ὀργή

English (LSJ)

ἡ,

   A natural impulse or propensity (v. ὀργάω II): hence, temperament, disposition, mood, κηφήνεσσι κοθούροις εἴκελος ὀργήν Hes.Op. 304, cf. Thgn.98,214,964, etc. ; ὀργὴν ἄλλοτ' ἀλλοίην ἔχει Semon.7.11 ; so μείλιχος, γλυκεῖα ὀργά, Pi.P.9.43,I.2.35 ; εὐανθεῖ ἐν ὀργᾷ παρμένων Id.P.1.89 ; ὀργῆς τραχύτης A.Pr.80 ; ὠμή, ἀτέραμνος ὀργή, Id.Supp.187, Pr.192, etc. ; ὀργῆς νοσούσης εἰσὶν ἰατροὶ λόγοι of 'a mind diseased', ib.380: so in pl., h.Cer.205, Pi.I.5(4).34 ; ὀργαῖς ἀλωπέκων ἴκελοι Id.P.2.77 ; κνωδάλων ἔχοντες ὀργάς A.Supp.763 ; ἀστυνόμοι ὀργαί social dispositions, S.Ant.356 (lyr., cf. σύντροφος 3); ὀργαὶ ἤπιοι E.Tr.53 : also in Prose, διεπειρᾶτο αὐτῶν τῆς τε ἀνδραγαθίης καὶ τῆς ὀργῆς Hdt.6.128 ; οὐ τῇ αὐτῇ ὀ. ἀναπειθομένους τε πολεμεῖν καὶ ἐν τῷ ἔργῳ πράσσοντας Th.1.140 ; τῇ ὀ . . . χαλεπῇ ἐχρῆτο ib.130 ; ἐπιφέρειν ὀργάς τινι suit one's moods to another, Id.8.83, cf. Cratin.230 ; ὁ πόλεμος πρὸς τὰ παρόντα τὰς ὀ. τῶν πολλῶν ὁμοιοῖ Th.3.82 ; τὴν τῶν πολλῶν . . συνιόντων ὀ . . . σοφίαν ἡγούμενος Pl.R.493d.    II anger, wrath, ὀργῇ χρῆσθαι to be in a passion, Hdt.6.85, S.OT1241; ὀργὴν ποιήσασθαι Hdt.3.25 ; ὀργὴν ποιεῖσθαι εἰ . . Th.4.122 ; ὀργῇ χάριν δοῦναι S.OC855 ; ὀργῇ εἶξαι, χαρίζεσθαι, E.Hel.80, Fr.31 ; ὀργὴν ἔχειν τινί Ar.Pax659 (but ὀ. ἔχει involves anger, D.10.44); δι' ὀργῆς ἔχειν τινά Th.5.46 ; ἐν ὀργῇ ἔχειν, ποιεῖσθαί τινα, Id.2.65, D.1.16 ; οὐ τίθεται ταῦτα παρ' ὑμῖν εἰς . . ἣν προσῆκεν ὀ. Id.18.138 ; εἰς ὀργὴν πεσεῖν E.Or.696, etc. ; ὀργῇ περιπεπτωκέναι D.Ep.2.14; ἀνιέναι τῆς ὀργῆς, ὀργὴν χαλᾶν, remit one's anger, be pacified, Ar.Ra.700, V.727; ὀ. κατέχειν Philem.185 ; ὀργῆς κρατεῖν Men.574 ; ὀ. ἐμποιεῖν τινι make one angry, Pl.Lg.793e ; ὀργῆς τυγχάνειν to be visited with anger, D. 21.175, etc.; ὀργὴν ἄκρος quick to anger, passionate, Hdt.1.73: in pl., ὀργὰς ἀφιέναι A.Pr.317; φαίνειν Id.Ch.326 (lyr.), al.    2 Adverbial usages, ὀργῇ in anger. in a passion, Hdt.1.61,114, S.OT405, etc. ; ὀργᾷ περιόργῳ A.Ag.216(lyr.); δι' ὀργῆς S.OT807, Th.2.11 ; δι' ὀργάν A.Eu.981 (lyr.) ; ἐξ ὀργῆς S.Ant.766 ; κατ' ὀργήν Id.Tr.933, etc.; μετ' ὀργῆς Isoc.2.23, Pl.Ap.34d ; μετὰ τῆς ὀ. D.21.76 ; πρὸς ὀργήν S. El.369, Ar.Ra.844, Th.2.65 ; ὀργῆς χάριν, ὀ. ὕπο, E.Andr.688, IA 335.    3 c. gen., Πανὸς ὀργαί visitations of Pan's wrath, Id.Med. 1172 ; but    b c. gen. objecti, ὀργή τινος anger at or because of a thing, S.Ph.1309 (cj.), Lys.12.20 ; ὀ. τῆς προδοσίας εἶχε τοὺς Ἀθηναίους Plu.Them.9 ; ἀπύρων ἱερῶν ὀργάς A.Ag.71 (anap.).    4 v. ὀργάς 2.—Not in Hom., who uses θυμός instead ; once in Hes.; freq. in Eleg. and Lyr. and in Ion. and Att. Prose.

German (Pape)

[Seite 369] ἡ, die natürliche Anlage, das Naturell, auch der Thiere, Hes. O. 306; bes. Beschaffenheit der Seele, Gemüths-, Sinnesart, Charakter, H. h. Cer. 205; Theogn.; Her. vrbdt διεπειρᾶτο αὐτέων τῆς τε ἀνδραγαθίης καὶ τῆς ὀργῆς καὶ παιδεύσιός τε καὶ τρόπου, 6, 128; bes. heftige Gemüthsbewegung, Leidenschaft, vgl. Ausleger zu 1, 73; Suid. erklärt, bei Thuc. stehe ὀργῇ für διανοίᾳ, τρόπῳ, was auf Stellen wie 1, 130 geht, δυσπρόσοδόν τε αὑτὸν παρεῖχε καὶ τῇ ὀργῇ οὕτω χαλεπῇ ἐχρῆτο ἐς πάντας ὁμοίως, ὥςτε μηδένα δύνασθαι προσιέναι, vgl. ὁ πόλεμος πρὸς τὰ παρόντα τὰς ὀργὰς ὁμοιοῖ, 3, 82; – μείλιχος ὀργά, Pind. P. 9, 49; μεγαλήτορες ὀργαὶ Αἰακοῦ, I. 4, 38, öfter; auch ὀργαῖς ἀλωπέκων, P. 2, 77; ὀργῆς νοσούσης εἰσὶν ἰατροὶ λόγοι, Aesch. Prom. 378; ὀργῆς τραχύτητα, 80; σὲ δ' αὐτόγνωτος ὤλεσ' ὀργά, Soph. Ant. 367; εἰσιδών τις ἐμφερὴς ἐμοὶ ὀργήν θ' ὁμοῖος, Ai. 1132, vgl. ὃς οὐκέτι συντρόφοις ὀργαῖς ἔμπεδος, ἀλλ' ἐκτὸς ὁμιλεῖ, 626; κερτομίοις ὀργαῖς, Ant. 947; ὀργὰς πρέπει θεοὺς οὐχ ὁμοιοῦσθαι βροτοῖς, Eur. Bacch. 1301; ἐπιφέρειν ὀργάς τινι, Einem sein Gemüth, seine Neigung zuwenden, Thuc. 8, 83, Schol. erkl. χαρίζεσθαι u. führt aus Cratin. an τὴν μουσικὴν ἀκορέστους ἐπιφέρειν ὀργὰς βροτοῖς σώφροσι; – ἄνευ κακῆς ὀργῆς καὶ ἤθους, Plat. Legg. X, 908 e; δι' ὀργὴν ἰδίαν, Menex. 242 d. – Bes. der Z orn; ἃς ἔχεις ὀργὰς ἄφες, Aesch. Prom. 315; δι' ὀργάν, Eum. 936; ὠμῇ ξὺν ὀργῇ, Suppl. 184; βαρεῖα, Soph. Phil. 368; θυμοῦ δι' ὀργῆς, O. R. 344; παίω δι' ὀργῆς, 807, vgl. εἰ δι' ὀργῆς ἧκον, 909; ἀνὴρ βέβηκεν ἐξ ὀργῆς ταχύς, Ant. 762; εἰς ὀργὴν πεσών, Eur. Or. 695, öfter; ὀργὴν χαλᾶν, ἔχειν τινί, Ar. Vesp. 727 Pax 642; καὶ μὴ πρὸς ὀργὴν σπλάγχνα θερμήνῃς κότῳ, Ran. 843; ὀργῇ χρεώμενος u. ὀργῇ allein, im Zorn, Her. 6, 85. 3, 35; οὐκ ἐποιήσατο ὀργὴν οὐδεμίην, 7, 105, wie ὀργὴν ποιεῖσθαι, Zorn fassen, zornig sein, 3, 25; Folgde, wie Plat. Phaedr. 233 c, ὑπ ' ὀργῆς βίαιόν τι πράξαντες Phaed. 113 e, μετ' ὀργῆς λέγειν Legg. XI, 922 c, mit Zorn (vgl. Isocr. 2, 23); ὀργαί τε σύντονοι καὶ θ υμοὶ βαρεῖς, Tim. Locr. 102 e; πρὸς τὰς ὀργὰς ὀξύῤῥοποί εἰσι, Theaet. 144 a; καὶ ἐπιθυμίαι, Rep. VI, 493 a; δι' ὀργῆς αἱ ἐπιχειρήσεις γίγνονται, in heftiger Aufwallung, Thuc. 2, 11, öfter; auch διὰ ὀργήν, aus Zorn, Arist. eth. 5, 11; ἐν ὀργῇ ποιεῖσθαί τινα, Zorn auf Einen werfen, Dem. 1, 16; auch τἡν ὀργὴν φέρειν ἐπί τινα, Pol. 22, 14, 8; ὀργὴ τῆς προδοσίας εἶχε τοὺς Ἀθηναίους, Plut. Them. 9; Arist. rhet. 2, 3 setzt die πρᾳότης entgegen. – Ion. soll ὀργή = πίσσα sein. Suid. – Die Verwandtschaft von ὀργή mit ὀργάω ist unverkennbar, es bedeutet eigentlich ein innerliches Schwellen, Regen, Trachten.

Greek (Liddell-Scott)

ὀργή: ἡ, φυσικὴ τάσις ἢ διάθεσις καὶ ὁρμὴ (ἴδε ἐν λ. ὀργάω)· ἡ κρᾶσις ἢ ἰδιοσυγκρασία τινός, διάθεσις, ἦθος, χαρακτήρ, αἰσθήματα, καρδία, κηφήνεσσι κοθούροις εἴκελος ὀργὴν Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 302, πρβλ. Θέογν. 98. 214, 958, κτλ.· οὕτω, μείλιχος, γλυκεῖα ὀργὴ Πινδ. Π. 9. 76· εὐανθεῖ ἐν ὀργᾷ παρμένων αὐτόθι 1. 173· ὀργῆς τραχύτης Αἰσχύλ. Πρ. 80· ὠμή, ἀτέραμνος ὀργὴ ὁ αὐτ. ἐν Ἱκέτ. 187, Πρ. 190, κτλ.· ὀργῆς νοσούσης εἰσὶν ἰατροὶ λόγοι, νοσούσης διαθέσεως, αὐτόθι 378 [ὁ Στοβ. σ. 171 ἀνεγίνωσκεν: ὀργῆς ματαίας, ὁ Πλούτ. καὶ ὁ Εὐστ. ψυχῆς νοσούσης]· οὕτως ἐν τῷ πληθ., Ὁμ. Ὕμν. εἰς Δήμ. 205, Πινδ. Ι. 5. 44 (4. 38)· ἀλωπέκων ὀργαῖς ἴκελοι Πινδ. Π. 2. 141· κνωδάλων ἔχοντες ὀργὰς Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 763· ὀργαὶ ἀστυνόμοι, κοινωνικαὶ διαθέσεις, Σοφ. Ἀντ. 354 (πρβλ. σύντροφος 3)· ὀργαὶ νήπιοι Εὐρ. Τρῳ. 53· - ὡσαύτως ἐν τῷ πεζῷ λόγῳ, διεπειρᾶτο αὐτῶν τῆς τε ἀνδραγαθίης καὶ τῆς ὀργῆς Ἡρόδ. 6. 128· οὐ τῇ αὐτῇ ὀργῇ ἀναπειθομένους τε πολεμεῖν καὶ ἐν τῷ ἔργῳ πράσσοντας Θουκ. 1. 140· τῇ ὀργῇ ... χαλεπῇ ἐχρῆτο αὐτόθι 130· ὀργὰς ἐπιφέρω τινί, προσαρμόζω τὴν διάθεσίν μου εἰς τὴν διάθεσιν ἑτέρου, Λατ. morigerari alicui, ὁ αὐτ. 8. 83· πρὸς τὰ παρόντα τὰς ὀργὰς ὁμοιοῦν ὁ αὐτ. 3. 82· τὴν τῶν πολλῶν ... ξυνιόντων ὀργὴν ... σοφίαν ἡγούμενος Πλάτ. Πολ. 493D. ΙΙ. πάθος, ὀργή, θυμός, ὀργῇ χρέεσθαι (Ἀττ. χρῆσθαι), ὀργίζεσθαι, Ἡρόδ. 6. 85, Σοφ. Ο. Κ. 1241· ὀργὴν ποιεῖσθαι Ἡρόδ. 3. 25· εἰ ..., Θουκ. 4. 122· ὀργῇ χάριν δοῦναι Σοφ. Ο. Κ. 855· ὀργῇ εἴκειν, χαρίζεσθαι Εὐρ. Ἑλ. 80, Ἀποσπ. 31· ὀργὴν ἔχειν τινὶ ἢ πρός τινα Ἀριστοφ. Εἰρ. 659, Ἰσοκρ. 6C· δι’ ὀργῆς ἔχειν τινὰ Θουκ. 5. 46· ἐν ὀργῇ ἔχειν ἢ ποιεῖσθαί τινα ὁ αὐτ. 2. 65, Δημ. 14. 2· τίθεσθαί τι εἰς ὀργὴν ὁ αὐτ. 273. 18· εἰς ὀργὴν πεσεῖν Εὐρ. Ὀρ. 696, κτλ.· ὀργῇ περιπίπτειν Δημ. 1470. 25· ἀλλά, ἀνιέναι τῆς ὀργῆς, ὀργὴν χαλᾶν, μετριάζειν τὴν ὀργήν, ἡσυχάζειν, Ἀριστοφ. Εἰρ. 700, Σφ. 727· ὀργὴν στορέσαι, καθησυχάσαι, Αἰσχύλ. Πρ. 190· ὀργὴν κατέχειν Φιλήμ. ἐν Ἀδήλ. 59 ὀργῆς κρατεῖν Μένανδρ. ἐν Ἀδήλ. 25· ὀργὴν ἐμποιεῖν τινι, ποιεῖν τινα ὀργίζεσθαι, Πλάτ. Νόμ. 793Ε· ὀργῆς τυγχάνω, γίνομαι δεκτὸς μετ’ ὀργῆς, Δημ. 571. 11, κτλ.· ὀργὴν ἄκρος, ἔχων προδιάθεσιν εἰς ὀργήν, ὡς τὸ ἀκράχολος, Ἡρόδ. 1. 73· - ἐν τῷ πληθ., ὀργὰς ἀφιέναι Αἰσχύλ. Πρ. 315· φαίνειν ὁ αὐτ. ἐν Χο. 326 κ. ἀλλ. 2) Ἐπίρρ. χρήσεως: ὀργῇ, ἐν ὀργῇ, «μὲ θυμόν», Ἡρόδ. 1. 61, 114, Σοφ. Ο. Τ. 405, κτλ.· ὀργᾷ περιόργῳ Αἰσχύλ. Ἀγ. 216 (λυρ.)· οὕτω, δι’ ὀργῆς Σοφ. Ο. Τ. 807, Θουκ. 2. 11· δι’ ὀργὴν Αἰσχύλ. Εὐμ. 981· ἐξ ὀργῆς Σοφ. Ἀντ. 766· κατ’ ὀργὴν ὁ αὐτ. ἐν Τρ. 933, κτλ.· μετ’ ὀργῆς Ἰσοκρ. 19C, Πλάτ. Ἀπολ. 34C· μετὰ τῆς ὀργῆς Δημ. 539. 11· πρὸς ὀργὴν Σοφ. Ἠλ. 369, Ἀριστοφ. Βάτρ. 844· ὀργῆς χάριν, ὀργῆς ὕπο Εὐρ. Ἀνδρ. 688, Ι. Α. 353. 3) μετὰ γεν., Πανὸς ὀργαί, πανικὸς φόβος (δηλ. τρόμος ὃν ἐγείρει ἡ ὀργὴ τοῦ Πανός), Elmsl. εἰς Εὐρ. Μήδ. 1140· - ἀλλά, β) μετὰ γεν. ἀντικειμένου, ὀργή τινος, ὀργὴ ἐναντίον προσώπου ἢ πράγμ., Σοφ. Φιλ. 1308, Λυσ. 107. 1., 122. 3· ἀπύρων ἱερῶν ὀργάς, ὀργὴν πρὸς ἢ ἕνεκα τῶν .., Αἰσχύλ. Ἀγ. 70. - Οὔτε ἡ λέξις ὀργὴ οὔτε τὸ ῥῆμα ὀργάω ἀπαντῶσι παρ’ Ὁμήρῳ, ὅστις μεταχειρίζεται τὸ θυμὸς ἀντὶ τοῦ ὀργή· παρ’ Ἡσιόδ. μόνον ἅπαξ· ἀλλὰ συχν. παρὰ τοῖς παλαιοῖς Ἐλεγ. καὶ Λυρικ. ποιηταῖς καὶ παρὰ τοῖς Ἴωσι καὶ Ἀττ. πεζογράφοις.

French (Bailly abrégé)

ῆς (ἡ) :
litt. agitation intérieure qui gonfle l’âme, d’où
I. disposition naturelle;
II. au sens mor.
1 état de l’âme, manière de sentir ou de penser, sentiment, disposition morale ; αἱ ὀργαί sentiments énergiques;
2 en mauv. part sentiments violents ou passionnés : ὀργὴν ἄκρος HDT violent ou passionné de caractère ; ὀργὴ χαλεπή THC caractère difficile ; ὀργὰς ἐπιφέρειν τινί THC augmenter les prétentions de qqn;
3 particul. ressentiment, colère : ὀργῇ χάριν δοῦναι SOPH céder à la colère ; ὀργὴν ποιεῖσθαι HDT être en colère ; ὀργὴν ποιεῖσθαί τινι THC être irrité contre qqn ; ὀργὴν ποιεῖσθαι εἰ THC être irrité de ce que ; ὀργῇ ou ὀργαῖς χρῆσθαι HDT être irrité ; ὀργὴν et ὀργᾶς ἐμποιεῖν τινι XÉN exciter la colère chez qqn ; ἐν ὀργῇ ἔχειν τινά THC, δι’ ὀργῆς ἔχειν τινά THC, ὀργὴν ἔχειν πρός τινα ISOCR être irrité contre qqn ; ὀργὴν στορεννύναι ESCHL apaiser la colère ; ὀργὰς κατασχεθεῖν SOPH contenir sa colère ; adv. • ὀργῇ, en colère, dans un état d’irritation ; de même : δι’ ὀργῆς THC, κατ’ ὀργήν SOPH, ὑπ’ ὀργῆς SOPH, μετ’ ὀργῆς PLAT, ἐξ ὀργῆς SOPH, πρὸς ὀργήν SOPH;
4 vengeance ; punition, châtiment.
Étymologie: cf. skr. ûrgâ, suc, vigueur.

English (Strong)

from ὀρέγομαι; properly, desire (as a reaching forth or excitement of the mind), i.e. (by analogy), violent passion (ire, or (justifiable) abhorrence); by implication punishment: anger, indignation, vengeance, wrath.

English (Thayer)

ὀργῆς, ἡ (from ὀργάω to teem, denoting an internal motion, especially that of plants and fruits swelling with juice (Curtius, § 152); cf. Latin turgere alicui for irasci alicui in Plautus Cas. 2,5, 17; Most. 3,2, 10; cf. German arg, Aerger), in Greek writings from Hesiod down "the natural disposition, temper, character; movement or agitation of soul, impulse, desire, any violent emotion," but especially (and chiefly in Attic) anger. In Biblical Greek anger, wrath, indignation (on the distinction between it and θυμός, see θυμός, 1): μετ' ὀργῆς, indignant (A. V. with anger), χωρίς ὀργῆς, anger exhibited in punishing, hence, used for the punishment itself (Demosthenes or. in middle § 43): of the punishments inflicted by magistrates, διά τήν ὀργήν, i. e. because disobedience is visited with punishment, ὀργή attributed to God in the N. T. is that in God which stands opposed to man's disobedience, obduracy (especially in resisting the gospel) and sin, and manifests itself in punishing the same: ἡ ὀργή, Winer's Grammar, 594 (553)); σκεύη ὀργῆς, vessels into which wrath will be poured (at the last day), explained by the addition κατηρτισμένα εἰς ἀπώλειαν, ἡ μελλουσα ὀργή, which at the last day will be exhibited in penalties, ἡ ὀργή ἡ ἐρχομένη, ἡμέρα ὀργῆς, the day on which the wrath of God will be made manifest in the punishment of the wicked (cf. Winer's Grammar, § 30,2a.), ἡ ἡμέρα ἡ μεγάλη τῆς ὀργῆς αὐτοῦ (ἡμέρα, 3at the end); ἔρχεται ἡ ὀργή τοῦ Θεοῦ ἐπί τινα, the wrath of God cometh upon one in the infliction of penalty (cf. Winer's Grammar, § 40,2a.), T Tr WH omit; L brackets ἐπί etc.); ἔφθασε (ἔφθακεν L text WH marginal reading) ἐπ' αὐτούς ἡ ὀργή, ἡ ὀργή passes over into the notion of retribution and punishment, τέκνα ὀργῆς, men exposed to divine punishment, εἰς ὀργήν, unto wrath, i. e. to undergo punishment in misery, ὀργή is attributed to Christ also when he comes as Messianic Judges , Sept. for עֶבְרָה, wrath, outburst of anger, זַעַם, חֵמָה, חָרון, קֶצֶף, etc.; but chiefly for אַף.) Cf. Ferd. Weber, Vom Zorne Gottes. Erlang. 1862; Ritschl, Die christl. Lehre v. d. Rechtfertigung u. Versöhnung, ii., p. 118ff.

Greek Monolingual

η (ΑΜ ὀργή)
έντονη ψυχική διέγερση από κάτι δυσάρεστο ή προσβλητικό που εκδηλώνεται με βίαιη συμπεριφορά, η αγανάκτηση
νεοελλ.
φρ. α) «δίνω τόπο στην οργή» — συγκρατώ τον θυμό μου και τα νεύρα μου, υποχωρώ
β) «θεία οργή» ή «οργή θεού» — μεγάλη καταστροφή, θεομηνία
γ) «φωνή λαού, οργή θεού» — όταν ο λαός εξεγείρεται η δύναμή του είναι ακατανίκητη
δ) «στην οργή του θεού» ή «άντε στην οργή» — λέγεται ως κατάρα
ε) «να πάρει η οργή» — λέγεται ως έκφραση αγανάκτησης
αρχ.
1. φυσική τάση ή διάθεση
2. ήθος, χαρακτήρας, ιδιοσυγκρασία («ὀργῆς νοσούσης εἰσὶν ἰατροὶ λόγοι», Αισχύλ.)
3. (η δοτ. ως επίρρ.) ὀργῇ
με θυμό, οργισμένα
4. φρ. α) «ἐπιφέρω ὀργάς τινι» — προσαρμόζω τη διάθεση μου στη διάθεση κάποιου
β) «ἀνίημι τῆς ὀργῆς» ή «ὀργὴν χαλῶ» — μετριάζω τον θυμό μου, ηρεμώ
γ) «ὀργὴν κατέχω» ή «ὀργῆς κρατῶ» — συγκρατώ τον θυμό μου
δ) «ὀργῆς τυγχάνω» — γίνομαι δεκτός με αγανάκτηση
ε) «Πανὸς ὀργαί» — αιφνίδιος φόβος τον οποίο διεγείρει η οργή του Πανός στα ζώα.
[ΕΤΥΜΟΛ. Αβέβαιης ετυμολ. Η λ. έχει αναχθεί σε ΙΕ ρίζα werg- / worg- «φουσκώνω από οργή, δύναμη» και έχει συνδεθεί με αρχ. ινδ. ūrjā «τροφή, σθένος, ανδρεία». Η εξέλιξη στη σημ. του ὀργή από «φυσική διάθεση, ιδιοσυγκρασία» σε «βίαιη συμπεριφορά, θυμός» παρατηρείται και στο αρχ. ιρλδ. ferc «θυμός». Κατ' άλλη άποψη, ελάχιστα πιθανή, η λ. ὀργή έχει προέλθει με συγκοπή από τ. ὀρ(ο)γά (< ὀρέγω «εκτείνω, απλώνω» και «επιθυμώ πολύ»). Η λ. ὀργή με αρχική σημ. «φυσική διάθεση, χαρακτήρας, ιδιοσυγκρασία» εξελίχθηκε στη σημ. «βίαιη συμπεριφορά, αγανάκτηση, θυμός» και μ' αυτή τη σημ. χρησιμοποιείται στη Νέα Ελληνική. Η χρησιμοποίηση, εξάλλου, της λ. ὀργή στα παράγωγα ὀργῶ και ὀργάς με τις σημ. «αρδεύομαι καλά για παραγωγή καρπού» και «γη που καλλιεργείται και ποτίζεται τακτικά, εύφορος αγρός», αντίστοιχα, με τη σημ. τών εργασιών που εκτελεί ο γεωργός για να βελτιώσει και να αυξήσει την παραγωγικότητα του εδάφους, οδήγησε στην παρετυμολογική σύνδεση της οικογένειας τών ὀργή, ὀργῶ, ὀργάς (πρβλ. και οργώνω) με την οικογένεια τών ἔργο, ἔρδω. Η λ. ὀργή, τέλος, διακρίνεται από τη λ. χόλος που έχει και τη σημ. της πικρίας, της λύπης, της μνησικακίας, η οποία δεν χαρακτηρίζει την ὀργή. Η ὀργή επίσης διαφέρει σημασιολογικά και από τη συνώνυμή της λ. θυμός στο ότι η τελευταία καλύπτει ένα ευρύτερο σημασιολογικό πεδίο από την πρώτη (βλ. λ. θυμός).
ΠΑΡ. οργίζω, οργίλος, οργώ
αρχ.
οργαίνω
νεοελλ.
όργητα, οργώνω.
ΣΥΝΘ. (Β' συνθετικό) αρχ. άνοργος, δύσοργος, εύοργος, νέοργος, περιοργής, φιλοργής.