quam

Latin > English (Lewis & Short)

quam: (archaic form quamde or quande:
I quamde pro quam usos esse antiquos, cum multi veteres testimonio sunt, tum Ennius ... et Lucretius (1, 640), Fest. p. 261 Müll.; cf. Enn. Ann. v. 29, and v. 139 Vahl. So, too, Naev. ap. Fest. s. v. topper, p. 352 Müll.), adv. qui, in what manner, how, how much, as much as: quam nihil praetermittis in consilio dando! quam nihil tamen, quod tibi placeat, explicas! Cic. Att. 9, 2, A, 1: ut se accusari nolunt! quam cupiunt laudari! id. Fin. 5, 22, 61: quam multa, quam paucis! id. Fam. 11, 24, 1: quam sint morosi, intellegi potest, id. ib. 7, 15, 1: quam vellet, cunctaretur, id. Div. 1, 26, 56: memoriā tenetis, quam valde universi admurmurarint, id. Verr. 2, 5, 16, § 41: quam quisque potest, as much as each one can, Ov. Tr. 3, 4, 75: quam potuit, as far as he was able, Val. Max. 4, 1, 5.—With possum and a sup.: concede huc ab isto, quam potest longissime, as far as possible, Plaut. Men. 5, 2, 81: quam possunt mollissime, as gently as possible, Cic. N. D. 2, 52, 129.—Also without possum: quam maximas, quam primum, quam saepissime gratias agere, Cic. Fam. 13, 6, 5: ut quam angustissime Pompeium contineret, Caes. B. C. 3, 45.— With posit. (post-Aug.): tum Manlius ... quam poterat clarā voce denuntiavit, Val. Max. 6, 4, 1; 3, 2, 1 ext.; 4, 5, 1: dixi de philosophiā quam breviter potui, Lact. 3, 17, 1: tusa cribrataque vino, quam possit excellenti, as excellent as possible, Plin. 20, 24, 100, § 264; 18, 28, 68, § 274.—
   B In dependent clauses, indirect questions, etc.: est fidei nostrae, declarare, quam memores simus, Cic. Phil. 14, 11, 29: scio, quam timida sit ambitio, id. Mil. 16, 42: quam id ratum sit, tu judicabis, id. Att. 6, 1, 7: id quam injustum esset, non videbat, id. Off. 3, 21, 82: dici non potest quam sim disputatione tuā delectatus, id. Tusc. 2, 4, 10; id. N. D. 2, 20, 52; id. Ac. 2, 17, 52; id. Fin. 1, 11, 37; 1, 20, 65; 5, 12, 35; id. Verr. 2, 1, 18, § 47; 2, 1, 21, § 52; 2, 4, 44, § 98: videte quam iniqui sint, Sall. J. 85, 25; 62, 9: ut sentias quam vile sit corpus, Liv. 2, 12, 3; 24, 5, 2; Nep. Timoth. 4, 2.—
II In partic.
   A In comparisons, as, than.
   1    With tam: tam ego ante fui liber, quam gnatus tuos, Plaut. Capt. 2, 2, 60; cf. id. ib. 3, 4, 11: si era me sciat tam socordem esse quam sum, id. Cist. 4, 2, 5: tua est imago: tam consimilis est, quam potest, id. Men. 5, 9, 4: tam esse clemens tyrannus quam rex importunus potest, Cic. Rep. 1, 33, 50; id. Div. 1, 6, 10 et saep.; v. tam.—
   2    With ellipsis of corresp. tam: homo non, quam isti sunt, gloriosus, not so celebrated as those, Liv. 35, 49: claris majoribus, quam vetustis, rather than, Tac. A. 4, 61.—
   3    With sup. and a corresp. tam, by how much the more, the more: quam acerbissima olea oleum facies, tam oleum optimum erit, the bitterer the olives, the better will be the oil, Cato, R. R. 65, 1: quam paucissimos reliqueris, tam optimi fiunt, Varr. R. R. 2, 9: quam quisque pessume fecit, tam maxume tutus est, Sall. J. 31, 14.—
   4    With magis: quam magis ... tam magis, the more ... the more, Plaut. Bacch. 5, 1, 5.—With tam omitted: quam magis exhausto spumaverit ubere mulctra, Laeta magis pressis manabunt flumina mammis, Verg. G. 3, 309.— With the second magis omitted: quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert, Plaut. As. 1, 3, 6.— In the reverse order: tam magis ... quam magis, the more ... the more, Verg. A. 7, 787. —
   5    With tanto: quam magis ... tanto magis, the more ... the more, Plaut. Men. 1, 1, 19; so Lucr. 6, 460.—
   6    With a double comp.: ne libentius haec in illum evomere videar, quam verius, with more freedom than truth, Cic. Mil. 29, 78: non acrior quam pertinacior impetus Romanorum, Liv. 31, 35: discrimen me occupavit, meliore hostium quam meo tempore, Curt. 7, 7, 9.—
   7    Tam ... quam, with the comp. for the posit., so ... as: per dexteram te istam oro non tam in bellis et proeliis, quam in promissis et fide firmiorem, Cic. Deiot. 3, 8.—
   8    After comparatives or words of comparison, than: nobis nihil est tlmendum magis quam ille consul, Cic. Att. 7, 9, 3: his igitur, quam physicis potius credendum existimas? id. Div. 2, 16, 37; Cassius ap. Cic. Fam. 15, 19, 1; Cic. Pis. 26, 62: majorem pecuniam praetori polliceri, quam quantam hic dedisset, id. Verr. 2, 2, 29, § 70; id. de Or. 1, 36, 167: qui plures milites eorum occidisset, quam quot superessent, Liv. 35, 12.—So after verbs which imply comparison, verbs of preference, excellence, etc.; after praestat, Caes. B. G. 7, 17, 4; after malo: esse quam videri bonus malebat, Sall. C. 54, 5: an est quod ego malim quam? Cic. Par. 1; after statuo, Nep. Dat. 8, 1; after probo, Tac. A. 1, 58; after volo ( = βούλομαι ἤ>), Liv. 3, 68, 11; 25, 29, 6.— Rarely quantus is used to strengthen quam, after comp.: de re majore quam quanta ea esset, Liv. 30, 23, 2: implere homines certioris spei, quam quantam fides promissi humani subicere solet, id. 26, 19, 2 Weissenb. ad loc.; 22, 2, 19.— But quam is often omitted after plus, minus, amplius, etc., without changing the case: minus duo milia hominum effugerunt, Liv. 24, 16, 4: plus partem dimidiam hominum caesam, id. 36, 40, 5; cf. id. 29, 25, 2: cum decem haud plus milibus militum, id. 28, 1, 5: ut hoc nostrum desiderium ne plus sit annuum, Cic. Att. 5, 1, 1: ferre plus dimidiati mensis cibaria, id. Tusc. 2, 16, 37: plus quingentos colaphos infregit mihi, Ter. Ad. 2, 1, 45; Prop. 2, 19, 18 (3, 17, 32); v. Zumpt, Gram. § 485.—
   9    With sic (poet.): quam multā grandine nimbi Culminibus crepitant, sic densis ictibus heros pulsat, etc., Verg. A. 5, 458.— With sic omitted, Verg. A. 6, 309 sqq.—
   10    After aeque, so much ... as: nihil aeque eos terruit, quam robur ac color imperatoris, Liv. 28, 26.—
   11    After contra, otherwise ... than, not so ... as: contra faciunt, quam professi sunt, Cic. Leg. 2, 5, 11.— So after secus: ne me secus honore honestes quam ego te, Plaut. Capt. 2, 1, 50. —
   12    After alius, with a preceding negative, not otherwise than, no other than: nil aliud agens quam ut, etc., nothing else than, Liv. 44, 27, 12: neque aliud totā urbe agi quam bellum apparari, id. 4, 26, 12; Nep. Hann. 10, 1: ob nullam aliam causam, quam ne, from no other cause than, Liv. 45, 25; 34, 2, 12. — Rarely with alius affirmatively (for ac): ipse me paulum in aliā quam prius habuerim opinione nunc esse confiteor, Quint. 3, 6, 63. —
   13    After aliter, otherwise than: ne aliter, quam ego velim, meum laudet ingenium, Cic. Verr. 2, 1, 9, § 24: ne aliter quam si, etc., Col. 4, 2, 2.—
   14    After supra: saepe supra feret, quam fieri possit, more than, Cic. Or. 40, 139.—
   15    After ultra: ultra, quam satis est, producitur, farther than, Cic. Inv. 1, 18, 26.—
   16    After diversum, otherwise than: pransus quoque atque potus diversum valent quam indicant, something altogether different from what, Quint. 1, 4, 29; cf., after advorsum, only Plaut. Trin. 1, 2, 139 Brix ad loc.—
   17    After words denoting number or quantity, which serve for comparison: dimidium tributi quam quod regibus ferre soliti erant, populo Romano pendere, the half of what, half as much as, Liv. 45, 18: multiplex, quam pro numero, damnum est, too great for, greater than, id. 7, 8: ferramenta duplicia, quam numerus servorum exigit, twice as many as, Col. 1, 8, 8.—So, too, after designations of time: die vigesimā, quam creatus erat, dictaturā se abdicavit, on the twentieth day after, Liv. 6, 29: tabellarii venerunt post diem sextum, quam a vobis discesserant, Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 1: postridie venissemus, quam ... fuissemus, Cic. Ac. 2, 3, 9: postero die quam illa erant acta, id. de Or. 2, 3, 12: saeculis multis ante ... inventa sunt, quam, etc., id. ib. 2, 5, 21. —
   18    After the sup.: bellum gerere cum tyranno, quam qui unquam, saevissimo et violentissimo in suos, the most cruel that ever was, Liv. 34, 32.—
   19    So with rel. and sup. after tam: tam gratum mihi id erit, quam quod gratissimum, Cic. Fam. 13, 3: tam sum amicus rei publicae quam qui maxime, id. ib. 5, 2, 6: ego sum tam mitis, quam qui lenissimus, id. Sull. 31, 87.—
   20    Sometimes with magis or potius to be supplied, more ... than: tacita mulier semper, quam loquens, Plaut. Rud. 4, 4, 70 dub.: pacem quam bellum probabam, Tac. A. 1, 58. —
   B In mere intensive expressions, exceedingly, very, quite, indeed: admodum quam saevos est, very cruel indeed, Plaut. Am. 1, 3, 43: nimis quam formido, ne, etc., id. Most. 2, 2, 79: nimis quam cupio, id. Capt. 1, 2, 17: quam familiariter, Ter. And. 1, 1, 109: nam suos valde quam paucos habet, very few indeed, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 3: mire quam, Cic. Att. 1, 11, 3: sane quam refrixit, id. Q. Fr. 2, 6, 5.

Latin > French (Gaffiot 2016)

quam³ (quamde, quande), adv.
    I interrog.-exclamatif,
1 combien, à quel point, à quel degré : quam nihil non consideratum exibat ex ore ! Cic. Br. 265, comme rien qui ne fût réfléchi ne sortait de sa bouche ! comme tout ce qui sortait de sa bouche était réfléchi ! hæc tota fabella quam est sine argumento ! Cic. Cæl. 64, toute cette petite comédie, combien elle est dépourvue d’affabulation ! videte quam non inimico animo sim acturus Cic. Verr. 2, 5, 9, voyez avec quelle absence d’animosité je plaiderai, combien ma plaidoirie sera dépourvue d’animosité ; vide quam ad me litteræ non perferantur Cic. Fam. 2, 10, 1, vois à quel point les lettres ne viennent pas jusqu’à moi ; quam non multi Cic. Br. 270, combien peu nombreux ; [très éloigné de l’adj.] (videre) quam sit genus hoc eorum, qui sibi eruditi videntur, hebes atque impolitum Cic. de Or. 2, 133, (voir) à quel point cette manière (méthode) de gens qui se croient des savants est dépourvue de finesse et d’art
2 combien peu [sans adj. ni adv.] : Cic. de Or. 2, 180 ; Sulla 33.
    II en corrélation
1 [avec tam ] tam... quam, autant... que... ; non tam... quam Cic. Top. 2, non pas tant... que, moins... que, cf. Cic. Dej. 8, etc. ; non tam multum in istis rebus intellego quam multa vidi Cic. Verr. 2, 4, 94, en ces matières je suis moins un connaisseur qu’un homme qui a beaucoup vu ; cf. quot || [ellipse de tam ] : homo non quam isti sunt gloriosus Liv. 35, 49, 7, homme moins vaniteux que ces gens-là, cf. Liv. 24, 23, 9 || tam consimilis est quam potest Pl. Men. 1063, il est aussi ressemblant que possible ; [sans tam ] : quam potuit Val. Max. 4, 15, autant qu’il a pu ; quam poterat clara voce Val. Max. 6, 4, 1, avec une voix aussi éclatante qu’il pouvait || [avec le superl.] : civitatem, quam minimam potuit, effecit Cic. Rep. 2, 52, il a fait la cité la plus petite qu’il a pu ; quam maxime poterit Cic. Inv. 2, 20, le plus qu’il pourra || [surtout sans possum ] : quam sæpissime Cic. Div. 2, 150, le plus souvent possible ; quam primum Cic. Cat. 3, 8, le plus tôt possible ; quam plurimis prodesse Cic. Div. 2, 1, être utile au plus grand nombre possible || tam gratum mihi id erit quam quod gratissimum Cic. Fam. 13, 3, cela me fera le plus grand plaisir du monde ; tam sum amicus rei publicæ quam qui maxime Cic. Fam. 5, 2, 6, je suis attaché à l’intérêt public autant que personne au monde || quam magis... tam magis Pl. Bacch. 1091, plus... plus ; [ellipse de tam ] : quam magis... magis Virg. G. 3, 309, plus... plus ; tam magis... quam magis Virg. En. 7, 787, d’autant plus... que ; quam quisque pessume fecit, tam maxume tutus est Sall. J. 31, 14, plus ils se conduisent mal respectivement, plus ils sont en sécurité, cf. Cato Agr. 65, 1 ; Varro R. 2, 9 || quam = tam plus une particule de coordination : quam facile accipiter... Virg. En. 11, 721 = tam autem, or c’est d’une manière aussi facile que l’épervier..., cf. Virg. En. 6, 309
2 en corrél. avec tantus, tanti, tanto, v. ces mots, cf. Cic. Mil. 58 ; Lig. 15 ; Liv. 7, 15, 10 ; 26, 1, 3
3 avec sic : quam multa grandine nimbi crepitant, sic densis ictibus... Virg. En. 5, 458, aussi épaisse est la grêle dont les nuages sont tout crépitants, aussi pressés sont les coups dont...
4 avec un compar. ou l’expression d’une idée comparative : magis quam plus que ; potius quam, plutôt que ; esse quam videri bonus malebat Sall. C. 54, 5, il aimait mieux être homme de bien que le paraître ; majorem pecuniam polliceri quam quantam hic dedisset Cic. Verr. 2, 2, 70, promettre une somme plus forte que celle que celui-ci avait donnée ; plus quam quantum Cic. de Or. 1, 167, plus que la quantité que ; plures quam quot Liv. 35, 12, 14, plus que le nombre qui... || ex quo judicari potest virtutis esse quam ætatis cursum celeriorem Cic. Phil. 5, 48, par quoi l’on peut juger que le mérite a une course plus rapide que l’âge ; his quam physicis potius credere Cic. Div. 2, 37, croire plutôt ceux-ci que les physiciens, cf. Cic. Off. 1, 75 || libentius quam verius Cic. Mil. 78, avec plus d’empressement que de vérité || quam non exprimé, v. amplius, minus, plus, major, minor || major quam ut, quam qui et subj., trop grand pour, v. ut, qui || duriorem condicionem statuere alicui quam ferre possit Cic. Rab. Post. 15, fixer à qqn des conditions plus dures qu’il ne pourrait les supporter, cf. Cic. Verr. 2, 4, 27 ; Clu. 175 ; Nep. Att. 1, 3 || major Romanis quam pro numero jactura fuit Liv. 21, 59, 9, les Romains subirent une perte plus grande que ne le ferait supposer le nombre des victimes || idée comparative non exprimée : claris majoribus quam vetustis Tac. Ann. 4, 61, avec des aïeux plus illustres qu’anciens ; pacem quam bellum probare Tac. Ann. 1, 58, approuver la paix plutôt que la guerre, cf. Tac. G. 6 ; H. 3, 60 ; 3, 70 ; 4, 55 ; Ann. 3, 17 ; 13, 6, etc.
5 avec æque, alius, aliter, alibi, contra, secus, supra, ultra, dissimilis, diversus, v. ces mots
6 avec des noms de nombre et des noms multiplicatifs : dimidium quam quod acceperat Liv. 35, 1, 2, la moitié de ce qu’il avait reçu, cf. Liv. 45, 18, 7 ; duplex stipendium quam quantum Liv. 34, 19, 4, une solde double de celle que, v. multiplex
7 expr. temporelles : postridie quam, postero die quam, v. ces mots ; post diem sextum quam, six jours après que, v. post ; die vicensimo quam Liv. 6, 29, 10, vingt jours après que...
8 quam devant des adv. ou adj. [aucun corrél. s.-ent.] : quam familiariter Ter. Andr. 136, tout à fait familièrement, cf. Cic. Att. 14, 9, 2 ; quam magni æstimare Cic. Att. 7, 15, 2, estimer à tout à fait haut prix ; quam multa Cic. Verr. 2, 3, 206, de très nombreuses choses, cf. Cæl. d. Cic. Fam. 8, 15, 2
9 [phrase nominale avec les adv. mire, admodum, nimis, sane, valde, oppido suivis de quam, v. Gaffiot, 1909, p. 39 sqq.] mire quam Cic. Att. 1, 11, 3, étonnamment ; admodum quam sævus Pl. Amph. 541, tout à fait brutal ; v. sane, valde, oppido, nimis.

Latin > German (Georges)

quam, Adv. (Akkusativform von qui, analog mit tam), auf welche Weise, wie, emphatisch – in welchem Grade, wie sehr, I) in der Korrelation: A) in Vergleichungen, a) in der Korrel. mit tam, s. 1. tam. – m. ausgelassenem tam: homo non, quam isti sunt, gloriosus, Liv.: exibit quam saepe, time, Tibull.: quam si = tamquam si, gleich als wenn, als ob, wie, Cic. Planc. 60. – So, mit u. ohne tam, namentlich α) bei possum (queo), zB. tam consimilis (imago) est, quam potest, so ähnlich wie möglich, möglichst ähnlich, Plaut.: tam confido, quam potest, so sehr wie möglich, Plaut. – gew. mit ausgelassenem tam, tusa cribrataque vino qu. possit excellenti, so ausgezeichnetem wie möglich, Plin.: öfter beim Superl., qu. maximā possum voce dico, mit so sehr starker St. wie möglich, Cic.: qu. queas minimo, Ter.: quam verissime potero, Sall.: quam maximis potest itineribus, Caes.: qu. celerrime potuit, Caes. – u. elliptisch ohne possum, möglichst, recht sehr, gar sehr, bei Adii. u. Advv. im Posit. u. Superl., cena quam opima, Auct. b. Hisp.: sementes quam maximas facere, Caes.: quam plurimi colles, Caes.: quam plurimi dies, Plin. ep.: hortor, ut quam plurima proferas, Plin. ep.: quam plurimo (möglichst teuer) vendere, Cic.: suos valde quam paucos habet, gar sehr wenige, Brut. in Cic. ep.: nimis quam, möglichst sehr, gar sehr, Plaut.: quam familiariter, Ter. – qu. maximus numerus, eine möglichst große Z., Caes.: qu. saepissime, möglichst oft, Cic.: qu. maxime, s. māximē(unter magis) no. I, B, a: qu. primum, sobald wie möglich, möglichst bald, Cic. u.a. – bei Verbb.: nam, quod de Pompeio Caninius agit, sane quam refrixit, Cic. ad Q. fr. 2, 4 (6), 5 – β) (mit ausgelass. tam): quam longus est, so lang... ist, d.i. der (die, das) ganze lange, nocte, quam longa est, die ganze lange N., Verg.: hiemem, quam longa (est), den g. l. Winter, Verg – b) in der Korrel. mit tantus, tanti, tanto, s. tantus. – c) in der Korrel. mit sic: quam multā grandine nimbi crepitant, sic heros... pulsat, Verg. Aen. 5, 458 sq.; u. mit ausgelass. sic, Verg. Aen. 6, 305 sqq. – d) in der Korrelation mit einem Komparativ und mit Begriffen, die eine vergleichende Beziehung zulassen, wie, als, maior pecunia, qu. quanta, Cic.: plures, qu. quot, Cic., u. bl. plures, quam, Liv.: plus, quam quod, Cic.: nihil est magis timendum, quam etc., Cic.: his quam physicis potius credendum, Cic.: prius quam, s. prius. – u. quam qui, quam ut nach dem den zu hohen Grad bezeichnenden Komparativ, maior sum, quam cui possit etc., zu groß, als daß usw., Ov.: indulgebat sibi liberius, quam ut etc., Nep. – nach magis mit Positiv zur Umschreibung des Komparativs, magis audacter, quam parate, Cic.; u. nach dem Komparativ st. magis mit Positiv, vehementius quam caute, Tac. – regelmäßig auch im zweiten Gliede der Komparativ des Adi. u. Adv. (wo im Deutschen der Positiv steht), wenn angegeben werden soll, daß die erste Eigenschaft die zweite überwiegt, deutsch gew. mehr mit Positiv... als mit Positiv, longior quam latior, Cic.: libentius qu. verius, Cic. – durch eine Art Anakoluth beide Adii. im Positiv, indem die vergleichende Beziehung, die anfänglich nicht berücksichtigt wurde, nachträglich hinzugefügt wird (vgl. Passows griech. Handwörterb. unter ἤ), tacita bona est mulier quam loquens, mehr als eine, Plaut.: claris maioribus quam vetustis, mehr als von alten Ahnen, Tac. – ebenso in der Vergleichung zweier Subst., nec me mea ars, quam benevolentia perturbat, mehr als, Curt.: cedere loco consilii quam formidinis arbitrantur, mehr als der F., Tac. – in der Korrel. mit einem Superl. in der Bedeutung eines gesteigerten Compar., cum tyranno, quam qui umquam saevissimo, Liv. – nach den eine Vergleichung zulassenden Verben malle und pleon. magis malle, potius malle, s. mālo: nach praestat, Caes. b. G. 7, 17, 4: nach statuo, Nep. Dat. 8, 1: nach probo, Tac. ann. 1, 58: nach volo, Liv. 3, 68, 11; 25, 29, 6. – nach den eine Vergleichung zulassenden Begriffen, wie nach aeque (ebenso), nach plus (mehr), supra (mehr), ultra (weiter), contra, secus, alius, aliter, alibi, dissimilis, diversus, s.d. WW. – mit ausgelassenem alius, ne quis Asiae rex sit quam ille, keiner (= kein anderer) als usw., Curt.: quid est compati, quam cum alio pati, was ist M. (anderes) als usw., Tert. – so auch nach Zahlbegriffen, haud centesimam partem laudat, quam etc., Plaut.: intra quintum, quam affuerat, diem, Suet.: ut vix dimidium, quam quod acceperat, tradiderit, Liv.: ferramenta duplicia, quam numerus servorum exigit, Colum. – endlich quam pro mit Ablat. eines Subst. nach Komparativen u. Zahlbegriffen, um anzugeben, daß der verglichene Ggstd. mit dem zur Vergleichung gezogenen im Mißverhältnisse steht, deutsch als im Verhältnis zu usw. als man nach Verhältnis des u. des usw. erwarten durfte, proelium atrocius quam pro numero pugnantium editur, Liv.: multiplex quam pro numero damnum est, Liv. – B) in der Korrelation mit Zeitbegriffen, als, nachdem, postero die od. postridie quam etc., Cic.: pridie quam etc., Cic.: saeculis multis ante, quam etc., Cic.: venerunt post diem sextum, quam etc., Cic. fil.: septimo die, quam etc., Liv. – II) außer der Korrelation, zur Bezeichnung des Grades, wie, in welchem Grade, wie sehr, wie wenig, wie so gar nicht, a) in indirekter Rede, α) bei Advv. u. Adii.: memoriā tenetis, quam valde admurmurarint, Cic.: nescis, quam magnum flagitium admiseris, Petron.: quam sint morosi, qui amant, vel ex hoc intellegi potest, Cic.: ut illud, quod cupiat, ostendatur, quam leve, quam contemnendum, quam nihil (wie wenig wert) sit omnino, Cic. – β) bei Verben: nescis, quam doleam, Ter.: illuc intendenda mens, quam omnia ad victoriam spectent, Quint. – attende iam, quam ego defugiam auctoritatem consulatus mei, wie wenig ich meine konsularische Wirksamkeit verleugne, Cic. – b) in der Frage u. im Ausruf, α) bei Advv. u. Adii.: quasi ego, quam dudum? rogem, Ter.: quam multum? Quint. – quam cito illa omnia ex laetitia et voluptate ad luctum et lacrimas recĭderunt! Cic.: quam nihil est totus homuncio! wie so gar nichts, Petron.: quam nihil praetermittis in consilio dando! Cic.: quam multa quam paucis! Cic. – β) bei Verben: quam gaudeo! Ter.: quam timeo, quorsum evadas! Ter.: ut se accusari nolunt, quam cupiunt laudari! Cic.: quam hoc non curo! wie wenig kümmere ich mich darum! Cic.