πρό

English (LSJ)

   A before, forth:    A PREP. WITH GENIT.:    I of Place, before, in front of, ἠγερέθοντο π. ἄστεος Od.24.468, cf. Il.15.351, etc.; π. πτόλιος δεδαϊγμένον 19.292; κείνους κιχησόμεθα π. πυλάων 10.126, cf. 6.80, etc.; φύλοπις αἰνὴ ἕστηκε π. νεῶν 18.172; πυρὰ φαίνετο Ἰλιόθι π. 8.561, cf. 10.12, Od.8.581, etc.; κλαγγὴ γεράνων πέλει οὐρανόθι π. Il.3.3; π. τειχέων Pi.O.13.56; ἔμπροσθε π. (v.l.) τῆς ἀκροπόλιος, ὄπισθε δὲ τῶν πυλέων Hdt.8.53, cf. 9.52; π. δόμων, π. δωμάτων, in front of, i.e. outside the house, Pi.P.2.18, 5.96, etc.; π. θυρῶν S.El.109 (anap.), etc.; τὴν π. τοῦ Ἡραίου νῆσον before or off the Heraeum, Th.3.75, cf. 7.22; π. ποδός, v. πούς 1.4a; π. χειρῶν at hand, S.Ant.1279, E. Rh.274, dub. in Tr.1207; π. τῶν ὀφθαλμῶν προφαίνεσθαι Aeschin. 2.148.    2 with Vbs. of motion, π. δ' ἄρ' αὐτῶν κύνες ἤϊσαν Od. 19.435, cf. Il.23.115; π. Ἀχαιῶν ἄγγελος ᾔει 10.286, cf. 13.693; π. ἕθεν κλονέοντα φάλαγγας 5.96.    3 before, in front of, for the purpose of shielding or guarding, π. Τρώων ἑσταότ' Il.24.215: hence, in defence of, μάχεσθαι . . π. τε παίδων καὶ π. γυναικῶν 8.57, cf. 4.156, 373, Hdt.8.74, etc.; ὀλέσθαι π. πόληος, Lat. pro patria mori, Il.22.110; π. τῆς Σπάρτης ἀποθνῄσκειν Hdt.7.134, cf. 172,9.72, E.Alc.18, 645, etc.; π. τοῦ θανόντος . . ἔθεσθ' ἐπιστροφήν S.OT134; διακινδυνεῦσαι π. βασιλέως X.Cyr.8.8.4; βουλεύεσθαι, πράττειν π. τινός, ib.1.6.42, 4.5.44, cf. Mem.2.4.7; π. τοξευμάτων as a defence against arrows, Id.An.7.8.18: hence also, for, on behalf of, instead of, ἀγρυπνῆσαι π. τινῶν ib.7.6.36, cf. Leg.Gort.1.43; of an advocate, π. τῶνδε φωνεῖν S.OT10, cf. OC811; ὄτι δέ κ' αὐτὸς π. Ειαυτοῦ [ἀμάρτῃ] whatever offence he commits of his own volition, Kohler-Ziebarth Stadtrecht von Gortyn p.34.    4 π. ὁδοῦ ἐγένοντο further on the road, i.e. forwards, onward, Il.4.382, cf. Ael.NA3.16,7.29 (v. φροῦδος): also to denote distance, π. πολλοῦ τῆς πόλεως D.H.9.35; π. τριάκοντα σταδίων at a distance of 30 stades, Str.8.6.24.    5 π. ἠοῦς, π. ἑσπέρης τοῦ βωμοῦ, eastwards, westwards of. ., IG7.235.45 (Orop., iv B.C.).    II of Time, before, π. γάμοιο Od.15.524; ἠῶθι π. 5.469; π. ὃ τοῦ ἐνόησεν one before the other, Il.10.224; more freq. in later writers, π. τῶν Τρωικῶν Th.1.3, cf. 1.1; π. τοῦ θανεῖν S.Ant.883; π. τοῦ θανάτου Pl.Phd.57a; π. τοῦ λοιμοῦ Id.Smp.201d; π. δείπνου X.Cyr. 5.5.39; π. ἡμέρας ib.4.5.14; π. τοῦ χρῆσθαι before one uses it, Id.Mem.2.6.6; π. μοίρας τῆς ἐμῆς before my doom, A.Ag.1266; π. τῆς εἱμαρμένης Antipho 1.21; π. τοῦ καθήκοντος χρόνου Aeschin.3.126, cf. 124; π. πολλοῦ long before, Hdt.7.130, etc.; π. μικροῦ, π. ὀλίγου, Plu.Pomp.73, App.BC2.116; ὀλίγον π. τούτων Th.2.8; τὸ π. τοῦ (v.l. τούτου) ib.15; π. τοῦ (sts. written προτοῦ) A.Ag.1204, Hdt.1.122, 5.83, Ar.Th.418, Pl.Smp.173a; ὁ π. τοῦ χρόνος A.Eu.462, Th.2.58, etc.; π. τοῦ ἤ, = πρὶν ἤ, IG7.2225.22 (Thisbe); οἱ π. ἡμῶν γενόμενοι Isoc.13.19; οἱ π. ἐμοῦ Th.1.97.    2 in later writers freq. with Numerals, π. τριάκοντα ἡμερῶν thirty days before, Ael.NA5.52; π. μιᾶς ἡμέρας Plu.Caes.63; π. ἐνιαυτοῦ Id.2.147e; π. δυεῖν ἡμερῶν ἢ ἐτελεύτα Id.Sull.37: freq. c. dupl. gen., π. δύο ἐτῶν τοῦ σεισμοῦ, π. δύο ὡρῶν τῆς ἐπιβολῆς, LXX Am.1.1, Dsc.1.64; π. ἓξ ἡμερῶν τοῦ πάσχα, π. μιᾶς ἡμέρας τῶν γενεθλίων, Ev.Jo.12.1, Plu. 2.717d; π. πολλοῦ τῆς ἑορτῆς Luc.Sat.14.    b in rendering Roman dates, τῇ π. μιᾶς Νωνῶν Ὀκτωβρίων, = pridie Non. Oct., Plu.2.203a, etc.    III in other relations:    1 of Preference, before, rather than, κέρδος αἰνῆσαι π. δίκας to praise sleight before right, Pi.P.4.140, cf. Pl.R.361e; πᾶν δὴ βουλόμενοι σφίσι εἶναι π. τῆς παρεούσης λύπης anything before, rather than, their actual trouble, Hdt.7.152 (so, in order to avoid, π. τοῦ δεινοτάτου D.54.19); πᾶν π. τοῦ δουλεῦσαι ἐπεξελθεῖν Th.5.100, cf.4.59; ἑλέσθαι, αἱρεῖσθαι, or κρῖναί τι π. τινός to choose one before another, Id.5.36, Pl.R.366b, Phlb.57e; π. πολλοῦ ποιήσασθαι to esteem above much, i.e. very highly, Isoc.5.138; π. πολλῶν χρημάτων τιμήσασθαί τι Th.1.33, cf.6.10; π. ἄλλων more than others, Pl.Mx.249e (v.l.), cf. A. Th.1002; δυσδαίμων . . π. πασᾶν γυναικῶν ib.927 (codd., lyr.); π. πάντων θεῶν τῇ Ἑστίᾳ πρώτῃ προθύειν Pl.Cra. 401d: after a Comp. it is redundant, ἡ τυραννὶς π. ἐλευθερίης ἀσπαστότερον Hdt.1.62, cf.6.12, Pl.Ap.28d, Cri.54b, Phd.99a; for ἤ after ἄλλος, οὐδεὶς ἄλλος π. σεῦ Hdt.3.85, cf.7.3.    2 of Cause or Motive, for, from, π. φόβοιο for fear, Il.17.667; ἀθλεύων π. ἄνακτος toiling before the face of, i.e. in his service, 24.734; π. τῶνδε there fore, S.El.495 (lyr.).    B POSITION: words may be put between π. and its case, Il.23.115; but it does not follow its case, exc. after Ep.forms in -θι, Ἰλιόθι πρό, οὐρανόθι πρό, ἠῶθι πρό (v. supr.).    C πρό, abs. as ADV.:    I of Place, before, opp. ἐπί (after), Il. 13.799, 800; before, in front, 15.360; forth, forward, ἐκ δ' ἄγαγε π. φόωσδε 19.118; χωρεῖν π. δόμων to come forth from, S.Tr.960 (lyr.); ἄγειν τινὰ π. δόμων E.Hec.59 (anap.); γῆν π. γῆς ἐλαύνομαι I am driven on from one land to another, A.Pr.682; διώκειν γῆν π. γῆς Ar.Ach.235.    II of Time, before, πρό οἱ εἴπομεν Od.1.37; earlier, τά τ' ἐσσόμενα π. τ' ἐόντα Hes. Th.32,38.    III when joined with other Preps., ἀποπρό, διαπρό, ἐπιπρό, περιπρό, προπρό, it strengthens the first Prep., or adds to it the notion of forward, forth.    D πρό IN COMPOS.    I with Substs., to denote    1 position before or in front, πρόδομος, προάστιον, πρόθυρον, προπύλαια, etc.    2 priority of rank, πρόεδρος, προεδρία, etc.: also priority of order, προάγων, πρόλογος, προοίμιον, προπάτωρ, etc.    3 standing in another's place, πρόμαντις, πρόξενος.    II with Adjs., to denote    1 proximity, πρόχειρος; and readiness, πρόθυμος, πρόφρων.    2 away (cf. 111.3 infr.), προθέλυμνος, πρόρριζος.    3 prematureness, πρόμοιρος, πρόωρος.    4 intensity, πρόπας, πρόπαρ, προπάροιθε; so also πρόκακος, πρόπαλαι.    III with Verbs,    1 of Place, before, forwards, προβαίνω, προβάλλω, προτίθημι, etc.: also, before, in defence, προκινδυνεύω, προμάχομαι, etc.    2 forth, προέλκω, προφέρω.    b publicly, προγράφω, προειπεῖν, πρόκειμαι.    3 away, προδίδωμι, προϊάλλω, προϊάπτω, προΐημι, προλείπω, προρέω, προτέμνω, προτρέπομαι, προφεύγω, προχέω.    4 in preference, προαιροῦμαι, προτιμάω, etc.    5 before, beforehand, προαισθάνομαι, προγίγνομαι, προκαταλαμβάνω, etc.; of foresight, προνοέω, προοράω.    E Etymology: cf. Lat. προ-, Slav. pro-, Skt. pra-, etc., in compounds.

German (Pape)

[Seite 703] vor. – I. Als adv. – a) des Orts, vorn, als Ggstz von ἐπί, Il. 13, 799. 800; Hes. sc. 303; voran, οἵ γε προχέοντο φαλαγγηδόν, πρὸ δ' Ἀπόλλων, Il. 15, 360; auch bei Verbis der Bewegung, hervor, ἐκ δ' ἄγαγε πρὸ φόωσδε, 19, 118. – b) der Zeit, vorher, voraus, zuvor, πρό οἱ εἴπομεν, Od. 1, 37, was auch als Tmesis erklärt werden kann, wir sagten es ihm vorher; früher, Hes. Th. 32. 38. – Die Zusammensetzungen mit Präpositionen, ἀποπρό, διαπρό, ἐπιπρό, περιπρό, προπρό, sind einzeln aufgeführt; πρό behält in allen dendenselben seine ursprüngliche Bdtg, vorwärts, fort. – Die Vrbdgn mit den Ortsadverbien auf -θι sind unter II. aufgeführt.

Greek (Liddell-Scott)

πρό: Α. Πρόθεσις μετά γενικής. Ι. ἐπὶ τόπου, ἔμπροσθεν, ἐμπρός, ἐνώπιον, ἀντίθετος τῇ μετὰ μετ’ αἰτ. (= ὄπισθεν, ὀπίσω), ἠγερέθοντο πρὸ ἄστεος Ὀδ. Ο. 468, πρβλ. Ἰλ. Ο. 351, κτλ.· πρὸ πόλιος δεδαῑγμένον Ἰλ. Τ. 292· κείνους κιχησόμεθα πρὸ πυλάων Κ. 126, κτλ.· φύλοπις αἰνὴ ἕστηκε πρὸ νεῶν Σ. 172· πυρὰ φαίνετο Ἰλιόθι πρὸ Θ. 561, πρβλ. Κ. 12, Ὀδ. Θ. 581, κτλ.· κλαγγὴ γεράνων πέλετ’ οὐρανόθι πρὸ Ἰλ. Γ. 3· οὕτω παρὰ πᾶσι τοῖς μετέπειτα, πρὸ τειχέων Πινδ. Ο. Ν. 78· ἔμπροσθε πρὸ τῆς ἀκροπόλιος, ὄπισθε δὲ τῶν πυλέων Ἡρόδ. 8. 53, πρβλ. Ι. 52· ὡσαύτως κατά τινα βαθμὸν ἀντίθ. τῇ προθ. ἐν μάλιστα ἐν ταῖς φράσεσι πρὸ δόμων, πρὸ δωμάτων, ἔμπροσθεν, δηλ. ἢ ἔξω τῶν δωμάτων, Πινδ. Π. 2. 35., 5. 129, κτλ. πρὸ θυρῶν Σοφ. Ἀποσπ. 109, κτλ.· τὴν πρὸ τοῦ Ἡραίου νῆσον Θουκ. 3. 75, πρβλ. 7. 22· πρὸ ποδός, ἴδε ἐν λ. ποὺς Ι. 4. α· οὕτω, πρὸ χειρῶν, ἴδε χεὶρ ΙΙ. 6. λ· πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν προφαίνεσθαι Αἰσχίν. 47. 42. 2) μετὰ ῥημάτων κινήσεως, πρὸ δ’ ἄρ’ αὐτῶν κύνες ἤισαν Ὀδ. Τ. 435, πρβλ. Ἰλ. Ψ. 115. πρὸ Ἀχαιῶν ἄγγελος ᾔει Ἰλ. Κ. 286, πρβλ. Ν. 693· πρὸ ἕθεν κλονέοντα φάλαγγας Ε. 96· οὕτω, χωρεῖν πρὸ δόμων Σοφ. Τρ. 960· ἄγειν τινὰ πρὸ δόμων Εὐρ. Ἑκ. 59· ― ἐντεῦθεν ἐν τῇ φράσει, γῆν πρὸ γῆς ἐλαύνεσθαι, ἀπὸ τόπου εἰς τόπον, Αἰσχύλ. Πρ. 682· διώκειν τινὰ γῆν πρὸ γῆς Ἀριστοφ. Ἀχ. 235. 3) ἔμπροσθέν τινος πρὸς ὑπεράσπισιν καὶ φυλακήν, στῆναι πρὸ Τρώων Ἰλ. Ω. 215· ― ἐντεῦθεν ὡς τὸ ὑπέρ, μάχεσθαι… πρὸ τε παίδων καὶ πρὸ γυναικῶν Ἰλ. Θ. 57, πρβλ. Δ. 156, 373, Ἡρόδ. 8. 74, κτλ.· ὀλέσθαι πρὸ πόληος, Λατ. pro partria mori, Ἰλ. Χ. 110· πρὸ τῆς Σπάρτης ἀποθνήσκειν Ἡρόδ. 7. 134, πρβλ. 172., 9. 72, Εὐρ. Ἄλκ. 18, 645, κτλ. ἐπιστροφὴν θέσθαι πρό τινος Σοφ. Ο. Τ. 134· διακινδυνεύειν πρό τινος Ξεν. Κύρ. 8. 8, 4· βουλεύεσθαι, πράττειν πρό τινος αὐτόθι 1. 6, 42., 4. 5, 44, πρβλ. Ἀπομν. 2. 4, 7 ― τὰ ὅπλα ἔχειν πρὸ τῶν τοξευμάτων, δηλ. ὡς ἀμυντήρια, ὁ αὐτ. ἐν Ἀν. 7. 8, 18· ― ἐντεῦθεν, ἀγρυπνεῖν πρό τινος, ὑπέρ τινος, αὐτόθι 7. 6, 36· ― ἐπὶ συνηγόρου, πρὸ τῶνδε φωνεῖν Σοφ. Ο. Τ. 10. πρβλ. Ο. Κ. 811. 4) πρὸ ὁδοῦ ἐγένοντο, προεχώρησαν ἐμπρός, Ἰλ. Δ. 382· πρὸ ὁδοῦ γίγνεσθαι, εἶναι Αἰλ. π. Ζ. 3. 16., 7. 29· (ἐντεῦθεν τὸ Ἀττ. ἐπίθετ. φροῦδος)· ― οὕτω καὶ πρὸς δήλωσιν ἀποστάσεως, πρὸ πολλοῦ τῆς πόλεως Διον. Ἁλ. 9. 35· πρὸ λ΄ σταδίων, εἰς ἀπόστασιν τριάκοντα σταδίων, Στράβ. 382. ΙΙ. ἐπὶ χρόνου, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὴν πρόθεσιν μετὰ μετ’ αἰτ., πρὸ γάμοιο Ὀδ. Ο. 524· ἠῶθι πρὸ Ε. 469· πρὸ ὃ τοῦ ἐνόησεν, «ὁ ἕτερος πρὸ τοῦ ἑτέρου ἐπενόησε» (Σχολ.), Ἰλ. Κ. 224· συνηθέστερον παρὰ τοῖς μεθ’ Ὅμηρον, πρὸ τῶν Τρωικῶν Θουκ. 1. 3, πρβλ. 1. 1· πρὸ τοῦ θανεῖν Σοφ. Ἀντ. 882· πρὸ τοῦ θανάτου Πλάτ. Φαίδων 57Α· πρὸ τοῦ λοιμοῦ ὁ αὐτ. ἐν Συμπ. 201D πρὸ δείπνου Ξεν. Κύρ. 5. 5, 39· πρὸ ἡμέρας αὐτόθι 4. 5, 14· πῶς οὖν ἂν ταῦτα δοκιμάσαιμεν, ὦ Σώκρατες, πρὸ τοῦ χρῆσθαι, πρὶν κάμωμεν χρῆσιν αὐτῶν, ὁ αὐτ. ἐν Ἀπομν. 2. 6, 6· πρὸ μοίρας τῆς ἐμῆς, πρὸ τῆς ἰδικῆς μου τύχης, Αἰσχύλ. Ἀγ. 1266· οὕτω, πρὸ τῆς εἰμαρμένης Ἀντιφῶν 113. 38· πρὸ τοῦ καθήκοντος χρόνου Αἰσχίν. 71. 29, πρβλ. 12· ὡσαύτως, πρὸ πολλοῦ, δηλ. χρόνου, Ἡρόδ. 7. 130, κτλ.· πρὸ μικροῦ, πρὸ ὀλίγου Πλουτ. Πομπ. 73, Ἀππ. Ἐμφυλ. 2. 116· ― τὸ πρὸ τούτου, πρὸ τούτου, πρότερον, Θουκ. 2. 15· ὀλίγον πρὸ τούτων αὐτόθι 8· οὕτω, πρὸ τοῦ, ὅπερ ἐνίοτε φέρεται ὑφ’ ἓν προτοῦ, Ἡρόδ. 1. 122., 5. 83, Αἰσχύλ. Ἀγ. 1203, Ἀριστοφ. Θεσμ. 418, Πλάτ. Συμπ. 172C, κτλ.· οὕτως, ὁ πρὸ τοῦ χρόνος, ὡς τὸ ὁ πρὶν χρόνος, Αἰσχύλ. Εὐμ. 462, κτλ.· ὡσαύτως, οἱ πρὸ ἡμῶν γενόμενοι Ἰσοκρ. 295Α· οἱ πρὸ ἐμοῦ Θουκ. 1. 97. 2) παρὰ μεταγενεστ. ὡσαύτως μετ’ ἀριθμητικῶν, πρὸ τριάκοντα ἡμερῶν, ante triginta dies, Αἰλ. π. Ζ. 5. 52· πρὸ μιᾶς ἡμέρας Πλουτ. Καῖσ. 63· πρὸ ἐνιαυτοῦ ὁ αὐτ. 2. 147F· ― ὡσαύτως ὡς συγκρ., πρὸ δυοῖν ἡμερῶν ἢ ἐτελεύτα ὁ αὐτ. ἐν Σύλλ. 37· τῇ πρὸ μιᾶς Νωνῶν Ὀκτωβρίων, ante diem Nonas Oct., ὁ αὐτ. 2. 203Α, πρβλ. 319Β· πρὸ πολλοῦ τῆς ἑορτῆς Λουκ. Κρον. 14. ― Αἱ φράσεις αὗται ἐσχηματίσθησαν κατὰ μίμησιν τῶν Λατινικῶν, ἂν καὶ τὸ πρὸ πολλοῦ (ἀπολ.) ἀπαντᾷ παρ’ Ἡροδότ., ἴδε ἀνωτ. ΙΙΙ. ἐπὶ ἄλλων σχέσεων: 1) ἐπὶ προτιμήσεως, μᾶλλον ἤ..., κέρδος πρὸ δίκας αἰνῆσαι, ἐπαινέσαι τὴν πανουργίαν μᾶλλον τῆς δικαιοσύνης, Πινδ. Π. 4. 248, πρβλ. Πλάτ. Πολ. 361Ε· πᾶν δὴ βουλόμενοί σφι εἶναι πρὸ τῆς παρεούσης λύπης, καὶ προέκρινον πᾶν ἄλλο κακὸν ἢ τὴν παροῦσαν δυστυχίαν των, Ἡρόδ. 7. 152· πᾶν πρὸ τοῦ δουλεῦσαι ἐπεξελθεῖν Θουκ. 5. 100, πρβλ. 4. 59· αἱρεῖσθαι ἢ κρίνειν τι πρό τινος ὁ αὐτ. 5. 36, Πλάτ. Πολ. 366Β, Φίληβ. 57Ε· πρὸ πολλοῦ ποιεῖσθαι, περὶ πολλοῦ ποιεῖσθαι, Ἰσοκρ. 110Β, πρβλ. Θουκ. 6. 10· πρὸ πολλῶν χρημάτων τιμᾶσθαί τι Θουκ. 1. 33· πρὸ ἄλλων, πλέον τῶν ἄλλων, Πλάτ. Μενέξ. 249Ε, πρβλ. Αἰσχύλ. Θήβ. 996· δυσδαίμων... πρὸ πασῶν γυναικῶν αὐτόθι 928· πρὸ πάντων θεῶν τῇ Ἑστίᾳ πρώτῃ προθύειν Πλάτ. Κρατ. 401D· ὡσαύτως μετὰ συγκριτικόν, ὅτε καὶ πλεονάζει, οἷον ἡ τυραννὶς πρὸ ἐλευθερίης ἀσπαστότερον Ἡρόδ. 1. 62, πρβλ. 6. 12, Stallb. εἰς Πλάτ. Ἀπολ. 28D, Κρίτωνα 54Β, Φαίδωνα 99Α· οὕτως ἀντὶ τοῦ ἢ μετὰ τὸ ἄλλος· οὐδεὶς ἄλλος πρὸ σοῦ Ἡρόδ. 3. 85, πρβλ. 7. 3. 2) ἐπὶ αἰτίας ἢ ἐλατηρίου, Λατ. prae, διά, ἕνεκα, ἐκ..., πρὸ φόβοιο, ἐκ φόβου, Ἰλ. Ρ. 667· ἐνταῦθα ὡσαύτως ὑπάγονται τά: ἀθλεύων πρὸ ἄνακτος, μοχθῶν ἐν τῇ ὑπηρεσίᾳ τοῦ ἄνακτος, Ω. 734· πρὸ τῶνδε, ἕνεκα τούτων, διὰ ταῦτα, Σοφ. Ἠλ. 495· πρβλ. κατωτ. Ε. Ι. Β. ΘΕΣΙΣ: μεταξὺ τῆς πρὸ καὶ τῆς ἐξ αὐτῆς ἐξαρτωμένης πρώσεως δύνανται νὰ τεθῶσι λέξεις, ὡς π. χ. πρὸ δ’ ἄρ’ οὐρῆες κίον αὐτῶν Ἰλ. Ψ. 115· ἀλλ’ οὐδέποτε τίθεται μετὰ τὴν οἰκείαν πτῶσιν, εἰ μὴ μετὰ τὴν Ἐπικ. γεν. τὴν λήγουσαν εἰς -θι, Ἰλιόθι πρό, οὐρανόθι πρό, ἠῶθι πρό, ἴδε ἀνωτ. Α. Ι. 1., ΙΙ. 1. Γ. πρὸ ΑΠΟΛ., ΩΣ ΕΠΙΡΡ.· Ι. ἐπὶ τόπου, ἐν ἀντιθ. πρὸς τὴν ἐπί, πρὸ μέν τ’ ἄλλ’, αὐτὰρ ἐπ’... Ἰλ. Ν. 799, 800· ἐμπρός, Ο. 360· ἐμπρός, πρός τι ἐκ δ’ ἄγαγε πρὸ φόωσδε Ο. 118. ΙΙ. ἐπὶ χρόνου, πρότερον, πρὸ οἱ εἴπομεν Ὀδ. Α. 37· πρότερον, ἐνωρίτερον, Ἡσ. Θ. 32. 38· πρό γε στενάζεις, προώρως, Αἰσχύλ. Πρ. 696. ΙΙΙ. ὅταν συνάπτηται μετ’ ἄλλων προθέσεων, οἷον ἀποπρό, διαπρό, ἐπιπρό, προπρό, ἐπιτείνει τὴν σημασίαν τῆς πρώτης προθέσεως, ἢ προστίθησιν εἰς αὐτὴν τὴν ἔννοιαν τοῦ ἐμπρός, πρὸς τὰ ἐμπρός· ἴδε τὰς λέξεις ταύτας μετὰ τῶν ἐπιρρηματικῶν αὐτῶν τύπων, ἀπόπροθεν, ἀπόπροθι. Δ. πρὸ ΕΝ ΣΥΝΘΕΣΕΙ. Ι. μετ’ οὐσιαστικοῦ, ὅτε δηλοῖ, 1) τὴν θέσιν ἐμπρὸς ἢ ἐνώπιον, πρόδομος, προάστειον, πρόθυρον, προπύλαια, κτλ. 2) πρωτεῖον, πρόεδρος, προεδρία, κτλ.· ὡσαύτως προτεραιότητα, προάγων, πρόλογος, προοίμιον, προπάτωρ, κτλ. 3) τὸν ἱστάμενον εἰς τὸν τόπον ἢ τὴν θέσιν ἄλλου, πρόμαντις, πρόξενος. ΙΙ. μετ’ ἐπιθέτ. συντιθεμένη δηλοῖ, 1) ἐγγύτητα, τὸ πλησίον, πρόχειρος· καὶ ἑτοιμότητα, πρόθυμος, πρόφρων, 2) τὸ ὁμοῦ, προθέλυμνος, πρόρριζος. 3) τὸ πρόωρον, πρόμοιρος, πρόωρος. 4) ἐπίτασιν, πρόπας, πρόπαρ, προπάροιθε· οὕτω καὶ πρόκακος, πρόπαλαι· πρβλ. Λοβέκ. εἰς Φρύνιχ. 47, Δινδ. εἰς Σοφ. Αἴ. 1124. ΙΙΙ. μετὰ ῥημάτων δηλοῖ, 1) ἐπὶ τόπου, ἐμπρός, πρὸς τὰ ἐμπρός, προβαίνω, προβάλλω, προτίθημι, κτλ.· ὡσαύτως, τὸ ποιεῖν τι ὑπέρ τινος, προκινδυνεύω, προμάχομαι, κτλ. 2) τὸ ἐμπρὸς ἐπὶ κινήσεως, προέλκω, προφέρω· ― ὡσαύτως τὸ δημοσίᾳ, προγράφω, προειπεῖν, πρόκειμαι. 3) ἔξω καὶ μακράν, προΐημι, κτλ. 4) προτίμησιν, προαιροῦμαι, προτιμάω, κτλ. 5) τὸ πρότερον, τὸ ἐκ τῶν προτέρων, προαισθάνομαι, προγίγνομαι, προκαταλαμβάνω, κτλ.· ― ὡσαύτως πρόβλεψιν, προνοέω, προοράω. Ε. ΕΤΥΜΟΛ. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ. Ἐκ τῆς √ΠΡΟ, κατὰ μεταβολὴν τοῦ φωνήεντος παράγονται πολλοὶ τύποι πάντες ἔχοντες τὴν κοινὴν ἔννοιαν τοῦ ἐνώπιον ἢ ἐμπρὸς ἐν ἀναφορᾷ τὸ μὲν πρὸς τὸν τύπον τὸ δὲ πρὸς τὸν χρόνον. Ι. ἀμέσως ἐκ τοῦ τύπου πρό, Λατ. pro, παράγονται αἱ λέξεις πρότερος, πρῶτος (δηλ. πρόατος, Δωρ. πρᾶτος), πρωὶ (πρῴ), πρῴην, πρώιος (πρῷος), πρώιμος (πρῷμος), πρώιζος (πρῷζος)· ὡσαύτως πρητήν, ἐπι-πρητήν· καὶ πρόμος, πρύτανις (Αἰολ. πρότανις), οἱ τύποι δὲ οὗτοι σχεδὸν ἀείποτε ἀναφέρονται εἰς τὸ εἶναι πρότερον ὑπὸ ἔποψιν χρόνου, ἐνίοτε δὲ ὑπὸ ἔποψιν ἀριθμοῦ ἢ βαθμοῦ· ἡ προτέρησις αὕτη ὑπὸ ἔποψιν βαθμοῦ ἢ ἡ προτίμησις ἐκφέρεται ἐν τῇ Λατ. διὰ τῆς προθέσ. prae, ἥτις ὡσαύτως περικλείει τὴν ἔννοιαν αἰτίας καὶ «ἐλατηρίου», Λατ. prae gaudio, prae timore, ἕνεκα χαρᾶς, ἕνεκα λύπης. ΙΙ. Ἡ ἔννοια τοῦ πρότερον ὑπὸ ἔποψιν τόπου ἢ διαστήματος μεταβαίνει διὰ τοῦ Δωρ. τύπου προτὶ εἰς τὰς λ. πρός, πρόσω, πόρσω, πόρρω, κτλ., καὶ ἀναφαίνεται ἐν τοῖς συγγενέσιν ὀνόμασι πρών, πρηών, πρεών, πρώων, μέρος γῆς ἐξέχον, ἀκρωτήριον, κρημνός· πρῷρα: ὡσαύτως τὸ ἐπίθ. πρηνής, πρᾶνής, προπρηνής, Λατ. pro-nus, κλίνων πρὸς τὰ ἐμπρός. ΙΙΙ. διὰ τροπῆς τοῦ ο εἰς ι λαμβάνομεν ἄλλην σειρὰν λέξεων ἐν σχέσει πρὸς τὸν χρόνον, πρίν, Λατιν. pris-cus (πρβλ. πρέσβυς), pris-tinus, pridie, pri-dem, prior, priimus (primus), princeps. IV. πρβλ. τὸ Σανσκρ. pra- (ὡς προτακτικὸν μόριον), pra-thamas (primus), prâ-tar (mane)· Λατ. prae, pra-ndium· Σλαυ. pra-, pro-, pru-vuj (primus)· Λιθ. pra-, pir-mas (primus)· ― Γοτθ. fru-ma (πρότερος), frumist· Ἀρχ. Γερμαν. fur-iro, fur-isto (prior, primus), fru-o (früh). ― Πρβλ. καὶ τὰ παρά, πάρος. ― Ἴδε Γ. Χατζιδάκη Βιβλιοκρισίαν ἐν Ἀθηνᾶς τ. ΙΓ΄, σ. 517.

French (Bailly abrégé)

adv. et prép.
A. • adv.
I. avec idée de lieu;
1 devant : ἐν δέ τε πολλὰ κύματα, πρὸ μέν τ’ ἄλλ’, αὐτὰρ ἐπ’ ἄλλα IL et alors il y a beaucoup de vagues, les unes avant, puis d’autres à la suite;
2 en s’avançant, en avant sans mouv.
3 en avant, càd au dehors avec mouv.
II. avec idée de temps;
1 auparavant, d’abord;
2 prématurément;
B. • prép. avec le gén.
I. avec idée de lieu devant : πρὸ ἄστεος IL, OD devant la ville ; πρὸ βασιλέως XÉN devant le grand-roi ; πρὸ ποδῶν XÉN, πρὸ τῶν ποδῶν ÉL à portée, tout près (propr. devant les pieds) ; πρὸ χειρῶν SOPH à portée, sous la main (propr. devant les mains) ; Ἰλιόθι πρό IL, OD en avant d’Ilion, devant Ilion ; οὐρανόθι πρό IL en avant du ciel, jusqu’au ciel ; πρὸ ὁδοῦ en avant sur le chemin;
À ce sens se rattachent les sens figurés suiv. :
1 pour la défense de, pour (propr. en se plaçant devant, en protégeant) : στῆναι πρὸ Τρώων IL se poster devant les Troyens, les protéger ; μάχεσθαι πρό τινος IL combattre pour ; πρὸ τῆς Ἑλλάδος ἀποθνῄσκειν HDT mourir pour la Grèce;
2 de préférence à (propr. en mettant une personne ou une chose devant une autre) : πρὸ πολλοῦ ποιεῖσθαι ISOCR faire grand cas de ; αἱρεῖσθαί τι πρό τινος THC préférer une chose à une autre ; βασιλεὺς οὐδεὶς ἄλλος πρὸ σεῦ ἔσται HDT aucun autre que toi ne deviendra roi;
3 au lieu de, à la place de, en échange de, pour : πρὸ ἑωυτοῦ HDT à sa propre place ; avec idée de succession γῆν πρὸ γῆς ἐλαύνεσθαι ESCHL échanger une terre pour une autre, aller de l’une dans l’autre;
4 pour, à cause de, par suite de : πρὸ φόβοιο IL par suite de leur épouvante;
II. avec idée de temps avant : ἠῶθι πρό OD avant l’aube ; πρὸ ἡμέρας XÉN avant le jour ; adv. • πρὸ πολλοῦ HDT avant un long temps, il y a longtemps ; • πρὸ μικροῦ PLUT avant peu, il y a peu de temps ; ὁ πρὸ τοῦ χρόνος ESCHL le temps d’avant ; abs. πρὸ τοῦ ou • προτοῦ HDT auparavant, avant ; οἱ πρὸ ἡμῶν γενόμενοι ISOCR, abs. οἱ πρὸ ἡμῶν PLUT nos prédécesseurs ; πρὸ πολλοῦ τῆς ἑορτῆς LUC longtemps avant la fête ; πρὸ ἐνιαυτοῦ PLUT une année avant ; πρὸ μιᾶς ἡμερᾶς PLUT un jour avant, la veille;
Rem. Εn composition, πρό signifie;
en avant (προάστειον, προάγω, προβαίνω, etc.);
vers, en inclinant vers (πρόθυμος, πρόφρων, etc.);
au dehors (προαιρέω, etc.);
pour la défense de, en faveur de (προκινδυνεύω, προμάχομαι);
de préférence à, plutôt que (προαιρέομαι, προτιμάω);
auparavant, avant (προπάτωρ, προειπεῖν);
d’avance (προαγγέλλω, πρόμαντις);
tout à fait, avec un adj. ou un adv. (πρόπαρ, προπάροιθε).
Étymologie: cf. lat. pro, prae.