φημί

English (LSJ)

   A φῄς, φηις PCair.Zen.316.1 (iii B. C.), PSI7.846.7 (Pap. of Ar. (?), ii/iii A. D.), cf. Hdn.Gr.2.147, 419; φησί (apocop. φή Anacr.40); pl. φᾰμέν, φᾰτέ, φᾱσί; Dor. φᾱμί, φᾱσί or φᾱτί (Ar.Ach.771, Anon. in PSI9.1091.11, 18), 3pl. φαντί; Aeol. φᾶμι Sapph.32, 2sg. φαῖσθα Alc.Supp.20.6, 3sg. φαῖσι ib.26.5, Sapph.66, 3pl. φαῖσι Sapph. Supp.5.2: aor. 2 ἔφην, Ep. φῆν Il.18.326; ἔφησθα 1.397, al., Ar.Lys. 132, X.An.1.6.7, Pl.Cra.438a, Aeschin.3.164, etc. (rarely ἔφης Il.22.280, X.Cyr.4.1.23), Ep. φῆσθα Il.21.186, Od.14.149 (v.l. φῇσθα), φῆς Il.5.473, Od.7.239 (v.l.); ἔφη, Ep. φῆ, Dor. φᾶ Pi.I.2.11; 1pl. ἔφᾰμεν Isoc.3.26 (ἔφημεν A.D.Adv.184.7, Gal.1.158, Papp.524.16, Choerob. in Theod.2.341 H.); 2pl. ἔφᾰτε And.2.25; 3pl. ἔφασαν, Ep. φάσαν Il.2.278, also ἔφᾰν, φάν, 3.161, 6.108; imper. φαθί (on the accent v. Hdn.Gr.1.431, al., A.D.Synt.264.4; φάθι is found in codd. of Pl. Grg.475e, al.); subj. φῶ, φῇς, φῇ, Ep. φῇσιν Od.1.168, φήῃ 11.128, 23.275; Dor. 3pl. subj. φᾶντι Tab.Heracl.1.116; opt. φαίην, 1pl. φαῖμεν Il.2.81, 24.222, Pi.N.7.87, 3pl. φαῖεν Th.3.68, etc.; inf. φάναι, Hdt.1.27, etc., poet. φάμεν Pi.N.8.19; part. φάς Il.9.35, Hdt.1.63, 141, SIG279.18 (Zeleia, iv B. C.), φᾶσα Hdt.6.135, pl. φάντες Il.3.44, 14.126, Pl.Alc.2.139b: fut. φήσω, Dor. φασῶ Ar.Ach. 739, etc.; 1pl. φασοῦμες Diotog. ap. Stob.4.1.133: aor. 1 ἔφησα Cratin. in PSI11.1212.9, Hdt.3.153, PCair.Zen.19.3 (iii B. C.) (ἔφασεν is dub. ib.140.7); Dor. 3sg. φᾶσε Pi.N.1.66; 2sg. subj. (Dor.) φάσῃς [ᾱ] Simon.32 (φήσῃς etc. codd. Stob., corr. Bgk.); opt. φήσειε Hdt.6.69, A.Pr.503, part. φήσας X.Mem.3.11.1, Isoc.12.239, inf. φῆσαι Thphr. Char.2.7:—Med. (chiefly poet. in early writers), impf. and aor. 2 ἐφάμην, ἔφατο (also SIG437.6 (Delph., iii B. C.), PCair.Zen.343.8 (iii B. C.), PSI4.437.8 (iii B. C.), Parth.4.5, etc.), Ep. φάτο Il.20.262, φάσθε Od.6.200, 10.562, ἔφαντο, Ep. φάντο 24.460; imper. φάο 16.168, 18.171, φάσθω, φάσθε; inf. φάσθαι; part. φάμενος (also Archim. Spir. Prooem., Eratosth.Prooem., SIG364.83 (Ephesus, iii B. C.), PCair.Zen.236.4 (iii B. C.), PHamb.4.14 (i A. D.), J.AJ17.12.2, Gal. 6.228, etc.): Dor. fut. φάσομαι [ᾱ] Pi.N.9.43:—Pass., pf. 3sg. πέφαται A.R.2.500; 3sg. imper. πεφάσθω Pl.Ti.72d; but part. πεφασμένος Il.14.127, A.Pr.843 shd. be referred to φαίνω: aor. ἐφάθην (ἀπ-, κατ-) Arist.Int.18b39. The pres. indic. φημί is enclit., exc. in 2sg. pres. φῄς: φαμέν is 1pl. pres., φάμεν poet. inf.: φαντί is 3pl., φάντι part.    II φάσκω supplied all moods of pres. except the indic., also impf. ἔφασκον; cf. ἠμί. [ᾰ, except in φᾱσι, and in masc. and fem. part. φάς, φᾶσα: in inf. φάναι ᾰ always; φᾶναι is corrupt in Eub.119.11 codd. Ath.]:—say, affirm, assert, either abs., or folld. by inf., e. g. Λυσίθευς Μικίωνα φιλῖν( = -εῖν) φησι IG12.924, cf. 57.48, or acc. et inf.; the inf. is freq. omitted, σὲ κακὸν καὶ ἀνάλκιδα φήσει (sc. εἶναι) Il.8.153; also Κορινθίους τί φῶμεν; what shall we say of them? X.HG3.5.12; φ. πρός τινα, πρὸς ξεῖνον φάσθαι ἔπος ἠδ' ἐπακοῦσαι Od.17.584: less freq. c. dat., αὐτοῖς Ev.Matt.13.28; κατά τινος φ. to speak against him, X.Ap.25: sts. folld. by ὡς, Lys.7.19, v.l. in X. HG6.3.7; by ὅτι, Pl.Grg.487d, Corn.ND30; by an interrog. clause, μή ποτε φάσῃς ὅ τι γίνεται αὔριον Simon. l.c.; by part., dub. in Pl. Grg.481c (fort. leg. θῶμεν); also parenthetic, τίνες, φῄς, ἦσαν οἱ λόγοι; Pl.Phd.59c.    b since what one says commonly expresses a belief or opinion, think, deem, suppose, φῆ γὰρ ὅ γ' αἱρήσειν Πριάμου πόλιν Il. 2.37; φαίης κε ζάκοτόν τέ τιν' ἔμμεναι ἄφρονά τε you would say, would think, he was... 3.220; ἶσον ἐμοὶ φάσθαι to say he is (i. e. fancy himself) equal to me, 1.187, 15.167; μὴ . . φαθὶ λεύσσειν think not that you see, Theoc.22.56; τί φῄς; what say you? i.e. what think you? (v. infr. 11.5); λέγ' ἀνύσας ὅ τι φῄς Ar.Pl.349:—so φ. δεῖν, φ. χρῆναι, deem it right, And.3.34, Isoc.3.48.    c say, i.e. write, of an author, ὡς ἔφημεν Gal.1.158, etc.—The Med. has all these senses as well as the Act.    II Special Phrases:    1 φασί, they say, it is said, Il.5.638, Od.6.42, etc.; parenthetically, Arist.EN1109a35, Men.Epit. 223, etc.: Prose writers use φησί when quoting, D.23.89, etc.; φησίν saith He, 1 Ep.Cor.6.16; esp. of an opponent's objection, Plu.2.112c; even after a plural, ὅ τοίνυν μέγιστον ἔχειν οἴονται . . καὶ αὐτός, φησί, τῶν εἰσιόντων ἦσθα Lib.Or.52.39; "τὸν δὲ μετ' εἰσενόησα, ἔφη Ὅμηρος as H. said, Pl.Prt.315b.    2 joined with a synon. Verb, ἔφη λέγων, ἔφησε λέγων, Hdt.3.156, 6.137, etc.; ἔλεγε φάς Id.1.122; λέγει οὐδέν, φαμένη . . Id.2.22; τί ἐροῦμεν ἢ τί φήσομεν; D.8.37, cf. 25.100; τί φῶ; τί λέξω; E.Hel.483.    3 in repeating dialogues the Verb commonly goes before its subject, ἔφην ἐγώ, ἔφη ὁ Σωκράτης, said I, said S., but the order is sts. inverted, ἐγὼ ἔφην, ὁ Σωκράτης ἔφη, I said, S. said.    4 inserted parenthetically, though the sentence has been introduced by λέγει, εἶπεν, etc., ὁ Ἰσχόμαχος . . εἶπεν· ἀλλὰ παίζεις μὲν σύ γε, ἔφη X.Oec.17.10, cf. Pl.Chrm.164e; ἡ κρίσις . . διαρρήδην λέγει διότι, φησίν, ἔδοξε τἀληθῆ εἰσαγγεῖλαι Lys.13.50.    5 τί φημί; S.OT1471, and τί φῄς; Ph.804, E.Hel. 706 (dub.), are used extra metrum, as exclamations.    6 κυριώτατα φάναι, in parenthesis, strictly speaking, Ph.2.374; ὡς οὕτω φάναι, = ὡς εἰπεῖν, ἅπασαι ὡς οὕτω φάναι practically all, Gal.Vict.Att.9; συνελόντα (v.l. -όντι) φάναι, = συνελόντι εἰπεῖν, Id.16.502.    7 Οἰδίπουν . . ἂν μόνον φῶ if I only mention Oedipus, Antiph.191.6, cf. Pl.Cra.411a, 435a.    III like κατάφημι, say yes, affirm, assert, καὶ τοὺς φάναι and they said yes, Hdt.8.88; καί φημι κἀπόφημι S.OC317; ἔγωγέ φημι Pl. Grg.526c; φάναι τε καὶ ἀπαρνεῖσθαι Id.Tht.165a: c. inf., φῂς ἢ καταρνεῖ μὴ δεδρακέναι τάδε; S.Ant.442; but οὔ φημι means say no, deny, refuse, c. inf., ἡ Πυθίη οὐκ ἔφη χρήσειν said she would not... Hdt.1.19, cf. 8.2; οὐκ ἔφασαν ἐπιτρέψαι Lys.13.15, 47 (leg. -τρέψειν): c. acc. et inf., οὔ φημ' Ὀρέστην σ' ἐνδίκως ἀνδρηλατεῖν A.Eu.221, cf. Hdt.2.63: abs., κἂν μὲν μὴ φῇ if he says no, Ar.Av.555 (anap.); ἢ φάθι ἢ μὴ ἃ ἐρωτῶ answer me yes or no, Pl.Grg.475e; so in answers, φημί or οὕτως φημί yes, Id.Phdr.270c, al., Grg.500e; οὐκ ἔφη he said no, Id.Phd.118a.— In this sense Att. writers, besides pres., mostly use fut. φήσω and aor. ἔφησα, but in impf., inf., and part. pres., to avoid ambiguity, they prefer ἔφασκον, φάσκειν, φάσκων (v. φάσκω): φάναι is distd. fr. φάσκειν, e.g. ἔφη σπουδάζειν he said he was in haste, ἔφασκε σπουδάζειν he alleged he was in haste; but ἔφησθα is found in this sense, X.An.1.6.7.    IV command, order, ἔφην τῷ Ὀρθοβούλῳ ἐξαλεῖψαί με Lys.16.13 (so ἔφασαν, v. l. for ἔφρασαν in X.Cyr.4.6.11).

German (Pape)

[Seite 1268] und φάσκω, sagen, behaupten; Wurzel φα – , im Sanskrit bhâ, s. Curtius Grundz. d. Griech. Etym. 2. Aufl. S. 967; verwandt φήμη, φαίνω, φανερός, φανή, φάω, φάος, φαέθω, φαείνω, πιφαύσκω, Latein. fari, fama, fabula, fax u. s. w. Die Wurzel φα – hat die Bedeutung des für das Ohr oder für das Auge deutlich machens, also = »leuchten« (Auge) und = »sagen« (Ohr). Formen des Activs von φημί in Att. Prosa: φημί, φῄς, φησί, φατόν, φατόν, φαμέν, φατέ, φασίν, Alles entlitisch außer φῄς, conj. φῶ, φῇς u. s. w., opt. φαίην u. s. w., imperat. φάθι oder φαθί, φάτώ ἔφην, ἔφησθα oder ἔφης, ἔφη, ἔφατον u. s. w., fut. φήσω, aorist. ἔφησα, adj. verb. φατέον. Homer: φημί, φῄς und φῇσθα, φησί, φαμέν, φατέ, φασί, φῇ und φήῃ und φῇσι, φαίην, φαίης, φαίη, φαῖμεν, φάς, φάντες, ἔφην und φῆν, ἔφησθα und φῆσθα und φῆς, ἔφη und φῆ, ἔφαμεν (?) und φάμεν, ἔφασαν und φάσαν und ἔφαν und φάν, φήσει. Das Medium erscheint bei Homer häufig, und naar stets in derselben Bedeutung wie das Activ, ind. φάσθε, imperat φάο, φάσθω, φάσθαι, φάμενος, ἐφάμ ην und φάμην (?), ἔφατο und φάτο, ἔφαντο und φάντο. So auch bei Dichtern nach Homer das Med.; Dorisch φάσομαι, Pind. N. 9, 43. In Att. Prosa vom Med. nur φάμενος, = φάς, Homerische Erinnecung. Vom Passiv in Att. Prosa πεφάσθω, »es soll gesagt sein«. Bei Homer pass. μῦθον πεφασμένον Iliad. 14, 127. In der Bedeutung »behaupten« gebraucht die Att. Prosa namentlich φάσκω und ἔφασκον, φήσω, ἔφησα, in der Bedeutung »sagen« φημί und ἔφην, wozu ἐρῶ, εἶπον, εἴρηκα, εἴρημαι, ἐῤῥήθην als Tempora gehören, welche Formen in besonderen Artikeln behandelt sind. In Att. Prosa wird φάναι meistens als inf. imperfecti gebraucht, ἔφη ὁ Περικλῆς, sagte Perikles, indirect φάναι τὸν Περικλέα, habe Perikles gesagt, während man als int. praes. meistens λέγειν vorzieht, λέγειν τὸν Περικλέα, sage Perikles. – Die Formen ἠμί, ἦν und ἦ s. unter ἠμί; über φάσκω und φατέον oben noch besondere Artikel. – 1) sagen, sprechen, erzählen, Hom. u. Folgde überall, sowohl absolut, als c. accus., φάτο μῦθον, φάτο ἀγγελίην, oft bei Hom., wie ἔπ ος φάσθαι, Il. 9, 100. 11, 788; ψεῦδος φάναι, Etwas für eine Täuschung erklären, Iliad. 2, 81. Auch = meinen, denken, eigtl. bei sich, in der Seele sagen, wie Iliad. 2, 37 auf τἀ φρονέοντ' ἀνὰ θυμόν – folgt φῆ γὰρ ὅ γ' αἱρήσειν Πριάμου πόλιν. Iliad. 16, 61 ἤτοι ἔφην γε οὐ πρὶν μηνιθμὸν καταπαυσέμεν, ich gedachte zu beenden, Scholl. Aristonic. ὅτι τὸ ἔφην γε ἀνεὶ τοῦ διενοήθην. Mehrmals bei Homer φαίης κε statt φαίη τις ἄν oder ἔφη τις ἄν, »es meint wohl Jemand«, oder »es meinte wohl Jemand«, oder »es würde wohl Jemand« έμμεναι, Scholl. Aristonic. ὅτι τὸ φαίης τὴν φαντασίαν ἔχει ὡς πρὸς τῆν Ἑλένην λεγόμενον· κατά γε μέντοι Ὁμηρικἡν συνήθειαν ἐκληπτέον ἐν ἴσῳ τῷ ἔφη τις ἄν, ὡς ἔχει τὸ, »ἔνθ' οὐκ ἂν βρίροντα ἴδοις (Iliad. 4, 223)« ἀντὶ τοῦ ἴδοι τις ἄν, vgl. Scholl. Aristonic. Iliad. 3, 392. 4, 223. 429. 14, 58. 15, 697 Odyss. 7, 293. An vielen Srellen bleibt es unentschieden, ob eine wirkliche Rede oder eine innerliche Meinung damit ausgedrückt ist, oder es fällt vielmehr beides zusammen, ἶσον ἐμοὶ φάσθαι, sich mir gleich zu stellen, Il. 1, 187. 15, 167. So τί φῄς; πῶς φῄς; was meinst du? wie meinst du? als Ausdruck des Erstaunens, vgl. Valck. Eur. Phoen. 923; Soph. O. R. 746 O. C. 536 El. 665 u. sonst; οὐκ οἶδά πω τί φῄς Phil. 576; φράζε δὴ τί φῄς O. R. 655; μὴ φάθι λεύσσειν Theocr. 22, 56; auch in Prosa, z. B. bei Plat. nicht selten. – Häufig wird bes. bei Prosaikern φησί u. φασί parenthetisch eingeschoben, wie unser sagtman, heißt es, sagt das Sprüchwort, vgl. Wolf Dem. Lpt. p. 288 u. Schäf. D. Hal. de C. V. p. 29. – So wird anch nach einem vorangegangenen λέγει oder εἶπεν bei Anführung der eigentlichen Rede völlig pleonastisch φησί oder ἔφη hinzugesetzt, vgl. Heind. Plat. Charm. 164 e; Crat. 408 a; Xen. Mem. 1, 6,4; Jac. A. P. p. 779. Aehnlich ist ἔφη λέγων oder ἔλεγεν φάς verbunden, bes. bei Her., s. 3, 156. 5, 36. 49; doch auch bei den Attikern. – 2) bejahen, behaupten, zugeben, versichern, absolut mit dem acc., Hom. u. Folgende; dagegen οὔ φημι oder selten φημὶ οὐχί, nein sagen, verneinen, leugnen, οὐκ ἔφα τις θεοὺς βροτῶν ἀξιοῦσθαι μέλειν Aesch. Ag. 1598; οὔ φημ' Ὀρέστην σ' ἐνδίκως ἀνδρηλατεῖν Eum. 212; φονέα σέ φημι τἀνδρὸς κυρεῖν Soph. O. R. 362, u. sonst; καί φημι κἀπόφημι O. C. 318; φῂς ἢ καταρνεῖ μὴ δεδρακέναι τόδε Ant. 438; οὔ φησ' ἐάσειν τόνδε τὸν νεκρὸν ταφῆς ἄμοιρον Ai. 1305; Eur. Hec. 130; οὔ φημι Ar. Ran. 1165; φάναι (sc. χρή) Πέρσας λέγειν ἀληθέως, man muß zugeben, Her. 3, 35; vgl. 6, 86; φάναι τε καὶ ἀπαρνεῖσθαι Plat. Theaet. 165 a. In dieser bestimmten Bdtg branchen die Attiker bes. das fut. φήσω und den aor. ἔφησα, während im praes., wenn φάναι zweideutig sein könnte, lieber φάσκειν gebraucht wird; auch φάμενος, def. οὐ φάμενος, verneinend, leugnend; selten so ἔφη, Xen. An. 1, 6,7. – In der Antwort ist φημί »ja«, »ja wohl«, Plat. Phaedr. 270 c; ὁ δ' οὐκ ἔφη, er sagte nein, verneinte es, Phaed. 117 e u. oft. - Das α ist kurz, mit Ausnahme von φασίν u. vom partic., φάς, φᾶσα, inf. lang Eubul. bei Ath. I, 8 c, φᾶναι, was jedoch verderbt scheint.

Greek (Liddell-Scott)

φημί: φῂς (οὐχὶ φῇς. ἴδε La Rοche Text-kr. σελ. 374), φησὶ (κατ’ ἀποκοπὴν φὴ Ἀνακρ. 40), πληθυντ. φᾰμέν, φᾰτέ, φᾱσί· Δωρ. φᾱμί, φᾱσὶ ἢ φᾱτὶ (Ἀριστοφ. Ἀχ. 771), γ΄ πληθ. φαντί· ― ἀόρ. ἔφην Ἐπικ. φὴν Ὅμ.· ἔφησθα (σπανίως ἔφης), Ἐπικ. φῆσθα Ἰλ. Φ. 186, κ. ἀλλ.· φῆς Ε. 473, Ὀδ. Η. 239, ἔφη, Ἐπικ. φῆ, Δωρ. φᾶ Πίνδ.· γ΄ πληθ. ἔφασαν ἢ ἔφᾰν, Ἐπικ. φάν· προσ. φάθι (ἀλλὰ φαθὶ κατὰ Δινδ. ἐν Θ. Στεφ. 8, 741)· ὑποτ. φῶ, φῇς, φῇ. Ἐπικ. φῇσιν Ὀδ. Α. 168, φήῃ Λ. 128., Ψ. 275· εὐκτ. φαίην, α΄ πληθ. φαῖμεν Ἰλ. Β. 81., Ω. 222, Πίνδ., γ΄ πληθυντ. φαῖεν Ἡρόδ., κλπ., φαίησαν Θουκυδ. 8. 53· ἀπαρ. φάναι, ποιητ. φάμεν Πίνδ.· μετοχ. φάς, φᾶσα, φάν· μέλλ. φήσω Δωρ. φασῶ· ἀόρ. α΄ ἔφησα Ἡρόδ. 3. 153, Δωρ. γ΄ ἑνικ. φᾶσε Πινδ. Ν. 1. 99· εὐκτ. φήσειε Ἡρόδ. 6. 69, Αἰσχύλ., μετοχ. φήσας Ξεν. Ἀπομν. 3. 11, 1, κλπ.· ― Μέσ., παρατ. καὶ ἀόρ. β΄ ἐφάμην, ἔφατο (Ἐπικ. φάτο), ἔφαντο (Ἐπ. φάντο)· προσ. φάο Ὀδ. Π. 168., Σ. 171, φάσθω, φάσθε· ἀπαρ. φάσθαι· μετοχ. φάμενος· ― μέλλ. Δωρ. φάσομαι [ᾱ] Πινδ. Ν. 9. 102. ― Παθητ., γ΄ ἑνικ. πρκμ. πέφαται Ἀπολλ. Ρόδ. Β. 500· γ΄ ἑνικ. προστ. πεφάσθω Πλάτ. Τίμ. 72D· μετοχ. πεφασμένος Ἰλ. Ξ. 127, Αἰσχύλ. Πρ. 843 (ἀλλ’ αὕτη δύναται νὰ ἀναχθῇ εἰς τὸ ῥῆμα φαίνω)· ― ἀόρ. ἐφάθην (ἀπ-, κατ-) Ἀριστ. περὶ Ἑρμην. 9. 9. ― Ρημ. ἐπίθ. φατός, φατέος. Ὁ ἐνεστὼς τῆς ὁριστικῆς φημὶ πάσχει ἔγκλισιν τόνου πλὴν τοῦ β΄ ἑνικοῦ προσώπου φῄς: φαμὲν εἶναι α΄ πληθ. πρόσωπον τοῦ ἐνεστ., φάμεν ποιητ. ἀπαρ.: φαντὶ εἶναι γ΄ πληθ. ἐνεστ., φάντι ἡ μετοχή. ΙΙ. ὁ ἐνεργ. παρατ. ἔπρεπε νὰ εἶναι ἔφην, ὡς ὁ ἀόρ., ἀλλὰ συνήθως ἀντ’ αὐτοῦ ἦν ἐν χρήσει ὁ παρατ. ἔφασκον ἴδε κατωτ. ΙΙΙ· ― ἐκ τοῦ φάσκω ὡσαύτως παρελαμβάνοντο πᾶσαι αἱ ἐγκλίσεις τοῦ ἐνεστ. πλὴν τῆς ὁριστικῆς· ἴδε Elmsl. εἰς Εὐρ. Ἡρακλ. 903, εἰς Μήδ. 310· ― ἠμὶ (ὃ ἴδε) εἶναι ἕτερος τύπος τοῦ ἐνεστ. ΙΙΙ. Ἐκ τῆς √Ell παραλαμβάνεται ὁ συνηθέστερος τύπος τοῦ ἀορ. εἶπον, ὡς καὶ ὁ τύπος εἶπα, ἴδε ἐν λέξ. εἶπον· ἐκ δὲ τοῦ θέματος *ῥέω παραλαμβάνεται ὁ πρκμ. εἴρηκα, παθ. πρκμ. εἴρημαι, παθητ. ἀόρ. ἐρρήθην καὶ ἐρρέθην, τὰ ἀνάττικα εἰρήθην καὶ εἰρέθην, μέλλ. παθ. εἰρήσομαι· ἐν ᾧ ὁ μέλλ. ἐρῶ, Ἰων. ἐρέω, λαμβάνεται ἐκ τοῦ ποιητ. ἐνεστ. εἴρω, καὶ εἶναι ὁ συνήθης παρ’ Ἀττ. μέλλων· ἴδε ἐν λ. ἐρῶ. (Τὸ φημὶ ἀνήκει εἰς τὴν √ΦΑ (ἴδε ἐν λέξ. φάω), ἐξ ἧς παράγεται καὶ τὸ φαίνω, ἡ δὲ κοινὴ αὐτοῦ μετὰ τοῦ φημὶ ἔννοια εἶναι ἡ τοῦ φέρω εἰς φῶς, καθιστῶ γνωστόν, ὅθεν καὶ οἱ τύποι τοῦ παθ. πρκμ. τοῦ φημὶ εἶναι οἱ αὐτοὶ πρὸς τοὺς τοῦ φαίνω). [ᾰ, πλὴν ἐν τῷ γ΄ πληθ. τοῦ ἐνεστ. φᾱσί, καὶ ἐν τῷ ἀρσεν. καὶ θηλ. τῆς μετοχ. φάς, φᾶσα: ἐν τῷ ἀπαρ. φάναι ᾰ ἀείποτε, ― διότι τὸ παρ’ Εὐβούλ. ἐν Ἀδήλ. 1. 11 φᾶναι εἶναι ἀναμφιβόλως ἡμαρτημένον καὶ δὲν δύναταί τις νὰ δικαιολογήσῃ αὐτὸ (τοὐλάχιστον ἐν τῷ διαλόγῳ τῶν κωμικῶν) διὰ τοῦ παραδείγματος τοῦ τεθνᾶναι, ἀντὶ τεθνάναι, πρβλ. Meinecke ἐν τόπῳ: ὁ τοῦ Δράκοντος τύπος φᾶθι εἶναι ἐπίσης ἡμαρτημένος, ἴδε Ἀριστοφ. Ἱππ. 23, κλπ.] Ριζικὴ σημασία· διακηρύττω, ποιοῦμαι γνωστόν, φανερώνω· ὅθεν λέγω, διαβεβαιῶ, διϊσχυρίζομαι, καὶ τίθεται ἢ ἀπολύτως ἢ ἐν συντάξει μετ’ ἀπαρ. ἢ αἰτ.· τὸ δὲ ἀπαρέμφατον ἐνίοτε παραλείπεται, οἷον, σὲ κακὸν καὶ ἀνάλκιδα φήσει (ἐξυπακ. εἶναι) Ἰλ. Θ. 153· ἀλλ’ ὡσαύτως, Κορινθίους τί φῶμεν; τί νὰ εἴπωμεν περὶ αὐτῶν; Ξεν. Ἑλλ. 3. 5, 12· ― ἀκολούθως, ἐπειδὴ ὅ,τι λέγει τις ἐκφέρει συνήθως τὴν πεποίθησιν ἢ τὸ φρόνημα αὐτοῦ, τὸ φημὶ λαμβάνει τὴν σημασίαν τοῦ νομίζω, στοχάζομαι, πιστεύω, ὑποθέτω (πρβλ. φάσκω), φῆ γὰρ ὅγ’ αἰρήσειν Πριάμου πόλιν Ἰλ. Β. 37· φαίης κε ζάκοτόν τέ τιν’ ἔμμεναι ἄφρονά τε, θὰ ἔλεγες, θὰ ἐνόμιζες ὅτι..., Γ. 220· ἶσον ἐμοὶ φάσθαι, νὰ λέγῃ ὅτι εἶναι ἴσος πρὸς ἐμὲ (δηλ. νὰ φαντάζηται ὅτι...), Α. 187., Ο. 167· μή... φαθὶ λεύσσειν, μὴ νόμιζε ὅτι βλέπεις, Θεόκρ. 22. 56· τί φῄς; τί λέγεις; δηλ. τί νομίζεις; (ἴδε κατωτ. ΙΙ. 5)· λέγ’ ἀνύσας ὅ τι φῂς Ἀριστοφ. Πλ. 349· ― ἀλλ’ αἱ σημασίαι αὗται τοῦ νομίζειν καὶ λέγειν συνεχῶς ἐπικοινωνοῦσι, πρβλ. λόγος Α καὶ Β· ― τὸ πρόσωπον πρὸς ὃ ὁ λόγος ἀποτείνεται ἐκφέρεται διὰ τοῦ πρός τινα, Ὀδ. Ρ. 584, κλπ.· σπανίως διὰ τῆς δοτ. τινι Εὐαγγ. κ. Ματθ. ιγ΄, 28· κατά τινος φ., ἐναντίον τινὸς λέγω, ὁμιλῶ, Ξεν. Ἀπολ. 25· ― τὸ λεγόμενον ἐκφέρεται δι’ ἀπαρ., ἴδε κατωτ.· ἐνίοτε καὶ φ. ὡς... Λυσίας 110. 5, Ξεν. Ἑλλ. 6. 3, 7, κλπ.· ὅ τι..., Πλάτ. Γοργ. 487D ― Τὸ μέσ. ἔχει πάσας ταύτας τὰς σημασίας ὡς τὸ ἐνεργητ. ΙΙ. Ἰδιαίτεραι φράσεις: 1) φασὶ παρενθετικῶς, λέγουσι, «λέγουν», λέγεται, Ἰλ. Ε. 638, Ὀδ. Ζ. 42, καὶ Ἀττικ.· ἀλλὰ παρὰ πεζογράφοις ὡσαύτως φησί, ὡς τὸ Γαλλικ. on dit, Δημ. ἐν σελ. 650. 13, Πλούτ. 2. 112C, κλπ.· inquit, ait, Gronov. Liv. 34. 3, Bentl. Hor. I Sat. 4. 79· ― μάλιστα ὅταν προτείνηται ἔνστασις ἢ ἐναντίον ἐπιχείρημα, ἴδε Ἑρμηνευτὰς εἰς Pers. Sat. 1. 40)· ― οὕτω καὶ ἔφη, μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., Ξεν. Ἀν. 1. 6, 6. 2) φημὶ ἐνίοτε συνάπτεται μετὰ συνωνύμου ῥήματος, π. χ., ἔφη λέγων, ἔφησε λέγων Ἡρόδ. 3. 156., 6. 137, κλπ.· ἔλεγε φὰς ὁ αὐτ. 5. 36· λέγει οὐδὲν φαμένη ὁ αὐτ. 2. 22· ὡσαύτως, τί ἐροῦμεν; τί φήσομεν; Δημ. 99. 8, πρβλ. 800. 4 6· τί φῶ; τί λέξω; Εὐρ. Ἑλ. 483. 3) ἐν ἐπαναλήψει διαλόγων τὸ ῥῆμα συνήθως προτάσσεται τοῦ ὑποκειμένου, ἔφην ἐγώ, ἔφη ὁ Σωκράτης, ἀλλ’ ἐνίοτε συμβαίνει τὸ ἐναντίον, ἐγὼ ἔφην, ὁ Σωκράτης ἔφη· ― τὸ αὐτὸ ἰσχύει καὶ περὶ τοῦ εἶπεν, Bornem. εἰς Ξεν. Συμπ. 3. 8· ― φημί, φησί, ἔφην, ἔφη ἐνίοτε παρεμβάλλονται ἐν τῷ λόγῳ παρενθετικῶς, εἰ καὶ προηγήθη ἤδη τὸ λέγει ἢ εἶπεν, ἐξ οὗ ὁ λόγος ἐξαρτᾶται ὡς καὶ νῦν κοινῶς ἐπαναλαμβάνεται τὸ «λέει» καὶ «λέω» = λέγει, λέγω, ὁ Ἰσχόμαχος... εἶπεν· ἀλλὰ παίζεις μὲν σύ γε, ἔφη ὁ αὐτ. ἐν τῷ Οἰκ. 17. 10, πρβλ. Heind. εἰς Πλάτ. Χαρμ. 165Ε· οὕτω παρὰ Λατ. τὸ ait. 4) τί φημί; Σοφ. Οἰδ. Τύρ. 1471, καὶ τί φῄς; αὐτόθι 655, Φιλ. 803, Εὐρ. Ἑλ. 706, εἶναι ἐν χρήσει ἐκτὸς τοῦ μέτρου ὡς ἐπιφωνήματα, ἴδε Valck. εἰς Εὐρ. Φοιν. 923. 5) φημὶ δεῖν, φ. χρῆναι Ἀνδοκ. 27. 39, Ἰσοκρ. 36D. ΙΙΙ. ἐπὶ μᾶλλον ὡρισμένης σημασίας, ὡς τὸ κατάφημι, λέγω μάλιστα, βεβαιῶ, ἰσχυρίζομαι, διαβεβαιῶ, παρ’ Ὁμ. ὡς καὶ παρ’ Ἀττ., Seidl. εἰς Εὐρ. Ἠλ. 33· καὶ τοὺς φάναι, καὶ ἐκεῖνοι εἶπον, ναί, μάλιστα, Ἡρόδ. 8. 88· καὶ φημι κἀπόφημι Σοφ. Οἰδ. Κολ. 317· ἔγωγέ φημι Πλάτ. Γοργ. 562C· φάναι τε καὶ ἀπαρνεῖσθαι ὁ αὐτ. ἐν Θεαιτ. 165Α· μετ’ ἀπαρ., φῂς ἢ καταρνεῖ μὴ δεδρακέναι τάδε; Σοφ. Ἀντιγ. 442· ― τὸ δὲ μετ’ ἀρνήσεως, οὔ φημι, σημαίνει ἀρνοῦμαι, δὲν παραδέχομαι. δὲν συναινῶ, μετ’ ἀπαρ., ἡ Πυθίη οὐκ ἔφη χρήσειν, εἶπεν ὅτι δὲν θά..., Ἡρόδ. 1. 19, πρβλ. 8. 2· οὐκ ἔφασαν ἐπιτρέψαι Λυσί. 131, 9., 134. 10 (ἔνθα ὁ Dobree προτείνει διόρθωσιν ἐπιτρέψειν)· μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., οὔ φημ’ Ὀρέστην σ’ ἐνδίκως ἀνδρηλατεῖν Αἰσχύλ. Εὐμ. 251. πρβλ. Ἡρόδ. 2. 63· ἀπολ., κἂν μὲν μὴ φῇ, καὶ ἂν μὲν εἴπῃ οὐχί, Ἀριστοφ. Ὄρν. 555· ― ἐν τοῖς διαλόγοις τοῦ Πλάτωνος συχνάκις εὑρίσκομεν φάθι ἢ μή, εἰπὲ ναὶ ἢ ὄχι· ― πρὸς ὃ ὁ ἕτερος ἀποκρίνεται διὰ τοῦ φημὶ ― ναί, ἢ διὰ τοῦ οὔ φημι = οὔ, ὄχι, Πλάτ. Πολ. 275Β, κ. ἀλλαχ.· ἴδε Stallb. εἰς Πλάτ. Γοργ. 500D· οὐκ ἔφη, εἶπεν ὄχι, Πλάτ. Φαίδων 117Ε. ― Ἐπὶ τῆς ὡρισμένης ταύτης σημασίας οἱ Ἀττ. πλὴν τοῦ ἐνεστ. χρῶνται ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ τῷ μέλλοντι φήσω καὶ τῷ ἀορ. ἔφησα. ἀλλ’ ἐν τῷ παρατ., ἐν τῷ ἀπαρ. καὶ τῇ μετοχῇ τοῦ ἐνεστ. εἰς ἀποφυγὴν ἀσαφείας προὐτίμων τοῦς τύπους ἔφασκον. φάσκειν. φάσκων (ὃρα φάσκω), καὶ τὰ μέσ. φάσθαι. φάμενος· ― ἐγίνετο συνήθως διάκρισις μεταξὺ τοῦ φάναι καὶ τοῦ φάσκειν, π. χ., ἔφη σπουδάζειν, ἔλεγεν ὅτι..., ἔφασκε σπουδάζειν, ἰσχυρίζετο ὅτι ἔσπευδεν, ἀλλ’ ὅμως εὑρίσκομεν καὶ τὸ ἔφη ἐπὶ ταύτης τῆς ἐννοίας, Ξεν. Ἀν. 1. 6, 7. IV. παραγγέλλω, προστάσσω, μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., Πινδ. Ν. 3. 49.

French (Bailly abrégé)

φῄς, φησί, φαμέν, φατέ, φασί(ν) - toutes ces formes, à l’exception de φῄς, sont enclitiques;
impér. φαθί ou φάθι, sbj. φῶ, opt. φαίην, inf. φάναι, part. φάς, φᾶσα, φάν;
impf. ἔφην, f. φήσω, ao. ἔφησα;
I. rendre visible, manifester sa pensée par la parole ; abs. dire : τι qch ; φ. πρός τινα dire à qqn ; κατά τινος reprocher à qqn ; Κορινθίους τί φῶμεν ; XÉN que dire des Corinthiens ? particul.
1 en parl. d’un bruit public, d’une tradition, etc. : φασί ou φησί (en s.-e. c. sujet l’adversaire ou l’interlocuteur) on dit ; en ce sens souv. parenthét. φασίν ATT dit-on, comme on dit;
2 pour résumer les paroles de qqn ὣς ἔφη ATT il parla ainsi ; ou pour les annoncer;
3 pléonast. joint à λέγω : ἔφη λέγων HDT, ἔφησε λέγων HDT il dit ; ἔλεγεν φάς HDT il disait;
II. dire son avis ; avoir une opinion, penser, croire : φημὶ χρῆναι ISOCR je dis qu’il faut ; en gén. πῶς φῄς ; SOPH qu’en dis-tu ? qu’en penses-tu ? τί φημί ; SOPH, τί φῄς ; SOPH que dire ? que croire, que penser ? φαίης κε IL tu dirais, on dirait;
III. dire, prétendre, se vanter de : φῆ γὰρ ὅγ’ αἱρήσειν Πριάμου πόλιν IL car il disait qu’il prendrait la ville de Priam;
IV. dire oui : καί φημι κἀπόφημι SOPH je dis oui et je dis non ; p. suite :
1 affirmer, déclarer : φονέα σέ φημι τἀνδρὸς κυρεῖν SOPH je déclare que c’est toi le meurtrier de l’homme;
2 avouer, convenir de : φῂς ἢ καταρνεῖ μὴ δεδρακέναι τόδε ; SOPH reconnais-tu oui ou non avoir fait cela ? précédé d’une négation, φημί signifie dire non, nier : ὁδ’ οὐκ ἔφη PLAT il dit non;
Moy. seul. aux temps suiv. : prés., impér. φάο, inf. φάσθαι, part. φάμενος ; impf. ἐφάμην, f. φήσομαι, pf. impér. 3ᵉ sg. πεφάσθω, part. πεφασμένος;
1 dire, acc. ; particul. dire oui;
2 dire son avis ; croire, penser : ἴσον ἐμοὶ φάσθαι IL se dire, se croire mon égal.
Étymologie: R. Φα, briller.

English (Autenrieth)

(cf. fari), 2 sing. φῄς not enclitic like the other forms of the pres. ind., φησί, φαμέν, φατέ, φᾶς(ίν), subj. φῇ(σιν), φήῃ, opt. φαίην, φαῖμεν, part. φάς, ipf. ἔφην, φῆν, ἔφησθα, φῆσθα, φῆς, ἔφαμεν, φάμεν, ἔφαν, φάν, fut. φήσει, mid. pres. imp. φάο, φάσθω, inf. φάσθαι, part. φάμενος, ipf. ἐφάμην, φάτο (for πεφασμένος see φαίνω): say, declare, mostly of subjective statement, to express opinion, hence reg. const. w. acc. and inf. The ipf. and the pres. inf. have aoristic signification. No distinction between act. and mid. is to be sought. Often simply think, believe, Il. 2.37, Od. 1.391 ; ὅ γ' ἀνὴρ ὅν φημι, whom ‘I mean,’ Il. 5.184 ; οὔ φημι (nego), Od. 15.213.

English (Strong)

properly, the same as the base of φῶς and φαίνω; to show or make known one's thoughts, i.e. speak or say: affirm, say. Compare λέγω.

English (Thayer)

(φημίζω) 1st aorist passive 3rd person singular ἐφημισθη; especially frequent in the poets from Hesiod down; to spread a report, to disseminate by report: T WH marginal reading (after manuscripts א, Delta, 33, etc.) for διαφημίζω, which see

Greek Monolingual

ΝΜΑ, και δωρ. τ. φαμί και αιολ. τ. φᾱμι Α
νεοελλ.
(λόγια φρ.) «αυτός έφα» — χρησιμοποιείται για να δηλώσει γνώμη που έχει εκφραστεί από αυθεντία, χωρίς να επιδέχεται καμιά αμφισβήτηση, και η οποία προέρχεται από τη φράση που χρησιμοποιούσαν οι Πυθαγόρειοι για τις ρήσεις του δασκάλου τους
αρχ.
1. λέω, μιλώ, διακηρύσσω, ισχυρίζομαι
2. νομίζω, πιστεύω («φῆ γὰρ ὅγ' αἱρήσειν Πριάμου πόλιν», Ομ. Ιλ.)
3. λέω ναι, βεβαιώνω κάτι («φῂς ἢ καταρνεῑ μὴ δεδρακέναι τάδε;», Σοφ.)
4. προστάζω («Αἰακῷ σε φαμὶ γένει τε Μοῑσαν φέρειν», Πίνδ.)
5. συγγράφω
6. (με άρνηση) οὔ φημι
δεν συναινώ, αρνούμαι
7. φρ. «κατά τινος φημί» — ομιλώ εναντίον κάποιου (Ξεν.).
[ΕΤΥΜΟΛ. Το ρ. φημί / φᾱμί ανάγεται στην απαθή βαθμίδα της ΙΕ ρίζας bhā/bheә₂- «λέγω, μιλώ» και μπορεί να συνδεθεί με διάφορους τ. άλλων ινδοευρωπαϊκών γλωσσών, πρβλ. αρμεν. bam, bas, bay «μιλώ» (πρβλ. φημί, φῄς, φησί), bay «λέξη, έκφραση» (πρβλ. φᾰτις), ban «λέξη, συζήτηση», λατ. fāma (πρβλ. φήμη), for, fāri «μιλώ», fābula «λόγος», λατ. făteor «ομολογώ», αρχ. ισλανδ. bōn, αγγλοσαξ. boen «παράκληση» (με επίθημα -η-), αρχ. σλαβ. bajo «μιλώ» (με επίθημα -jo). Από σημασιολογική άποψη, αξιοσημείωτο είναι ότι η ρίζα bheә₂-/bhә₂- εμφανίζει δύο διαφορετικές σημ: α) «λάμπω, φωτίζω» (βλ. λ. φαίνω, φως) και με τις επεκτεταμένες μορφές bheә₂-w- (πρβλ. φάος / φῶς), bhea₂-n- (πρβλ. φαίνω), bheә₂-s- (πρβλ. αρχ. ινδ. bhās-a- «φως») και β) «δηλώνω, εκθέτω, μιλώ» στο ρ. φημί και με την επεκτεταμένη μορφή bheә₂-n- (πρβλ. αρμεν. ban, αρχ. ισλανδ. bōn). Η σχέση τών δύο αυτών σημασιών μπορεί να γίνει κατανοητή μέσω της ακόλουθης σημασιολογικής εξέλιξης: «λάμπω, φωτίζω, φέρνω στο φως» και, επομένως, «δηλώνω, παρουσιάζω, εκθέτω, μιλώ». Η διπλή αυτή σημ. της ρίζας μπορεί να παρατηρηθεί και σε ορισμένους τ. της ίδιας οικογένειας (πρβλ. τις σημ. τών τ. πιφαύσκω, φάσις, πρόφασις), ενώ παρόμοια δισημία εμφανίζουν και άλλοι τ., όπως λ.χ. το ρ. ἀποδηλῶ «φανερώνω, εξηγώ», το λατ. declaro «φανερώνω, δηλώνω», η ΙΕ ρίζα sek^w- «βλέπω, δείχνω, μιλώ» (πρβλ. ἄσπετος). Εξάλλου, δεν μπορεί να αποκλειστεί η περίπτωση ύπαρξης μιας ρίζας με μορφή bhen- «μιλώ» (στην οποία οδηγούν και τ. σαν τα αρχ. ινδ. bhanati «μιλά» και αρχ. άνω γερμ. bannan «διατάζω»), παράλληλα προς τη μορφή bheә₂- (για τη δυσερμήνευτη σχέση τών bhen-: bhea₂- πρβλ. το ζεύγος g^wem-: g^weә₂- του ρ. βαίνω). Το ρ. φημί, εγκλιτικό στην οριστική εκτός από το β' εν. πρόσωπο φής, εμφανίζει κατά την κλίση του, καθώς και στα παράγωγά του, είτε το θ. φᾱ-/φη- της απαθούς βαθμίδας (πρβλ. αόρ. ἔ-φη-ν, μέλλ. φή-σω, φή-μη) είτε το θ. φᾰ- της συνεσταλμένης βαθμίδας (πρβλ. απρμφ. φᾰναι, φᾰτις). Το ρ., τέλος, απαντά και στη Μυκηναϊκή, στον τ. του γ' εν. προσώπου pasi.
ΠΑΡ. φατικός, φήμη
αρχ.
φάσις (II), φατειός, φάτης, φάτις, φατός (Ι), φήμα, φήμις.
ΣΥΝΘ. (Β' συνθετικό) αρχ. ανάφημι, αντίφημι, απόφημι, έκφημι, επίφημι, κατάφημι, μετάφημι, παράφημι, προαπόφημι, προσαπόφημι, πρόσφημι, πρόφημι, σύμφημι, συνεπίφημι].