αὐτός

English (LSJ)

(Cret. ἀϝτός GDI4976, al.), αὐτή, αὐτό (also

   A αὐτόν Leg.Gort. 3.4, al.), reflexive Pron., self:—in oblique cases used for the personal Pron., him, her, it:—with Art., ὁ αὐτός, ἡ αὐτή, τὸ αὐτό (also ταὐτόν), etc., the very one, the same.    I self, myself, thyself, etc., acc. to the person of the Verb: freq. joined with ἐγώ, σύ, etc. (v. infr. 10),    1 one's true self, the soul, not the body, Od.11.602; reversely, body, not soul, Il.1.4; oneself, as opp. others who are less prominent, as king to subject, 6.18; Zeus to other gods, 8.4; bird to young, 2.317; man to wife and children, Od.14.265; warrior to horses, Il.2.466, or to weapons, 1.47; shepherd to herd, Od.9.167, cf. Il.1.51; Trojans to allies, 11.220; seamen to ships, 7.338: generally, whole to parts, ib.474; so later ἡ σίδη καὶ αὐτὴ καὶ τὰ φύλλα Thphr.HP4.10.7, cf. X.Ath.1.19, Pl.Grg. 511e, etc.; αὐτή τε Μανδάνη καὶ τὸν υἱὸν ἔχουσα X.Cyr.1.3.1; αὐ. τε καὶ τὰ ποιήματα βουλόμενος ἐπιδεῖξαι Pl.R.398a: abs., the Master, as in the Pythag. phrase Αὐτὸς ἔφα, Lat. Ipse dixit; so τίς οὗτος . . ;— Αὐτός, i.e. Socrates, Ar.Nu.218; ἀναβόησον Αὐτόν ib.219; ἀνοιγέτω τις δώματ'· Αὐτὸς ἔρχεται the Master, Id.Fr.268, cf. Pl.Prt.314d, Thphr.Char.2.4, Men.Sam.41: αὐ. ἀϋτεῖ Theoc.24.50: neut., αὐτὸ σημανεῖ the result will show, E.Ph.623; αὐτὸ δηλώσει D.19.157; αὐτὰ δηλοῖ Pl.Prt.329b; αὐτὸ διδάξει ib.324a; esp. αὐτὸ δείξει Cratin. 177, Pl.Hp.Ma.288b, cf. Tht.200e; in full, τάχ' αὐτὸ δείξει τοὔργον S.Fr.388; τοὔργον τάχ' αὐτὸ δείξει Ar.Lys.375; redupl., αὐτός θ' ὁ χρήσας αὐτὸς ἦν ὁ μαρτυρῶν A.Eu.798; of things, the very, ὑπὸ λόφον αὐτόν, i.e. just, exactly under... Il.13.615; πρὸς αὐταῖς ταῖς θύραις close by the door, Lys.12.12; αὐτὸ τὸ δέον the very thing needed, X. An.4.7.7; αὐτὸ ὃ μάλιστα ἔδει ῥηθῆναι Pl.R.362d; αὐτὸ τὸ περίορθρον the point of dawn, Th.2.3; αὐτὰ τὰ ἐναντία the very opposite, X.Mem. 4.5.7; αὐτὰ τὰ χρήσιμα καὶ ἀναγκαῖα D.H.Th.23; even, οὔ μοι μέλει ἄλγος οὔτ' αὐτῆς Ἑκάβης Il.6.451; εἴ περ ἂν αὐταὶ Μοῦσαι ἀείδοιεν 2.597.—In these senses αὐτός in Prose either precedes both the Art. and Subst., or follows both, e.g. αὐτὸς ὁ υἱός or ὁ υἱὸς αὐτός. The Art. is sts. omitted with proper names, or Nouns denoting individuals, αὐτὸς Μένων X.An.2.1.5; αὐτὸς βασιλεύς ib.1.7.11.    2 of oneself, of one's own accord, ἀλλά τις αὐ. ἴτω Il.17.254; σπεύδοντα καὶ αὐτὸν ὀτρύνεις 8.293; καταπαύσομεν· οἱ δὲ καὶ αὐτοὶ παυέσθων Od.2.168; ἥξει γὰρ αὐτά S.OT341; also, in person, τῶν πραγμάτων ὑμῖν . . αὐτοῖς ἀντιληπτέον D.1.2.    3 by oneself or itself, alone, αὐτός περ ἐών although alone, Il.8.99; αὐτὸς ἐγείναο παῖδ', i.e. without a mother, 5.880, cf. Hes.Th.924; ἀνακομισθῆναι αὐτὸν ἐς Φάληρον by himself, Hdt.5.85; αὐτοὶ γάρ ἐσμεν we are by ourselves, i.e. among friends, Ar.Ach.504, cf. Th.472, Pl.Prm.137b, Herod.6.70, Plu.2.755c, Luc. DDeor.10.2; αὐτοῖς τοῖς ἀνδράσι . . ἢ καὶ τοῖς ἄλλοις X.An.2.3.7; ἄνευ τοῦ σίτου τὸ ὄψον αὐτὸ ἐσθίειν Id.Mem.3.14.3; τὸν τρίβωνα ὃν αὐτὸν φορεῖ Thphr.Char.22.13 (prob.); αὐτὰ γὰρ ἔστιν ταῦτα these and no others, Emp.21.13, al.: strengthd., αὐτὸς κτήσατο οἶος himself alone, Od.14.450; αὐτὸς μόνος, v. μόνος II; αὐτὸς καθ' αὑτόν, v. ἑαυτοῦ.    4 in Philosophy, by or in itself, of an abstract concept or idea, δίκαιον αὐτό Pl.Phd.65d; αὐτὸ τὸ ἕν Id.Prm.143a, al., cf. Arist. Metaph.997b8: neut., αὐτό is freq. in this sense, attached to Nouns of all genders, οὐκ αὐτὸ δικαιοσύνην ἐπαινοῦντες ἀλλὰ τὰς ἀπ' αὐτῆς εὐδοκιμήσεις Pl.R.363a; less freq. with Art., τί ποτ' ἐστὶν αὐτὸ ἡ ἀρετή Id.Prt.360e; more fully, εἰ αὐτὸ τοῦτο πατέρα ἠρώτων, ἆρα ὁ πατήρ ἐστι πατήρ τινος, ἢ οὔ; Id.Smp.199d; ἀδελφός, αὐτὸ τοῦτο ὅπερ ἔστιν the ideal, abstract brother, ibid.e: later, in compos., αὐτοαγαθόν, αὐτοάνθρωπος, etc. (q. v.), cf. Arist.Metaph.1040b33; less freq. agreeing with the Subst., ἵνα αὐτὴ δικαιοσύνη πρὸς ἀδικίαν αὐτὴν κριθείη Pl.R. 612c, etc.; doubled, ἐκ τῆς εἰκόνος μανθάνειν αὐτήν τε αὐτήν, εἰ καλῶς εἴκασται its very self, Id.Cra.439a.    5 in dat. with Subst., in one, together, ἀνόρουσεν αὐτῇ σὺν φόρμιγγι he sprang up lyre in hand, Il.9.194; αὐτῇ σὺν πήληκι κάρη helmet and all, 14.498, cf. Od.13.118; αὐτῷ σὺν ἄγγει E.Ion 32, cf. Hipp.1213; also without σύν, αὐτῇ κεν γαίῃ ἐρύσαι Il.8.24: so freq. in Prose and Poetry, αὐτοῖς ἀνδράσι men and all, Hdt.6.93; αὐτοῖσι συμμάχοισι allies and all, A.Pr.223 (lyr.); αὐτοῖς μελάθροις διακναιομένους E.Med.164: with Art., αὐτοῖσι τοῖσι ἱματίοισι ἀπ' ὦν ἔβαψε ἑωυτόν Hdt.2.47; αὐτοῖσι τοῖς πόρπαξι Ar.Eq.849, etc.; αὐτοῖς τοῖς ἵπποις κατακρημνισθῆναι X.Cyr.1.4.7.    6 added to ordinal Numbers, e.g. πέμπτος αὐτός himself the fifth, i. e. himself with four others, Th.1.46, cf. 8.35, X.HG2.2.17, Apoc.17.11, etc.:—αὐτός always being the chief person.    7 freq. coupled with οὗτος, τοῦτ' αὐτό ἐστι τὸ ζητηθέν Pl.Plt.267c, etc.; αὐτὸ τοῦτο μόνον Id.Grg.500b; also λεγόντων ἄλλο μὲν οὐδέν . . αὐτὰ δὲ τάδε Th.1.139; πόλεις ἄλλας τε καὶ αὐτὸ τοῦτο τὸ Βυζάντιον X.An.7.1.27; ταῦτα ἥκω αὐτὰ ἵνα . . Pl.Prt.310e.    8 καὶ αὐτός himself too, Od.7.73, 14.45, X.An.5.5.9, etc.    9 repeated in apodosi for emphasis, αὐτὸς ἐπαγγειλάμενος σώσειν . . αὐτὸς ἀπώλεσεν Lys.12.68, cf. A.Fr.350, X.An.3.2.4.    10 in connexion with the person. Pron., ἐγὼν αὐτός Od.2.194; σέθεν αὐτοῦ Il.23.312; νωΐτερον αὐτῶν 15.39 (always divisim in Hom.); folld. by an enclit. Pron., αὐτόν μιν Od.4.244; so αὐτὸν γάρ σε δεῖ Προμηθέως A.Pr.86; also αὐτὸς ἔγωγε Pl.Phd.59b, etc.:— after Hom. in the oblique cases αὐτός coalesces with the Pron., ἐμαυτοῦ, σεαυτοῦ (these not in Alc. or Sapph., A.D.Pron.80.10 sqq.), ἑαυτοῦ, etc. (q. v.).    b with person. Pron. omitted, αὐτός . . ἧσθαι λιλαίομαι, for ἐγὼ αὐτός, Il.13.252; αὐτὸν ἐλέησον, for ἐμὲ αὐτόν, 24.503; αὐτῶν γὰρ ἀπωλόμεθ' ἀφραδίῃσιν Od.10.27; in 2.33 οἱ αὐτῷ is simply a strengthd. form of οἱ; and so in Att., when σὲ αὐτόν, ἐμοὶ αὐτῷ, etc., are read divisim, they are emphatic, not reflexive; in this case αὐτός generally precedes the person. Pron., cf. X.Cyr.6.2.25 with 6.1.14.    c with the reflexive ἑαυτοῦ, αὑτοῦ, etc., to add force and definiteness, αὐτὸς καθ' αὑτοῦ A.Th.406; αὐτοὶ ὑφ' αὑτῶν ib.194; αὐτοὶ καθ' αὑτούς X.Mem.3.5.4; αὐτὸ καθ' αὑτό Pl.Tht.201e; sts. between the Art. and reflex. Pron., τοῖς αὐτὸς αὑτοῦ πήμασιν βαρύνεται A.Ag.836, cf. Pr.762; τούς γ' αὐτὸς αὑτοῦ πολεμίους S.Aj. 1132: also κατ' αὐτὺ (Boeot. for αὐτοὶ) αὐτῶν IG7.3172.121 (Orchom. Boeot.).    d αὐτοῦ, αὐτῶν with possess. Pron., πατρὸς κλέος ἠδ' ἐμὸν αὐτοῦ Il.6.446; θρῆνον . . ἐμὸν τὸν αὐτῆς A.Ag.1323; ἐχθρὸς ὢν τοῖς σοῖσιν αὐτοῦ S.OT416; τοῖς οἷσιν αὐτοῦ ib.1248; αὐτῶν σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν Od.1.7; τοῖς ἡμετέροις αὐτῶν φίλοις X.An. 7.1.29.    e αὐτὸς ἑαυτοῦ with Comp. and Sup. Adj., αὐτὸς ἑωυτοῦ ῥέει πολλῷ ὑποδεέστερος Hdt.2.25; τῇ εὐρυτάτη ἐστὶ αὐτὴ ἑωυτῆς Id.1.203.    11 αὐτός for ὁ αὐτός, the same, Il.12.225, Od.8.107, 16.138, Pi.N.5.1 (never in Trag.), and in later Prose, αὐταῖς ταῖς ἡμέραις IG 14.966 (ii A. D.), cf. Ev.Luc.23.12.    12 Comp. αὐτότερος Epich.5: Sup. αὐτότατος his very self, Ar.Pl.83: neut. pl. αὐτότατα dub. in Phld.Piet.80. Adv., Comp. αὐτοτέρως Gal.18(2).431.    II he, she, it, for the simple Pron. of 3 pers., only in oblique cases (exc. in later Gk., Ev.Luc.4.15, etc.), and rarely first in a sentence, Pl.La.194e, and later, Ep.Eph.2.10, etc.: rare in Ep., Il. 12.204 (where Hdn. treated it as enclitic), and mostly emphatic, ib.14.457, Od.16.388; so in Trag., E.Hel.421: in Prose, to recall a Noun used earlier in the sentence, ἐγὼ μὲν οὖν βασιλέα . . οὐκ οἶδα ὅ τι δεῖ αὐτὸν ὀμόσαι X.An.2.4.7; πειράσομαι τῷ πάππῳ . . συμμαχεῖν αὐτῷ Id.Cyr.1.3.15; ἄνδρα δὴ . . εἰ ἀφίκοιτο εἰς τὴν πόλιν, προσκυνοῖμεν ἂν αὐτόν Pl.R.398a; after a Relative, ὅς κε θεοῖς ἐπιπείθηται . . ἔκλυον αὐτοῦ Il.1.218; οὓς μὴ εὕρισκον, κενοτάφιον αὐτοῖς ἐποίησαν X.An.6. 4.9, cf. 1.9.29; esp. where a second Verb requires a change of case in the Pron., οἳ ἂν ἐξελεγχθῶσι . . ὡς προδότας αὐτοὺς ὄντας τιμωρηθῆναι Id.An.2.5.27; ἐκεῖνοι οἷς οὐκ ἐχαρίζονθ' οἱ λέγοντες οὐδ' ἐφίλουν αὐτούς D.3.24; in subdivisions, ὅσοι . . οἱ μὲν αὐτῶν . . X.Cyr.1.1.1, cf. Pl.Chrm.168e; later, pleonastically after a Relative, ὧν ὁ μὲν αὐτῶν Call.Epigr.43, cf. Ev.Luc.3.16, Apoc.7.2, etc.: in S.Ph.316 αὐτοῖς is emphatic 'in their own persons'.    III with Art. ὁ αὐτός, ἡ αὐτή, τὸ αὐτό, and Att. contr. αὑτός, αὑτή, ταὐτό and ταὐτόν (as required by the metre, cf. S.OT734 with 325, and in Prose to avoid hiatus) : gen. ταὐτοῦ, dat. ταὐτῷ, pl. neut. ταὐτά; Ion. ὡυτός, τὠυτό:—the very one, the same, rare in Hom., Il. 6.391, Od.7.55, 326; ὁ αὐ. εἰμι τῇ γνώμῃ Th.3.38, cf. 5.75; ἐπὶ τὸ αὐ. αἱ γνῶμαι ἔφερον Id.1.79 : c. dat., to denote sameness or agreement, esp. in Prose, τὠυτὸ ἂν ὑμῖν ἐπρήσσομεν Hdt.4.119; τὸν αὐτὸν χῶρον ἐκλιπὼν ἐμοί A.Ch.543; ὁ αὐτὸς τῷ λίθῳ the same as the stone, Pl. Euthd.298a; ἐν ταὐτῷ εἶναί τινι to be in the place with... X.An.3.1.27; προσίεσθαί τινα ἐς ταὐτὸ ἑαυτῷ to have a person meet one, ib.30, cf. A.Ch.210; κατὰ ταὐτὰ τῷ Νείλῳ Hdt.2.20; τῇ αὐτῇ . . καί Id.4.109; τὴν αὐτὴν διάνοιαν καὶ κατ' ἐκείνην ἡλικίαν Isoc.5.83; ὁ αὐτός . . ὥσπερ Pl.Phd.86a; ἐς ταὐτὸν ἀλλήλοις face to face, Jul.Or.2.5a0.    2 in later Greek, the said, the above-named, Ἡρώδης ὁ αὐ. PLille23.8 (iii B. C.), etc.    IV Adverbial phrases:    1 αὐτὸ μόνον simply, merely, Ph. 2.252, etc.; αὐ. μόνον ἐργάτης Luc.Somn.9; αὐ. μόνον τὸ ὄνομα τῆς φωνῆς A.D.Synt.22.20.    2 αὐτό as Adv., = ἄρτι, Epigr.Gr.540.1 (Thrace).    3 αὐτὸ τοῦτο as Adv., PGrenf.1.114 (ii B. C.), 2 Ep.Pet. 1.5; τῆς αὐτὸ τοῦτο κινουμένης σφαίρας Iamb. Comm.Math.17.    4 with Preps., ἐπὶ τὸ αὐτό added together, making a total, PLond.2.196.37 (ii A. D.); κατὰ τὸ αὐτό together, at the same time, Act.Ap. 14.1, etc.; but κατ' αὐτό just then, Hdn.1.12.3.    V In Compos.:    1 of or by oneself, self-... as in αὐτοδίδακτος, αὐτογνώμων, αὐτόματος: and so, independently, as in αὐτοκράτωρ, αὐτόνομος.    2 hence, as a second self, very... bodily, as with proper names, Αὐτοθαΐς.    3 in the abstract, the ideal, v. supr.1.4.    4 precisely, as in αὐτόδεκα.    5 rarely with reflex. sense of ἀλλήλων, as in αὐτοκτονέω.    6 in one piece with, together with, as in αὐτόκωπος, αὐτοχείλης, αὐτόπρεμνος, αὐτόρριζος.    7 by itself: hence, only, as in αὐτόξυλος, αὐτόποκος.—For αὐτοῦ, αὐτῶς, etc., v. the respective Arts.

Greek (Liddell-Scott)

αὐτός: αὐτή, αὐτό, ὁριστικὴ ἢ κάλλιον διασταλτικὴ ἀντωνυμία, Λατ. ipse: -ἐν ταῖς πλαγίαις πτώσεσιν ἐν χρήσει ἁπλῶς πρὸς δήλωσιν τοῦ γ΄ προσ. τῆς προσωπικῆς ἀντωνυμίας: - μετὰ τοῦ ἄρθρου, ὁ αὐτός, ἡ αὐτή, τὸ αὐτό· (ὡσαύτως ταὐτόν), κτλ., ὁ ἴδιος. Ι. ἴδιος, ἐγὼ ὁ ἴδιος, σὺ ὁ ἴδιος, κτλ. κατὰ τὸ πρόσωπον τοῦ ῥήματος· συχνάκις δὲ συνδυάζεται καὶ μετὰ τοῦ ἐγώ, σύ, κτλ., ὡς αὐτὸς ἐγώ, ἐγὼ ὁ ἴδιος, Ὅμ.· ἴδε κατωτ.: 1) αὐτὸς ὁ ἴδιος, ὁ ὄντως ἄνθρωπος, δηλ. ἡ ψυχὴ οὐχὶ τὸ σῶμα, ἐν Ὀδ. Λ. 602· ἀλλ’ ὡσαύτως τἀνάπαλιν τὸ σῶμα οὐχὶ ἡ ψυχή, ἐν Ἰλ. Α. 4· ἢ ὁ ἴδιος, ἐν ἀντιθέσει πρὸς ἄλλους, ὑποδεεστέρους ὡς ὁ βασιλεὺς πρὸς τοὺς ἑαυτοῦ ὑπηκόους, Ζ. 18., Θ. 4· ὁ πατὴρ πρὸς τὰ τέκνα αὑτοῦ, Β. 317· ὁ ἀνὴρ πρὸς τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα, Ὀδ. Ξ. 265· ὁ πολεμιστὴς πρὸς τοὺς ἑαυτοῦ ἵππους, Ἰλ. Β. 466· ὁ ποιμὴν πρὸς τὸ ἑαυτοῦ ποίμνιον, Ὀδ. Ι. 167, πρβλ. Ἰλ. Α. 51· ὁ λαὸς πρὸς τοὺς ἑαυτοῦ συμμάχους, Λ. 220· οἱ ναῦται πρὸς τὰ ἑαυτῶν πλοῖα, Η. 338· ἐν γένει τὸ ὅλον πρὸς τὰ ἑαυτοῦ μέρη, Η. 474· ἐντεῦθεν αὐτός τε καὶ..., ἐπὶ πρωτεύοντος προσώπου μετὰ τῶν ἑαυτοῦ ὀπαδῶν, Ξεν. Κύρ. 1. 3, 1, κτλ.· ἐντεῦθεν καθίσταται ἐμφατικὴ ἄνευ ἀντιθέσεως καὶ κεῖται ἀπολ. ἀντὶ τοῦ «διδάσκαλος» ἢ «δεσπότης» (Ipse, Κάτουλλ. 3. 7), οἷον τὸ περιώνυμον τῶν Πυθαγορείων, Αὐτὸς ἔφα, αὐτὸς οὗτος, δηλ. ὁ διδάσκαλος, Λατ. Ipse dixit· οὕτω, τίς οὗτος; - Αὐτὸς -δηλ. Σωκράτης, Ἀριστοφ. Νεφ. 219· ἀνοιγέτω τις δώματ’. Αὐτὸς ἔρχεται, ὁ δεσπότης, ὁ αὐτ. Ἀποσπ. 261· αὐτὸς ἀϋτεῖ Θεόκρ. 24. 50 ἐπὶ παρομοίας ἐννοίας κεῖται καὶ τὸ οὐδέτ., αὐτὸ δείξει, αὐτὸ σημανεῖ, res ipsa declarabit, τὸ ἀποτέλεσμα θὰ δείξῃ, Valck. Φοίν. 626, Heind. Πλάτ. Ἱππ. Μείζ. 288B· πλῆρες, τοὖργον τάχ’ αὐτὸ δείξει Ἀριστοφ. Λυσ. 375· διπλασιαζόμενον, αὐτός θ’ ὁ χρήσας αὐτὸς ἦν ὁ μαρτυρῶν Αἰσχύλ. Εὐμ. 798, πρβλ. Ἀποσπ. 266· - οὕτως ἐπὶ πραγμάτων, ὑπὸ λόφον αὐτόν, Λατ. sub cristam ipsam, δηλ. ἀκριβῶς ὑπὸ τὸν λόφον, Ἰλ. Ν. 615· αὐτὸ τὸ περίορθρον, περὶ αὐτὰ τὰ χαράγματα, Θουκ. 2. 3· - ὡσαύτως ὡς τὸ Λατ. vel, adeo, ἔτι, ἀκόμη, οὔ μοι μέλει ἄλγος οὔτ’ αὐτῆς Ἑκάβης Ἰλ. Ζ. 451. -Ἐπὶ τούτων τῶν σημασιῶν ἡ αὐτός ἐν τῷ Ἀττικ. πεζῷ λόγῳ ἢ προηγεῖται τοῦ τε ἄρθρου καὶ τοῦ οὐσιαστικοῦ, ἢ ἕπεται αὐτοῖς ἀμφοτέροις, π.χ. αὐτὸς ὁ υἱὸς ἢ ὁ υἱὸς αὐτός. Τὸ ἄρθρον δύναται νὰ παραλειφθῇ μόνον ἐπὶ κυρίων ὀνομάτων ἢ οὐσιαστικῶν δηλούντων ἄτομα, π.χ. αὐτὸς Μένων Krüg. Ξεν. Ἀν. 1. 2, 20· αὐτὸς βασιλεύς, αὐτὸς πατήρ, κτλ. 2) ἀφ’ ἑαυτοῦ, ἐξ ἰδίας θελήσεως, Λατ. sponte ὡς τὸ αὐτόματος· ἀλλά τις αὐτὸς ἴτω, ἂς ὑπάγῃ ἕκαστος μόνος του, ὁ ἴδιος, Ἰλ. Ρ. 254· σπεύδοντα καὶ αὐτὸν ὀτρύνεις Θ. 293· καταπαύσομεν· οἱ δὲ καὶ αὐτοὶ παυέσθων Ὀδ. Β. 168· ἥξει γὰρ αὐτὰ Σοφ. Ο. Τ. 341. 3) καθ’ ἑαυτόν, = μόνος· αὐτός περ ἐών, καί περ μόνος, Ἰλ. Θ. 99· ἀνακομισθῆναι αὐτὸν ἐς Φάληρον, μόνον, Ἡρόδ. 5. 85· αὐτοὶ γάρ ἐσμεν, εἴμεθα μόνοι, «μεταξύ μας» «’μεῖς καὶ ’μεῖς», ξένοι δὲν ὑπάρχουν, Ἀριστοφ. Ἀχ. 504, πρβλ. Θεσμ. 472, Πλάτ. Παρμ. 137B· αὐτοῖς τοῖς ἀνδράσι..., ἢ καὶ τοῖς ἄλλοις Ξεν. Ἀν. 2. 3, 7· - ἐνίοτε ἐπιτείνεται, αὐτὸς κτήσατο οἶος, ὁ ἴδιος, μόνος του, Ὀδ. Ξ. 450· αὐτὸς μόνος, ἴδε μόνος ΙΙ· αὐτὸς καθ’ ἑαυτόν, ἴδε ἑαυτοῦ. 4) ὁ Πλάτων μετεχειρίζετο τὸ αὐτός ὅπως δηλώσῃ πρᾶγμά τι αὐτὸ καθ’ ἑαυτὸ ἢ ἐν ἑαυτῷ, δηλ. τὴν ἀφῃρημένην αὐτοῦ ἔννοιαν, τὸ δίκαιον αὐτὸ Φαίδων 65D· αὐτὸ τὸ ἓν Παρμ. 143Α, κ. ἀλλ· πρβλ. Ἀριστ. Μεταφ. 2. 2, 22. Τὸ οὐδ. αὐτὸ εἶναι συχνὸν ἐπὶ ταύτης τῆς ἐννοίας, συναπτόμενον πρὸς ὀνόματα καὶ τῶν τριῶν γενῶν, οὐκ αὐτὸ δικαιοσύνην ἐπαινοῦντες, ἀλλὰ τὰς ἀπ’ αὐτῆς εὐδοκιμήσεις Πλάτ. Πολ. 363Α, ἔνθα ἴδε πλείονα παρὰ τῷ Stallb.· πληρέστερον, εἰ αὐτὸ τοῦτο πατέρα ἠρώτων, ἆρα ὁ πατήρ ἐστι πατήρ τινος ἢ οὐ; ὁ αὐτ. Συμπ. 199D· ἀδελφός, αὐτὸ τοῦτθ’ ὅπερ ἔστιν, ἡ ἰδέα, τὸ ἀφῃρημένον, ἡ ἀφῃρημένη ἔννοια πατήρ, ἀδελφός, αὐτόθι Ε: - ἐντεῦθεν μεταγ. ἐν συνθέσει, αὐτοαγαθόν, αὐτοάνθρωπος, αὐτογραμμή, αὐτοΐππος, αὐτοϋγίεια, κτλ.· ἴδε Ἀριστ. Μεταφ. 6. 16, 6· - ἡ κανονικωτέρα σύνταξις, ἵνα αὐτὴ δικαιοσύνη πρὸς ἀδικίαν αὐτὴν κριθείη, ἀπαντᾷ ἐν Πλάτ. Πολ. 612C, κτλ. τίθεται καὶ διπλῆ, ἐκ τῆς εἰκόνος μανθάνειν αὐτήν τε αὐτήν, εἰ καλῶς ᾔκασται, αὐτὴν τὴν ἰδίαν, ὁ αὐτ. Κρατ. 439Α. 5) κατὰ δοτ. μετὰ οὐσιαστ., ἡ αὐτὸς σημαίνει τὸ ὁμοῦ μετά τινος, ἀνόρουσεν αὐτῇ σὺν φόρμιγγι, ἀνεπήδησε σὺν αὐτῇ τῇ φόρμιγγι, δηλ. κρατῶν αὐτήν, Ἰλ. Ι. 194· αὐτῇ σὺν πήληκι κάρη, τὴν κεφαλὴν σὺν αὐτῇ τῇ περικεφαλαίᾷ, Ξ. 498, πρβλ. Ὀδ. Ν. 118, κτλ.· καὶ ἄνευ τῆς προθ. σύν, αὐτῇ κεν γαίῃ ἐρύσαιμ’, «σὺν αὐτῇ τῇ γῇ ἑλκύσαιμι» (Σχόλ.), Ἰλ. Θ. 24 ἡ τελευταία αὕτη χρῆσις εἶναι κοινοτάτη ἐν τῷ Ἀττ. πεζῷ λόγῷ, αὐτοῖς ἀνδράσι, σὺν αὐτοῖς τοῖς ἀνδράσι, Ἡρόδ. 6. 93· αὐτοῖσι συμμάχοισι, σὺν αὐτοῖς τοῖς συμμάχοις, Αἰσχύλ. Πρ. 221· καὶ μετὰ τοῦ ἄρθρου, αὐτοῖσι τοῖς πόρπαξι Ἀριστοφ. Ἱππ. 849, κτλ.· αὐτοῖς τοῖς ἵπποις Ξεν. Κύρ. 1. 4. 7· ἐνίοτε ὅμως οἱ Ἀττ. προσθέτουσι καὶ τὴν πρόθ. σύν, π. χ. αὐτῷ ξὺν ἄγγει Εὐρ. Ἴων 32, πρβλ. Ἱππ. 1213, ἴδε Ἐλμσλ. Μήδ. 160· πρβλ. κατωτέρω, ἴδε 9. 6) προστίθεται εἰς τὰ τακτικὰ ἀριθμητικά, π. χ. πέμπτος αὐτός, δηλ. τέσσαρες ἄλλοι καὶ αὐτὸς πέμπτος, Θουκ. 1. 46, πρβλ. 8. 35, κτλ.: ἡ αὐτὸς ἐμφαίνουσα ἀείποτε τὸ κύριον πρόσωπον 7) ὁσάκις ἡ αὐτὸς φαίνεται ὅτι ἐτέθη ἀντὶ τῆς οὗτος ἢ ἐκεῖνος, αἱ λέξεις αὗται πράγματι ἐξυπακούονται, οἷον αὐτὸ ἄν, ἔφη, τὸ δέον εἴη αὐτὸ τοῦτο, τοῦτο ἀκριβῶς, Ξεν. Ἀν. 4. 7, 7· αὐτὸ οὐκ εἴρηται, ὃ μάλιστα ἔδει Πλάτ. Πολ. 362D· μάλιστα παρὰ Πλάτωνι τὸ αὐτὸ τοῦτο εἶναι λίαν συχνόν, ὡς αὐτὸ τοῦτο τὸ ζητηθὲν Πολιτικ. 2676. κτλ.· αὐτὸ τοῦτο μόνον Γοργ. 500Β· οὕτω, λεγόντων ἄλλο μὲν οὐδὲν .. αὐτὰ δὲ τάδε Θουκ. 1. 139. 8) ἡ αὐτὸς ἐνίοτε φαίνεται ὡς πλεονάζουσα, ἔνθα προηγήθη ὄνομα, εἰς ὃ χρησιμεύει νὰ ἐνανάγῃ τὴν προσοχὴν ἐξαίρουσα καὶ ὁρίζουσα αὐτὸ σαφέστερον, ὡς τὰ hic καὶ is ἐν τῇ Λατιν. εἴτε ἐν τῇ ἀποδόσει τοῦ αὐτοῦ λόγου (κατωτέρ. ΙΙ.), ἴδε Βουττμ. Σοφ. Φ. 766· εἴτε μετά τινα διακοπήν, ὡς ἐν Ὀδ. Η. 73· Ἐπαναλαμβανομένη ἐν τῇ ἀποδόσει δηλοῖ ἰσχυρὰν ἀγανάκτησιν, αὐτὸς ἐπαγγειλάμενος σώσειν…, αὐτὸς ἀπώλεσεν Λυσ. 126. 20, πρβλ. Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 281, Ξεν. Ἀν. 3. 2, 4. 9) ἐν συνδυασμῷ μετὰ τῆς προσωπ. ἀντωνυμίας, ἐγὼ αὐτός, ἐμέθεν αὐτῆς, σὲ αὐτόν, κτλ., ἀλλὰ ἀείποτε διῃρημένως παρ’ Ὁμ.· μετὰ ἐγκλιτ. ὅμως ἀντων. θέτει πρῶτον τὴν αὐτός, ὡς αὐτόν μιν Ὀδ. Δ. 244· οὕτως, αὐτὸν γάρ σε δεῖ Προμηθέως Αἰσχύλ. Πρ. 86· οὕτω καὶ αὐτὸς ἔγωγε Πλάτ. Φαίδων 59Β, κτλ.: - ἐν ταῖς πλαγίαις πτώσεσιν ἡ αὐτὸς ἑνοῦται εἰς μίαν λέξιν μετὰ τῆς προσωπ., ὡς π. χ. ἐμαυτοῦ, σεαυτοῦ, ἑαυτοῦ, κτλ.· ἀλλ’ οὐχὶ παρ’ Ὁμ., ἴδε τὰς λέξεις. β) ἐνίοτε ἡ προσωπ. ἀντωνυμία παραλείπεται, ὡς ἀυτὸς… ἦσθαι λιλαίομαι, ἀντὶ ἐγὼ αὐτὸς, Ἰλ. Ν. 252· αὐτὸν ἐλέησον, ἀντὶ ἐμὲ αὐτόν, Ω. 503· αὐτῶν γὰρ ἀπωλόμεθ’ ἀφραδίῃσιν Ὀδ. Κ. 27· ἐν Β. 33, οἱ αὐτῷ, εἶναι ἁπλῶς ἐπιτεταμένος τύπος τοῦ οἱ· οὕτω καὶ παρ’ Ἀττ. ὁπότε τὸ σὲ αὐτόν, ἐμοὶ αὐτῷ, κτλ., ἀναγινώσκονται διῃρημένως, εἶναι ἁπλῶς ἐμφατικά, οὐχὶ αὐτοπαθῆ, ἀλλ’ ἐν τοιαύτῃ περιπτώσει ἡ αὐτὸς συνήθως προτάσσεται τῆς προσ. ἀντων., πρβλ. Ξεν. Κύρ. 6. 2, 25 πρὸς 6. 1, 14. γ) ἡ αὐτὸς συνδέεται μετὰ τῶν αὐτοπαθ. ἑαυτοῦ, αὑτοῦ, κλ., ὅπως προσθέσῃ δύναμιν καὶ κατακτήσῃ μᾶλλον ὡρισμένον τὸ πρόσωπον, αὐτὸς καθ’ αὐτοῦ Αἰσχύλ. Θήβ. 406· αὐτοὶ ὑφ’ αὑτῶν αὐτόθι 194· καὶ ἐνίοτε μεταξὺ τοῦ ἄρθρου καὶ τῆς αὐτοπαθοῦς ἀντωνυμίας, τοῖς αὐτὸς αὑτοῦ πήμασιν βαρύνεται ὁ αὐτ. Ἀγ. 836, πρβλ. Πρ. 762· τούς γ’ αὐτὸς αὑτοῦ πολεμίους Σοφ. Αἴ. 1132· ὡσαύτως κατ’ αὐτὸς αὐτοῦ Συλλ. Ἐπιγρ. 5774. 124· ἴδε Ahrens Δωρ. Διάλ. σ. 274 κἑξ. δ) προσέτι ἡ αὐτοῦ τίθεται μετὰ τῆς κτητικῆς ἀντωνυμ., πατρὸς κλέος ἠδ’ ἐμὸν αὐτοῦ Ἰλ. Ζ. 446· θρῆνον... ἐμὸν τὸν αὐτῆς Αἰσχύλ. Ἀγ. 1323· ἐχθρὸς ὢν τοῖς σοῖσιν αὐτοῦ Σοφ. Ο. Τ. 416· τοῖς οἶσιν αὐτοῦ αὐτόθι 1248· ὡσαύτως, αὐτῶν σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν Ὀδ. Α. 7· τοῖς ἡμετέροις αὐτῶν φίλοις Ξεν. Ἀν. 7. 1, 27. ε) αὐτὸς ἑαυτοῦ ὡσαύτως εἶναι ἐν χρήσει μετὰ συγκρ. καὶ ὑπερθ. ἐπιθέτου, ἐξ οὗ ἡ γενικὴ ἐξαρτᾶται, π.χ. αὐτὸς ἑωυτοῦ ῥέει πολλῷ ὑποδεέστερος Ἡρόδ. 2. 25· τῇ ἐτρυτάτη ἐστὶ αὐτὴ ἑωυτῆς ὁ αὐτ. 1. 203. 10) αὐτὸς ἀντὶ ὁ αὐτός, ὁ ἴδιος, ἀλλὰ μόνον παρ’ Ἐπ., π.χ. ἐν Ἰλ. Μ. 225, Ὀδ. Κ. 263, καὶ παρὰ μεταγ. πεζοῖς· διότι εἰς ἅπαντα τὰ ἐξ Ἀττ. συγγραφέων παραδείγματα, ἐν οἷς ἡ αὐτὸς ὑπάρχει ὡς κατηγορούμενον (καὶ πέρα τούτου οὐδεὶς ἐκτείνει τὴν ὑποτιθεμένην Ἀττ. χρῆσιν τῆς αὐτὸς ἀντὶ ὁ αὐτός), δυνάμεθα νὰ ἑρμηνεύσωμεν αὐτὴν ὡς ἐμφατικὴν «ἀτός του», κτλ., ἂν καὶ τὸ Λατ. ἰδίωμα θὰ ἀπῄτει idem· ὅρα περὶ τούτων Ἕρμαννον ἐν Σοφ. Ἀντ. 920· πρβλ. Σοφ. Ο. Τ. 458 καὶ 557 (ἂν καὶ ἕτεροι ἐνταῦθα γράφουσιν αὑτός), Ellendt Λεξ. Σοφ. ἐν λ. αὐτὸς ἐν τέλ. 11) ἐν Ἐπιχ. 2 (Ahrens) συγκρ. αὐτότερος· ἐν Ἀριστοφ. Πλ. 83, ὑπερθ. αὐτότατος, Λατ. ipsissimus, πρβλ. Bast Γρηγ. Κορ. σ. 366, 896. ΙΙ. αὐτός, ή, ό, ἁπλῶς ὡς γ΄ πρόσ. τῆς προσ. ἀντωνυμ. μόνον ἐν ταῖς πλαγίαις πτώσεσι καὶ οὐδέποτε ἐν ἀρχῇ λόγου: ὅθεν ἄνευ ἀνάγκης ἐθεωρήθη ὡς ἐγκλιτικὴ ὑπό τινων παλαιῶν γραμμ., ἴδε Spitzn. Ἰλ. Μ. 204. Ἐν ἀρχῇ στίχου εὕρηται ἐν Ἰλ. Ξ. 457, Ὀδ. Π. 388· βραδύτερον δὲν εἶναι σπάνιον παρ’ Ἀττ., ἂν καὶ οἱ Τραγικοὶ σχεδὸν δὲν μεταχειρίζονται αὐτὴν εἰ μὴ ἐν τοῖς διαλογικοῖς (ὡς τὸ Λατ. is εἶναι σπάνιον ἐν τῇ Λατ. ποιήσει, Βεντλ. Ὁρατ. ᾨδ. 3. 11, 18)· παρὰ πεζοῖς χρησιμεύει ὅπως ἀνακαλῇ εἰς τὴν μνήμην ὄνομα προηγουμένως τεθὲν ἐν τῷ λόγῳ, ἐγὼ μὲν οὖν βασιλέα…, οὐκ οἶδα ὃ τι δεῖ αὐτὸν ὀμόσαι Ξεν. Ἀν. 2. 4, 7· πειράσομαι τῷ πάππῷ... συμμαχεῖν αὐτῷ ὁ αὐτ. Κύρ. 1. 3, 15· μετὰ ἀναφορικὴν ἀντων., ὃς κε θεοῖς ἐπιπείθηται..., ἔκλυον αὐτοῦ Ἰλ. Α. 218· οὓς μὴ εὕρισκον, κενοτάφιον αὐτοῖς ἐποίησαν Ξεν. Κύρ. 6. 4, 9, πρβλ. 1. 9, 29· ἰδίως ἔνθα δεύτερον ῥῆμα ἀπαιτεῖ μεταβολὴν τῆς πτώσεως ἐν τῇ ἀντωνυμ., οἳ ἄν ἐξελεγχθῶσι…, ὡς προδότας αὐτοὺς ὄντας τιμωρηθῆναι ὁ αὐτ. Ἀν. 2. 5, 27· ἐκεῖνοι, οἷς οὐκ ἐχαρίζοντο οἱ λέγοντες, οὐδ’ ἐφίλουν αὐτοὺς Δημ. 35. 4· ἐπὶ ὑποδιαιρέσεων, ὡς ὅσοΙ… οἱ μὲν αὐτῶν... Ξεν. Κύρ. 1. 1, 1, πρβλ. Πλάτ. Χαρμ. 168Ε. - Ἡ πλησιεστάτη πρὸς ταύτην χρῆσις ἐν τῇ ὀνομαστικῇ εἶναι οἷαν δεικνύουσι τὰ ἀνωτέρω παραδείγματα ἐν Ι. 7 (ἃ ἴδε). - Πλεοναστική τις χρῆσις ἀναφέρεται ἐκ τοῦ Σοφ. Φ. 315, οἷς Ὀλύμπιοι δοῖέν ποτ’ αὐτοῖς, ἔνθα ὅμως ἀναγνωστέον κατὰ Πόρσωνα (οὗ τὴν γραφὴν παρεδέχθη ὁ Jebb) οἷ’ ἀντὶ οἷς (πρβλ. 278)· ἡ χρῆσις ἐν τούτοις αὕτη χρονολογεῖται ἀπὸ τοῦ Καλλιμ. ὧν ὁ μὲν αὐτῶν Ἐπιγράμμ. 44· ὧν ὁ μὲν ὑμῶν Ἀνθ. Π. 7. 72· οὐχὶ σπάνιον παρὰ τοῖς Ἑβδ. καὶ τῇ Κ. Δ. - Περὶ τῶν λεπτῶν διαφορῶν μεταξὺ τῶν πλαγίων πτώσεων αὐτοῦ, αὐτῷ, αὐτόν, καὶ τῆς αὐτοπαθοῦς ἀντωνυμ. αὑτοῦ, αὑτῷ, αὑτόν, ἴδε ἐν λέξ. ἑαυτοῦ. ΙΙΙ. Μετὰ τοῦ ἄρθρου, ὁ αὐτός, ἡ αὐτή, τὸ αὐτό, καὶ Ἀττ. κατὰ κρᾶσ. αὑτός, αὑτή, ταὐτό, καὶ ταὐτόν (κατὰ τὴν ἀπαίτησιν τοῦ μέτρου· πρβλ. Σοφ. Ο. Τ. 734 πρὸς τὸ 325, Ἐλμσλ. ἐν Μηδ. 550)· γεν· ταὐτοῦ, δοτ. ταὐτῷ, πλ. οὐδετ. ταὐτά: Ἰων. ωὑτός, τωὐτό· - ὁ αὐτός ἀκριβῶς, ὁ ἴδιος, Λατ. idem, τοῦ ὁποῖου ὑπάρχουσί τινα παραδείγματα ἔτι καὶ παρ’ Ὁμ., ὡς ἐν Ἰλ. Ζ. 391, Ὀδ. Η. 55, 326· οὐδεὶς αὐτὸς εὐτυχεῖ ποτε Εὐρ. Τρῳ. 1206· ὁ αὐτός εἰμι τῇ γνώμῃ Θουκ. 3. 38, πρβλ. 5. 75· ἐπὶ τὸ αύτὸ αἱ γνῶμαι ἔφερον ὁ αὐτ. 1. 79. 2) συχνάκις λαμβάνει δοτ. συντακτικήν, ὡς τὸ ὅμοιος, παραπλήσιος, κτλ.· πρὸς δήλωσιν ὁμοιότητος τελείας συμφωνίας, ἰδίως παρὰ πεζ. ὡς τωὐτὸ ἂν ὑμῖν ἐπρήσσομεν Ἡρόδ. 4. 119· τὸν αὐτὸν χῶρον ἐκλιπὼν ἐμοὶ Αἰσχύλ. Χο. 543· ὁ αὐτὸς τῷ λίθῷ, ὅμοιος μὲ λίθον, Πλάτ. Εὐθύδ. 298Α· τὸ αὐτὸ πράσσειν ἢ πάσχειν τινί Ἡρόδ. 4. 119, κτλ.· ἐν ταὐτῷ εἶναί τινι, εἶμαι ἐν τῷ αὐτῷ τόπῳ μετά τινος, Ξεν. Ἀν. 3. 1, 27· ἐμοί, ὦ ἄνδρες, δοκεῖ τὸν ἄνθρωπον τοῦτον μήτε προσίεσθαι εἰς ταὐτὸ ἡμῖν αὐτοῖς κτλ., μήτε νὰ πλησιάσῃ εἰς τὸ αὐτὸ μέρος μὲ ἡμᾶς νὰ ἐπιτρέπωμεν κτλ., αὐτόθι, 1. 30, πρβλ. Αἰσχύλ. Χο. 210· ὡσαύτως κατὰ ταῦτά τινι Ἡρόδ. 2. 20: - ὡσαύτως, ὁ αὐτὸς.. καὶ (ὡς τὸ Λατ. simul ac..) ὁ αὐτ. 4. 109· τὴν αὐτὴν ταύτην διάνοιαν καὶ κατ’ ἐκείνην ἡλικίαν Ἰσοκρ. 99Α· ὁ αὐτός τε..., καὶ…, Wolf. Λεπτ. σ. 258, 370: - ὁ αὐτὸς… ὥσπερ Stallb. Πλάτ. Φαίδων 86Α· - ἴδε ἀνωτ. 1. 10. IV. εἰδικαὶ φράσεις: 1) αὐτὸ ἕκαστον, ἕκαστον πρᾶγμα καθ’ ἑαυτό, ὡς τῷ ὄντι ἔχει, ἴδε αὐτοέκαστος, Πλάτ. Φαίδων 65Ε, κτλ. 2) αὐτὸ μόνον, ὡς τὸ αὐτόχρημα, ἁπλῶς, μόνον, οὐδὲν ἄλλο εἰ μή, ἐπιτεταμένος τύπος τοῦ μόνον, Valk. Καλλ. σ. 28. 3) αὐτό, ἀκριβῶς, περίπου, ἐπὶ τυχαίας συναντήσεως καὶ ἐν χαλαρῷ ὁρισμῷ ἀριθμοῦ, Ἑρμ. Vig. ἀρ. 123, xiv· ἀλλά, κατὰ ταὐτό, καὶ ὑπὸ ταὐτό, κατὰ τὸν αὐτὸν περίπου χρόνον, Λατ. sub idem tempus, αὐτόθι. 4) εἰς ταὐτό, ἐν ταὐτῷ, ἐκ τοῦ αὐτοῦ, εἰς τὸ αὐτὸ μέρος, ἐν τῷ αὐτῷ μέρει, ἐκ τοῦ αὐτοῦ μέρους, Ἀττ… 5) αὐτὸ ὡς ἐπίρρ. = ἄρτι, Ἐπιγράμμ. Ἑλλ. 540. 1. V. ἐν συνθέσει:.. 1) ἀφ’ ἑαυτοῦ, φυσικός, οὐχὶ τεχνητός, ὡς π.χ. αὐτόκτιτος, αὐτόροφος. 2) ἐν ἀκατεργάστῳ φυσικῇ καταστάσει, ὡς π.χ. αὐτοπόκιστος. 3) ἐξ ἁπλοῦ.., ἐκ μηδενὸς ἄλλου εἰ μὴ ἐκ..., π.χ. αὐτόξυλος, αὐτολίθινος. 4) αφ’ ἑαυτοῦ..., ὡς ἐν τῷ αὐτοδίδακτος, αὐτόματος: καὶ ἑπομ. ἀνεξαρτήτως, ὡς π.χ. αὐτοκράτωρ, αυτόνομος. 5) ἐντεῦθεν, ὡς «ἄλλος ἐγώ», ἀληθής, ἴδιος, ἀπαράλλακτος, «σωστὸς» ὡς ἐπὶ κυρίων ὀνομάτων, Αὐτοθαΐς, Λατ. altera, Thaïs Schäf. Μέλας 28. 6) ἀφῃρημένως, τὸ ἰδανικόν, ἴδε ἀνωτ. Ι. 4. 7) ἀκριβῶς, «σωστὰ» ὡς ἐν τῷ αὐτόδεκα. 8) σπανίως μετὰ τῆς αὐτοπαθοῦς ἐννοίας τοῦ αὑτοῦ καὶ τοῦ ἀλλήλων, ὡς αὐθέντης, αὐτοκτονέω. 9) ὁμοῦ μετά τινος, ὡς π.χ. αὐτόπρεμνος, αὐτόρριζος, μετ’ αὐτῆς τῆς ῥίζης· ἴδε ἀνωτ. Ι. 5. - Περὶ τοῦ αὐτοῦ, αὐτῆς, κτλ.· ἴδε τὰ προσήκοντα ἄρθρα. (Ἡ ἀρίστη πραγματεία ἐπὶ τῆς ἀντωνυμίας ταύτης εἶναι ἔτι καὶ νῦν ἡ τοῦ Ἑρμάννου Dissertatio de Pron. αὐτός, Opusc. 1. 308, κτλ., τυπωθεῖσα ὡσαύτως ἐν τέλει τοῦ Viger μετὰ περιλήψεως τῶν περιεχομένων αὐτῆς, αὐτόθι § 123Β).

French (Bailly abrégé)

ή, ό ; gén. αὐτοῦ, ῆς, οῦ;
moi-même, toi-même, lui-même, d’où
I. même (lat. • ipse) ; en ce sens :
1 joint à un pronom personnel ἐγὼ αὐτός IL ou αὐτὸς ἐγώ OD moi-même ; μὶν αὐτόν IL, μὶν αὐτήν IL lui-même, elle-même ; aux cas obliques, αὐτός s’unit par crase au thème du pronom : ἐμαυτοῦ, σεαυτοῦ, ἑαυτοῦ ; il reste toujours distinct au plur. ἡμεῖς αὐτοί, ἡμᾶς αὐτούς, ἡμῖν αὐτοῖς nous-mêmes, à nous-mêmes. Le pron. pers. est qqf s.-e. : γιγνώσκεις δὲ καὶ αὐτός XÉN et tu le sais toi-même ; αὐτὸν ἐλέησον (p. ἐμὲ αὐτόν) IL aie pitié de moi;
2 joint à un nom οὔτ’ αὐτῆς Ἑκάβης IL pas même d’Hécube ; ὑπὸ λόφον αὐτόν IL sous l’aigrette même, justement sous l’aigrette ; en prose att., αὐτός se construit avec le nom précédé de l’article : αὐτὸς ὁ βασιλεύς, ὁ βασιλεὺς αὐτός le roi même ; au dat. construit sans art. avec σύν pour marquer une idée d’union : αὐτῇ σὺν φόρμιγγι IL avec la lyre ; qqf sans σύν : δύω ἵππους αὐτοῖσιν ὄχεσφιν IL deux chevaux avec les chars ; αὐτοῖς ἀνδράσι HDT avec les hommes, càd les hommes avec le reste ; αὐτοῖς τοῖς ἵπποις XÉN avec les chevaux, les chevaux avec le reste;
3 avec un pronom démonstratif αὐτὰ τάδε ces choses mêmes ; abs. αὐτὸ τοῦτο XÉN pour ce motif même ; αὐτός peut même avoir la même valeur que οὗτος αὐτός : αὐτὸ ἂν, ἔφη, τὸ δέον εἴη XÉN voilà précisément, dit-il, ce qu’il faudrait;
4 avec un pronom possessif πατρὸς κλέος ἠδ’ ἐμὸν αὐτοῦ IL la gloire de mon père et la mienne propre ; αὐτῶν σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν OD par leurs propres folies ; τοῖς ἡμετέροις αὐτῶν φίλοις XÉN à nos propres amis;
5 avec un pronom réfléchi αὐτὸς καθ’ αὑτοῦ ESCHL lui-même contre lui-même ; αὐτοὶ ὑφ’ αὑτῶν ESCHL eux-mêmes par eux-mêmes ; qqf entre l’article et le pronom : τοῖς αὐτὸς αὑτοῦ πήμασιν βαρύνεται ESCHL il est accablé du poids de ses propres douleurs ; τούς γ’ αὐτὸς αὑτοῦ πολεμίους SOPH mes propres ennemis ; dans cette construction, en relation avec un Cp. ou un Sp. ῥέει πολλῷ ὑποδεέστερος HDT il coule très inférieur à lui-même, càd fort amoindri;
6 avec un nom de nombre ordinal πέμπτος αὐτός THC lui cinquième, càd lui et quatre autres, αὐτός désignant touj. la personne principale ; δέκατος αὐτός XÉN lui dixième, càd lui et neuf autres;
7 abs. en parl. de la 3ᵉ pers. lui-même, p. opp. à d’autres ; l’opposition est souvent marquée par τε… καί : αὐτός τε… καί XÉN lui-même… et, ou par deux ou plusieurs καί : καὶ αὐτοὺς καὶ ὅπλα καὶ ἵππους καὶ τροχούς XÉN eux, leurs armes, leurs chevaux, leurs chariots ; en ce sens αὐτός employé absol. est l’équivalent de μόνος : αὐτός περ ἐών IL bien qu’étant seul ; αὐτοὶ ἄνευ τούτων XÉN seuls, sans le secours de ceux-ci ; qqf renforcé par οἶος ou μόνος : αὐτὸς κτήσατο οἶος OD il l’a acquis par lui-même, seul ; αὐτὸς μόνος ou μόνος αὐτός PLAT par lui-même, à lui seul ; ou par καθ’ αὑτόν (v. ἑαυτοῦ) : αὐτὸς καθ’ αὑτόν lui par lui-même, lui seul ; en ce sens αὐτός souvent seul pour marquer l’idée abstraite « en soi » : τὸ δίκαιον αὐτό PLUT le juste en soi;
II. de soi-même, spontanément : ἀλλά τις αὐτὸς ἴτω IL que chacun aille de soi-même ; τί με σπεύδοντα καὶ αὐτὸν ὀτρύνεις ; IL pourquoi m’excites-tu lorsque de moi-même je suis plein d’ardeur ?;
III. p. ext. lui, elle, cela (lat. • is, ille, hic) ; en ce sens seul. aux cas obliques, et non au commencement de la proposition :
1 pour rappeler un nom déjà exprimé πειράσομαι τῷ πάππῳ… συμμαχεῖν αὐτῷ XÉN je tâcherai de rendre à mon grand-père, de lui rendre, dis-je, quelques services à la guerre;
2 après une proposition commençant par un relatif, pour reprendre l’antécédent ὅς κε θεοῖς ἐπιπείθηται… ἔκλυον αὐτοῦ IL celui qui obéit aux dieux, les dieux en retour aiment à l’exaucer ; οἳ ἂν ἐξελεγχθῶσι ὡς προδότας αὐτοὺς ὄντας τιμωρηθῆναι XÉN ceux qui auraient été convaincus de trahison, (il fallait) les punir;
3 après un terme général exprimant l’idée d’un ensemble, pour marquer les parties ou subdivisions de cet ensemble ὅσοι… οἱ μὲν αὐτῶν XÉN de tous ceux qui… les uns;
IV. Précédé de l’article ὁ αὐτός, ἡ αὐτή, τὸ αὐτό (par crase att. αὑτός, αὑτή, ταὐτό et ταὐτόν ; gén. ταὐτοῦ, dat. ταὐτῷ, plur. neutre ταὐτά) le même (lat. • idem) : ἐπὶ τὸ αὐτὸ αἱ γνῶμαι ἔφερον THC les avis aboutissaient à la même conclusion ; avec un dat. τὸ αὐτὸ πρήσσειν ou πάσχειν HDT faire ou subir la même chose que qqn ; οὐ πεπαίδευνται τὸν αὐτὸν τρόπον ἡμῖν XÉN ils ne sont pas élevés de la même manière que nous ; avec ὥσπερ : εἰς τὸ αὐτὸ σχῆμα ὥσπερ τὸ πρῶτον XÉN dans la même position que d’abord ; adv. • ἐν τῷ αὐτῷ dans le même lieu, ensemble : ἐπειδὰν ἐν τῷ αὐτῷ ὦσι ψυχὴ καὶ σῶμα PLAT puisque l’âme et le corps sont ensemble;
Sp. αὐτότατος (cf. lat. ipsissimus) tout à fait lui, lui-même en personne.
Étymologie: αὖ, rad. pron. -το ; cf. αὖ-τε, αὐ-τίκα, αὐ-τάρ.

English (Autenrieth)

ή, ό: same, self.—(1) pronoun of identity, ἦρχε δὲ τῷ αὐτὴν ὁδὸν ἥν περ οἱ ἄλλοι (the same way, like τὴν αὐτήν in Attic), Od. 8.107, Il. 12.225. (The article when joined to αὐτός in Homer is demonstrative, e. g. τὼ δ' αὐτὼ μάρτυροι ἔστων, ‘these’ two men themselves, not ‘the same’ two, Il. 1.338, Od. 16.334; once occurs crasis, ωὑτὸς ἀνήρ, ‘that’ same man, Il. 5.396).—(2) pronoun of emphasis and antithesis, as one person is contrasted with another, or with some possession or part of himself, the extent to which this antithetic idea is carried forming a highly characteristic feature of the Homeric style; πολλὰς δ' ἶφθίμους ψῦχὰς Ἄιδι προΐαψεν | ἡρώων, αὐτοὺς δὲ ἑλώρια τεῦχε κύνεσσιν, hurled their souls to Hades, but made them, i. e. their bodies, a prey to dogs, Il. 1.4 ; εἰσενόησα βιὴν Ἡρᾶκληείην | εἴδωλον· αὐτὸς δὲ μετ' ἆθανάτοισι θεοῖσιν | τέρπεται, κτλ., Heracles himself in heaven, his ghost in hell, Od. 11.602 ; δησάντων σε ὀρθὸν ἐν ἱστοπέδῃ, ἐκ δ' αὐτοῦ πείρατ ἀνήφθω, let them tie you standing up on the mast-block, with the rope ends fastened to (the mast) itself, Od. 12.51 ; Πριάμοιο δόμον ξεστῇς αἰθούσῃσι τετυγμένον, αὐτὰρ ἐν αὐτῷ, i. e. in the house itself, as distinguished from its corridor, Il. 6.243, and so continually. (The occurrence of αὐτός in the oblique cases as simple unemphatic personal pronoun is denied altogether to Homer by some scholars, and in most of the seeming instances an emphasis or contrast may be detected, as clearly e. g. Il. 3.365; still the approach to the later use is sometimes uncomfortably close, e. g. Il. 2.347).— Here belong such expressions as ὑπὸ λόφον αὐτόν, ‘directly’ under the plume, Il. 13.615, Od. 10.158 ; δύω ἵππους αὐτοῖσιν ὄχεσφιν, ‘chariot and all,’ Il. 8.290 ; αὐτός περ ἐών, ‘by himself,’ i. e. alone, Il. 8.99, Od. 14.8, 450.—Here, too, belong the reflexive uses, Od. 4.247, etc.; αὐτῶν γὰρ ἀπωλόμεθ' ἀφραδίῃσιν, by our own folly, Od. 10.27 ; τὴν αὐτοῦ φιλέει, loves his own, Il. 9.342, Od. 2.125; similarly, αὐτῶν γὰρ σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν ὄλοντο, Od. 1.7; τὰ ς(ὰ) αὐτῆς ἔργα κόμιζε, Il. 6.490, ‘their own,’ ‘thine own.’

English (Slater)

αὐτός (-ός, -οῦ, -ῷ, -όν; -ῶν, -οῖς, -ούς: -ά, -ᾶς, -ᾷ, -άν; -αῖς: -ό acc.; -ῶν)
   1 emphatic adj., himself, herself
   a nom., Ὀλυμπίᾳ μὲν γὰρ αὐτὸς γέρας ἔδεκτο (O. 2.48) ἐπεὶ πολιᾶς εἶπέ τιν' αὐτὸς ὁρᾶν (O. 7.62) αὐτὸς ὑπαντίασεν, Τυροῦς ἐρασιπλοκάμου γενεά (P. 4.135) ἀπαθὴς δ' αὐτὸς πρὸς ἀστῶν (P. 4.297) χαίρων δὲ καὶ αὐτὸς Ἀλκμᾶνα στεφάνοισι βάλλω (P. 8.56) δέος πλᾶξε γυναῖκας · καὶ γὰρ αὐτὰ ὅμως ἄμυνεν (N. 1.50) τὰ δ' αὐτὸς ἀντιτύχῃ, ἔλπεταί τις ἕκαστος ἐξοχώτατα φάσθαι (N. 4.91) ἕπομαι δὲ καὶ αὐτὸς ἔχων μελέταν (N. 6.54) “εἰ μὲν αὐτὸς Οὔλυμπον θέλεις λτ;ναίειν>” (N. 10.84) τετράτῳ δ' αὐτὸς ἐπεδάθη fr. 135.
   b c. subs. αὐτὰ δέ σφισιν ὤπασε τέχναν Γλαυκῶπις (O. 7.50) οἱ αὐτὰ Ζηνὸς παῖς ἔπορεν (O. 13.76) Ἰάσων αὐτὸς (P. 4.169) Αἰήτᾳ παρ' αὐτῷ (P. 4.213) θάνεν μὲν αὐτὸς ἥρως Ἀτρείδας (P. 11.31) ἀγάλματ' ἐπ αὐτᾶς βαθμίδος ἑσταότ (N. 5.1) ἀνὰ δ' αὐλὸν ἐπ αὐτὰν ὄρσομεν ἱππίων ἀέθλων κορυφάν (Ceporinus: αὐτὸν codd.) (N. 9.8)
   c c. pron. κατὰ γαἶ αὐτόν τε νιν καὶ φαιδίμας ἵππους ἔμαρψεν (O. 6.14) δέξαι στεφάνωμα τόδ' ἐκ Πυθῶνος εὐδόξῳ Μίδᾳ αὐτόν τέ νιν (P. 12.6)
   d c. reflex. pron. [κόρῳ δ' ἕλεν ἄταν ὑπέροπλον, τάν οἱ πάτηρ ὕπερ κρέμασε καρτερὸν αὐτῷ λίθον (codd.: ἅν τοι Fennel: ἅν οἱ Hermann) (O. 1.57) ] ἀλλαλοφόνους ἐπάξαντο λόγχας ἐνὶ σφίσιν αὐτοῖς (v. Trypho, fr. 34 de Velsen; Schwyz. 2. 198 (θ)) fr. 163.
   2 reflex. pron. ὃν πατὴρ ἔχει μέγας ἑτοῖμον αὐτῷ πάρεδρον (O. 2.76) καὶ τὰν πατρὸς ἀντία Μήδειαν θεμέναν γάμον αὐτᾷ (O. 13.53) χρὴ δὲ κατ' αὐτὸν αἰεὶ παντὸς ὁρᾶν μέτρον (P. 2.34) διδοῖ ψᾶφον περ' αὐτᾶς (sc. δρῦς) (P. 4.265) “ταὶ δ' ἐπιγουνίδιον θαησάμεναι βρέφος αὐταῖς” (αὐγαῖς coni. Bergk e Σ paraphr.) (P. 9.62) τὸ σὸν αὐτοῦ μέλι γλάζεις (Wil.: τὸ σαυτοῦ, τοσαῦτα codd. Theocriti: τὸ σαυτῷ Ahrens) fr. 97.
   3 him, her, it pers. pron. ἄταν ἅν τοι πατὴρ ὕπερ κρέμασε καρτερὸν αὐτῷ λίθον (O. 1.57) ὁ δ' αὐτῷ πὰρ ποδὶ σχεδὸν φάνη (O. 1.73) ἤδη γὰρ αὐτῷ διχόμηνις ὅλον ὀφθαλμὸν ἀντέφλεξε Μήνα (O. 3.19) ἔδοξεν γυμνὸς αὐτῷ κᾶπος ὀξείαις ὑπακουέμεν αὐγαῖς ἀελίου (O. 3.24) ξεινίαις αὐτοὺς ἐποίχονται τραπέζαις (O. 3.40) χρὴ τοίνυν πύλας ὕμνων ἀναπιτνάμεν αὐταῖς (O. 6.27) δύο δὲ γλαυκῶπες αὐτὸν ἐθρέψαντο δράκοντες (O. 6.45) Φοίβου γὰρ αὐτὸν φᾶ γεγάκειν πατρός (O. 6.49) νῦν μὲν αὐτῷ γέρας Ἀλκιμέδων (sc. ἐστί) (O. 8.65) αὐτούς τ' ἀέξοι καὶ πόλιν (O. 8.88) σύνδικος δ' αὐτῷ Ἰολάου τύμβος (O. 9.98) γλυκὺ γὰρ αὐτῷ μέλος ὀφείλων ἐπιλέλαθ (O. 10.3) Τιρύνθιον ἔπερσαν αὐτῷ στρατὸν (O. 10.32) δύο δ' αὐτὸν ἔρεψαν πλόκοι σελίνων (O. 13.32) τὰ δ' Ὀλυμπίᾳ αὐτῶν ἔοικεν ἤδη πάροιθε λελέχθαι (O. 13.101) Σικελία τ' αὐτοῦ πιέζει στέρνα (P. 1.19) δόλον αὐτῷ θέσαν Ζηνὸς παλάμαι (P. 2.39) καιομένα δ' αὐτῷ διέφαινε πυρά (P. 3.44) “πεύθομαι δ' αὐτὰν ἐναλίαν βᾶμεν” (P. 4.38) ἀπὸ δ' αὐτὸν ἐγὼ Μοίσαισι δώσω (P. 4.67) ἐκ δ' ἄῤ αὐτοῦ πομφόλυξαν δάκρυα γηραλέων γλεφάρων (P. 4.121) αὐτοὺς Ἰάσων δέγμενος (P. 4.128) “τὰ μὲν λῦσον, ἄμμιν μή τι νεώτερον ἐξ αὐτῶν ἀναστάῃ κακόν” (P. 4.155) κάρυξε δ' αὐτοῖς (P. 4.200) τελευτὰν κεῖνος αὐταῖς ἡμιθέων πλόος ἄγαγεν (P. 4.210) Ἑλλὰς αὐτὰν ἐν φρασὶ καιομέναν δονέοι (P. 4.218) κλέψεν τε Μήδειαν σὺν αὐτᾷ (αὐτῷ Σ̆{γρ}. σὺν τῇ Μηδείᾳ θελούσῃ καὶ ἐνεργούσῃ) (P. 4.250) πότμου παραδόντος αὐτόν (sc. πλοῦτον) (P. 5.3) ποτὶ γραμμᾷ μὲν αὐτὰν στᾶσε (P. 9.118) ὁ Παρνάσσιος αὐτὸν μυχὸςἀνέειπεν (P. 10.8) ὁχάλκεος οὐρανὸς οὔ ποτ' ἀμβατὸς αὐτῷ (Tricl. e Σ: αὐτοῖς codd.) (P. 10.27) ἔνεπεν· αὐτὸν μὰν σεμνὸν αἰνήσειν νόμον (N. 1.69) δῶρα καὶ κράτος ἐξέφαναν ἐγ γένος αὐτῷ (N. 4.68) πέταται δ' ἐπί τε χθόνα καὶ διὰ θαλάσσας τηλόθεν ὄνυμ αὐτῶν (N. 6.49) εἰ δ' αὐτὸ καὶ θεὸς ἀνέχοι (i. e. τὸ τῆς γειτνιάσεως ἀγαθόν) (N. 7.89) θεὸς ἔντυεν αὐτοῦ θυμὸν αἰχματὰν ἀμύνειν λοιγὸν Ἐνυαλίου (N. 9.36) νίκαν, τὰν λτ;γτ;ενοκράτει Ποσειδάων ὀπάσαις, Δωρίων αὐτῷ στεφάνωμα κόμᾳ πέμπεν ἀναδεῖσθαι σελίνων (I. 2.15) ἐπεί τοι οὐκ ἐλινύσοντας αὐτοὺς ἐργασάμαν (I. 2.46) αὐτοῦ πᾶσαν ὀρθώσαις ἀρετὰν κατὰ ῥάβδον ἔφρασεν (I. 4.37) ἄνδωκε δ' αὐτῷ φέρτατος οἰνοδόκον φιάλαν (I. 6.39) ἦ γὰρ [α]ὐτῶν μετάστασιν ἄκραν[θῆ]κε (Π̆{S}: ἀνδρ[ῶν] Π̆{ac}) Δ. 4. 40. τρεχέτω δὲ μετὰ Πληιόναν, ἅμα δ' αὐτῷ κύων fr. 74. φοινικορόδοις δἐνὶ λειμώνεσσι προάστιον αὐτῶν Θρ. . 3. κατὰ μὲν φίλα τέκν' ἔπεφνεν δώδεκ, αὐτὸν δὲ τρίτον fr. 171. ἁ Μειδύλου δ' αὐτῷ γενεά fr. 190. ]τ' ἐς αὐτόν[ Δ. 4f. 6.
   4 ὁ αὐτός v. ὁ C. 7.