σχάζω

English (LSJ)

Hp.Epid.6.5.15, Aff.4, X.HG5.4.58; also σχάω, inf.
A σχᾶν Pl.Com.127, κατασχᾶν Hp.Epid.7.76; so impf. ἔσχων, Ar. Nu.409; 3pl. ἔσχαζον Anon. ap. Phryn.194; also ἐσχάζοσαν Lyc. 21: fut. σχάσω (ἀπο-) Crates Com.41: aor. ἔσχᾰσα Pi.P.10.51, E.Tr.811 (lyr.), Ar.Nu.740:—Med., aor. ἐσχασάμην ib.107, Pl. Com.32:—Pass., 3sg. pres. σχᾶται Hp.Art.30: fut. σχασθήσομαι LXX Am.3.5: aor. ἐσχάσθην Hp.Ulc.24, Antisth. ap. Stob.3.18.26, etc.: pf. ἔσχασμαι in plant-name ἐσχασμένη, = ὀνοβρυχίς, Ps.-Dsc.3.153.
1 slit open so as to let something escape, οὐκ ἔσχων ἀμελήσας [τὴν γαστέρα] I carelessly forgot to slit the haggis, Ar.Nu.409 (anap.); σχάζω φλέβα open a vein, Hp.Epid.6.5.15, X.HG 5.4.58, Plu.Ages.27, etc.; ἐκ βραχιόνων τὰς φλέβας Arr.Fr.168J. (so σχάζω τὸ φλεγμαῖνον μόριον lance the boil, Gal.11.119); freq. also without φλέβα, Aret.CA2.7, etc.; σ. ὑπὸ τὴν γλῶτταν bleed it under the tongue, Arist.HA603b15; σ. τὸν ἀγκῶνα, i.e. bleed in the arm, Hp.Int.37; τὴν κεφαλήν Id.Aff.2: c. acc. cogn., σ. τομήν make an incision, Aret.CA1.7; αἷμα σ. Poll.2.215; τὸ πρωτόσφακτον ὅρκιον σχάσας slaying the . . victim, Lyc.329: metaph. in Pass., to be purged by bleeding, Antisth. ap. Stob.3.18.26.
2 open, ἐσχάσαμεν κάλυκας we (roses) have opened our buds, AP6.345 (Crin.); στόμα Lyc.28.
3 let go, σχάσας τὴν φροντίδα letting your mind go, relaxing your thought, Ar.Nu.740; σχάσαντες τὴν ἀγκύλην τοῦ βρόχου slackening, Paul.Aeg.6.51; σ. τὰς μηχανάς let off the engines, Plu.Marc.15; σχάσει τὴν χεῖρα, ὥστε ἀφεθῆναι τὸ βέλος Hero Spir.1.41:—Pass., ἐσχάζετο αὐτόματον [τὸ βέλος] Ph. Bel.73.51, cf. 70.45, 78.31; -όμενον παττάλιον (in a mousetrap) Poll.7.114; εἰ σχασθήσεται παγὶς ἄνευ τοῦ συλλαβεῖν τι; LXX Am.3.5; ἔσχαστο ἡ ὕσπληξ the ὕσπληξ (σχαστηρία 1) had been let off, Hld.4.3; βαλβῖδα μηρίνθου σχάσας, i.e. starting the race, Lyc.13 (= βαλβῖδος μήρινθον acc. to Sch.); κἀπὸ γῆς ἐσχάζοσαν ὕσπληγγας were starting off from shore, Id.21; of the jaw, ἐκπίπτει μὲν γνάθος ὀλιγάκις, σχᾶται μέντοι πολλάκις ἐν χάσμῃσι slips, Hp.Art.30 (= χαλᾶται acc. to Paul.Aeg.6.112):—also Act., of the surgeon, ἐξαπίνης σχάσαι let the jaw slip back into position, let it go, ibid. καὶ κατὰ παλαίστραν δὲ τὸ σχάσαι σημαίνει τὴν χεῖρα ταχέως ἄγειν πρὸς αὐτὴν (leg. αὑτὴν) ἐκ τῆς ἔμπροσθεν θέσεως Gal.18(1).438.
4 relax effort, cease an action, esp. rowing, κώπαν σχάσον easy!, i.e. cease rowing, Pi.P.10.51, cf. E.Tr.811 (lyr.), Call.Fr.104; τί σιγᾷς γῆρυν ἄφθογγον σχάσας; E.Ph.960; σχάσον δὲ δεινὸν ὄμμα καὶ θυμοῦ πνοάς ib.454: abs., φοβοῦμαι μὴ σχάσῃ, νεναυσίακε γάρ I fear he may give up, BGU1097.4 (i A.D.):—Med., σχασάμενος τὴν ἱππικήν giving up horses, Ar.Nu.107; τὰς ὀφρῦς σχάσασθε καὶ τὰς ὄμφακας Pl.Com.32 (cf. ὄμφαξ II.3).
5 let fall, drop, τὴν οὐράν X.Cyn.3.5; πεύκης ὀδόντας, i.e. the anchor, Lyc.99; λάθρᾳ κατὰ μηχανὰς σχασθέντων τῶν φραγμάτων Hippoloch. ap. Ath.4.130a.
6 cause to collapse, θάλαμον σχάσε μῆνις AP9.422 (Apollonid.); σχάσας . . ἐν πέδῳ γόνυ, i.e. kneel down, Sammelb.5629.3 (iii B.C.):—Pass., μήπω σχασθῇ lest the dyke collapse, PLond.1.131.243 (i A.D., abbrev.).
7 metaph., cause to collapse or fail, foil, πῦρ... λεόντων . . ὄνυχας, ἀκμὰν καὶ δεινοτάτων σχάσαις ὀδόντων, of Peleus subduing the metamorphosed Thetis, Pi.N.4.64; φεῦ, οἵαισιν ἐν φροντίσι Κνώσιον ἔσχασεν στραταγέταν B.16.121.

German (Pape)

[Seite 1053] 1) stechen, ritzen, aufschlitzen, übh. aufklaffen machen, öffnen, θάλαμον, Apollnds. 19 (19, 422); bes. bei den Aerzten, τὴν φλέβα, die Ader öffnen, um Blut zu lassen, s. Lob. Phryn. 219; auch ohne φλέβα, zur Ader lassen, Xen. Hell. 5, 4, 58. – 2) fallen lassen; τὴν οὐράν, den Schwanz hangen lassen, Xen. Cyr. 3, 5; βαλβῖδα, das vor der Rennbahn gezogene Seil fallen lassen und dadurch die Rennbahn öffnen, Lycophr. 13; ἄγκυραν, den Anker auswerfen, 99, vgl. 329. – Bei den Fechtern auch τὴν χεῖρα, die Hand schnell zurückziehen und in die vorige Lage bringen. – 3) zurückhalten, anhalten, hemmen; κώπαν σχάσον, Pind. P. 10, 51, was der Schol. Ar. Nubb. 730 durch ἀτρεμέω erklärt; ἀκμὰν σχάσαις ὀδόντων, Pind. N. 4, 64; γῆρυν ἄφθογγον σχάσας, Eur. Phoen. 967, wie σχάσον δεινὸν ὄμμα 457; σχάσας τὴν φροντίδα, Ar. Nubb. 730; auch med., σχασάμενος τὴν ἱππικήν, sie aufgebend, unterlassend, 108; vgl. σχάσασθε τὰς ὀφρῦς, Plat. com. b. Schol. Ar. Ach. 351; – τὰς μηχανάς, Plut. Marcell. 15. – 4) intrans., klaffen, offen stehen, aus einander gehen; nachlassen, allmälig aufhören; Sp., wie Plut.; – Lycophr. 71 hat die alexandrinische Form ἐσχάζοσαν für ἔσχαζον.

French (Bailly abrégé)

f. σχάσω, ao. ἔσχασα, pf. inus.
Pass. f. σχασθήσομαι, ao. ἐσχάσθην, pf. ἔσχασμαι, pqp. ἐσχάσμην;
1 ouvrir en coupant, inciser : φλέβα XÉN ouvrir une veine, saigner;
2 laisser tomber ; fig. laisser aller, relâcher, abandonner.
Étymologie: R. Σχαδ, ouvrir ; cf. χάζομαι, σκεδάννυμι.

Dutch (Woordenboekgrieks.nl)

σχάζω en σχάω opensnijden:; γαστέρα... οὐκ ἔσχων ἀμελήσας in mijn onoplettendheid sneed ik de pens niet open Aristoph. Nub. 409; geneesk. incisie maken:. σ. τὴν φλέβα de ader inciseren Xen. Hell. 5.4.58. openen, laten gaan:; πλατὰν ἔσχασε ποντοπόρον hij liet de zeedoorklievende roeispaan los Eur. Tr. 811; overdr..; γῆρυν ἄφθογγον σ. een geluidloze stem laten horen Eur. Phoen. 960; σχάσον δὲ δεινὸν ὄμμα laat uw dreigende blik weggaan Eur. Phoen. 454; σχάσας τὴν φροντίδα λεπτήν stel je geest eens open voor nuances Aristoph. Nub. 740; ook med.. σχασάμενος τὴν ἱππικήν het paardrijden stakend Aristoph. Nub. 107.

Russian (Dvoretsky)

σχάζω: Arph. тж. σχάω (impf. ἔσχαζον и ἔσχων, aor. ἔσχασα, aor. pass. ἐσχάσθην)
1 рассекать, разрезывать или вскрывать (τὴν φλέβα Xen., Plat.): σ. τι Anth. врываться куда-л.; σ. τὴν φροντίδα Arph. углубляться мыслью, сосредоточиваться;
2 вскрывать жилу, пускать кровь (ὑπὸ τὴν γλῶτταν Arst.);
3 (о цветах), раскрывать, распускать, (πορφυρέας κάλυκας Anth.);
4 пускать в ход (σχάσαντος τὰς μηχανὰς τοῦ Ἀρχιμήδους Plut.);
5 опускать (вниз) (τὴν οὐράν Xen.);
6 приостанавливать, задерживать, прекращать: σ. κώπαν Pind. переставать грести; σ. πλάταν Eur. задерживать корабль; γῆρυν ἄφθογγον σ. Eur. не произносить ни слова (досл. подавлять (свою) речь безмолвием); σχάσον δεινὸν ὄμμα Eur. сдержи (свой) страшный взгляд, т. е. не гляди так гневно; σχασάμενος τὴν ἱππικήν Arph. бросив конный спорт.

English (Slater)

σχάζω check κώπαν σχᾰσον (P. 10.51) πῦρ δὲ παγκρατὲς θρασυμαχάνων τε λεόντων ὄνυχας ὀξυτάτους ἀκμὰν καὶ δεινοτάτων σχᾰσαις ὀδόντων (sc. Πηλεύς: having overcome) (N. 4.64)

Greek Monolingual

ΝΜΑ, και σχάω ΜΑ
ανοίγω σχισμή, κάνω εντομή
νεοελλ.
1. (μτβ.) σχίζω στα δύο, διασπώ («τα επιταχυνόμενα σωματίδια σχάζουν τους πυρήνες τών βομβαρδιζόμενων πυρήνων»)
2. (αμτθ.) α) ανοίγω στα δύο, σχίζομαι («τα σύκα άρχισαν να σχάζουν»)
β) ναυτ. (για άνεμο) μεταπίπτω αντίστροφα
γ) ναυτ. (για σκάφος) ανακρούω, κινούμαι όπισθεν
μσν.-αρχ.
1. λύνω ή χαλαρώνω κάτι (α. «σχάσαντες τὴν ἀγκύλην τοῦ βρόχου», Παύλ. Σιλ.
β. «σχάσει τὴν χεῖρα ὥστε ἀφεθῆναι τὸ βέλος», Ήρων)
2. (κυρίως το μέσ.) σχάζομαι
παύω να ασχολούμαι με κάτι («σχασάμενος τὴν ἱππικήν», Αριστοφ.)
αρχ.
1. (σχετικά με φλέβα) διανοίγω με μαχαιρίδιο
2. (χωρίς τη λ. φλέβα) φλεβοτομώ για αφαίμαξη, παίρνω αίμα
3. σφάζω («πρωτόσφακτον ὅρκιον σχάσας», Λυκόφρ.)
4. ανοίγω («σχάζειν στόμα», Λυκόφρ.)
5. (για φυτά και άνθη) ανοίγω, σκάζω
6. αφήνω κάτι να πέσει («σχάσασαι τὴν οὐρὰν... διατρέχουσιν» — να αφήσει δηλ. την ουρά να κρέμεται, Ξεν.)
7. ανακόπτω, αναστέλλω, σταματώ (α. «κώπαν σχάσαν» — σταμάτα την κωπηλασία, Πίνδ.
β. «σχάσον... δεινὸν ὄμμα καὶ θυμοῦ πνοάς», Ευρ.)
8. προκαλώ κατάρρευση
9. εγκαταλείπω ή προδίδω
10. μτφ. α) περιορίζω κάτι στρέφοντας την προσοχή μου αλλού («σχάσας την φροντίδα λεπτήν», Αριστοφ.)
β) προξενώ ήττα, προξενώ συμφορά («φεῡ, οἵαισιν ἐν φροντίσι Κνώσιον, ἔσχασεν στραταγέταν», Βακχυλ.)
11. παθ. α) (για γνάθο) εξαρθρώνομαι
β) ιατρ. (για μέλος του σώματος) τοποθετούμαι στην αρχική θέση, ανατάσσομαι με βίαιη κίνηση
γ) μτφ. καθαίρομαι με φλεβοτομία
12. (κατά τον Γαλ.) «καὶ κατὰ παλαίστραν δὲ τὸ σχάσαι σημαίνει τήν χεῖρα ταχέως ἄγειν πρὸς αὐτὴν ἐκ τῆς ἔμπροσθεν θέσεως»
13. φρ. «σχάσας... ἐν πέδῳ γόνυ» — αφού έπεσε στα γόνατα, αφού γονάτισε πάπ..
[ΕΤΥΜΟΛ. Κατά την επικρατέστερη άποψη, το ρ. σχάζω/σχάω ανάγεται στην ΙΕ ρίζα skei- «κόβω, χωρίζω» (για την εναλλαγή κλειστού - δασέος συμφώνου κ/χ πρβλ. σπόγγος: σφόγγος) και συνδέεται με το αρχ. ινδ. chyati, chā-ta «κόβω, πληγώνω» οι οποίοι εμφανίζουν επίσης δυσερμήνευτο φωνηεντισμό -α-. Ο ενεστ. σχάζω έχει σχηματιστεί υστερογενώς από τον αόρ. ἔσχασ-α, ο οποίος είναι ο τ. που απαντά συχνότερα και ο οποίος, κατά μία άποψη, έχει προέλθει από συμφυρμό τών αορ. σχίσαι και χαλάσαι, ἐάσαι. Το ρ. σχάζω χρησιμοποιήθηκε κυρίως στο ιατρικό λεξιλόγιο αλλά και σε τεχνικούς όρους και διακρίνεται από το συγγενές σημασιολογικώς ρ. σχίζω, με το οποίο, όμως, βρίσκεται σε σχέση αλληλεπίδρασης].

Greek Monotonic

σχάζω: παρατ. ἔσχων (όπως αν προερχόταν από τύπο *σχάω)· μέλ. σχάσω [ᾰ], αόρ. αʹ ἔσχᾰσα· αρχική σημασία, λύνω, χαλαρώνω τα δεσμά, αφήνω ελεύθερο· απ' όπου·
I. σχίζω, ανοίγω, σε Αριστοφ.· σχάζωφλέβα, ανοίγω φλέβα, σε Ξεν. κ.λπ.· λέγεται για άνθη, σχάζω κάλυκας, σε Ανθ.
II. 1. αφήνω κάτι να πέσει, εγκαταλείπω, σε Ξεν.
2. παραμελώ, αφήνω, εγκαταλείπω· σχάσας τὴν φροντίδα, αφού απέβαλε τις μέριμνες από το νου του, άφησε το μυαλό του να χαλαρώσει, σε Αριστοφ.· σχάζω τὰς μηχανάς, αφήνω τις μηχανορραφίες να μπουν σε λειτουργία, σε Πλούτ.
3. αναχαιτίζω, εμποδίζω, σταματώ κάτι, Λατ. inhibere· κώπαν σχάσον, δηλ. σταμάτα να κωπηλατείς, σε Πίνδ.· σχάσον ὄμμα, χαμήλωσε τα μάτια σου, σε Ευρ. — Μέσ., σχασάμενος τὴνἱππικήν, αφήνοντας, σταματώντας την ιππασία, καταπαύοντας το ζήλο του για την ιππασία, σε Αριστοφ.

Greek (Liddell-Scott)

σχάζω: ἀπαρ. κατασχᾶν, ὥσπερ ἐξ ὁριστικῆς σχάω, παρ’ Ἱππ. 122. Β οὕτω παρατ. ἔσχων Ἀριστοφ. Νεφ. 409· γ΄ πληθ. ἐσχάζοσαν Λυκόφρ. 21· ἴδε Λοβέκ. εἰς Φρύν. 219 - μέλλ. σχάσω (ἀπο-) Κράτης ἐν Ἀδήλ. 5· ἀόρ. ἔσχᾰσα Πίνδ., Ἀττ.· - Μέσ., ἀόρ. ἐσχασάμην Ἀριστοφ. Νεφ. 107, Πλάτ. Κωμ. ἐν «Ἑορταῖς» 5· -Παθητ., μέλλ. σχασθήσομαι Ἑβδ.· ἀόρ. ἐσχάσθην Ἱππ. 881Η, Πλούτ., κλπ.· πρκμ. ἔσχασμαι Διοσκ. 3. 160. (Πιθ. συγγενὲς τῷ σκεδάννυμι, πρβλ. καὶ χάζομαι). Πρώτη σημασία, ἀφίνω ἐλεύθερον, λύω, 1) σχίζω, ἀνοίγω, οὐκ ἔσχων ἀμελήσας [τὴν γαστέρα], ἐξ ἀμελείας δὲν ἤνοιξα τὴν κοιλίαν, Ἀριστοφ. Νεφέλ. 409· σχ. φλέβα, ἀνοίγω φλέβα, Ἱππ. 1185C, Ξεν. Ἑλλ. 5. 4, 58, Πλούτ., κλπ.· ἐκ βραχιόνων τὰς φλέβας Ἀρρ. παρὰ Σουΐδ.· (οὕτω, σχ. φλεγμονήν, δι’ ἐγχειρητικοῦ μαχαιρίου ἀνοίγω οἴδημά τι, σχίζω αὐτό, Γαλην.)· συχνάκις καὶ ἄνευ τοῦ φλέβα, Ἀρετ. Ὀξ. Νούσ. Θεραπ. 2. 6, 7, κλπ· σχ. ὑπὸ τὴν γλῶτταν, φλεβοτομῶ ὑποκάτω τῆς γλώσσης, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 8. 21, 3· σχ. τὸν ἀγκῶνα, δηλ. φλεβοτομῶ κατὰ τὸν ἀγκῶνα ἢ τὸν βραχίονα, Ἱππ. 552. 40, πρβλ. 516. 47· μετὰ συστοίχου αἰτιατ., σχ. τομὴν, κάμνω ἐντομήν, ἐγκοπήν, Ἀρετ. Ὀξ. Νούσ. Θεραπ. 1, 7· σχ. αἶμα Πολυδ. Β΄, 215· ― μεταφορ., ἐν τῷ παθ., διὰ φλεβοτομίας καθαίρομαι, Ἀντισταθ. παρὰ Στοβ. 165. 17. 2) ἐπὶ ἀνθέων πορφυρέας ἐσχάσαμεν κάλυκας Ἀνθ. Π. 6. 345· στόμα Λυκόφρ. 28· οὕτω μεταφορ., θάλαμον σχάσε μῆνις Ἀνθ. Π. 9. 422. ΙΙ. ἀφίνω τι νὰ πέσῃ, σχ. τὴν οὐρὰν Ξεν. Κυν. 3. 5· ἄκραν βαλβῖδα μηρίνθου σχάσας, ἀνοίξας διὰ τοῦ σχοινίου τὴν ἀφετηρίαν, Λατ. aperire carceres, Λυκόφρ. 13· οὕτω, σχ. ὕσπληγγα Ἡλιόδ. 4. 3. σχ. πεύκης ὀδόντας = σχ. ἄγκυραν, Λυκόφρ. 99 (ἀλλά, κἀπὸ γῆς ἐσχάζοσαν ὕσπληγγας, «ἀνέσπασαν τὰς ἀγκύρας» (Σχόλ.), ὁ αὐτ. 21)· σ. τὰ φράγματα Ἀθήν. 130Α. ― Μέσ., τὰς ὀφρῦς σχάσασθε, καταβιβάσατε τὰς ὀφρῦς, Πλάτων Κωμικ. ἐν «Ἑορταῖς» 5 μεταφορ., σχασάμενος τὴν ἱππικήν, καταλιπών, ἐγκαταλιπὼν τὴν ἱππικήν, «καταπαύσας» (Σχόλ.), Ἀριστοφ. Νεφ. 107. 2) ἀφίνω, παραμελῶ, ἐγκαταλείπω, σχάσας τὴν φροντίδα, ἀποβαλών, αὐτόθι 740 (κατ’ ἄλλους, φλεβοτομήσας τὸν νοῦν σου, καθαρίσας αὐτὸν διὰ φλεβοτομίας, ἴδε ἀνωτ.)· σχ. τὰς μηχανάς, ἀφίνω τὰς μηχανὰς νὰ ἐνεργήσωσι, Πλουτ. Μάρκελλ. 15· σχ. τὸ παττάλιον Πολυδ. ϛʹ, 114· ἀφίνω ἄρθρον τι ἐλεύθερον καὶ ἔπειτα πάλιν μετὰ βίας σύρω αὐτό, τοποθετῶ ἢ διορθώνω διὰ βιαίας κινήσεως, ἐν τῷ παθ. τύπῳ σχᾶται, Ἱππ. π. Ἄρθ. 797, κλπ. 3) ἀναχαιτίζω, ἐμποδίζω, σταματῶ, Λατ. inhibere, κώπαν σχάσον, δηλ. παῦσαι κωπηλατῶν, Πινδ. Π. 10. 79, πρβλ. Εὐρ. Τρῳ. 809, Καλλ. Ἀποσπ. 104· σχάσον δὲ δεινὸν ὄμμα καὶ θυμοῦ πνοὰς Εὐρ. Φοίν. 454· γῆρυν ἄφθογγον σχάσας αὐτόθι 969, πρβλ. Πινδ. Ν. 4. 104. 4) παραδίδω, προδίδω, ἐγκαταλείπω, τινί τι Λυκόφρ. 329.

Frisk Etymological English

Grammatical information: v.
Meaning: to make an incision, to tear open, to open a vein, to let (the blood) flow, to let something take its course, to release, to drop, to abandon (Hp., X., Arist. etc.).
Other forms: Also σχάω (Hp., com., Arist. a.o.), mostly aor. σχάσαι (Pi., B., Hp., E., com., X., Arist., hell. a. late) with pass. σχασθ-ῆναι, fut. pass. -ήσομαι, act. σχάσω, perf. midd. ἔσχασμαι (in ἐσχασμένη as plantname; Strömberg 43).
Compounds: Also w. prefix, e.g. ἀπο-, κατα-
Derivatives: 1. σχάσις (ἀπό-, κατά-) f. the tearing, blood-letting, release (medic., Ph. Bel.). 2. σχάσμα (κατά-) n. incision, release (Hp., Dsc., Ph. Bel.). 3. κατα-σχασμός m. draft (medic.). 4. σχαστήρ = Lat. tendicula (gloss.); κατασ[χ]αστήρ meaning unknown (IG 11: 2, 165, 11 [Delos IIIa]). 5. σχαστηρ-ία f. trigger, release in mechanisms etc. (Arist., Ph. Bel., Hero, Plb. etc.; Scheller Oxytonierung 58 n. 4); -ιον n. lancet (Hippiatr.).
Origin: IE [Indo-European]X [probably] [cf. 919] *skeh₂-? split?
Etymology: As orig. meaning is above assumed as usual make an incision, tear open, from where open, let loose etc.; the word would be esp. characteristic for the language of the physician. Also a basic meaning let loose, free v. t. sceems however possible, while the usual professional expression φλέβα σχάσαι in MLG āderlāten let (flow) from the vein would get a direct agreement. -- As the whole formal system is clearly built on the aor. σχάσαι, from which σχάζω, σχάω as well as all other verbal and nominal forms, the etymolog has to start from this. A certain non-Greek agreement has not been found. Since Fick 1, 143 a. 567 σχάω is generally compared (Bq, WP. 2, 541 f., Pok. 919f., W.-Hofmann s. sciō) a.o. with Skt. chyati (anu-, ava-, vi- etc.), ptc. chā-ta-, chi-tá-, caus. chāy-áyati (IE *skeh₂-, *skh₂i̯-) split, hurt, especially of the skin (on the meaning Hoffmann Münch. Stud. 19, 61 ff., on phonetics Hiersche Ten. asp. 103 f., 214f.). To this semant. certainly unobjectionable connection it should be remarked, that of the Skt. verb non-present finite forms, e.g. the full grade s-aorist a-chā-s-it, occur only in the grammarians. The further combinations (s. the lit. above), e.g. with Lat. sciō, are no less hypothetic. -- So σχάσαι Greek innovation (perhaps through cross of σχίσαι and ἐάσαι, χαλάσαι v.t.)? Note that σχ- cannot be directly explained from the assumed IE form.

Middle Liddell

I. properly to let loose: hence to slit, open, Ar.; σχ. φλέβα to open a vein, Xen., etc.:—of flowers, σχ. κάλυκας Anth.
II. to let fall, drop, Xen.
2. to let go, σχάσας τὴν φροντίδα having let the mind go, given it play, Ar.; σχ. τὰς μηχανάς to let off the engines, Plut.
3. to check, stop, stay, Lat. inhibere, κώπαν σχάσον, i. e. cease rowing, Pind.; σχάσον ὄμμα lower thine eyes, Eur.:—Mid., σχασάμενος τὴν ἱππικήν having dropt one's horsemanship, "given up the turf," Ar.

Frisk Etymology German

σχάζω: (Hp., X., Arist. usw.),
{skházō}
Forms: auch σχάω (Hp., Kom., Arist. u.a.), meist Aor. σχάσαι (Pi., B., Hp., E., Kom., X., Arist., hell. u. sp.) mit Pass. σχασθῆναι, Fut. Pass. -ήσομαι, Akt. σχάσω, Perf. Med. ἔσχασμαι (in ἐσχασμένη als Pfl.name; Strömberg 43),
Grammar: v.
Meaning: ‘einen Einschnitt machen, aufritzen, eine Ader öffnen, (das Blut) strömen lassen, freien Lauf geben, loslassen, fallenlassen, nachlassen’.
Composita: auch m. Präfix, z.B. ἀπο-, κατα-,
Derivative: Davon 1. σχάσις (ἀπό-, κατά-) f. das Ritzen, Aderlaß, das Loslassen (Mediz., Ph. Bel.). 2. σχάσμα (κατά-) n. Einschnitt, Auslösung (Hp., Dsk., Ph. Bel.). 3. κατασχασμός m. Schröpfung (Mediz.). 4. σχαστήρ = lat. tendicula (Gloss.); κατασ[χ]αστήρ Bed. unbek. (IG 11: 2, 165, 11 [Delos III^a]). 5. σχαστηρία f. Abzug, Auslöser bei Mechanismen (Arist., Ph. Bel., Hero, Plb. usw.; Scheller Oxytonierung 58 A. 4); -ιον n. Lanzette (Hippiatr.).
Etymology: Als urspr. Bed. ist oben wie üblich einen Einschnitt machen, aufritzen angenommen, woraus öffnen, loslassen; das Wort wäre besonders für die ärztliche Berufssprache charakteristisch. Auch eine Grundbed. ‘los-, freilassen o. ä.’ scheint indessen möglich, wobei der geläufige Fachausdruck φλέβα σχάσαι in mnd. āderlāten zur Ader lassen ein direktes Gegenstück erhalten würde. — Da das ganze Formensystem offenbar auf dem Aor. σχάσαι aufgebaut ist, wovon σχάζω, σχάω ebenso wie alle übrigen verbalen und nominalen Formen, hat die Etymologie davon auszugehen. Eine sichere außergriech. Entsprechung fehlt. Seit Fick 1, 143 u. 567 wird σχάω allgemein (Bq, WP. 2, 541 f., Pok. 919f., W.-Hofmann s. sciō) u.a. mit aind. chyati (anu-, ava-, vi- usw.), Ptz. chā-ta-, chi-tá-, Kaus. chāy-áyati ‘spalten, verletzen, bes. von der Haut’ verglichen (zur Bed. Hoffmann Münch. Stud. 19, 61 ff., zum Lautlichen Hiersche Ten. asp. 103 f., 214f.). Zu dieser semantisch gewiß einwandfreien Zusammenstellung sei immerhin bemerkt, daß vom aind. Verb außerpräsentische finite Formen, z.B. der hochstufige s-Aorist a-chā-s-it, nur bei den Grammatikern vorkommen. Die weiteren Kombinationen (s. die Lit. oben), z.B. mit lat. sciō, sind nicht weniger hypothetisch. — Somit σχάσαι griechische Neubildung (etwa durch Kreuzung von σχίσαι und ἐάσαι, χαλάσαι o.ä.)?
Page 2,835-836

Mantoulidis Etymological

(=σχίζω, ἀνοίγω, ἀφήνω, παραμελῶ). Ἀπό ἀρχική ρίζα σκεδ τοῦ σκεδάννυμι. Θέμα σχεδ → σχαδ + jω → σχάζω. Παράγωγα ἀπό ἴδια ρίζα: σχαδών ἤ σχάδων (=ἔμβρυο, σκουλήκι τῆς μέλισσας ἤ τῆς σφήκας), σχαλίς -ίδος (=ὄρθια ξύλα πού κρατοῦν τά δίχτυα), σχάσις, σχάσμα, σχασμός, σχαστηρία (=τροχαλία), σχαστήριον (=νυστέρι).