp. of pride and passion, exalt, excite, ὑψοῦ αἴ. θυμόν grow excited, S.OT914; αἴ. θάρσος pluck up courage, E.IA1598:—Pass., to be raised, increased, ἡ δύναμις ᾔρετο Th.1.118; ᾔρετο τὸ ὕψος τοῦ τείχους μέγα Id.2.75; ἤρθη μέγας rose to greatness, D.2.8; οὐκ ἤρθη νοῦν ἐς ἀτασθαλίην Simon.111; ἀρθῆναι φόβῳ, δείμασι, A.Th.214, E.Hec.69: abs., ἀείρομαι S.Tr.216 (lyr.), cf. Ar.Ec. 1180.    2 raise by words, hence, praise, extol, E.Heracl.322, etc.; αἴ. λόγῳ to exaggerate, D.21.71.    III lift and take away, remove, ἀπό με τιμᾶν ἦραν A.Eu.847; τινὰ ἐκ τῆς πόλεως Pl.R.578e; generally, take away, put an end to, κακά E.El.942; τραπέζας αἴ. clear away dinner, Men.273; ἀρθέντος τοῦ αἰτίου Arist.Pr.920b11; deny (opp. τίθημι posit), S.E.P.1.10; Delph. and Locr. pf. Pass. part. ἀρμένος cancelled, null and void, ὠνὰ ἀ. καὶ ἄκυρος GDI1746 (Delph.); ἀτελὴς καὶ ἀ. IG9(1).374 (Naupactus).    2 make away with, destroy, Ev.Matt.24.39; ἆρον, ἆρον away with him! Ev.Jo.19.15; ἐκ τῶν ζώντων αἴ. Tab.Defix.Aud.1.18.    IV Med., lift, take up for oneself or what is one's own, [πέπλων] ἕν' ἀειραμένη Il.6.293; hence, carry off, win, πάντας ἀειράμενος πελέκεας 23.856; ἄρατο νίκαν B.2.5; ἠρμένοι νίκην Str.3.2.13.    2 ὄγκον ἄρασθαι to be puffed up, S.Aj. 129; θαυμαστὸν ὄγκον ἀράμενοι τοῦ μύθου Pl.Plt.277b.    3 raise, lift, τύπωμα ἠρμένοι χεροῖν S.El.54; κανοῦν αἴ. Ar.Av.850; βοῦς IG22.1028.28, cf. Thphr.Char.27.5; ῥόθιον raise a surging cheer, Ar.Eq. 546; Σαμόσατα ἀράμενος μετέθηκεν Luc.Hist.Conscr.24; ἀείρεσθαι τὰ ἱστία hoist sail, Hdt.8.56, cf. 94.    4 raise, stir up, νεῖκος ἀειράμενος Thgn.90, cf. E.Heracl.986,991; begin, undertake, πόλεμον A. Supp..342, Hdt.7.132, Th.4.60, D.5.5 (Pass., πόλεμος αἴρεται Ar.Av. 1188); κίνδυνον Antipho 5.63; φυγὴν αἴρεσθαι take to flight, A.Pers. 481, E.Rh.54.    5 take upon oneself, undergo, πόνον S.Ant.907; πένθος Id.OT1225; βάρος E.Cyc.473.    6 abs., βαρὺς ἀ. slow to undertake anything, Hdt.4.150.    7 take away, remove, E.IT1201; hence, kill or destroy, D.H.4.4, J.AJ19.1.3; πόλιν D.H.6.23.    V Pass., to be suspended, hang, [μάχαιρα] πὰρ ξίφεος μέγα κουλεὸν αἰὲν ἄωρτο Il.3.272, 19.253.    2 Medic., to be swollen, [σπλὴν] ἀερθείς Hp.Mul.1.61; μαζοὶ ἀείρονται ib.2.174.

German (Pape)

[Seite 40] (αερ, vgl. ἀήρ); att. αἴρω, auch Hom. Il. 17, 724; äol. ἀέῤῥω, Sapph. frg. 73; fut. (ἀερῶ, att.) ἀρῶ, Soph. Ai. 75, zuweilen mit langem α, z. B. ἀροῦμεν Aesch. Pers. 781 u. Eur. I. T. 117; aor. ἄειρα, ion. ἤειρα, ἀεῖραι, ἀείρας, att. ᾑρα, ἆρον imper. Soph. Ir. 796, ἄραντες Thuc. 1, 52, conj. ἀέρσῃ Panyas. bei Ath. II, 36 e; perf. ἦρκα, ἠρκώς, Dem. 25, 52. – Med. ἀείρομαι, att. αἴρομαι, vgl. auch ἄρνυμαι; fat. ἀροῦμαι Soph. O. C. 460; aor. ἠειράμην, ἀειραμένη Odyss. 15, 106 Iliad. 6, 293, -ος 23, 856, att. ἠράμην, auch bei Hom., ἠράμεθα II. 22, 393; aor. II. bei Hom. u. Tragg., ἀρόμην Il. 23, 592, ἀρέσθαι, ἀροίμην, alle mit kurzem α. – Pass. αἴρομαι; ᾔρετο impf. Xen. Hell. 5, 2, 5; vgl. ἠερέθομαι; aor. ἀέρθην (παρηέρθη), ἄερθεν = ἀέρθησαν II. 8, 74, att. ἤρθην, Thuc. 1, 49, Hom. Od. 8, 375. 9, 383. 12, 432 ἀερθείς, Iliad. 13, 63 Od. 5, 393 ἀρθείς; fat. ἀρθήσομαι Ar. Ach. 565; perf. ἦρμαι (ἐπηρμένος), ἠερμένος Ap. Rh. 2, 171; plusqpf. ἄωρτο Il. 3, 272. 19, 253, auch Theocr. 24, 43, war hoch gehoben, hing, vgl. Buttmann Lexil. 1, 293. – 1) Vom Boden aufnehmen, in die Höhe heben, bes. um zu tragen, ὑψόσ' ἀείρας II. 10, 465, ἔγχος ἀεῖραι 8, 424, ἐκ βελέων ἀείρας 16, 678, δμωὰς νόσφιν ἀειράσας 24, 583; μῆλα ἐξ Ἰθάκης ἄειραν, räuberisch wegführen, Od. 21, 18; κτήματ' ἄγων, ὅσα οἱ νέες ἄχθοσἄειραν, in die Höhe hoben, trugen, 3, 312; ζυγόν, das Joch tragen, Theocr. 27, 20; ὀρθὸν αἴρειν κάρα, den Kopf gerade in die Höhe richten, Aeseh. Ch. 489; ὀφθαλμόν, das Auge erheben, Soph. Trach. 792; μετέωρον ἄρας Ar. Equ. 1362; σύ μ' αὐτὸς ἆρον, σύ με κατάστησον, hebe, richte mich auf, Soph. Phil. 867, wie γραῖαν πεσοῦσαν αἴρετ' εἰς ὀρθόν Eur. Froad. 465; ἄρασα ἐπ' ὤμων Aesop. 73; ἀπὸ γῆς Plat. Tim. 90 a; τεῖχος, d. i. aufführen, Thuc. 1, 90; ἀράτω τὴν χεῖρα, er hebe die Hand hoch, beim Abstimmen, Xen. An. 5, 6, 33, dem ἀνατείνειν entsprechend, u. oft; πόδ' ἔξω δωμάτων αἴροντι Eur. Hec. 965 Hel. 1643; σκέλη, die Beine aufheben, Xen. de re eqn. 10, 15; κοῦφον βῆμα, den Tritt leicht erheben, eilen, Eur. Troad. 344; – σημεῖον, die Fahne. das Feldzeichen erheben, ἐπεὶ τὰ σημεῖα ἤρθη Thuc. 1, 49. 63; aber auch ἦρε τοῖς κέρασι σημεῖον μηκέτι πορεύεσθαι, er ließ Halt blasen, Xen. Cvr. 1, 2, 23; μηχανήν, θεούς, die Maschine zum Emporheben der Götter in Bewegung setzen, Antiphan. bei Ath. VI, 222 c, wie Plat. Crat. 425 d u. Plut. Them. 10; Lyc. 25; übtr., πᾶσαν μηχανὴν αἴρειν, alle Hebel in Bewegung setzen, Dion. 18; – τὰς ὀφρῦς Men. Stob. 22, 9; über μασχάλην αἴρειν vgl. Zenob. 5, 7; – ναῦς ἄραντες ἀπὸ τῆς γῆς, d. i. abfahrend, Thuc. 1, 52; u. danach στόλον Aesch. Ag. 47 Pers. 795; ἐκ τερμάτων νόστον ἄρωμεν Eur. I. T. 117, ἄρας ναυσὶ χιλίαις Ἄρη El. 2; intrans., ἄρας τῷ στρατῷ, aufbrechend, Thuc. 2, 12, u. oft, wie Plut., z. B. ἄραντες στρατῷ μεγάλῳ Poplic. 22, vgl. med.; von der Sonne, aufgehen, ἥλιος ταύτῃ μὲν αἴρῃ, τῇδε δ' αὖ δύνῃ Soph. Phil. 1331. – Uebertr., ἆθλον ἆραι, d. i. den Kampf aufnehmen, übernehmen, Soph. Fr. 80; auch δειλίαν ἀρεῖς Ai. 70, ὄγκον 129, θυμόνΟ. R. 914, wie θάρσος αἶρε Eur. I. A. 1598, vgl. Mus. 243, Muth, Feigheit, Dünkel fassen, zeigen, u. s. med. – Oft heben, vergrößern, ἡ δύναμις ᾔρετο Thuc. 1, 118; bes. mit Worten und Ehren, erheben, preisen, πολλῷ σ' ἐπαίνῳ ὑψηλὸν ἀρῶ Eur. Heraclid. 322, σ' ἦρεν εἰς ὕψος Phoen. 409; δόμον μέγαν ἀείρας Aesch. Ch 260. μέγαν μιν ἄρας 780; αἴρειν τὸ πρᾶγμα λόγῳ καὶ φοβερὸν ποιεῖν Dem. 21, 71, u. pass. ἤρθη μέγας 2, 8, wie ἀρθεὶς δὲ μέγας καὶ τιμηθεὶς ὡς οὐδεὶς πώποτ' ἐν ὑμῖν Ar. Vesp. 1023, zu großem Ruhme gelangt; u. so noch Sp. αἴρειν τὸν λόγον, erhabener sprechen, Chrysost. – Auch wegtragen, wegnehmen, ἀπό με τιμᾶν ἦραν Aesch. Eum. 808, hoben mich weg von den Ehrenbezeugungen, entrissen mir diese; κακά Eur. El. 942; αἴρειν ἐκ πόλεως Plat. Rep. IX, 578 e; συνθήκας ἄρασθαι, im Ggstz von θέσθαι, D. L. 5, 63, aufheben; vgl. δίκην ἄρασθαι Aesch. 1, 66; so auch αἴρετε τὰς τραπέζας Men. bei B. A. 358, ἀρτέον τραπέζας Alexis bei Ath. XIV, 642 f. ὡς ἦν ἠρμένη τράπεζα Timocl. bei Ath. X, 455 f. ἀρθείσης τῆς τραπέζης Plut. san. tu. p. 383, den Tisch fortnehmen, παρακειμένην ἀφελεῖν VLL., aber μή μοι οἶνον ἄειρε Il. 6, 264, erhebe den Wein (im Becher) nicht, um ihn mir zu reichen; vgl. αἶρε τὸ νᾶμα, bring das Naß, Theocr. 15, 27, wie auch ᾔρετο τράπεζα vom Auftragen der Speisen Eubul. bei Ath. XV, 685 e; ebenso med. κρατῆρά τ' αἴρου Anaxandr. bei Ath. II, 48 a. – Bei Ar. Ach. 565 ist ἀρθήσει du wirst weggeschafft oder getödtet werden, wie es Dion. Hal. 4, 4 u. Sp., wie N. T., geradezu für tödten brauchen. – 2) Med. in denselben Bedeutungen auf das Subj. bezogen, αἴρεσθε, hebet auf, Soph. Tr. 1255; νηῦς ἄχθος ἄροιτο Il. 20, 247, πάντας ἀειράμενος πελέκεας οἶκόνδε φερέσθω 23, 856, wie ἀραμένους ἀποφέρειν, aufnehmen u. wegtragen, Xen. Hell. 4, 5, 14; αἴρεσθ' ἔσω τεύχη Eur. El. 360, tragt sie hinein, νὶν ἠράμηνβάθρων ἄπο I. T. 1201; ἀράμενος ἐπὶ τῶν ὤμων Aeson. 20; ἀράμενος τὴν προβοσκίδα, seinen Rüssel erheben, Plut. Pyrrh. 20; – ἱστοὐς Xen. Hell. 6, 2, 29; τὰ ἱστία ἀείρασθαι, die Segel aufziehen und absegeln, s. act., Her. 8, 56. 94 u. nach Schweigh. Conj. für ἀρώμενος, 1, 27; ebenso pass., ἀερθέντες ἐκ τῶν Οἰνουσσέωνἔπλεον 1, 165, sie machten sich auf; auch vom Landweg, 9, 25. – Bes. Waffen erheben, ὅπλα Xen. Cyr. 4, 2, 18; ἐχθρὸν αἴρεσθε δόρυ Eur. Heracl. 314; Soph. ἄρας ἔπαισεν, er hob (den Stab) hoch, holte aus und schlug, O. R. 1270; πόλε μον ἄρασθαίτινι, Krieg erheben, übernehmen, Plat. com. bei Prisc. XVIII p. 211; Aeseh. Spt. 341; Her. 7, 132. 156; Thuc. 1, 80; Xen. Cyr. 1, 6, 45; νεῖκος, δηϊοτῆτα, Theogn. 90. 403 u. a. – Oft bei Hom., für sich davon tragen, erwerben, ἀέθλια ποσσὶν ἄροντο Il. 9, 124, κῦδος ἀρέσθαι Iliad. 16, 88. 17, 287. 419 Od. 22, 253, ἤρατο κῦδος Iliad. 3, 373. 18, 165, κῦδος ἄροιτο 22, 207, κ. ἄρηται 14, 365. χάριν καὶ κῦδος 4, 95, wie Aesch. Spt. 298 u. Pind. I. 1, 50; κλέος ἐσθλὸν ἀρέσθαι Iliad. 17, 16, κλέος ἐσθλὸν ἀροίμην 18, 121, κλέος ἐσθλὸν ἄρηαι Hesiod. Se. 107; εὖχος Il. 7, 203; νίκας Pind. I. 6, 57; vgl. Plut. Them. 15; Plat. Legg. XII, 969 a; ᾡ παιδὶ (für seinen Sohn) μέγα κλέος ἤρατο Od. 1, 240; ἕλκος ἀρέσθαι, eine Wunde davontragen, Il. 14, 130; ὅσσ' Ὀδυσεὺς ἐμόγησε καὶ ἤρατο Od. 4, 107; πόνους Eur. Ion. 199, auf sich nehmen; πένθος Soph. O. R. 1223, u. in vielfachen Uebertragungen, δίκας ἀρέσθαι παρά τινος, Rache nehmen, El. 34; τόλμαν Pind. N. 7, 59; φυγήν Eur. Rhes. 54, fliehen; ποδοὶν κλοπὰν ἀρ., heimlich fliehen, Soph. Ai. 243; δυσμένειαν, ἔχθραν Eur. Heracl. 986: κίνδυνον Andoc. 1, 11; Lys. 2, 14, u. sonst. – 3) Pass., gehoben werden, τὸ ὕδωρ ᾔρετο ὑπέρ τινος, das Wasser stieg über, Xen. Hell. 5, 2, 5; sich erheben, ὑψόσ' ἀερθείς Od. 12, 432; ἔρνος ἀερθέν Aesch. Ag. 1506, u. übertr. ἀρθῆναι φόβῳ, δείμασι Spt. 196; Eur. Hec. 68, gespannt; oft ἐλπίσι, Plut. u. a. Sp. S. oben einzelne Beispiele.

Greek (Liddell-Scott)

ἀείρω: Ἰων. καὶ ποιητ. ῥῆμα (πρβλ. ἀείδω), ἐν χρήσει παρ’ Ἡροδ. καὶ παρ’ Αἰσχύλ. Θ. 759, Πέρσ. 660· (ἀμφ. λυρικά), ἀλλ ὁ τύπος εἶναι αἴρω (ὃ ἴδε), Αἰολ. ἀέρρω (ὃ ἴδε): - παρατατ. ἤειρον, (συν-), Ἰλ. Κ. 499, Ἡρόδ. Ἐπ. ἄειρον, Ἰλ.: - μέλλ. ἀρῶ, [ᾱ], συνῃρ. ἐκ τοῦ ἀερῶ, (ὅπερ οὐδαμοῦ εὕρηται), Αἰσχύλ. Πέρσ. 795, Εὐρ. Ἡρακλεῖδ. 322, Τρῳ. 1148. (πρβλ. ἐξεπαίρω): - ἀόρ. α΄ ἤειρα, (συν-), Ἰλ. Ω. 590. Ἐπ. ἄειρα, Ψ. 730: - μετοχ. ἀείρας, Σοφ. Ἀντ. 418 (ἐν τῷ λόγῳ τοῦ φύλακος): - μέσ. Ὅμ., καὶ παρὰ Σοφ. Τρ. 216 (λυρ.), μέλλ. ἀροῦμαι (ἴδε ἐν λ. αἴρω): - ἀόρ., προστακτ. ἀείραο, Ἀπολλ. Ρόδ.· ἀπαρέμφ. ἀείρασθαι (ἀντ-), Ἡρόδ. 7. 212, μετοχ. -άμενος, Ὅμ. - Παθ. ἀόρ. ἠέρθην, Ἀπολλ. Ρόδ. (παρ-), Ἰλ. Π. 341, Ἐπ. ἀέρθην, Ὀδ. τρίτ. πληθυντ. ἄερθεν, Ἰλ. Θ. 74· ὑποτακτ. ἀερθῶ, Εὐρ. Ἀνδρ. 848, μετοχ. ἀερθείς, Ὅμ., Πίνδ., Ἡρόδ., Αἰσχύλ. Ἀγ. 1525· παρακ. ἤερμαι, Ἀπολλ. Ρόδ. 2. 171. Ἐπ. ὑπερσυντέλ. γ΄ ἑνικὸν ἄωρτο, Ἰλ., Θεόκριτ., Ἰων. ἄορτο (ὃ ἴδε) ἀντὶ τοῦ ἤορτο. Ὁ τύπος ἀείρω εἶναι Ἰων. καὶ συνήθως εἶναι ἐν χρήσει παρ’ Ἡροδότῳ καὶ Ἱππ., ὡς παρ’ Ὁμήρῳ, πλὴν ἐν Ἰλ. Ρ. 724· ὡσαύτως παρὰ Πινδάρῳ καὶ παρὰ τοῖς Τραγ. ἔν τισι λυρ. χωρίοις, οὐδέποτε δὲ παρὰ τοῖς πεζοῖς τῶν Ἀττικῶν· ὁ Ὅμηρος ἐν τούτοις προτιμᾷ τὸν ἀόρ. β΄ ἀρέσθαι τοῦ ἀείρασθαι· πρβλ. αἴρω. - Σύνθετ. ἀν-, ἀπ-, εἰς-, ἐπ-, παρ-, συναείρω. (Ἡ ῥίζα φαίνεται ἐκ συγκρίσεως τῆς Σανσκρ. καὶ Λατιν. ὅτι ἦτο ἐξ ἀρχῆς ΣΕΡ ἢ ΕΡ μετὰ προθεματικοῦ α ὡς ἐν ἀείρω, ἀέξω. - Ἐκ τῆς √ΣΕΡ ἔχομεν τὴν λέξιν σειρά, πρβλ. Σανσκρ. sarat, sarit (linum), Λατ. sero (serui), sera· ἐκ τῆς √ΕΡ: ὅρμος (monile), ὁρμαθός, ὁρμιά, καὶ εἴρω, ἐερμένος, ἡ ἔννοια τῆς συναφῆς, τῆς ἑνώσεως, ἥτις ἀπώλετο ἐν τῷ ἀείρω, ἀναφαίνεται ἐν τοῖς παραγώγοις, συναείρω, παρήορος, συνήορος, συνωρίς, καὶ κατά τινα βαθμὸν καὶ εἰς τὰς κατωτέρω (ΙΙΙ, 2. ἀναφερομένας λέξεις). [ᾰ, ὁπότε τὸ ῥῆμα εἶναι ἀναύξητον· ἀλλὰ ᾱ ἐν ἄρσει παρὰ μεταγεν. Ἐπ., ὡς ὁ Ὀππ. κλπ. - πρβλ. Συλλ. Ἐπιγρ. 177, 347]. = Ὑψώνω, ἐγείρω, σηκώνω· ὑψόσ’ ἀείρας θῆκεν [κυνέην κτλ.] Ἰλ. Κ. 465· ἱστία … στεῖλαν ἀείραντες, συνέστειλαν τὰ ἱστ. ἐγείραντες αὐτὰ καὶ τυλίξαντες, Ὀδ. Γ. 11: - ἰδίως σηκώνω ἵνα φορτωθῶ καὶ φέρω = κομίζω, μεταφέρω: ἐκ βελέων Σαρπηδόνα δῖον ἀείρας, Ἰλ. Π. 678· νόσφιν ἀειράσας, Ω. 583· ἄχθος ἀείρειν, ἐπὶ φορτηγῶν πλοίων, Ὀδ. Γ. 312· μῆλα γὰρ ἐξ Ἰθάκης … ἄειραν νηυσί, τὰ ἔλαβον καὶ τὰ ἐκόμισαν, Φ. 18· μή μοι οἶνον ἄειρε = μή μοι πρόσφερε οἶνον, Ἰλ. Ζ. 264· συχνάκις κατὰ μετοχὴν μετὰ ῥημάτων κινήσεως σημαντικῶν, ἐπὶ στεφάνην κεφαλῆφιν ἀείρας θήκατο, Κ. 30· πίνακας παρέθηκεν ἀείρας, Ὀδ. Α. 141· εὔμαριν ἀείρων, Αἰσχύλ. Πέρσ. 660. 2) ἀθροίζω, συλλέγω· λεκτὸν ἀροῦμεν στόλον, αὐτόθι 795. ΙΙ. Μέσ. ὑψῶ τι δι’ ἐμαυτόν, ἀποκομίζω, νικῶ, κερδαίνω, λαμβάνω· συχν. μετὰ αἰτ. πράγμ. πάντας ἀειράμενος πελέκεας, Ἰλ. Ψ. 856, κτλ.· ἀλλὰ καὶ ὡς τὸ ἐνεργ. [πέπλων], ἓν’ ἀειραμένη, Ἰλ. Ζ. 293. πρβλ. αἴρω. 2) ἐγείρω, διεγείρω, ἐρεθίζω, νεῖκος ἀειράμενος, Θεόγν. 90· ἀείρασθαι πόλεμον = ἐπιχειρῶ (μακρὸν) πόλεμον, Ἡρόδ. 7. 132. 156· βαρὺς ἀ., βραδὺς εἰς τὸ ἐπιχειρῆσαί τι, ὁ αὐτ. 4. 150. 3) ἀείρασθαι τὰ ἱστία = σηκώνω τὰ ἱστία, ὁ αὐτ. 8. 56, 94· καὶ ἄνευ τοῦ ἱστία, 1. 27· οὕτω παρ’ Ἀπολλ. Ροδ. ἀείρειν ἱστία, κατ’ ἐνεργ. τύπον 2. 1229. ΙΙΙ. παθ. = ὑψοῦμαι ἢ φέρομαι, μεταφέρομαι· ἐς αἰθέρα δῖαν ἀέρθη, Ὀδ. Τ. 540 πρβλ. Ἰλ. Θ. 74· ὑψόσ’ ἀερθείς … ἐχόμην, Ὀδ. Μ. 432· ἀείρεσθαι εἰς, = ἐγείρεσθαι καὶ ἀπέρχεσθαι εἴς τι μέρος, Ἡρόδ. 1. 170· ἀερθέντες ἐκ …, αὐτόθι 165· πρὸ πάντων ἐπὶ ναυτιλλομένων· ἀλλὰ καὶ ἐπὶ ὁδοιποριῶν κατὰ ξηράν, ὡς ἀερθῆναι, 9. 52: - ἀερθεὶς ὡς τὸ Λατ. elatus, = ἐγειρόμενος ὑψηλά, ὑπερβαίνων τὰ προσήκοντα ὅρια. Πινδ. Ν. 7. 111. 2) κρέμαμαι, εἶμαι ἐξηρτημένος: [[[μάχαιρα]]] πὰρ ξίφεος μέγα κουλεὸν αἰὲν ἄωρτο, Ἰλ. Γ. 272, Τ., 253· πρβλ. ἠερέθομαι, αἰωρέομαι, μετέωρος, ἄορ, ἀορτήρ, 3) μεταφ. ἐγείρομαι, διεγείρομαι, παροξύνομαι, Σοφ. Τρ. 216.

French (Bailly abrégé)

f. ἀερῶ et ἀέρσω;
épq. c. αἴρω.

English (Autenrieth)

(ἀϝείρω), aor. ἤειρα and ἄειρα, mid. I. ἀειράμην, pass. ἀέρθην (ἀερθείς, ἀρθείς), plupf. ἄωρτο, cf. ἄρνυμαι: raise up, lift; freq. w. ὑψόσε; of ‘swinging’ the lash (μάστῖγα), of the ‘carrying’ capacity of ships (ἄχθος ἄειραν, Od. 3.312), ‘made him light,’ Il. 19.386; mid. and pass., rise up, lift oneself, of dust in the air, of the balance, Il. 8.74, of birds ‘soaring,’ and of horses flinging up their heels. The part. ἀείρᾶς is added to verbs by way of amplification, Od. 1.141. Of ‘bringing and offering,’ Il. 6.264, esp. mid. (out of one's store), 293, Od. 15.106.

English (Slater)

ᾰείρω (aor. ειρε, ἀείραις: med. ραντο: pass. ἀείρεται: aor. ἀερθείς, -εῖσα, -έντα. ἀρόμαν v. ἄρνυμαι.)
   1 act. lift up τέλος δ' ἀείραις πρὸς στιβαρὰς ἐπάραξε πλευράς fr. 111. 3.
   2 med. win, gain cf. ἄρνυμαι, ἄραντο γὰρ νίκας ἀπὸ παγκρατίου (synizesin αε vidit Schroeder.) (I. 6.60)
   3 pass. be lifted up
   a be exalted, extolled ἀρετὰ ἐν σοφοῖς ἀνδρῶν ἀερθεῖσ' ἐν δικαίοις τε πρὸς ὑγρὸν αἰθέρα (N. 8.41) εἴη μιν εὐφώνων πτερύγεσσιν ἀερθέντ' ἀγλααῖς Πιερίδων ἔρνεσι φράξαι χεῖρα (I. 1.64) σοφίᾳ γὰρ ἀείρεται πλει[ (Pae. 14.40) λάμπει δὲ χρόνῳ ἔργα μετ' αἰθέῤ ἀερθέντ (Boeckh: λαμπευθέντα codd.) fr. 227. 3
   b be elated νικῶντί γε χάριν, εἴ τι πέραν ἀερθεὶς ἀνέκραγον, οὐ τραχύς εἰμι καταθέμεν (N. 7.75)
   4 in tmesis, ἀνὰ κάρα τ' ἄειρ[ε v. ἀναείρω (Pae. 20.10)