ita
Γελᾷ δ' ὁ μῶρος, κἄν τι μὴ γελοῖον ᾖ → Mens stulta ridet, quando ridendum est nihil → Es lacht der Tor, auch wenn es nichts zu lachen gibt
Latin > English (Lewis & Short)
ĭta: adv. pronom. stem i-; cf. is; Sanscr. itthā; Zend, itha, in the manner specified,
I in this manner, in this wise, in such a way, so, thus.
I In gen.
A Referring to what precedes, as has been said, thus, so: des operam ut investiges sitne ita, Cic. Att. 12, 17: vidi ego nequam homines, verum te nullum deteriorem. Phil. Ita sum, Plaut. Bacch. 5, 2, 60: ita aiunt, Ter. And. 1, 2, 21; 3, 3, 18; id. Ad. 5, 5, 7: et hercule ita fecit, Cic. Cael. 11, 37: factum est ita, id. Att. 7, 8, 4: aiunt enim te ita dictitare, id. Verr. 2, 3, 64, § 151; frequent in phrase: quae cum ita sint, since what has been said is true, id. Rosc. Com. 6, 17 init.; so, quod cum ita sit, id. Caecin. 12, 33: quae cum ita essent, id. Clu. 34, 94 fin. —
B To introduce the thought which follows, thus, in the following manner, as follows, in this way: in tertio de oratore ita scriptum est, in perpetua, etc., Quint. 9, 1, 25: haec ita digerunt: primum ... secundum, etc., id. 11, 2, 20: ita sciunt procuratores ... nullius apud te auctoritatem valere plus quam meam, Cic. Fam. 13, 42, 4; id. Tusc. 3, 18, 41: ita constitui, fortiter esse agendum, id. Clu. 19, 51. —
C In affirmations, esp. in replies, yes, it is so, just so, true: quid istic tibi negoti est? Dav. Mihin'? Si. Ita, Ter. And. 5, 2, 8: an laudationes? ita, inquit Antonius, Cic. de Or. 2, 11, 44: Davusne? ita, Hor. S. 2, 7, 2; so in solemn affirmation: est ita: est, judices, ita, ut dicitur, Cic. Verr. 2, 4, 52, § 117: et certe ita est, id. Att. 9, 13, 2: ita est, Plaut. Ps. 1, 5, 51; Ter. And. 1, 1, 27; and in negations: non est ita, Cic. Off. 1, 44, § 158; strengthened by other particles of affirmation: as vero, profecto, prorsus, plane; ita vero, Plaut. Men. 5, 9, 37: ita profecto, id. Am. 1, 1, 214: non est profecto ita, judices, Cic. Rosc. Am. 40, 121: ita prorsus, id. Tusc. 2, 27, 67: prorsus ita, id. Leg. 3, 12, 26: ita plane, id. Tusc. 1, 7, 13; id. Ac. 2, 35, 113.—
D In interrogations, esp.
a Jeeringly, implying an affirmative, = ἄληθες: itane? really? truly? is it so? itane credis? Ter. And. 2, 3, 25; id. Eun. 5, 8, 28; Cic. Div. 2, 40, 83: itane est? id. Rosc. Am. 39, 113; so with vero or tandem: itane vero? ego non justus? Cic. N. D. 2, 4, 11; id. Verr. 2, 5, 30, § 77; id. Div. 1, 13, 23: itane tandem? id. Clu. 65, 182. —
b Where surprise or reproach is implied: quid ita? (Gr. τι δαί), why so? how is that? what do you mean? accusatis Sex. Roscium. Quid ita? Cic. Rosc. Am. 12, 34; id. N. D. 1, 35, 99; id. Off. 2, 23, 83: quid ita passus est Eretriam capi? quid ita tot Thessaliae urbes? Quid ita, etc., Liv. 32, 21, 13; 27, 34, 13; Plaut. Trin. 4, 2, 42.
II In partic.
A In comparisons, so.
1 To point out the resemblance, usually corresponding to ut; sometimes to quasi, quomodo, quemadmodum, quam, tamquam, veluti, qualis, etc., as, like, in the same way as: non ita amo ut sani solent homines, Plaut. Merc. 2, 1, 38: ita ut res sese habet, Ter. Heaut. 4, 3, 24: ita vero, Quirites, ut precamini, eveniat, Cic. Phil. 4, 4, 10: omnis enim pecunia ita tractatur, ut praeda, a praefectis, id. Fam. 2, 17, 7: an ita tu's animata, ut qui expers matris imperiis sies? Plaut. As. 3, 1, 2: ut homost, ita morem geras, Ter. Ad. 3, 3, 77: ut hirundines ... ita falsi amici, etc., Auct. Her. 4, 48, 61: tametsi ita de meo facto loquor, quasi ego illud mea voluntate fecerim, Cic. Verr. 2, 1, 11, § 29: sed prorsus ita, quasi aut reus numquam esset futurus, aut, etc., id. ib. 2, 4, 22, § 49; Quint. 9, 4, 87: me consulem ita fecistis, quomodo pauci facti sunt, Cic. Agr. 2, 1, 3; Quint. 11, 1, 92: quemadmodum dicimus non feci furtum, ita, non est hoc furtum, Quint. 7, 3, 1: non ita variant undae ... quam facile mutantur amantes, Prop. 3, 5, 11: castra in hostico incuriose ita posita, tamquam procul abesset hostis, Liv. 8, 38, 2: neque enim ita se gessit tamquam rationem aliquando esset redditurus, Cic. Verr. 2, 4, 22, § 49: Alexander ita cupide profectus fuerat, veluti, etc., Just. 12, 2, 1: sane ita se habet sacrum, quale apud Homerum quoque est, Quint. 1, 5, 67.—
2 Following or followed by ut, to denote that two things are in the same condition or category.
(a) Ut ... ita, as ... so, just as ... so also, alike ... and, as well ... as: Dolabellam ut Tarsenses, ita Laodiceni multo amentiores ultro arcessierunt, Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13, 10: Hercules cum ut Eurysthei filios, ita suos configebat sagittis, Cic. Ac. 2, 28, 89; id. Leg. 2, 2, 5. —
(b) Ut ... ita, although ... yet: ut errare potuisti, sic decipi te non potuisse quis non videt? Cic. Fam. 10, 20, 2: haec omnia ut invitis, ita non adversantibus patriciis transacta, Liv. 3, 55, 15; cf.; pleraque Alpium sicut breviora ita arrectiora sunt, id. 21, 35, 11. —
(g) Ita ut, just as: ita ut occoepi dicere, Plaut. Poen. 2, 24; id. Trin. 4, 2, 52: ita ut antea demonstravimus, Caes. B. G. 7, 76; Cato, R. R. 144, 2.—
3 In oaths, emphatic wishes, solemn assertions, etc., expressed by a comparison: ita ille faxit Juppiter, Plaut. Most. 2, 1, 51: ita me di ament, non nil timeo, i.e. may they so love me as it is true that, etc., Ter. Eun. 4, 1, 1; 3, 2, 21: ita sim felix, Prop. 1, 7, 3: sollicitat, ita vivam, me tua valetudo, Cic. Fam. 16, 20, 1; Verg. A. 9, 208; so, followed by ut, with indic.: ita mihi salvā re publicā vobiscum perfrui liceat, ut ego non moveor, etc., Cic. Cat. 4, 6, 11: ita me Venus amet, ut ego te numquam sinam, etc., Plaut. Curc. 1, 3, 52: ita me amabit sancta Saturitas, itaque suo me condecoret cognomine, ut ego vidi, id. Capt. 4, 2, 97; by ut, with subj., adding a second wish: nam tecum esse, ita mihi omnia quae opto contingant, ut vehementer velim, Cic. Fam. 5, 21, 1; for which the abl. absol.: ita incolumi Caesare moriar, Balb. ap. Cic. Att. 9, 7, B, 3; for the subj. with ita, the fut. indic.: ita te amabit Juppiter, ut tu nescis? Plaut. Aul. 4, 10, 31; id. Merc. 4, 4, 22.—
B To denote a kind or quality, so, such, of this nature, of this kind: nam ita est ingenium muliebre, Plaut. Stich. 5, 5, 3: ita est amor: balista ut jacitur, id. Trin. 3, 2, 42: ita sunt res nostrae, Cic. Att. 4, 1, 8: ita sunt Persarum mores, Plaut. Pers. 4, 2, 25: si ita sum, non tam est admirandum regem esse me, Cic. Sull. 7, 22; id. Dom. 27, 71: ita inquam = hoc dico, id. Phil. 14, 5, 12.—
C To denote an expected or natural consequence, so, thus, accordingly, under these circumstances, in this manner, therefore: ita praetorium missum, Liv. 21, 54, 3: ita Jovis illud sacerdotium per hanc rationem Theomnasto datur, Cic. Verr. 2, 2, 51 fin.; esp.: ita fit, thus it comes to pass, hence it follows: ita fit ut animus de se ipse tum judicet, cum id ipsum, quo judicatur, aegrotet, Cic. Tusc. 3, 1, 1; id. Off. 1, 28, 101; 1, 45, 160: ita fit ut deus ille nusquam prorsus appareat, id. N. D. 1, 14, 37; id. Leg. 1, 15, 42; so in an inference, therefore: et deus vester nihil agens; expers virtutis igitur; ita ne beatus quidem, id. N. D. 1, 40, 110; Suet. Caes. 60; so, itaque (= et ita), crassum (caelum) Thebis, itaque pingues Thebani, Cic. Fat. 4, 7; id. N. D. 3, 17, 44.—
D Introducing a limitation or restriction, on the condition, on the assumption, in so far, to such an extent, only in so far, etc., commonly followed by ut: et tamen ita probanda est mansuetudo, ut adhibeatur rei publicae causa severitas, Cic. Off. 1, 25, 88: pax ita convenerat, ut Etruscis Latinisque fluvius Albula finis esset, Liv. 1, 3; 24, 29 fin.: sed ante omnia ita vos irae indulgere oportet, ut potiorem irā salutem habeatis, id. 23, 3; so with tamen: longiorem dicturis periodum colligendus est spiritus, ita tamen ut id neque diu neque cum sono faciamus, Quint. 11, 3, 53: haec ita praetereamus, ut tamen intuentes ac respectantes relinquamus, Cic. Sest. 5, 13. —
E To denote degree, so, to such a degree, so very, so much: quod quid ita placuerit iis, non video, Quint. 9, 4, 10: hoc tibi ita mando, ut dubitem an etiam te rogem, ut pugnes ne intercaletur, Cic. Att. 5, 9, 2: ita fugavit Samnites, ut, etc., Liv. 8, 36; esp. with adjj.: judices ita fortes tamen fuerunt, ut ... vel perire maluerint, quam, Cic. Att. 1, 16, 5: ita sordidus ut se Non umquam servo melius vestiret, Hor. S. 1, 1, 96: ita sunt omnia debilitata, Cic. Fam. 2, 5, 2; so with negatives: non (haud, nec, etc.) ita, not very, not especially: non ita magna mercede, Cic. Fam. 1, 9, 3: non ita lato interjecto mari, id. Or. 8, 25: non ita antiqua, id. Verr. 2, 4, 49, § 109: accessione utuntur non ita probabili, id. Fin. 2, 13, 42: haec nunc enucleare non ita necesse est, id. Tusc. 5, 8, 23: non ita multum provectus, id. Phil. 1, 3, 7: post, neque ita multo, Nep. Cim. 3, 4; id. Pel. 2, 4; id. Phoc. 2, 5.