Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

contendo

From LSJ

Χρὴ τῶν ἀγαθῶν διακναιομένων πενθεῖν ὅστις χρηστὸς ἀπ' ἀρχῆς νενόμισται → When a good man is hurt, all who would be called good must suffer with him

Euripides, Alcestis 109-11

Latin > English

contendo contendere, contendi, contentus V :: stretch, draw tight, make taut; draw/bend (bow/catapult); tune; stretch out
contendo contendo contendere, contendi, contentus V :: compete/contend (fight/law), dispute; compare/match/contrast; demand/press for
contendo contendo contendere, contendi, contentus V :: strain/tense; make effort, strive for; speak seriously/passionately; assert
contendo contendo contendere, contendi, contentus V :: hurl, shoot; direct; travel; extend; rush to, be in a hurry, hasten

Latin > English (Lewis & Short)

con-tendo: di, tum, 3, v. a. and n.,
I to stretch, stretch out vigorously, to draw tight, strain.
I Lit. (rare and mostly poet.): arcum, Verg. A. 12, 815; Ov. M. 6, 286; id. R. Am. 435: tormenta, Sisen. ap. Non. p. 258, 27; Cic. Tusc. 2, 24, 57: muscipula, Lucil. ap. Non. p. 181, 31: tenacia vincla, Verg. G. 4, 412: ilia risu, Ov. A. A. 3, 285: pontem in alto, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 21 Müll. (Ann. v. 358 Vahl.): oculi contendunt se, Lucr. 4, 810.— Of stringed instruments, to tune by stretching the strings: ut in fidibus pluribus, si nulla earum ita contenta nervis sit, ut concentum servare possit, Cic. Fin. 4, 27, 75; cf. infra, P. a.—
   B Meton.
   1    (Causa pro effectu.) Of weapons, to shoot, hurl, dart, throw: infensam hastam, Verg. A. 10, 521: tela, id. ib. 12, 815: sagittas nervo, Sil. 1, 323: telum aërias in auras, Verg. A. 5, 520. —
   2    Of places, neutr., to stretch, reach, extend: haec patulum vallis contendit in orbem, Calp. Ecl. 7, 30: Cappadocum gens usque ad Cyrresticam ejus regionem parte suā, quae vocatur Cataonia, contendit, Plin. 6, 8, 8, § 24.—
II Trop. (freq. in prose and poetry); act., to strain eagerly, to stretch, exert, to direct one's mental powers to something, to pursue or strive for earnestly; or neutr., to exert one's self, to strive zealously for something, etc.
   A In gen.
   1    Act.
   (a)    With acc.: magnum fortasse onus, verum tamen dignum, in quo omnis nervos aetatis industriaeque meae contenderem, Cic. Verr. 1, 12, 35; cf.: contendit omnis nervos Chrysippus, ut persuadeat, etc., id. Fat. 10, 21: summas vires de palmā, Lucr. 4, 990: animum in curas, Ov. P. 1, 5, 11: quo se dira libido, Lucr. 4, 1043: tamen id sibi contendendum aut aliter non transducendum exercitum existimabat, Caes. B. G. 4, 17; cf.: id contendere et laborare, ne ea, etc., id. ib. 1, 31; Cic. Verr. 2, 2, 21, § 52: et petere imperium populi et contendere honores, Varr. ap. Non. p. 259, 32.—
   (b)    With inf., to exert one's self vigorously to do something, to apply one's self with zeal to, to go to: hunc locum duabus ex partibus oppugnare contendit, Caes. B. G. 5, 21: summā vi transcendere in hostium naves, id. ib. 3, 15: fugā salutem petere, id. ib. al.; Quint. 10, 1, 125: neque ego nunc hoc contendo ... mutare animum, sed, etc., Cic. Q. Fr. 1, 1, 13, § 38.—
   2    Neutr.: quantum coniti animo potes, quantum labore contendere ... tantum fac ut efficias, Cic. Off. 3, 2, 6.— With ut: quántum potero voce contendam, ut populus hoc Romanus exaudiat, Cic. Lig. 3, 6; so, remis, ut eam partem insulae caperet, Caes. B. G. 5, 8 et saep.: contende quaeso atque elabora, ut, etc., Cic. Q. Fr. 1, 1, 14, § 42.—Absol.: vociferarer et, quantum maxime possem, contenderem, Cic. Fl. 16, 38 al.: non possis oculo quantum contendere Lynceus (= collineare), to aim at, Hor. Ep. 1, 1, 28.—
   B In partic.,
   1    To direct or bend one's course eagerly somewhere; or, neutr., to strive to get to a place, to seek to arrive at, to go, march, or journey hastily to, etc.
   a Act.
   (a)    With acc. (very rare): rectā plateā cursum suum, Plaut. Cist. 2, 1, 58: nocte unā tantum itineris, Cic. Rosc. Am. 34, 97.—
   (b)    With inf. (freq.): Bibracte ire, Caes. B. G. 1, 23; so, ire cum his legionibus, id. ib. 1, 10: in Britanniam proficisci, id. ib. 4, 20: in provinciam reverti, id. ib. 3, 6 fin.: Dyrrhachium petere, Cic. Planc. 41, 97; cf.: proxima litora petere cursu, Verg. A. 1, 158; and: iter a Vibone Brundisium terrā petere, Cic. Planc. 40, 96 Wund.—
   b Neutr. (so most freq.): in Italiam magnis itineribus, Caes. B. G. 1, 10; cf.: huc magnis itineribus, id. ib. 1, 38 fin.: huc magno cursu, id. ib. 3, 19: inde in Italiam, id. ib. 1, 33: in fines Sigambrorum, id. ib. 4, 18: in castra, id. ib. 4, 37: ex eo loco ad flumen, id. ib. 2, 9: ad Rhenum finesque Germanorum, id. ib. 1, 27 fin.: ad oppidum Noviodunum, id. ib. 2, 12: ad castra, id. ib. 2, 19 fin.; 3, 24 fin.: ad hostes, id. ib. 5, 9: ad Amanum, Cic. Att. 5, 20, 3: Tarentum ad Heraclidem Ponticum, Varr. ap. Non. p. 260, 19: Lacedaemonem, Nep. Cim. 3, 3: domum, Caes. B. G. 2, 24 fin. et saep.: ad ultimum animo, Cic. Mur. 31, 65; cf.: magna spectare atque ad ea rectis studiis contendere, id. Off. 2, 13, 44: ad summam laudem gloriamque maximis laboribus et periculis, id. Phil. 14, 12, 32: ad salutem, Caes. B. G. 3, 3 fin.—
   2    (Neutr.) To measure or try one's strength with, with weapons, by words, in action, etc.; to strive, dispute, fight, contend against, vie with; constr. with cum aliquo, contra or adversus aliquem, the dat., inter se, or absol.
   (a)    Cum aliquo: neque post id tempus umquam summis nobiscum copiis hostes contenderunt, Caes. B. G. 5, 17 fin.; 1, 36: cum Sequanis bello, id. ib. 7, 67 fin.: cum eo armis, Cic. Att. 7, 9, 2: cum magnis legionibus parvā manu, Sall. C. 53, 3: cum barbaro, Nep. Con. 4, 3: cum victore, Hor. S. 1, 9, 42: mecum ingenio et arte, Prop. 2 (3), 24, 23 al.: cum eo de principatu, Nep. Arist. 1, 1; cf. id. Ages. 1, 4 al.: divitiis et sumptibus, non probitate neque industriā cum majoribus suis, Sall. J. 4, 7: humilitas cum dignitate et amplitudine, Cic. Rosc. Am. 47, 136.—So with acc. of neutr. pron.: tamenne vereris, ut possis haec contra Hortensium contendere? Cic. Quint. 25, 78.—
   (b)    Contra aliquem: contra populum Romanum armis, Caes. B. G. 2, 13: tauri pro vitulis contra leones summā vi impetuque contendunt, Cic. Fin. 3, 20, 66: contra vim gravitatemque morbi, id. Phil. 9, 7, 15: nihil contra naturam universam, id. Off. 1, 31, 110; Cat. 64, 101.—*
   (g)    Adversus aliquem: non contendam ego adversus te, Anton. ap. Cic. Att. 14, 13, A, 2.—
   (d)    With dat. (poet.): hirundo cycnis, Lucr. 3, 6: Homero, Prop. 1, 7, 3; 1, 14, 7: Pindaricis plectris, Stat. S. 1, 3, 101.—(ε) Inter se: hi cum tantopere de potentatu inter se multos annos contenderent, Caes. B. G. 1, 31, 4; 1, 5, 3: viribus inter se, Lucr. 3, 784.—Impers.: interim proelio equestri inter duas acies contendebatur, the contest was carried on, Caes. B. G. 2, 9.—(ζ) Absol.: proelio, Caes. B. G. 1, 48; 1, 50 fin.; 3, 28 al.: magis virtute quam dolo, id. ib. 1, 13; Nep. Epam. 2, 5: translatio non habet quaestionem, de quā contendit orator, sed propter quam contendit, Quint. 3, 6, 72; cf. id. 6, 1, 50; 7, 9, 3 al.—Impers.: summo jure contenditur, Cic. Caecin. 23, 65: de his lite contenditur, Quint. 3, 4, 8: de personis judicatur, sed de rebus contenditur, id. 10, 5, 13.—*
   b In auctions, to vie with in bidding, to bid against: is liceri non destitit; illi quoad videbatur ferri aliquo modo posse, contenderunt, Cic. Verr. 2, 3, 42, § 99.—
   3    (Act.) To place together in comparison, to compare, contrast; constr. with cum, ad, the dat., or acc. only.
   (a)    With cum: tuam iram contra cum ira Liberi, Naev. ap. Non. p. 259, 7; Caecil. ib. p. 259, 1: id cum defensione nostrā, Cic. Rosc. Am. 33, 93: rationem meam cum tuā ratione, id. N. D. 3, 4, 10; Tac. A. 4, 32 al.: suam vitam mecum, Licinius, Macer. ap. Non. p. 259, 3.—*
   (b)    With ad: ut vim contendas tuam ad majestatem viri, Att. ap. Non. p. 259, 5 (Trag. Rel. v. 648 Rib.).—
   (g)    With dat.: Thestiadas Ledae, Lucil. ap. Non. p. 258, 30: vellera potantia Aquinatem fucum Sidonio ostro, Hor. Ep. 1, 10, 26; Aus. Grat. Act. 14 al.—
   (d)    With acc. only: anulum, Plaut. Fragm. ap. Non. p. 258, 29: ipsas causas, quae inter se confligunt, Cic. Cat. 2, 11, 25: leges, id. Inv. 2, 49, 145: suam quaeque nobilitatem, formam, opes, Tac. A. 12, 1: vetera et praesentia, id. ib. 13, 3.—
   4    (Act.) To demand, ask, solicit, entreat, beg earnestly, to seek to gain: cum a me peteret et summe contenderet, ut suum propinquum defenderem, Cic. Quint. 24, 77: verecundius a te, si quae magna res mihi petenda esset, contenderem, id. Fam. 2, 6, 1; so, ab aliquo, id. Verr. 2, 2, 53, § 131; id. de Or. 1, 36, 166; id. Rosc. Am. 1, 4; id. Fam. 13, 7, 3; cf.: a magistris de proferendo die, id. ib. 12, 30, 5; id. Q. Fr. 3, 1, 5, § 15: ne quid contra aequitatem, id. Off. 2, 20, 71: omni opere, ut, etc., Suet. Dom. 2: magno opere, ne, etc., id. Aug. 27; id. Vit. 3: pertinaciter, id. Caes. 1.—
   5    (Act.) To assert, affirm earnestly, to maintain or contend energetically.
   (a)    With acc. and inf.: sic ego hoc contendo, me tibi ipsi adversario cujuscumque tribus rationem poposceris redditurum, Cic. Planc. 19, 48; id. Sest. 50, 107; id. Arch. 7, 15: apud eos contendit falsa esse delata, Nep. Them. 7, 2; id. Epam. 8, 1: illud pro me majoribusque meis contendere ausim, nihil nos ... scientes fuisse, Liv. 6, 40, 5; Quint. prooem. § 11; 1, 2, 25; Suet. Calig. 15; id. Dom. 6; Lucr. 5, 1343; Cat. 44, 4; Ov. M. 2, 855; Hor. Ep. 1, 16, 37 al.—
   (b)    Absol. (very rare): si manantia corpuscula iter claudunt, ut Asclepiades contendit, Cels. 1, praef. § 28.—Hence, contentus, a, um, P. a.
   A Lit., stretched, strained, tense, tight: qui jam contento, jam laxo fune laborat, Hor. S. 2, 7, 20: acies oculorum, Lucr. 1, 325; cf.: contentis oculis prosequi aliquem, Suet. Tib. 7: contentis corporibus facilius feruntur onera (opp. remissa), Cic. Tusc. 2, 23, 54; cf.: contentā cervice trahunt plaustra (boves), Verg. G. 3, 536: Placideiani contento poplite miror Proelia, with the knee stiffly bent, Hor. S. 2, 7, 97.—
   B Trop., eager, intent: contenta mens fuit in eā ratione, Lucr. 4, 965; cf. Ov. M. 15, 515: et contentā voce atrociter dicere et summissā leniter, Cic. Or. 17, 56: ad tribunatum contento studio cursuque veniamus, id. Sest. 6, 13.—Sup.: contentissimā voce clamitans, App. M. 4, p. 147.—Adv.: con-tentē, earnestly, with great exertion, vehemently: pro se dicere ... mittere contentius, Cic. Tusc. 2, 24, 57; cf.: acriter atque contente pro suis decretis propugnare, Gell. 18, 1, 2: contentissime clamitare, App. Flor. n. 8: contentius ambulare, Cic. Tusc. 5, 34, 97: ornamentis iisdem uti fere licebit, alias contentius, alias summissius, id. de Or. 3, 55, 212: aliquid curiose atque contente lectitare, Gell. 3, 3, 1.

Latin > French (Gaffiot 2016)

contendō,⁷ tendī, tentum, ĕre.
    I tr.,
1 tendre [avec force] : tormenta telorum Cic. Tusc. 2, 57, tendre les machines à lancer des traits ; (fides) contenta nervis Cic. Fin. 4, 75, (lyre) tendue au moyen de ses cordes ; nervos Varro L. 8, 63 ( Cic. Fato 21 ; Fam. 15, 14, 5 ), tendre les muscles (fig. = faire effort) || lancer [un trait, un javelot] : Virg. En. 10, 521 ; Sil. 1, 323 || [fig.] vires Lucr. 4, 989, tendre ses forces ; animum in tales curas Ov. P. 1, 5, 11, tendre son esprit vers de telles occupations || qui cursum huc contendit suum Pl. Cist. 534, celui qui dirige vivement sa course ici, cf. Virg. En. 5, 834
2 chercher à atteindre, à obtenir qqch., prétendre à : honores Varro Men. 450, solliciter les charges ; hic magistratus a populo summa ambitione contenditur Cic. Verr. 2, 2, 131, cette magistrature, on la sollicite du peuple avec les plus vives compétitions, cf. Læl. 39 ; Att. 1, 8, 10, etc. || abst] contendere ab aliquo, solliciter qqn avec insistance : Cic. Amer. 4 ; Planc. 12 ; Att. 6, 2, 10, etc. ; a me valde contendit de reditu in gratiam Cic. Q. 3, 1, 15, il m’entreprend vivement pour une réconciliation || [avec ut, ne ] : contendit ab eo, ut causam cognosceret Cic. Verr. 2, 1, 73, il le pressa d’instruire la cause ; pro suo jure contendet, ne patiamini... Cic. Verr. 2, 5, 2, comme c’est son droit, il vous demandera avec insistance de ne pas souffrir... ( Cæs. C. 3, 97, 1 ) || [avec inf.] hoc non contendo... mutare animum Cic. Q. 1, 1, 38, je ne prétends pas modifier un caractère ; [avec prop. inf.] Vell. 2, 48, 1
3 soutenir énergiquement, affirmer, prétendre, aliquid, qqch. : Cic. Off. 2, 71 ; Amer. 47, etc. || [surtout avec prop. inf.] soutenir que : Verr. 2, 5, 19 ; Font. 1 ; Arch. 15 ; Sest. 107, etc. ; Cæs. G. 6, 37, 7, etc. ; apud eos contendit falsa iis esse delata Nep. Them. 7, 2, devant eux, il affirme qu’on leur a fait de faux rapports
4 comparer : leges Cic. Inv. 2, 145 ; causas Cic. Cat. 2, 25, comparer les lois, les partis en présence ; rem cum re Cic. Agr. 2, 96 ; Inv. 2, 173, comparer une chose avec une autre ; [poét.] rem rei, aliquem alicui : Lucil. Sat. 24 ; 277 ; Hor. Ep. 1, 10, 26 ; Aus. Parent. 1, 9 ; Grat. 7.
    II intr.,
1 bander les ressorts, tendre son énergie, faire effort, se raidir : lateribus Cic. de Or. 1, 255 ; voce Cic. Lig. 6, faire effort des poumons, de la voix ; ad summam gloriam Cic. Phil. 14, 32, tendre vers la gloire la plus haute ; ad ultimum animo Cic. Mur. 65, tendre de toute son énergie vers le point le plus éloigné || [avec inf.] : tranare contenderunt Cæs. G. 1, 53, 2, ils s’efforcèrent de traverser à la nage (3, 15, 1 ; 3, 26, 5 ; 5, 21, 4, etc.) || [avec ut, ne ] : eos vidimus contendere ut... pervenirent Cic. Verr. 2, 5, 181, nous les avons vus s’efforcer de parvenir... (Sest. 5 ; Phil. 9, 15, etc.) ; remis contendit ut... Cæs. G. 5, 8, 2, il tente à force de rames de...; ea ne fierent, contendit Cic. Att. 12, 4, 2, il s’est opposé à cela de toutes ses forces
2 marcher vivement, faire diligence : quæ res eum nocte una tantum itineris contendere coegit ? Cic. Amer. 97, qu’est-ce qui le forçait à fournir une telle course en une seule nuit [= marcher sur un si long parcours] ? in Italiam magnis itineribus contendit Cæs. G. 1, 10, 3, il se porte vivement en Italie par grandes étapes (1, 7, 1 ; 4, 18, 2) ; [avec ad ] G. 2, 7, 3, etc. ; statim exanimatus ad ædes contendit Cic. Verr. 2, 1, 67, aussitôt il se hâte à perdre haleine vers la maison || [avec inf.] : Bibracte ire contendit Cæs. G. 1, 23, 1, il se hâte d’aller à Bibracte (G. 3, 6, 4, etc.)
3 se mesurer, lutter, rivaliser : cum aliquo, cum aliqua re, avec qqn, avec qqch. : Cic. Fl. 5 ; Balbo 59 ; Mil. 68 ; Off. 1, 38 ; Nat. 3, 10, etc. ; ingenio cum aliquo Cic. Verr. 2, 5, 174, rivaliser de talent avec qqn ; de aliqua re eum aliquo Cic. Sulla 83, lutter avec qqn pour qqch. || prœlio Cæs. G. 1, 48, 3 ; contra populum Romanum armis Cæs. G. 2, 13, 3, se mesurer dans un combat (les armes à la main) contre le peuple romain ; cum aliquo Cæs. G. 1, 31, 6, etc., avec qqn ; inter se de potentatu contendebant Cæs. G. 1, 31, 4, ils luttaient entre eux pour la suprématie || lutter pour les magistratures, pour les honneurs, etc., de honore, de dignitate, etc.: Cic. Mur. 21 ; Sulla 24, etc. || discuter : cum aliquo de mittendis legatis Cæs. C. 3, 90, 2, discuter avec qqn pour l’envoi d’une ambassade || [poét.] rivaliser, lutter avec qqn, alicui : Lucr. 3, 6 ; Prop. 1, 7, 3 ; 1, 14, 7 ; Sen. Nat. 1, 11, 2.

Latin > German (Georges)

con-tendo, tendī, tentum, ere, anspannen, I) eig.: a) übh.: muscipula, aufstellen, Lucil. fr.: tenacia vincla, Verg.: arcum, spannen, Verg. u.a.: ballistas lapidum et reliqua tormenta telorum c. atque adducere vehementer, Cic. – c. oculos, Comic. inc. fr.: sua perpetuo c. ilia risu, ausdehnen, Ov.: u. so membrum in diversa (nach verschiedenen Richtungen hin), Cels. – b) prägn.: α) ein Saiten-instrument anspannend stimmen, ut in fidibus plurimis si nulla earum ita contenta nervis sit, ut concentum servare possit, omnes aeque incontentae sint, sic etc., Cic. de fin. 4, 75. – β) ein Geschoß mit straff angezogenem Bogen od. Arme auf den Gegner hinrichten, zielen, arcu contenta parato tela tenens, Verg.: contenta tela (Ggstz. languida), Lucan.: sagittas c. nervo, Sil.: nervo equino c. telum, Verg. – aërias telum (Pfeil) c. in auras, Verg.: Mago (auf M.) procul infensam c. hastam, Verg. – γ) eine Brücke schlagen, Hellesponto pontem in alto, Enn. ann. 371.
II) übtr.: A) im allg.: seine körperl. od. geistigen Kräfte od. sich anspannen, d.i. anstrengen 1) die Körperkräfte, a) übh.: α) tr.: c. summas vires de palma (um den (Siegespreis, v. Rosse), Lucr.: c. se (v. den Augen), Lucr. – β) intr. contendere = sich anstrengen, seine Kräfte aufbieten, gew. m. Abl. (mit), voce, Cels.: lateribus aut clamore, Cic.: multis funibus, Caes.: vi, Gewalt anwenden, es (den Übergang) erzwingen, Caes.: u. m. allg. Acc., quantum coniti animo potes, quantum labore contendere, si discendi labor (eine körperliche Anstrengung) est potius, quam voluptas, tantum fac ut efficias, Cic. – mit folg. ut u. Konj., qui stadium currit, eniti et contendere debet quam maxime possit, ut vincat, Cic.: quantum potero voce contendam, ut populus hoc Romanus exaudiat, Cic.: remis contendit, ut eam partem insulae caperet, quā etc., Caes. – m. folg. Infin., fugā salutem petere contenderunt, Caes.: hunc (locum) duabus ex partibus oppugnare contendit, Caes.: vide ne, dum ad cacumen pervenire contendis, cum ipsis ramis, quos comprehenderis, decĭdas, Curt.
b) sich anstrengen, einen Weg, Marsch wohin auszuführen, m. allg. Acc. der Wegstrecke, nocte unā tantum itineris, Cic. Rosc. Am. 97: tandem, si operae est, contendite viam, macht euch auf den Weg, Symm. ep. 1, 8 in. – m. Acc. der Tätigkeit, rectā plateā c. cursum huc suom, Plaut. cist. 534. – m. Ang. des Ziels der Tätigkeit im Infin., sich beeilen, Bibracte ire contendit, Caes.: in Britanniam proficisci contendit, Caes.: proxima litora cursu contendunt petere, Verg.: iter a Vibone Brundisium terrā (zu L.) petere contendi, Cic. – m. Ang. des Ortszieles wohin? durch Advv., od. durch Praepp., od. durch bl. Acc. loc., wohin schleunigst aufbrechen, -reisen, -mar schieren, -rücken (vorrücken), wohin eilen, quo contenderat, pervenit, Nep.: u. (im Bilde) si potuissemus, quo contendimus, pervenire, Cic.: huc magno cursu contenderunt, Caes.: in Italiam magnis itineribus, Caes.: ad Rhenum finesque Germanorum, Caes.: inde ad Amanum, Cic.: ad hostes, ad hostium castra, Caes.: per Armeniam in hostes, Aur. Vict.: per fines Haeduorum in Lingones, Caes.: Lacedaemonem, Nep.: equo admisso Teanum, Val. Max.: Tarentum ad Heraclidem Ponticum, Varr. fr.: domum, Caes.
2) die Geisteskräfte usw. anstrengen, a) übh.: α) tr.: quo se contendit dira lubido, Lucr.: c. animum tales in curas, Ov. – m. in u. Abl., onus dignum, in quo omnes nervos aetatis industriaeque meae contenderem, Cic. – mit folg. ut od. ne u. Konj., contendit omnes nervos Chrysippus, ut persuadeat etc., Cic.: ut omnes tuos nervos in eo contendas, ne quid mihi ad hanc provinciam... temporis prorogetur, Cic. – β) intr. contendere, sich anstrengen, Anstrengungen machen, seine Kräfte aufbieten, etw. erstreben, auf etw. hinarbeiten, nach etw. ringen, absol., et illos quidem contendere, eniti; hos quiescere, remitti, Plin. ep.: c. dolis et fallaciis (Ggstz. verā viā niti), Sall. – m. allg. Acc., id sibi contendendum... existimabat, Caes.: quod plurimis locis perorationes nostrae voluisse nos atque animo contendisse declarant, Cic.: tantum contendere in re publica, quantum probare civibus tuis possis, Cic.: eadem c. (gleiche Anstr. machen) in tribunatu, Cic. – m. folg. ut od. ne u. Konj., seine Kräfte aufbieten, dahin streben, darauf hinarbeiten, ob eam causam contendi, ut plura dicerem, Cic.: contende quaeso atque elabora, non modo ut... sed etiam ut etc., Cic.: cupidissime c., ut etc., Cic.: contendebat, ne a rebus gestis eius decederet, Iustin. – durch Infin., omnibus precibus petere contendit, ut etc., Caes. – m. ad u. Akk., losstreben auf usw., eifrig streben, -ringen nach usw., ad salutem, Caes.: ad victoriam, Auct. b. Hisp.: maximis laboribus et periculis ad summam laudem gloriamque, Cic.: ad ultimum animo, Cic.: ad ea rectis studiis, Cic.
b) sich anstrengen, etw. zu erlangen, auf etw. bestehen, auf etw. dringen, etwas dringend verlangen, dringend um etw. anliegen, α) absol.: a quo facile, si contenderis, impetrare possis, ut etc., Q. Cic.: cum illi pertinaciter contenderent (darauf bestanden), Suet. – β) mit Acc.: c. honores, Varr. fr.: neque ego nunc hoc contendo...; sed te illud admoneo, ut etc., Cic. – hoc a te ita contendo, ut in eo fortunas meas positas putem, ich dringe in dieser Beziehung so ernstlich in dich, weil ich glaube, daß usw., Cic.: non erat causa, cur hoc tempore aliquid a te contenderem, Cic.: nihil ab ipso invito contendere, Cic. – propter magnitudinem potestatis hic magistratus a populo summā ambitione contenditur etc., Cic. – γ) mit de u. Abl.: ab alqo valde de reditu in gratiam, Cic.: a magistris de proferendo die, Cic.: unum instare de indutiis vehementissimeque contendere, Caes. – δ) m. folg. ut od. ne u. Konj., m. vorhergeh. allg. Acc. Pron. u. ohne diesen: non minus se id contendere et laborare, ne ea, quae dixissent, enuntiarentur, quam uti ea, quae vellent, impetrarent, Caes.: contendunt, ut ipsis summa imperii tradatur, Caes.: gratiā contendimus et rogando, ut istis te molestiis laxes, Luccei. in Cic. ep.: contendit a Pythio ut venderet, dringt in P., Cic.: vehementer ab alqo c., ut etc., Cic.: plurimis verbis ab alqo c., ut etc., Cic.: omni studio ab aliquo c., ut etc., Cic.: ab alqo petere et summe c., ut etc., Cic.: omni opere c., ut etc., Suet.: a militibus c., ne etc., Caes.: magno opere, ne etc., Suet. – ε) mit folg. Infin. nach vorhergeh. allg. Acc. Pron.: neque ego nunc hoc contendo, quod fortasse... iam in nostra aetate difficile est, mutare animum, sed etc., Cic. ad Q. fr. 1, 1, 13. § 38. – ζ) m. folg. Acc. u. Infin.: qui a Caesare dimittendos (esse) exercitus contendebant, Vell. 2, 48, 1.
c) sich anstrengen, eine Behauptung durchzusetzen, auf etw. bestehen, etw. fest behaupten, fest versichern, fest erklären, m. folg. Acc. u. Infin., bei vorhergeh. allg. Acc. u. ohne diesen, sic ego hoc contendo, me tibi ipsi adversario cuiuscumque tribus rationem poposceris redditurum, Cic.: vociferarer et quantum maxime possem contenderem... totius testimonii fictam audaciam manifesto comprehensam atque oppressam esse, Cic.: contendentes numquam eam urbem fuisse ex Triphylia, Liv.: cum M. Cato moriendum ante, quam ullam condicionem civis accipiendam rei publicae contenderet, Vell.: ausim contendere nullum te melius, aeque bene vix unum aut alterum collocasse, Plin. ep. – m. apud u. Akk., apud eos contendit falsa esse delata, Nep. Them. 7, 2. – m. pro u. Abl., illud alterum pro me maioribusque meis contendere ausim, nihil nos, quod incommodum plebi esset, scientes fecisse, Liv. 6, 40, 5. – in der Parenthese ganz absol., ut Asclepiades contendit, Cels. 1. praef. p. 3, 28 D.
3) (als v. intr.) sich ausdehnen, sich erstrecken, von Ortl. usw., haec patulum vallis contendit in orbem, Calp. ecl. 7, 30 (al. concedit): Cappadocum gens usque ad Cyrresticam eius regionem parte suā, quae vocatur Cataonia, contendit, Plin. 6, 24.
B) insbes., einem andern gegenüber sich anstrengen, 1) intr. od. mit allg. Acc. = als Gegner sich jmdm. gegenüber anstrengen obzusiegen, mit jmd. sich messen, sich in einen Streit (Wettstreit) einlassen, anbinden, streiten (sich herumstreiten), kämpfen, gegen jmd. od. etw. ankämpfen, bei Ang. womit? mit Abl.; bei Ang. mit wem? m. cum u. Abl., od. m. inter u. Akk., od. poet. m. bl. Dat.; bei Ang.gegen wen? mit contra od. adversus u. Akk.; bei Ang. wofür? m. pro u. Abl.; bei Ang. worüber? m. de u. Abl.; bei Ang. weswegen? m. propter u. Akk., a) v. eig. Kampfe, inimicā mente, Nep.: magis virtute quam dolo, Caes.: proelio, Caes. – cum barbaro, Nep.: cum victore, Hor. u. Caes., v. Gladiator, Plin. ep.: proelio uno cum Latino Volscoque, Liv.: parvulis proeliis cum nostris, Caes.: semel atque iterum armis cum alqo, Caes.: summis copiis cum alqo, Caes.: cum magnis legionibus parvā manu, Sall.: cum Sequanis bello, Caes.: u. (unpers.) proelio equestri inter duas acies contendebatur, Caes. – c. contra alcis copias, Auct. b. Afr.: contra Paridem, Verg.: contra populum Rom. armis, Caes.: contra saevum monstrum, Catull. – se didicisse adversus vires hostium, non adversus calamitates contendere, Iustin. – c. pro vitulis contra leones (v. Stieren), Cic. – c. de regno aequo Marte, Curt. – b) v. Wettkampfe im Ringen, Laufen usw., quoad stans complecti posset atque contendere, Nep. – inter coaequales c. aut equo aut cursu aut viribus, Iustin. – c. rapido cursu, Verg.: cum alqo c. pedibus, Ov. – poet. m. Dat. (s. Passerat. Prop. 1, 7, 3), quid enim contendat hirundo cygnis? Lucr.: c. Homero, Prop.: c. Latio, Claud. – c) v. polit. Wettkampf, Kampf, c. cum alqo od. inter se de principatu, Nep. u. Caes.: cum alqo de honore regni, Nep.: de potentatu inter se multos annos, Caes.: gratiā cum libenter pro homine sibi coniunctissimo, tum acriter contra factionem et potentiam paucorum, Hirt. b. G. – d) v. Kampfe mit Worten usw., sich messen, sich streiten, sich herumstreiten, rechten, es durchzusetzen suchen, cum Libone de mittendis legatis contendisse, Caes.: quodsi duriorem te eius miserae et afflictae fortunae praebes, non contendam ego adversus te, Anton. in Cic. ep.: m. allg. Acc. zur Ang. worüber? nec cum Appio, transactā re, quod contenderent (worüber sie Streit anfangen konnten) fuit, Liv. – bes. gerichtlich, c. inimicissime atque infestissime, Cic.: vulgari et pervagatā declamatione, Cic.: u. (unpers.) si contra verbis et litteris et, ut dici solet, summo iure contenditur, Cic. – c. cum alqo iurgio, Cic.: cum alqo interdicto, Cic.: cum alqo sacramento, s. sacramentum. – translatio non habet quaestionem, de qua contendit orator, sed propter quam contendit, Quint. – c. de bonis alcis, Val. Max.: u. (unpers.) de his lite contenditur, Quint. – cum improbissimis heredibus de paternis bonis c. apud centum viros, Val. Max. – m. allg. Acc. zur Ang. worin? tamenne vereris, ut possis haec contra Hortensium contendere? dich auch darin mit H. messen? Cic. Quinct. 78. – e) v. Wetteifer im Bieten, wetteifern, um die Wette bieten, is liceri non destitit; illi, quoad videbatur ferri aliquo modo posse, contenderunt, Cic. Verr. 3, 99. – f) von jedem Sich-Messen mit phys. od. geistigen Kräften, neque inter se contendant viribus (animae), Lucr.: c. contra vim gravitatemque morbi, Cic.: patĕre igitur rationem meam cum tua ratione contendere (sich messen), Cic.: quis enim erat qui non videret humilitatem cum dignitate et amplitudine contendere? Cic. – m. allg. Acc., sic enim est faciendum, ut contra universam naturam nihil contendamus, in keiner Sache ankämpfen, Cic.
2) zwei Dinge miteinander od. eine Sache mit einer andern zur Vergleichung sich messen lassen, vergleichen, ipsas causas, quae inter se confligunt, Cic.: leges, Cic.: vetera et praesentia, Tac. – m. cum u. Abl., quicquid tu contra dixeris, id cum defensione nostra contendito; ita facillime causa Sex. Roscii cum tua conferetur, Cic.: vitam suam Atticam cum istac rusticana, Caecil. com. fr.: annales nostros cum scriptura eorum, qui etc., Tac. – mit ad (an, gegen) u. Akk., vim suam ad maiestatem viri, Acc. tr. 648. – poet. m. bl. Dat. (wem? = mit), Aquinatem fucum Sidonio ostro, Hor.: se Frontoni, Auson.

Latin > Chinese

contendo, is, di, tum vel sum, dere. act. n. 3. :: 比較。拉緊。放。謀。勉。保護。 往走。爭。再三求。— animum vel animo 專務。— ei 同彼爭。— oculo 相爭遠看。Vocem vel voce contendo 大聲言。