σκηνή

English (LSJ)

Dor. σκᾱνά, ἡ (not in Hom., who uses κλισίη (q.v.)).    I tent, booth, IG12.314.110, E.Hec.1289; ἐπὶ σκηναῖς . . ναυτικαῖς S.Aj. 3; σκηνῆς ἔνδον ib.218 (anap.); ὑπὸ σκηναῖσι ib.754; σκηνῆς ὕπαυλος ib.796; σκηνὴν ποιήσαντες Th.2.34; πηξάμενοι Hdt.6.12, cf. And.4.30; ἵστασθαι X.Cyr.8.5.3; τὰς σ. καταλύειν, διαλύειν, strike camp, Plb.6.40.2, Paus.10.25.3; σ. δερματίνη PCair.Zen.13.14 (iii B.C.); but also σ. μάλα ἰσχυρῶν ξύλων hut, D.Chr.7.23; booth in the marketplace, Ar.Th.658, D.18.169 (both pl.), Theoc.15.16; σκανὰν ἐμ Πυλαίᾳ τὰν πρώταν ὑπάρχειν αὐτῷ SIG422.11 (Delph., iii B.C.): pl., camp, A. Eu.686, Ar.Pax731, X.An.3.5.7.    2 σκηνὰς ἐς ἱεράς to the holy tabernacle, E.Ion 806, cf. 1129, LXX Ex.26.1, al.    II stage-building as background for plays, Pl.Lg.817c, Poll.4.123 sqq., Vitr.5.6.1; τῆς σ. τὸ τέγος IG11(2).161 A115, cf. D127 (Delos, iii B.C.), 153.14 (ibid.); τραγικὴ σ. a sort of πῆγμα, such as that from which the prologue of A.Ag. is perhaps spoken, X.Cyr.6.1.54, Plu.Demetr.44, Suid. s.v. τραγικὴ σ.    2 οἱ ἀπὸ τῆς σ. [ἥρωες] heroes represented on the stage, D.18.180; οἱ ἀπὸ σκηνῆς actors, players, opp. χορός, Arist.Pr.922b17; also οἱ περὶ σκηνήν Plu.Galb.16; οἱ ἐπὶ σκηνῆς Alciphr.3.65 codd., cf. Luc.Nec.16; cf. σκηνικός and v. infr. 111.1b.    3 τὸ ἐπὶ τῆς σκηνῆς μέρος that which is actually represented on the stage, Arist.Po.1459b25; τὰ ἀπὸ τῆς σκηνῆς (sc. ᾄσματα), songs or odes sung by one of the actors standing on the stage (not by the chorus), ib.1452b18; τὰ μὲν ἀπὸ τῆς σ. οὐκ ἀντίστροφα, τὰ δὲ τοῦ χοροῦ ἀντίστροφα Id.Pr.918b27.    4 metaph., stage-effect, acting, unreality, σκηνὴ πᾶς ὁ βίος 'all the world's a stage', AP10.72 (Pall.); ἡ σ. τοῦ βίου Max.Tyr.7.10; theatrical trick, deception, J.BJ2.21.2, Hdn.3.12.3.    III tented cover, tilt of a wagon or carriage, X. Cyr.6.4.11, D.S.20.25, Plu.Them.26; σ. τροχήλατοι A.Pers.1000 (lyr.); also, bed-tester, D.41.11.    b metaph., τὸν ὑπὸ (prob. cj. for ἐπὶ) σκηνῆς βίον the hidden life, Luc.Icar.21.    2 in large ships, state-cabin on the poop, Poll.1.89, Palaeph.29; τῶν συριῶν ὑπὲρ τὴν σ. οὐσῶν PHib.1.38.7 (iii B.C.); ἀποκαταστήσω [τὸν σῖτον] ἐπὶ σκηνήν ib.86.8 (iii B.C.).    IV entertainment given in tents, banquet, X. Cyr.2.3.1, 4.2.34, etc.; σ. δημοσία Id.Lac.15.4.

German (Pape)

[Seite 895] ἡ (nach Phot. ein Fremdwort), jeder bedeckte oder beschattete Ort, Laube, Zelt, Hütte; Ἀμαζόνων ἕδραν σκηνάς τε, Aesch. Eum. 656; ἐν σκηναῖς σε ναυτικαῖς ὁρῶ Αἴαντος, Soph. Ai. 3, u. öfter; Eur. Hec. 53 u. öfter; Ar. Pax 715 Th. 658; Plat. Legg. XII, 944 b; σκηνὴν ποιήσαντες, Thuc. 2, 34; Xen. Cyr. 4, 2, 34 u. öfter; überh. Lagerort, ἐπεὶ ἐπὶ τὰς σκηνὰς ἀπῆλθον, An. 3, 5, 7; εἰς τὴν σκηνὴν καλεῖν, d. i. zum Schmause, Cyr. 2, 3, 22. 3, 2, 31 u. öfter; Bude, τούς τ' ἐκ τῶν σκηνῶν τῶν κατὰ την ἀγορὰν ἐξεῖργον, Dem. 18, 169. – Das Verdeck des Wagens, Xen. Cyr. 6, 4, 11, D. Sic. 20, 25; auch Bettvorhang, Betthimmel, Dem. 41, 11; nach Harpocr. οἱ μὲν κόσμον τινὰ γυναικεῖον εἶναί φασιν, οἱ δὲ σκιάδιον. – Bes. das bedeckte, hölzerne Gerüst, worauf die Schauspieler spielten, und später in den kunstmäßig eingerichteten Theatern die Scene, Bühne, der Theil, auf welchem die eigentlichen Schauspieler stehen und sprechen, im Ggstz zur θυμέλη, bei der sich der Chor befand, Plat. Legg. VII, 817 c; s. Ruhnk. Tim. 259; daher οἱ ἀπὸ σκηνῆς und οἱ ἐπὶ σκηνῆς, die eigentlichen Schauspieler, die σκηνικοί, im Ggstz der θυμελικοί, Schaef. mel. p. 27; u. τὰ ἀπὸ σκηνῆς, sc. μέλη, der von der Bühne herab von dem Schauspieler, nicht von dem Chore vorgetragene Gesang, Arist. poet. 12 probl. 19, 15. Im engern Sinne heißt auch der Theil der Bühne σκηνή, auf welchem die Decorationen standen.

Greek (Liddell-Scott)

σκηνή: ἡ, (ἴδε σκιά ἐν τέλ.), τόπος ἐστεγασμένος, ἐσκεπασμένος· (ὁ Ὅμηρ. ἔχει μόνον κλισίη, ὃ ἴδε)· ἰδίως, Ι. σκηνή, σκιάς, καλύβη, ἐπὶ σκηναῖς… ναυτικαῖς Σοφ. Αἴ 3· σκηνῆς ἔνδον αὐτόθι 218· ὑπὸ σκηναῖσιν αὐτόθι 754· σκηνῆς.. ὕπαυλος αὐτόθι 796· σκηνὴν ποιεῖν Θουκ. 2. 34· πήξασθαι Ἡρόδ. 3. 83, πρβλ. Ἀνδοκ. 83. 8· ἵστασθαι Ξεν. Κύρ. 8. 5, 3· τάς σκηνάς καταλύειν, διαλύειν Πολύβ. 6. 40, 2, Παυσ. 10. 25, 3· - καλύβῃ, παράπηγμα ἐν τῇ ἀγορᾷ, Ἀριστοφ. Θεσμ. 658, Δημ. 284. 24· - ἐν τῷ πληθ., στρατόπεδον, Λατ. castra, Αἰσχύλ. Εὐμ. 686, Ἀριστοφ. Εἰρήν. 731, συχν. παρὰ Ξεν. 2) καθόλου, κατοικία, οἰκία, ναός, Εὐρ. Ἑκ. 1289, Ἴων. 806. ΙΙ. ξυλίνη σκηνὴ ἢ παράπηγμα ἐφ’ οὗ ὑποκριταὶ θεάτρου παριστάνουσι, Πλάτ. Νόμ. 817C, πρβλ. Βιτρούβ. 5. 8· σκανὰ ἐμ Πυλαίᾳ ἁ πρώτα Ἀνέκδ. Δελφ. 45· - ἐν τῷ συνήθει θεάτρῳ ἡ σκηνὴ ἦτο ὁ κατὰ τὸ ὄπισθεν μέρος τῆς καλουμένης σκηνῆς τοῖχος ἔχων κίονας καὶ θύρας πρὸς εἴσοδον καὶ ἔξοδον· ἡ δὲ νῦν καλουμένη σκηνὴ ἐκαλεῖτο προσκήνιον ἢ λογεῖον, τὰ δὲ πλάγια ἢ αἱ πτέρυγες αὐτῆς παρασκήνια, ὁ δὲ τοῖχος ὁ κάτωθεν καὶ ἐνώπιον τῆς νῦν σκηνῆς ὁ ἔναντι τῆς ὀρχήστρας ὑποσκήνια. - Αἱ «σκηναὶ» ἢ σκηνογραφίαι καὶ παραστάσεις μετεβάλλοντο διὰ πολλῶν μηχανημάτων (ἴδε ἐκκύκλημα, ἐξώστρα, περίακτος). - Περὶ τῆς ζωγραφήσεως τῶν σκηνῶν ἴδε σκηνογραφία· - τραγικὴ σκηνὴ ἦτο ἰδίως εἶδος ὑψηλοῦ πύργου, οἷος ὁ πύργος ἐφ’ οὗ ἴσως ἀπηγγέλθη «πρόλογος τοῦ Αἰσχύλ. Ἀγ., πρβλ. Ξεν. Κύρ. 6. 1, 54, Πλουτ. Δημήτρ. 44, Σουΐδ. - Περὶ τῆς ὅλης ὑποθέσεως ἴδε Πολυδ. Δ΄, 123-132, Λεξικ. τῶν Ἀρχαιοτ. σ. 1122. 2) οἱ ἀπὸ σκηνῆς, οἱ ὑποκριταί, ἠθοποιοί, οἱ σκηνικοί, ἀντίθετον τῷ θυμελικοὶ (μέλη τοῦ χοροῦ), Δημ. 288. 18· ὡσαύτως, οἱ περὶ σκηνήν Πλουτ. Γάλβ. 16· οἱ ἐπὶ σκ. Ἀλκίφρων 3. 65, Λουκ. Νεκυομ. 16, ἴδε Schäf. Mel. 27· πρβλ. σκηνικός. 3) τὸ ἐπὶ σκηνῆς μέρος, τὸ παριστανόμενον ἐπὶ τῆς σκηνῆς μέρος, τὸ παριστανόμενον ἐπὶ τῆς σκηνῆς, Ἀριστ. Ποιητ. 24. 6· - καὶ, τὰ ἀπὸ τῆς σκηνῆς (ἐξυπακ. ᾄσματα), ᾄσματα ἢ ᾠδαὶ ἃ ἔψαλλεν εἷς τῶν ὑποκριτῶν ἐπὶ τῆς σκηνῆς (οὐχὶ ὁ χορὸς ἐκ τῆς ὀρχήστρας), αὐτόθι 12, 2· τὰ μὲν ἀπὸ τῆς σκηνῆς οὐκ ἀντίστροφα, τὰ δὲ τοῦ χοροῦ ἀντίστροφα ὁ αὐτ. ἐν Προβλ. 19. 15, πρβλ. 48. 40 μεταφορ., σκηνικὴ παράστασις, ὑπόκρισις, οὐχὶ πραγματικότης, σκηνὴ πᾶς ὁ βίος Ἀνθ. Π. 10. 72· θεατρικὸν τέχνασμα, ἀπάτη, Ἰωσήπ. Ἱουδ. Πόλ. 2. 21, 2, Ἡρῳδ. 3. 12. ΙΙΙ τὸ ὡς σκηνὴ ἐπικάλυμμα ἀμάξης, Ξεν. Κύρ. 6. 4, 11· σκ. τροχήλατοι Αἰσχύλ. Πέρσ. 1000, πρβλ. Ἀριστοφ. Ἀχ. 69· ὡσαύτως παραπέτασμα τῆς κλίνης αἴθουσα ἐπὶ τῆς πρύμνης ἢ ἐπὶ τοῦ δευτέρου καταστρώματος τῆς πρύμνης, Πολυδ. Α΄, 89. IV. εὐωχία παρεχομένη ἐν σκηναῖς, συμπόσιον, Ξεν. Κύρ. 2. 3, 1., 4, 2, 34, κτλ.· σκ. δημοσία ὁ αὐτ. ἐν Λακ. 15, 4.

French (Bailly abrégé)

ῆς (ἡ) :
1 cabane, hutte;
2 tente ; αἱ σκηναί campement, camp : σκηναὶ ναυτικαί SOPH campement ou quartiers des marins ; p. ext. repas donné sous la tente ; en gén. résidence, habitation, maison, temple;
3 boutique, échoppe;
4 voiture couverte, sorte de tente portative;
5 très souv. construction en bois et couverte où l’on jouait les pièces de théâtre, d’où scène, et particul. la partie de la scène où jouaient les acteurs : οἱ ἐπὶ σκηνῆς LUC, οἱ περὶ σκηνήν PLUT, οἱ ἀπὸ σκηνῆς DÉM les acteurs ; τραγικὴ σκηνή XÉN sorte de construction élevée pour la représentation des tragédies;
6 tenture, banne de voiture;
7 ciel de lit, baldaquin.
Étymologie: DELG pê apparenté à σκιά.

English (Strong)

apparently akin to σκεῦος and σκιά; a tent or cloth hut (literally or figuratively): habitation, tabernacle.

English (Thayer)

σκηνῆς, ἡ (from the root, ska 'to cover' etc.; cf. σκιά, σκότος, etc.; Latin casa, cassis, castrum; English shade, etc.; Curtius, § 112; Vanicek, p. 1054 f), from (Aeschylus), Sophocles and Thucydides down; the Sept. chiefly for אֹהֶל, often also for מִשְׁכָּן, also for סֻכָּה; a tent, tabernacle (made of green boughs, or skins, or other materials): αἱ αἰώνιοι σκηναί (see αἰώνιος, 3), et dabo iis tabernacula aeterna quae praeparaveram illis, 4 (5) Esdr. B. D., under the word Smith's Bible Dictionary, Temple): st, 21; with τοῦ μαρτυρίου added (see μαρτύριον, c. at the end), σκηνή in σκηνή πρώτη, the front part of the tabernacle (and afterward of the temple), the Holy place, ἡ σκηνή ἡ ἀληθινή, heaven, ἡ σκηνή τοῦ Θεοῦ will be μετά τῶν (after the analogy of σκηνουν μετά τίνος), ὁ ναός τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου (see μαρτύριον, c. at the end), the heavenly temple, in which was the tabernacle of the covenant, i. e. the inmost sanctuary or adytum, ἡ σκηνή τοῦ Μολόχ, the tabernacle i. e. portable shrine of Moloch, ἡ ἱερά σκηνή of the Carthaginians in Diodorus 20,65, where see Wesseling (but cf. סִכּוּת in Mühlau and Volck's Gesenius, or the recent commentaries on ἡ σκηνή Δαυίδ (from סֻכָּה), the hut (tabernacle) of David, seems to be employed, in contempt, of his house, i. e. family reduced to decay and obscurity, דָּוִד אֹהֶל in Isaiah 16:5).

Greek Monolingual

η, ΝΜΑ, και δωρ. τ. σκανά Α
1. πρόχειρο φορητό λυόμενο κατασκεύασμα για προσωρινή διαμονή, αντίσκηνο, τσαντίρι, τέντα (α. «έστησαν τις σκηνές τους δίπλα στην θάλασσα» β. «σκηνὴ ξύλων» — ξύλινη καλύβα, Δίων Χρυσ.)
2. το μέρος του θεάτρου όπου οι ηθοποιοί παίζουν μπροστά στο κοινό και, ιδίως στο αρχαίο θέατρο, ο τοίχος που βρισκόταν στο πίσω μέρος αυτού που σήμερα ονομάζεται σκηνή
3. το θέατρο στο σύνολό του και, στην αρχαιότητα, ιδίως το πρόχειρα κατασκευασμένο (α. «λυρική σκηνή» — β «σκηνάς τε πήξαντες κατ' ἀγορὰν καὶ καλλιφώνους ὑποκριτὰς εἰσαγομένους», Πλάτ.)
4. φρ. «σκηνή του μαρτυρίου» — φορητός ναός που κατασκευάστηκε από τον Μωυσή πάνω στο Όρος Σινά («προσάξεις τὸν μόσχον ἐπὶ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῡ μαρτυρίου», ΠΔ)
νεοελλ.
1. σκηνογραφία, σκηνικά («σε λίγο αλλάζει η σκηνή»)
2. η αυλαία του θεάτρου («πέφτει η σκηνή»)
3. υποδιαίρεση τών πράξεων θεατρικού έργου («το έργο αποτελείται από τέσσερεις σκηνές»)
4. επεισόδιο, συμπλοκή
5. φρ. α) «κάνω σκηνή» — λογομαχώ, τσακώνομαι («μού έκανε σκηνή γιατί άργησα»)
β) «ανέρχομαι [ή ανεβαίνω] στη σκηνή»
i) (για πρόσ.) γίνομαι ηθοποιός
ii) (για θεατρ. έργο) παριστάνομαι
γ) «ανεβάζω στη σκηνή»
(σχετικά με θεατρ. έργο) παίζω, παριστάνω
νεοελλ.-μσν.
φρ. «σκηναί δικαίων» — τόπος όπου κατοικούν οι ψυχές τών δικαίων (Ακολ. Ακάθ. Ύμν.)
μσν.
1. το σώμα και ιδίως, η ανθρώπινη φύση του Χριστού
2. κατοικία
μσν.-αρχ.
1. προσποίηση, υποκρισία (α. «μηδεὶς... τὴν ἀρετὴν ἄτεχνος καὶ σκηνῆς ἐλεύθερος», Γρηγ. Ναζ.
β. «διήλεγξεν αὐτοὺς καὶ τὴν σκηνὴν αὐτῶν φανερὰν ἐποίησεν», Ιωάνν. Χρυσ.)
2. διακόσμηση, στολίδια («τὴν ἀρχικὴν σκηνὴν αἵροντες», Γρηγ. Ναζ.)
αρχ.
1. παράπηγμα, παράγκα στην αγορά
2. ιερή κατοικία, ναός (καὶ τὴν σκηνὴν ποιήσεις...», ΠΔ)
3. (σε μεγάλα πλοία) επίσημη αίθουσα στην πρύμνη ή στο δεύτερο κατάστρωμα της πρύμνης («τῶν συριῶν ὑπὲρ τὴν σκηνὴν οὐσῶν», πάπ.)
4. κάλυμμα, κουκούλα άμαξας
5. ουρανός, θόλος κρεβατιού
6. παραπέτασμα κρεβατιού
7. μτφ. α) σκηνική παράσταση, σε αντιδιαστολή με την πραγματικότητα
β) θεατρικό τέχνασμα, θεατρική απάτη
8. συμπόσιο που παρέχεται σε σκηνή
9. στον πληθ. αἱ σκηναί
συγκρότημα σκηνών, κατασκήνωση, καταυλισμός, στρατόπεδο («περὶ τὰς σκηνὰς πλεῑστοι κλέπται κυπτάζειν καὶ κακοποιεῑν», Αριστοφ.)
10. φρ. α) «τραγικὴ σκηνή» — είδος υψηλού πυργίσκου, όπως ήταν ο πυργίσκος από όπου απαγγέλθηκε ο πρόλογος του Αγαμέμνονος του Αισχύλου («ὥσπερ τραγικῆς σκηνῆς τῶν ξύλων πάχος ἐχόντων», Ξεν.)
β) «oἱ ἀπὸ σκηνῆς»
(ενν. ἥρωες) τα πρόσωπα της τραγωδίας
γ) «οἱ ἀπὸ σκηνῆς» ή «οἱ περὶ σκηνὴν» ή «οἱ ἐπὶ τῆς σκηνῆς» — οι ηθοποιοί, οι υποκριτές
δ) «τὸ ἐπὶ σκηνῆς μέρος» — το μέρος θεατρικού έργου που παριστάνεται στην σκηνή
ε) «τὰ ἀπὸ τῆς σκηνῆς» — άσματα ή ωδές που τραγουδούσαν στη σκηνή οι ηθοποιοί και όχι ο χορός («τὰ μὲν ἀπὸ τῆς σκηνῆς οὐκ ἀντίστροφα, τά δὲ τοῡ χοροῡ ἀντίστροφα», Αριστοτ.)
στ) «τὸν ὑπὸ σκηνῆς βίον» — η απόκρυφη ζωή.
[ΕΤΥΜΟΛ. Αβέβαιης ετυμολ. Η λ. σκη-νή (πρβλ. ευ-νή, ποι-νή) συνδέεται πιθ. με τη λ. σκιά (βλ. λ. σκιά). Το λατ. scaena / scena, τέλος, είναι δάνειο από την Ελληνική].