Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

ἀνοίγνυμι: Difference between revisions

From LSJ

Περὶ τοῦ ἐπέκεινα τοῦ νοῦ κατὰ μὲν νόησιν πολλὰ λέγεται, θεωρεῖται δὲ ἀνοησίᾳ κρείττονι νοήσεως → On the subject of that which is beyond intellect, many statements are made on the basis of intellection, but it may be immediately cognised only by means of a non-intellection superior to intellection

Porphyry, Sententiae, 25
mNo edit summary
m (Text replacement - "S.''OC''" to "S.''OC''")
Tags: Mobile edit Mobile web edit
 
(5 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=anoignymi
|Transliteration C=anoignymi
|Beta Code=a)noi/gnumi
|Beta Code=a)noi/gnumi
|Definition=Lys.12.10; [[ἀνοίγω]] Pi.''P.''5.88, Hdt.3.37,117, and Att. as ''IG''1.32 (συν-), al.: later ἀνοιγνύω Demetr.''Eloc.''122, Paus. 8.41.4: impf.<br><span class="bld">A</span> ἀνἔῳγον Il.16.221, al., Hdt.1.187, etc.; also ἀνῷγον Il.14.168; rarely ἤνοιγον X.''HG''1.1.2 and 6.21; Ion. and Ep. ἀναοίγεσκον Il.24.455; late ἀνεῴγνυον App.''BC''4.81, etc.: fut. ἀνοίξω Ar. ''Pax''179: aor. ἀνέῳξα Id.''V.''768, Th.2.2, Hp.''Vict.''2.56, part. [[ἀνεῴξας]] ''CIG''(add.) 4300d (Antiphellus); also ἤνοιξα X.''HG''1.5.13 and in late Prose; Ion. ἄνοιξα Hdt.1.68 (best codd. [[ἀνῷξα]]), 4.143, 9.118; poet. ἀνῷξα Theoc.14.15, κἀνῷξε Phld.''Acad.Ind.''p.103 M.: pf. ἀνέῳχα D. 42.30, Men.229; ἀνέῳγα Aristaenet.2.22 (v. infr.): plpf. ἀνεῴγει Pherecr.86(Pors.):—Pass., ἀνοίγνῠμαι E.''Ion''923, Ar.''Eq.''1326: late fut. ἀνοιχθήσομαι [[LXX]] ''Is.''60.11, Epict.''Ench.''33.13 ([[varia lectio|v.l.]]); ἀνοιγήσομαι [[LXX]] ''Ne.''7.3, ''PMag.Par.''1.358; ἀνεῴξομαι X.''HG''5.1.14: pf. ἀνέῳγμαι E.''Hipp.''56, Th.2.4, etc.; ἀνῷγμαι Theoc.14.47; later [[ἤνοιγμαι]] (δι-) best reading in Hp.''Epid.''7.80, cf. J.''Ap.''2.9; plpf. ἀνέῳκτο X.''HG''5.1.14 (pf. 2 [[ἀνέῳγα]] is used in pass. sense in Hp.''Morb.''4.39, ''Cord.''7, and later Prose, as Plu.2.693d, ''Ev.Jo.''1.51, ''2 Ep.Cor.''6.11, Luc.''Nav.'' 4 (though he condemns it ''Sol.''8); but in Att., only Din.''Fr.''81): aor. ἀνεῴχθην E.''Ion''1563, subj. ἀνοιχθῆ D.44.37, opt. ἀνοιχθείην Pl. ''Phd.''59d, part. ἀνοιχθείς Th.4.130, Pl.''Smp.''216d; later ἠνοίχθην Paus.2.35.7, [[LXX]] ''Ps.''105(106).17; and aor. 2 ἠνοίγην ''Ev.Marc.''7.35, Luc.''Am.''14, etc.—In late Gr., very irreg. forms occur, ἠνέῳξα [[LXX]] ''Ge.''8.6; ἠνέωχα ''PMag.Par.''1.2261; ἠνέῳγμαι ''Apoc.''10.8, Hld.9.9; ἠνεῴχθην [[LXX]] ''Ge.''7.11; also aor. 1 inf. ἀνωίξαι Q.S.12.331; ἀνωίχθην Nonn.''D.''7.317:—[[open]], of doors, etc., <b class="b3">ἀναοίγεσκον μεγάλην κληῗδα</b> [[they tried to put back]] the bolt [[so as to open]] [the door], Il.24.455, cf. 14.168; πύλας ἀνοῖξαι A.''Ag.''604; θύραν Ar.''V.''768; also without θύραν, ἐπειδὴ αὐτῷ ἀνέῳξέ τις Pl.''Prt.''310b, cf. 314d; <b class="b3">χηλοῦ δ' ἀπὸ πῶμ' ἀνέῳγε</b> [[took off the cover and opened it]], Il.16.221; φωριαμῶν ἐπιθήματα κάλ' ἀνέῳγεν 24.228; so <b class="b3">ἀ. σορόν, θήκας</b>, Hdt.1.68,187; κιβωτόν Lys. 12.10; <b class="b3">ἀ. σήμαντρα, σημεῖα, διαθήκην</b>, [[open]] seals, etc., X.''Lac.''6.4, D. 42.30, Plu.''Caes.''68; and metaph., καθαρὰν ἀνοίξαντι κλῇδα φρενῶν E. ''Med.''660; <b class="b3">ἀ. βίβλινον</b> (''[[sc.]]'' οἶνον) [[tap]] it, Theoc.14.15; <b class="b3">γῆρυν ἀνοίξας</b>, for [[στόμα]], Tryph.477; <b class="b3">ἀ. φιλήματα</b> [[kiss]] [[with open mouths]], Ach.Tat.2.37.<br><span class="bld">b</span> [[throw open]] for [[use]], [[γυμνάσιον]] ''OGI''529.11; <b class="b3">κἀνῷξε σχολὰς</b> [[open]]ed [[school]], Phld.''Acad.Ind.''p.103M.; <b class="b3">εἰ ἀνοίξω ἐργαστήριον;</b> shall I [[open]] a shop? Astramps.''Orac.''43p.5H.<br><span class="bld">2</span> metaph., [[lay open]], [[unfold]], [[disclose]], ὄνομα A.''Supp.''322; ἔργ' ἀναιδῆ S.''OC''515, cf. E.''IA'' 326; λανθάνουσαν [[ἀτυχία]]ν Men.674.<br><span class="bld">3</span> as nautical term, abs., [[get into the open sea]], [[get clear of land]], X.''HG''1.1.2, 5.13, 6.21; but ἁλὸς κέλευθον ἀ. Pi.''P.''5.88 is to [[open]] or [[first]] [[show]] the way over the sea.<br><span class="bld">II</span> Pass., to [[be open]], [[stand open]], [[lie open]], ὄπισθε τῆς ἀνοιγομένης θύρης Hdt.1.9; ἀνεῳγμένην καταλαμβάνειν τὴν θύραν Pl.''Smp.'' 174e; ἀνεῳγμένας πύλας Ἅιδου E.''Hipp.''56; δικαστήρια ἀνοίγεται Pl. ''R.''405a; παρέξει τἀμπόρι' ἀνεῳγμένα Ar.''Av.''1523; ἀνέῳκται τὸ [[δεσμωτήριον]] D.24.208; λέων τὰ ἐντὸς ἀνοιχθείς [[cut open]], Arist.''HA''497b17; <b class="b3">κόλποι δι' ἀλλήλων ἀνοιγόμενοι</b> [[opening]] one into another, Plu.''Crass.'' 4: metaph., θησαυρὸς ὡς ἀνοίγνυται κακῶν E.''Ion''923.
|Definition=Lys.12.10; [[ἀνοίγω]] Pi.''P.''5.88, [[Herodotus|Hdt.]]3.37,117, and Att. as ''IG''1.32 (συν-), al.: later ἀνοιγνύω Demetr.''Eloc.''122, Paus. 8.41.4: impf.<br><span class="bld">A</span> ἀνἔῳγον Il.16.221, al., [[Herodotus|Hdt.]]1.187, etc.; also [[ἀνῷγον]] Il.14.168; rarely ἤνοιγον X.''HG''1.1.2 and 6.21; Ion. and Ep. [[ἀναοίγεσκον]] Il.24.455; late ἀνεῴγνυον App.''BC''4.81, etc.: fut. ἀνοίξω Ar. ''Pax''179: aor. ἀνέῳξα Id.''V.''768, Th.2.2, Hp.''Vict.''2.56, part. [[ἀνεῴξας]] ''CIG''(add.) 4300d (Antiphellus); also [[ἤνοιξα]] X.''HG''1.5.13 and in late Prose; Ion. [[ἄνοιξα]] [[Herodotus|Hdt.]]1.68 (best codd. [[ἀνῷξα]]), 4.143, 9.118; ''poet.'' ἀνῷξα Theoc.14.15, κἀνῷξε Phld.''Acad.Ind.''p.103 M.: pf. ἀνέῳχα D. 42.30, Men.229; ἀνέῳγα Aristaenet.2.22 (v. infr.): plpf. ἀνεῴγει Pherecr.86(Pors.):—Pass., ἀνοίγνῠμαι E.''Ion''923, [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Knights|Eq.]]''1326: late fut. ἀνοιχθήσομαι [[LXX]] ''Is.''60.11, Epict.''Ench.''33.13 ([[varia lectio|v.l.]]); ἀνοιγήσομαι [[LXX]] ''Ne.''7.3, ''PMag.Par.''1.358; ἀνεῴξομαι X.''HG''5.1.14: pf. ἀνέῳγμαι E.''Hipp.''56, Th.2.4, etc.; ἀνῷγμαι Theoc.14.47; later [[ἤνοιγμαι]] (δι-) best reading in Hp.''Epid.''7.80, cf. J.''Ap.''2.9; plpf. ἀνέῳκτο X.''HG''5.1.14 (pf. 2 [[ἀνέῳγα]] is used in pass. sense in Hp.''Morb.''4.39, ''Cord.''7, and later Prose, as Plu.2.693d, ''Ev.Jo.''1.51, ''2 Ep.Cor.''6.11, Luc.''Nav.'' 4 (though he condemns it ''Sol.''8); but in Att., only Din.''Fr.''81): aor. ἀνεῴχθην E.''Ion''1563, subj. ἀνοιχθῆ D.44.37, opt. ἀνοιχθείην Pl. ''Phd.''59d, part. ἀνοιχθείς Th.4.130, Pl.''Smp.''216d; later ἠνοίχθην Paus.2.35.7, [[LXX]] ''Ps.''105(106).17; and aor. 2 ἠνοίγην ''Ev.Marc.''7.35, Luc.''Am.''14, etc.—In late Gr., very irreg. forms occur, ἠνέῳξα [[LXX]] ''Ge.''8.6; ἠνέωχα ''PMag.Par.''1.2261; ἠνέῳγμαι ''Apoc.''10.8, Hld.9.9; ἠνεῴχθην [[LXX]] ''Ge.''7.11; also aor. 1 inf. ἀνωίξαι Q.S.12.331; ἀνωίχθην [[Nonnus Epicus|Nonn.]] ''[[Dionysiaca|D.]]'' 7.317:—[[open]], of doors, etc., <b class="b3">ἀναοίγεσκον μεγάλην κληῗδα</b> [[they tried to put back]] the bolt [[so as to open]] [the door], Il.24.455, cf. 14.168; πύλας ἀνοῖξαι A.''Ag.''604; θύραν Ar.''V.''768; also without θύραν, ἐπειδὴ αὐτῷ ἀνέῳξέ τις Pl.''Prt.''310b, cf. 314d; <b class="b3">χηλοῦ δ' ἀπὸ πῶμ' ἀνέῳγε</b> [[took off the cover and opened it]], Il.16.221; φωριαμῶν ἐπιθήματα κάλ' ἀνέῳγεν 24.228; so <b class="b3">ἀ. σορόν, θήκας</b>, [[Herodotus|Hdt.]]1.68,187; κιβωτόν Lys. 12.10; <b class="b3">ἀ. σήμαντρα, σημεῖα, διαθήκην</b>, [[open]] seals, etc., X.''Lac.''6.4, D. 42.30, Plu.''Caes.''68; and metaph., καθαρὰν ἀνοίξαντι κλῇδα φρενῶν E. ''Med.''660; <b class="b3">ἀ. βίβλινον</b> (''[[sc.]]'' οἶνον) [[tap]] it, Theoc.14.15; <b class="b3">γῆρυν ἀνοίξας</b>, for [[στόμα]], Tryph.477; <b class="b3">ἀ. φιλήματα</b> [[kiss]] [[with open mouths]], Ach.Tat.2.37.<br><span class="bld">b</span> [[throw open]] for [[use]], [[γυμνάσιον]] ''OGI''529.11; <b class="b3">κἀνῷξε σχολὰς</b> [[open]]ed [[school]], Phld.''Acad.Ind.''p.103M.; <b class="b3">εἰ ἀνοίξω ἐργαστήριον;</b> shall I [[open]] a shop? Astramps.''Orac.''43p.5H.<br><span class="bld">2</span> metaph., [[lay open]], [[unfold]], [[disclose]], ὄνομα A.''Supp.''322; ἔργ' ἀναιδῆ [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''515, cf. E.''IA'' 326; λανθάνουσαν [[ἀτυχία]]ν Men.674.<br><span class="bld">3</span> as nautical term, abs., [[get into the open sea]], [[get clear of land]], X.''HG''1.1.2, 5.13, 6.21; but ἁλὸς κέλευθον ἀ. Pi.''P.''5.88 is to [[open]] or [[first]] [[show]] the way over the sea.<br><span class="bld">II</span> Pass., to [[be open]], [[stand open]], [[lie open]], ὄπισθε τῆς ἀνοιγομένης θύρης [[Herodotus|Hdt.]]1.9; ἀνεῳγμένην καταλαμβάνειν τὴν θύραν Pl.''Smp.'' 174e; ἀνεῳγμένας πύλας Ἅιδου E.''Hipp.''56; δικαστήρια ἀνοίγεται Pl. ''R.''405a; παρέξει τἀμπόρι' ἀνεῳγμένα [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''1523; ἀνέῳκται τὸ [[δεσμωτήριον]] D.24.208; λέων τὰ ἐντὸς ἀνοιχθείς [[cut open]], [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''497b17; <b class="b3">κόλποι δι' ἀλλήλων ἀνοιγόμενοι</b> [[opening]] one into another, Plu.''Crass.'' 4: metaph., θησαυρὸς ὡς ἀνοίγνυται κακῶν E.''Ion''923.
}}
}}
{{DGE
{{DGE
Line 32: Line 32:
}}
}}
{{mdlsj
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> to [[open]] doors, etc., ἀναοίγεσκον κληῖδα they [[tried]] to put [[back]] the [[bolt]] so as to [[open]] the [[door]], Il.; πύλας, θύραν ἀν., Aesch., Ar.<br /><b class="num">2.</b> to [[undo]], [[open]], πῶμ' ἀνέωιγε took off the [[cover]] and opened it, Il.; metaph., ἀνοίξαντι κληῖδα φρενῶν Eur.; ἀν. [[οἶνον]] to tap it, Theocr.<br /><b class="num">3.</b> to lay [[open]], [[unfold]], [[disclose]], Soph.<br /><b class="num">4.</b> as [[nautical]] [[term]], absol. to get [[into]] the [[open]] sea, get [[clear]] of [[land]], Xen.<br /><b class="num">II.</b> Pass. to be [[open]], [[stand]] [[open]], of doors, Hdt., Plat.; κόλποι δ' [[ἀλλήλων]] ἀνοιγόμενοι [[opening]] one [[into]] [[another]], Plut.
|mdlsjtxt=<b class="num">I.</b> to [[open]] doors, etc., ἀναοίγεσκον κληῖδα they [[tried]] to put [[back]] the [[bolt]] so as to [[open]] the [[door]], Il.; πύλας, θύραν ἀν., Aesch., Ar.<br /><b class="num">2.</b> to [[undo]], [[open]], πῶμ' ἀνέωιγε took off the [[cover]] and opened it, Il.; metaph., ἀνοίξαντι κληῖδα φρενῶν Eur.; ἀν. [[οἶνον]] to tap it, Theocr.<br /><b class="num">3.</b> to lay [[open]], [[unfold]], [[disclose]], Soph.<br /><b class="num">4.</b> as [[nautical]] [[term]], absol. to get [[into]] the [[open]] sea, get [[clear]] of [[land]], Xen.<br /><b class="num">II.</b> Pass. to be [[open]], [[stand]] [[open]], of doors, Hdt., Plat.; κόλποι δ' [[ἀλλήλων]] ἀνοιγόμενοι [[opening]] one [[into]] [[another]], Plut.
}}
}}

Latest revision as of 06:49, 20 October 2024

Click links below for lookup in third sources:
Full diacritics: ἀνοίγνῡμι Medium diacritics: ἀνοίγνυμι Low diacritics: ανοίγνυμι Capitals: ΑΝΟΙΓΝΥΜΙ
Transliteration A: anoígnymi Transliteration B: anoignymi Transliteration C: anoignymi Beta Code: a)noi/gnumi

English (LSJ)

Lys.12.10; ἀνοίγω Pi.P.5.88, Hdt.3.37,117, and Att. as IG1.32 (συν-), al.: later ἀνοιγνύω Demetr.Eloc.122, Paus. 8.41.4: impf.
A ἀνἔῳγον Il.16.221, al., Hdt.1.187, etc.; also ἀνῷγον Il.14.168; rarely ἤνοιγον X.HG1.1.2 and 6.21; Ion. and Ep. ἀναοίγεσκον Il.24.455; late ἀνεῴγνυον App.BC4.81, etc.: fut. ἀνοίξω Ar. Pax179: aor. ἀνέῳξα Id.V.768, Th.2.2, Hp.Vict.2.56, part. ἀνεῴξας CIG(add.) 4300d (Antiphellus); also ἤνοιξα X.HG1.5.13 and in late Prose; Ion. ἄνοιξα Hdt.1.68 (best codd. ἀνῷξα), 4.143, 9.118; poet. ἀνῷξα Theoc.14.15, κἀνῷξε Phld.Acad.Ind.p.103 M.: pf. ἀνέῳχα D. 42.30, Men.229; ἀνέῳγα Aristaenet.2.22 (v. infr.): plpf. ἀνεῴγει Pherecr.86(Pors.):—Pass., ἀνοίγνῠμαι E.Ion923, Ar.Eq.1326: late fut. ἀνοιχθήσομαι LXX Is.60.11, Epict.Ench.33.13 (v.l.); ἀνοιγήσομαι LXX Ne.7.3, PMag.Par.1.358; ἀνεῴξομαι X.HG5.1.14: pf. ἀνέῳγμαι E.Hipp.56, Th.2.4, etc.; ἀνῷγμαι Theoc.14.47; later ἤνοιγμαι (δι-) best reading in Hp.Epid.7.80, cf. J.Ap.2.9; plpf. ἀνέῳκτο X.HG5.1.14 (pf. 2 ἀνέῳγα is used in pass. sense in Hp.Morb.4.39, Cord.7, and later Prose, as Plu.2.693d, Ev.Jo.1.51, 2 Ep.Cor.6.11, Luc.Nav. 4 (though he condemns it Sol.8); but in Att., only Din.Fr.81): aor. ἀνεῴχθην E.Ion1563, subj. ἀνοιχθῆ D.44.37, opt. ἀνοιχθείην Pl. Phd.59d, part. ἀνοιχθείς Th.4.130, Pl.Smp.216d; later ἠνοίχθην Paus.2.35.7, LXX Ps.105(106).17; and aor. 2 ἠνοίγην Ev.Marc.7.35, Luc.Am.14, etc.—In late Gr., very irreg. forms occur, ἠνέῳξα LXX Ge.8.6; ἠνέωχα PMag.Par.1.2261; ἠνέῳγμαι Apoc.10.8, Hld.9.9; ἠνεῴχθην LXX Ge.7.11; also aor. 1 inf. ἀνωίξαι Q.S.12.331; ἀνωίχθην Nonn. D. 7.317:—open, of doors, etc., ἀναοίγεσκον μεγάλην κληῗδα they tried to put back the bolt so as to open [the door], Il.24.455, cf. 14.168; πύλας ἀνοῖξαι A.Ag.604; θύραν Ar.V.768; also without θύραν, ἐπειδὴ αὐτῷ ἀνέῳξέ τις Pl.Prt.310b, cf. 314d; χηλοῦ δ' ἀπὸ πῶμ' ἀνέῳγε took off the cover and opened it, Il.16.221; φωριαμῶν ἐπιθήματα κάλ' ἀνέῳγεν 24.228; so ἀ. σορόν, θήκας, Hdt.1.68,187; κιβωτόν Lys. 12.10; ἀ. σήμαντρα, σημεῖα, διαθήκην, open seals, etc., X.Lac.6.4, D. 42.30, Plu.Caes.68; and metaph., καθαρὰν ἀνοίξαντι κλῇδα φρενῶν E. Med.660; ἀ. βίβλινον (sc. οἶνον) tap it, Theoc.14.15; γῆρυν ἀνοίξας, for στόμα, Tryph.477; ἀ. φιλήματα kiss with open mouths, Ach.Tat.2.37.
b throw open for use, γυμνάσιον OGI529.11; κἀνῷξε σχολὰς opened school, Phld.Acad.Ind.p.103M.; εἰ ἀνοίξω ἐργαστήριον; shall I open a shop? Astramps.Orac.43p.5H.
2 metaph., lay open, unfold, disclose, ὄνομα A.Supp.322; ἔργ' ἀναιδῆ S.OC515, cf. E.IA 326; λανθάνουσαν ἀτυχίαν Men.674.
3 as nautical term, abs., get into the open sea, get clear of land, X.HG1.1.2, 5.13, 6.21; but ἁλὸς κέλευθον ἀ. Pi.P.5.88 is to open or first show the way over the sea.
II Pass., to be open, stand open, lie open, ὄπισθε τῆς ἀνοιγομένης θύρης Hdt.1.9; ἀνεῳγμένην καταλαμβάνειν τὴν θύραν Pl.Smp. 174e; ἀνεῳγμένας πύλας Ἅιδου E.Hipp.56; δικαστήρια ἀνοίγεται Pl. R.405a; παρέξει τἀμπόρι' ἀνεῳγμένα Ar.Av.1523; ἀνέῳκται τὸ δεσμωτήριον D.24.208; λέων τὰ ἐντὸς ἀνοιχθείς cut open, Arist.HA497b17; κόλποι δι' ἀλλήλων ἀνοιγόμενοι opening one into another, Plu.Crass. 4: metaph., θησαυρὸς ὡς ἀνοίγνυται κακῶν E.Ion923.

Spanish (DGE)

(ἀνοίγνῡμι) 1 tr., en v. act. abrir τὴν κιβωτόν Lys.12.10, τὸ δεσμωτήριον D.24.209.
2 intr., en v. med. abrirse ἀνοιγνυμένων ψόφος ἤδη τῶν προπυλαίων ya se oye el ruido de los propileos al abrirse Ar.Eq.1326
fig. θησαυρὸς ὡς ἀνοίγνυται κακῶν E.Io 923.

French (Bailly abrégé)

c. ἀνοίγω: impf. ἀνέῳγον, f. ἀνοίξω, ao. ἀνέῳξα, pf. ἀνέῳχα;
pf.2 au sens intr. ἀνέῳγα, pqp. au sens intr. ἀνεῴγειν;
Pass. impf. ἀνεῳγόμην ; f. Moy. au sens Pass. ἀνοίξομαι, f. réc. ἀνοιχθήσομαι ; ao. ἀνεῴχθην > inf. ἀνοιχθῆναι ; pf. ἀνέῳγμαι, pqp. ἀνεῴγμην, f.ant. ἀνεῴξομαι;
1 ouvrir : πύλας les portes ; κληΐδα IL retirer le verrou d'une porte qu'on ouvre ; πῶμα IL découvrir (un vase en ôtant) le couvercle ; t. de mar. se mettre au clair en parl. de marins qui font leurs préparatifs de départ ou de combat;
2 fig. découvrir, révéler, déclarer.
Étymologie: ἀνά, οἴγω.

German (Pape)

und ἀνοίγω, Hom. Il. 24.455 ἀναοίγεσκον, fut. ἀνοίξω, impf. ἀνέῳγον, Hom. Il. 14.168 ἀνῷγεν, aor. ἀνέῳξα Plat. Prot. 310b, ion. ἀνῷξα Her. 1.68, inf. ἀνοῖξαι Aesch. Ag. 590, ἤνοιξα nur Sp., perf. I. ἀνέῳχα Dem. 42.30, ἀνεῳγμένη θύρα Plat. Symp. 174d, ἀνῷκται πάντα Theocr. 14.47, aor. pass. ἀνεῴχθην, ἀνοιχθείην Plat. Phaed. 59b, ἠνοίγην nur Sp., ἀνοιγήσομαι NT Matth. 7.7, ἠνεῴχθησαν 3.16;
öffnen, was verschlossen ist, das Verschließende wegnehmen, bei Hom. nur in letzterer Bdtg: κληῖδα ἀναοίγεσκον Il. 24.455, vgl. 14.168 κληῖδι κρυπτῇ· τὴν δ' οὐ θεὸς ἄλλος ἀνῷγεν; 16.221 χηλοῦ δ' ἀπὸ πῶμ' ἀνέῳγεν, vgl. 24.228, Od. 10.389; πύλας Aesch. Ag. 590; Her. 3.117; Dem. 59.99; θήκας παλαιάς Her. 3.37; σόρον 1.68; κιβωτόν Lys. 12.10; πίθον, ein Faß anbohren, wie οἶνον, Theocr. 14.15; σημεῖα Dem. 42.30, das Siegel lösen, wie Xen. Lac. 6.4; διαθήκην, ein Testament öffnen, Plut. Caes. 68; dah. absolut, ἄνοιγε, mach' auf ! Übtr., von Seefahrern, die hohe See gewinnen, sc. θάλατταν, ὡς ἤνοιγε, ἤνοιξε, Xen. Hell. 1.1.2, 1.5.13; vgl. Pind. ἀνοίγων νηυσὶν κέλευθον P. 5.38. im Gegensatz von κατακαλύπτειν, ἀνοίγειν λανθάνουσαν ἀτυχίαν Men. Stob. fl. 112.2. – Perf. II. ἀνέῳγα, offen stehen, Att., obwohl Phryn. ἀνέῳκται ἡ θύρα dem ἀνέῳγε vorzieht, wohl weil letztes auch im Pf sein kann.

Russian (Dvoretsky)

ἀνοίγνῡμι: и ἀν-οίγω (impf. ἀνέῳγον - реже ἤνοιγον, эп. тж. ἀνῷγον, эп. iter. ἄναοίγεσκον; aor. ἀνέῳξα и ἤνοιξα - ион. ἄνοιξα или ἀνῷξα; pf. ἀνέῳχα; pass.: pf. ἀνέῳγμαι - дор. ἀνῷγμαι, NT ἠνέῳγμαι; pf. 2 ἀνέῳγα; aor. ἀνεῴχθην, поздн. aor. 2 ἠνοίγην)
1 отворять, отпирать, открывать (πύλας Aesch., Her., Thuc., Plut.; θύραν Arph.; σορόν Her.; κιβωτόν Lys.; τὸ δεσμωτήριον Plat.: ὁδοὺς πρός τι Plut.): ἁλὸς κέλευθον ναυσὶ ἀ. Pind. прокладывать морской путь;
2 вскрывать, распечатывать (σήμαντρα Xen.; σημεῖα Dem.; διαθήκην Plut.): ἀνοῖξαι βίβλινόν (sc. οἶνόν) τινι Theocr. распечатать для кого-л. сосуд с библинским вином; τὰ ἐντὸς ἀνοιχθείς Arst. подвергшийся (анатомическому) вскрытию;
3 отодвигать, снимать или поднимать (κληῗδα θυράων, πῶμα ἀπὸ χηλοῦ Hom.);
4 открывать, обнаруживать; называть, рассказывать (ὄνομα Aesch.; ἔργ᾽ ἀναιδῆ Soph.: λανθάνουσαν ἀτυχίαν Men.);
5 (sc. θάλατταν) выходить в открытое море, отплывагь (εἴκοσι ναυσίν Xen.).

Greek (Liddell-Scott)

ἀνοίγνυμι: Λυσ. 12. 10· ἀνοίγω. Πινδ. Π. 5. 119, Ἡρόδ. 3. 37, 117, καὶ Ἀττ.· Ἐπ. ἀναοίγω Ἰλ. Ω. 455· μεταγεν. ἀνοιγνύω, Δημ. Φαλ. 122, Παυσ. 8. 41, 4: - παρατ. ἀνέῳγον Ἰλ. Π. 221, καὶ ἀλλαχοῦ, Ἡρόδ. 1. 187, Ἀττ.· ὡσαύτως ἀνῷγεν Ἰλ. Ξ. 168· σπανίως ἤνοιγον Ξεν. Ἑλ. 1. 1, 2 καὶ 6, 21· Ἰων. καὶ Ἐπ. ἀναοίγεσκον (ἴδε κατωτ.)· μεταγεν. ἀνεῴγνυον Ἀππ. Ἐμφ. 4. 81, κτλ.: - μέλλ. ἀνοίξω Ἀριστοφ. Εἰρ. 179: - ἀόρ. ἀνέῳξα ὁ αὐτ. Σφ. 768, Θουκ. 2. 2· μετοχ. ἀνεῴξας Συλλ. Ἐπιγρ. (προσθ.) 4300d: Ὡσαύτως ἤνοιξα Ξεν. Ἑλλ. 1. 5, 13 καὶ παρὰ μεταγεν. πεζοῖς, Ἰων. ἄνοιξα Ἡρόδ. 1. 68 (κοινῶς ἀνῷξα), 4. 143, 9. 118· ποιητ. ἀνῷξα Θεόκρ. 14 15: - πρκμ. ἀνέῳχα Δημ. 42. 30. 1048. 13, Μένανδ. ἐν «Θεττάλῃ» 3· ἀνέῳγα Ἀρισταίν. 2. 22· ὑπερσυντ. ἀνεῴγει Φερεκρ. ἐν «Κραπατάλλοις» 6 (ἴδε κατωτ.): - Παθ. ἀνοίγνυμαι Εὐρ. Ἴων 923, Ἀριστοφ. Ἱππ. 1326: μεταγενέστ. μέλλ. ἀνοιχθήσομαι Ἑβδ., Ἐπίκτ., κτλ.· ἀνοιγήσομαι Ἑβδ.· ἀνεῴξομαι Ξεν. Ἑλλ. 5. 1, 14: - πρκμ. ἀνέῳγμαι Εὐρ., Θουκ., κλ.· ἀνῷγμαι Θεόκρ. 14. 47· μεταγεν. ἤνοιγμαι (δι-) ἐκ διορθώσεως τοῦ Λιττρὲ ἐν Ἱππ. Ἐπιδ. 1229, πρβλ. Ἰωσήπ. κατὰ Ἀπ. 2. 9: ὑπερσ. ἀνέῳκτο Ξεν. Ἑλλ. 5. 1, 14· (ὁ πρκμ. β´ ἀνέῳγα εἴρηται μὲ παθητ. σημασ. ἐν Ἱππ. 269. 17., 502. 10, Πλούτ., κτλ.· ἀλλ’ οὐδαμοῦ παρὰ τοῖς δοκίμοις Ἀττικοῖς, ἐὰν ἐξαιρέσωμεν χωρίον τι τοῦ Δεινάρχ. ἐν τοῖς Ὀξον. Ἀνεκδ. 1. 52): - ἀόρ. ἀνεῴχθην Εὐρ. Ἴων 1563, ὑποτακτ. ἀνοιχθῇ Δημ. 44. 37, εὐκτ. ἀνοιχθείην Πλάτ. Φαίδων 59D· ἀνοιχθεὶς Θουκ. 4. 130, Πλάτ.· μεταγεν. ἠνοίχθην Παυσ. 2. 35, 4, Ἑβδ. καὶ ἀόρ. β´ ἠνοίγην Λουκ. Ἔρωτ. 14, κτλ. - Ἐν τῷ μεταγενεστέρῳ Ἑλληνισμῷ λίαν ἀνώμαλοι τύποι ἀπαντῶσιν: ἠνέῳξα Ἑβδ. (Γεν. η´, 6), Ἰώσηπ.· ἠνέῳγμαι Ἀποκάλ. ι´, 8, Ἡλιόδ. 9. 9· ἠνεῴχθην Ἑβδ. (Γεν. ζ´, 11)· ὡσαύτως ἀόρ. α´ ἀπαρ. ἀνωίξαι, Κόϊντ. Σμ. 12. 331· ἀνωίχθην Νόνν. Δ. 7. 317.

Greek Monotonic

ἀνοίγνῡμι: και ἀν-οίγω, Επικ. ἀνα-οίγω, σε Ομήρ. Ιλ.· παρατ. ἀνέῳγον, Επικ. επίσης ἀν-ῷγον, σπανίως ἤνοιγον, Ιων. και Επικ. ἀνα-οίγεσκον· μέλ. ἀν-οίξω, αόρ. αʹ ἀν-έῳξα ή ἤνοιξα, Ιων. ἄνοιξα, ποιητ. ἀνῷξα, παρακ. ἀν-έῳχα ή -έῳγα — Παθ. ἀνοίγνυμαι, μέλ. ἀν-εῴξομαι, παρακ. ἀν-έῳγμαι, -ῷγμαι· γʹ ενικ. υπερσ. ἀν-εῷκτο, αόρ. αʹ ἀν-εῴχθην, υποτ. ἀν-οιχθῶ, ευκτ. ἀν-οιχθείην, ἀν-οιχθείς· αόρ. βʹ ἠνοίγην· στα μεταγεν. ελλην. συναντώνται ανώμαλοι τύποι ἠνέῳξα, ἠνέῳγμαι, ἠνεῴχθην·
I. 1. ανοίγω πόρτες κ.λπ.· ἀναοίγεσκον κληῖδα, προσπάθησαν να βάλουν πίσω το μοχλό ώστε να ανοίξουν την πόρτα, σε Ομήρ. Ιλ.· πύλας θύραν ἀν., σε Αισχύλ., Αριστοφ.
2. λύνω, ανοίγω, φανερώνω, πῶμ' ἀνέῳγε, αφαίρεσε το κάλυμμα και το άνοιξε, σε Ομήρ. Ιλ.· μεταφ., ἀνοίξαντι κλῇδα φρενῶν, σε Ευρ.· ἀν. οἶνον, ανοίγω κρασί, σε Θεόκρ.
3. αφήνω ανοιχτό, ξεσκεπάζω, αποκαλύπτω, ξετυλίγω, σε Σοφ.
4. ως ναυτικός όρος, απόλ., ανοίγομαι στη θάλασσα, φεύγω από την ξηρά, σε Ξεν.
II. Παθ., είμαι ανοιχτός, στέκομαι ανοιχτός, για πόρτες, σε Ηρόδ., Πλάτ.· κόλποι δι'ἀλλήλων ἀνοιγόμενοι, ανοίγοντας ο ένας μέσα στον άλλο, σε Πλούτ.

Greek Monolingual

(AM ἀνοίγω, Α και ἀνοιγνύω και ἀνοίγνυμι)
1. αποφράσσω κάτι, του αφαιρώ το κάλυμμα
2. (για δικαστικές πράξεις) αποσφραγίζω και κοινοποιώ
3. απομακρύνω από τη στεριά, φέρνω στο ανοιχτό πέλαγος
4. εγχειρίζω, τέμνω, κόβω το δέρμα
5. δημιουργώ, ιδρύω, συνιστώ
6. μεσ. ταξιδεύω στο ανοιχτό πέλαγος
νεοελλ.
Ι. ενεργ.
1. σκάβω τη γη για να κάνω αυλάκι ή θεμέλια
2. διανοίγω, σχίζω
3. αρχίζω, κάνω έναρξη, ξεκινώ κάτι
4. (για καταστάσεις) προξενώ, δημιουργώ, βγάζω στη μέση
5. επιμηκύνω, πλαταίνω, φαρδαίνω
6. (για χρώματα ή χρωματισμούς) κάνω πιο φωτεινό, ανοιχτόχρωμο
7. (για πολυπληθείς συγκεντρώσεις) κάνω εύκολη τη διάβαση, δημιουργώ πέρασμα σπρώχνοντας τον κόσμο
8. παύω να είμαι κλειστός
9. βλαστάνω, ανθίζω
10. γίνομαι αίθριος, φωτεινός
11. γεννιέμαι δημιουργούμαι
II. μέσ.
1. επεκτείνω, μεγαλώνω τις επιχειρήσεις μου
2. αποτολμώ, διακινδυνεύω, ξανοίγομαι
3. ξοδεύω υπέρμετρα ξεπερνώντας τις δυνατότητες μου
4. (ειδ. φρ.) «ανοίγει η γη και με καταπίνει» — βρίσκομαι σε πολύ δύσκολη θέση, απελπίζομαι
«ανοίγει η καρδιά μου» — ανακουφίζομαι, χαίρομαι
«ανοίγει η μέση μου (ή τά νεφρά μου)»
α) κουράζομαι υπερβολικά
β) τρομάζω πολύ
«ανοίγει η μύτη μου» — αιμορραγεί
«ανοίγει η τύχη μου» — γίνομαι τυχερός, πλουτίζω
«ανοίγουμε πηγαδάκι» — φλυαρούμε πολλή ώρα
«ανοίγω κουβέντα» — κάνω λόγο, ανακοινώνω, «ανοίγουν τα μάτια μου» — διαφωτίζομαι
«δεν άνοιξε μύτηρουθούνι)» — δεν έγινε ο παραμικρός τραυματισμός, τίποτε σοβαρό
«ανοίγω (νέους) δρόμους (ή ορίζοντες)» — πρωτοπορώ, δημιουργώ νέες προοπτικές
«δεν ανοίγω βιβλίο» — δεν μελετώ καθόλου
«ανοίγω νοικοκυριό (ή σπιτικό)» — δημιουργώ δική μου οικογένεια
«ανοίγω πληγές (ή παλιούς καημούς)» — φέρνω στη θύμηση κάποιου δυσάρεστες μνήμες
«ανοίγω πυρ» — αρχίζω να πυροβολώ
«ανοίγω σπίτι, μαγαζί...» κλέβω σπίτι, μαγαζί κ.λπ. «ανοίγω τα αφτιά μου» — ακούω με μεγάλη προσοχή
«ανοίγω τα μάτια κάποιου» — κάνω κάποιον να μάθει κάτι, τον διαφωτίζω
«ανοίγω τα μάτια μου» — ξυπνώ
«ανοίγω τα πανιά» αποπλέω
«ανοίγω τα στραβά μου» — προσέχω, δίνω προσοχή σε κάτι
«ανοίγω την αγκαλιά μου (σε κάποιον)» — υποδέχομαι κάποιον θερμά, τον καλοδέχομαι
«ανοίγω την καρδιά μου» — εκμυστηρεύομαι, εξομολογούμαι
«ανοίγω τη σημαία» — ξεδιπλώνω τη σημαία
«ανοίγω το βήμα» — επιταχύνω, βιάζομαι
«ανοίγω το πορτοφόλι (μου)» — δαπανώ, μπαίνω σε έξοδα
«ανοίγω το σπίτι μου» — ετοιμάζω το σπίτι μου για να υποδεχθώ κόσμο
«ανοίγω το στόμα μου» — κάνω αποκαλύψεις, φέρνω στο φως κάτι κρυφό και κακό
«ανοίγω τον λάκκο κάποιου» — επιβουλεύομαι κάποιον
«άνοιξε το κεφάλι (μου)» (αμτβ.)
έσπασε το κεφάλι (μου)
«άνοιξαν τον τάφο του τάδε (ή τον τάδε)» — έκαναν ανακομιδή των οστών του τάδε
«ανοίγω τον δρόμο» — προετοιμάζω, προλειαίνω το έδαφος
«ανοίγει πληγή» (αμτβ.)
γίνεται πληγή, τραύμα
αρχ.
αποκαλύπτω, κάνω κάτι γνωστό.
[ΕΤΥΜΟΛ. < αν(α-) + οίγω, οίγνυμι. Ο τ. με την πρόθεση αν(α)- είναι ο πιο εύχρηστος, όπως μαρτυρούν οι παραδεδομένοι τύποι, και η πρόθεση συνδέθηκε τόσο στενά με το κύριο ρήμα, ώστε να γίνεται αισθητό ως απλό και όχι ως σύνθετο, πράγμα που φαίνεται καθαρά από τη θέση της αύξησης και του αναδιπλασιασμού (πρβλ. ήνοιγον, ήνοιξα, ηνοίχθην, ηνοίγην, ηνέωξα, ηνέωγμαι, ηνέωχα) καθώς επίσης και από τη σύνθεση με άλλες προθέσεις, ενώ υπήρχε ήδη η ανα- (πρβλ. παρ-ανοίγνυμι, συνα-ανοίγνυμι, σννα-ανοίγω, υπ-ανοίγω), βλ. επίσης οίγω, οίγνυμι.
ΠΑΡ. άνοιγμα, άνοιξη (-ις), ανοικτός
αρχ.
ανοιγή
μσν.
ανοιγευς
μσν.- νεοελλ.
ανοικτήριον (-χτήρι), ανοιγμός.
ΣΥΝΘ. αρχ. παρανοίγνυμι, υπανοίγνυμι, συνανοίγω, υπανοίγω
νεοελλ.
ανοιγοκλείνω, ανοιγοσφαλώ].

Middle Liddell

I. to open doors, etc., ἀναοίγεσκον κληῖδα they tried to put back the bolt so as to open the door, Il.; πύλας, θύραν ἀν., Aesch., Ar.
2. to undo, open, πῶμ' ἀνέωιγε took off the cover and opened it, Il.; metaph., ἀνοίξαντι κληῖδα φρενῶν Eur.; ἀν. οἶνον to tap it, Theocr.
3. to lay open, unfold, disclose, Soph.
4. as nautical term, absol. to get into the open sea, get clear of land, Xen.
II. Pass. to be open, stand open, of doors, Hdt., Plat.; κόλποι δ' ἀλλήλων ἀνοιγόμενοι opening one into another, Plut.