μέν

English (LSJ)

Particle, used partly to express certainty on the part of the speaker or writer; partly, and more commonly, to point out that the word or clause with which it stands is correlative to another word or clause that is to follow, the latter word or clause being introduced by δέ.    A    I μέν used absolutely to express certainty, not followed by correlative δέ, indeed, of a truth, synonymous with μήν, as appears from the Ep. and Ion. form ἦ μέν in protestations and oaths (where Att. used ἦ μήν), καί μοι ὄμοσσον, ἦ μ. μοι πρόφρων ἔπεσιν καὶ χερσὶν ἀρήξειν Il.1.77, cf. 14.275; ἦ μέν τοι τάδε πάντα τελείεται Od.14.160, cf. Il.24.416; τοῦτον ἐξορκοῖ, ἦ μέν οἱ διηκονήσειν Hdt.4.154, cf. 5.93, etc.: with neg., οὐ μὲν γάρ τι κακὸν βασιλευέμεν Od.1.392, etc.; ὤμοσα, μὴ μὲν . . ἀναφῆναι 4.254, cf. Hdt.2.118, 179; ἔξαρνος ἦν, μὴ μὲν ἀποκτεῖναι Id.3.67, cf. 99: without neg., ἀνδρὸς μὲν τόδε σῆμα πάλαι κατατεθνηῶτος Il.7.89: also in Trag., ἀκτὴ μὲν ἥδε τῆς περιρρύτου χθονός S.Ph.1, cf. 159 (anap.), OC44, E.Med.676, 1129, etc.; καὶ μέν Il.1.269, 9.632, etc.; οὐδὲ μὲν οὐδὲ . . 2.703, 12.212; γε μέν, cf. γε 1.5.    2 an answering clause with δέ is sts. implied, τὴν μὲν ἐγὼ σπουδῇ δάμνημ' ἐπέεσσι her can I hardly subdue, [but all others easily], Il.5.893; ὡς μὲν λέγουσι as indeed they say, [but as I believe not], E.Or. 8; καὶ πρῶτον μὲν ἦν αὐτῷ πόλεμος (with no ἔπειτα δέ to follow), X. An.1.9.14; so νῦν μέν σ' ἀφήσω I will let you go this time, Herod.5.81: to give force to assertions made by a person respecting himself, wherein opposition to other persons is implied, ὡς μὲν ἐμῷ θυμῷ δοκεῖ Od. 13.154; δοκεῖν μέν μοι ἥξει τήμερον [τὸ πλοῖον] Pl.Cri.43d: hence with the pers. Pron., ἐγὼ μέν νυν θεοῖσι ἔχω χάριν Hdt.1.71; ἐγὼ μὲν οὐδέν (sc. θέλω) S.Ant.498; ἐμοῦ μὲν οὐχ ἑκόντος Id.Aj.455; ἐγὼ μὲν οὐκ οἶδα X.Cyr.1.4.12, cf. 4.2.45, etc.: with the demonstr. Pron., τούτου μὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐγὼ σοφώτερός εἰμι Pl.Ap. 21d: generally, to emphasize the preceding word, πολλὴ μὲν ἡ μεταβολή μοι γέγονεν great indeed has been the change, Is.1.1, cf. Simon.5.1, etc.    3 μέν is used alone in questions, when the answer is assumed, I take it, θέμις μὲν ἡμᾶς χρησμὸν εἰδέναι θεοῦ; E.Med.676, cf. Ion 520 (troch.), Hipp.316, S.Ant.634, Ar.Av.1214; Ἕλλην μέν ἐστι καὶ Ἑλληνίζει; Pl.Men.82b.    II μέν folld. by δέ in the correlative clause or clauses, on the one hand, on the other hand; commonly in Classical Gr., less freq. in later Gr. (rare in NT):    1 μέν... δέ . . (or when the correlative clause is neg., μέν... οὐδέ... Il.1.318,536), to mark opposition, Hom., etc.—The opposed clauses commonly stand together, but are freq. separated by clauses, parenthetic or explanatory; e.g. μέν in Il.2.494 is answered by δέ in 511, 527 sq.; in X.An.1.9.2, πρῶτον μέν is answered by ἐπεὶ δέ in <*> 6; in Id.Mem.1.1.2, πρῶτον μέν is answered by θαυμαστὸν δέ in 1.2.1.    2 to connect a series of clauses containing different matter, though with no opposition, Il.1.18sq., 306 sq. (five δέ-clauses), 433 sq. (eight δέ-clauses), cf. X.An. 1.3.14,7.10sq.: freq. when the members of a group or class are distinctly specified, παῖδες δύο, πρεσβύτερος μὲν Ἀρταξέρξης, νεώτερος δὲ Κῦρος ib.1.1.1; τάφρος... τὸ μὲν εὖρος ὀργυιαὶ πέντε, τὸ δὲ βάθος ὀργυιαὶ τρεῖς ib.1.7.14; πρῶτος μέν... δεύτερος δέ... τρίτος δέ . . ib.5.6.9; τότε μέν... τότε δέ... at one time... at another... ib.6.1.9, etc.: esp. with the Art. used as a Pron., ὁ μέν... ὁ δέ . . ; τὸ μέν... τὸ δέ... etc.    3 the principal word is freq. repeated, οἳ περὶ μὲν βουλὴν Δαναῶν, περὶ δ' ἐστὲ μάχεσθαι Il.1.258, cf. 288, Od.15.70; ἔνι μὲν φιλότης, ἐν δ' ἵμερος, ἐν δ' ὀαριστύς Il.14.216; Ξέρξης μὲν ἄγαγεν... Ξέρξης δ' ἀπώλεσεν A.Pers.550, cf. 560, 694, 700 (all lyr.); χαλεπαίνει μὲν πρῳρεύς, χαλεπαίνει δὲ κυβερνήτης X.An.5.8.20.    4 one of the correlative clauses is sts. independent, while the other takes the part. or some other dependent form, ἐβλασφήμει κατ' ἐμοῦ... μάρτυρα μὲν . . οὐδένα παρασχόμενος... παρεκελεύετο δέ . . D.57.11; οἱ ἀμφὶ βασιλέα, πεζοὶ μὲν οὐκέτι, τῶν δὲ ἱππέων ὁ λόφος ἐνεπλήσθη X.An.1.10.12, cf. 2.1.7, 5.6.29; ὧν ἐπιμεμφομένα σ' ἁδεῖα μὲν ἀντία δ' οἴσω S.Tr.123, cf. OC 522 (bothlyr.); χωρὶς μὲν τοῦ ἐστερῆσθαι... ἔτι δὲ καὶ . . δόξω ἀμελῆσαι Pl.Cri.44 b.    5 μέν and δέ freq. oppose two clauses, whereof one is subordinate to the other in meaning or emphasis, ἀλλ' ἐκεῖνο θαυμάζω, εἰ Λακεδαιμονίοις μέν ποτε . . ἀντήρατε, . . νυνὶ δὲ ὀκνεῖτ' ἐξιέναι (for εἰ . . ἀντάραντες νυνὶ ὀκνεῖτε) D.2.24, cf. E.IT116, Lys.34.11, X.Mem.2.7.11, etc.: so in an anacoluthon, τρία μὲν ὄντα . . ναυτικά... τούτων δ' εἰ περιόψεσθε τὰ δύο, κτλ., Th.1.36.    6 μέν is not always answered by δέ, but freq. by other equiv. Particles, as ἀλλά, Il.1.22 sq., 2.703 sq., Pi.O.9.1, A.Pers.176, X.An.1.7.17:—by μέντοι, Hdt.1.36, S.Ph. 350, D.21.189, etc.:—by ἀτάρ, Il.6.84,124, A.Pr.342, S.OT1051sq., Pl. Tht.172c, etc. (so μέν... αὐτάρ in Ep., Il.1.50, Od.19.513, etc.):— by αὖ, Il.11.108, Od.4.210:—by αὖθις, S.Ant.165:—by αὖτε, Il.1.234, Od.22.5:—by temporal Particles, πρῶτα μέν... εἶτα . . S.El.261; πρῶτον μέν... μετὰ τοῦτο . . X.An.6.1.5-7; μάλιστα μὲν δὴ... ἔπειτα μέντοι . . S.Ph.350, cf. OT647:—rarely by μήν with neg., οὐδὲν μὴν κωλύει Pl.Phdr.268e; οὐ μὴν αὐταί γε Id.Phlb.12d.    b when the opposition is emphatic, δέ is sts. strengthd., as ὅμως δέ . . S.OT785, Ph.473, 1074, etc. (so ἀλλ' ὅμως El.450); δ' αὖ . . Il.4.415, X.An.1.10.5; δ' ἔμπης . . Il.1.561-2.    c μέν is sts. answered by a copul. Particle, κάρτιστοι μὲν ἔσαν καὶ καρτίστοις ἐμάχοντο ib.267, cf.459, Od. 22.475, S.Aj.1, Tr.689, E.Med.125 (anap.), etc.: rarely in Prose, τρία μὲν ἔτη ἀντεῖχον... καὶ οὐ πρότερον ἐνέδοσαν Th.2.65 (dub.).    B μέν before other Particles:    I where each Particle retains its force,    1 μὲν ἄρα, in Hom. μέν ῥα, Il.2.1, 6.312, Od.1.127, Pl. Phdr.258d, R.467d, etc.    2 μὲν γάρ S.OT62, Th.1.142, etc.:— in Hom. there is freq. no second clause, Od.1.173,392, cf. S.OT1062, etc.; μὲν γὰρ δή Il.11.825; μὲν γάρ τε 17.727.    3 μέν γε, when a general statement is explained in detail, Κορινθίοις μέν γε ἔνσπονδοί ἐστε Th.1.40, cf. 70, 6.86, Hdt.6.46, Antipho 5.14, Lys. 13.27, Is.4.8, Ar.Nu.1382, V.564, E.Fr.909.4.    4 μὲν δή Il.1.514, Hdt.1.32, etc.: freq. used to express positive certainty, ἀλλ' οἶσθα μὲν δή S. Tr.627, cf. OT294; τὰ μὲν δὴ τόξ' ἔχεις Id.Ph.1308; esp. as a conclusion, τοῦτο μὲν δὴ . . ὁμολογεῖται Pl.Grg.470b, cf. X.Cyr.1.1.6, etc.: in closing a statement, τοιαῦτα μὲν δὴ ταῦτα A.Pr.500, etc.: used in answers to convey full assent, ἦ μὲν δή (cf. supr. A) Il.9.348, Od.4.33; καὶ μὲν δή . . γε Pl.R.409b; οὐ μὲν δή, to deny positively, Il.8.238, X.Cyr.1.6.9, Pl.Tht.148e, etc.; οὐ μὲν δή . . γε X.An.2.2.3, 3.2.14; ἀλλ' οὔ τι μὲν δή . . Pl.Tht.187a.    5 μὲν οὖν, v. infr.11.2.    II where the Particles combine so as to form a new sense,    1 μέν γε at all events, at any rate (not in Trag.), τοῦτο μέν γ' ἤδη σαφές Ar.Ach. 154, cf. Nu.1172, Lys.1165, Ra.80, Th.3.39; μέν γέ που Pl.R.559b, Tht.147a.    2 μὲν οὖν is freq. used with a corresponding δέ, so that each Particle retains its force, Od.4.780, Pi.O.1.111, S.OT244, 843; Ph.359, D.2.5, etc.: but freq. also abs., so then, S.Ant.65; ταῦτα μὲν οὖν παραλείψω D.2.3; esp. in replies, sts. in strong affirmation, παντάπασι μὲν οὖν Pl.Tht.158d; κομιδῇ μὲν οὖν ib.159e; πάνυ μὲν οὖν ib.159b; ἀνάγκη μὲν οὖν ib.189e; also to substitute a new statement so as to correct a preceding statement, nay rather, κακοδαίμων; Answ. βαρυδαίμων μὲν οὖν! Ar.Ec.1102; μου πρὸς τὴν κεφαλὴν ἀποψῶ wipe your nose on my head: Answ. ἐμοῦ μὲν οὖν . . nay on mine, Id.Eq.911, cf. A.Pers.1032 (lyr.), Ag.1090 (lyr.), 1396, S.Aj. 1363, El.1503, OT705, Ar.Ra.241, Pl.Cri.44b, Grg.466a, 470b, Prt. 309d, etc.; also μὲν οὖν δή S.Tr.153; καὶ δὴ μὲν οὖν Id.OC31; cf. οὐμενοῦν: in NT μενοῦν and μενοῦνγε, to begin a sentence, yea rather, Ev.Luc.11.28, Ep.Rom.9.20, etc., cf. Phryn.322, Hsch.—In Ion., μέν νυν is used for μὲν οὖν, Hdt.1.18, 4.145, etc.    3 by μέν τε, if δέ τε follows, the two clauses are more closely combined than by τε... τε... Il.5.139, al.; μέν τε is freq. answered by δέ alone, 16.28, al.; by ἀλλά, αὐτάρ, 17.727, Od.1.215, al.; perh. by ἠδέ, Il.4.341:— Hom. also uses μέν τε abs., when τε loses its force, as after ἦ, τίς, etc., Il.2.145, al.    4 μέν τοι in Hom. always occurs in speeches, where τοι can be regarded as the dat. of the Pron.: later, μέντοι is written as a single word, and is used:    a with a conj. force, yet, nevertheless, A.Pr.320, 1054 (anap.), S.Tr.413, etc.; and sts. stands for δέ, answering to μέν, v. supr. A.11.6 a.    b as an Adv., in strong protestations, οὐ μέντοι μὰ Δία . . D.4.49; in eager or positive assent, of course, φαμέν τι εἶναι . . ; Answ. φαμὲν μέντοι νὴ Δία Pl.Phd.65d, al.: with a neg. to give emphasis to a question, οὐ σὺ μέντοι . . ; why, are you not . . ? Id.Prt.309a, cf. Phdr.229b, R.339b, etc.: sts. to express impatience, ὄμνυμι γάρ σοι—τίνα μέντοι, τίνα θεῶν; Id.Phdr. 236d; τί μ. πρῶτον ἦν, τί πρῶτον ἦν; nay what was the first? Ar.Nu. 787; οὗτος, σὲ λέγω μ. Id.Ra.171; σὺ μέντοι . . Luc.Alex.44: with imper., to enforce the command, τουτὶ μ. σὺ φυλάττου only take heed... Ar.Pax1100, cf.Av.661, X.An.1.4.8: in answers, γελοῖον μέντἂν εἴη nay it would be absurd, Pl.Tht.158e; summing up a long temporal clause, And.1.130.    c μέντοι γε X.Cyr.5.5.24, etc.; οὐ μ. γε Diog.Apoll.5: in later Gr. μέντοιγε stands first in the sentence, μ. οὐ θέλω PLond.3.897.13 (i A.D.); also γε μέντοι A.Ag.938, S.OT778, 1292, E.Hec.600; ὅμως γε μ. Ar.Ra.61.    d καὶ μ. καί is used to add a point to be noted, Heraclit.28, Pl.R.331d; also καί . . μ., νῦν σοι καιρός ἐστιν ἐπιδείξασθαι τὴν παιδείαν, καὶ φυλάξασθαι μέντοι . . and of course to take care... X.An.4.6.15 (v.l.), cf. 1.8.20, Pl.Prt.339c, Tht.143a.    e ἀλλὰ μέντοι well, if it comes to that, X.An.4.6.16; well, of course, Pl.R.331e, etc.; cf. μέντον.    C for μέν after other Particles, see each Particle.    D Position of μέν. Like δέ, it usu. stands as the second word in a sentence. But when a sentence begins with words common to its subordinate clauses, μέν stands second in the first of these clauses, as ἥδε γὰρ γυνὴ δούλη μέν, εἴρηκεν δ' ἐλεύθερον λόγον S.Tr.63; οἱ Ἀθηναῖοι ἐτάξαντο μέν... ἡσύχαζον δέ . . Th.4.73, cf. 113, etc. It also attaches itself to words which mark opposition, as πρῶτον μέν, τότε μέν, ἐγὼ μέν, even when these do not stand first: sts. however it precedes them, ὡς μὲν ἐγὼ οἶμαι Pl.Phdr.228b; ὡς μέν τινες ἔφασαν X.Cyr.5.2.28. It generally stands between the Art. and Noun, or the Prep. and its Case: but if special stress is laid on the Noun, this is sts. neglected, as οἱ Τεγεᾶται μὲν ἐπηυλίσαντο, Μαντινῆς δὲ ἀπεχώρησαν Th.4.134; ἀνὰ τὸ σκοτεινὸν μέν . . Id.3.22; also τῇ σῇ μὲν εὐδαιμονίῃ, τῇ ἐμεωυτοῦ δὲ κακοδαιμονίῃ Hdt. 1.87.    II μέν is freq. repeated:    1 when, besides the opposition of two main clauses, a subordinate opposition is introduced into the first, ὁ μὲν ἀνὴρ τοιαῦτα μὲν πεποίηκε τοιαῦτα δὲ λέγει, ὑμῶν δέ . . X.An.1.6.9, cf. 5.8.24, Th.8.104, D.18.214, 23.208.    2 in apodosi with the demonstr. Pron. or Adv., τὸν μὲν καλέουσι θέρος, τοῦτον μὲν προσκυνέουσι, τὸν δὲ χειμῶνα . . Hdt.2.121; ὅσοι μὲν δὴ νομοῦ τοῦ Θηβαίου εἰσί, οὗτοι μέν [νυν] . . αἶγας θύουσι· ὅσοι δὲ . . νομοῦ τοῦ Μενδησίου εἰσί, οὗτοι δὲ . . ὄϊς θύουσι ib.42, cf.3.108, al.; ὅτε μέν με οἱ ἄρχοντες ἔταττον... τότε μὲν ἔμενον... τοῦ δὲ θεοῦ τάττοντος, . . ἐνταῦθα δέ . . Pl.Ap.28e, cf. Grg. 512a.    3 μέν used absolutely is freq. folld. by a correlative μέν, εἰ μὲν οὖν ἡμεῖς μὲν . . ποιοῦμεν Id.R.421a.    III μέν is sts. omitted (esp. in Poetry) where it is implied in the following δέ, φεύγων, ὁ δ' ὄπισθε διώκων Il.22.157; ἐλευθεροῦτε πατρίδ', ἐλευθεροῦτε δὲ παῖδας A. Pers.403; σφραγῖδε . . χρυσοῦν ἔχουσα τὸν δακτύλιον, ἡ δ' ἑτέρα ἀργυροῦν IG22.1388.45, cf. Ar.Nu.396, Pl.Sph.221e, Arist.Po.1447b14, etc.

German (Pape)

[Seite 130] eigentlich = μήν, doch hat sich mit dem Vokal der Sinn abgeschwächt (wie zwar aus ze vâre). Am stärksten hat sich die Bejahung und Bekräftigung in der Betheuerungsformel ἦ μέν erhalten, welche im Homer sich in denselben Verbindungen, wie ἦ μήν findet, wie Her. 5, 93. 6, 74; auch μὴ μέν, 2, 118, vgl. 3, 99 u. sonst, wie Od. 4, 253; auch γε μέν für γε μήν scheint Her. 7, 152. 234 richtig; οὐ μέν, Od. 1, 392, oft; so auch οὐδὲ μὲν οὐδ' οἳ ἄναρχοι ἔσαν, Il. 2, 703; u. noch bei den Attikern ist diese Bedeutung dochzu erkennen in οὐ μὲν δὴ αὖ οὐδ' ἀπαλλαγῆναι τοῦ μέλλειν, jedoch auch nicht, Plat. Theaet. 148 e; οὐ μὲν δὴ οὐδὲ ταῦτ' ἄν τις εἴποι, doch auch dies nun nicht möchte Einer sagen, Xen. An. 1, 9, 13, so an das Vorige anknüpfend, daß das Folgende mit Nachdruck hervorgehoben wird, wie mit vero; vgl. noch οὐ μὲν δὴ αὐτοῦ γε μένειν οἷόντε 2, 2, 3, τοιούτων μέν ἐστε προγόνων. οὐ μὲν δὴ τοῦτό γε ἐρῶ, das jedoch nun will ich wahrlich nicht sagen, Xen. An. 3, 2, 14. Auch καὶ μὲν δή, Plat. Polit. 287 d Crat. 369 d, und nachdrücklicher, καὶ μὲν δή, ὦ Σώκρατες, σκληρούς γε λέγεις ἀνθρώπους, da sprichst du ja wahrlich von –, Theaet. 155 e; Conv. 197; vgl. auch μὲν οὖν u. μέν τοι unten. – Am verbreitetsten ist der Gebrauch, durch μέν einen Begriff mit größerem oder geringerem Nachdruck hervorzuheben und ihn durch dies Hervorheben von andern zu unterscheiden, die ihm dann gew. mit δέ entgegengesetzt werden; in manchen Fällen, bes. wenn der Gegensatz eine Verneinung ausdrücklich enthält oder doch in sich schließt, entspricht hier das deutsche zwar, zuweilen erstens, dann, wodurch eine andere Anordnung der Begriffe ausgedrückt wird, häufig aber ist es nur durch die Stellung und durch den Ton, den man auf das hervorzuhebende Wort legt, auszudrücken. Besonders bei Aufzählung der Theile eines Ganzen, mehrerer Subjecte, die gleiches Prädicat haben, oder mehrerer Prädicate, die auf ein Subject bezogen werden, pflegen wir μέν nicht zu übersetzen. Beispiele dafür finden sich von Hom. an überall und brauchen nicht angeführt zu werden. Hier sei nur bemerkt, – a) daß μέν gewöhnlich zwar dem Worte, welches hervorgehoben u. entgegengesetzt werden soll, nachsteht, zuweilen aber auch voransteht, da man es theils gern in die zweite Stelle setzt, theils mehr den ganzen Gedanken als das einzelne Wort im Auge hat; so in dem häufigen οἱ μὲν ἄλλοι u. regelmäßig bei Präpositionen u. dem Artikel, ἀμφὶ μὲν τούτοισιν, Soph. Ai. 669, τὸ μὲν εὖ, Phil. 1125, u. so immer; ἐν μὲν τοῖς συμφωνοῦμεν, ἐν δὲ τοῖς οὔ, Plat. Phaedr. 263 h; Theaet. 167 e; πρὸς μὲν μεσημβρίαν, Xen. An. 1, 7, 6; Τισσαφέρνην μὲν πρῶτον, ἔπειτα δὲ βασιλέα, Thuc. 8, 48; vgl. Xen. An. 1, 9, 5. – Noch mehr Abweichungen ergeben sich, wenn man auf den Zusammenhang von μέν und δέ achtet, wo häufig die lebhaftere, nur den Sinn im Auge habende Darstellung der Griechen die regelmäßige Form verläßt, z. B. ὅστις παθὼν μέν, ἀντέδρων· νῦν δὲ οὐδὲν εἰδὼς ἱκόμην, Soph. O. C. 272, wo man etwa δρῶν δέ erwartet; ἄνδρα σοὶ μὲν ἔμπολιν οὐκ ὄντα, συγγενῆ δέ, 1158; τὴν νύκτα μὲν δήσετε, τὴν δὲ ἡμέραν ἀφήσετε, Xen. An. 5, 8, 24; οἱ μὲν ἄλλοι βάρβαροι· ἦν δὲ αὐτῶν Φαλῖνος εἷς Ἕλλην, 2, 1, 7; ὁ δ' ἰέναι μὲν οὐκ ἤθελε, λάθρα δὲ τῶν στρατιωτῶν πέμπων αὐτῷ ἄγγελον ἔλεγε θαῤῥεῖν, 1, 3, 8; vgl. noch καλῶς σὺ μὲν τοῖς, τοῖς δ' ἐγὼ 'δόκουν φρονεῖν, Soph. Ant. 553; auffallender ἥδε γὰρ γυνὴ δούλη μέν, εἴρηκεν δ' ἐλεύθερον λόγον, Trach. 63, wo man im ersten Satzgliede ἐστίν ergänzen muß; μόλις μέν, καρδίας δ' ἐξίσταμαι τὸ δρᾶν, Ant. 1092; Thuc. behandelt auch diese Verbindung sehr frei u. verbindet z. B. 1, 67 Αἰγινῆται φανερῶς μὲν οὐ πρεσβευόμενοι, κρύφα δὲ οὐχ ἣκιστα ἐνῆγον τὸν πόλεμον, wo das particip. πρεσβευόμενοι als Erkl. zu φανερῶς hinzugesetzt ist u. der Sinn ist: obwohl sie nicht öffentlich Gesandte schickten, so schürten sie doch heimlich ganz besonders den Krieg an; vgl. Buttm. zu Dem. Mid. p. 149, der noch Plat. Crit. 44 b anführt. – b) die mit μέν u. δέ zu einander in Beziehung gesetzten Sätze sind oft durch Zwischensätze weit von einander getrennt, selten in der einfacheren Satzverbindung des Hom. u. Her., doch entspricht dem μέν in Il. 2, 494 erst in v. 511 das δέ; häufiger bei den Attikern, vgl. Thuc. 1, 36 u. 43, τοιαῦτα μὲν οἱ Κερκυραῖοι εἶπον – τοιαῦτα δὲ καὶ οἱ Κορίνθιοι; vgl. 1, 85 u. 87, 1, 88 u. 90, 2, 88 u. 90, 3, 41 u. 90, 3, 60 u. 68, 6, 81 u. 88; Soph. Trach. 6–36; Xen. An. 1, 9, 7 u. 17. – c) auch dasselbe Wort wird vor μέν u. δέ mit Nachdruck wiederholt, eine Anaphora bildend, περὶ μὲν βουλὴν Δαναῶν, περὶ δ' ἐστὲ μάχεσθαι, Il. 1, 258, vgl. 21, 464; Hes. Th. 656; häufig bei den Tragg. zur nachdrücklichen Hervorhebung des in beiden Satzgliedern vorkommenden Wortes, θεοῦ μὲν εὐνήτειρα Περσῶν, θεοῦ δὲ καὶ μήτηρ ἔφυς Aesch. Pers. 153, σέβομαι μὲν προσιδέσθαι· σέβομαι δ' ἀντία λέξαι 680, vgl. Ag. 199 Spt. 894 u. sonst; ähnlich ist τέρας μὲν θαυμάσιον προσιδέσθαι, θαῦμα δὲ καὶ παριόντων ἀκοῦσαι, Pind. P. 1, 26; dies καί tritt selten hinzu, πλουτεῖ μὲν ὄντων φίλων πολλῶν, πλουτεῖ δὲ καὶ ἄλλων βουλομένων γενέσθαι, Xen. An. 7, 7, 42; ὁρᾶτε μὲν τὴν βασιλέως ἐπιορκίαν· ὁρᾶτε δὲ τὴν Τισσαφέρνους ἀπιστίαν, 3, 2, 4; öfter bei πᾶς, πολύς u. ähnlichen. – Die geläufigsten Verbindungen dieser Art sind οἱ μὲν – οἱ δέ, die Einen – die Anderen, τὰ μὲν – τὰ δέ, theils – theils, ἐνίοτε μὲν – ἐνίοτε δέ, ἔστι μὲν – ἔστι δέ, bald – bald, u. ähnl. – d) μέν findet sich auch in einem Satzgliede zweimal, διὰ μέν γε τῆς Σκυθικῆς πέντε μέν, Her. 4, 48, vgl. 6, 101 (Il. 23, 311, τῶν δ' ἵπποι μὲν ἔασιν ἀφάρτεροι, οὐδὲ μὲν αὐτοὶ πλείονα ἴσασι, gehört nicht hierher, das zweite μέν ist hier das oben erwähnte für μήν stehende); Ἐτεοκλέα μὲν – οὕτω μὲν ἀμφὶ τοῦδ' ἐπέσταλται λέγειν, τούτου δέ, Aesch. Spt. 998; εἰ μὲν οὖν ἡμεῖς μὲν φύλακας ὡς ἀληθῶς ποιοῦμεν, Plat. Rep. III, 421 a, womit das unten Gesagte zu vergleichen; und bes. in attischer Prosa, wenn zwei mit μέν u. δέ verbundene Sätze wieder jeder in Vorder- und Nachsatz zerfallen, ὁπόσοι μὲν μαστεύουσι ζῆν ἐκ παντὸς τρόπου ἐν τοῖς πολεμικοῖς, οὗτοι μὲν κακῶς ἀποθνήσκουσιν· ὁπόσοι δέ –, Xen. An. 3, 1, 43, vgl. 5, 7, 6; οἷς μὲν γὰρ περὶ τῶν μεγίστων συμβούλοις χρώμεθα, τούτους μὲν οὐκ ἀξιοῦμεν στρατηγοὺς χειροτονεῖν· οἷς δ' οὐδεὶς ἂν – συμβουλεύσαιτο, τούτους δ' αὐτοκράτορας ἐκπέμπομεν, Isocr. 8, 55; εἰ μέν τις μεγάλοις νοσήμασι συνεχόμενος μὴ ἀπεπνίγη, οὗτος μὲν ἄθλιός ἐστιν ὅτι οὐκ ἀπέθανεν· εἰ δέ τις ἐν τῇ ψυχῇ πολλὰ νοσήματα ἔχει, τούτῳ δὲ βιωτέον ἐστίν, Plat. Gorg. 512 a, wie auch Her. 2, 42 ὅσοι μὲν δὴ Διὸς Θηβαιέος ἵδρυνται ἱρόν, οὗτοι μέν νυν πάντες ὀΐων ἀπεχόμενοι αἶγας θύουσιν, ὅσοι δὲ τοῦ Μενδῆτος ἔκτηνται, οὗτοι δὲ αἰγῶν ἀπεχόμενοι ὄϊς θύουσι, u. öfter; vgl. Werfer zu Her. 2, 39 u. Buttmann zu Dem. Mid. p. 153, wo noch mehr Beispiele aus Plat. u. Xen. beigebracht, auch Fälle aufgeführt sind, wo das zweite μέν fehlt, aber zweimal δέ steht. – Statt der Partikel δέ entsprechen aber auch andere dem voranstehenden μέν, zum Theil noch nachdrücklicher den Gegensatz hervorhebend; μὲν – ἀλλά, Il. 2, 703. 3, 214; Aesch. Pers. 172 Ch. 733; Soph. Phil. 969 Trach. 327; u. in Prosa, z. B. Xen. An. 1, 7, 17; auch ἀλλ' ὅμως, z. B. σμικρὰ μὲν τάδ' ἀλλ' ὅμως – δὸς αὐτῷ, Soph. El. 442, Phil. 1354, wie ὅμως δέ, 471. 1063; ἄ ρ α, Plat. Phaedr. 263 b; – ἀτάρ, Il. 6, 84. 124. 21, 40; Soph. O. R. 1051 Trach. 54; Her. 2, 175; Plat. Theaet. 172 c; Xen. Hell. 5, 4, 17; – αὐτάρ, u. αὐτὰρ ἔπειτα, Il. 1, 50. 9, 705. 15, 405; – αὖ, Il. 11, 108; – αὖτε, Il. 1, 234 Od. 22, 5; auch Attik., vgl. Herm. Vig. p. 782; αὖθις, Soph. Ant. 167; – καί, Il. 1, 267; – auch μέντοι, ἔπειτα, εἶτα, Soph. Phil. 1329 El. 731 O. R. 647 u. A.; bes. noch πρῶτον μέν, wo eigentlich bei ἔπειτα ein δέ ausgelassen ist, φιλοσόφῳ μὲν ἔοικας, – ἴσθι μέντοι, Xen. An. 2, 1, 13; – γε μέντοι, Soph. O. R. 777; τοίνυν, Xen. An. 5, 1, 6. – Auch τε, vgl. Spitzner exc. VIII. zur Il., der sowohl μέν τε – δέ τε Il. 23, 590 u. öfter in Vergleichungen nachweis't, als μέν τε – οὐδέ, αὐτάρ, ἀλλά, Il. 5, 131, u. sonst auch das einfache μέν τε – δέ. Im zweiten Satze entspricht τε nur durch eine Aenderung der Structur, ὡς ἐρξάτην πολλὰ μὲν πολίτας, ξένων τε πάντων στίχας, Aesch. Spt. 906, wo man erwarten sollte πολλὰ δέ –, die anreihende Verbindung der Satzglieder aber vorgezogen ist; vgl. Ch. 578; Soph. Phil. 1045; Eur. Tr. 48 Cycl. 42; Schäf. mel. p. 23. S. auch Thuc. 7, 2 u. Herm. zu Vig. p. 836. – Nicht selten steht aber μέν allein, ohne daß ein Satzglied mit δέ aus dem Zusammenhange zu ergänzen ist, und dient dann bes. die Pronomina nachdrücklich hervorzuheben, τὴν μὲν ἐγὼ σπουδῇ δάμνημ' ἐπέεσσι, Il. 5, 893, diese zwar bändige ich schwer mit Worten, worin liegt »aber andere leicht«; σοὶ μὲν ἡμεῖς πανταχῆ δρῶντες φίλοι, dir wenigstens, wenn auch nicht den Andern, sind wir doch, wie wir auch handeln mögen, theuer, Soph. Ant. 634; ὡς μὲν λέγουσιν, Eur. Or. 8, wie sie sagen, ob's wahr ist, weiß ich nicht; ἐγὼ μὲν τοῦτον εἶναι τὸν τῶν σοφῶν ἐπιστήμονα, Plat. Prot. 312 c, wie equidem, ich für meinen Theil, was Andere sagen, kümmert mich nicht; ὡς μὲν ἐγὼ οἶμαι, Phaedr. 228 b; ἐκεῖνος μὲν ξυγχωρεῖ, Theaet. 174 e; Xen. An. 3, 1, 19. 7, 5, 8 u. sonst oft; zuweilen ist der Grund der Auslassung des δέ eine Veränderung der Structur, die bes. durch längere Zwischensätze veranlaßt wird, wie bei πρῶτον μέν, vgl. Xen. An. 3, 2, 1. 5, 9, 5. – Ein nachdrückliches doch ist es alleinstehend in der Frage: Ἕλλην μέν ἐστι καὶ ἑλληνίζει, Plat. Men. 82 b, vgl. Charmid. 153 c u. das im Anfang Gesagte.

Greek (Liddell-Scott)

μέν: μόριον· χρησιμεῦον τὸ μὲν ὅπως δηλώσῃ βεβαιότητα τοῦ λαλοῦντος ἢ γράφοντος, τὸ δέ, ὅπερ καὶ συνηθέστερον, ὅπως ἡ λέξις ἢ πρότασις ἣν συνοδεύει ἀντιπαραβάλληται πρὸς ἑτέραν λέξιν ἢ πρότασιν ἀκολουθοῦσαν, ἥτις καὶ εἰσάγεται διὰ τοῦ δέ. Α. Ι. μέν, κεῖται ἀπολύτως ἢ καθ’ ἑαυτό, μὴ ἀκολουθούμενον ὑπὸ τοῦ δέ, ὅταν δύναται νὰ ἑρμηνευθῇ ἐπιρρηματικῶς, ἀληθῶς, ὄντως, τῇ ἀληθείᾳ. Ἐν τοιαύτῃ χρήσει εἶναι καταφανῶς ἀσθενὴς τύπος τοῦ μήν, ὡς φαίνεται σαφῶς ἐκ τοῦ Ἐπικ. καὶ Ἰων. τύπου ἦ μὲν ἐπὶ διαμαρτυριῶν καὶ ὅρκων, ὅπου οἱ Ἀττ. μεταχειρίζονται ἦ μήν· καί μοι ὄμοσσον, ἦ μέν μοι πρόφρων ἔπεσιν καὶ χερσὶν ἀρήξειν Ἰλ. Α. 77, πρβλ. Ξ. 275· ἦ μέν τοι τάδε πάντα τελείεται Ὀδ. Ξ. 160, πρβλ. Ἰλ. Ω. 416· τοῦτον ἐξορκοῖ, ἦ μέν οἱ διηκονήσειν Ἡρόδ. 4. 154, πρβλ. 5. 93, κτλ.· οὕτω μετ’ ἀρνήσ., οὐ μὲν γάρ τι κακὸν βασιλευέμεν Ὀδ. Α. 392, κτλ.· ὤμοσα, μὴ μέν... ἀναφῆναι Δ. 25, πρβλ. Ἡρόδ. 2. 118, 179· ἔξαρνος ἦν, μὴ μὲν ἀποκτεῖναι Ἡρόδ. 3. 66, πρβλ. 99· - οὕτω, καὶ μέν... Ἰλ. Α. 269., Ι. 632, κτλ. οὐδὲ μὲν οὐδέ..., Β. 703., Μ. 212· γε μέν, πρβλ. γε Α. 5. - Ἡ χρῆσις αὕτη δὲν εἶναι ἄγνωστος παρὰ τοῖς Ἀττ., Σοφ. Φ. 1. 159, Ο. Κ. 44, Εὐρ. Μήδ. 676, 1129, κτλ.· ἰδίως μετὰ τὰς ἀντωνυμ., ἐγὼ μὲν ἤδη... στείχων ἂν ἦν Σοφ. Φιλ. 1218· ἢ σοὶ μὲν ἡμεῖς... φίλοι ὁ αὐτ. ἐν Ἀντ. 634, πρβλ. 498· Ἕλλην μέν ἐστι καὶ ἑλληνίζει Πλάτ. Μένων 82Β, κτλ. - Ἡ χρῆσις αὕτη δέον νὰ θεωρῆται διάφορος τῆς ἑτέρας καθ’ ἣν τὸ μὲν κεῖται καθ’ ἑαυτό, ἀλλ’ οὕτως ὥστε ἀντίστοιχος πρότασις μετὰ τοῦ δὲ νὰ δύναται νὰ νοηθῇ ἐκ τῶν συμφραζομένων, ἴδε κατωτ. ΙΙ. 7. ΙΙ. μὲν ἑπομένου δὲ ἐν τῇ ἀντιστοίχῳ προτάσει ἢ προτάσεσι· παρατηρητέον δὲ ὅτι οἱ παλαιοὶ συνείθιζον πολὺ νὰ παρατάσσωσι τὰς προτάσεις ἀντιθετικῶς καὶ ὅπου δὲν ὑπῆρχε πραγματικὴ ἀντίθεσις· ἐν τοιαύτῃ περιπτώσει τὰ μόρια μέν..., δέ..., δύνανται νὰ ἀφεθῶσιν ἀνερμήνευτα· ἀλλ’ ἐν τῇ νῦν γραφομένῃ Ἑλληνικῇ ἡ χρῆσις τῶν μορίων μὲν καὶ δὲ κατέστη συνηθεστάτη. 1. μέν..., δέ..., (ἤ, ὅταν ἡ δευτέρα πρότασις ἔχῃ ἄρνησιν, μέν..., οὐδέ..., Ἰλ. Α. 318, 536), πρὸς δήλωσιν ἀντιθέσεως. - Αἱ ἀντιτιθέμεναι προτάσεις (ἢ κῶλα) συνήθως κεῖνται ὁμοῦ: - συχνάκις ὅμως χωρίζονται ἀπ’ ἀλλήλων διὰ προτάσεων παρενθετικῶν ἢ ἐπεξηγηματικῶν· π. χ. πρὸς τὸ μὲν ἐν Ἰλ. Β. 494 ἀνταποκρίνεται τὸ δὲ ἐν 511, 527 κἑξ.· ἐν Ξεν. Ἀναβ. 1. 9, 2, πρὸς τὸ πρῶτον μὲν ἀνταποκρίνεται τὸ ἐπεὶ δὲ ἐν § 6· ἐν Ἀπομν. 1. 1, 2, πρὸς τὸ πρῶτον μὲν ἀνταποκρίνεται τὸ θαυμαστὸν δὲ ἐν 1. 2, 1· τοιαῦτα μὲν ἐν Θουκ. 1. 36 ἀκολουθεῖται ὑπὸ τοῦ τοιαῦτα δέ, αὐτόθι 43. 2) τὰ μόρια ταῦτα συνήθως εἶναι ἐν χρήσει πρὸς σύνδεσιν σειρᾶς προτάσεων ὧν τὸ περιεχόμενον εἶναι μὲν διάφορον ἀλλ’ οὐχὶ καὶ ἀντιθετικόν, Ἰλ. Α. 18 κἑξ., 33 κἑξ., 250 κἑξ., κτλ.· ἐν Α. 306 κἑξ., μετὰ τὸ μὲν ἀκολουθοῦσι πέντε προτάσεις, ὧν ἑκάστη εἰσάγεται διὰ τοῦ δέ, καὶ ἐν 433 κἑξ. ὀκτὼ ὅλαι προτάσεις· οὕτω καὶ παρ’ Ἀττ. πεζογράφοις, Ξεν. Ἀν. 1. 3, 14., 7, 10 κἑξ.· ἡ χρῆσις αὕτη ἀπαντᾷ συχνάκις ὅπου τὰ μέρη εἴδους τινὸς ἢ τάξεως ἰδιαιτέρως καθ’ ἕκαστον ὁρίζονται: παῖδες δύο, πρεσβύτερος μὲν Ἀρταξέρξης, νεώτερος δὲ Κῦρος αὐτόθι 1. 1, 1, πρβλ. 1. 5, 2· τάφρος..., τὸ μὲν εὖρος ὀργυιαὶ πέντε, τὸ δὲ βάθος ὀργυιαὶ τρεῖς αὐτόθι 1. 7, 13· πρῶτος μέν..., δεύτερος δέ..., τρίτος δέ..., αὐτόθι 5. 6, 9· τότε μέν..., τότε δέ..., αὐτόθι 5. 9, 9, κτλ.· ἀλλὰ συχνότατα ὅπου τὸ ἄρθρον κεῖται ὡς ἀντωνυμία, ὁ μέν..., ὁ δέ..., τὸ μέν..., τὸ δέ...· κτλ. 3) πολλάκις ἡ κυριωτάτη λέξις ἐπαναλαμβάνεται καὶ μετὰ τοῦ μὲν καὶ μετὰ τοῦ δέ, οἳ περὶ μὲν βουλὴν Δαναῶν, περὶ δ’ ἐστὲ μάχεσθαι Ἰλ. Α. 258, πρβλ. 288, Ὀδ. Ο. 70· ἔνι μὲν φιλότης, ἐν δ’ ἵμερος, ἐν δ’ ὀαριστὺς Ἰλ. Ξ. 216· Ξέρξης μὲν ἄγαγεν..., Ξέρξης δ’ ἀπώλεσεν Αἰσχύλ. Πέρσ. 550, πρβλ. 560, 693, 700· καὶ παρὰ πεζοῖς, χαλεπαίνει μὲν πρῳρεύς, χαλεπαίνει δὲ κυβερνήτης Ξεν. Ἀν. 5. 8, 20, κτλ.· οὕτω καὶ τά: πολὺς καὶ πᾶς, Schäf. εἰς Σοφ. Φιλ. 633. 4) ἐνίοτε ἡ μὲν μία τῶν ἀντιθετικῶς συνδεομένων προτάσεων ἐκφέρεται ὡς ἀνεξάρτητος, ἡ δ’ ἑτέρα κατὰ μετοχὴν ἢ ἄλλως πως ὡς ἐξηρτημένη, ἐβλασφήμει κατ’ ἐμοῦ..., μάρτυρα μέν... οὐδένα παρασχόμενος..., παρεκελεύετο δέ..., Δημ. 1302. 10· οἱ ἀμφὶ βασιλέα, πεζοὶ μὲν οὐκέτι, τῶν δὲ ἱππέων ὁ λόφος ἐνεπλήσθη Ξεν. Ἀν. 1. 10, 12, πρβλ. 2. 1, 7., 5. 6, 29· ὧν ἐπιμεμφομένα σ’ ἁδεῖα μὲν ἀντία δ’ οἴσω Σοφ. Τρ. 123. πρβλ. Ο. Κ. 522· χωρὶς μὲν τοῦ ἐστερῆσθαι..., ἔτι δὲ καί... δόξω ἀμελῆσαι Πλάτ. Κρίτων 44Β. 5) τὸ μὲν καὶ τὸ δὲ ἐνίοτε συνδέουσιν ἀντιθετικῶς δύο προτάσεις ὧν ἡ ἑτέρα εἶναι πράγματι ὑποτεταγμένη τῇ ἑτέρᾳ, ἀλλ’ ἐκεῖνο θαυμάζω, εἰ Λακεδαιμονίοις μέν ποτέ... ἀντήρατε, νυνὶ δὲ ὀκνεῖτε ἐξιέναι (ἀντὶ εἰ... ἀντάραντες νυνὶ ὀκνεῖτε) Δημ. 25, 2, πρβλ. Αἰσχίν. 69. 44, κτλ.· - οὕτω κατὰ ἀνακόλουθον, Θουκ. 1. 36, τρία μὲν ὄντα... ναυτικά..., τούτων δ’ εἰ περιόψεθε τὰ δύο κτλ.). 6) τὸ μὲν δὲν ἀκολουθεῖται πάντοτε ὑπὸ τοῦ δέ, ἀλλὰ συχνάκις ὑπὸ ἰσοδυνάμων μορίων, οἷον ὑπὸ τοῦ ἀλλά, Ἰλ. Α. 22 κἑξ., Β. 703 κἑξ., οὕτω, Αἰσχύλ. Πέρσ. 176, 337, κτλ.· ἐνίοτε καὶ παρὰ τοῖς Ἀττικ. πεζογράφοις, Ξεν. Ἀν. 1. 7, 17, Ἀγησ. 2, 11· - διὰ τοῦ ἀτάρ, Ἰλ. Ζ. 84, 124, Αἰσχύλ. Πρ. 340, Σοφ. Ο. Τ. 1051 κἑξ., Πλάτ. Θεαίτ. 172C, κτλ.· (οὕτω, μέν..., αὐτὰρ παρ’ Ἐπικ., Ἰλ. Α. 50, Ὀδ. Τ. 513, κτλ.)· - διὰ τοῦ αὖ, Ἰλ. Λ. 108, Ὀδ. 4. 211· - διὰ τοῦ αὖθις, Σοφ. Ἀντ. 165· - διὰ τοῦ αὖτε, Ἰλ. Α. 234, Ὀδ. Χ. 5· - ἐνίοτε τὸ δὲ ἀντικαθιστᾷ ἑτέρα τις λέξις, οἷον πρῶτον μέν..., εἶτα... Σοφ. Ἠλ. 251, Ξεν. Ἀν. 1. 3, 2· πρῶτον μέν.., μετὰ τοῦτο..., Ξεν. Ἀν. 5. 9, 5- 7· μάλιστα μέν..., ἔπειτα μέντοι..., Σοφ. Φιλ. 353, πρβλ. Ο. Τ. 647, 777, καὶ ἴδε ἐν λ. μάλα ΙΙΙ. ἐν ἀρχ.: σπανίως μετὰ τὸ μὲν ἀκολουθεῖ μήν, Πλάτ. Φαῖδρ. 268Ε, Φίληβ. 12D. β) ὅταν ἡ ἀντίθεσις εἶναι λίαν ἰσχυρά, χάριν ἐμφάσεως τὸ δὲ ἐνίοτε ἐπιτείνεται διὰ τῆς προσλήψεως καὶ ἑτέρου μορίου, οἷον ὅμως δέ..., Σοφ. Ο. Τ. 785, Φιλ. 473, 1074, κτλ.· (οὕτω, ἀλλ’ ὅμως, ὁ αὐτ. ἐν Ἠλ. 450)· δ’ αὖ..., Ἰλ. Δ. 415, Ξεν. Ἀν. 1. 10, 5· δ’ ἔμπης..., Ἰλ. Α. 560, 1. γ) ἐνίοτε πρὸς τὸ μὲν ἀνταποκρίνεται, κατὰ σχῆμα ἀνακόλουθον, σύνδεσμος συμπλεκτικός: κάρτιστοι μὲν ἔσαν καὶ καρτίστοις ἐμάχοντο Ἰλ. Α. 267, πρβλ. 459, Ὀδ. Χ. 475, Σοφ. Αἴ. 1 κἑξ., Τρ. 689, Εὐρ. Μήδ. 126· ὁ μὲν Ζεὺς ὅ τ’ Ἀπόλλων ξυνετοὶ Σοφ. Ο. Τ. 498, πρβλ. Ἀντ. 1162, Φιλ. 1056, 1424 κἑξ., Αἰσχύλ. Θήβ. 924· ἀλλὰ σπανίως ἐν τῷ πεζῷ λόγῳ, τρία μὲν ἔτη ἀντεῖχον..., καὶ οὐ πρότερον ἐνέδοσαν Θουκ. 2. 65, πρβλ. 70., 3. 46., 4. 32. 7) ἡ μετὰ τοῦ δὲ ἀκολουθοῦσα πρότασις ἐνίοτε παραλείπεται ὡς εὐκόλως νοουμένη, τὴν μὲν ἐγὼ σπουδῇ δάμνημ’ ἐπέεσσι, ταύτην μὲν μόλις καὶ μετὰ δυσκολίας δαμάζω διὰ λόγων, [ἀλλὰ πάντας τοὺς ἄλλους εὐκόλως], Ἰλ. Ε. 893· ὡς μὲν λέγουσι, καθὼς τῷ ὄντι λέγουσιν [ἀλλ’ ὡς ἐγὼ δὲν πιστεύω], Εὐρ. Ὀρ. 8· καὶ πρῶτον μὲν ἦν αὐτῷ πόλεμος, (μὴ ἑπομένου ἔπειτα δέ), Ξεν. Ἀν. 1. 9, 14, πρβλ. 1. 2, 1., 20, κτλ. Τὸ μεμονωμένον τοῦτο μὲν συχνάκις κεῖται πρὸς ἐνίσχυσιν ἰσχυρισμῶν τοῦ λαλοῦντος ἀνθρώπου περὶ ἑαυτοῦ, ἔνθα κεῖται ἀντίθεσις ἢ ἀντιδιαστολὴ πρὸς τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους· διὰ ταῦτα συνάπτεται μετὰ τῆς προσωπικῆς ἀντωνυμίας, ἐγὼ μὲν οὐκ οἶδα Ξεν. Κύρ. 1. 4, 12, πρβλ. 4. 2, 45, Πλάτ., κτλ.· οὕτω καὶ μετὰ τῆς δεικτικῆς ἀντων., οὗτος μὲν Πλάτ. Ἀπολ. 21D, κτλ. 8) τὸ μὲν κεῖται ὡσαύτως μεμονωμένον ἐπὶ ἐρωτήσεων, ὁπόταν νοῆται τὸ εἰς ὃ ἡ ἐρώτησις ἀναφέρεται, Εὐρ. Ἴων 520, Ἱππ. 316, Ἀριστοφ. Ὄρν. 1214, Πλάτ. Μένων 82Β, κ. ἀλλ. Β. τὸ μὲν πρὸ ἑτέρων μορίων: Ι. ὅταν ἕκαστον μόριον διατηρῇ τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν, 1) μὲν ἄρα, παρ’ Ὁμ. μέν ῥα, ὡς εἰκός, ἑπομένως, Ἰλ. Β. 1., Ζ. 312, Ὀδ. Α. 127, Πλάτ. Φαῖδρ. 258C, Πολ. 467D, κτλ. 2) μὲν γάρ, Σοφ. Ο. Τ. 62, Θουκ. 1. 142, κτλ.· - ὁ Ὅμ. συχνάκις παραλείπει τὸ δεύτερον κῶλον μετὰ τὸ μὲν γάρ, ὡς Ἰλ. Ε. 901, Ὀδ. Α. 173, 392, πρβλ. Σοφ. Ο. Τ. 1062, κτλ.· - ὡσαύτως, μὲν γὰρ δὴ Ἰλ. Λ. 825· μὲν γάρ τε Ρ. 727. 3) μὲν δὴ Α. 542, Ἡρόδ. 1. 32, κτλ.· - συχνάκις ἐν χρήσει ὅπως ἐξενέγκῃ θετικὴν βεβαιότητα παρὰ τοῦ λαλοῦντος ἢ γράφοντος, ἀλλ’ οἶσθα μὲν δὴ Σοφ. Τρ. 627, πρβλ., Ο. Τ. 294· τὰ μὲν δὴ τόξ’ ἔχεις ὁ αὐτ. ἐν Φιλ. 1308· ἰδίως ὡς συμπέρασμα, τοῦτο μὲν δή... ὁμολογεῖται Πλάτ. Γοργ. 470Β· πρβλ. Ξεν. Κύρ. 1. 1, 6, κτλ.· - οὕτω κατὰ τὸ τέλος διηγήσεώς τινος, τοιαῦτα μὲν δὴ ταῦτα Αἰσχύλ. Πρ. 500, κτλ.· κεῖται καὶ ἐπὶ ἀποκρίσεων πρὸς δήλωσιν πλήρους συγκατανεύσεως, Πλάτ. Γοργ. 470Β, κτλ.· οὕτως, ἦ μὲν δὴ Ἰλ. Ι. 348, Ὀδ. Δ. 33· οὐ μὲν δή, οὐδόλως, κατ’ οὐδένα τρόπον, Ἰλ. Θ. 238, Ξεν. Κύρ. 1. 6, 9, κτλ.· ἀλλ’ οὔ τι μὲν δή..., Πλάτ. Φαῖδρ. 187Α. 4) μὲν οὖν, ἴδε κατωτ. ΙΙ. 2. ΙΙ. ὅταν τὰ μόρια συνδυάζωνται οὕτως ὥστε νὰ σχηματίζωσι νέαν ἔννοιαν, 1) μέν γε, ἐν χρήσει σχεδὸν ὡς τὸ γοῦν, τοὐλάχιστον, Κορινθίοις μέν γε ἔνσπονδοί ἐστε Θουκ. 1. 40, πρβλ. 3. 39., 6. 86· τοῦτο μέν γ’ ἤδη σαφὲς Ἀριστοφ. Ἀχ. 154, πρβλ. Νεφ. 1173· εἰ μέν γε βρῦν εἴποις, καὶ μόνον βρῦν νὰ ἔλεγες ἢ ὅτε ἔλεγες, αὐτόθ. 1382· σπανίως, εἰμὴ οὐδέποτε, παρὰ Τραγ., Πόρσ. εἰς Εὐρ. Μήδ. 1090· - ὡσαύτως, μέν γέ που Πλάτ. Πολ. 559Β, Θεαίτ. 147Α. 2) μὲν οὖν, εἶναι ἐν συχνῇ χρήσει ἀκολουθοῦντος τοῦ δέ, ὥστε ἑκάτερον τῶν μορίων τηρεῖ τὴν ἰδίαν δύναμιν, Σοφ. Ο. Τ. 244, 844, Φιλ. 359, κτλ.· - ἀλλ’ ὡσαύτως συχν. ἀπολ., ὁπότε ἐνίοτε φέρεται γεγραμμένον, μενοῦν, καὶ εἶναι ἁπλῶς ἐπιτεταμένος τις τύπος τοῦ οὖν, ὁ αὐτ. ἐν Ἀντ. 65, Φιλ. 359· - ἀλλ’ ἔχει ἰδιάζουσαν δύναμιν ἐν ἀποκρίσεσιν, ὅπου ἐνίοτε κεῖται ἐπὶ ἰσχυρᾶς βεβαιώσεως, παντάπασι μὲν οὖν Πλάτ. Θεαίτ. 158D· κομιδῇ μὲν οὖν ὁ αὐτ. ἐν 159Ε· πάνυ μὲν οὖν ὁ αὐτ. ἐν 159Β· ἀνάγκῃ μὲν οὖν ὁ αὐτ. ἐν 189Ε· - ἀλλ’ ὡσαύτως καὶ ἐπὶ μείζονος βεβαιώσεως τοῦ ἐρωτωμένου, ὅτε οὕτως εἰπεῖν διορθοῦται καὶ συμπληροῦται ἢ ἐννοια, ἆρ’ οὐ κακοδαίμων εἰμί; βαρυδαίμων μὲν οὖν ἀνὴρ καὶ δυστυχής! Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 1102: ἀπομυξάμενος, ὦ Δῆμέ μου, πρὸς τὴν κεφαλὴν ἀποψῶ, «βγάλε, Δῆμέ μου, τὴν μύξαν σου καὶ σφογγίσου ’ς τὸ κεφάλι μου», Ἀλαντοπώλ. ἐμοῦ μὲν οὖν..., ὄχι, ἀλλὰ «’ς τὸ δικό μου», ὁ αὐτ. ἐν Ἱππ. 910· πρβλ. Αἰσχύλ. Πέρσ. 1032, Ἀγ. 1090, 1396, Σοφ. Αἴ. 1363, Ἠλ. 1504, Ο. Τ. 705, Ἀριστοφ. Βάτρ. 241, Πλάτ. Κρίτων 44Β, Γοργ. 466Α, 470Β, Πρωτ. 309D, κτλ.· - ὡσαύτως, μὲν οὖν δὴ Σοφ. Τρ. 153, Ξεν.· καὶ δὴ μὲν οὖν Σοφ. Ο. Κ. 31· πρβλ. οὐμενοῦν· - οὕτως ἐν τῇ Καιν. Διαθ. μενοῦνγε, ἐν ἀρχῇ προτάσεως, ναὶ μάλιστα..., ναὶ μᾶλλον..., Λατ. quin imo, Εὐαγγ. κ. Λουκ. ια΄, 28, Ἐπιστ. π. Ρωμ. θ΄, 20, κτλ. - Παρ’ Ἴωσι συγγραφεῦσι. μέν νυν, κεῖται ἀντὶ τοῦ μὲν οὖν, Ἡρόδ. 1. 18., 4. 144, κτλ. 3) ἐὰν μετὰ τὸ μέν τε, ἀκολουθῇ δέ τε, αἱ δύο προτάσεις συνδέονται στενώτερον ἢ διὰ τῶν τε..., τε..., Ἰλ. Ε. 139, κτλ.: τὸ μέν τε συχνάκις ἀκολουθεῖται ὑπὸ μόνου τοῦ δέ, ΙΙ. 28, κτλ.· ἢ δι’ ἰσοδυνάμων μορίων, Ρ. 727, Ὀδ. Α. 215, κτλ.· σπανίως διὰ τοῦ ἠδέ, Ἰλ. Δ. 341· - Ὁ Ὅμηρ. ὡσαύτως ἔχει μέν τε, ἀπολ., ὅτε τό τε ἀποβάλλει πᾶσαν δύναμιν, οἷον μετὰ τὰ γάρ, τις, κτλ., Ἰλ. Β. 145., Δ. 341, κτλ. 4) μέν τοι παρ’ Ὁμ. ἀείποτε ἀπαντᾷ ἐν ἀγορεύσεσιν, ὅτε τό τοι θεωρητέον πιθανῶς ὡς δοτ. τῆς ἀντωνυμ. ἢ τοὐλάχιστον ὡς μὴ ἀλλοιοῦν τὴν ἔννοιαν τοῦ μέν, ἴδε Spitzn. Excurs. εἰς Ἰλ. VIII. § 3· - ἀλλὰ παρ’ Ἀττ. τὸ μέντοι φέρεται ὡς μία λέξις καὶ εἶναι ἐν χρήσει, α) ὡς σύνδεσμος, ὅμως, ἀλλ’ ὅμως, «ἐν τούτοις», tamen, vero, Αἰσχύλ. Πρ. 318, 1054, Σοφ. Τρ. 413, Ξεν., κλ.· ἐνίοτε κεῖται ἀντὶ τοῦ δέ, μετὰ τὸ μέν, παιδὸς μὲν πέρι τοῦ ἐμοῦ μὴ μνησθῆτε ἔτι... Λυδῶν μέντοι λογάδας καὶ τὸ κυνηγέσιον... συμπέμπω Ἡρόδ. 1. 36, Σοφ. Φ. 352, Ἀριστ. Πολιτικ. 3. 4, 9, κτλ.· ἴδε ἀνωτ. Α. ΙΙ. 6. α. β) ὡς ἐπίρρ. ἰσχυρῶν διαμαρτυριῶν, ὄμνυμι γάρ σοι, τίνα μέντοι, τίνα θεόν; Πλάτ. Φαῖδρ. 236D· οὐ μέντοι γε μὰ Δία... Δημ. 54. 12· ἐντεῦθεν συχνάκις κεῖται ἐπὶ προθύμου ἢ ὁριστικῆς βεβαιώσεως, φαμέν τι εἶναι...· Ἀπόκρ. φαμὲν μέντοι νὴ Δία Πλάτ. Φαίδων 65D, πρβλ. 68Β, 73D, 81D, κτλ.· ὡσαύτως μετ’ ἀρνήσ. ὅπως δοθῇ ἔμφασις εἰς ἐρώτησιν, οὐ σὺ μέντοι...; πῶς, σὺ (λοιπὸν) δὲν εἶσαι...; ὁ αὐτ. ἐν Πρωτ. ἐν ἀρχ., πρβλ. Φαῖδρ. 229Β, Πολ. 339Β, κτλ.· ἐνίοτε πρὸς ἔκφρασιν ἀνυπομονησίας, τί μέντοι πρῶτον ἦν, τί πρῶτον ἦν; καὶ τί λοιπὸν ἦτο τὸ πρῶτον; Ἀριστοφ. Νεφ. 787· οὗτος, σὲ λέγω μέντοι ὁ αὐτ. ἐν Βατρ. 171· μετὰ προστ. πρὸς ἐνίσχυσιν προσταγῆς, τουτὶ μέντοι σὺ φυλάττου ὁ αὐτ. ἐν Εἰρ. 1100, πρβλ. Ὄρν. 661, Ξεν. Ἀν. 1. 4, 8· ἐν ἀποκρίσεσι, γελοῖον μεντἄν εἴη, μάλιστα θὰ ἦτο καί..., Πλάτ. Θεαίτ. 158Ε. - Δύναμις προστίθεται συναπτομένου καὶ τοῦ γε, μέντοι γε Ξεν. Κύρ. 5. 5, 24, κτλ.· ἀλλ’ ἐν τῷ συνδυασμῷ γε μέντοι, τό γε ἀνήκει εἰς τὴν προηγουμένην λέξιν, Αἰσχύλ. Ἀγ. 938, Σοφ. Ο. Τ. 778, 1292, κτλ., ἴδε Pors. εἰς Εὐρ. Ἑκ. 604· ὡσαύτως, ὅμως γε μ. Ἀριστοφ. Βάτρ. 61. - καί... μέντοι, ἐν χρήσει ἐπὶ διηγήσεων, κτλ., ὅπως προσθῇ τι ἄξιον σημειώσεως, νῦν σοι καιρός ἐστιν ἐπιδείξασθαι τὴν παιδείαν, καὶ φυλάξασθαι μέντοι..., Ξεν. Ἀν. 4. 6, 15, πρβλ. 1. 8, 20, Πλάτ. Πρωτ. 339C, Θεαίτ. 143Β· - ἀλλὰ μέντοι, ἀλλὰ κατ’ ἀλήθειαν, ἀλλὰ τῷ ὄντι, Ξεν. Ἀν. 4. 6, 16, Πλάτ. Πολ. 331Ε, κτλ. - Ἐν τῇ κράσει μεντἄν, δηλ. μέντοι ἄν, ἑκατέρα τῶν λέξεων τηρεῖ τὴν ἑαυτῆς δύναμιν καὶ σημασίαν, ὡς ἐν Σοφ. Αἴ. 86, Δημ. 16. 24, κτλ. Γ. περὶ τοῦ μὲν τιθεμένου κατόπιν ἑτέρων μορίων, ὅρα ἕκαστον μόριον. Δ. Θέσις τοῦ μέν. Ὡς τὸ δέ, συνήθως κεῖται ὡς ἡ δευτέρα λέξις ἐν τῇ προτάσει. Ἀλλ’ ὅταν πρότασις ἄρχηται διὰ λέξεων κοινῶν εἰς τὰς ὑποκειμένας αὐτῇ προτάσεις, τότε τὸ μὲν λαμβάνει θέσιν κατόπιν ἄλλων λέξεων ἐν τῇ πρώτῃ προτάσει, ὡς ἥδε γὰρ γυνὴ δούλη μέν, εἴρηκεν δ’ ἐλεύθερον λόγον Σοφ. Τρ. 63· οἱ Ἀθηναῖοι ἐτάξαντο μέν..., ἡσύχαζον δέ..., Θουκ. 4. 73, πρβλ. 113, κτλ. Προστίθεται ὡσαύτως καὶ εἰς ἄλλας ἐμφαινούσας ἀντίθεσιν, ὡς πρῶτον μέν, τότε μέν, ἐγὼ μέν, καὶ ὅταν ἔτι αἱ λέξεις αὗται δὲν ἔχωσι τὴν πρώτην θέσιν ἐν τῇ προτάσει· ἐνίοτε ὅμως προηγεῖται τῶν τοιούτων λέξεων, ὡς μὲν ἐγὼ οἶμαι Πλάτ. Φαῖδρ. 228Β· ὡς μέν τινες ἔφασαν Ξεν. Κύρ. 5. 2, 28. Συνήθως δὲ τίθεται μεταξὺ τοῦ ἄρθρου καὶ τοῦ ὀνόματος ἢ τῆς προθέσεως καὶ τῆς συντακτικῆς αὐτῆς πτώσεως, οἷον οἱ μὲν στρατιῶται, τὸ μὲν πλῆθος, περὶ μὲν τούτων, κτλ.· ἀλλ’ ἐὰν ἔμφασίς τις ἰδιαιτέρα δίδηται εἰς τὸ ὄνομα, τὸ τοιοῦτον ἐνίοτε παραμελεῖται, ὡς, οἱ Τεγεᾶται μὲν ἐπηυλίσαντο, Μαντινῆς δὲ ἀπεχώρησαν Θουκ. 4. 134· ἀνὰ τὸ σκοτεινὸν μέν..., ὁ αὐτ. 3. 22. ΙΙ. τὸ μὲν συχνάκις ἐπαναλαμβάνεται ἐν τῇ αὐτῇ προτάσει, 1) ὁπόταν πλὴν τῆς ἀντιθέσεως τῶν δύο κυρίων προτάσεων δευτερεύουσά τις ἀντίθεσις εἰσάγηται εἰς τὴν πρώτην ἐξ αὐτῶν, ὁ μὲν ἀνὴρ τοιαῦτα μὲν πεποίηκε, τοιαῦτα δὲ λέγει, ὑμῶν δέ.…, Ξεν. Ἀν. 1. 6, 9, πρβλ. 5. 8, 24, Θουκ. 8. 104, Δημ. 299. 19 κἑξ., 689. 19 κἑξ. 2) τὸ μὲν δύναται νὰ ἐπαναληφθῇ ἐν τῇ ἀποδόσει μετὰ τῆς δεικτικῆς ἀντωνυμίας, τὸν μὲν καλέουσι θέρος, τοῦτον μὲν προσκυνέουσι, τὸν δὲ χειμῶνα…, Ἡρόδ. 2. 121· ὅσοι μὲν δὴ νομοῦ τοῦ Θηβαίου εἰσί, οὗτοι μέν νυν… αἶγας θύουσι· ὅσοι δέ… νομοῦ τοῦ Μενδησίου εἰσί, οὗτοι δέ… ὄϊς θύουσι αὐτόθι 42, πρβλ. 3. 108, κ. ἀλλ.· ὅτε μέν με οἱ ἄρχοντες ἔταττον…, τότε μὲν ἔμενον...· τοῦ δὲ θεοῦ τάττοντος, ἐνταῦθα δέ… Πλάτ. Ἀπολ. 28Ε. - πρβλ. Buttm. εἰς Δημ. κατὰ Μειδ. σελ. 154 κἑξ. 3) ὅταν τὸ μὲν κεῖται ἀπολύτως, συχνάκις ἀκολουθεῖται ὑπὸ ἑτέρου μὲν ἀντιθετικοῦ, εἰ μὲν οὖν ἡμεῖς μέν… ποιοῦμεν Πλάτ. Πολ. 421Α. ΙΙΙ. τὸ μὲν ἐνίοτε παραλείπεται παρὰ τοῖς Ποιηταῖς, ἀλλ’ οὕτως ὥστε νὰ νοῆται ἐκ τοῦ ἑπομένου δέ, ἐλευθεροῦτε πατρίδ’, ἐλευθεροῦτε δὲ παῖδας Αἰσχύλ. Πέρσ. 403· πρβλ. Ellendt Λεξικ. Σοφοκλ. 1. 388.

French (Bailly abrégé)

particule affirmative touj. placée après un mot;
1 abs., au sens d’un adv. vraiment, certainement, certes : ἀνδρὸς μὲν τόδε σῆμα πάλαι κατατεθνηῶτος IL certes, voilà le tombeau d’un guerrier mort depuis longtemps ; particul. dans des réponses faites avec une certaine force : θέλεις τι μεῖζον ἢ κατακτεῖναί μ’ ἐλών ; -- ἐγὼ μὲν οὐδέν SOPH veux-tu plus encore que ma mort ? -- non certes, (elle me suffit) ; dans des locutions formées par l’adjonction de μέν à d’autres particules d’affirmation : ἦ μέν, certainement et véritablement ; καὶ μέν, et certes ; γε μέν, oui certes ; οὐ μέν, vraiment pas, sûrement pas ; οὐδὲ μὲν οὐδέ, mais même assurément pas, cependant aussi précisément pas;
2 en corrélation avec d’autres particules, surtout avec δέ, pour marquer l’opposition entre deux membres de phrase : φανερῶς μὲν οὐ, κρύφα δέ THC non ouvertement, mais en secret ; τοῖς μὲν ἐδόκει βέλτιστον εἶναι καταμεῖναι, τοῖς δὲ πολλοῖς οὐ XÉN les uns jugeaient préférable d’attendre de pied ferme, mais non le plus grand nombre ; εἰ μὲν…, εἰ δέ, etc. si d’une part…, si au contraire, ou mais si, etc. ; ἐὰν μὲν…, ἐὰν δέ, etc. XÉN m. sign. ; εἰ μὲν…, εἰ δὲ μή XÉN si…, sinon ; ὁ μὲν…, ὁ δέ, l’un…, l’autre ; οἱ μὲν…, οἱ δέ, les uns…, les autres ; τὸ μὲν…, τὸ δέ, d’une part…, de l’autre ; τοῦτο μὲν…, τοῦτο δέ, d’un côté…, de l’autre ; ἅμα μὲν…, ἅμα τότε μὲν…, τότε δέ, tantôt…, tantôt ; μὲν οὖν, sans aucun doute ; πάνυ μὲν οὖν, μάλιστα μὲν οὖν, tout à fait, parfaitement, très certainement ; ou plutôt, au contraire : ὡς ἄτοπον τὸ ἐνύπνιον, ὦ Σώκρατες -- ἐναργὲς μὲν οὖν, ὥς γέ μοι δοκεῖ, ὦ Κρίτων PLAT voilà un songe étrange, Socrate. -- Il est plutôt clair, ce me semble, Criton ; donc, d’après cela, comme il résulte de cela, effectivement ; en outre, μέν se lie avec d’autres particules (v. ci-dessus, au sens de certes, ἦ μέν, καὶ μέν, οὐ μέν, etc.), p. ex. μὲν ἄρα, certes ; μὲν γάρ, car c’est que ; ou en effet, oui vraiment, oui certes ; μὲν δή, oui certes, μέν γε, du moins ; μέν τοι, d’ord. écrit μέντοι, certainement, en tout cas, assurément ; au sens corrélatif pourtant, néanmoins ; μέντοι γε, m. sign. ; ἀλλὰ μέντοι, mais pourtant, seulement à la vérité ; καὶ μέντοι, et remarquez bien, et cela étant bien compris, et naturellement.
Étymologie: affaiblissement de μήν, également particule affirmative ; cf. δέ et δή.

English (Autenrieth)

(μήν): (1) the same as μήν, in truth, indeed, certainly, Il. 7.89, Il. 1.267, Od. 3.351; sometimes might be written μήν, as the scansion shows, Il. 7.389, Il. 22.482; freq. to emphasize a pronoun or another particle, and of course not always translatable, τοῦ μέν, ἦ μέν, καὶ μέν, οὐ μέν, οὐδὲ μὲν οὐδέ, ζ 13, Il. 2.703. —(2) in correlation, μέν without losing the force above described calls attention to what follows, the following statement being introduced by δέ, αὐτάρ, or some other adversative word. μέν in correlation may sometimes be translated to be sure (quidem), although, but oftener does not admit of translation. It should be remembered that μέν is never a connective, that it always looks forward, never backward. Its combinations with other particles are various.