ὑφίημι: Difference between revisions
ἡγούμενος τῶν ἡδονῶν ἀλλ' οὐκ ἀγόμενος ὑπ' αὐτῶν → of his pleasures he was the master and not their servant
m (Text replacement - "(*UTF)(*UCP)(Moy.<\/b><\/i> )([\p{Greek}]+)μαι " to "$1$2μαι ") |
m (Text replacement - "]]μαι " to "μαι]] ") |
||
Line 11: | Line 11: | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<i>f.</i> ὑφήσω, <i>ao.</i> ὑφῆκα, <i>etc.</i><br /><b>A.</b> <i>tr.</i> laisser aller en dessous <i>ou</i> en bas :<br /><b>I.</b> envoyer sous, faire aller sous, placer sous : δᾷδα πυρᾷ PLUT une torche sous un bûcher ; <i>particul.</i> mettre sous les yeux, exposer : δέλεάρ τινι PLUT une amorce sous les yeux de qqn;<br /><b>II.</b> envoyer par-dessous main, envoyer secrètement ; suborner, aposter, acc. ; suborner <i>ou</i> envoyer secrètement qqn pour tramer une intrigue : ἐνέδραν τινί PLUT tendre un piège à qqn;<br /><b>III.</b> faire tomber <i>ou</i> laisser tomber, <i>d'où</i><br /><b>1</b> faire descendre, abaisser, baisser : [[ἱστόν]] IL un mât ; τινι [[τὰς]] ῥάβδους PLUT abaisser les faisceaux devant qqn <i>en parl. des licteurs à Rome ; fig.</i> ὑφιέναι τὸ [[ἄγαν]] [[τοῦ]] φρονήματος PLUT rabattre un orgueil excessif;<br /><b>2</b> laisser tomber, relâcher, abandonner : [[σῶμα]] ἀλγηδόσι EUR abandonner un corps aux souffrances ; <i>fig.</i> permettre, concéder : ὑφιέντες τὴν χώραν [[ἤδη]] ἡμετέραν [[εἶναι]] XÉN laissant cette terre être désormais nôtre, <i>càd</i> nous l'abandonnant désormais;<br /><b>B.</b> <i>intr.</i> se relâcher de : τῆς ὀργῆς HDT de sa colère ; [[τοῦ]] φρονήματος PLUT de son orgueil ; οὐδὲν ὑπιέντες HDT ne cédant en rien;<br /><i><b>Moy.</b></i> [[ | |btext=<i>f.</i> ὑφήσω, <i>ao.</i> ὑφῆκα, <i>etc.</i><br /><b>A.</b> <i>tr.</i> laisser aller en dessous <i>ou</i> en bas :<br /><b>I.</b> envoyer sous, faire aller sous, placer sous : δᾷδα πυρᾷ PLUT une torche sous un bûcher ; <i>particul.</i> mettre sous les yeux, exposer : δέλεάρ τινι PLUT une amorce sous les yeux de qqn;<br /><b>II.</b> envoyer par-dessous main, envoyer secrètement ; suborner, aposter, acc. ; suborner <i>ou</i> envoyer secrètement qqn pour tramer une intrigue : ἐνέδραν τινί PLUT tendre un piège à qqn;<br /><b>III.</b> faire tomber <i>ou</i> laisser tomber, <i>d'où</i><br /><b>1</b> faire descendre, abaisser, baisser : [[ἱστόν]] IL un mât ; τινι [[τὰς]] ῥάβδους PLUT abaisser les faisceaux devant qqn <i>en parl. des licteurs à Rome ; fig.</i> ὑφιέναι τὸ [[ἄγαν]] [[τοῦ]] φρονήματος PLUT rabattre un orgueil excessif;<br /><b>2</b> laisser tomber, relâcher, abandonner : [[σῶμα]] ἀλγηδόσι EUR abandonner un corps aux souffrances ; <i>fig.</i> permettre, concéder : ὑφιέντες τὴν χώραν [[ἤδη]] ἡμετέραν [[εἶναι]] XÉN laissant cette terre être désormais nôtre, <i>càd</i> nous l'abandonnant désormais;<br /><b>B.</b> <i>intr.</i> se relâcher de : τῆς ὀργῆς HDT de sa colère ; [[τοῦ]] φρονήματος PLUT de son orgueil ; οὐδὲν ὑπιέντες HDT ne cédant en rien;<br /><i><b>Moy.</b></i> [[ὑφίεμαι]] (<i>f.</i> ὑφήσομαι, <i>ao.</i> ὑφηκάμην, <i>ao.2</i> ὑφείμην, <i>etc.</i>);<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> abaisser, baisser, <i>particul.</i> ὑφ. (<i>s.e.</i> τὰ [[ἱστία]]) carguer les voiles ; [[ἐν]] κακοῖς μοι [[πλεῖν]] ὑφειμένῃ δοκεῖ SOPH il me paraît sage dans le malheur de naviguer les voiles baissées, <i>càd</i> d’être humble ; [[ὑφέσθαι]] μοι δοκεῖς AR tu m'as l'air de carguer tes voiles, <i>càd</i> d’en rabattre;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i> <b>1</b> s'introduire sous, se glisser sous <i>ou</i> dans : κατὰ οἴκους [[ὡς]] ἐχίδνα SOPH dans les demeures comme une vipère ; ὑφ. καὶ ἐνδύεσθαι σώμασι PLUT se glisser et s'introduire dans des corps;<br /><b>2</b> <i>fig.</i> se porter sous, s'exposer à, s'offrir à : κατθανεῖν ὑφειμένη EUR prête à mourir;<br /><b>3</b> se retirer de, céder : τινι céder à qqn, être inférieur à qqn ; ὑφ. τινί τινος PLUT céder à qqn en qch ; ὑφ. οὐδενὶ τῆς [[ἄνω]] ὁδοῦ LUC ne permettre à personne de remonter vers la terre ; οὐδενὶ ὑφ. avec l'inf. : ne permettre à personne de;<br /><b>4</b> se relâcher de, gén..<br />'''Étymologie:''' [[ὑπό]], [[ἵημι]]. | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru |
Revision as of 20:11, 28 November 2022
English (LSJ)
Ion. ὑπίημι Hdt.1.156, al.:—
A let down, lower, ἱστόν Il.1.434, h.Ap.504, cf. Poll.1.107; ὑφίημι τὸ ἱστίον lower sail, Sch.S.El.335 (v. infr. III); ὑφίημι τὰς ῥάβδους, of lictors, Plu.Pomp.19.
2 put under, ὑπὸ δὲ θρῆνυν ποσὶν ἥσει Il.14.240, cf. Od.19.57; ὑφείσθωσαν ὑπὸ τοὺς βρόχους X.Cyn.10.2; put a young one under its dam, put it to suck, ὑπ' ἔμβρυον ἧκεν ἑκάστῃ Od.9.245,309; ὑφίητι (Dor.) τὰ μοσχία Theoc.4.4:—but in Med., μαστοῖς ὑφεῖτο = put it to her own breasts, to suckle it, E.Ph.31.
b put female to male, Palaeph.39.
3 ὑφίημι τινά engage any one secretly, prepare him to play a part, suborn, ὑφεὶς μάγον τοιόνδε S.OT387, cf. Pl.Ax.368e: hence in pf. part. Pass., ὡς ἔχιδν' ὑφειμένη like a snake lurking, S.Ant.531: also ἐνέδρας πολλὰς ὑφείς Plu.Pyrrh.30, cf. Anon. ap. Suid. s.v. ὑφέντες; ἐνσχεθεὶς ταῖς πάγαις ἂς ἄλλοις ὑφῆκε Ael.Fr.22; δέλεαρ αὐτῷ δέκα σπείρας ὑφῆκεν Plu. Pomp.20, cf. Per.13.
4 give up, surrender, σῶμ' ὑφεῖσ' ἀλγηδόσι E.Med.24; ὑ. τὴν χώραν ἡμετέραν εἶναι X.An.3.5.5.
5 let down, relax, τὸ ἄγαν τινός Plu.2.68e.
II intr., slacken, relax, or abate from a thing, c. gen., ὑπεὶς τῆς ὀργῆς Hdt.1.156; τῆς ἀγνωμοσύνης Id.9.4, cf. E.Ion847; πολὺ τῆς ὁρμῆς ὑφεικώς D.Chr.11.95: abs., give in, abate, οὐδὲν ὑπιέντες Hdt.7.162:—Med., ὑπίεσθαι τῆς ὀργῆς Id.2.121.δ; ὕφεσθε τοῦ τόνου Ar.V.337; τοῦ μέγα φρονεῖν X.Cyr.7.5.62; τῆς δυνάμεως μηδέν Id.Mem.4.3.17; of things, τὸ ὕδωρ ὑπίεται τοῦ ψυχροῦ = abates from... Hdt.4.181; οὐ πόνων ὑ. X.Ages.7.1; τοῦ στόματός γε ὑφίημι = I give way as to it, Id.Smp.5.7: yield, give way, D.H. 8.84; τοῖς πολεμίοις Id.Cyr.5.2.12; φρονήματος οὐδενὶ . . ὑφιέμενος = inferior to none in spirit, Plu.Cat.Mi.1, cf. Id.2.54c; ὑ. τῆς ἐμπειρίας Jul.Or.2.53d; ὑ. τινὶ τῆς ὁδοῦ Luc.Luct. 2; give up, τῶν ἐκ τῆς ἀρχῆς προσόδων Jul.Or.1.19c: c. dat. et inf., οὐδενὶ ὑφείμην ἂν ἥδιον ἐμοῦ βεβιωκέναι X.Mem.4.8.6, cf. HG7.4.9, Oec.12.14.
III Med. and Pass., lower one's sails (v. supr. 1.1), Archil. (?) in PLit.Lond.54, Ar.Ra.1220: mostly in pf. part., ἐν κακοῖς μοι πλεῖν ὑφειμένῃ δοκεῖ = to run with lowered sails, i. e. to lower one's tone, S.El.335; so ὑφειμένοις πλέων ἱστίοις καὶ ταπεινοῖς Plu.Luc.3: metaph., τῆς φωνῆς ὑφειμένης ἐπαρθείσης δὲ μή Phld.Rh.1.199S., cf. Philostr.Im.1.22, Aristaenet.1.3; τὸ ὑφειμένον = diminution, Thphr.CP6.14.12; μισθῶν ὑφειμένων = at reduced wages, PTeb.5.251 (ii B. C.); ὑφειμένα χρώματα = pale colours, Steph. in Gal.1.250 D.: c. gen., ὑφεῖσθαί τινος to descend lower in the scale than, be inferior to, Procl.Inst.18, Dam.Pr.34: abs., ὑφείμενος Plot.6.4.11, Procl.Inst.24, al.
2 σῴζω νεοσσοὺς ὄρνις ὢς ὑφειμένη = like a cowering hen,—or perhaps with my nestlings under me, E.HF72.
3 submit, X.An.3.1.17, 3.2.3, al.: c. inf., κατθανεῖν ὑφειμένη = submissively prepared to die, E.Alc.524.
French (Bailly abrégé)
f. ὑφήσω, ao. ὑφῆκα, etc.
A. tr. laisser aller en dessous ou en bas :
I. envoyer sous, faire aller sous, placer sous : δᾷδα πυρᾷ PLUT une torche sous un bûcher ; particul. mettre sous les yeux, exposer : δέλεάρ τινι PLUT une amorce sous les yeux de qqn;
II. envoyer par-dessous main, envoyer secrètement ; suborner, aposter, acc. ; suborner ou envoyer secrètement qqn pour tramer une intrigue : ἐνέδραν τινί PLUT tendre un piège à qqn;
III. faire tomber ou laisser tomber, d'où
1 faire descendre, abaisser, baisser : ἱστόν IL un mât ; τινι τὰς ῥάβδους PLUT abaisser les faisceaux devant qqn en parl. des licteurs à Rome ; fig. ὑφιέναι τὸ ἄγαν τοῦ φρονήματος PLUT rabattre un orgueil excessif;
2 laisser tomber, relâcher, abandonner : σῶμα ἀλγηδόσι EUR abandonner un corps aux souffrances ; fig. permettre, concéder : ὑφιέντες τὴν χώραν ἤδη ἡμετέραν εἶναι XÉN laissant cette terre être désormais nôtre, càd nous l'abandonnant désormais;
B. intr. se relâcher de : τῆς ὀργῆς HDT de sa colère ; τοῦ φρονήματος PLUT de son orgueil ; οὐδὲν ὑπιέντες HDT ne cédant en rien;
Moy. ὑφίεμαι (f. ὑφήσομαι, ao. ὑφηκάμην, ao.2 ὑφείμην, etc.);
I. tr. abaisser, baisser, particul. ὑφ. (s.e. τὰ ἱστία) carguer les voiles ; ἐν κακοῖς μοι πλεῖν ὑφειμένῃ δοκεῖ SOPH il me paraît sage dans le malheur de naviguer les voiles baissées, càd d’être humble ; ὑφέσθαι μοι δοκεῖς AR tu m'as l'air de carguer tes voiles, càd d’en rabattre;
II. intr. 1 s'introduire sous, se glisser sous ou dans : κατὰ οἴκους ὡς ἐχίδνα SOPH dans les demeures comme une vipère ; ὑφ. καὶ ἐνδύεσθαι σώμασι PLUT se glisser et s'introduire dans des corps;
2 fig. se porter sous, s'exposer à, s'offrir à : κατθανεῖν ὑφειμένη EUR prête à mourir;
3 se retirer de, céder : τινι céder à qqn, être inférieur à qqn ; ὑφ. τινί τινος PLUT céder à qqn en qch ; ὑφ. οὐδενὶ τῆς ἄνω ὁδοῦ LUC ne permettre à personne de remonter vers la terre ; οὐδενὶ ὑφ. avec l'inf. : ne permettre à personne de;
4 se relâcher de, gén..
Étymologie: ὑπό, ἵημι.
Russian (Dvoretsky)
ὑφίημι: ион. ὑπίημι тж. med.
1 спускать, опускать (ἱστὸν προτόνοισιν Hom., Hes.): ὑφεῖναί τινι τὰς ῥάβδους Plut. (в Риме) опустить ликторские пучки перед кем-л. (салют старшему военачальнику); ὑφειμένοις πλεῖν τοῖς ἱστίοις Plut. плыть со спущенными парусами;
2 med. убирать паруса Soph.: ὑφέσθαι μοι δοκεῖ Arph. надо, по-моему, убрать паруса, т. е. действовать без шума;
3 подставлять, подкладывать (ὑπὸ δὲ θρῆνυν ποσὶν ἦκεν Hom.): ὑφεῖναι δᾷδα τῇ πυρᾷ Plut. поднести факел к костру; οἱ περίδρομοι ὑφείσθωσαν ὑπὸ τοὺς βρόχους Xen. стяжные веревки должны быть продеты в петли; ὑφίεσθαι μαστοῖς (sc. βρέφος) Eur. приставлять младенца к груди, т. е. кормить грудью; νεοσσοὺς ὄρνις ὑφειμένη Eur. птица, закрывшая своим телом птенцов; ὑ. ἐνέδρας πολλάς Plut. выставлять много засад; δέλεάρ τινι ὑφεῖναί τι Plut. выставить что-л. в качестве приманки для кого-л.;
4 преподносить, дарить (τί τινι Plut.);
5 досл. подсылать, перен. подговаривать (τινα Soph., Plat.);
6 упускать: εἰ ὑφήσεις τοῦδ᾽, ἀπαλλάξει βίου Eur. если ты этого не сделаешь, ты погибнешь; οὐ πόνων ὑφίεσθαι Xen. не уклоняться от труда;
7 ослаблять, уменьшать: τὸ ἄγαν ὑ. τοῦ φρονήματος Plut. умерять (свою) гордыню;
8 преимущ. med. ослабевать, смягчаться: ὑ. или ὑπίεσθαι τῆς ὀργῆς Her. смягчаться в своем гневе; ὑ. τοῦ ἀπειθεῖν Xen. становиться менее упрямым: ὑπίεσθαι τοῦ ψυχροῦ Her. становиться менее холодным; ὕφεσθε τοῦ τόνου Arph. понизьте голос, говорите тише;
9 преимущ. med. уступать, предоставлять, покоряться: ὑφίεσθαί τινος Xen. уступать в чем-л., соглашаться с чем-л.; οὐδὲν ὑπείς Her. ни в чем не делая уступок; ὑ. τι ἡμέτερον εἶναι Xen. предоставлять что-л. в наше распоряжение, отдавать нам; τοῖς πολεμίοις οὔποθ᾽ ὑφίεσθαι Xen. никогда не отступать перед врагами; μὴ ὑφίεσθαι, ἀλλὰ πειρᾶσθαι ὅπως σωζώμεθα Xen. (нам следует) не отчаиваться, а пытаться спастись; φρονήματος οὐδενὶ ὑφιέμενος Plut. никому не уступающий в благоразумии; οὐδενὶ τῆς ἄνω ὁδοῦ ὑφίεσθαι Luc. никому не разрешать вернуться; σῶμ᾽ ὑφεῖσ᾽ ἀλγηδόσι Eur. (Медея) целиком поглощенная своими страданиями; κατθανεῖν ὑφειμένη Eur. готовая умереть;
10 med. вползать, подкрадываться (κατ᾽ οἴκους ὡς ἔχιδνα Soph.; σώμασι Plut.).
Greek (Liddell-Scott)
ὑφίημι: Ἰων. ὑπίημι Ἡρόδ.· μέλλ. ὑφήσω· (ἴδε ἵημι). Ἀφίνω πρὸς τὰ κάτω, χαμηλώνω, καταβιβάζω, χαλῶ, ἱστὸν δ’ ἱστοδόκῃ πέλασαν προτόνοισιν ὑφέντες Ἰλ. Α. 434, πρβλ. Πολυδ. Α΄, 107· ὑφ’ ἱστία, Λατ. submittere vela, Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἀπόλλ. 504 (ἴδε κατωτ. ΙΙΙ)· ἐκέλευσεν ὑφεῖναι τὰς ῥάβδους, ἐκέλευσε τοὺς ῥαβδούχους νὰ καταβιβάσωσι τὰς ῥάβδους χάριν τιμῆς, Πλουτ. Πομπ. 19. 2) θέτω ὑποκάτω, ὑπὸ δὲ θρῆνυν ποσὶν ἧκεν Ἰλ. Ξ. 240, Ὁδ. Τ. 57· τι ὑπό τι Ξεν. Κυνηγ. 10, 2· ― θέτω τὸ νεογνὸν ὑπὸ τὴν μητέρα του ὅπως θηλάσῃ, ὑπ. ἔμβρυον ἧκεν ἑκάστῃ Ὀδ. Ι. 205, 309· ὑφίητι τὰ μοσχία Θεόκρ. 4. 4· ἀλλ’ ἐν τῷ μέσ. τύπῳ, ὑφίεσθαι μαστοῖς, θέτω τὸ νεογνὸν ὑπὸ τοὺς ἰδίους μου μαστούς, θηλάζω αὐτό, Εὐρ. Φοίν. 31. 3) ὑφ. τινά, πέμπω τινὰ κρυφίως χάριν ἰδιοτελοῦς σκοποῦ, παρασκευάζω αὐτὸν ὅπως ὑποκριτικῶς πράξῃ τι χάριν ἐμοῦ, Λατ. submittere, (πρβλ. ὑφεῖσα), ὑφεὶς μάγον τοιόνδε μηχανορράφον, δόλιον, ἀγύρτην Σοφ. Οἰδ. Τύρ. 387, ἴδε Σουΐδ. ἐν λ. ὑφείς, πρβλ. Πλάτ. Ἀξίοχ. 368D· ἐντεῦθεν ἐν τῇ μετοχ. τοῦ παθ. πρκμ., ὡς ἔχιδν’ ὑφειμένη, ἐλλοχῶσα, Σοφ. Ἀντ. 531· ― ὡσαύτως, ὑφ. ἐνέδραν τινὶ Πλουτ. Πύρρ. 30· πάγας τινὶ Σουΐδ.· δέλεαρ ὑπ. τί τινι Πλουτ. Πομπ. 20, πρβλ. Περικλ. 13. 4) παραδίδωμι, σῶμ’ ὑφεῖσ’ ἀλγηδόσι Εὐρ. Μήδ. 24· ὑφ. χώραν ἡμετέραν εἶναι Ξεν. Ἀν. 3. 5. 5. 5) χαλαρώνω, μετριάζω, κατευνάζω, τὸ ἄγαν τινὸς Πλούτ. 2. 68Ε. ΙΙ. ἀμετάβ., μετὰ γεν. μετριάζω, ὑπεὶς τῆς ὀργῆς Ἡρόδ. 1. 156· τῆς ἀγνωμοσύνης ὁ αὐτ. 9. 4, πρβλ. Εὐριπίδ. Ἴωνα 847, Ἡρακλ. Μαιν. 866· ἀπολ., ὑποχωρῶ, οὐδὲν ὑπιέντες Ἡρόδ. 7. 162· ― οὕτω καὶ ἐν τῷ μέσ., ὑπίεσθαι τῆς ὀργῆς ὁ αὐτ. 2. 121, 4· ὕφεσθε τοῦ τόνου Ἀριστοφ. Σφ. 337· τοῦ μέγα φρονεῖν Ξεν. Κύρ. Παιδ. 7. 5, 62· τῆς δυνάμεως μηδὲν ὁ αὐτ. ἐν Ἀπομν. 4. 3. 17· τῆς χώρας Διονύσ. Ἁλ. 8. 84· οὕτως ἐπὶ πραγμάτων, τὸ ὕδωρ ὑπίεται τοῦ ψυχροῦ, ἐλαττοῦται ἡ ψυχρότης αὐτοῦ, Ἡρόδ. 4. 181· οὐ πόνων ὑφ. Ξεν. Ἀγησ. 7. 1· τοῦ στόματός γε ὑφ., ὑποχωρῶ ὡς πρὸς τό..., ὁ αὐτ. ἐν Συμπ. 5. 7· ― μετὰ δοτ., ὑποχωρῶ εἴς τινα, τοῖς πολεμίοις ὁ αὐτ. ἐν Κύρου Παιδ. 5. 2, 12· φρονήματος οὐδενί... ὑφιέμενος, οὐδενὸς κατώτερος κατὰ τὸ φρόνημα, Πλουτ. Κάτων Νεώτ. 1, πρβλ. τὸν αὐτ. 2. 54C, Wytt.· ὑφ. τινὶ τῆς ὁδοῦ Λουκ. περὶ Πένθ. 2· ― μετὰ δοτ. καὶ ἀπαρ., οὐδενὶ ὑφείμην ἂν ἥδιον ἐμοῦ βεβιωκέναι Ξεν. Ἀπομν. 4. 8, 6, πρβλ. Ἑλλ. 7. 4, 9, Οἰκ. 12. 24. ΙΙΙ. ἐν τῷ μέσ. καὶ παθ., καταβιβάζω τὰ ἱστία (ἴδε Ι. 1), Ἀριστοφ. Βάτρ. 1220· ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον κατὰ μετοχ. πρκμ., ἐν κακοῖς μοι πλεῖν ὑφειμένῃ δοκεῖ, συνεσταλμένοις τοῖς ἱστίοις, δηλ. μετὰ μετριότητος, ὡς τὸ Λατ. summisse agere, Σοφ. Ἠλ. 335· οὕτως, ὑφειμένοις πλέων ἱστίοις καὶ ταπεινοῖς Πλουτ. Λούκουλλ. 3· μεταφορ., ὑφειμένῃ τῇ φωνῇ, «ἐκλελυμένῃ» Ἀνώνυμ. παρὰ Σουΐδ.· τὸ ὑφειμένον, ἡ ἐλάττωσις, Θεοφρ. περὶ Φυτ. Αἰτ. 6. 14, 12. 2) σώζω νεοσσοὺς ὄρνις ὡς ὑφειμένη..., ὡς ὄρνις καλύπτουσα αὐτοὺς ὑπὸ τὰς πτέρυγάς μου, (ὁ Kirchhoff. διορθοῖ ὑφειμένους οὐχὶ ἀπιθάνως), Εὐρ. Ἡρακλ. Μαιν. 72. 3) καθόλου, παραμελῶ ἐμαυτόν, καὶ μὴν εἰ ὑφησόμεθα καὶ ἐπὶ βασιλεῖ γενησόμεθα, ἐὰν παραμελήσωμεν ἑαυτοὺς καὶ πέσωμεν ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν τοῦ βασιλέως, Ξεν. Ἀν. 3. 1, 17., 3. 2, 3, κ. ἀλλ. ― μετ’ ἀπαρ., κατθανεῖν ὑφειμένη Εὐρ. Ἄλκ. 524. ― Ἐπίρρ. ὑφειμένως, «ἐνδεδομένως ἢ ἐκλελυμένως» Σουΐδ.
English (Autenrieth)
aor. 2 part. ὑφέντες: let under or down, lower, Il. 1.434†.
Greek Monolingual
και ιων. τ. ὑπίημι Α ἵημι
1. (σχετικά με ιστίο) κατεβάζω
2. (για ραβδούχο) κατεβάζω την ράβδο μου μπροστά σε κάποιον σε ένδειξη σεβασμού
3. τοποθετώ κάτι κάτω από κάτι άλλο («ὑπὸ δὲ θρῆνυν ποσὶν ἥσει», Ομ. Ιλ.)
4. (ιδίως) βάζω τα νεογνά κάτω από τη μητέρα για να θηλάσουν
5. στέλνω κάποιον σε έναν τόπο κρυφά για ιδιοτελή σκοπό ή σχεδιάζω μηχανορραφίες χωρίς να γίνομαι αντιληπτός («ὑφεὶς μάγον τοιόνδε μηχανορράφον, δόλιον ἀγύρτην», Σοφ.)
6. μετριάζω, κατευνάζω («ὑφιέναι τὸ ἄγαν τινός», Πλούτ.)
7. (αμτβ.) α) παραιτούμαι από κάτι («Κῡρος... ὑπεὶς τῆς ὀργῆς ἔφη oἱ πείθεσθαι», Ηρόδ.)
β) υποχωρώ
(«ἐπεὶ τοίνυν οὐδέν ὑπιέντες ἔχειν τὸ πᾶν ἐθέλετε», Ηρόδ.)
8. μτφ. παραδίδω («κεῖται δ' ἄσιτος, σῶμ' ὑφεῖσ' ἀλγηδόσι», Ευρ.)
9. (μέσ. και παθ.) ὑφίεμαι
α) (για μητέρα) θηλάζω
β) καλύπτω, προστατεύω («οὓς ὑπὸ πτεροῖς σῴζω νεοσσοὺς ὄρνις ὣς ὑφειμένη», Ευρ.)
γ) εισχωρώ χωρίς να γίνομαι αντιληπτός, τρυπώνω («σύ δ', ἣ κατ' οἴκους ὡς ἔχιδν' ὑφειμένη λήθουσά μ' ἐξέπινες», Σοφ.)
δ) είμαι κατώτερος·ε) (για πράγμ.) ελαττώνομαι («ἀποκλινομένης δὲ τῆς ἡμερης ὑπίεται τοῦ ψυχροῦ [τὸ ὕδωρ]», Ηρόδ.)
στ) (για πρόσ.) υποτάσσομαι σε κάποιον-10. (η μτχ. παθ. παρακμ. ως επίθ.) ὑφείμενος, -ένη, -ον
α) χαλαρωμένος, άτονος
β) (με απρμφ.) πρόθυμος, έτοιμος για κάτι
11. (το ουδ. μτχ. παθ. παρακμ. ως ουσ.) τὸ ὑφείμενον
μείωση, ελάττωση
12. φρ. «ὑφειμένα χρώματα» — αμυδρά, αχνά χρώματα (Στέφ. Αθ.).
Greek Monotonic
ὑφίημι: Ιων. ὑπ-ίημι· μέλ. ὑφήσω· (βλ. ἵημι)·
1. αφήνω προς τα κάτω, ὑφίημι ἱστόν, χαμηλώνω, κατεβάζω τον ιστό, το κατάρτι, σε Ομήρ. Ιλ.· ὑφίημι ἱστία, Λατ. submittere vela, σε Ομηρ. Ύμν.
2. βάζω από κάτω, τί τινι, σε Όμηρ.· τι ὑπό τι, σε Ξεν. βάζω νεογνό κάτω από την μητέρα του, το βάζω να θηλάσει, σε Ομήρ. Οδ., Θεόκρ.· σε Μέσ., λέγεται για μητέρα, ὑφίεσθαι μαστοῖς, βάζει το νεογνό στους μαστούς της, το θηλάζει, σε Ευρ.
3. ὑφίημί τινα, εμπλέκω, χρησιμοποιώ κάποιον κρυφά, τον προετοιμάζω να διαδραματίσει έναν ρόλο, δωροδοκώ, εξαγοράζω, διαφθείρω (μάρτυρα), σε Σοφ. — Παθ., ὡς ἔχιδν' ὑφειμένη, σαν φίδι που κρυφά ξεπροβάλλει, γλιστρά μέσα, στον ίδ.
4. εγκαταλείπω, παραιτούμαι, παραδίνομαι, σε Ξεν.
II. αμτβ., μετριάζω, χαλαρώνω ή κατευνάζω από κάτι, με γεν., ὑπεὶς τῆς ὀργῆς, σε Ηρόδ.· απόλ., υποχωρώ, ελαττώνομαι, οὐδὲν ὑπιέντες, στον ίδ.· επίσης, σε Μέσ., στον ίδ.· ομοίως για πράγματα, τὸ ὕδωρ ὑπίεται τοῦ ψυχροῦ, ελαττώνεται η ψυχρότητά του, στον ίδ.· τοῦ στόματός γε ὑφίημι, υποχωρώ ως προς το, σε Ξεν.· με δοτ., υποκύπτω, υποχωρώ σε κάποιον, τοῖς πολεμίοις, στον ίδ.
III. σε Μέσ. και Παθ.,
1. χαμηλώνω, κατεβάζω τα ιστία, τα πανιά, σε Αριστοφ.· κυρίως σε μτχ. παρακ., πλεῖνὑφειμένῃ δοκεῖ μοι, μου φαίνεται ότι θα έπρεπε να κινηθώ με χαμηλωμένα ιστία, δηλ. να χαμηλώσω τον τόνο μου, με μέτρο να κινηθώ, σε Σοφ.
2. σῴζω νεοσσοὺς ὄρνις ὣς ὑφειμένη, σαν φοβισμένη όρνιθα, ή πιθ. με τους νεοσσούς μου κάτω από τις φτερούγες μου, σε Ευρ.
3. γενικά, υποτάσσομαι, δέχομαι, σε Ξεν.· με απαρ., κατθανεῖν ὑφειμένη, υπάκουα, με πραότητα προετοιμάστηκε να πεθάνει, σε Ευρ.
Middle Liddell
ionic ὑπ-ίημι fut. ὑφ-ήσω [v. ἵημι
I. to let down, ὑφ. ἱστόν to lower the mast, Il.; ὑφ. ἱστία, Lat. submittere vela, Hhymn.
2. to put under, τί τινι Hom.; τι ὑπό τι Xen.:— to put a young one under its dam, put it to suck, Od., Theocr.; in Mid., of the mother, ὑφίεσθαι μαστοῖς to put it to her breast, to suckle it, Eur.
3. ὑφ. τινά to engage any one secretly, to prepare him to play a part, to suborn, Soph.: Pass., ὡς ἔχιδν' ὑφειμένη like a snake secretly introduced, slipped in, Soph.
4. to give up, surrender, Xen.
II. intr. to slacken, relax or abate from a thing, c. gen., ὑπεὶς τῆς ὀργῆς Hdt.; absol. to give in, abate, οὐδὲν ὑπιέντες Hdt.:—so too in Mid., Hdt.; so of things, τὸ ὕδωρ ὑπίεται τοῦ ψυχροῦ abates from its chill, Hdt.; τοῦ στόματός γε ὑφ. I give way as to it, Xen.; c. dat. to yield, give way to any one, τοῖς πολεμίοις Xen.
III. in Mid. and Pass. to lower one's sails, Ar.; mostly in part. perf., πλεῖν ὑφειμένῃ δοκεῖ μοι methinks I should run with lowered sails, i. e. to lower my tone, Soph.
2. σώζω νεοσσοὺς ὄρνις ὣς ὑφειμένη, like a cowering hen, —or perhaps with my nestlings under me, Eur.
3. generally, to submit, Xen.; c. inf., κατθανεῖν ὑφειμένη submissively prepared to die, Eur.
German (Pape)
(ἵημι), ion. ὑπίημι, Her.,
1 herabschicken, herablassen; ἱστὸν ὑφέντες, den Mastbaum niederlassen, Il. 1.434, H.h. Apoll. 504, ἱστία, die Segel herunterlassen, einziehen; ὑφειμένοις τοῖς ἱστίοις πλεῖν Plut. Luc. 3, gew. im med.; auch τινὶ τὰς ῥάβδους, vom Liktor, die Fasces vor Einem senken, Plut. Pomp. 19.
2 darunter schicken, stellen, legen; ὑπὸ θρῆνυν ποσὶν ἧκεν Od. 19.57, wie Il. 14.240; bes. die Jungen an die Mutter und sie saugen lassen, bei Hom. in tmesi, ὑπ' ἔμβρυον ᾑκεν ἑκάστῃ, Od. 9.309, 342; ὑφίητι τὰ μοσχία Theocr. 4.4; und so im med., ὑφίεσθαι μαστοῖς, sich ein Junges an die eigenen Brüste legen, um es zu säugen, Eur. Phoen. 31.
3 heimlich Einen abschicken, heimlich anstiften, wie ὑποπέμπω, subornare; ὑφεὶς μάγον τοιόνδε μηχανορράφον Soph. O.R. 381; Her. 6.103; und pass. sich einschleichen, ἓ κατ' οἴκους ὡς ἔχιδν' ὑφειμένη λήθουσά μ' ἐξέπινες Soph. Ant. 527; vgl. noch Plat. Ax. 368e. – Übtr., nachlassen, z.B. die Zügel, ὑφιέναι τῇ γλώττῃ, der Zunge die Zügel schießen lassen, Philostr.; dah. überlassen, σῶμ' ὑφεῖσ' ἀλγηδόσι Eur. Med. 24; sinken lassen, vermindern, zugeben, Xen. An. 3.5.5. – Und intr. wie das pass. nachlassen, ablassen von Etwas, τῆς ὀργῆς, τῆς ἀγνωμοσύνης, Her. 1.156, 3.52, 9.4; auch ohne den gen., οὐδὲν ὑπιέντες 7.162; τὸ ὕδωρ ὑπίεται τοῦ ψυχροῦ 4.181; ὑφέσθαι τοῦ τόνου Ar. Vesp. 337; schwächer, demütiger werden, sich fügen, nachgeben, τινί τινος, und absolut im pass. sich unterwerfen, sich ergeben, Xen. An. 3.1.17, 3.2.3; nachgeben, Cyr. 6.3.36; τῆς δυνάμεως μηδὲν ὑφίεσθαι Mem. 4.3.17; vgl. νῦν δ' ἐν κακοῖς μοι πλεῖν ὑφειμένῃ δοκεῖ Soph. El. 327, wo man an unser »die Segel einziehen« denken kann; ἀντὶ σοῦ κατθανεῖν ὑφειμένην Eur. Alc. 527, bereit für dich zu sterben; – ὑφειμένος, nachgelassen, abgespannt, schlaff, nachgiebig.