LSJ

διά

Revision as of 15:44, 25 August 2017 by Spiros (talk | contribs) (ab2)

English (LSJ)

poet. διαί (Aeol. ζά, q.v.), Prep. governing gen. and acc.— Rad. sense,

   A through; never anastroph. [Prop. δῐᾰ: but Hom. uses ῑ at the beginning of a line, Il.3.357, 4.135, al.: also ᾱ, metri gr., freq. in Hom., for which A. uses διαί in lyr., Ag.448, al.]    A WITH GEN.    I of Place or Space:    1 of motion in a line, from one end to the other, right through, in Hom. freq. of the effect of weapons, διὰ μὲν ἀσπίδος ἦλθε . . ἔγχος καὶ διὰ θώρηκος . . Il. 3.357; δουρὶ βάλεν Δάμασον κυνέης διά 12.183; δι' ὤμου . . ἔγχος ἦλθεν 4.481; in Prose, τιτρώσκειν διὰ τοῦ θώρακος X.An.1.8.26; διὰ τοῦ ὀρόφου ἐφαίνετο πῦρ ib.7.4.16: also of persons, διὰ Σκαιῶν πεδίονδ' ἔχον ὠκέας ἵππους out through the Scaean gate, Il.3.263; δι' ἠέρος αἰθέρ' ἵκανεν quite through the lower air even to the ether, Il.14.288, cf. 2.458; διὰ Τρώων πέτετο straight through them, 13.755; δι' ὄμματος . . λείβων δάκρυον S.OC1250, etc.: also in Compos. with πρό and ἐκ, v. διαπρό, διέκ: in adverbial phrases, διὰ πασῶν (sc. χορδῶν), v. διαπασῶν: διὰ πάσης throughout, Th.1.14; διὰ κενῆς idly, Id.4.126, etc. (cf.111.1.c).    2 of motion through a space, but not in a line, throughout, ouer, ἑπόμεσθα διὰ πεδίοιο Il.11.754; δι' ὄρεσφι 10.185, al.; ὀδύνη διὰ χροὸς ἦλθε through all his frame, 11.398; τεῦχε βοὴν διὰ ἄστεος Od.10.118; δι' ὁμίλου Il.6.226, etc.; θορύβου διὰ τῶν τάξεων ἰόντος X.An.1.8.16, cf. 2.4.26, etc.; later, in quoting an authority, ἱστορεῖ δ. τῆς δευτέρας in the course of .., Ath.10.438b.    3 in the midst of, Il.9.468; κεῖτο τανυσσάμενος δ. μήλων Od.9.298; between, δ. τῶν πλευρέων ταμόντα Hp.Morb.2.61: hence, of pre-eminence, ἔπρεπε καὶ δ. πάντων Il.12.104; τετίμακε δι' ἀνθρώπων Pi.I.4(3).37; εὐδοκιμέοντι δ. πάντων Hdt.6.63, cf. 1.25, etc.    4 in Prose, sts. of extension, along, παρήκει δ. τῆσδε τῆς θαλάσσης ἡ ἀκτή Id.4.39 (but πέταται δ. θαλάσσας across the sea, Pi.N.6.48); λόφος, δι' οὗ τὸ σταύρωμα περιεβέβληντο X.HG7.4.22.    5 in Prose, of Intervals of Space, δ. τριήκοντα δόμων at intervals of thirty layers, i. e. after every thirtieth layer, Hdt.1.179; δ. δέκα ἐπάλξεων at every tenth battlement, Th.3.21; cf. infr. 11.3: of a single interval, δ. πέντε σταδίων at a distance of five stades, Hdt.7.30, cf. 198; δ. τοσούτου μᾶλλον ἢ δ. πολλῶν ἡμερῶν ὁδοῦ at so short a distance, etc., Th.2.29; δ. πολλοῦ at a great distance apart, Id.3.94; δ. πλείστου Id.2.97; δι' ἐλάσσονος Id.3.51; ὕδατα δ. μακροῦ ἀλόμενα Hp.Aër.9, etc.    II of Time,    1 of duration from one end of a period to the other, throughout, δ. παντὸς [τοῦ χρόνου] Hdt.9.13; δι' ὅλου τοῦ αἰῶνος Th.1.70; δι' αἰῶνος S.El.1024; δι' ἡμέρας ὅλης Ar.Pax 27; δι' ὅλης τῆς νυκτός X.An.4.2.4, etc.: without an Adj., δι' ἡμέρης all day long, Hdt.1.97; δ. νυκτός Th.2.4, X.An.4.6.22 (but δ. νυκτός in the course of the night, by night, Act.Ap.5.19, PRyl.138.15 (i A. D.), etc.); δ. νυκτὸς καὶ ἡμέρας Pl.R.343b; δι' ἐνιαυτοῦ, δι' ἔτους, Ar.Fr.569.8, V.1058; δ. βίου Pl.Smp.183e, etc.; δ. τέλους from beginning to end, A.Pr.275, Pl.R.519c, etc.: with Adjs. alone, δ. παντός continually, A.Ch.862 (lyr.), etc.; δι' ὀλίγου for a short time, Th.1.77; δ. μακροῦ E.Hec.320; ὁ δ. μέσου χρόνος Hdt. 8.27.    2 of the interval which has passed between two points of Time, δ. χρόνου πολλοῦ or δ. πολλοῦ χρ. after a long time, Id.3.27, Ar.Pl.1045; δ. μακρῶν χρόνων Pl.Ti.22d: without an Adj., δ. χρόνου after a time, S.Ph.758, X.Cyr.1.4.28, etc.; δι' ἡμερῶν after several days, Ev.Marc.2.1; and with Adjs. alone, δι' ὀλίγου Th.5.14; οὐ δ. μακροῦ Id.6.15,91; δ. πολλοῦ Luc.Nigr.2, etc.: with Numerals, δι' ἐτέων εἴκοσι Hdt.6.118, cf. OGI56.38 (iii B. C.), etc.: but δ. τῆς ἑβδόμης till the seventh day, Luc.Hist.Conscr.21: also distributively, χρόνος δ. χρόνου προὔβαινε time after time, S.Ph.285; ἄλλος δι' ἄλλου E.Andr.1248.    3 of successive Intervals, δ. τρίτης ἡμέρης every other day, Hdt.2.37; δ. τρίτου ἔτεος ib.4, etc.; δ. πεντετηρίδος every four years (with inclusive reckoning), Id.3.97; δι' ἔτους πέμπτου, of the Olympic games, Ar.Pl.584 (but δι' ἑνδεκάτου ἔτεος in the course of the eleventh year, Hdt.1.62).    III causal, through, by,    a of the Agent, δι' ἀλλέλων or -ου ἐπικηρυκεύεσθαι, ποιεῖσθαι, by the mouth of .., Id.1.69,6.4, cf. 1.113; δι' ἑρμηνέως λέγειν X.An.2.3.17, etc.; τὸ ῥηθὲν ὑπὸ Κυρίου δ. τοῦ προφήτου Ev.Matt.1.22; δι' ἑκόντων ἀλλ' οὐ δ. βίας ποιεῖσθαι Pl.Phlb.58b; πεσόντ' ἀλλοτρίας διαὶ γυναικός by her doing, A.Ag.448 (lyr.); ἐκ θεῶν γεγονὼς δ. βασιλέων πεφυκώς X.Cyr.7.2.24; δι' ἑαυτοῦ ποιεῖν τι of oneself, not by another's agency, ib.1.1.4, etc.; but also, by oneself alone, unassisted, D.15.14, cf. 22.38.    b of the Instrument or Means, δ. χειρῶν by hand (prop. by holding between the hands), δι' ὁσίων χ. θιγών S. OC470; also δ. χερῶν λαβεῖν, δ. χειρὸς ἔχειν in the hand, Id.Ant. 916, 1258 (but τὰ τῶν ξυμμάχων δ. χειρὸς ἔχειν to keep a firm hand on, Th.2.13); δ. στέρνων ἔχειν S.Ant.639; ἡ ἀκούουσα πηγὴ δι' ὤτων Id.OT1387; δ. στόματος ἔχειν X.Cyr.1.4.25; δ. μνήμης ἔχειν Luc.Cat.9; αἱ δ. τοῦ σώματος ἡδοναί X.Mem.1.5.6; δ. λόγων συγγίγνεσθαι to hold intercourse by word, Pl.Plt.272b; δ. λόγου ἀπαγγέλλειν Act.Ap.15.27; δι' ἐπιστολῶν 2 Ep.Cor.10.9, POxy. 1070.15 (iii A. D.).    c of Manner (where διά with its Noun freq. serves as an Adv.), δ. μέθης ποιήσασθαι τὴν συνουσίαν Pl.Smp.176e; παίω δι' ὀργῆς through passion, in passion, S.OT807; δ. τάχους, = ταχέως, Id.Aj.822, Th.1.63 (but δ. ταχέων ib.80, al.); δ. σπουδῆς in haste, hastily, E.Ba.212; δι' αἰδοῦς with reverence, respectfully, ib.441; δ. ψευδῶν ἔπη lying words, Id.Hel.309; αἱ δ. καρτερίας ἐπιμέλειαι long-continued exertions, X.Mem.2.1.20; δι' ἀκριβείας, δ. πάσης ἀκρ., Pl.Ti.23d, Lg.876c; δ. σιγῆς Id.Grg.450c; δ. ξυμφορῶν ἡ ξύμβασις ἐγένετο Th.6.10; οὐ δι' αἰνιγμάτων, ἀλλ' ἐναργῶς γέγραπται Aeschin.3.121; δι' αἵματος, οὐ δ. μέλανος τοὺς νόμους ὁ Δράκων ἔγραψεν Plu.Sol.17: also with Adjs., δ. βραχέων, δ. μακρῶν τοὺς λόγους ποιεῖσθαι, Isoc.14.3, Pl.Grg.449b; ἀποκρίνεσθαι δ. βραχυτάτων ibid. d; cf. infr. IV.    2 in later Prose, of Material out of which a thing is made, κατασκευάζειν εἴδωλα δι' ἐλέφαντος καὶ χρυσοῦ D.S.17.115; θυσίαι δι' ἀλφίτου καὶ σπονδῆς πεποιημέναι Plu.Num.8; βρώματα δ. μέλιτος καὶ γάλακτος γιγνόμενα Ath.14.646e; οἶνος δ. βουνίου Dsc. 5.46.    IV διά τινος ἔχειν, εἶναι, γίγνεσθαι, to express conditions or states, ἀγὼν διὰ πάσης ἀγωνίης ἔχων extending through every kind of contest, Hdt.2.91; δι' ἡσυχίης εἶναι Id.1.206; δι' ὄχλου εἶναι to be troublesome, Ar.Ec.888; δ. φόβου εἶναι Th.6.59; δι' ἀπεχθείας γίγνεσθαι X.Hier.9.2; ἡ ἐπιμέλεια δ. χάριτος γίγνεται ibid.; δ. μιᾶς γνώμης γίγνεσθαι Isoc.4.138.    b with Verbs of motion, δ. μάχης ἐλεύσονται will engage in battle, Hdt.6.9; ἐλθεῖν Th.4.92; δ. παντὸς πολέμου, δ. φιλίας ἰέναι τινί, X.An.3.2.8; δ. δίκης ἰέναι τινί go to law with... S.Ant.742, cf. Th.6.60; δ. τύχης ἰέναι S.OT773; δι' ὀργῆς ἥκειν Id.OC905; ἐμαυτῷ δ. λόγων ἀφικόμην I held converse with myself, E.Med.872; δ. λόγων, δ. γλώσσης ἰέναι come to open speech, Id.Tr.916, Supp.112; δ. φιλημάτων ἰέναι come to kissing, Id.Andr. 416; δ. δικαιοσύνης ἰέναι καὶ σωφροσύνης Pl.Prt.323a, etc.; δ. πυρὸς ἰέναι (v. πῦρ): in pass. sense, δι' ἀπεχθείας ἐλθεῖν τινι to be hated by... A.Pr.121 (anap.).    c with trans. Verbs, δι' αἰτίας ἔχειν or ἄγειν τινά hold in fault, Th.2.60, Ael.VH9.32; δι' ὀργῆς ἔχειν τινά Th.2.37, etc.; δ. φυλακῆς ἔχειν τι Id.7.8; δι' οἴκτου ἔχειν τινά, δι' αἰσχύνης ἔχειν τι, E.Hec.851, IT683; δ. πένθους τὸ γῆρας διάγειν X.Cyr.4.6.6; δι' οὐδενὸς ποιεῖσθαί τι S.OC584.    B WITH Acc.    I of Place, only Poet., in same sense as διά c. gen.:    1 through, ἓξ δὲ δ. πτύχας ἦλθε . . χαλκός Il.7.247; ἤϊξε δ. δρυμὰ . . καὶ ὕλην 11.118, cf. 23.122, etc.; δ. τάφρον ἐλαύνειν across it, 12.62; δ. δώματα ποιπνύοντα 1.600; ἐπὶ χθόνα καὶ δ. πόντον βέβακεν Pi.I.4(3).41; φεύγειν δ. κῦμ' ἅλιον A.Supp.14 (anap.).    2 through, among, in, οἴκεον δι' ἄκριας Od.9.400; ἄραβος δὲ δ. στόμα γίγνετ' ὀδόντων Il.10.375 (but μῦθον, ὃν . . δ. στόμα . . ἄγοιτο through his mouth, 14.91; so δ. στόμα ὄσσαν ἱεῖσαι Hes.Th.65; ἀεὶ γὰρ ἡ γυνή σ' ἔχει δ. στόμα Ar.Lys.855); δ. κρατερὰς ὑσμίνας Hes.Th.631; νόμοι δι' αἰθέρα τεκνωθέντες S.OT867 (lyr.).    II of Time, also Poet., δ. νύκτα Il.2.57, etc.; δ. γλυκὺν ὕπνον during sweet sleep, Mosch.4.91.    III causal:    1 of persons, thanks to, by aid of, νικῆσαι δ . . . Ἀθήνην Od.8.520, cf. 13.121; δ. δμῳὰς . . εἷλον 19.154; δ. σε by thy fault or service, S.OC1129, Ar.Pl.145, cf. 160,170: in Prose, by reason of, on account of, δ' ἡμᾶς Th.1.41, cf. X.An.7.6.33, D.18.249; οὐ δι' ἐμαυτόν And.1.144; so εἰ μὴ διά τινα if it had not been for .., εἰ μὴ δι' ἄνδρας ἀγαθούς Lys.12.60; Μιλτιάδην εἰς τὸ βάραθρον ἐμβαλεῖν ἐψηφίσαντο, καὶ εἰ μὴ δ. τὸν πρύτανιν ἐνέπεσεν ἄν Pl.Grg.516e, cf. D.19.74; εἰ μὴ δ. τὴν ἐκείνου μέλλησιν Th.2.18, cf. Ar.V.558; πλέον' ἔλπομαι λόγον Ὀδυσσέος ἢ πάθαν γενέσθαι δι' Ὅμηρον Pi.N.7.21.    2 of things, to express the Cause, Occasion, or Purpose, δι' ἐμὴν ἰότητα because of my will, Il.15.41; Διὸς μεγάλου δ. βουλάς Od.8.82; δι' ἀφραδίας for, through want of thought, 19.523; δι' ἀτασθαλίας 23.67; δι' ἔνδειαν by reason of poverty, X. An.7.8.6; δ. καῦμα, δ. χειμῶνα, ib.1.7.6; δι' ἄγνοιαν καὶ ἀμαθίαν Pl. Prt.360b, etc.: freq. also with neut. Adjs., δ. τί; wherefore?; δ. τοῦτο, δ. ταῦτα on this account; δι' ὅ, δι' ἅ on which account; δ. πολλά for many reasons, etc.    3 = ἕνεκα, to express Purpose, δἰ ἀχθηδόνα for the sake of vexing, Th.4.40, cf. 5.53; δ. τὴν τούτου σαφήνειαν with a view to clearing this up, Pl.R.524c, cf. Arist.EN 1172b21; αὐτή δι' αὑτήν for its own sake, Pl.R.367b, etc.    C WITHOUT CASE as Adv. throughout, δ. πρό (v. supr. A.I.I); δ. δ' ἀμπερές Il.11.377.    D IN COMPOS.:    I through, right through, of Space, διαβαίνω, διέχω, διιππεύω.    II in different directions, as in διαπέμπω, διαφορέω; of separation, asunder, διαιρέω, διαλύω; of difference or disagreement, at variance, διαφωνέω, διαφέρω; or simply mutual relation, one with another, διαγωνίζομαι, διάδω, διαθέω, διαπίνω, διαφιλοτιμέομαι.    III pre-eminence, διαπρέπω, διαφέρω.    IV completion, to the end, utterly, διεργάζομαι, διαμάχομαι, διαπράττω, διαφθείρω: of Time, διαβιόω.    V to add strength, thoroughly, out and out, διαγαληνίζω, etc.; cf. ζά.    VI of mixture, between, partly, esp. in Adj., as διάλευκος, διάχρυσος, διάχλωρος, etc.    VII of leaving an interval or breach, διαλείπω, διαναπαύω. (Cogn. with δύο, δίς.)

Greek (Liddell-Scott)

διά: ποιητ. διαί, πρόθ. συντασσομένη μετὰ γεν. καὶ αἰτ. Ριζικὴ αὐτῆς σημασία, διὰ μέσου· οὐδέποτε πάσχουσα ἀναστροφὴν διὰ τὴν πρὸς τὸν Δία συνέμπτωσιν· ἴδε ὅμως τὸν Herm. εἰς Elmsl. Μηδ. 1143. [Κυρίως δῐᾰ· ἀλλ’ ὁ Ὅμηρος ἔχει ῑ ἐν ἄρσει ἐν ἀρχῇ στίχου, Ἰλ. Γ. 357, Δ. 135, κτλ.· ὡσαύτως ᾱ χάριν τοῦ μέτρου, συχν. παρ’ Ὁμ., ἀνθ’ οὗ ὁ Αἰσχύλ. μεταχειρίζεται διαί, Ἀγ. 448, 1133, 1453, 1485· ― διὰ ὡς μονοσύλλ. Ἀριστοφ. Νεφ. 916, Ὄρν. 1752, Ἐκκλ. 1156, ὡς καὶ ἐν τῷ συνθέτῳ διαπρέπον παρ’ Αἰσχύλ. Πέρσ. 1006, ― ἐν τοῖς χωρίοις δὲ τούτοις πρὸς ἀποφυγὴν τῆς ἀσυνήθους συνιζήσεως ὁ Δινδ. προτείνει τὴν ἀνάγνωσιν ζά, ζαπρέπον (ὡς ζάπυρος ἀντὶ διάπυρος ἐν Αἰσχύλ. Πρ. 1084)· πρβλ. ζά]. Α. ΜΕΤΑ ΓΕΝΙΚΗΣ. Ι. ἐπὶ τόπου ἢ διαστήματος: 1) ἐπὶ κινήσεως κατὰ μίαν γραμμὴν ἀπὸ τοῦ ἑνὸς ἄκρου μέχρι τοῦ ἑτέρου, σημ. δηλ. κίνησιν διά τινος καὶ διαπέρασιν· παρ’ Ὁμ. συχν. ἐπὶ τοῦ ἀποτελέσματος τῶν ὅπλων, διὰ μὲν ἀσπίδος ἦλθε… ἔγχος, καὶ διὰ θώρηκος… Ἰλ. Γ. 357· δουρὶ βάλεν Δάμασον κυνέης διὰ Μ. 183· δι’ ὤμου… ἔγχος ἦλθεν Δ. 481· οὕτω παρ’ Ἀττ., τιτρώσκειν διὰ τοῦ θώρακος Ξεν. Ἀν. 1. 8, 26, κτλ.· ― συχνὸν ὡσαύτως ἐπὶ προσώπων, ἦλθε διὰ Σκαιῶν, ἐξῆλθε διὰ μέσου…, Ἰλ. Γ. 263· ― αὕτη ἡ ἔννοια φαίνεται σαφέστατα ἐν Ἰλ. Ξ. 288 δι’ ἠέρος αἰθέρ’ ἵκανεν, διὰ μέσου τοῦ ἀέρος εἰς τὸν αἰθέρα, πρβλ. Β. 458· οὕτω, διὰ Τρώων πέτετο, κατ’ εὐθεῖαν διὰ μέσου αὐτῶν, Ν. 755· οὕτω, δι’ ὄμματος… λείβων δάκρυον Σοφ. Ο. Κ. 1250, κτλ. Ἡ ῥιζικὴ αὕτη σημασία ἐνισχύεται διὰ συνθέσεων μετὰ τῆς πρὸ ἢ ἐκ· δόρυ δ’ ὀφθαλμοῖο διαπρὸ καὶ διὰ ἰνίου ἦλθεν Ἰλ. Ξ. 494, πρβλ. Ε. 280· (συχνάκις ὡσαύτως ὡς ἐπίρρ. ἄνευ πτώσεως, ἡ δὲ διαπρό… ἤιξεν μελίη Υ. 276, πρβλ. Φ. 164)· οὕτω, διὲκ προθύρου Ο. 124· διὲκ μεγάροιο Ὀδ. Κ. 388, κτλ.· ― παρ’ Ἀττ. ὡσαύτως, διὰ τέλους, ἐξ ἀρχῆς μέχρι τέλους, Αἰσχύλ. Πρ. 273· διὰ πάντων ἐλθεῖν, διέρχομαι ἅπαντας τοὺς βαθμοὺς τῶν ἀξιωμάτων κατὰ σειρὰν ἢ διαδοχικῶς, Ξεν Κύρ. 1. 2, 15, πρβλ. Δημ. 288. 10· πρβλ. διαπασῶν. 2) ἐπὶ κινήσεως διὰ μέσου διαστήματος ἀνοικτοῦ καὶ ἐλευθέρου, οὐχὶ κατὰ μίαν γραμμήν, διὰ μέσου, ἀνά…, ἔρχεσθαι διὰ πεδίοιο Ἰλ. Λ. 754· δι’ ὄρεσφι Κ. 185, κτλ.· ὀδύνη διὰ χροὸς ἦλθε, διὰ μέσου ὅλου τοῦ σώματός του, Λ. 398· τεῦχε βοὴν διὰ ἄστεος Ὀδ. Κ. 118· δι’ ὁμίλου Ἰλ. Ζ. 226, κτλ.· οὕτω παρ’ Ἀττ., θορύβου διὰ τῶν τάξεων ἰόντος Ξεν. Ἀν. 1. 8, 16, πρβλ. 2, 4, 26, κτλ.· ― μεταγεν. ἀναφερομένου χωρίου συγγραφέως, ἱστορεῖ διὰ τῆς δευτέρας, προβαίνων ἐν τῇ δευτέρᾳ συγγραφῇ, κτλ., Ἀθήν. 438Β. 3) μεταξύ, ἐν τῷ μέσῳ (ἄνευ ἐννοίας κινήσεως), κεῖτο τανυσσάμενος διὰ μήλων Ὀδ. Ι. 298· ἔπρεπε καὶ διὰ πάντων Ἰλ. Υ. 104· οὕτω παρ’ Ἡροδ., εὐδοκιμέοντι διὰ πάντων Ζ. 63, πρβλ. Α. 25, κτλ. 4) παρὰ πεζοῖς ἐνίοτε ἐπὶ ἐκτάσεως παραλλήλου, παρήκει διὰ τῆσδε τῆς θαλάσσης ἡ ἀκτὴ Ἡρόδ. 4. 39· λόφος, δι’ οὗ τὸ σταύρωμα περιεβέβληντο Ξεν. Ἑλλ. 7. 4, 22. 5) παρὰ πεζοῖς ὡσαύτως ἐπὶ διαστημάτων τοπικῶν, διὰ τριήκοντα δόμων, κατὰ διαστήματα τριάκοντα σειρῶν πλίνθων, δηλ. μεθ’ ἑκάστην τριακοστὴν σειράν, Ἡρόδ. 1. 179· διὰ δέκα ἐπάλξεων, μεθ’ ἑκάστην δεκάτην ἔπαλξιν, Θουκ. 3. 21· πρβλ. κατωτ. ΙΙ. 3· ― ἀλλ’ ὡσαύτως ἁπλῶς, διὰ πέντε σταδίων, κατὰ διάστημα ἢ ἀπόστασιν πέντε σταδίων, Ἡρόδ. 7. 30, πρβλ. 198· διὰ τοσούτου μᾶλλον ἢ διὰ πολλῶν ἡμερῶν ὁδοῦ, εἰς τόσον μικρὰν ἀπόστασιν, κτλ., Θουκ. 2. 29· διὰ πολλοῦ, εἰς μεγάλην ἀπόστασιν, 3. 94· διὰ πλείστου 2. 97· δι’ ἐλάσσονος 3. 51, κτλ. ΙΙ. ἐπὶ χρόνου, 1) ἐπὶ διαρκείας ἀπὸ τοῦ ἑνὸς ἄκρου περιόδου μέχρι τοῦ ἑτέρου = καθ’ ὅλην τὴν διάρκειαν, διὰ παντὸς τοῦ χρόνου Ἡρόδ. 9. 13· δι’ ὅλου τοῦ αἰῶνος Θουκ. 1. 70· δι’ αἰῶνος Σοφ. Ἠλ. 1024· δι’ ἡμέρας ὅλης Ἀριστοφ. Εἰρ. 27· δι’ ὅλης τῆς νυκτὸς Ξεν., κτλ.· καὶ ἄνευ ἐπιθέτου, δι’ ἡμέρης, καθ’ ὅλην τὴν ἡμέραν, Ἡρόδ. 1. 97· διὰ νυκτός, δι’ ἔτους, διὰ ἐνιαυτοῦ, διὰ βίου, κτλ. Ξεν. Ἀν. 4. 6, 22, κτλ.· ― ὡσαύτως μετ’ ἐπιθέτων μόνον, διὰ παντός, συνεχῶς, Αἰσχύλ. Χο. 862, κτλ.· δι’ ὀλίγου, δι’ ὀλίγον καιρόν, συντόμως, Θουκ. 1. 77· διὰ μακροῦ Εὐρ. Ἑκ. 320· ― οὕτω, διὰ τέλους, συνεχῶς, Αἰσχύλ. Πρ. 273, κτλ.· ὁ διὰ μέσου χρόνος Ἡρόδ. 8. 27. 2) ἐπὶ τοῦ διαστήματος τοῦ παρελθόντος μεταξὺ δύο σημείων τοῦ χρόνου, διὰ χρόνου πολλοῦ ἢ διὰ πολλοῦ χρ., μετὰ μακρὸν χρόνον, Ἡρόδ. 3. 27, Ἀριστοφ. Πλ. 1045· δι’ ὀλίγου χρ., διὰ μακροῦ χρ. Ξεν.· ὡσαύτως ἄνευ ἐπιθ., διὰ χρ., μετὰ χρόνον, Σοφ. Φ. 758, Ξεν. Κύρ. 1. 4, 28, κτλ.· καὶ μετ’ ἐπιθέτου μόνον, δι’ ὀλίγου αὐτόθι· οὐ διὰ μακροῦ Θουκ. 6. 15, 91· διὰ πολλοῦ Λουκ. Νιγρ. 2, κτλ.· ― οὕτω μετ’ ἀριθμητικῶν, δι’ ἐτέων εἴκοσι Ἡρόδ. 6. 118, κτλ.· ― ἀλλά, διὰ τῆς ἑβδόμης, μέχρι τῆς ἑβδόμης ἡμέρας, Λουκ. Ἱστ. Συγγρ. 21. 3) ἐπὶ διαδοχικῶν διαλειμμάτων, διὰ τρίτης ἡμέρης, κατὰ πᾶσαν τρίτην ἡμέραν, Ἡρόδ. 2. 37· διὰ τρίτου ἔτεος αὐτόθι 4, κτλ. (πρβλ. Lewis Astr. of Anc. σ. 115)· διὰ πεντετηρίδος, κατὰ πᾶσαν πενταετηρίδα, Ἡρόδ. 3. 97· δι’ ἔτους πέμπτου, ἐπὶ τῶν Ὀλυμπιακῶν ἀγώνων, Ἀριστοφ. Πλ. 583 (ἀλλά, δι’ ἑνδεκάτου ἔτεος, ἐνῷ διήρχετο τὸ ἑνδέκατον ἔτος, Ἡρόδ. 1. 62)· δι’ ἐνιαυτοῦ, δι’ ἔτους, καθ’ ἕκαστον ἐνιαυτόν, Ξεν. Πολιτ. Ἀθην. 1. 16, κτλ.· ἴδε ἀνωτ. Ι. 5. ΙΙΙ. ἐνεργητικῶς, διὰ μέσου, διά, α) ἐπὶ τοῦ πράκτορος ἢ μεσάζοντος ὑπηρέτου ἢ ἀντιπροσώπου, δι’ ἀγγέλων ἢ -ου ἐπικηρυκεύεσθαι Ἡρόδ. 1. 69., 6. 4, πρβλ. 1. 113· δι’ ἑρμηνέως λέγειν Ξεν. Ἀν. 2. 3, 17, κτλ., διὰ βασιλέων πεφυκέναι, ὀφείλειν τὴν ὕπαρξιν εἰς αὐτούς, Ξεν. Κύρ. 7. 2, 24· ― συχνάκις, δι’ ἑαυτοῦ ποιεῖν τι, ἀφ’ ἑαυτοῦ, οὐχὶ διὰ τῆς ἐνεργείας ἑτέρου, αὐτόθι 1. 1, 4, κτλ.· ἀλλ’ ὡσαύτως, καθ’ ἑαυτόν, μόνος, ἀβοήθητος, Δημ. 194. 9., 605. 10, κτλ. β) πρὸς δήλωσιν τοῦ ὀργάνου ἢ μέσου, διὰ χειρῶν = χερσί, μὲ τὰς χεῖρας (κυρίως, κρατῶν τι μεταξὺ ταῶν χειρῶν), Σοφ. Ο. Κ. 470· ὡσαύτως, διὰ χειρῶν ἢ χειρὸς ἔχειν, λαβεῖν, ἐν τῇ χειρί, ὁ αὐτ. Ἀντ. 916, 1258· διὰ στέρνων ἔχειν αὐτόθι 639· ἡ ἀκούουσα πηγὴ δι’ ὤτων ὁ αὐτ. Ο. Τ. 1387· διὰ στόματος ἔχειν Ξεν. Κύρ. 1. 4, 25· διὰ μνήμης ἔχειν Λουκ. Κατάπλ. 9· αἱ διὰ σώματος ἡδοναὶ Ξεν. Ἀπομν. 1. 5, 6, κτλ. γ) πρὸς δήλωσιν τοῦ τρόπου καθ’ ὃν πρᾶγμά τι γίνεται, ὁπότε ἡ διὰ μετὰ τοῦ πτωτικοῦ πολλάκις κεῖται ἀντὶ ἐπιρρήματος ἢ μετοχῆς τροπικῆς, διὰ λόγων συγγίγνεσθαι, Πλάτ. Πολιτ. 272Β· διὰ μέθης ὁ αὐτ. Συμπ. 176Ε· παίω δι’ ὀργῆς, ἐν ὁργῇ, μετ’ ὀργῆς, ὀργίλως, Σοφ. Ο. Τ. 807· διὰ τάχους = ταχέως, ὁ αὐτ. Αἴ. 822· διὰ σπουδῆς, σπουδαίως, ἐσπευσμένως, Εὐρ. Βάκχ. 212· δι’ αἰδοῦς, μετὰ σεβασμοῦ, αὐτόθι 441· διὰ ψευδῶν ἔπη, ψευδεῖς λόγοι, ὁ αὐτ. Ἑλ. 309· αἱ διὰ καρτερίας ἐπιμέλειαι, προσπάθειαι εἰς ἃς ἐπιμένει τις ἐπὶ μακρὸν χρόνον, Ξεν. Ἀπομν. 2. 1, 20· ὡσαύτως μετ’ ἐπίρρ., διὰ βραχέων, διὰ μακρῶν τοὺς λόγους ποιεῖσθαι, ἀντὶ βραχέως, μακρῶς, Ἰσοκρ. 297Β, Πλάτ. Γοργ. 449Β· ἀποκρίνεσθαι διὰ βραχυτάτων αὐτόθι D· ἴδε κατωτ. ΙV. 2) παρὰ μεταγεν. πεζοῖς, ἐπὶ τῆς ὕλης, ἐξ ἧς πρᾶγμά τι εἶνε κατεσκευασμένον, κατασκευάζειν εἴδωλα δι’ ἐλέφανντος καὶ χρυσοῦ Διόδ. 17. 115, πρβλ. Πλούτ. Νουμ. 8, Schäf. Διον. Ἁλ. π. Συνθέσ. σ. 167. ΙV. παρ’ Ἡροδ. καὶ τοῖς Ἀττ. εὑρίσκομεν ὡσαύτως ἰδιότροπόν τινα χρῆσιν, διά τινος ἔχειν, εἶναι, γίγνεσθαι, πρὸς ἔκφρασιν περιστάσεων ἢ καταστάσεως, διὰ πάσης ἀγωνίης ἔχειν Ἡρόδ. 2. 91· δι’ ἡσυχίης εἶναι ὁ αὐτ. 1. 206· δι’ ὄχλου εἶναι, γίγνεσθαι, εἶμαι, γ. ὀχληρός, Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 888· δι’ ἀπεχθείας γίγνεσθαι Ξεν. Ἱέρ. 9, 2· διὰ μιᾶς γνώμης γίγνεσθαι Ἰσοκρ. 69Α· ― οὕτω καὶ μετὰ ῥημάτων κινήσεως, διὰ μάχης ἔρχεσθαι, ἔρχομαι εἰς μάχην, συνάπτω μάχην, Ἡρόδ. 6. 9, Θουκ., κτλ.· διὰ πολέμου, διὰ φιλίας ἰέναι τινὶ Ξεν. Ἀν. 3. 2, 8· διὰ δίκης ἰέναι τινί, ἔρχομαι εἰς δίκην μετά τινος, εἰς τὸ δικαστήριον, Σοφ. Ἀντ. 742, πρβλ. Θουκ. 6. 60· διὰ τύχης ἰέναι Σοφ. Ο. Τ. 773· δι’ ὀργῆς ἥκειν ὁ αὐτ. Ο. Κ. 905· διὰ λόγων ἑαυτῷ ἀφικέσθαι, ὁμιλεῖ μὲ τὸν ἑαυτόν του, Εὐρ. Μηδ. 868· διὰ λόγων, διὰ γλώσσης, ἰέναι, ἔρχομαι εἰς φανεροὺς λόγους, ἀρχίζω νὰ ὁμιλῶ φανερά, ὁ αὐτ. Τρῳ. 916, Ἱκέτ. 112· διὰ φιλημάτων ἰέναι, καταντῶ εἰς φιλήματα, ὁ αὐτ. Ἀνδρ. 416· διὰ δικαιοσύνης ἰέναι καὶ σωφροσύνης Πλάτ. Πρωτ. 232Α, κτλ.· καὶ μετὰ παθ. σημασ., δι’ ἀπεχθείας ἐλθεῖν τινι, μισοῦμαι ὑπό τινος…, Αἰσχύλ. Πρ. 121· ― οὕτω μετὰ μεταβ. ῥημάτων, δι’ αἰτίας ἔχειν ἢ ἄγειν τινά, αἰτιᾶσθαί τινα, Θουκ. 1. 35, κτλ.· δι’ ὀργῆς ἔχειν τινὰ ὁ αὐτ. 2. 37, κτλ.· διὰ φυλακῆς ἔχειν τι ὁ αὐτ. 7. 8· δι’ οἴκτου ἔχειν τινά, δι’ αἰσχύνης ἔχειν τι Εὐρ. Ἑκ. 851, Ι. Τ. 683· διὰ πένθους τὸ γῆρας διάγειν Ξεν. Κύρ. 4. 6, 6· δι’ οὐδενὸς ποιεῖσθαί τι Σοφ. Ο. Κ. 584. Β. ΜΕΤ’ ΑΙΤΙΑΤΙΚΗΣ, Ι. ἐπὶ τόπου, μόνον παρὰ ποιηταῖς, ἐπὶ τῆς αὐτῆς ἐννοίας, ἐφ’ ἧς καὶ μετὰ γενικῆς, 1) διὰ μέσου, ἓξ δὲ διὰ πτύχας ἦλθε… χαλκὸς Ἰλ. Η. 247· ἤιξε διὰ δρυμά… καὶ ὕλην Λ. 118, πρβλ. Ψ. 122, κτλ.· διὰ τάφρον ἐλαύνειν, ἀπὸ τῆς μιᾶς ἄκρας εἰς τὴν ἑτέραν, Μ. 62· βῆ διὰ δῶμα κτλ.· οὕτω παρ’ Ἀττ. 2) καθ’ ὅλην τὴν ἔκτασιν, ἀνά…, ᾤκεον δι’ ἄκριας Ὀδ. Ι. 400, πρβλ. Ξ. 2· ἄραβος δὲ διὰ στόμα γίγνετ’ ὀδόντων Ἰλ. Κ. 375 (ἀλλά, μῦθον, ὅν… διὰ στόμα… ἄγοιτο, διὰ μέσου τοῦ στόματός του, Ξ. 91· οὕτω, διὰ στόματ’ ὄσσαν ἱεῖσαι Ἡσ. Θ. 65· ὡς καὶ παρὰ Τραγ.)· νόμοι δι’ αἰθέρα τεκνωθέντες Σοφ. Ο. Τ. 867. ΙΙ. ἐπὶ χρόνου ὡσαύτως μόνον παρὰ ποιηταῖς, διὰ νύκτα Ἰλ. Β. 57, κτλ.· διὰ γλυκὺν ὕπνον, κατὰ τὴν διάρκειαν τοῦ γλυκέος ὕπνου, Μόσχ. 4. 91. ΙΙΙ. ἐνεργητ. 1) ἐπὶ προσώπων, ἐξ αἰτίας, τῇ βοηθείᾳ τοῦ…, νικῆσαι διά… Ἀθήνην Ὀδ. Θ. 520, πρβλ. Ν. 121· διὰ δμωάς… εἷλον Τ. 155· διά σε, ἐξ αἰτίας τοῦ ἰδικοῦ σου σφάλματος ἢ τῆς ἰδικῆς σου ὑπηρεσίας, Σοφ. Ο. Κ. 1129, Ἀριστοφ. Πλ. 145, πρβλ. 160, 170· ― οὕτω καὶ παρὰ πεζοῖς, ἐξ αἰτίας τινός, δι’ ἡμᾶς Θουκ. 1. 41, πρβλ. Ξεν. Ἀν. 7. 6, 33· οὐ δ’ ἐμὲ Ἀνδοκ. 18. 40· εἰ μὴ δι’ ἡμᾶς Λυσ. 125. 36· οὕτως, εἰ μὴ διά τινα, ἂν δὲν ἦτο αἰτία ἐκεῖνος, ἂν ἔλειπεν ἐκεῖνος, Μιλτιάδην εἰς τὸ βάραθρον ἐμβαλεῖν ἐψηφίσαντο, καὶ εἰ μὴ διὰ τὸν πρύτανιν ἐνέπεσεν ἂν ὁ αὐτ. Γοργ. 516Ε, πρβλ. Δημ. 364. 10 κἑξ.· εἰ μὴ διὰ τὴν ἐκείνου μέλλησιν Θουκ. 2. 18, πρβλ. Ἀριστοφ. Σφηξ. 558· Ὀδυσσέος λόγος ἐγένετο δι’ Ὅμηρον, ἡ περὶ τοῦ Ὀδυσσέως διήγησις εἶναι γνωστὴ ἐξ αἰτίας τοῦ Ὁμήρου, Πίνδ. Ν. 7. 30. 2) ἐπὶ πραγμάτων δηλούντων τὸ αἴτιον, ἀναγκαστικὸν ἢ τελικόν, δι’ ἐμὴν ἰσότητα, ἕνεκα τῆς θελήσεώς μου, Ἰλ. Ο. 41· διὰ μῆτιν Ἀθήνης, Ἀθηναίης διὰ βουλὰς Ὅμ.· δι’ ἀφραδίας, ἕνεκεν ἀπερισκεψίας, Ὀδ. Τ. 523· δι’ ἀτασθαλίας, κτλ.· οὕτω, συχνάκις παρ’ Ἀττ., δι’ ἀχθηδόνα, διὰ πείραγμα, χάριν πειράγματος, Θουκ. 4. 40, πρβλ. 102., 5. 53· δι’ ἔνδειαν, ἐξ αἰτίας πενίας, Ξεν. Ἀν. 7. 8, 6· διὰ καῦμα, διὰ χειμῶνα αὐτόθι 1. 7, 6· δι’ ἀφροσύνην, δι’ ἄγνοιαν, κτλ., Πλάτ., κλ.· συχνάκις ὡσαύτως μετ’ οὐδ. ἀντων. ἢ ἐπίθ., διά τί; διὰ ποίαν αἰτίαν; - διὰ τοῦτο, διὰ ταῦτα, ἕνεκα ταύτης τῆς αἰτίας· δι’ ὃ, δι’ ἣν αἰτίαν· διὰ πολλά, διὰ πολλοὺς λόγους, κτλ. Γ. ΑΝΕΥ ΠΤΩΣΕΩΣ ὡς ἐπίρρημα, ἐξ ὁλοκλήρου, ὁλοσχερῶς· Ὅμ., ὅστις καὶ ἐπιτείνει αὐτὸ μεταχειριζόμενος διὰ πρό, ἴδε ἀνωτ. Α. Ι. Ι. Δ. ΕΝ ΣΥΝΘΕΣΕΙ, Ι. διὰ μέσου, ἐπὶ τόπου, ὡς ἐν τοῖς: διαβαίνω, διέχω, διιππεύω. ΙΙ. κατὰ διαφόρους διευθύνσεις· οἷον ἐν τοῖς διαπέμπω, διαφορέω· ἐντεῦθεν ἐπὶ χωρισμοῦ, ὡς τὸ Λατ. dis (λέξεις συγγενὴς ἢ τουλάχιστον ἀντίστοιχος, ἴδε ἐν λ. δύο), ὡς ἐν τοῖς: διαιρέω, διαλύω, διασκεδάννυμι· - ἐντεῦθεν ἐπὶ διαφωνίας ἢ διαφορᾶς, ὡς ἐν τοῖς: διαφωνέω, διαφέρω· ἢ ἁπλῶς ἀμοιβαίαν ἅμιλλαν ὡς ἐν τοῖς: διαγωνίζομαι, διᾴδω, διαφιλοτιμέομαι, ἴδε Valck. Ἡρόδ. 5. 18., 6. 15, Kiessl. Θεόκρ. 5. 22. ΙΙΙ. δηλοῖ πολλάκις ὑπεροχὴν ὡς ἐν τοῖς διαπρέπω, διαφέρω. ΙV. μέχρι τέλους, ἐξ ὁλοκληρου, ἐντελῶς, ὡς ἐν τοῖς διεργάζομαι, διαμάχομαι (πρβλ. Λατ. decertare), διαπράττω, διαφθείρω· - ὡσαύτως ἐπὶ χρόνου, ὡς ἐν τῷ διαβιόω. V. ἁπλῶς πρὸς ἐπίτασιν = ἐντελῶς, «πέρα καὶ πέρα», ὡς ἐν τῷ διαγαληνίζω, κτλ.· ἴδε ζά. VI. ἐπὶ μιγμάτων, ἐν μέρει, κἄπως, ἰδίως ἐν ἐπιθ. ὡς: διάλευκος, διάχρυσος, διάχλωρος, κτλ.

French (Bailly abrégé)

adv. et prép. marquant une idée de séparation :
A. adv. 1 en déchirant, en divisant : διά τ’ ἔπτατο ὀϊστός IL et le trait s’enfonça litt. vola) en déchirant (l’armure et les chairs) ; τοὺς διὰ μελεϊστὶ ταμών OD litt. les ayant coupés en les divisant membre par membre, càd les ayant dépecés ; διὰ δ’ ἧκε σιδήρου OD et il a envoyé (la flèche) sur le fer (càd sur les douze haches) en le traversant ; διὰ δ’ αὐτοῦ πεῖρεν ὀδόντων IL et (lui) déchirant (la joue) il lui enfonça (sa lance) à travers les dents ; avec un adv. διὰ δ’ ἀμπερές IL, OD et traversant d’outre en outre;
2 en se dispersant de côté et d’autre : διά τ’ ἔτρεσαν IL ils s’enfuirent de côté et d’autre tremblants de peur ; ἐπὴν σχεδίην διὰ κῦμα τινάξῃ OD lorsque les vagues auront disjoint les planches de mon radeau ; κλέος διὰ ξεῖνοι φορέουσιν OD les étrangers vont annonçant (lat. portant) sa gloire de côté et d’autre;
B. prép. avec le gén. et l’acc. :
• GÉN. I. en déchirant, en séparant :
1 avec mouv. en traversant, à travers : διὰ μὲν ἀσπίδος ἦλθε ἔγχος καὶ διὰ θώρηκος IL la lance pénétra à travers le bouclier et à travers la cuirasse ; τιτρώσκειν διὰ τοῦ θώρακος XÉN blesser en pénétrant à travers la cuirasse ; φαίνεται πῦρ διὰ τοῦ ὀρόφου XÉN le feu brille à travers la toiture;
2 avec mouv. mais sans idée de violence, à travers : ἔρχεσθαι διὰ πεδίοιο IL aller à travers la plaine ; θορύβου διὰ τῶν τάξεων ἰόντος XÉN le bruit se propageant à travers les rangs;
3 sans mouv. entre, parmi : κεῖτο τανυσσάμενος διὰ μήλων OD il était couché, étendu au milieu de ses troupeaux ; en ce sens, διά forme avec son rég. des locut. équivalentes à un adjectif, à un adverbe ou à un verbe : δι’ ὀργῆς SOPH en colère, irrité ; δι’ ἠσυχίης εἶναι HDT être en repos, tranquille ; διὰ φόβου ἔρχεσθαι ou εἶναι THC en venir à craindre ou être en crainte ; διὰ τάχους, ou διὰ ταχέων = ταχέως, en hâte, promptement ; δι’ αἰτίας ἔχειν τινά THC ou ἄγειν τινά ÉL = αἰτιᾶσθαι, accuser qqn ; δι’ οἴκτου ἔχειν τινά EUR prendre qqn en pitié, s’apitoyer sur qqn ; διὰ πολέμου, διὰ φιλίας ἰέναι τινί XÉN se mettre en guerre, en relations d’amitié avec qqn ; δι’ οὐδενὸς ποιεῖσθαί τι SOPH tenir qch pour rien, ne faire aucun cas de qch;
4 à la distance de : δι’ ἄλλων εἴκοσι σταδίων ἄλλος ποταμός ἐστι HDT à vingt autres stades il y a un autre fleuve ; διὰ πολλοῦ THC à une grande distance ; δι’ ἐλάττονος THC à une moindre distance, plus près ; δι’ ἐγγυτάτου THC très près ; avec idée d’intervalles successifs διὰ τριήκοντα δόμων HDT à un intervalle de 30 rangées de briques, càd de 30 en 30 rangées de briques ; διὰ δέκα ἐπάλξεων THC à un intervalle de 10 créneaux, de 10 en 10 créneaux ; avec idée de temps à la distance de, après : διὰ χρόνου πολλοῦ HDT après un long temps ; διὰ χρόνου XÉN après un certain temps ; διὰ μακροῦ, longtemps après ; avec idée d’intervalles successifs διὰ τρίτης ἡμέρης HDT après le 3ᵉ jour, chaque 3ᵉ jour, tous les trois jours ; διὰ πεντετηρίδος HDT à chaque période de cinq ans ; δι’ ἐνιαυτοῦ, δι’ ἔτους XÉN etc. chaque année;
5 avec idée de distance ou de séparation en hauteur au-dessus ; fig. ἔπρεπε διὰ πάντων IL il l’emportait sur tous ; εὐδοκιμέων διὰ πάντων HDT renommé par-dessus tous ; διὰ πάντων θέης ἄξιον HDT digne d’être vu par-dessus tout;
II. p. suite de la distance qui sépare deux points extrêmes, avec idée de prolongement :
1 le long de : διὰ τῆς θαλάσσης HDT le long de la mer ; λόφος δι’ οὗ τὸ σταύρωμα περιεβέβληντο XÉN une colline par laquelle passait la palissade dont ils s’étaient entourés ; -- en parl. du temps durant, pendant : διὰ παντὸς τοῦ χρόνου HDT, δι’ ὅλου τοῦ αἰῶνος THC ou abs. δι’ αἰῶνος SOPH pendant toute la durée du temps, tout le temps ; δι’ ἡμέρης HDT pendant le jour ; διὰ παντός ESCHL continuellement;
2 jusqu’à : διὰ τῆς ἑβδόμης LUC jusqu’au 7ᵉ jour ; διὰ τέλους, du commencement à la fin, continuellement, complètement;
III. une idée d’agent, d’instrument ou de moyen en passant par ; par l’entremise de, au moyen de, par : δι’ ὄμματος λείβειν δάκρυον SOPH laisser couler une larme de ses yeux (litt. à travers) ; διὰ χειρῶν ou χειρὸς θιγεῖν, λαβεῖν, toucher de ses mains, prendre dans ses mains ; p. anal. en parl. d’une pers. qui sert d’agent ou d’intermédiaire : δι’ ἀγγέλου λέγειν HDT faire dire par un envoyé ; δι’ ἑρμηνέως λέγειν XÉN parler au moyen d’un interprète ; ἐκ θεῶν γεγονώς, διὰ βασιλέων πεφυκώς XÉN descendant des dieux, né des rois ; δι’ ἑαυτοῦ κτᾶσθαί τι XÉN acquérir qch par soi-même;
• ACC. I. en poésie à travers, par :
1 en déchirant, en perçant : ἓξ δὲ διὰ πτύχας ἦλθε χαλκός IL le fer pénétra à travers les six replis (du bouclier);
2 sans idée de violence en traversant, à travers, par : διὰ τάφρον ἐλαύνειν IL pousser un char à travers un fossé ; ἐρχόμενον κατὰ ἄστυ διὰ σφέας OD allant par la ville au milieu d’eux ; διὰ δῶμα OD à travers ou par la maison;
3 le long de, à travers, par : δι’ ἄκριας OD le long des hauteurs ; -- avec idée de temps au cours de, durant, pendant : διὰ νύκτα IL pendant la nuit;
II. p. anal. 1 avec idée d’agent, d’instrument ou de moyen νικῆσαι διὰ Ἀθήνην OD avoir vaincu par l’entremise ou avec l’aide d’Athènè : σῴζεσθαι δι’ ὑμᾶς XÉN être sauvé par vous;
2 par le fait de, à cause de : δι’ ἐμὴν ἰότητα IL par ma volonté ; Ἀθηναίης διὰ βουλάς IL par la volonté d’Athènè ; δι’ ἀφραδίας OD, δι’ ἀτασθαλίας OD par folie ; δι’ ἔνδειαν XÉN par besoin, à cause de (leur) pauvreté ; particul. dans la loc. εἰ μὴ διά : εἰ μὴ διὰ τὴν ἐκείνου μέλλησιν THC n’eût été leur lenteur, sans leur lenteur ; διὰ τοῦτο, διὰ ταῦτα ATT pour cette raison, pour ces motifs ; δι’ ὅ ATT à cause de quoi, par suite de quoi ; διὰ τί ; ATT pourquoi ?;
C. En compos. διά marque :
I. une idée de séparation :
1 en séparant, en divisant;
2 de côté et d’autre, ici et là;
3 d’une façon différente, diversement;
4 l’un avec l’autre, l’un contre l’autre;
5 en partie;
II. une idée de pénétration, à travers;
III. une idée de supériorité;
IV. une idée d’achèvement.
Étymologie: R. ΔϜι, séparer.

English (Autenrieth)

(cf. δύο): between, through, originally denoting severance.—I. adv. (here belong the examples of ‘tmesis’ so-called), διὰ δ' ἔπτατο πικρὸς ὀιστός, Il. 5.99; διά τ ἔτρεσαν ἄλλυδις ἄλλος (defined by ἄλλυδις ἄλλος), Il. 17.729 ; διὰ κτῆσιν δατέοντο, ‘between’ themselves, Il. 5.158 ; κλέος διὰ ξεῖνοι φορέουσιν, ‘abroad,’ Od. 19.333; freq. with an explanatory gen. in the same clause, thus preparing the way for the strict prepositional use, διὰ δ' ἧκε σιδήρου, Od. 21.328; διὰ δ αὐτοῦ πεῖρεν ὀδόντων, Il. 16.405; with another adv., διὰ δ' ἀμπερές, ‘through and through,’ Il. 11.377, etc.— II. prep., (1) w. gen., (αἴγλη) δἰ αἰθέρος οὐρανὸν ἷκεν, Il. 2.458; διὰ νήσου ἰών, ‘along through,’ Od. 12.335 ; ὃ δ' ἔπρεπε καὶ διὰ πάντων, ‘among,’ ‘amid,’ Il. 12.104.—(2) w. acc., local (temporal) and causal; διὰ δώματα ποιπνύοντα, Il. 1.600; fig., μῦθον, ὃν οὔ κεν ἀνήρ γε διὰ στόμα πάμπαν ἄγοιτο, Il. 14.91; μή πως καὶ διὰ νύκτα καρηκομόωντες Ἀχαιοὶ | φεύγειν ὁρμήσωνται, ‘during’ the night, Il. 8.511 ; δἰ ἀτασθαλίᾶς ἔπαθον κακόν, ‘by reason of,’ Od. 23.67 ; καὶ νήεσσ' ἡγήσατ Ἀχαιῶν -Ἴλιον εἴσω | ἣν διὰ μαντοσύνην, ‘through,’ ‘by means of,’ Il. 1.72.—The first syllable of διά is lengthened at the beginning of some verses, Il. 3.357, Il. 4.135, Il. 7.251, Il. 11.435.

English (Slater)

δῐά
   1 prep. c. acc.
   a on account of πολεμίων καμάτων ἐξ ἀμαχάνων διὰ τεὰν δύναμιν δρακεῖσ' ἀσφαλές (P. 2.20) ἐγὼ δὲ πλέον' ἔλπομαι λόγον Ὀδυσσέος ἢ πάθαν διὰ τὸν ἁδυεπῆ γενέσθ Ὅμηρον (N. 7.21) ὑφ' ἅρμασιν ἵπποι διὰ τεάν, ὤνασσα, τιμὰν ὠκυδινάτοις ἐν ἁμίλλαισι θαυμασταὶ πέλονται (I. 5.6)
   b through (the midst of) παρθένον κεδνὰν χερὶ χειρὸς ἑλὼν ἆγεν ἱππευτᾶν Νομάδων δἰ ὅμιλον (P. 9.123) καὶ πάγκαρπον ἐπὶ χθόνα καὶ διὰ πόντον βέβακεν ἐργμάτων ἀκτὶς (I. 4.41) μυρίαι δ' ἔργων καλῶν τέτμανθ κέλευθοι καὶ πέραν Νείλοιο παγᾶν καὶ δἰ Ὑπερβορέους (I. 6.23)
   c through, by the agency of κρίνεται δ' ἀλκὰ διὰ δαίμονας ἀνδρῶν (τῇ τῶν θεῶν εὐμενείᾳ. Σ. cf. v. 6.: = ἕκατι Wil., SBB, 1909, 828̆{1}) (I. 5.11)
   2 prep. c. gen.
   a through of movement χερσὶ δ' ἄρα Κρονίων ῥίψαις δἰ ἀμφοῖν (P. 3.57) πέταται δ' ἐπί τε χθόνα καὶ διὰ θαλάσσας τηλόθεν ὄνυμ αὐτῶν (N. 6.48) δελφῖνι καὶ τάχος δἰ ἅλμας ἶσόν κ' εἴποιμι Μελησίαν (N. 6.64) ὁ καρτερὸς Αἴας ἔπαξε διὰ φρενῶν λευρὸν ξίφος (N. 7.26) ]διὰ θυρᾶν ἐπειδ[ (Pae. 20.7) ὁ δ' ἄφ[αρ π]λεκτόν τε χαλκὸν ὑπερη[. .].ε τραπεζαν προβάτων ἁλυσιωτὸν δἰ ἑρκέων (supp. Lobel, qui διερκέων legi posse putat) fr. 169. 29.
   b throughout, in, among μηκέτ' ἀελίου σκόπει ἄλλο θαλπνότερον ἐν ἀμέρᾳ φαεννὸν ἄστρον ἐρήμας δἰ αἰθέρος (O. 1.6) ἀλλ' Ὅμηρός τοι τετίμακεν δἰ ἀνθρώπων (I. 4.37) αἰὼν δὲ δἰ ὀστέων ἐρραίσθη fr. 111. 5.
   c through, by means of αὔξεται καὶ Μοῖσα δἰ ἀγγελίας ὀρθᾶς (P. 4.279)
   3
   a in tmesis. διὰ γαῖαν τρίχα δασσάμενοι v. διαδατέομαι (O. 7.75)
   b fragg. <δια> e Σ supp. Snell Πα. 1. 1. ]ας δἰ αἰθ[ερ dub. P. Oxy. 2445. 5.

Spanish (DGE)

• Alolema(s): eol. ζά Alc.45.3, Theoc.29.6, IG 12(2).484.3 (Mitilene III d.C.), Phlp.Comp.3.3, v. ζά; tes. διέ SEG 31.572.15 (Cranón III/II a.C.), ISE 99.10 (Cranón II a.C.); διιά IPamph.3.5 (IV a.C.); διαί A.A.448, Fr.132c.8, 296, etc.

• Prosodia: [δῐᾰ pero δῑᾰ a veces al comienzo de verso Il.3.357, 4.135]

• Morfología: [no en anástrofe]
A adv. temp. mientras ἡ δὲ δ. πρὸ σμικρὴν παῖδ' ἀτίταλλε h.Ven.114, v. διαμπερής II, διαπρό.
B prep. c. verb. de movimiento real o figurado
I c. verb. intr. indic. direcc. hasta el otro lado
1 a través de un obstáculo, gener. c. gen. de:
a) animados, siendo el suj. armas, herramientas o pers. δι' ὤμου ... ἔγχος ἦλθεν Il.4.481, δι' αὐχένος Il.22.327, Od.22.16, δ. δὲ στήθεσφιν Il.5.41, δι' οὔατος ἦλθ' ἑτέροιο αἰχμή Il.20.473, δ. χειρός ἐλήλατο ... ἔγχος Il.13.595, cf. Hes.Sc.461, Theoc.25.230, δ. νευρῆς Meropis 2.2, ἔπαξε δ. φρενῶν ... ξίφος Pi.N.7.26, cf. A.Th.888, Plb.2.69.2
•en cirug. (χρή) ταμόντα δ. τῶν πλευρέων ἰᾶσθαι Hp.Morb.2.61
•armas defensivas δ. μὲν ἀσπίδος ἦλθε ... ἔγχος, καὶ δ. θώρηκος Il.3.357, cf. 4.135, 5.189, κυνέης δ. χαλκοπαρῄου Il.12.183, cf. Od.24.523, δ. στέρνοιο καὶ ἀσπίδος ... καὶ δ. θώρηκος Tyrt.8.25, cf. E.Heracl.738, Ph.1292
•vestimenta χροὸς ἀντετόρησεν ... δ. πέπλου Il.5.338, cf. 113, ξηραλοιφῶν εἵματος δ. πτυχῶν S.Fr.494
•ép. tb. c. ac. ἓξ δὲ δ. πτύχας ἦλθε ... χαλκός el bronce llegó a través de las seis capas (del escudo) Il.7.247
•de un árbol (πέλεκυς) ὅς τ' εἶσιν δ. δουρός (el hacha) que hiende el tronco, Il.3.61;
b) siendo suj. el dolor, sentimientos ὀδύνη δ. χροὸς ἦλθε el dolor le atravesó el cuerpo, Il.11.398, πεπαρμένος δι' ὀστέων Archil.95.3, cf. Hp.VC 4, (ἔρως) δ. πάσης ψυχῆς ... εἰσιών Pl.Smp.196a
•del sonido, noticias que entran a través, por δι' ὤτων A.Ch.56, S.OT 1387, El.737, δι' ὠτός Theoc.14.27
•poét. tb. c. ac. δ. φρένας ἤλυθ' ἰωή h.Merc.421
•c. suj. de fuerzas naturales δ. ῥινοῦ βοὸς ἔρχεται atraviesa la piel de vacuno el frío, Hes.Op.515, cf. 519, βροντὴ δ' ἐρράγη δι' ἀστραπῆς S.Fr.578, δ. τοῦ ὀρόφου ἐφαίνετο πῦρ X.An.7.4.16
•c. suj. de abstr. y conceptos filosóficos que ‘atraviesan’ los obstáculos de la sensación (τὰ δοκοῦντα) δ. παντὸς πάντα περῶντα (las apariencias) atravesando todas a través de todo Parm.B 1.32, ὁ δ. παντὸς τεταμένος πόλος el polo tendido a través del todo Arist.Cael.293b31, (Δίκη) δ. σκότου βλέπει E.Fr.555.2, δ. τοῦ ὕδατος ὁρῶν τὸν ἥλιον Pl.Phd.109c, cf. 82e.
2 indic. tránsito sin obstáculo a través de, por gener. c. gen. (a veces ac.) de:
a) puertas, pasos, c. suj. de pers. o asimilados δ. Σκαιῶν ἔχον ... ἵππους por las puertas Esceas condujeron los caballos, Il.3.263, cf. 5.752, οἳ μέν κ' ἐλθῶσι δ. ... ἐλέφαντος los (sueños) que pasen por la (puerta) de marfil, Od.19.564, cf. 566, δ. προθύροιο περῆσαι h.Merc.271, δ. πυλᾶν A.A.407, δ. θυρέων Hdt.1.9, θυρῶν S.Ai.301, cf. Theoc.14.42, δ. τᾶς θυρίδος Carm.Pop.7.6, Lyr.Alex.Adesp.5.8, UPZ 15.27 (II a.C.), δ. Συμπληγάδων E.IT 260, δ. τῶν στενῶν Plb.1.40.4, βιάζεσθαι δ. τοῦ πτώματος forzar el paso por la brecha Plb.5.4.9, tb. c. ac. δ. τ' ἄγκεα καὶ δ. βήσσας por barrancos y valles, Il.22.190, cf. 17.283, δ. πόρον A.Pers.501
•vías δ. ... κελε[ύ] θου B.9.47, E.Io 549, δ. δρυμō Milet 1(3).133.28 (V a.C.), cf. PSI 1239.11 (V d.C.)
•c. gen. de conductos fisiológicos οὔτε σῖτα δ. δέρης ἐδέξατο ni recibió alimento por la garganta E.Or.41, ῥεῖ δ. τῶν φλεβῶν Hp.Nat.Hom.12, δ. τοῦ βρόγχου Hp.Loc.Hom.14;
b) de espacios y superficies: terrestres a través, por incluso sobre διὰ ... πεδίοιο por la llanura, Il.11.754, cf. X.An.4.4.7, Plb.1.75.10, δ. χώρου Hes.Th.806, δ. ὄρεσφι por las montañas, Il.10.185, cf. h.Merc.231, h.Ven.69, δ. τῶν Πυρηναίων Plb.3.35.7, δ. ἄστεος por la ciudad, Od.10.118, Semon.8.74, E.Ba.840, δ. Θρῄκης Hes.Op.507, δ. χιόνος ... βαδίσαντες Hp.VM 16, δ. τοῦ κρυστάλλου Pl.Smp.220b
•tb. poét. c. ac. πεδίοιο δ. ῥωπήϊα Il.23.122, cf. h.Merc.75, δι' ἄκριας ἔρχεαι marchas por las alturas, Od.10.281, ᾤκεον ... δι' ἄκριας Od.9.400, cf. S.Fr.535.3, δ. ἄλσος E.IA 185
•esp. por parte de ríos ῥέει ... δ. γαίης el Alfeo Il.5.545, δι' Ἐρχομένου ... εἶσι (el Cefiso), Hes.Fr.70.23, ἐρευγόμενος ζὰ γαίας del Hebro, Alc.45.3, cf. A.Supp.1026, ῥέων ... δ. πάσης Εὐρώπης del Istro, Hdt.2.33, cf. Call.Del.105
•de superficies acuáticas δι' Ὠκεανοῖο περήσῃς Od.10.508, cf. Stesich.8.2, δι' ὕδατος ἀμβροσίοιο Titanomach.4, δ. πόντου Thgn.691, πέταται ... δ. θαλάσσας ... ὄνυμ' αὐτῶν su fama vuela sobre el mar Pi.N.6.48, cf. 64, SIG 814.23 (Acrefia I d.C.), δ. πόρου Plb.1.39.6, cf. 42.7, astrol. en PMich.148.2.1
•tb. poét. c. ac. δ. πόντον Hes.Op.635, Pi.I.3/4.59, δ. κῦμα Mimn.10.5, cf. A.Supp.14, E.HF 838, Hipp.753
•de espacios aéreos, celestes δι' ἠέρος Il.14.288, Eumel.19.5, cf. E.Hel.1479, δι' αἰθέρος Pi.O.1.6, E.Ba.1099, Hel.216, δι' αὔρας al viento S.OC 1261, δ. οὐρανοῦ Pl.Ti.39d, δ. τοῦ φωτός Apoc.21.24;
c) de espacios cerrados δι' οἴκου Hes.Fr.271.1, cf. S.Tr.864, E.Andr.710, δι' αὐλίου S.Ph.19
•tb. poét. c. ac. δ. δώματα, δῶμα: por las casas, por la(s) habitacion(es) δ. δώματα ποιπνύοντα Il.1.600, cf. Od.18.341.
3 a través de, entre, por entre colectivos y plu. βῆ δὲ δ. προμάχων Il.4.495, 5.562, δ. δὲ Τρώων πέτετ' volaba a través de los Troyanos, Il.13.755, δι' ὁμίλου por entre la multitud (de combatientes) Il.6.226, 12.191, 13.204, E.IA 1030, Rh.698, Choeril.20, οἵ μιν ἄγον δι' ἀγῶνος Il.23.696, δ. στρατοῦ E.Hec.889, θορύβου ... δ. τῶν τάξεων ἰόντος propagándose el rumor por las filas X.An.1.8.16, cf. 2.4.26
•de pueblos ἴθι δ. Λυδῶν ve a través del pueblo de los lidios Hippon.7.2, ἐπορεύθησαν δ. Χαλύβων X.An.4.7.15, ἀπελεύσομαι δ. ὑμῶν εἰς Σπανίαν marcharé a Hispania pasando entre vosotros, e.d. por vuestra ciudad, Ep.Rom.15.28
•no de pers. δ. σκηνῶν E.Rh.61, δ. τῶν διαστημάτων Plb.3.65.7, δ. πασῶν τῶν ἐκκλησιῶν 2Ep.Cor.8.18, δ. βοστρύχων (dirigir la mirada) por entre los rizos E.Or.1267, δ. νήσων X.HG.4.8.7
•tb. poét. c. ac. δ. τε σκόλοπας καὶ τάφρον ἔβησαν φεύγοντες Il.8.343, cf. 12.62, πέτεται δ. βοῦς Il.23.846, δ. σέλματα νηός por entre los bancos de remeros Archil.11.7, δι' ὅμιλον Pi.P.9.123, δ. Ὑπερβορέους Pi.I.6.23, δ. πόλεας E.Hel.223
•tb. c. abstr. y n. de acción, ép. en ac. θήσειν ... ἔμελλεν ... δ. κρατερὰς ὑσμίνας Il.2.40, cf. Hes.Th.631, 712, ἀρετὰ βαίνει δ. μόχθων E.Heracl.625, δ. πένθους τὸ γῆρας διάγειν X.Cyr.4.6.6.
4 mús. en giros elípticos διὰ πασῶν (sc. χορδῶν) a través de todas las cuerdas, diapasón, e.e. la octava Pherecr.31, Pl.R.432a, Arist.Ph.194b28, Arist.Ph.195a31, Aristox.Harm.52.13, δι' ὀξειᾶν la quinta Philol.B 6
•tb. poét. c. ac. δ. τέσσαρα la cuarta Io Phil.B 5
•subst. ἡ, τὸ δ. τεσσάρων Aristox.Harm.30.19, 57.1, 71.8, Theo Sm.51, Ptol.Harm.83.4, Macr.Comm.2.1.18, 19, Mart.Cap.9.950, 951, τὸ δὶς δ. πασῶν Plu.2.1019b, ἁρμονία ... ἡ δ. πασῶν Nicom.Harm.9
•fig. τὸ Διὰ τεσσάρων Diatessaron o Armonía tít. de Taciano que comprende la armonización de los cuatro Evangelios, Eus.HE 4.29.6, Thdt.M.83.372A, v. διαπασῶν, διατεσσάρων.
5 sólo c. verb. tr. de un lado a otro, al o del otro lado incluso alrededor, por ép. c. ac. μέσον δ. κίον' ἐλάσσας habiendo pasado (una cuerda) por el centro de un pilar Hes.Th.522
•c. gen. δ. ... ὀχάνοιο χεῖρα τιθέμενοι colocando la mano al otro lado de la abrazadera del escudo, e.e. pasando la mano Anacr.47, αἰώρημα δ. δέρης ὀρέξομαι pasaré un dogal por el cuello E.Hel.353, λόφος ... δι' οὗ τὸ ἔξω σταύρωμα περιεβέβληντο altura alrededor de la cual habían trazado la empalizada exterior X.HG 7.4.22.
II indic. origen y materia, c.verb. intr. y tb. tr.
1 a través de, desde, a partir de, por c. gen. y frec. poét. c. ac. de:
a) partes del cuerpo y anímicas ἄραβος ... δ. στόμα γίγνεται ὀδόντων Il.10.375, (μῦθον) δ. στόμα ... ἄγοιτο Il.14.91, δ. στόμα ὄσσαν ἱεῖσαι μέλπονται Hes.Th.65, οἶκτος δ' οὖτις ἦν δ. στόμα A.Th.51, cf. 579, δ. στόμα χωροῦντα ... ἀφρόν E.Med.1173, cf. Call.Fr.24.20
•c. gen. ἔπος ... ἦλθε δ. στομάτων Thgn.18, cf. LXX De.8.3, Eu.Matt.4.4, αἰὼν δὲ δι' ὀστέων ἐρραίσθη la vida se le fue por los huesos Pi.Fr.111.5, δ. ὄμματος ... λείβων δάκρυον S.OC 1250, ὅσοισιν ἂν ... ῥεῦμα κινηθῇ δ. τῶν ῥινῶν Hp.VM 18, cf. Prog.24, δ. χροὸς ἔρρεεν ἱδρώς Call.Del.211;
b) indic. procedencia o generación real o fig. (νόμοι) δι' αἰθέρα τεκνωθέντες leyes nacidas a partir del éter S.OT 867, de pers., c. gen. δ. βασιλέων πεφυκώς nacido de reyes X.Cyr.7.2.24, cf. Didyma 356.9 (II d.C.), δ. προγόνων desde sus antepasados, por tradición, ISmyrna 632.4 (I d.C.)
•repetitivo ἄλλος δι' ἄλλου un (rey) procedente del otro, uno tras otro E.Andr.1248;
c) gener. δ. τούτου καὶ ἡ μαντικὴ πᾶσα χωρεῖ de ése (el Amor) procede toda la mántica Pl.Smp.202e, cf. 203a, δ. τῶν εἰκότων τὰς ἀποδείξεις ποιουμένοις λόγοις con argumentos que crean las conclusiones a partir de verosimilitudes Pl.Phd.92d, φαίνεται δὲ δ. τε τῶν ἄλλων ζῴων ἐπισκοποῦσι καὶ δ. τῶν ἐθνῶν parece a los que hacen investigaciones a partir de los demás animales y razas humanas ... Arist.Pol.1336a5, del silogismo δ. τῶν κειμένων a partir de las premisas Arist.Top.100a26
•en transf. οὐ γὰρ μόνον τῶν δ. τοῦ σώματος ἡδονῶν ἐκράτει, ἀλλὰ καὶ τῆς δ. τῶν χρημάτων (Sócrates) dominaba no sólo los placeres que se producen a partir del cuerpo, sino el procedente de las riquezas X.Mem.1.5.6;
d) en pap. indic. dependencia de, que dependen de, de parte de οἱ δ. Ἀνδρονίκου κυνηγοί los cazadores de Andrónico, PEleph.28.3 (III a.C.), cf. PTeb.61(b).290 (II a.C.), PSI 1098.43 (I a.C.)
•en una carta de parte de, POxy.2193.6 (V/VI d.C.).
2 a partir de, a base de a veces determina a un n., o a verb. como εἰμί, γίγνομαι c. gen. de:
a) palabras que indican medios materiales βένθος ὁμοῦ καὶ ἄρουρα δι' ὕδατος soy (habla el río Estrimón) caudal y sementera a la vez a partir del agua por la producción de una planta comestible AP 9.707 (Tull.Gem.), tb. c. ac. δ. καλάμας ἄρνες a base de paja (criar) carneros Hsch.δ 1041
•fig. δι' ἐλπίδος ζῆ καὶ δι' ἐλπίδος τρέφου E.Fr.826, cf. 898.13;
b) indic. la materia a base de, de μὴ δ. ξύλων ... χρῆσθαι no servirse de palos (para hacer tiendas), Plb.14.1.15, εἴδωλα δι' ἐλέφαντος imágenes de marfil D.S.17.115, (θυσίαι) δι' ἀλφίτου καὶ σπονδῆς ... πεποιημέναι Plu.Num.8, cf. AP 6.282 (Theodorus), βρώματα δ. μέλιτος καὶ γάλακτος γιγνόμενα alimentos hechos a base de miel y leche Ath.646e, οἶνος δ. βουνίου vino (perfumado) con castañuela Dsc.5.46, τροχ(ίσκος) δ. δορυκνίου pastilla a base de correhuela, medic. en PSI 1180.53, ἄμυλον διὰ θερμοῦ ὕδατος almidón (disuelto) en agua caliente, ICr.1.17.17.11 (Lebena I a.C.), δ. τεσσάρων cierto medicamento compuesto de cuatro substancias Cass.Fel.28, 66, 78, cf. en n. de específicos como διαμίσυος, διατεσσάρων, etc. q.u.;
c) fig., c. abstr. δ. τάξεως δεῖν γίγνεσθαι, ζῆν δ. νόμων Pl.Lg.780a, ὅτι δι' ἐπιθυμίας ἐστίν (la filosofía descubre) que (el encierro) es de deseo, e.e. está hecho de deseo Pl.Phd.82e, cf. Arist.Pol.1270a19, ἡ μὲν (πολιτεία) ... δ. πλουσίων la (constitución) basada en los ricos Arist.Pol.1283b6, δ. τούτων ... ὁ βίος καὶ ὑγιαίνοντι ... καὶ κάμνοντι Hp.VM 14;
d) como transf. en locuciones αἱ δὲ δ. καρτερίας ἐπιμέλειαι X.Mem.2.1.20, δ. γραμμῆς παίζοντες jugando al juego de la raya Pl.Tht.181a, ὥσπερ ὁ δ. πάντων κριτὴς ἀποφαίνεται como demuestra el juez a partir de todos los datos Pl.R.580a, cf. Sph.253c.
III c. suj. de pers. y rég. de n. de acción o abstr.
1 a través de, por medio de, por, con a veces indicando transgresión de cierto límite c. gen. δ. δίκης ἰὼν πατρί enfrentándote a tu padre con una querella S.Ant.742, cf. Th.6.60, δ. τύχης τοιᾶσδ' ἰών pasando por tal trance S.OT 773, ἥκω δι' ὅρκων καίπερ ὢν ἀπώμοτος vengo violando los juramentos aunque sea perjuro S.Ant.394, δι' ἐλευθερίας ... ἐξῆλθες llegaste a la libertad S.El.1509, δι' ὀργῆς ἧκον llegué con ira S.OC 905, πατρὶ ... δ. φιλημάτων ἰών cuando llegues con tus besos a tu padre E.Andr.416, δεῖ δ. δικαιοσύνης πᾶσαν ἰέναι Pl.Prt.323a, esp. δ. μάχης ἰέναι llegar a la guerra, enfrentarse Hdt.1.169, δ. μάχης ἐλθεῖν E.Hel.978, cf. HF 220, αὐτοῖς δ. φιλίας ἰέναι ir a la amistad con ellos X.An.3.2.8, ἔρχομαι δ. λόγων llego con palabras, dialogo E.IA 1194, cf. Med.872, esp. del sufrimiento δι' ὀδύνας ἔβας llegaste a través del sufrimiento, pasaste por el sufrimiento E.Alc.874, cf. Hipp.541, δ. φόνου ... χωροῦσι E.Andr.175, cf. Ph.1051
•esp. en la frase δ. τοῦ πυρός pasar por el fuego como situación extrema δ. πυρός ἦλθ' ἑτέρῳ λέχει pasó por el fuego por la otra mujer, e.e. fue capaz de todo por celos E.Andr.487, cf. El.1183, μετὰ Κλεινίου κἂν δ. πυρὸς ἰοίην con Clinias, aunque hubiera de pasar por fuego X.Smp.4.16, cf. Oec.21.7, Ar.Lys.133, 136, Posidipp.1.10, οὗτός ἐστιν ἐλθὼν δι' ὕδατος καὶ αἵματος ése es el que pasa por el agua y la sangre de Jesucristo, prob. el que pasa por el bautismo y la muerte 1Ep.Io.5.6
•en locución c. sent. administrativo τὸν δ. πάσης πολειτίας al que (pasó) por toda magistratura, SEG 32.1414 (Siria, imper.).
2 indic. modo, frec. c. verb. de ‘tener’ y acción en situación de, en estado de, en, con esp. grupos adv.:
a) ref. a sentimientos, estados τὸν τροχηλάτην, παίω δι' ὀργῆς golpeo con ira al cochero S.OT 807, cf. 344, δι' ἀσφαλείας ... τὰς πόλεις ᾤκουν Th.1.17, δ. μέθης ποιήσασθαι ... τὴν συνουσίαν celebrar la reunión en estado de embriaguez Pl.Smp.176e, παρασκευασθῆναι δι' ἀσεβείας Isoc.9.25, περαίνοιτο ἂν δ. σιγῆς se realizaría en silencio Pl.Grg.450c
•esp. c. ἔχω: σε ... δι' οἴκτου ... ἔχω te considero digna de lástima E.Hec.851, ταῦτ' ... δ. αἰσχύνης ἔχω E.IT 683, οὐ δι' ὀργῆς τὸν πέλας ... ἔχοντες no enfadándonos con que el vecino (haga lo que le plazca), Th.2.37, τὰ κατὰ τὸ στρατόπεδον δ. φυλακῆς ... ἔχειν Th.7.8, ἐμὲ ... δι' αἰτίας ἔχετε me consideráis responsable Th.2.60, cf. Ael.VH 9.32;
b) c. suj. no de pers. ἀγὼν ... δ. πάσης ἀγωνίης ἔχων certamen que se celebra en todas las modalidades Hdt.2.91, ὑφ' αὑτῇ δοῦλα δι' ἑκόντων ἀλλ' οὐ δ. βίας ποιοῖτο (todas las cosas) serían esclavizadas por ella (la persuasión) voluntariamente, no por la fuerza Pl.Phlb.58b;
c) en locuciones diversas ἀλλὰ (χρᾶσθαι) πάντως μᾶλλον ἢ δι' ἡσυχίης εἶναι sino (actuar) de cualquier forma que no sea estar en paz Hdt.1.206, δ. κενῆς en vano, para nada E.Tr.758, Ar.V.929, Pl.Com.188.21, Plb.2.50.5, LXX Ps.24.3 (v. διακενῆς);
d) próximo a un sentido ‘temporal’ (v. D II) δ. τέλους hasta el fin, totalmente μάθετε A.Pr.273, δ. τέλους ... τελεῖσθαι S.Ai.685, δ. τέλους εἶναι σοφούς ser sabios hasta el final E.Hec.1193, cf. Hp.Acut.7
•pero δ. τελέος continuamente Hp.Acut.(Sp.) 15
•δ. παντός hasta el final νικᾷ ... δ. παντός A.Eu.975, ἀκοῦσαι A.Pr.282, cf. PCair.Zen.107.7 (III a.C.)
•δ. τάχεος, τάχους, δ. ταχέων con rapidez, en seguida δ. τάχους θανεῖν morir lo antes posible S.Ai.822, ἐλεύσεται S.Tr.595, πάρεστι Hp.VM 16, cf. Th.1.63, 80, X.HG 7.5.6
•δ. σπουδῆς con prisa, apresuradamente E.Ba.212, X.HG 6.2.28, Ael.NA 7.45;
e) c. γίγνομαι, εἶναι ser (propio) de δι' ὄχλου τοῦτ' ἐστί τοῖς θεωμένοις eso es propio del populacho para los espectadores, e.e. vulgar Ar.Ec.888, pero δι' ὄχλου σοι γεινόμενος siendo motivo de molestia para ti, PSI 1334.3 (III d.C.), δ. χαρίτων εἶναι ser, llegar a ser motivo de agradecimiento X.Hier.9.2, δ. φόβου εἶναι estar asustado Th.6.59
•δι' εὐχῆς εἶναι rogar τοῦτο ... μοι δι' εὐχῆς ἐστιν PBremen 20.6 (II d.C.), ἐστίν μοι δι' εὐχῆς τὸ [ὑγιαίνειν] σε ruego por tu salud, SB 8002.3 (III d.C.).
IV c. verb. intr. y tr., indic. situación y retención entre, en medio de gener. c. gen. de:
a) individuos concretos y partes del cuerpo: c. plu. c. idea de preeminencia ἔπρεπε καὶ διὰ πάντων Il.12.104, τετίμακεν δι' ἀνθρώπων Pi.I.3/4.55, εὐδοκιμέων δ. πάντων sobresaliendo entre todos por su buena fama Hdt.6.63, cf. 1.25
•sin idea de preeminencia κεῖτ' ... τανυσσάμενος δ. μηλῶν yacía tendido en medio de sus rebaños, Od.9.298, δ. πόνων πάντων φανείς S.Ph.760, ὄμμα δ. καλυμμάτων ἔχουσ' E.IT 372
•c. sg. y plu. c. partes del cuerpo y mente entre, en medio de esp. la mano , las manos αἰχμὴ δ. χεροῖν αὐτοῖς πρέπει A.Pers.239, cf. Supp.193, Th.433, δ. χειρὸς ἔχειν S.Ant.1258, E.Ba.1071, Hipp.165, Democr.B 279, δ. χερῶν ... λαβῶν habiéndome tomado en sus manos, e.e. en su poder S.Ant.916, cf. Arist.Pol.1308a27, LXX Ge.33.10, δ. στέρνων ἔχειν tener en medio del pecho S.Ant.639, δ. μέσης τῆς κεφαλῆς Hp.VC 1, ἡ γυνή σ' ἔχει δ. στόμα la mujer siempre te tiene en la boca, e.e. siempre habla de ti Ar.Lys.855, cf. X.Cyr.1.4.25, πᾶσι δ. στόματος estar en boca de todos Theoc.12.21, τἀκίνητα δ. φρενῶν φράσαι decir lo que está quieto dentro de la mente S.Ant.1060, δ. μνήμης ἔχειν tener en la memoria Luc.Cat.9;
b) de escritos o registros históricos, administrativos Ἡρόδοτος ἱστορεῖ δ. τῆς δευτέρας Heródoto registra en la segunda (de sus Historias), Ath.438b
•δ. γραφείου en la oficina del registro, en el registro κατὰ συγγραφὴν ... τὴν ἀναγραφεῖσαν διὰ τοῦ γραφίου según contrato registrado en la oficina del registro, UPZ 118.9 (II a.C.), cf. 136, PAmh.110.21 (ambos I a.C.), PRyl.65.4 (I d.C.), POxy.3560.5 (II d.C.), καθ' ὁμολογίαν τελειωθεῖσαν διὰ γραφείου κώμης Καρανίδος PSI 1324.17 (II d.C.);
c) en locuciones adv. δι' ὅλου ἵδρωσε rompió a sudar por todas partes Hp.Epid.3.17.1, cf. Arist.Mete.387b28
•δ. μέσου en medio τὸ δ. μέσου ἔθνος el pueblo que está en medio Hdt.1.104, δ. μέσου τούτων ῥέοντες Hdt.4.48
•subst. οἱ δ. μέσου los del partido moderado Th.8.75, X.HG 5.4.25, τὸ δ. μέσου la clase media Arist.Pol.1296a8.
V c. valor auxiliar o intermediario
1 por medio de, por, con poét. c. ac. de pers. με δ. δμῳὰς ... εἷλον con el auxilio de las criadas me cogieron, Od.19.154
•c. gen., de portavoces e intérpretes δι' ἀγγέλων ἐπικηρυκεύεσθαι anunciar a través de, e.e. por boca de mensajeros Hdt.1.69, cf. E.Hec.1004, IEryth.9.25 (IV a.C.), δι' ἑρμηνέως λέγειν X.An.2.3.17, cf. BGU 1567B.15 (III d.C.), δ. τοῦ προφήτου Eu.Matt.1.22, del escribano ἐγράψαμεν τὴν ἐπιστολὴν ... δ. χειρὸς Φλαουίου ... δ. τὸ μὴ ... ἡμᾶς ἐπίστασθαι γράμματα SEG 36.590.31 (Berea II d.C.)
•frec. en pap. por medio de δ. Εὐφρανίου ὑμῖν ἔγραψα os mandé una carta por Eufranio, POxy.2151.3, cf. SB 12594.5 (ambos III d.C.)
•esp. en los pagos por persona interpuesta, por medio de un representante, BGU 1343.3 (II/I a.C.), 1292.3 (I a.C.), PTeb.367.13 (III d.C.)
•en la teol. crist. por mediación δ. ... τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, δόξα, τιμή, κράτος Mart.Pol.20.2, cf. A.Io.18.10, ref. a la encarnación ἄνθρωπον αὐτὸν δ. παρθένου γεννηθῆναι Iust.Phil.Dial.75.4
•frec. c. verb. tr. por medio de, con el auxilio de, mediante
a) gener. de abstr. y palabras, poét. c. ac. ἣν δ. μαντοσύνην mediante su mántica (condujo las naves) Il.1.72
•c. gen. (γνώμη) ἐκυβέρνευσε πάντα δ. πάντων Heraclit.B 41, δ. μούσας καὶ μετάρσιος ᾖξα por medio del saber me alcé sublime E.Alc.962, δι' ἁρπαγῆς Hdt.1.3, μὴ ... ἔφυγον δ. ἀνάγκας no se exiliaron por obligación, e.e. por la fuerza, SIG 306.53 (Tegea IV a.C.), ἡ τροφὴ γὰρ δ. μάχης τούτοις su alimentación (de los carnívoros) es por medio de la lucha Arist.PA 655a13, ὀμνύειν δ. τοῦ πυρός jurar mediante el fuego del altar, e.e. por el fuego D.54.40, οὐδέποτε ... οἱ θεοὶ ἐνφανεῖς δι' ἐπιστάσεων γεγένηνται nunca los dioses se han hecho visibles mediante apariciones, Didyma 496A.4, cf. 5, 6 (II d.C.), δ. ὁράματος TAM 5.1055.14 (Tiatira), ἐὰν ... δι' ὅπλων γένηται καὶ δ. φόβον si se produce por las armas y a causa del miedo Pl.R.557a
•de dif. tratos (τό) μεταβλητικόν ὂν δ. τε δωρεῶν καὶ μισθώσεων καὶ ἀγοράσεων el intercambio que es por medio de dones, pagos y adquisiciones Pl.Sph.219d, el amoroso δ. χάριτος καὶ ... δι' ἡδονῆς Pl.Sph.222e, cf. Smp.191c;
b) esp. ref. a las varias formas de expr. lingüíst. δι' ἀγγελίας ὀρθάς Pi.P.4.279, c. gen. πέρας γὰρ οὐδὲν μὴ δ. γλώσσης ἰόν E.Supp.112, cf. Andr.95, Emp.B 39.2, δ. λόγων, λόγου: δ. λόγου κάμψαι κακά E.Supp.748, cf. Pl.Plt.272b, Prt.347c, Plb.3.58.8, SEG 8.531.21 (I a.C.), Act.Ap.15.27, en transf. δ. λόγων ἀγῶνες Gorg.B 11.13
•elípt. c. adj. subst. τέρας ... δ. κακῶν ἐθέσπισας relatas enigmáticamente un prodigio con (palabras) funestas S.Tr.1131, cf. E.Hel.309, δ. παύρων λέγω A.Fr.99.4, δ. βραχέων ποιεῖσθαι τοὺς λόγους hablar con brevedad, decir en pocas palabras Isoc.14.3, δ. μακρῶν Gorg.B 11a.37, Pl.R.378a, δ. βραχυτάτων Pl.Grg.449d, δι' ἀπορρήτων en secreto Plb.2.48.4, de argumentos δ. δισσῶν ... ἐπιδείξω τρόπων Gorg.B 11a.5, de la escritura δ. γραμμάτων Hdt.2.102, δ. τῆς ἐπιστολῆς Plb.5.102.2, cf. 2Ep.Cor.10.9, POxy.1070.15 (III d.C.), δι' αἵματος, οὐ δ. μέλανος con sangre, no con tinta Demad.23
•del lenguaje oracular δ. θεσπισμάτων Hdt.2.29, cf. 8.134, δι' αἰνιγμῶν ἐρῶ Ar.Ra.61, συνέστησαν δ. τῶν χρησμῶν ICr.1.19.2.8 (Malla II a.C.), προδηλοῦντος δ. τοῦ μαντείου SIG 1157.12 (I d.C.)
•en las teorías del Logos y el Verbo εἰ πάντα δ. τοῦ λόγου ἐγένετο, οὐχ ὑπὸ τοῦ λόγου ἐγένετο Origenes Io.2.10
•de la música, E.IA 1036
•de las formas poéticas δ. ἀμοιβαίων por medio de estrofas alternadas Theoc.8.61.
2 instrum. por medio de, de, con c. gen. y tard. c. ac.:
a) ref. a concr. χερσὶ ... Κρονίων ῥίψαις δι' ἀμφοῖν disparando el Cronión con sus dos manos Pi.P.3.57, δ. ψήκτρας καθαίρονθ' ἵππον con almohaza limpiando la yegua S.Fr.475, δ. δορὸς ... ἢ λόγων ξυναλλαγαῖς E.Supp.602, cf. 905, δ. σφραγισμάτων E.Fr.1063.9, δ. ψηφισμάτων Didyma 281.16 (I d.C.), 343.22 (I/II d.C.), δ. προκλήσεως ἐνεβάλοντο D.45.31, cf. Hyp.Lyc.13, δ. τῶν ἔργων πολιορκεῖν sitiar con máquinas de guerra Plb.1.48.10, διώρυγες, δι' ὧν ποτίζεται ἡ γῆ pozos con los que se riega la tierra, PSI 1143.15 (II d.C.), γραφόμενον ... διὰ τοῦ π escrito con la pi Gal.16.729, δ. χειρός en mano de pagos PMich.189.8 (II d.C.);
b) c. abstr. y n. de acción δ. πλείονος ἀκριβείης ἐστί necesita de mayor exactitud (la medicina), Hp.VM 9, δι' αἰδοῦς εἶπον dije con respeto E.Ba.441, δι' ἀκριβείας Pl.Tht.184c, οἳ δ. πίστεως αὐτοῖς ἑαυτοὺς ἐνεχείρισαν los que confiados se entregaron a ellos X.An.3.2.8, οἱ μὲν δι' ἐμπειρίας συντετάχθαι δοκοῦσι los que parecen haber escrito tratados con experiencia Onas.proem.7, δ. τέχνης Arist.Pol.1281b12, μὴ κρίνειν δ. μάχης τὰ πράγματα Plb.1.15.4, tard. c. ac. δ. τέχνην ... ποιοῦνται Chrys.M.62.203.
C indic. causa y motivo, o agente frec. c. verb. tr.
I 1por causa de, por c. ac. y poét. c. gen.:
a) de pers. y su esfera: rigiendo palabras que significan voluntad, decisión, etc., y gen. o adj. pos. de dioses, pers. y personif Ἴλιον ... ἕλοιεν Ἀθηναίης δ. βουλάς Il.15.71, κυλίνδετο πήματος ἀρχὴ ... Διὸς ... δ. βουλάς Od.8.82, cf. Hes.Th.465, 572, Op.71, 122, Sc.318, δ. μῆτιν Ἀθήνης Il.10.497, δ. μήδεα πατρός Hes.Th.398, μὴ δι' ἐμὴν ἰότητα Ποσειδάων ... πημαίνει Τρῶας Il.15.41, γυναικείας δ. βουλάς Od.11.437, E.Andr.362
•sólo c. ac. del dios o pers. por, a causa de, gracias a o por culpa de, merced a δ. μεγάθυμον Ἀθήνην Od.8.520, 13.121, δ. χρυσέην Ἀφροδίτην Hes.Th.822, 962, 1005, cf. Ibyc.1(a).9, δι' Ἔριν A.A.697, δι' Ἥραν E.Hel.261, cf. SIG 552.10 (Fócide III a.C.), δ. το̄̀ς θεο̄̀ς τό[σ] δε νικōντι τοὶ Σελινόντιοι gracias a estos dioses vencen los selinuntios, IGDS 78.1 (Selinunte V a.C.), δι' ὑβριστὴν βασιλῆα Hes.Fr.30.17, δ. ... Ὅμηρον Pi.N.7.21, δ. γυναῖκα E.Andr.649, δ. ἕνα ἄνδρα Hdt.3.82, δ. Περικλέα Pl.Grg.515e, cf. 516e, δ. παῖδα Theoc.20.41, δ. τοὺς ... πονηρούς UPZ 16.12 (II a.C.), c. pron. pers. δ. σέ Timocr.5.3, S.OC 1129, E.Andr.158, Ar.Au.1546, Ec.972, PEnteux.3.8, 9.10, UPZ 14.32 (II a.C.), δι' ἐμέ E.Hel.198, δι' ἡμᾶς Πελοποννησίους Th.1.41, cf. X.An.7.6.33, οὐ δι' ἐμαυτόν And.Myst.144, frec. en el giro εἰ μὴ δ.: εἰ μὴ δ. τὸν πρύτανιν, ἐνέπεσεν ἄν si no hubiera sido por el prítanis, hubiera caído Pl.Grg.516e, cf. Lys.12.60, Isoc.5.92, D.19.74
•c. ac. de abstr. y pron. pos. δ. ὑμετέρην κακότητα Sol.11.1, cf. 4, σὴν δ. μαργοσύνην Anacr.44, ζὰ τὰν σὰν ἰδέαν Theoc.29.6, σὴν δ. καμμονίην Eleg.Alex.Adesp.SHell.962.14, δ. τεὰν δύναμιν Pi.P.2.20, γῆμεν ἑὸν δ. κάλλος Od.11.282, sólo c. ac. de abstr. y concr. ὃν ... κτεῖνε δι' ἀφραδίας Od.19.523, δι' ἀτασθαλίας Od.23.67, cf. h.Ven.203, δι' εὐσέβειαν B.3.61, cf. Didyma 367.9 (I a.C.), δι' αἷμ' ἄνιπτον A.A.1460, δ. ἀπειροσύνην E.Hipp.195, cf. Hel.304, δ. τὴν Ἰλίου ἅλωσιν Hdt.1.5, δ. εὐηθίην Hdt.3.139, οὐ γὰρ δ. δόξαν, ἀλλὰ δι' ἀλήθειαν Antipho Soph.44A.2.21, τοῦ καλοῦ τοῦ δ. τὸν νόμον κρινομένου Gorg.B 11.16, δ. τὸν ἔρωτα Pl.Smp.179c, cf. Theoc.10.10, δ. τὴν ἀδικίαν Pl.Smp.193a, Prt.360b, δ. τὴν τοῦ γένους ἀγχιστείαν Is.1.37, δι' ὀργάν Call.Lau.Pall.97, δ. τὰς ἐπιφερομένας δίκας Arist.Pol.1302b24, 1304b29, πάντα ταῦτα ἔχω δ. τὴν θάλατταν tengo todo eso gracias al mar dicho por un ateniense, X.Ath.2.12, ἀπορίαι ... αἱ μὲν δι' ἄγνοιαν ... αἱ δὲ δι' ἔνδειαν dificultades, unas a causa de la ignorancia, otras de la necesidad X.Mem.2.7.1, cf. Plb.1.19.7, δι' ἐμὲ γελῶντες riéndose a causa mía X.Smp.1.15, ἠναγκασμένους ... δ. τὸν καιρὸν ἐκχωρῆσαι obligados a salir a causa de la ocasión, e.e. por causa mayor Plb.3.28.2, cf. IG 22.1329.16 (II a.C.)
•jur. δι' ἣν αἰτίαν συνήσχημαι καὶ ἵνα PEnteux.84.15, 9.10 (ambos III a.C.)
•poét. y tb. tard. c. gen. δ. θεῶν πόλιν νεμόμεθ' ἀδάματον A.Th.233, πέσοντ' ἀλλοτρίας διαὶ γυναικός A.A.448, κακῶν γὰρ δ. A.A.1133, ποιμένος κακοῦ διαί A.Fr.132.c.8, Ἕκτορος τύχης διαί A.Fr.296, τὴν τῶν ὥρκων ... σύγχυσιν ... δι' Ἀθηνᾶς τε καὶ Διὸς γεγονέναι que la ruptura de los juramentos se produjo por culpa de Atenea y Zeus Pl.R.379e, δ. τῆς ἐνδείας Didym.M.39.612A;
b) c. elementos concretos esp. para indicar la causa científica y filosófica οὐ δ. τὸ θερμὸν ... πυρεταίνουσιν Hp.VM 17, βαρυφώνους εἶναι δ. τὸν ἠέρα Hp.Aër.6, ῥυφέοντες δι' οὐδὲν ἄλλο ἢ δ. τὴν ἰσχὺν τοῦ βρώματος Hp.VM 6, δ. τὴν ... κίνησιν Pl.Ti.57c, δ. καῦμα X.An.1.7.6
•c. términos filosóficos abstr. διὰ δὴ ταύτην τὴν χρείην Hp.VM 3, δι' οἵας προφάσιας Hp.VM 2, cf. Aër.15, δ. τὴν αὐτὴν ἀνάγκην Hp.VM 10, δ. τύχην καὶ δ. τὸ αὐτόματον Arist.Ph.195b31
•c. inf. subst. δ. τὸ μὴ ἀφίστασθαι Hp.Fract.33, cf. Pl.Prt.317c, Phlb.42b, X.Cyr.1.4.5, Arist.Mete.384b28, Plb.3.90.3, PCair.Zen.66.5 (III a.C.), Epiph.Const.Haer.52.2.2
•c. pron. dem., relat., interr. δ. τοῦτο Emp.B 67.2, Hp.VM 12, δι' ἅ νιν εἰσιδεῖν θέλω los motivos por los que quiero verlo S.OT 768, δι' ὅ Hp.Acut.55, δι' ὅπερ Th.6.84 (tb. en crasis διόπερ q.u.), δ. τόδε Hp.Acut.60, δ. τί Hp.VM 20
•frec. escrito διατί, c. transf. en locuciones, subst. τὸ δ. τί el por qué, la causa Arist.APo.85b28, Ph.194b19, Plot.4.4.31, δι' ὅτι Hdt.2.24, Th.1.77, frec. escrito διότι q.u.
2 indic. fin o propósito con el fin de, para δι' ἀχθηδόνα con el fin de molestar Th.4.40, δ. τὴν τούτου σαφήνειαν con el fin de aclarar ese punto Pl.R.524c, cf. Arist.EN 1172b21.
3 tard. por, en favor de, en provecho de ἔγραψα ... δ. ἐμοῦ ... ἵνα ... escribí defendiendo mi causa, para que ..., Melit.Fr.Pap.82.18, cf. 20, 23, δ. τοὺς στρατιότας (sic) PAbinn.37.7 (IV d.C.).
II indic. agente por medio de, por c. gen. de pers. o asimilados ἧς ... τάφος πάντων Ἀχαιῶν δ. χερὸς σπουδὴν ἔχειν cuyo enterramiento es apresurado por mano de todos los aqueos E.Hec.673, cf. Plb.1.9.6, esp. c. pron. reflexivo τί ποιοῦσα ἑκατέρα ... αὐτὴ δι' αὑτήν qué efecto produce cada una (justicia e injusticia) por sí misma Pl.R.367b, τῶν δι' ἑαυτῶν κτησαμένων (diferente) de los (reyes) que han conquistado (el poder) por sí mismos X.Cyr.1.1.4, cf. D.18.249, pero ἔπειθε ... τά τε φανερὰ δι' αὑτοῦ ποιεῖσθαι convenció (al anciano) de que pusiera sus inmuebles en sus manos Is.8.37
•c. ἔχειν, εἶναι estar, tener en su poder ἐσκόπουν ὅπως ... δι' αὑτῶν ἔσοιτο ἡ οὐσία estudiaban de qué manera estaría la propiedad en su poder Is.6.35, cf. Arist.Pol.1301b12, δι' αὑτῶν ἔχειν τὴν πόλιν tener la ciudad en su poder D.15.14, αἱ γὰρ ἀρχαὶ ... δ. τῶν βελτίστων ἔσονται Arist.Pol.1318b34
•tb. c. ac. ἀλλ' αὐτὸν δι' αὑτὸν τὰ αὑτοῦ πράττειν; ¿o (debe) él ocuparse por sí mismo de sus cosas? Pl.R.370a
•incluso c. la v. pas. κρίνεται δ' ἀλκὰ δ. δαίμονας ἀνδρῶν Pi.I.5.11, τὴν ἐπαχθεῖσαν δι' ὑμᾶς πρώτην ὑπομονήν Phld.Cont.18.11.
D c. rég. de espacio o tiempo
I rigiendo magnitud o cantidad física, c. gen. a una distancia de δ. σταδίων ὡς πέντε Hdt.7.30, δ. εἴκοσί κου σταδίων Hdt.7.198, φόρετρον ... δ. σχοί(νων) γ' precio del transporte (de tantas artabas) a una distancia de tres esquenos, PMich.145.3.5.9 (II d.C.), δ. πολλῶν ἡμερῶν ... ὁδοῦ a muchos días de camino Th.2.29
•en locuciones para indicar cantidad δ. πολλοῦ a gran distancia Th.3.94, ὕδατα ... δ. μακροῦ ... ἀγόμενα aguas traídas de muy lejos Hp.Aër.9, δι' ἐλάσσονος a menor distancia Th.3.51, δι' ἐγγυτάτου Th.8.96, δι' ἴσου δὲ τὰ πεφυτευμένα (árboles) plantados a la misma distancia X.Oec.4.21.
II indic. duración, frec. c. verb. intr. de mov.
1 durante poét. e inscr. dialectales c. ac. de:
a) palabras que indican un lapso de tiempo determinado ἐπελθὼν νύκτα δι' ἀμβροσίην Il.10.41, cf. 142, 2.57, Alcm.1.62, Thgn.672, Emp.B 84.2, διὰ νύκτα de, por la noche, Il.10.297, Hes.Th.481, 788, Carm.Naup.7, δ. πέδε καὶ δέκα Ϝέτ[ι] ια durante quince años, IPamph.3.5 (IV a.C.), cf. Schwyzer 665A.13 (Orcómeno IV a.C.)
•c. gen. δ. πάσης τῆς νυκτός Hdt.8.12, cf. X.An.4.6.22, Plb.2.59.2, Act.Ap.5.19, PRyl.138.15 (I d.C.), POxy.2153.21 (III d.C.), ζὰ νυκτός Phlp.Comp.3.3, δι' ἡμέρας durante el día Hdt.1.97, Ar.Nu.1053, Telecl.30, Hermipp.73.6, Th.7.82, X.Cyn.4.11, δι' ἔτους al año Hdt.2.22, Ar.V.1058, Pl.Ti.23a, X.Lac.2.4, PTor.Choachiti 12.5.36 (II a.C.), δ. χειμῶνος Pl.Ti.74c, δ. τῆς ἑβδόμης durante una semana Luc.Hist.Cons.21;
b) palabras que designan un lapso o ciclo vital, poét. c. ac. δ. ζωήν Hes.Th.606, δ. γλυκὺν ... ὕπνον Mosch.4.91
•c. gen. πάντα δ. αἰῶνος παρέσονται Emp.B 110.3, cf. Simon.36.12, A.A.554, S.El.1024, LXX De.5.29, δ. ζωῆς A.Fr.187a, Call.Fr.67.4, δ. τοῦ πλοῦ τούτου τῆς ζωῆς Pl.Lg.803b, δ. βίου A.Ch.611, Pl.Phd.75d, cf. X.Mem.1.2.61, Didyma 50.2A.68 (imper.), IPE 12.32.7 (Olbia III a.C.), IManisa 36.8 (II d.C.).
2 δ. χρόνου pasado un tiempo, a lo largo del tiempo, con el tiempo
a) c. tema de pres. (y perf.) φυομένους παντοῖα δ. χρόνου εἴδεα θνητῶν Emp.B 115.7, cf. S.Ph.758, Hp.Acut.45, ἰδοῦσα δ. χρόνου τὸ ὄν Pl.Phdr.247d, δ. χρόνου τοσούτου Hdt.4.1
•tb. δ. χρόνου cada cierto tiempo Hp.Aër.4
•δ. μακροῦ χρόνου o δ. μακροῦ durante largo tiempo ηὔχουν A.Pers.741, cf. E.Hec.320, Hp.Prog.5, Pl.Ti.22d, δ. πολλοῦ Luc.Nigr.2, δι' ὀλίγου por poco tiempo, al poco tiempo Democr.B 235, Hp.VM 16, δ. παντὸς τοῦ χρόνου Hdt.2.25
•incluso δ. παντός todo el tiempo, perpetuamente ἐμοὶ ξυνείη δ. παντὸς εὔφρων S.Ai.705, ἀτέκνους ἀγάμους τ' εἶναι δ. παντός E.Alc.888, cf. Th.1.38, Hp.Epid.3.17.16, Arist.HA 564a11, LXX Ps.15.8, 68.24, UPZ 59.6 (II a.C.), BGU 1078.2 (I d.C.), PLund Univ.Bibl.2.1.3 (II d.C.), PMag.7.234, Eu.Matt.18.10, Eu.Marc.5.5;
b) c. aor. (y perf.) después de mucho tiempo, pasado el tiempo μῶν τἀμὰ δ. χρόνου σ' ἀνέμνησεν κακῶν; E.El.504, cf. X.Cyr.5.5.13, παραγεγονότες Plb.1.66.8, χρόνος δὴ δ. χρόνου προὔβαινέ μοι tiempo tras tiempo pasaba para mí, e.e. tiempo y tiempo S.Ph.285.
III sólo c. gen., usos distributivos de ... en, cada δ. τριήκοντα δόμων de treinta en treinta hiladas de ladrillos Hdt.1.179, δ. δέκα ἐπάλξεων cada diez almenas Th.3.21, δ. τεσσάρων de cuatro en cuatro, en filas de cuatro columnas Hist.Aug.Gall.18.5
•temporal cada δι' ὄρθρων γ' οὔποτ' ἐξελίμπανον θρυλοῦσ' no dejaba de repetir cada mañana E.El.909, c. numerales gener. ordinales δ. τρίτου ἔτεος Hdt.2.4, δι' ἔτους πέμπτου cada cuatro año de los Juegos Olímpicos, Ar.Pl.584, cf. Pl.Criti.119d, X.Ath.1.16, 3.5, Cyn.6.3, Arist.HA 546b10, frec. medic. κλυσμῷ ... χρῆσθαι διὰ τρίτης ἡμέρης Hp.Acut.(Sp.) 3, cf. 62, sólo c. el numeral δ. τρίτης cada tercer día Hp.Fract.6, δ. τεσσάρων Hp.Prog.20, δ. δύο ἐσθίοντες comiendo un día sí y otro no Epiph.Const.Haer.29.5.3. • DMic.: di-*65-pa-ta.

• Etimología: Rel. lat. dis, aaa. zi-; ¿de *δισ-α?

English (Abbott-Smith)

διά (before a vowel δ’, exc. Ro 8:10, II Co 5:7, and in pr. names; Tdf., Pr., 94), prep. c. gen., acc, as in cl.;
1.c. gen., through;
(i)of Place, after verbs of motion or action: Mt 2:12 12:43, Mk 2:23, Lk 4:30, Jo 4:4, II Co 11:33, al.; σώζεσθαι (διας-) δ. πυρός, ὕδατος, I Co 3:15, I Pe 3:20; βλέπειν δ. ἐσόπτρου, I Co 13:12; metaph., of a state or condition: Ro 14:20, II Co 2:4 5:7, 10; δ. γράμματος, ἀκροβυστίας (Lft., Notes, 263, 279), Ro 2:27 4:11; δι ̓ὑπομενῆς, Ro 8:25.
(ii)Of Time;
(a)during which: Mt 26:61, Mk 14:58, Lk 5:5; δ. παντὸς τοῦ ζῆν, He 2:15; δ. παντός (διαπαντός in Mk 5:5, Lk 24:53), always, continually, Mt 18:10, Ac 2:25 (LXX) 10:2 24:16, Ro 11:10 (LXX), II Th 3:16, He 9:6 13:15.
(b)within which: Ac 1:3; δ. νυκτός, Ac 5:19 16:9 17:10 23:31;
(c)after which (Field, Notes, 20; Abbott, JG, 255f.): Mk 2:1, Ac 24:17, Ga 2:1.
(iii)Of the Means or Instrument;
(1)of the efficient cause (regarded also as the instrument): of God, Ro 11:36, I Co 1:9, Ga 4:7, He 2:10 7:21; of Christ, Ro 1:8 5:1, 17 I Co 15:21, I Pe 4:11, al.; δ. τ. ὑμῶν δεήσεως, Ro 1:12, II Co 1:4 Ga 4:23, al.;
(2)of the agent, instrument or means;
(a)c. gen. pers., Mt 11:2, Lk 1:70, Jo 1:17, Ac 1:16, Ro 2:16, I Co 1:21, Eph 1:5, He 2:14, Re 1:1, al.; ὑπὸ τ. κυρίου δ́ τ́ προφήτου (δ. τ. κυρίου, I Th 4:2 (M, Th., in l.); Lft., Rev., 121f.), Mt 1:22 2:15, Ro 1:2; δ. ἐπιστολῆς ὡς δ. ἡμῶν (Field, Notes, 202), II Th 2:2; δ. Σ. (NTD, 22), I Pe 5:12;
(b) c. gen. rei (where often the simple dat. is used in cl.; Jannaris, Gr., 375), Jo 11:4, Ac 5:12; δ. τ. πίστεως, Ro 3:30; δ. λόγου θεοῦ, I Pe 1:23; δ. παραβολῆς, Lk 8:4; δουλεύειν δ. τ. ἀγάπης, Ga 5:13; δ. ἐπαγγελίας, Ga 3:18,
2.C. acc.;
(i)rarely, as c. gen., through (Hom), δ. μέσον Σαμαρίας (ICC, in l.; Bl., §42, 1; Robertson, Gr., 581), Lk 17:11.
(ii)by reason of, because of, for the sake of;
(a)c. acc pers. (M, Pr., 105), Mk 2:27, Jo 6:57 11:42, Ro 8:20;
(b)c. acc. rei, δ. φθόνον, Mt 27:18, Mk 15:10; δ. φόβον, Jo 7:13 20:19; δ. ἀγάπην, Eph 2:4; δ. τοῦτο, freq., for this cause, therefore, Mt 6:25, Mk 6:14, Lk 11:49, Jo 6:65, al.; id. seq. ὅτι, Jo 5:16 10:17, al.; δ. τί, why, Mt 9:11, 14 Mk 2:18, Jo 7:45, al.; δ. τό, c. inf., Mk 5:4, Lk 9:7, Ja 4:2.
3.In composition,
(1)through, as in διαβαίνω;
(2)of separation, asunder, as in διασπάω;
(3)of distribution, abroad, as in διαγγέλλω;
(4)of transition, as διαλλάσσω;
(5)of "perfective" action (M, Pr., 112f., 115f.), as διαφύγω, διακαθαρίζω.

Retrieved from "https://lsj.gr/index.php?title=διά&oldid=976609"