νέφος: Difference between revisions

{{LSJ1

|Definition=εος, τό, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">cloud, mass of clouds</b>, <span class="bibl">Il.4.275</span>, al.; σμικροῦ νέφους ἐκπνεύσας μέγας χειμών <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>1148</span>; ν. ὄμβριον <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>288</span> (lyr.); ν. καὶ ὁμίχλη <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>49c</span>; τὸν κίνδυνον παρελθεῖν ὥσπερ ν. <span class="bibl">D.18.188</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> metaph. (cf. νεφέλη <span class="bibl">1.2</span>), θανάτου δὲ μέλαν ν. ἀμφεκάλυψεν <span class="bibl">Il.16.350</span>, cf. <span class="bibl">Od.4.180</span>, <span class="bibl">B.12.64</span>; λάθας ν. <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>7.45</span>; <b class="b3">σκότου ν</b>., of blindness, <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>1314</span> (lyr.); <b class="b3">ν. οἰμωγῆς, στεναγμῶν</b>, <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>107</span> (anap.), <span class="bibl"><span class="title">HF</span> 1140</span>; <b class="b3">ὀφρύων ν</b>. <b class="b2">a cloud upon</b> the brow, <span class="bibl">Id.<span class="title">Hipp.</span>172</span> (anap.); ὑπὸ τοῦ μετώπου οἷον ν. ἐπανεστηκός <span class="bibl">Arist.<span class="title">Phgn.</span>809b22</span>; διασκεδᾶτε τὸ προσὸν νῦν ν. ἐπὶ τοῦ προσώπου <span class="bibl">Anaxandr.58</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> metaph., also, <b class="b2">a cloud of men</b>, etc., <b class="b3">ν. πεζῶν, Τρώων</b>, <span class="bibl">Il.4.274</span>, <span class="bibl">16.66</span>; <b class="b3">ψαρῶν, κολοιῶν</b>, <span class="bibl">17.755</span>; ν. τοσοῦτον ἀνθρώπων <span class="bibl">Hdt.8.109</span>; <b class="b3">πενεστάων ν</b>. Timo <span class="bibl">39</span>; μαρτύρων <span class="bibl"><span class="title">Ep.Hebr.</span>12.1</span>; <b class="b3">πολέμοιο ν</b>. <b class="b2">the cloud</b> of battle, <b class="b2">thick</b> of the fight, <span class="bibl">Il.17.243</span>, cf.<span class="bibl">Ar.<span class="title">Pax</span>1090</span>: applied by <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>10.9</span> to a single hero: used by Prose writers for poet. <b class="b3">νεφέλη</b> (q. v.). (Cf. Skt. <b class="b2">nábhas</b> 'fog', 'cloud', Slav. <b class="b2">nebo</b> 'heaven', Lat. <b class="b2">nebula</b>.) </span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0249.png Seite 249]] τό, (nubes, verwandt mit [[δνόφος]], [[κνέφας]], wie [[νεφέλη]]), <b class="b2">Wolke, Gewölk</b>; [[ἄνεμος]] ζαὴς νέφεα σκιόεντα δονήσας, Il. 12, 157, öfter; σὺν δὲ νεφέεσσι κάλυψεν γαῖαν [[ὁμοῦ]] καὶ πόντον, Od. 9, 68; νέφη ὑδρηλά, Aesch. Suppl. 774; νέφεσσι γειτονῶν [[Διός]], 761; Soph. Ai. 1172; ὄμβριον, Ar. Nubb. 288; u. in Prosa, [[νέφος]] καὶ ὁμίχλην, Plat. Tim. 49 c, einzeln bei Folgdn; Arist. de mund. erkl. [[πάχος]] ἀτμῶδες συνεστραμμένον, γόνιμον ὕδατος. – Häufig übertr., θανάτου [[νέφος]], wie [[νεφέλη]], Todesdunkel, Il. 16, 350 Od. 4, 180. – Eine große, dichtgedrängte Menge, ein Schwarm, der, wenn er sich von fern heranbewegt, einer Wolke ähnlich sieht, ἅμα δὲ [[νέφος]] εἵπετο πεζῶν, Il. 4, 274. 23, 133; ψαρῶν, κολοιῶν, 16, 66. 17, 755; πολέμοιο [[νέφος]], das dichte Schlachtgetümmel, 17, 293, wie Pind. N. 10, 9, der auch [[νέφος]] πλούτου, fr. 84, u. in anderer Uebertragung ἐπιβαίνει λάθας [[νέφος]], Ol. 7, 45, sagt, das Vergessen als das Verdunkeln des Wissens darstellend; von der Blindheit auch Soph. O. R. 1313; τοῖον Ἑλλάνων [[νέφος]] [[ἀμφί]] σε (Τροίαν) κρύπτει, Eur. Hec. 907, schließt sich an den homer. Gebrauch an; vgl. [[νέφος]] ἀσπίδων [[πυκνόν]], Phoen. 258; auch von der Trauer, στυγνὸν [[νέφος]] ὀφρύων αὔξεται, Hipp. 173, wie auch wir von Wolken der Stirn sprechen; οἰμωγῆς, Med. 107, vgl. στεναγμῶν με περιβάλλει [[νέφος]], Herc. Fur. 1140. – Auch Her. sagt 8, 109, wie Hom., [[νέφος]] [[τοσοῦτο]] ἀνθρώπων. – Od. 22, 304, ταὶ μέν (ὄρνιθες) τ' ἐν πεδίῳ νέφεα πτώσσουσαι ἵενται, erkl. die Alten = νεφέλαι, von Vogelnetzen.

|lstext='''νέφος''': -εος, τό, (ἴδε ἐν τέλ.)· ― σύννεφον, [[ὄγκος]] ἢ [[σωρεία]] νεφῶν, [[συχν]]. παρ’ Ὁμ.· σμικροῦ νέφους ἐκπνεύσας [[μέγας]] χειμὼν Σοφ. Αἴ. 1148· ― ἐν τῷ πεζῷ λόγῳ ὁ [[συνήθης]] [[τύπος]] (ἴδε [[νεφέλη]] Ι, 1): ν. ὄμβριον Ἀριστοφ. Νεφ. 288· ν. καὶ ὁμίχλη Πλάτ. Τίμ. 49C· τὸν κίνδυνον παρελθεῖν [[ὥσπερ]] ν. Δημ. 291. 13. 2) μεταφορ., ὡς τὸ [[νεφέλη]] Ι, 2, θανάτου δὲ [[μέλαν]] [[νέφος]] ἀμφεκάλυψεν Ἰλ. Π. 350, Ὀδ. Δ. 180· οὕτω, λάθας [[νέφος]] Πινδ. Ο. 7. 84· σκότου ν., ἐπὶ τυφλότητος, Σοφ. Ο. Τ. 1313· ν. οἰμωγῆς, στεναγμῶν Εὐρ. Μήδ. 107, Ἡρ. Μαιν. 1140· ν. ὀφρύων, [[νέφος]] ἐπὶ τῶν ὀφρύων, ὁ αὐτ. ἐν Ἱππ. 173· ν. μετώπου Ἀριστ. Φυσιογν. 5. 7· διασκεδᾶτε τὸ προσὸν νῦν ν. ἐπὶ τοῦ προσώπου Ἀναξανδρίδ. ἐν Ἀδήλ. 6. ΙΙ. μεταφορ. [[ὡσαύτως]], ἐπὶ μεγάλου πλήθους, [[νέφος]] ἀνθρώπων, κτλ., ν. Τρώων, πεζῶν, ψαρῶν, κολοιῶν, Ἰλ. Δ. 274, Π. 66, Ρ. 755· ν. τοσοῦτο ἀνθρώπων Ἡρόδ. 8. 109· πολέμοιο ν., τὸ [[νέφος]] τῆς μάχης, δηλ. ἡ [[μεγάλη]] πληθὺς τῶν μαχομένων, Ἰλ. Ρ. 243, πρβλ. Ἀριστοφ. Εἰρ. 1091· ἀλλὰ παρὰ Πινδ. ἐν Ν. 10. 16, ἀναφέρεται εἰς ἕνα μόνον ἥρωα, ἴδε Dissen ἐν τόπῳ. (Ἐκ τῆς √ΝΕΦ παράγονται καὶ τά: νεφέλη, συννένοφα· πρβλ. Σανσκρ. nabh-as (nubes, aër), nabh-asyas (nubilus)· Λατ. nub-es, neb-es, neb-ula· Ἀρχ. Σκανδ. nifl· Ἀρχ. Γερμ. nib-ul (nebel)· ― ὁ Κούρτ. ἀρνεῖται τὴν σχέσιν τῶν κνέφας, γνόφος, κτλ., Gr. Et. σελ. 694).

|btext=<i>ion.</i> -εος, <i>att.</i> -ους (τό) :<br /><b>1</b> nuage, nuée;<br /><b>2</b> <i>en gén.</i> obscurité, ténèbres : θανάτου [[μέλαν]] [[νέφος]] IL, OD les noires ténèbres de la mort ; σκότου ν. SOPH les ténèbres de la cécité : [[νέφος]] οἰμωγῆς EUR le nuage de l’affliction ; ὀφρύων [[νέφος]] EUR les nuages des sourcils, <i>càd</i> un visage sombre, assombri;<br /><b>3</b> <i>p. anal.</i> toute foule compacte (troupe, monceau, essaim) qui de loin ressemble à un nuage : [[νέφος]] Τρώων IL, πεζῶν IL, ἀνθρώπων HDT nuage de Troyens, de guerriers à pied, d’hommes ; [[νέφος]] ψαρῶν IL nuée d’étourneaux ; <i>fig.</i> πολέμοιο [[νέφος]] IL un nuage de guerre, <i>fig. en parl. d’Hector</i>;<br /><b>4</b> la région des nuages, le ciel, l’éther.<br />'''Étymologie:''' cf. <i>lat.</i> nebula, nubes.

|auten=εος: [[cloud]], [[often]] in pl., Il. 15.688; [[fig]]., [[νέφος]] θανάτοιο, Π 3, Od. 4.180; [[also]] of [[dense]] numbers, Τρώων, πολέμοιο, Π , Il. 17.243.

|sltr=[[νέφος]] ([[νέφος]] nom., acc.; νεφέων, -εσσι.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> ([[storm]]) [[cloud]] ἐκ νεφέων δέ οἱ ἀντάυσε βροντᾶς αἴσιον [[φθέγμα]] (P. 4.197) νέφεσσι δ' ἐν χρυσέοις Ὀλύμποιο καὶ κορυφαῖσιν ἵζων [[Ζεύς]] (Pae. 6.92) met., c. gen., of [[oblivion]], ἐπὶ μὰν βαίνει τι καὶ λάθας ἀτέκμαρτα [[νέφος]] (O. 7.45) of [[wealth]], ἕσπετο δ' αἰενάου πλούτου [[νέφος]] fr. 119. 4. of [[people]], μάντιν Οἰκλείδαν, πολέμοιο [[νέφος]] (cf. Wil. on Eur., Her. 1140) (N. 10.9), cf. [[νιφάς]].

|txtha=νέφους ([[allied]] [[with]] Latin nubes, nebula, etc.), τό, the Sept. for עָב and עָנָן, a [[cloud]]; in the N. T. [[once]] tropically, a [[large]], [[dense]] [[multitude]], a [[throng]]: μαρτύρων, νεφῶν Τροωον, πεζῶν, ψαρων, κολοιων, [[Homer]], Iliad 4,274; 16,66; 17,755; 23,133; ἀνθρώπων, [[Herodotus]] 8,109; στρουθῶν, [[Aristophanes]] av. 578; ἀκρίδων, Diodorus 3,29; peditum equitumque nubes, Livy 35,49. [ SYNONYMS: [[νέφος]], [[νεφέλη]]: [[νέφος]] is [[general]], [[νεφέλη]] [[specific]]; the [[former]] denotes the [[great]], [[shapeless]] [[collection]] of vapor obscuring the heavens; the [[latter]] designates [[particular]] and [[definite]] masses of the [[same]], suggesting [[form]] and [[limit]]. Cf. Schmidt vol. i., [[chapter]] 36.]  

|mltxt=και [[νέφι]], το (ΑΜ [[νέφος]])<br /><b>1.</b> [[μάζα]] συμπυκνωμένων υδρατμών [[πάνω]] από το [[έδαφος]], υπό [[μορφή]] [[ορατής]] συγκέντρωσης υδροσταγονιδίων, παγοκρυοτάλλων ή μίγματος και τών δύο, το [[σύννεφο]] (α. «κι ώρες στο [[νέφος]] τ' ουρανού με το [[κατάρτι]] 'γγίζει», <b>Ερωτόκρ.</b><br />β. «σμικροῡ νέφους ἐκπνεύσας [[μέγας]] [[χειμών]]», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> διάχυτη [[κατάσταση]] (α. «[[νέφος]] οἰμωγῆς» β. «[[νέφος]] θλίψης» — [[έκφραση]] θλίψης διάχυτη στο [[πρόσωπο]]<br />γ. «[[νέφος]] ανησυχίας» — διάχυτη [[ανησυχία]])<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>μτφ.</b> α) [[πλήθος]] από μικρά πράγματα που αιωρούνται ή κινούνται και τα οποία μοιάζουν με [[νέφος]], [[σμήνος]] (α. «εγείροντα τὴν κόνιν εις νέφη», Παπαδ.<br />β. «[[νέφος]] ακρίδων»)<br />β) [[ερωτικός]] [[πόθος]], [[έρωτας]] («Έρωτα, ας βρέξου σήμερο της χάρης σου τα νέφη, [[δρόσος]] γλυκύ τση ολπίδας μου τα [[φύτρα]] μου να θρέφει», Στάθ.)<br /><b>2.</b> <b>οικολ.</b> [[φαινόμενο]] τών τελευταίων δεκαετιών που παρατηρείται [[κυρίως]] [[πάνω]] από τα βιομηχανικώς ανεπτυγμένα και πολυάνθρωπα αστικά κέντρα, όταν συμπέσουν ορισμένα μετεωρολογικά φαινόμενα με παράλληλη υψηλή ατμοσφαιρική [[ρύπανση]] και το οποίο έχει αρνητικές επιπτώσεις στην [[υγεία]] τών ανθρώπων, [[επειδή]] τα κύρια συστατικά του [[είναι]] βλαβερά για τον οργανισμό, όπως λ.χ. ο [[καπνός]], το [[διοξείδιο]] του θείου, το [[διοξείδιο]] του αζώτου, το μονοξείδιο του άνθρακα κ.ά.<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[νέφος]] διάπυρο»<br /><b>γεωλ.</b> πυρακτωμένη [[μάζα]] από ηφαιστειακά σωματίδια περιβαλλόμενα από [[αέρια]], η οποία κινείται με [[μεγάλη]] [[ταχύτητα]] [[ακόμη]] και σε [[κλιτύς]] ηφαιστείων με μικρή [[κλίση]]<br />β) «ηλεκτρονικό [[νέφος]]»<br /><b>(ηλεκτρον.)</b> [[χώρος]] [[κοντά]] στην κάθοδο ηλεκτρονικής [[λυχνίας]] στον οποίο παρατηρείται [[συγκέντρωση]] ηλεκτρονίων και, [[κατά]] [[συνέπεια]], [[αύξηση]] του αρνητικού φορτίου της περιοχής<br />γ) «ραδιενεργό [[νέφος]]»<br /><b>(πυρην.)</b> [[νέφος]] σκόνης και ραδιενεργών σωματιδίων που δημιουργείται από πυρηνική [[έκρηξη]] στην [[ατμόσφαιρα]]<br />δ) «[[βίος]] [[χωρίς]] νέφη» — ζωή αμέριμνη, [[χωρίς]] δυσκολίες και προβλήματα<br />ε) «[[νέφος]] κάλυψε τους οφθαλμούς του» — έπαψε να βλέπει<br />στ) «νέφη συσσωρεύονται στον ορίζοντα του έθνους» — άρχισαν να διαφαίνονται εθνικοί κίνδυνοι<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[ατμός]]<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «[[ἐγγίζω]] εἰς τὰ νέφη» — [[είμαι]] [[πανύψηλος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>μτφ.</b> μεγάλο [[πλήθος]] ανθρώπων ή πραγμάτων (α. «[[νέφος]] τοσοῡτο ἀνθρώπων», <b>Ηρόδ.</b><br />β. «πολέμοιο [[νέφος]]» — το [[νέφος]] της μάχης, δηλ. το μεγάλο [[πλήθος]] τών πολεμιστών, <b>Ομ. Ιλ.</b><br />γ. «[[νέφος]] μαρτύρων», ΚΔ).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[νέφος]] ανάγεται σε Ι.Ε. τ. <i>nebhos</i> «[[νέφος]], [[ομίχλη]]» (<b>πρβλ.</b> [[νεφέλη]]) και συνδέεται με αρχ. ινδ. <i>nabhas</i>- «[[νέφος]], [[ομίχλη]]», αρχ. σλαβ. <i>nebo</i>, γεν. <i>nebese</i> «[[ουρανός]]», χετιττ. <i>nepiš</i> «[[ουρανός]]», όπου παρατηρείται και η [[μετάβαση]] της σημ. από [[νέφος]] σε [[ουρανός]]. Στην [[ίδια]] [[οικογένεια]] θα μπορούσε να ενταχθεί το λατ. <i>nimbus</i> «[[νέφος]], [[ομίχλη]], [[βροχή]]» (με - <i>i</i>- πιθ. [[κατά]] το <i>imber</i>) και [[επίσης]] το λατ. <i>n</i><i>ū</i><i>b</i><i>ē</i><i>s</i> «[[νέφος]]». Η λ., [[τέλος]], με [[άλλο]] φωνηεντισμό της ρίζας συνδέεται πιθ. με τη λ. [[ὄμβρος]] (<b>πρβλ.</b> αρχ. ινδ. <i>abhra</i>-).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[νεφώδης]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[νεφηδόν]], [[νεφίον]], [[νεφούμαι]], [[νεφύδριον]]<br /><b>μσν.</b><br />[[νεφίδιον]], [[νεφόθεν]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[νέφι]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[νεφομαντεία]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[νεφόβλητος]], [[νεφοειδής]], [[νεφομήκης]], [[νεφοποίητος]], [[νεφοφανής]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[νεφοδιώκτης]]<br /><b>μσν.</b><br />[[νεφοδρομώ]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[νεφόκαμα]], [[νεφολογία]], [[νεφομετρία]], [[νεφοσκεπής]], [[νεφοσκόπιο]]. (Β' συνθετικό σε -<i>νεφής</i>) [[ανεφής]], [[πυκνονεφής]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αγχινεφής]], [[αργινεφής]], [[επινεφής]], <i>ερυθρονεφής</i>, [[ευρυνεφής]], [[κελαινεφής]], [[μελαινονεφής]], [[μεσονεφής]], [[ορσινεφής]], [[συννεφής]], [[υπερνεφής]], [[υψινεφής]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[ισονεφής]]. (Β' συνθετικό σε -[[νέφος]]) <b>νεοελλ.</b> <i>αερόνεφος</i>, <i>άνεφος</i>].