Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

recipio

From LSJ

L'amor che move il sole e l'altre stelleLove that moves the sun and the other stars

Dante Alighieri, Paradiso, XXXIII, v. 145

Latin > English

recipio recipere, recepi, receptus V :: keep back; recover; undertake; guarantee; accept, take in; take back

Latin > English (Lewis & Short)

rĕ-cĭpĭo: cēpi, ceptum, 3 (
I fut. apoc. recipie, for recipiam, Cato ap. Fest. p. 138 and 236 Müll.; v. dico init.: recepso, for recepero, Cat. 44, 19), v. a. capio.
I To take back, get back, bring back; to retake, regain, recover.
   A Lit. (very freq. and class.): dandis recipiendisque meritis, Cic. Lael. 8, 26: tu me sequere ad trapezitam… recipe actutum, Plaut. Curc. 5, 3, 49 (just before, ni argentum refers); cf.: centum talenta et credidisse eos constat, et non recepisse, Quint. 5, 10, 111; and (opp. mutuum dare) Mart. 3, 40, 4: si velit suos recipere, obsides sibi remittat, Caes. B. G. 3, 8 fin.: obsides, Suet. Aug. 21: reges, Liv. 2, 15: recepto amico, Hor. C. 2, 7, 27; 4, 2, 47. — Freq. of places, etc., once captured and lost, to retake: cum Tarento amisso ... aliquot post annos Maximus id oppidum recepisset ... nunquam ego (Tarentum) recepissem, nisi tu perdidisses, Cic. de Or. 2, 67, 273; cf. id. Sen. 4, 11: Lavinium, Liv. 2, 39; so of other things: recipere suas res amissas, Liv. 3, 63: praeda omnis recepta est, id. 3, 3: signa, quae ademerant Parthi, Suet. Tib. 9: arma, Liv. 9, 11; Curt. 4, 12, 17: pectore in adverso totum cui comminus ensem Condidit assurgenti, et multā morte recepit, drew out again, = retraxit, Verg. A. 9, 348; so, sagittam ab alterā parte, Cels. 7, 5, 2: suos omnes incolumes receperunt (sc. ex oppido in castra), drew off, withdrew, = reduxerunt, Caes. B. G. 7, 12 fin.; so, milites defessos, id. B. C. 1, 45 fin.: exercitum, Liv. 10, 42: equitatum navibus ad se intra munitiones, Caes. B. C. 3, 58: illum ego ... medio ex hoste recepi, bore away, rescued, Verg. A. 6, 111.—
   b With se, to draw back, withdraw from or to any place, to betake one's self anywhere; in milit. lang., to retire, retreat: se ex eo loco, Plaut. Aul. 4, 8, 10; cf.: se e fano, id. Poen. 4, 1, 5: se ex opere, id. Men. 5, 3, 7: se ex hisce locis, Cic. Verr. 2, 4, 10, § 21: se e Siciliā, id. Brut. 92, 318: se ex fugā, Caes. B. G. 7, 20 fin.; id. B. C. 3, 102: se inde, id. B. G. 5, 15: se hinc, id. B. C. 1, 45 et saep.: recipe te, Plaut. Trin. 4, 3, 8: se, Cic. Off. 3, 10, 45 (just before, reverti); Caes. B. C. 3, 45 (coupled with loco excedere); 3, 46; cf.: sui recipiendi facultas, id. B. G. 3, 4 fin.; 6, 37; for which: se recipiendi spatium, Liv. 10, 28: recipe te ad erum, Plaut. Trin. 4, 3, 20: se ad dominum, id. ib. 4, 3, 1: se ad nos, Cic. Att. 4, 15, 2: se ad suos, Caes. B. G. 1, 46; 7, 82; id. B. C. 3, 38; 3, 50; 3, 52 fin.: se ad Caesarem (Allobroges, legati), id. B. G. 1, 11; 4, 38: se ad agmen, id. ib. 7, 13; id. B. C. 3, 75 fin.: se penitus ad extremos fines, id. B. G. 6, 10: se ad legionem, id. ib. 7, 50 fin.: se ad oppidum llerdam, id. B. C. 1, 45: se ad ordines suos, id. ib. 2, 41: se ad signa, id. B. G. 5, 34 fin.; id. B. C. 1, 43 fin.: se a pabulo ad stabulum, Plaut. Mil. 2, 3, 33: inde se in currus, Caes. B. G. 4, 33 fin.: se ex castris in oppidum, id. B. C. 2, 35: se in castra, id. B. G. 2. 11 fin.; 2, 24; 3, 6; 3, 26 fin.; 4, 15 et saep.: se in fines, id. ib. 4, 16: se in Galliam, id. ib. 4, 19 fin.: se in montem, id. ib. 1, 25: se in antiquas munitiones, id. B. C. 3, 54 fin.: se in silvas ad suos, id. B. G. 2, 19: se in castra ad urbem, id. B. C. 2, 25; 2, 26; cf.: se retro in castra, Liv. 23, 36; and with this cf.: sese retro in Bruttios, id. 23, 37; and so, se, with rursus, Plaut. Capt. 1, 2, 25; id. Pers. 4, 5, 6; id. Rud. 4, 6, 19; Caes. B. G. 5, 34 fin.; id. B. C. 2, 41 et saep.: se in novissimos, Liv. 7, 40: se intra munitiones, Caes. B. G. 5, 44; cf.: se intra montes, id. B. C. 1, 65: se per declive, id. ib. 3, 51: se sub murum, id. ib. 2, 14: se trans Rhenum, id. B. G. 6, 41: se Larissam versus, id. B. C. 3, 97: se domum ex hostibus, Plaut. Am. 2, 2, 52: se domum, id. ib. 2, 2, 31; id. Capt. 1, 2, 25; id. Aul. 2, 1, 55: se Adrumetum, Caes. B. C. 2, 23: se Hispalim, id. ib. 2, 20: se Dyrrhachium ad Pompeium, id. ib. 3, 9 fin.: se illuc, Plaut. Most. 3, 1, 10; id. Merc. 5, 2, 40; id. Ps. 3, 1, 23 al.; cf.: se huc esum ad praesepim suam, id. Curc. 2, 1, 13: se eo, Caes. B. G. 1, 25 et saep. — In the same meaning, without se: neque sepulcrum, quo recipiat, habeat portum corporis, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 107 (Trag. v. 415 Vahl.); cf. of a military retreat: si quo erat longius prodeundum aut celerius recipiendum, Caes. B. G. 1, 48 fin.; so without se after the verbum finitum several times in Plaut.: rursum in portum recipimus, Plaut. Bacch. 2, 3, 60: dum recipis, id. Rud. 3, 6, 42: actutum face recipias, id. Merc. 2, 4, 30. —
   2    Transf.
   (a)    In business lang., to keep back, retain, reserve (cf. Gell. 17, 6, 6): posticulum hoc recepit, quom aedis vendidit, Plaut. Trin. 1, 2, 157; so in a sale, Crassus ap. Cic. de Or. 2, 55, 226; Cic. Top. 26, 100; Dig. 19, 1, 53; 8, 4, 10: mulier magnam dotem dat et magnam pecuniam recipit, Cato ap. Gell. 17, 6, 8. — With object-clause, Cato, R. R. 149, 2. — With dat.: aqua, itinere, actu domini usioni recipitur, Cato, R. R. 149, 2.—
   (b)    To restore (late Lat.): urbem munitissimam, to fortify anew, Amm. 16, 3, 2. —
   B Trop., to get back, bring back; to receive again, regain, recover: ut antiquam frequentiam recipere vastam ac desertam bellis urbem paterentur, Liv. 24, 3: jus, Quint. 5, 10, 118: et totidem, quot dixit, verba recepit, got back, Ov. M. 3, 384: quam (vitam) postquam recepi, received again, id. ib. 15, 535: anhelitum, to recover one's breath, Plaut. Ep. 2, 2, 21; id. Merc. 3, 4, 16; cf. spiritum, Quint. 11, 3, 55: animam, Ter. Ad. 3, 2, 26; Quint. 6, prooem. § 13: a tanto pavore recipere animos, Liv. 21, 5, 16 Weissenb.: a pavore animum, id. 2, 50, 10: e pavore recepto animo, id. 44, 10, 1; for which: animos ex pavore, id. 21, 5 fin.: recepto animo, Curt. 6, 9, 2; 9, 5, 29: animum vultumque, Ov. F. 4, 615: mente receptā, Hor. Ep. 2, 2, 104: (vocem) ab acutissimo sono usque ad gravissimum sonum recipere, to bring it back, Cic. de Or. 1, 59, 251. — In zeugma (cf. I. A. supra): arma et animos, Curt. 4, 12, 17.—
   b With se.
   (a)    To betake one's self, withdraw, retire from or to any place: ad ingenium vetus versutum te recipis tuum, Plaut. As. 2, 1, 7: ad frugem bonam, Cic. Cael. 12, 28: ad reliquam cogitationem belli, Caes. B. C. 3, 17 fin.: se a voluptatibus in otium, Plin. Pan. 82, 8: se in principem, to resume his princely air, id. ib. 76, 5.— More freq.,
   (b)    To recover, to collect one's self: difficulter se recipiunt, regain strength, Varr. R. R. 2, 5, 17: quae cum intuerer stupens, ut me recepi, Quis hic, inquam, etc., Cic. Rep. 6, 18, 18: nullum spatium respirandi recipiendique se dedit, Liv. 10, 28: se ex terrore ac fugā, Caes. B. G. 2, 12: se ex timore, id. ib. 4, 34: se ex fugā, id. ib. 4, 27: nondum totā me mente recepi, Ov. M. 5, 275.
II (Acc. to re, I. b.) To take to one's self, admit, accept, receive; constr. with the simple acc., with ad, or in and acc., in and abl., with simple abl., with a local acc.
   A Lit.
   (a)    With simple acc.: quos homines quondam Laurentis terra recepit, Enn. ap. Prisc. p 762 P. (Ann. v. 35 Vahl.): (ego) excludor, ille recipitur, Ter. Eun. 1, 2, 79: aliquem, Cic. Off. 3, 11, 48: hic nulla munitio est, quae perterritos recipiat, Caes. B. G. 6, 39; cf.: hos tutissimus portus recipiebat, id. B. C. 3, 27; 1, 15; cf. id. ib. 3, 11 fin.; 3, 35: eum Jugurtha accuratissime recepit, Sall. J. 16, 3: neque quisquam aut expulsus invidiosius aut receptus est laetius, Vell. 2, 45, 3; Quint. 7, 1, 14; 9, 2, 89: nisi nos vicina Trivici Villa recepisset, Hor. S. 1, 5, 80 et saep.: quisnam istic fluvius est, quem non recipiat mare? Plaut. Curc. 1, 1, 86; cf. Caes. B. G. 4, 10; and: (Peneus) accipit amnem Orcon nec recipit, i. e. does not take it to itself, does not mingle with it, Plin. 4, 8, 15, § 31: equus frenum recepit, received, submitted to, Hor. Ep. 1, 10, 36: necesse erat, ab latere aperto tela recipi, Caes. B. G. 5, 35. —
   (b)    With ad: recipe me ad te, Plaut. Cist. 3, 9; id. Am. 3, 2, 11; id. Rud. 2, 3, 20; id. Ps. 3, 6, 6; Ter. Heaut. 3, 3, 6; Suet. Caes. 63: aliquem ad epulas, Cic. Top. 5, 25; cf.: ad lusum, Suet. Ner. 11. —
   (g)    With in and acc.: recipe me in tectum, Plaut. Rud. 2, 7, 16: concubinam in aedes, id. Mil. 4, 3, 3: nos in custodiam tuam, id. Rud. 3, 3, 34: Tarquinium in civitatem, Cic. Rep. 2, 20, 35; id. Balb. 13, 31; Liv. 2, 5; Hor. Ep. 2, 1, 6: aliquem in ordinem senatorium, Cic. Phil. 7, 5, 15: aliquem in fidem, id. Fam. 13, 19, 2; id. Att. 15, 14, 3; Caes. B. G. 2, 15; 4, 22: aliquem in civitatem, Cic. Balb. 12, 29: aliquem in caelum, id. N. D. 3, 15, 39: aliquem in deditionem, Caes. B. G. 3, 21 fin.; Liv. 8, 13; Suet. Calig. 14 al.: aliquem in jus dicionemque, Liv. 21, 61: aliquem in amicitiam, Sall. J. 14, 5; 5, 4 Kritz N. cr.: aliquam in matrimonium, Suet. Caes. 50; Just. 9, 5, 9 et saep. —
   (d)    With in and abl. (rare and in purely local relations; v. Kritz ad Sall. J. 5, 4): aliquem in loco, Plaut. Stich. 5, 4, 3: loricati in equis recipiuntur, Auct. B. Hisp. 4, 2: sidera in caelo recepta, Ov. M. 2, 529 (but in Liv. 24, 32, 6, the correct read. is tuto Hexapylo, without in; v. Weissenb. ad h. l.). — (ε) With simple abl. (mostly in purely local relations): ut tuo recipias tecto servesque nos, Plaut. Rud. 1, 5, 18; so, aliquem tecto, Caes. B. G. 7, 66 fin.: exercitum tectis ac sedibus suis, Cic. Agr. 2, 33, 90: aliquem suis urbibus, id. Fl. 25, 61: aliquem civitate, id. Balb. 14, 32: aliquem finibus suis, Caes. B. G. 6, 6; 7, 20 fin.: aliquem oppido ac portu, id. B. C. 3, 12; 3, 102 fin.: aliquem moenibus, Sall. J. 28, 2: Romulus caelo receptus, Quint. 3, 7, 5: receptus Terra Neptunus, Hor. A. P. 63 et saep. — (ζ) With local acc.: me Acheruntem recipere Orcus noluit, Plaut. Most. 2, 2, 68: aliquem domum suam, Cic. Arch. 3, 5; cf.: aliquem domum ad se hospitio, Caes. B. C. 2, 20.— (η) Absol.: plerosque hi, qui receperant, celant, Caes. B. C. 1, 76.—
   2    Transf.
   a In business lang., to take in, receive as the proceeds of any thing: dena milia sestertia ex melle, Varr. R. R. 3, 16, 11: pecuniam ex novis vectigalibus, Cic. Agr. 2, 23, 62: pecunia, quae recipi potest, id. ib. 2, 18, 47. —
   b In gladiator's lang.: recipe ferrum, receive your death-blow, the cry of the people to a vanquished gladiator whom they were not inclined to spare, Cic. Sest. 37, 80; id. Tusc. 2, 17, 41 Kühn.; Sen. Tranq. 11, 1; for which: totum telum corpore, Cic. Rosc. Am. 12, 33; and: ense recepto, Luc. 2, 194 Corte.—
   c Milit. t. t., to seize, capture, take possession of, occupy: mittit in Siciliam Curionem pro praetore cum legionibus duo; eundem, cum Siciliam recepisset, etc., Caes. B. C. 1, 30: Praeneste non vi, sed per deditionem receptum est, Liv. 6, 29: Aegyptum sine certamine, Just. 11, 11, 1: eo oppido recepto, Caes. B. G. 7, 13 fin.: civitatem, id. ib. 6, 8; 7, 90; id. B. C. 1, 12; 1, 16; 1, 30; 3, 16: Aetoliam, id. ib. 3, 55: rempublicam armis, Sall. C. 11, 4: Alciden terra recepta vocat, the subjugated earth, Prop. 5, 9, 38. —
   d In the later medical lang., of medicines, to receive, i. e. be compounded of various ingredients: antidotos recipit haec: stoechados, marrubii, etc., Scrib. Comp. 106; so id. ib. 27; 28; 37; 52 al. (hence the mod. Lat. receptum, receipt, and recipe).—
   B Trop.
   1    To take to or upon one's self, to assume; to receive, accept, admit, allow, ἐνδέχομαι: non edepol istaec tua dicta nunc in aures recipio, Plaut. Cist. 2, 1, 34; cf. Quint. 11, 1, 91: jusjurandum, id. 5, 6, 1; 3; cf. id. 7, 1, 24: in semet ipsum religionem recipere, to draw upon one's self, Liv. 10, 40: quae legibus cauta sunt, quae persuasione in mores recepta sunt, admitted, Quint. 5, 10, 13; cf. id. 10, 7, 15: antiquitas recepit fabulas… haec aetas autem respuit, Cic. Rep. 2, 10; cf. Quint. 6, 4, 19: nec inconstantiam virtus recipit nec varietatem natura patitur, Cic. Rep. 3, 11, 18; cf. Vell. 2, 130, 3: non recipit istam Conjunctionem honestas, Cic. Off. 3, 33, 119: assentatio nocere nemini potest, nisi ei, qui eam recipit atque eă delectatur, id. Lael. 26, 97: timor misericordiam non recipit, Caes. B. G. 7, 26: casus recipere (res), to admit, be liable to, id. B. C. 1, 78; so, aliquem casum (res), id. ib. 3, 51: re jam non ultra recipiente cunctationem, Liv. 29, 24; Vell. 2, 52, 3: sed hoc distinctionem recipit, Just. Inst. 1, 12 pr.: si recipiatur poëtica fabulositas, Plin. 7, 28, 29, § 101: in hoc genere prorsus recipio hanc brevem annotationem, Quint. 10, 7, 31; cf. id. 8, 3, 31: nos necessarios maxime atque in usum receptos (tropos) exequemur, id. 8, 6, 2; cf. id. 8, 6, 32; 5, 11, 20; 11, 3, 104; so with a subj.-clause, id. 1, 3, 14; 6, 3, 103; Plin. 28, 2, 5, § 24 al.—
   (b)    Of opinions, etc., to adopt, embrace (late Lat.): alicujus sententiam, Sulp. Sev. Chron. 2, 39, 1: opinionem, id. Dial. 1, 17, 5.—
   2    In partic.
   a To take upon one's self, undertake, accept the performance of a task consigned or intrusted to one (whereas suscipio denotes, in gen., the voluntary undertaking of any action; cf.: spondeo, stipulor, polliceor): recepi causam Siciliae ... ego tamen hoc onere suscepto et receptā causā Siciliensi amplexus animo sum aliquanto amplius. Suscepi enim causam totius ordinis, etc., Cic. Verr. 2, 2, 1, § 1: in hoc judicio mihi Siculorum causam receptam, populi Romani susceptam esse videor, id. Div. in Caecil. 8, 26; and: in quo est illa magna offensio vel neglegentiae susceptis rebus vel perfidiae receptis, id. de Or. 2, 24, 101; cf. also Quint. 12, 1, 39: verebamini, ne non id facerem, quod recepissem semel? Ter. Phorm. 5, 7, 9: causam Sex. Roscii, Cic. Rosc. Am. 1, 2: mandatum, id. ib. 38, 112: officium, id. Verr. 2, 5, 71, § 183: curam ad se, Suet. Tit. 6.—
   b To take an obligation upon one's self, to pledge one's self, pass one's word, be surety for a thing, to warrant, promise, engage a thing to any one, = ἀναδέχομαι (a favorite word of Cic., esp. in his Epistles): Pe. Tute unus si recipere hoc ad te dicis ... Pa. Dico et recipio Ad me, Plaut. Mil. 2, 2, 74; cf.: ad me recipio: Faciet, Ter. Heaut. 5, 5, 12: promitto in meque recipio, fore eum, etc., Cic. Fam. 13, 10, 3; cf.: spondeo in meque recipio eos esse, etc., id. ib. 13, 17, 3.—With obj.-clause: promitto, recipio, spondeo, C. Caesarem talem semper fore civem, qualis hodie sit, Cic. Phil. 5, 18, 51; so with hoc, id. Fam. 13, 50, 2 (with spondeo); 6, 12, 3; 13, 41, 2 (with confirmo); id. Att. 5, 13, 2; Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 4; Liv. 7, 14 Drak.; 33, 13 fin.: pro Cassio et te, si quid me velitis recipere, recipiam, Cic. Fam. 11, 1, 4. — With de: de aestate polliceris vel potius recipis, Cic. Att. 13, 1, 2; Liv. 40, 35; cf. also: sed fidem recepisse sibi et ipsum et Appium de me, had given him a solemn assurance, Cic. Att. 2, 22, 2.— With dat. (after the analogy of promitto, polliceor, spondeo): ea, quae tibi promitto ac recipio, Cic. Fam. 5, 8, 5; cf.: omnia ei et petenti recepi et ultro pollicitus sum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 1; 7, 1: mihi, id. ib. 10, 13, 3; Caes. B. C. 3, 82 fin.: quid sibi is de me recepisset, in memoriam redegit, Cic. Fam. 1, 9, 9.—With dat. and obj.-clause: mihi in Cumano diligentissime se, ut annui essemus, defensurum receperat, Cic. Att. 5, 17, 5; so, id. Fam. 6, 12, 3 Manut. (with confirmare); 13, 72, 1; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17, 1; Caes. B. C. 3, 17; Suet. Caes. 23 fin.—
   c In jurid. lang.: recipere nomen, of the prætor, to receive or entertain a charge against one, Cic. Verr. 2, 2, 38, § 94; 2, 2, 42, § 102; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 2; Val. Max. 3, 7, 9; for which: recipere reum, Tac. A. 2, 74 fin.; 4, 21: aliquem inter reos, id. ib. 3, 70; 13, 10. —Hence,
   A rĕceptus, a, um, P. a. (acc. to II. B. 1.), received, usual, current, customary (post-class. and very rare): auctoritas receptior, Tert. adv. Marc. 4, 5: scriptores receptissimi, Sol. praef.—
   B rĕceptum, i, n. subst. (acc. to II. B. 2. b.), an engagement, obligation, guaranty: satis est factum Siculis, satis promisso nostro ac recepto, Cic. Verr. 2, 5, 53, § 139; cf.: promissum et receptum intervertit, id. Phil. 2, 32, 79.

Latin > French (Gaffiot 2016)

rĕcĭpĭō,⁶ cēpī, ceptum, ĕre (re et capio), tr.
    I re = en arrière :
1 tirer en arrière à soi, retirer, ramener : ensem recepit Virg. En. 9, 348, il retira son épée [enfoncée dans la poitrine de l’adversaire] ; suos omnes incolumes receperunt Cæs. G. 7, 12, 6, ils ramenèrent tous leurs soldats sains et saufs, cf. Cæs. C. 1, 45, 8 ; 3, 58, 2 ; Liv. 10, 42, 1 ; Virg. En. 6, 111 || se recipere, faire retraite, faire retour : recepi me Cic. Br. 316, j’effectuai mon retour ; se ex his locis, e Sicilia Cic. Verr. 2, 4, 21 ; Br. 318, revenir de ces lieux, de Sicile ; recipe te ad nos Cic. Att. 4, 15, 2, reviens vers nous ; [milit.] se rallier : Cæs. G. 3, 4, 4 ; se replier, battre en retraite : se in castra Cæs. G. 5, 50, 5, se replier dans le camp, cf. Cæs. G. 2, 11, 6 ; 2, 24, 1 ; 7, 80, 9, etc.; se ad eos Cæs. G. 1, 48, 5, se replier vers eux, cf. Cæs. G. 1, 46, 2 ; 7, 82, 3, etc. ; se ex castris in oppidum Cæs. C. 2, 35, 5, se replier du camp dans la ville ; recipere abst sans le réfléchi] : in portum recipimus Pl. Bacch. 294, nous rentrons dans le port, cf. Pl. Rud. 880 ; Merc. 498 ; [au gérondif dans Cæs.] battre en retraite : si quo erat celerius recipiendum Cæs. G. 1, 48, 7, s’il fallait faire qq. part une prompte retraite ; signo recipiendi dato Cæs. G. 7, 52, 1, le signal de la retraite ayant été donné, cf. C. 3, 46, 5
2 [en part.] a) spiritum recipere Quint. 11, 3, 55, ramener son souffle après l’expiration, reprendre son souffle, cf. Quint. 11, 3, 53 ; vocem ab acutissimo sono usque ad gravissimum sonum Cic. de Or. 1, 251, ramener (faire redescendre) la voix du ton le plus aigu au ton le plus grave ; b) [fig.] ad frugem bonam se recipere Cic. Cæl. 28, revenir à de bons principes, cf. Cæs. C. 3, 17, 6 ; se in principem Plin. Min. Pan. 76, 5, reprendre le rôle de prince ; c) garder par devers soi, se réserver, retenir [dans une vente] : Pl. Trin. 194 ; Crass. d. Cic. de Or. 2, 226 ; Cic. Top. 100 ; Gell. 17, 6, 8 ; domino pascere recipitur Cato Agr. 149, 2, le maître se réserve le droit de faire paître ; aqua, itinere domini usioni recipitur Cato Agr. 149, 2, réserve est faite pour l’usage du maître en ce qui concerne l’eau, le passage = le maître réserve pour son usage...
    II re = en retour, de nouveau,
1 prendre en retour de ce que l’on a donné, reprendre ce que l’on a perdu, etc. : dandis recipiendisque meritis Cic. Læl. 26, en rendant et en recevant en retour des services ; oppidum recipere Cic. CM 11, reprendre une ville ; libertas recepta Cic. Fin. 2, 66, la liberté recouvrée ; recepta ab hostibus Hispania Liv. 29, 20, 2, l’Espagne ayant été reprise aux ennemis, reconquise sur les ennemis
2 [fig.] animam Ter. Ad. 324, reprendre son souffle, sa respiration ; a pavore, e pavore animum Liv. 2, 50, 10 ; 44, 10, 1, se remettre d’une alarme ; animum Liv. 2, 20, 11, reprendre courage ; mente recepta Hor. Ep. 2, 2, 104, le bon sens étant recouvré || se recipere, se reprendre, se ressaisir : Cic. Rep. 6, 18 ; Liv. 10, 28 ; ex timore se Cæs. G. 4, 34, 1, se remettre d’une frayeur ; se ex fuga Cæs. G. 4, 27, 1, se ressaisir après une fuite.
    III sens de la particule effacé :
1 recevoir, accepter, accueillir : ferrum Cic. Sest. 80, accepter le coup mortel, s’offrir au coup mortel [quand le peuple ne voulait pas faire grâce au gladiateur vaincu, il lui criait recipe ferrum ], cf. Cic. Tusc. 2, 41 ; Amer. 33 ; Sen. Tranq. 11, 1 || Mosa, parte quadam ex Rheno recepta Cæs. G. 4, 10, 1, la Meuse, ayant reçu une partie dérivée du Rhin || aliquem Cic. Off. 3, 48, recevoir qqn ; aliquem in familiaritatem Cic. Phil. 2, 78, recevoir qqn dans son intimité ; in fidem Cic. Fam. 13, 19, 2, prendre sous sa protection ; in deditionem Cæs. G. 3, 21, 3, recevoir la soumission de qqn ; aliquem ad epulas Cic. Top. 25, recevoir qqn à dîner || aliquem civitate ou in civitatem recipere Cic. Balbo 32 ; 29, recevoir qqn au rang des citoyens, accorder le droit de cité à qqn ; oppido ou in oppidum Cæs. G. 7, 78, 3 ; 7, 71, 8, recevoir dans une ville ; suis finibus, intra fines suos Cæs. G. 6, 6, 3 ; 1, 32, 5, recevoir dans son pays, sur son territoire, à l’intérieur de son territoire ; tecto Cæs. G. 7, 66, 7, recevoir sous son toit ; domum ad se hospitio Cæs. C. 2, 20, 5, recevoir chez soi à titre d’hôte ; [avec supin] senem sessum Cic. CM 63, faire asseoir à côté de soi un vieillard
2 prendre possession de, recevoir la soumission de : civitatem Cæs. G. 6, 8, 7, recevoir la soumission d’un peuple, cf. Cæs. G. 7, 89, 1 ; eo oppido recepto Cæs. G. 7, 13, 3, cette ville une fois en sa possession ; armis recepta re publica Sall. C. 11, 4, s’étant emparé par les armes du gouvernement
3 retirer de l’argent d’un produit : Varro R. 3, 16, 11 ; pecuniam ex novis vectigalibus Cic. Agr. 2, 62, tirer de l’argent de nouveaux impôts
4 [fig.] recevoir, admettre, accueillir : fabulas Cic. Rep. 2, 19, admettre des fables ; assentationem Cic. Læl. 97, accueillir la flatterie ; inconstantiam virtus non recipit Cic. Rep. 3, 18, la vertu n’admet pas l’instabilité ; Cæs. G. 7, 26, 4 ; non recipere ut Sen. Ep. 82, 17, ne pas admettre que || plures rem posse casus recipere intellegebant Cæs. C. 1, 78, ils comprenaient que l’affaire pouvait donner lieu à un assez grand nombre d’accidents ; quæ res tamen fortasse aliquem reciperet casum Cæs. C. 3, 51, 5, initiative qui peut-être pourtant aurait donné lieu à qq. heureux événement || causam Cic. Br. 207, accepter de se charger d’une cause, cf. Cic. Verr. 2, 2, 1 ; Amer. 2, etc. ; officium Cic. Verr. 2, 5, 183, accepter une tâche, une mission ; susceptis rebus, receptis Cic. de Or. 2, 101, quand on s’est chargé d’une affaire, quand on l’a acceptée
5 prendre sur soi de, se charger de, s’engager à, promettre : a) aliquid ad se Pl. Mil. 230, se charger de qqch. ; promitto in meque recipio... Cic. Fam. 13, 10, 3, je promets et je garantis que..., cf. Cic. Fam. 13, 17, 3 ; b) aliquid pro aliquo recipere Cic. Fam. 11, 1, 4, s’engager à qqch. pour qqn ; aliquid alicui de aliquo Cic. Fam. 1, 9, 9, promettre qqch. à qqn au sujet de qqn, cf. Cic. Att. 2, 22, 2 ; de æstate polliceris, vel potius recipis Cic. Att. 13, 1, 2, tu promets ou plutôt tu réponds que ce sera pour cet été ; c) alicui et inf. fut., promettre à qqn de, que : Cic. Att. 5, 17, 5 ; Fam. 6, 12, 3 ; 13, 72, 1
6 [justice] recevoir [en parl. du préteur] : nomen Cic. Verr. 2, 2, 94, recevoir le nom d’une personne qu’on accuse [contraire deferre nomen ] = recevoir une accusation, la déclarer recevable, cf. Cic. Verr. 2, 2, 102 ; Cæl. d. Cic. Fam. 8, 8, 2 || reum recipere aliquem ou inter reos Tac. Ann. 4, 21 ; 3, 70, recevoir, retenir une accusation contre qqn. fut. arch. recipie = recipiam Cat. d. Fest. 286, 21 ; recepso = recepero Catul. 44, 19.

Latin > German (Georges)

recipio, cēpī, ceptum, ere (re u. capio), I) zurücknehmen, A) = zurückziehen, -holen, -bringen u. dgl., 1) eig.: a) lebl. Obj.: ensem, wieder herausziehen, Verg.: u. so sagittam ex altera parte, Cels. – spiritum, zurück-, einziehen, Quint. – ad limina gressum, sich zurückbegeben zu usw., Verg. – b) persönl. Objj.: alqm medio ex hoste, zurück, herausholen, Verg. Aen. 6, 111. – bes. als milit. t. t., Truppen zurückziehen, zurückgehen lassen, milites defessos, Caes.: exercitum, Liv.: equitatum navibus ad se intra munitiones, Caes. – u. refl., se recipere u. (bei Enn. u. Plaut.) bl. recipere, sich zurückziehen, sich zurück-, nach Hause usw. begeben, zurückkehren, zurückgehen, zurückweichen (Ggstz. procedere), sowohl übh., Plaut. u. Cic.: se ex alqo loco, Plaut. u. Cic.: se ad alqm, Plaut. u. Cic.: se a pabulo in stabulum (v. Rindvieh), Plaut.: se a cena in lecticulam, Suet.: se domum, Plaut. u. Caes.: r. in portum, Plaut.; insbes. als milit. t. t., se hinc, se inde, se ex alqo loco, se ad od. in alqm locum, se alqo ad alqm, Caes., Liv. u.a.: se sub murum, Caes.: se intra munitiones, Caes.: recipi inter principia legionum, Veget. mil. – 2) übtr.: a) übh.: vocem ab acutissimo sono usque ad gravissimum sonum, Cic. – refl., se rec., sich zurückziehen, -wenden, se ad ingenium vetus suum, Plaut.: se ad bonam frugem, Cic.: se ad reliquam cogitationem belli, Caes.: se a voluptatibus in otium, Plin. pan.: se in principem, wieder die Herrenmiene (stolze Fürstenmiene) annehmen, Plin. pan. – b) als t. t. der Geschäftssprache, etw. beim Verkaufe usw. zurückbehalten = sich vorbehalten (vgl. Gell. 17, 6, 6), posticulum, Plaut.: ruta caesa, Cic.: recipitur mit folg. Infin., pascere, Cato: mit Dat., sibi alqd, Cic.: aqua domini usioni recipitur, Cato. – c) aus der Hand, -Gewalt des Feindes gleichs. zurückführen, -holen, retten, befreien, alqm ex hostibus, ex servitute, Liv.: recepti aliquot cives sociique, qui in hostium potestate fuerant, Liv.: corpus saeva de morte receptum, Val. Flacc.
B) zurücknehmen = wiedernehmen, zurückbekommen, -erhalten, wieder bekommen, -erhalten (Ggstz. dare, credere, tradere, perdere, amitiere), 1) eig.: r. merita (Ggstz. dare m.), Cic.: quod recipis (Ggstz. quod [[[mutuum]]] das), Mart.: r. centum talenta (Ggstz. credere c. t.). Quint.: r. arma (Ggstz. tradere a.), Liv.: r. obsides, Caes.: quem moriturum miserat militem victorem recipit, Vell.: totidem, quot dixit, verba recepit (durchs Echo), Ov. – u. so durch Vertrag, Übergabe, Eroberung wiedererlangen, wieder an sich bringen (vgl. Fabri Liv. 23, 11, 7), r. Tarentum (Ggstz. Tarentum perdere, amittere), Cic.: quasdam civitates extra Macedoniam, Liv.: suas res amissas, Liv. – und Weggelegtes wieder an sich nehmen, wieder aufnehmen, r. arma (Ggstz. deponere), Curt. – u. wieder im Staate aufnehmen, reges, Liv.: Ciceronem (Ggstz. expellere C.), Vell. – 2) übtr., wieder bekommen, wieder zu etwas kommen, antiquam frequentiam (v. einer Stadt), Liv.: vitam herbis fortibus, Ov. – vires corporis, Curt.: anhelitum, wieder Atem schöpfen, -holen, Plaut.: recipere animam, Ter. u. Quint.: spiritum, Flor.: paulatim spiritum ac vocem, Curt.: u. r. animum, teils physisch zur Besinnung kommen, von Ohnmächtigen (Ggstz. linqui animo), teils u. gew. geistig, r. animum (animos), wieder Mut bekommen, sich erholen, a od. ex pavore, Liv. – refl. se rec., sich erholen sowohl körperl., se difficulter, v. Tieren, Varro r. r. 2, 5, 17, als bes. geistig, vom Staunen, Schreck usw. sich erholen, sich sammeln, Cic. u.a.: se ex terrore, ex timore, ex fuga, Caes.: nondum totā me mente recepi, Ov.
II) etw. entgegennehmen, aufnehmen, an sich nehmen, 1) eig.: a) übh. an od. in sich aufnehmen, recepi litteras tuas, habe entgegengenommen (= empfangen), Plin. ep. – ferrum, gladium, das Mordwerkzeug in die Brust aufnehmen, den Todesstreich empfangen (als t. t. der Fechtersprache), Cic. und Sen. (s. Gronov Sen. ep. 7, 5): u. so totum telum corpore, Cic.: ense recepto, Lucan.: und ähnlich necesse erat ab latere aperto tela recipi, man von den G. getroffen wurde, Caes. – receptus intra os (in den Mund genommen) sedat sitim (v. einem Steine), Solin.: u. so intra os receptus liquescit, Solin. – v. Tieren, frenum, den Z. annehmen, sich gefallen lassen, Hor. ep. 1, 10, 36. – v. Gewässern, fluvium (v. Meere), Plaut.: Mosa parte quadam ex Rheno recepta, quae etc., sich vereinigend mit einem Teile des Rh., der usw., Caes. – v. Arzneimitteln, die und die Stoffe in sich aufnehmen, mit dem und dem versetzt werden, tantum mellis, quantum etc., Scrib. Larg. – v. Wunden, vulnera cicatricem vix recipiunt, setzen an, Cels. 4, 16 (9). – b) bei sich, in eine Örtl. aufnehmen (Ggstz. alqm excludere), α) m. bl. Acc., von Pers., Xerxen, Cic.: alqm libentissimo animo, Caes. – v. Örtl., perterritos (von Schanzen), Caes.: hos (v. Hafen), Caes.: nisi nos vicina villa recepisset, Hor. – β) m. ad u. Akk.: alqm ad se, Komik. u. Suet.: alqm ad epulas, Cic. – γ) m. in u. Akk.: alqm in aedes, Plaut.: alqm in civitatem, Cic. – im Passiv m. in u. Abl., recipi in loco, Plaut.: in equis, Auct. b. Hisp.: in parte tori recepta, Ov. – δ) m. inter u. Akk.: alqm inter suos, Curt. 4, 6 (27), 15. – ε) mit intra u. Akk., quos intra Syracusanam insulam recepit, Cic. Verr. 4, 144. – ζ) m. bl. Abl.: alqm tecto, Caes., tectis ac sedibus suis, Cic.: moenibus, Sall.: receptus terrā Neptunus, Hor.: recipi equis, auf die Pf. genommen werden, Auct. b. Hisp. 4, 2: eo (sc. myoparone) receptus, an Bord genommen, Auct. b. Alex. 46, 7. – η) m. Orts-Acc.: alqm Acheruntem, Plaut.: alqm domum suam, Cic., domum ad se hospitio, Caes. – θ) mit 1. Supin.: senem sessum, Cic. de sen. 63: intra ianuam comisatum fratrem, Liv. 40, 10, 4. – ι) absol.: qui receperant, Caes. b. c. 1, 76, 4: u. bl. recipi, an Bord genommen werden, Caes. b. c. 2, 44, 1 (vgl. oben no. ζ). – c) in Besitz nehmen, erobern, oppidum, civitatem, Caes.: rem publicam armis, Sall.: Rhodum, Aegyptum Ciliciamque sine certamine, Iustin.: Alciden terra recepta vocat, die eroberte, errungene E., Prop. – d) als t. t. der Geschäftsspr., irgendeinen Ertrag von etwas einnehmen, erhalten, dena milia Hs ex molle, Varro: pecuniam ex novis vectigalibus, Cic. – 2) übtr.: a) übh. aufnehmen, auf sich nehmen, ista dicta in aures, Plaut.: iusiurandum oblatum, Quint.: r. in se religionem, auf sich laden, Liv. – b) in einen Stand, Verhältnis usw. aufnehmen, alqm in ordinem senatorium, Cic.: alqm in numerum deorum od. amicorum, Curt.: alqm in fidem, Cic. u.a.; vgl. recepti (sc. in fidem) Cherusci, Vell.: r. alqm in deditionem, Caes. u.a., in ius dicionemque, Liv.: alqm in parem iuris libertatisque condicionem, Caes.: alqm in id fastigium, zu dieser Würde zulassen, Curt.: alqm in amcitiam, Sall.: Cyri filiam in matrimonium, Iustin. – alqd in mores, Quint.: in usum recepti (tropi), in den Gebrauch aufgenommene, gebräuchliche, Quint.: u. so sequi maxime recepta, sich nach dem Gebräuchlichsten richten, Quint. – tres recepti scriptores iamborum, in den Kanon (unter die Klassiker) aufgenommene, Quint. 10, 1, 59. – c) annehmen, gestatten, gutheißen, zulassen (Ggstz. respuere, aspernari u. dgl.), antiquitas recepit fabulas, haec aetas autem respuit, Cic.: assentatio nocere nemini potest, nisi ei, qui eam recipit atque eā delectatur, Cic.: nullam excusationem receperunt, Sen. – v. lebl. Subjj., nec inconstantiam virtus recipit nec varietatem natura patitur, Cic.: timor misericordiam non recipit Caes.: re iam non ultra recipiente cunctationem, Liv.: plures rem posse casus recipere, Caes. – d) eine angebotene, übertragene Tätigkeit auf sich nehmen, annehmen (dagegen suscipere übh. eine Tätigkeit übernehmen; vgl. Ellendt Cic. de or. 2, 101), ego in hoc iudicio mihi Siculorum causam receptam, populi Romani susceptam esse arbitror,Cic.: u. so r. mandatum, r. officium, Cic.: curam prope omnium officiorum ad se, Suet. – e) irgendeine Verpflichtung auf sich nehmen, sich zu etw. verpflichten, sich anheischigmachen, etwas verbürgen (garantieren), einem etwas versprechen, zusagen (auch, analog dem promitto, m. Dat. pers.), r. hoc ad te, Plaut.: ea quae tibi promitto ac recipio, Cic.: omnia ei et petenti recepi et ultro pollicitus sum, Planc. in Cic. ep. – m. folg. Acc. u. Infin., facturum, quod milites vellent, se recepit, Liv.: mihi se defensurum receperat, Cic.: promitto in meque recipio, fore eum tibi et voluptati et usui, Cic.: spondeo in meque recipio, eos esse M'. Curii mores, Cic.: promitto, recipio, spondeo, C. Caesarem talem semper fore civem, qualis hodie sit, Cic. – m. pro u. Abl., pro Cassio, si quid me velitis, recipiam, Cic. – m. de u. Abl., de aestate polliceris vel potius recipis, Cic.: neque de fide barbarorum quicquam recipere aut affirmare potes, Liv.: fidem recepisse sibi et ipsum et Appium de me, haben ihm die heilige Versicherung gegeben, Cic.: quid sibi is de me recepisset, Cic. – absol., ad me recipio, ich nehme es auf mich, Ter. heaut. 1056: u. so bl. recipio, Plaut. mil. 230. – Partiz. subst., receptum, ī, n., die übernommene Verpflichtung, die Garantie, verb. promissum et receptum, Cic. Phil. 2, 79: promissum nostrum ac receptum, Cic. Verr. 5, 139. – f) als jurist. t. t. r. nomen, vom Prätor, die Klage gegen jmd. annehmen, zulassen (Ggstz. deferre nomen, vom Kläger), r. nomen, Cic., nomina (mehrerer), Liv.: u. dafür nachaug. r. cognitionem, Plin. ep., cognitionem falsi testamenti, die Klage wegen f. T. Suet.: reum, Tac.: alqm inter reos, Tac. – / Apok. Futur. recipie (= recipiam), Cato bei Fest. 286 (b), 21: archaist. Fut. exact. recepso, Catull. 44, 19.

Latin > Chinese

recipio, is, cepi, ceptum, cipere. 3. (capio.) :: 再取。挽回。接受。受。承當。保。應承。— urbem 挽回城。— se 醒悟。收斂心。— se in principem 再握王權。— se in ingenium suum 復從本性。— eum in gratiam 與彼和睦。— se ad alium 投奔到人處。— se Romam 避到羅瑪城。— nomen ejus 收吿彼之帖宇。— se ad frugem 悛改。醒悟己非。— aliquid 留一物而不去手。— in se 承當此事。— cunctationem 准延日。— medio ex hoste eum 從仇敵中救彼。Ut mihi coram recepisti 照汝於前所應承。Non pirum recipit quercus 以犁接橡不可也。Medicamentum recipit haec 以此等材配此藥。