ὑπόθεσις

English (LSJ)

-εως, ἡ, (ὑποτίθημι, ὑποτίθεμαι)
A proposal, proposed action, τὴν ἐν φίλοις δικαιοτάτην ὑ. ἔχω ὑποτιθέναι X.Cyr.5.5.13; ἵνα σὺ τὰ σαυτοῦ κατὰ τὴν ὑπόθεσιν ὅπως ἂν βούλῃ περαίνῃς Pl.Grg. 454c; intention, policy, πολλὰ πρᾶξαι πρὸς τὴν ὑπόθεσιν τῆς πατρίδος ὡς συχνῆς ἀδικίας δεομένην Theophrastus Fragmenta 136; διὰ τὴν ὑπόθεσιν τῆς πολιτείας.. ἠναγκάζετο χρῆσθαι τοῖς ὑπουργοῦσι Plu.Caes.51; πρὸς ὑ. τινα ἀγαθῶν ἀνδρῶν men good for a particular policy, Arist.Pol.1293b4; ὑ. τῆς δημοκρατικῆς πολιτείας ἐλευθερία ib.1317a40; ἡμῖν ἡ τῶν νόμων ὑ. ἐνταῦθα ἔβλεπεν, ὅπως.. Pl.Lg.743c; περὶ τῶν αὐτῶν οὐχ ὁμοίως ἅπασι βουλευτέον, ἀλλ' ὡς ἂν ἐξ ἀρχῆς ἕκαστοι τοῦ βίου ποιήσωνται τὴν ὑπόθεσιν Isoc.6.90; τοῖς φαύλοις ἐνδέχεται τὰ τυχόντα πράττειν· εὐθὺς γὰρ τοῦ βίου τοιαύτην πεποίηνται τὴν ὑπόθεσιν Id.1.48; ἀνάγκη τοῖς περὶ ὅλων τῶν πραγμάτων καλὰς τὰς ὑ. πεποιημένοις καὶ τὰ μέρη τὸν αὐτὸν τρόπον ἔχειν ἐκείνοις Id.7.28; πρὸς ταύτην τὴν ὑπόθεσιν ἀποβλέποντες ἄμεινον βουλευσόμεθα καὶ περὶ τῶν ἄλλων Id.8.18; ἐξέστητε τῆς ὑ. ἐφ' ἧς ὑμᾶς οἱ πρόγονοι κατέλιπον D.10.46; οἱ τῆς αὐτῆς ὑ. προεστῶτες those who advocated the same policy, Plb.30.32.12; ἅπαντας ἀπονεύσειν ἐπ' ἐκείνην τὴν ὑπόθεσιν Id.24.9.7; Ἀχαϊκωτέραν εἶναι.. ταύτην τὴν ὑπόθεσιν καὶ νικητικωτέραν ἐν τοῖς πολλοῖς ib.4; τὸ τῆς ἰδίας ὑ. λαμπρόν Id.21.23.1; τὸ τῶν σαρισῶν μέγεθός ἐστι κατὰ μὲν τὴν ἐξ ἀρχῆς ὑ. ἑκκαίδεκα πηχῶν, κατὰ δὲ τὴν ἁρμογὴν τὴν πρὸς τὴν ἀλήθειαν δεκατεττάρων Id.18.29.2; τηροῦντες τὴν αὑτῶν ὑ. Id.5.5.5; πρὸς ταύτην ἁρμοζόμενοι τὴν ὑπόθεσιν Id.3.16.1, cf. 3.50.7; κατασκέψασθαι τὴν τῶν ὑπεναντίων ἐπίνοιαν καὶ τὴν ὅλην ὑ. ib.6; Φάβιος.. κατὰ τὴν ἐξ ἀρχῆς ὑ. οὐδαμῶς κρίνων ἐκκυβεύειν οὐδὲ παραβάλλεσθαι τοῖς ὅλοις Id.3.94.4.
2 suggestion, advice, ἐδώκαμεν ἄν σοι ὑποθέσεις δι' ὧν οἱ ἀντίδικοι ἂν οἴμωζον PMich.Zen.57.7 (iii B. C.); διελέγοντο.. κατὰ τὰς ἐντολὰς τὰς Ἀράτου καὶ τὰς ὑ. Plb. 2.48.8, cf. 2.52.6, 4.24.2; κροτηθείσης τῆς ὑ. Id.28.16.5; πολυτέχνους ὑ. ἔργων elaborate proposals for works, Plu.Per.12.
3 purpose, τῆς στρατηγίας ὑπόθεσιν τὴν τυραννίδα πεποιημένος Id.Tim.2; λόγῳ μὲν ἀποδώσων... ἑτέραν δὲ τῆς ἀποδημίας ἔχων ὑ. λανθάνουσαν τοὺς πολλούς Id.Mar.31; ἐξ αὐτῆς τῆς αἰτίας τῆς τε ὑ. τοῦ πολέμου ἀξιολογώτατος ἀγὼν συνηνέχθη D.C.41.56; ὑ. τοῦ πολέμου καὶ πρόφασιν διδόντων ἐλευθεροῦν τοὺς Ἕλληνας Plu.Flam.15; τὸ χωρὶς ὑποθέσεως πολεμεῖν.. τί ἄλλο ἢ μανία; D.Chr.38.17; [οἱ ἐλέφαντες] ἴσασι τῆς ὁδοῦ τῆς ἐπ' αὐτοὺς τὴν ὑπόθεσιν.. εἶναι.. τοὺς ὀδόντας Ael.NA6.56.
4 occasion, excuse, pretext, οὕτω γὰρ ἂν αὐτοῖς ἡ ἀπολογία προαναιροῖτο καὶ ἡ πρώτη ὑ. τῆς ἐθελοδουλείας Luc.Merc.Cond.5; τοιαύτης αὐτοῖς τῆς ὑ. οὔσης ib.10; ἀεὶ χρὴ ἐπί τινι λυπεῖσθαι καὶ μὴ ἄνευ ὑ. Artem. 2.60; ὑ. ἀργυρισμοῦ καὶ φόνων εἰληφέναι ἐδόκει D.C.63.26; μή με νομίσῃς ἀπὸ τῆς παρούσης ὑ. ἀπαρτᾶν τὸν λόγον Id.52.18.
5 actor's role, τοὺς ὑποκριτὰς.. οὓς ὁρῶμεν οὔτε κλαίοντας ἐν τοῖς θεάτροις, ὡς αὐτοὶ θέλουσιν, ἀλλ' ὡς ὁ ἀγὼν ἀπαιτεῖ πρὸς τὴν ὑπόθεσιν Plu.Dem.22; ὶδεῖν τί μου ποιεῖ ὁ ἀθλητής, πῶς μελετᾷ τὴν ὑπόθεσιν Arr.Epict.1.29.38, cf. 41; τὴν τοῦ πατρὸς καὶ τῆς μητρὸς ὑ. λαβεῖν Iamb.VP8.39.
6 function, occupation, station in life, [Διονύσιος] ἐκ σημοτικῆς καὶ ταπεινῆς ὑ. ὁρμηθείς Plb.15.35.2; [Ἀγαθοκλῆς] ὁρμηθεὶς ἀπὸ τοιαύτης ὑ. Id.12.15.7; τὸ μὴ εἶναι ἄλλην βίου ὑ. εἰς τὸ φιλοσοφεῖν οὕτως ἐπιτήδειον ὡς ταύτην ἐν ᾗ νῦν ὢν τυγχάνεις M.Ant.11.7, cf. 8.1, Paul. Aeg.3.17.
7 practical problem, κοινὴ ἡ ὑ. καὶ τῷ καθ' ἡμᾶς βίῳ πάνυ πολλή, βαλανείου κατασκευή Luc.Hipp.4; ἡ μὲν οὖν ὑ. τοιαύτη HeroAut.21.2.
II subject proposed (to oneself or another) for discussion, κελεῦσαι τὴν πρώτην ὑ. τοῦ πρώτου λόγου ἀναγνῶναι Pl. Prm.127d; ἐπὶ τὴν ὑπόθεσιν ἐπανάγειν τὸν λόγον X.Mem.4.6.13; ἐπὶ τὴν ὑπόθεσιν πάλιν ἐπανελθεῖν Isoc.4.63, cf. Gal.6.124; τὴν ὑπόθεσιν περὶ ἧς βουλεύεσθε οὐχὶ τὴν οὖσαν παριστάντες D.3.1; τοὺς δικαστὰς ἀπαγαγὼν ἀπὸ τῆς ὑ. Id.19.242; ἐπὶ τῆς ὑ. μεῖναι Aeschin.3.76; ἔξω τῆς ὑ. λέγειν Isoc.7.63, cf. 12.161; μὴ πόρρω λίαν τῆς ὑ. ἀποπλανηθῶ Id.7.77, cf. 12.88, Aeschin. 3.176,190; ὅτ' ἔγραφον περὶ τὴν αὐτὴν ὑπόθεσιν Isoc.5.83; περὶ [τῆς πόλεως] τὴν ὑπόθεσιν ποιησάμενος Id.12.35; τοῦ πράγματος ἐν κεφαλαίῳ.. δήλωσις, ἵνα γινώσκωσι περὶ ὧν ὁ λόγος παρακολουθῶσί τε τῇ ὑ. Arist.Rh.Al. 1436a36, cf. Pl.Def.415b; ἡ ὑ. ἐλάττων Arist.Rh.1404b15; πρὸς ὑπόθεσιν λέγειν, opp. πρὸς ἀμφισβητοῦντα, ib.1391b13; πολλὰ πρὸς τὴν ὑπόθεσιν οἰκείως διαλεχθείς D.S.13.53; haec erat ὑ., de gravitate ordinis, etc., Cic.Att.1.14.4.
2 case at law, lawsuit, γράφει ὁ Μαιίστας εἰς τὴν ὑπόθεσιν ταύτην IG11(4).1299.29 (Delos, iii B. C.), cf. OGI665.18,669.41 (both Egypt, i A. D.), POxy.237 vii 34, viii 22 (ii A. D.), 486.26 (ii A. D.); τὰ περὶ ταύτης τῆς ὑ. πεπραγμένα PLips.34.18 (iv A. D.).
3 subject of a poem or treatise, Zeno Stoic.1.23, Plb.1.2.1, D.H.Pomp.3, Longin. 38.2, Plu.Pomp.42, Luc.Charid.14, Pseudol.5, al.; of a picture, Id.Zeux.5,7; of an impromptu declamation, ἐπειδὰν οἱ παρόντες ὑποβάλωσί τινας ὑ. καὶ ἀφορμὰς λόγου Id.Rh.Pr.18; plot, story, μῦθοι καὶ ὑποθέσεις Phld.Po.2.62, cf. 5.5, al., Arg.Men.Oxy.1235.113 (ii A. D.), Dicaearch. ap. S.E.M.3.3, Artem.4.59, Sch.S.Aj.Prooem., Arg.Ar. Ach. tit., etc.
4 speech, αἱ δικανικαὶ καὶ δημηγορικαὶ ὑ. Theon Prog.1; = ἐπίδειξις 1.3, ἀρξαμένων (v.l. -ῳ) τῆς ὑ. LXX 4 Ma.1.12; ἀνδρὸς ἀρετὰς ὅλην πληρούσας ὑ. providing matter for a whole speech, Chor.p.34B.
b speech or subject of a speech in which the person, occasion, etc. are particularized, opp. θέσις v. 2, Aphth.Prog. 13, cf. Quint.Inst.3.5.7.
5 a kind of play or pantomime, μῖμοί τινές εἰσιν ὧν τοὺς μὲν ὑποθέσεις τοὺς δὲ παίγνια καλοῦσιν Plu.2.712e; μιμολωγοι η υποθησις εικυρα (i.e. μιμολόγοι· ἡ ὑπόθεσις Ἑκυρά), i.e. 'theatrical performance: play, the Hecyra', Ath.Mitt.26.4 (inscr. on lamp, iii B. C.); κλάειν ἤρξαντο πάντες καὶ μετέβαλε τὸ συμπόσιον εἰς σκυθρωπὴν ὑ. into a tragedy, Charito 4.3; so perhaps in Luc.Nigr.8; of Aesop's fables, χρῆται [τῇ ἀλώπεκι] ὁ Αἴσωπος διακόνῳ τῶν πλείστων ὑ. Philostr.Im.1.3.
III supposition, ἢ βούλεσθε.. ἀπ' ἐμαυτοῦ ἄρξωμαι καὶ τῆς ἐμαυτοῦ ὑ., περὶ τοῦ ἑνὸς αὐτοῦ ὑποθέμενος, εἴτε ἕν ἐστιν εἴτε μὴ ἕν, τί χρὴ συμβαίνειν; Pl.Prm.137b; αὕτη ἡ ὑ., εἰ ἓν μὴ ἔστιν ib.160b; χρὴ.. μὴ μόνον εἰ ἔστιν ἕκαστον ὑποτιθέμενον σκοπεῖν τὰ συμβαίνοντα ἐκ τῆς ὑ., ἀλλὰ καὶ εἰ μὴ ἔστι τὸ αὐτὸ τοῦτο ὑποτίθεσθαι ib.135e, cf. 136a; [σκοπεῖν] τί ἐφ' ἑκατέρας τῆς ὑ. συμβήσεται ib. 136b; εἰ ὀρθὴ ἡ ὑ. ἦν, τὸ ψυχὴν ἁρμονίαν εἶναι Id.Phd.94b, cf. 92d, Sph.244c; πρὸς μὲν τὴν ὑπόθεσιν ὀρθῶς λέγουσιν, ὅλως δ' οὐκ ὀρθῶς Arist.Metaph.1082b32; ἐξ ὑποθέσεως σκοπεῖσθαι examine by starting from an assumption, of reasoning by analysis in geometry, Pl.Men. 86e; τῶν τὴν τέχνην ζητεύντων ἐξ ὑποθέσιος λόγων arguments seeking to derive the (medical) art from an assumption, Hp.VM13; ὑ. αὐτοὶ αὑτοῖς ὑποθέμενοι τῷ λόγῳ ib.1; ἄγοντες ἐπὶ ὑπόθεσιν τὴν τέχνην ib. 15; χρῆσιν ἀρετῆς τελείαν, καὶ ταύτην οὐκ ἐξ ὑ. ἀλλ' ἁπλῶς· λέγω δ' ἐξ ὑ. τἀναγκαῖα, οἷον.. τιμωρίαι καὶ κολάσεις.. τὸ καλῶς ἀναγκαίως ἔχουσι Arist.Pol.1332810; ἡ πολιτεία ἡ ἐξ ὑ.(= ἡ δοθεῖσα) the constitution based on a presupposition, ib. 1288b28; of currency, ἓν δή τι δεῖ εἶναι, τοῦτο δ' ἐξ ὑ.· διὸ νόμισμα καλεῖται according to a presupposed convention, Id.EN1133b21 (cf. a29-31, APr.41a40); of reductio ad impossibile, ἢ δεικτικῶς ἢ ἐξ ὑ. τοῦ δ' ἐξ ὑ. μέρος τὸ διὰ τοῦ ἀδυνάτου Id.APr.40b25-6, cf. 41a25; δυνατοῦ δεξάμενον ὑπόθεσιν ἐπ' ἀδύνατον ἀπαχθῆναι Arr.Epict.1.7.25, cf. Procl. in Euc.pp.76,252 F.; καθ' ὑπόθεσιν = by way of supposition, 'let us suppose', Phld.Rh. 1.95 S., Sign.12, Cleom.1.7.
IV = τὸ ὑποκείμενον (cf. ὑπόκειμαι II.8), the presupposition of an action, that which has been settled before it begins, περὶ τοῦ τέλους οὐθεὶς βουλεύεται, ἀλλὰ τοῦτ' ἐστὶν ἀρχὴ καὶ ὑ. Arist.EE1227a8, cf. b30; τῶν πράξεων τὰς ἀρχὰς καὶ τὰς ὑ. ἀληθεῖς καὶ δικαίας εἶναι προσήκει D.2.10; of a thing, that without which it cannot exist or be what it is, its essence, αὕτη (sc. τὸ στέλεχος) οἷον ὑ. καὶ φύσις δένδρων Thphr. HP 4.13.4 (cf. οὐσία καὶ φύσις τοῦ δένδρου ibid.); ἐπὶ τοῖς χυμοῖς μόνοις σηπομένοις ἔχοντος τὴν ὑπόθεσιν ὅλου τοῦ νοσήματος, ὅπερ ἐστὶ πυρετώδους ὄντος Gal.18(2).299.
2 in the syllogism, the preliminary statements of fact (whether proved or not) from which inference starts, i.e. the premisses (προτάσεις) , τῶν ἀποδείξεων αἱ ὑ., equivalent to ἀρχαί, Arist.Metaph.1013a16; αἱ ἀρχαὶ καὶ αἱ λεγόμεναι ὑ. Id.APo.81b15; ὅσα δέδεικται δι' ἐκείνων ὑποθέσεις ποιησάμενοι taking as premisses (here) what has been proved in those other works, Gal.6.7, cf. 25,224; ἴστω.. τῆς ὑγιεινῆς πραγματείας ἀνατρέπων τὴν ὑ. ib.17; ὑπόθεσιν, αἴτησιν οὖσαν πράγματος εἰς κατασκευήν τινος S.E.M.3.4; λαμβάνειν ἀναποδείκτους ὑ. Plu.2.720f, cf. 721d; ἀναγκαῖον ἢ τὰς ὑ. εἶναι τὰς πρώτας ψευδεῖς, ἢ τὰς ὑπὲρ τῶν συμβαινόντων ἀποφάς εις Plb.1.15.9, cf. ΙΙ.
b assumption of existence of any one of the fundamental objects of a particular science, ὁ ὁρισμὸς θέσις μέν ἐστι.. ὑ. δ' οὐκ ἔστι· τὸ γὰρ τί ἐστι μονὰς καὶ τὸ εἶναι μονάδα οὐ ταὐτόν Arist.APo.72a23; ἐν ταῖς πράξεσι τὸ οὗ ἕνεκα ἀρχή, ὥσπερ ἐν τοῖς μαθηματικοῖς αἱ ὑ. Id.EN1151a17.
3 starting point, ἐκ ταύτης τῆς ὑ. λαβεῖν τὸν λόγον τὴν εἰς ἑκάτερον μέρος ὁρμήν Iamb.VP27.130; beginning, τὰς μὲν ἐλπίδας οὐ τελειοῖ (sc. ὁ ὄνειρος) , τὰς δὲ ὑ. τῶν πραγμάτων ταῖς περιοχαῖς ὁμοίας ποιεῖ (referring to a birth of twins which died), Artem.4.47.
4 raw material, τὴν δοθεῖσαν ὑ. εὐφυᾶ πρὸς ὑποδοχὴν γυμναστικῆς.. ἀμείνω ἀποφαίνειν Luc.Hist. Conscr.35; οἵαν ὕλην καὶ ὑ. φεύγεις·.. μένε οὖν μέχρι ἐξοικειώσῃς σαυτῷ καὶ ταῦτα M.Ant.10.31.
V mortgage, Theophrastus Fragmenta 97.1 (pl.).
VI placing under, πτύγματος Sor.1.70a; προσκεφαλαίου Id.2.86.
2 thing placed under, base, τὰς ὑ. (signf. III) ποιούμενος οὐκ ἀρχὰς ἀλλὰ τῷ ὄντι ὑ., οἷον ἐπιβάσεις τε καὶ ὁρμάς Pl.R. 511b, cf. Arr.Epict.1.7.22; in D.2.10 (v. supr. IV. 1) the ἀρχαί and ὑποθέσεις (i.e. basic principles) of actions are compared to the foundations (τὰ κάτωθεν) of a house or a ship; Τριπτόλεμος.. τὰς πρώτας ὑ. βαλόμενος τῇ πόλει Lib.Or.11.52.

German (Pape)

[Seite 1217] ἡ, 1) das Untersetzen, Unterlegen. – 2) das Untergestellte, Untergelegte, die Grundlage, Ael. H. A. 14, 18 u. a. Sp. Übertr. – a) Grundsatz, od. eine aufgestellte Bedingung, eine als wahr angenommene Meinung, eine Hypothese bei den Philosophen u. Mathematikern, ἡ ὑπόθεσις ἡ εἰ πολλά ἐστι, die Annahme der Vielheit, Plat. Parm. 128, d, u. öfter; det. 415 b erklärt durch ἀρχὴ ἀναπόδεικτος; vgl. noch ἐπ' ἀρχὴν ἀνυπόθετον ἐξ ὑποθέσεως ἰοῦσα Rep. VI, 510 b; ὑπόθεσιν ὑποτίθεσθαι, eine Annahme machen, Soph. 244 c; Xen. Cyr. 5, 5, 13, wo ἤν – darauf folgt. – b) der zu Grunde liegende Stoff, der Inhalt, Gegenstand einer Rede od. eines Gedichts, ἐπὶ τὴν ὑπόθεσιν ἐπανελθεῖν Isocr. 4, 63; αἱ ἀρχαὶ καὶ αἱ ὑποθέσεις τῶν πράξεων Dem. 2, 10; ὑπόθεσιν διδόναι τινί Pol. 13, 4, 1, u. öfter, u. Sp.; der Gegenstand od. die Fabel eines dramatischen Gedichts, argumentum, Longin. u. A. oft; s. Schäf. D. Hal. de C. V. p. 71 u. Sext. Emp. adv. geom. 3. – Bei den Rhetoren die Aufgabe zu einer Abhandlung oder Rede, ein zur Übung erdichteter Rechtsfall, quaestio ficta. – 3) die Eingebung, der Rath, Unterricht, κατὰ τὰς ἐντολὰς καὶ τὰς ὑποθέσεις, Pol. 2, 48, 8. 52, 6 u. öfter. – 4) Vorsatz, Vorhaben, σὺ τὰ σαυτοῦ κατὰ τὴν ὑπόθεσιν ὅπως ἂν βούλῃ περαίνῃς Plat. Gorg. 454 c; ἐναρμόνιον ταῖς τῶν βίων ὑποθέσεσι Tim. Locr. 103 d; τηρεῖν τὴν ὑπόθεσιν Pol. 5, 5, 5; Unternehmen, ταύτης τῆς ὑποθέσεως προεστῶτες 31, 8, 12.

French (Bailly abrégé)

εως (ἡ) :
1 base, fondement ; fig. principe d'une chose ; principe d'État, principe de gouvernement ; fondement ou principe qui préside aux actes et à la vie;
2 base d'un raisonnement, d'un discours ou d'un écrit, postulat ; pensée fondamentale, sujet, thème : τὴν ὑπόθεσιν περὶ ἧς βουλεύεσθε οὐχὶ τὴν οὖσαν παριστάναι DÉM ne pas présenter sous son vrai jour l'objet de la délibération, l'affaire ; τὸν λόγον ἐπανάγειν ἐπὶ τὴν ὑπόθεσιν XÉN ramener l'entretien à son point de départ, au sujet de la discussion ; ἐπανελθεῖν ἐπὶ τὴν ὑπόθεσιν ISOCR revenir au sujet ; particul. sujet d'une œuvre d'art;
3 supposition, hypothèse ; condition moyennant laquelle on consent à qch;
4 ce qui sert de fondement, postulat ; prétexte.
Étymologie: ὑποτίθημι.

Russian (Dvoretsky)

ὑπόθεσις: εως ἡ
1 основа, принцип (τῆς δημοκρατικῆς πολιτείας Arst.): αἱ ἀρχαὶ καὶ αἱ ὑποθέσεις τῶν πράξεων Dem. руководящие принципы деятельности;
2 предмет, тема, вопрос: τὸ περὶ τὴν ἡμετέραν ὑπόθεσιν θεώρημα Polyb. содержание нашей темы; ἐπὶ τῆς ὑποθέσεως μένειν Aeschin. оставаться в рамках темы;
3 предприятие, начинание (πολύτεχνοι ὑποθέσεις Plut.): οἱ τῆς αὐτῆς ὑποθέσεως προεστῶτες Polyb. остающиеся при том же намерении;
4 предположение, условие, гипотеза: ὑπόθεσιν ὑποτιθέναι Xen., Plat. делать предположение; ἐξ ὑποθέσεως, πρὸς ὑπόθεσιν или καθ᾽ ὑπόθεσιν Sext., Arst. в виде или на основании предположения, условно; ὑπόθεσιν λαβεῖν τι Arst. принять что-л. как гипотезу;
5 предлог, повод (ὑπόθεσιν τοῦ πολέμου καὶ πρόφασιν διδόναι Plut.);
6 предложение, совет (κατὰ τὰς ὑποθέσεις τὰς Ἀράτου Polyb.).

Greek (Liddell-Scott)

ὑπόθεσις: -εως, κυρίως τὸ τιθέναι ὑποκάτω· ἀλλ’ ἐν χρήσει ἀεὶ τὸ πρᾶγμα τὸ ὁποῖον εἶναι τεθειμένον ὑποκάτω: 1) θεμέλιον, βάσις, Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 4. 13, 4. 2) ἐν τῇ πολιτικῇ, ὑπόθεσις χρησιμεύουσα ὡς βάσις σκοποῦ τινος, σκοπός, εἴ τι [νενομοθέτηται] πρὸς τὴν ὑπόθεσιν... τῆς προκειμένης... πολιτείας Ἀριστ. Πολιτικ. 2. 9, 1, πρβλ. 5. 11, 16 ὑπ. τῆς δημοκρατικῆς πολιτείας ἐλευθερία αὐτόθι 6. 2, 1, πρβλ. 2. 2, 1., 7. 4, 1, Δημ. 143. 15, κλπ.· τῶν πράξεων τὰς ἀρχὰς καὶ τὰς ὑποθέσεις ἀληθεῖς εἶναι προσήκει ὁ αὐτ. 21. 7, πρβλ. 1082. 20. ΙΙ. τὸ τιθέμενον ὡς βάσις λογικοῦ ἐπιχειρήματος, ὑπόθεσις, ὑπ. ὑποτίθεσθαι τῷ λόγῳ Ἱππ. π. Ἀρχ. Ἰητρ. 8· συχν. παρὰ Πλάτωνι, οἷον ἐν Φαίδωνι 94Β, Μένωνι 86E κἑξ.· ὑπ. ὑποθέσθαι ὁ αὐτ. ἐν Σοφιστ. 244C· ἐξ ὑποθέσεως ζητεῖν Ἱππ. π. Ἀρχ. Ἰητρ. 12, πρβλ. Πλάτ. Πολ. 510Β· ― συχν. παρὰ τῷ Ἀριστ., τῶν ἀποδείξεων αἱ ὑπ. Μετὰ τὰ Φυσικ. 4. 1, 2, συναπτόμενον μετὰ τοῦ ἀρχαί, Ἀναλυτ. Ὕστ. 1. 19, 1, κ. ἀλλ.· αἱ ἐξ ἀρχῆς ὑπ. Ἀναλυτ. Πρότ. 1. 1, 4· αἱ περὶ τὰς κινήσεις ὑπ. π. Οὐραν. 1. 8, 4, κλπ.· ― μάλιστα ἐν συλλογισμῷ, πρότασις καθ’ ὑπόθεσιν εἰλημμένη, συλλογισμὸς ἐξ ὑποθέσεως, ἀντίθετ. τῷ δεικτικῶς. Ἀναλυτ. Πρότ. 1. 23, 2 καὶ 8, Τοπικ. 3. 6, 6, κ. ἀλλ.· ― ἐξ ὑποθέσεως, ὡσαύτως, ἀντίθετ. τῷ ἁπλῶς, Φυσ. 2. 9, 1, π. Ζ. Μορ. 1. 1, 11 καὶ 41, Πολιτικ. 3. 5, 2· ἡ ἐξ ὑπ. πολιτεία, οἵα ἡ τοῦ Πλάτωνος, αὐτόθι 4. 1, 4· ― ὡσαύτως, πρὸς ὑπόθεσίν τινα, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ ἁπλῶς, Πολιτικ. 4. 7, 2, πρβλ. 4. 11, 21· πρὸς μὲν τὴν ὑπ. ὀρθῶς..., ἀλλ’ οὐχ ἁπλῶς Μετὰ τὰ Φυσικ. 12. 7, 30. 2) ἐν ὁμιλίᾳ ἢ συζητήσει, τὸ ὑπὸ συζήτησιν ζήτημα, Λατ. argumentum, ἐπὶ τὴν ὑπ. ἐπανάγειν τὸν λόγον Ξεν. Ἀπομν. 4. 6, 13· ἐπὶ τὴν ὑπ. πάλιν ἐπανελθεῖν Ἰσοκρ. 53C· τὴν ὑπ. οὐχὶ τὴν οὖσαν παριστάναι Δημ. 28. 9· ἐπὶ τῆς ὑπ. μένειν Αἰσχίνης 64. 31· ἀπὸ τῆς ὑπ. τινα ἀπαγαγεῖν, ἀποπλανᾶν Δημ. 416. 25, Αἰσχίνης 79, 6· γράφειν περὶ ὑπ., Λατ. argumentum tractare, Ἰσοκρ. 99A· πρὸς ὑπόθεσιν λέγειν Ἀριστ. Ρητ. 2. 18, 1. 3) ἡ ὑπόθεσις ποιήματος ἢ πραγματείας, Πολύβ. 1. 2, 1, Σέξτ. Ἐμπ. π. Μ. 3. 3· ἐπὶ ζωγραφίας, Δημήτρ. Φαληρ. 76, πρβλ. Schäf. εἰς Διονύσ. π. Συνθ. σ. 71. ΙΙΙ. τὸ ὁριζόμενον ὡς κανὼν ἐνεργείας, ὡς ἀρχὴ διαγωγῆς, Δημ. 28. 9., 143. 14· ὑπ. τοῦ βίου Ἰσοκρ. 12C. 2) καθόλου, σκοπός, σχέδιον, Πλάτ. Γοργ. 454C, Νόμ. 743C. 3) ὑπόσχεσις, Θουκ. 3. 66, κατὰ τὰ Ἀντίγραφα, ἀλλὰ τὸ ὑπόσχεσις εἶναι ἡ ὀρθὴ γραφή, IV. = ὑποθήκη, συμβουλή, Μένανδρ. εν Ἀδήλ. 424, Πολύβ. 2. 48, 8, κλπ. V. αἰτία, ἀφορμή, πρόφασις, Κικ. πρὸς Ἀττ. 14. 22, Πλουτ. Φλαμ. 15, κλπ. VI. κατηγορία, καταγγελία, Συλλ. Ἐπιγρ. 4957, 41 κἑξ.

Greek Monotonic

ὑπόθεσις: -εως, ἡ (ὑποτίθημι),
1. τοποθέτηση από κάτω, θεμέλιο, υπόθεση, προϋπόθεση, σκοπός, Λατ. assumptio, σε Πλάτ.
2. το υπό συζήτηση θέμα, θέμα, ζήτημα εξέτασης, σε Ξεν., Δημ. κ.λπ.
II. αυτός που καθορίζεται ως κανόνας ενέργειας, αρχή, σε Δημ.· γενικά, σκοπός, σχέδιο, σχεδιασμός, επιδίωξη, στόχος, σε Πλάτ.
III. αιτία, πρόφαση, πρόσχημα, σε Πλούτ.

Greek Monolingual

η / ὑπόθεσις, -έσεως, ΝΜΑ ὑποτίθημι
1. αυτό που υποθέτει κανείς, που το θεωρεί ως πραγματικό ή δεδομένο προκειμένου να καταλήξει σε ένα συμπέρασμα, εικασία (α. «δεν είμαι σίγουρος ότι θα έρθει, μια υπόθεση κάνω» β. «εἰ ὀρθὴ ἡ ὑπόθεσις ἦν», Πλάτ.)
2. το αντικείμενο μιας συζήτησης, ομιλίας, έρευνας, ασχολίας ή φροντίδας (α. «έχει αναλάβει να φέρει σε πέρας μια σπουδαία υπόθεση» β. «ἐπὶ τὴν ὑπόθεσιν ἐπανῆγεν... τὸν λόγον», Ξεν.)
3. το θέμα λογοτεχνικού ή θεατρικού έργου (α. «η υπόθεση του έργου του είναι εξαιρετικά πρωτότυπη» β. «ὑπόθεσιν καλὴν καὶ κεχαρισμένην τοῖς ἀναγνωσομένοις», Διον. Αλ.)
4. το αντικείμενο δίκης και η ίδια η δίκη (α. «σήμερα δικάζεται η υπόθεσή του» β. «γράφει ὁ Μαιίστας εἰς τὴν ὑπόθεσιν ταύτην», επιγρ.)
νεοελλ.
1. (φιλοσ.) α) αυτό που βρίσκεται ή εκείνο που τίθεται στη βάση μιας λογικής κατασκευής
β) μέθοδος, τρόπος ενέργειας, ευρετικό μέσο, που συνίσταται στη διατύπωση μιας αμφίβολης αλλά αληθοφανούς εικασίας με την οποία η φαντασία προλαβαίνει τη γνώση και η οποία μπορεί να επαληθεύεται μεταγενέστερα είτε μέσω μιας απευθείας παρατήρησης είτε μέσω της συμφωνίας όλων τών συμπερασμάτων της με την παρατήρηση και το πείραμα
2. σοβαρό ζήτημα, ιδίως αυτό που απασχολεί την κοινή γνώμη («η υπόθεση τών υποκλοπών»)
3. γραμμ. δευτερεύουσα υποθετική πρόταση που αποτελεί το πρώτο μέλος ενός υποθετικού λόγου
4. στον πληθ. οι υποθέσεις·(στη γραμματολογία) οι συγγραφές τών Αλεξανδρινών λογίων με τις οποίες ανέλυαν το περιεχόμενο κάθε δράματος και προσπαθούσαν να εντοπίσουν τα στοιχεία που πήρε ο τραγικός ποιητής από την μυθική παράδοση καθώς και τις προσθήκες που ο ίδιος είχε κάνει
5. φρ. α) «έχω πολλές υποθέσεις» — είμαι πολυάσχολος
β) «κέρδισα την υπόθεση» — η απόφαση του δικαστηρίου είναι ευνοϊκή για μένα
γ) «αυτό είναι δική μου υπόθεση» — αναλαμβάνω εγώ την φροντίδα για κάτι ή αυτό αφορά αποκλειστικά εμένα
δ) «επί τη υποθέσει»
(λόγιος τ.) αν υποτεθεί ότι...
μσν.-αρχ.
βάση, θεμέλιο
αρχ.
1. το να τοποθετεί κανείς κάτι κάτω από κάτι άλλο
2. (για πράγμ.) αυτό που αποτελεί το κύριο στοιχείο, το πρωτεύον χαρακτηριστικό του χωρίς το οποίο δεν μπορεί να υπάρξει («αὕτη γὰρ οἷον ὑπόθεσις καὶ φύσις δένδρων ἐστίν», Θεόφρ.)
3. (για ενέργεια, πράξη) προϋπόθεση, όρος
4. ο κύριος, ο βασικός στόχος («ὑπόθεσις... τῆς δημοκρατικῆς πολιτείας ἐλευθερία», Αριστοτ.)
5. αρχή σύμφωνα με την οποία ρυθμίζει κανείς τις πράξεις του, κανόνας ενέργειας («τοῖς μὲν φαύλοις ἐνδέχεται τὰ τυχόντα πράττειν
εὐθὺς γὰρ τοῦ βίου τοιαύτην πεποίηνται τὴν ὑπόθεσιν», Ισοκρ.)
6. πρόθεση, αντικειμενικός στόχος
7. πρόσχημα, αφορμή
8. αιτία
9. υπόσχεση («τὴν περὶ αὐτῶν ἡμῖν μὴ κτενεῖν ψευσθεῖσαν ὑπόθεσιν», Θουκ.)
10. υποθήκευση («ὑποθήκη μέρους τρίτου οἰκίας», πάπ.)
11. συμβουλή, προτροπή, παραίνεση
12. καταγγελία, κατηγορία
13. (στο θέατρο) ρόλος υποκριτή
14. είδος θεατρικού έργου ή παντομίμας
15. θεατρική παράσταση
16. συνθήκες ή τρόπος ζωής
17. εναρκτήριο σημείο, αρχή
18. πρακτικό πρόβλημα («κοινὴ ἡ ὑπόθεσις καὶ τῷ καθ' ἡμᾶς βίῳ πάνυ πολλή, βαλανείου κατασκευή», Λουκιαν.)
19. θέμα ζωγραφικού πίνακα
20. (λογ.) α) οι αρχικές προτάσεις τών συλλογισμών («συλλογισμὸς ἐξ ὑποθέσεως», Αριστοτ.)
β) η παραδοχή της ύπαρξης θεμελιωδών αντικειμένων σε έναν τομέα του επιστητού
21. φρ. α) «ἡ πολιτεία ἡ ἐξ ὑποθέσεως» — ο τύπος της πολιτειακής οργάνωσης που βασίζεται σε προϋποθέσεις, όπως ήταν αυτή που ο Πλάτων περιέγραψε (Αριστοτ.)
β) «ἐξ ὑποθέσεως σκοπεῖσθαι» — η αφετηρία της εξέτασης ενός αντικειμένου από μια παραδοχή (Πλάτ.).

Middle Liddell

ὑπόθεσις, εως, ὑποτίθημι
I. that which is placed under, a foundation, hypothesis, supposition, Lat. assumptio, Plat.
2. the subject under discussion, the question, Xen., Dem., etc.
II. that which is laid down as a rule of action, a principle, Dem.: generally, a purpose, plan, design, Plat.
III. a cause, pretext, Plut.

English (Woodhouse)

assumption, principle, subject, subject matter, supposition, theme, legal principle