νέος

English (LSJ)

νέα, Ion. νέη, νέον; Ion. νεῖος (q.v.): [fem. νέας as monosyll., A.Th.327 (lyr.); contr. fem.

   A νῆ Xenoph.42 (= Ar.Fr.9), Eugaeon (?) 1]:    1 young, youthful (of children, youths, and of men at least as old as 30, v. X.Mem.1.2.35), ν. πάϊς Od.4.665; κοῦροι ν. Il.13.95; ν. ἀνήρ 23.589: alone, νέοι youths, 1.463, Hes.Sc.281, etc.: later mostly with Art., οἱ νέοι Ar.Nu.1059, etc.: prov., ὁ ν. ἔσται ν. 'boys will be boys', Lib.Ep.910.3; οἱ ν., corporately organized, SIG831.8 (Pergam., ii A.D.), etc.; opp. ἔφηβοι, παῖδες, ib.589.38 (Magn.Mae., ii B.C.): opp. γέρων, ἠμὲν νέοι ἠδὲ γέροντες Il.2.789, etc.; ἢ ν. ἠὲ παλαιός 14.108, cf. Od.1.395, etc.; opp. γεραίτερος, 3.24; opp. προγενέστερος, 2.29; opp. γεραιός, X.Lac.1.7; εὐθὺς ἐκ νέου ἐθίζειν from youth upwards, Pl.Grg.510d, etc.; ἐκ νέων παίδων Id.Lg.887d; ἐκ νέων ἐθίζεσθαι Arist.EN1103b24; ἐκ νέας (sc. ψυχῆς) Pl.R.409a; τὸ ν., = νεότης, youth (in the abstract), S.OC1229 (lyr.), E.Ion545: also in concrete sense, τὸ ν. ἅπαν all young creatures, Pl.Lg.653d; οὐ δύναται τὸ ν. ἡσυχάζειν Arist.Pol.1340b29; σκιρτητικὸν τὸ ν. Corn. ND20; also, of minors, νέου ὄντος ἔτι Th.1.107; cf. νεώτερος.    b rarely of animals and plants, ὄρπηκες, ἔρνος, Il.21.38, Od.6.163; οἱ ν. τῶν νεβρῶν X.Cyn.9.8.    2 suited to a youth, youthful, ἄεθλοι Pi.O.2.43; ν. θράσος A.Pers.744 (troch.); ν. φροντίς youthful spirits, E.Med.48; νέαις ταῖς διανοίαις χρωμένους Lys.24.16; of persons, ἄφρων νέος τε E.IA489, cf. Pl.R.378a; ν. τε καὶ ὀξύς Id.Grg.463e (but διαφέρει οὐδὲν ν. τὴν ἡλικίαν ἢ τὸ ἦθος νεαρός Arist.EN1095a6).    II new, fresh, ν. θάλαμος Il.17.36; ν. ἄλγος 6.462; νέῳ . . κόλλοπι Od.21.407 (this sense elsewh. in Hom. only in Adv. νέον, v. infr.); λίνον Alc.15 (dub.); πόνοι . . νέοι παλαιοῖσι συμμιγεῖς κακοῖς A.Th.740 (lyr.), etc.; οἶνος ν. Ar.Pax916; ἐν τοῖς μουσικοῖς τὰ ν. [μέλη] εὐδοκιμεῖ X.Cyr.1.6.38; ἡ ν. (sc. σελήνη) the new moon, esp. in phrase ἕνη καὶ νέα, v. ἕνος 2; but μηνὸς τῇ ν. (sc. ἡμέρᾳ) on the first day of the month, Pl.Lg.849b; ν. ἦμαρ A.R.4.1479: in this sense rarely of persons, ὁ ν. ταγὸς μακάρων A.Pr.96 (anap.), cf. Ar. Pl.960; οἱ ν. θεοί A.Eu.721; cf. νεώτερος.    2 of events, etc., new, with collat. notion of unexpected, strange, untoward, evil, τί ν.; Id.Ag.85 (anap.); προσδοκῶ τι γὰρ ν. E.Supp.99; μῶν τι βουλεύῃ ν.; S.Ph.1229, cf. 554, E.Hipp.794, Ba.362. Th.5.50. etc.: ἀπροσδοκήτους καὶ ν. λόγους A.Supp.712; καινὰ ν. τ' ἄχη Id.Pers.665 (lyr.): this sense is more common in Comp., v. νεώτερος.    III neut. νέον as Adv. of Time, lately, just now, opp. both to distant past and present, παῖδα ν. γεγαῶτα Od.19.400, cf. Il.3.394; ν. κρατεῖν A.Pr. 35,955, etc.: also used Adverbially with the Art., καὶ τὸ πάλαι (v.l. παλαιόν) καὶ τὸ ν. Hdt.9.26: in Prose νεωστί (q.v.): rarely Comp. Adv. νεωτέρως, Pl.Lg.907c: Sup. νεώτατα most recently, Th.1.7; also ἐκ νέας, Ion. αὖτις ἐκ νέης, anew, afresh, Hdt.1.60, 5.116.    IV. the degrees of Comp. are νεώτερος, νεώτατος, v. νεώτερος: νεαίτερος is corrupt for νεαίρετος in A.Fr.330. (νέϝος (in νεϝόστατος, q.v.), cf. Skt. návas, Lat. novus, etc.)

German (Pape)

[Seite 243] α, ον, att. auch 2 Endgn, ion. νεῖος, neu; zunächst – a) von Menschen, jung; von Hom. an überall, im Ggstz von παλαιός, Il. 14, 108 Od. 1, 395. 2, 293; ῥηϊδίως θείη νέον ἠὲ γέροντα, 18, 198, vgl. Il. 2, 789. 9, 36, u. so auch dem γεραίτερος, Od. 3, 24, u. προγενέστερος, 2, 29 entggstzt; Hom. vrbdt νέος παῖς, Od. 4, 665, νέοι κοῦροι, Il. 13, 95, νέοι ἄνδρες, wie Pind. Ol. 4, 28 u. öfter; ἐν παισὶν νέος, P. 4, 281; ein bestimmtes Alter nicht bezeichnet; daß es bis in die dreißiger Jahre reicht, folgt aus Xen. Mem. 1, 2, 25; νέοι, Jünglinge, substantivisch, Hes. Sc. 281; bei den Attikern οἱ νέοι, Plat. Rep. III, 401 c u. Folgde; bei Pol. 1, 88, 6 u. öfter = die junge Mannschaft der Soldaten. – Auch Aesch. vrbdt νέας τε καὶ παλαιάς, Spt. 309; νέος δὲ γραίας δαίμονας καθιππάσω, Eum. 145; παιδὸς νέας ὥς, Ag. 268; ὅδ' ἐστίν – κεῖνος, ὃς τότ' ἦν νέος, Soph. O. R. 1145, öfter; auch εὖτ' ἂν τὸ νέον παρῇ, die Jugend, Jugendblüthe, O. C. 1231; νέος μεθέστηκ' ἐκ γέροντος, Eur. Heracl. 796, und sonst; νέος γὰρ εἶ, ὦ φίλε παῖ, Plat. Theaet. 162 d; ἀνθρώποις νέοις, jungen Leuten, Legg. X, 890 a; νέον μειράκιον, Prot. 315 d; ἡμεῖς γὰρ ἔτι νέοι, ὥςτε τοσοῦτο πρᾶγμα διελέσθαι, Prot. 314 b, wo wir sagen »wir sind noch zu jung«. – So auch im compar. u. superl.; γενεῆφι νεώτερος, Il. 21, 439; γενεῇ δὲ νεώτατος ἔσκον, 7, 153, u. sonst; νεωτέρῳ ἢ πρεσ βυτέρῳ, Plat. Phaedr. 227 c; μὴ νεωτέρους πεντήκοντα ἐτῶν, Legg. VII, 802 b, jünger als 50 Jahre; νεώτατος θεῶν, Conv. 195 a; πρεσβύτερος μὲν – νεώτερος δέ, Xen. An. 1, 1, 1; Folgde. – Εὐθὺς νέου ὄντος, Plat. Rep. VI, 486 b; εὐθὺς ἐκ νέου, von Jugend auf, Gorg. 510 d; öfter auch von der ψυχή, ἐκ νέας, Rep. III, 409 a; έκ νέων, Gorg. 483 e u. A. – b) auch von anderen Dingen, wie Pflanzen, Od. 6, 163 Il. 21, 38; νέον ἄνθος, Hes. Th. 988; νέος οἶνος, Ar. Pax 882; auch νέᾳ κεφαλᾷ, Pind. P. 11, 35; νέαν χαίταν, Ol. 14, 22; ὄρεγε γεραιὰν νέᾳ χεῖρα, Eur. Phoen. 104. – c) von Zuständen u. vgl. , neu, frisch, sowohl das noch nicht Dagewesene, als das noch nicht lange Daseiende bezeichnend; νέον ἄλγος, Il. 6, 462; νέον ὕμνον, Pind. I. 4, 70; νέαισιν ἑορταῖς, N. 9, 11; ἄεθλα, Gl. 2, 47; so auch νέοι γὰρ οἰακονόμοι κρατοῦσ' Ὀλύμπου, Aesch. Prom. 149, neue Herrscher; τοὺς νέους θεούς, 962, u. öfter in diesem Stücke von Zeus u. seinem Hause, im Ggstz der alten Titanen; Ggstz von παλαιός, ἔν τε τοῖς νέοισι καὶ παλαιτέροις θεοῖς, Eum. 691; πόνοι δόμων νέοι παλαιοῖσιν συμμιγεῖς κακοῖς, Spt. 722; neben καινός, Pers. 654; dah. τί χρέος; τί νέον; was Neues, Ag. 85; νέον ἄλγος ἔχει, Soph. Ai. 252; καί τι προσδοκῶ νέον, Phil. 773; νέας βουλὰς νέοισιν ἐγκαταζεύξας τρόποις, Ai. 722; τί νέον κηρύξασα, Eur. Hec. 178, wie νέον τι σημανῶν ἔπος, 217; ἐδόκει τι νέον ἔσεσθαι, Thuc. 5, 50, u. öfter mit dem Nebenbegriffe des Unerwarteten, Befremdenden; ἄν τι νέον τῳ ξυμβαίνῃ βέλτιον παρὰ τὸν λόγον, Plat. Polit. 294 c; bes. im compar., νεώτερόν τι ποιέειν, Neuerungen machen, Her. 5, 19, wie νεώτερα ἔπρησσε πρήγματα, 6, 74; νεωτέρων ἔργων ἐπιθυμητής, 7, 6; gew. von Reuerungen im Staate, Thuc. u. Folgde; vgl. noch νεώτερόν τι δρᾶν, Ar. Eccl. 338; τί νεώτερον γέγονεν; Plat. Euthyphr. i. A.; Sp. – d) wie Eur. vrbdt ἄφρων νέος τ' ἦν, I. A. 489, ἡ 'μπειρία ἔχει τι λέξαι τῶν νέων σοφώτερον, Phoen. 533, so wird auch sonst das Jugendliche nicht bloß als unerfahren (νέος περὶ λόγους, Plat. Phil. 13 c u. nachher νεώτεροι φανούμεθα τοῦ δέοντος), sondern auch als das Leidenschaftliche, Uebereilte bezeichnet, πῶλος νέος καὶ ὀξύς, Plat. Gorg. 463 e, Sp. – Adverbial wird νέον gebraucht, neuerlich, jüngst. nur eben, παῖδα νέον γεγαῶτα, Od. 19, 400. 20, 191, öfter; τοὺς ἥκοντας ἐκ μάχης νέον, Aesch. Ag. 1608; ἅπας δὲ τραχύς, ὃςτις ἂν νέον κρατῇ, Prom. 35; Soph. O. C. 1775 u. sp. D.; bei Her. stehen τὸ νέον u. τὸ παλαιόν einander gegenüber, 9, 26, u. er braucht auch ἐκ νέης adverb., von neuem, 1, 60. 5, 116. Später ist νεωστί geläufiger. – Außer den schon angeführten Vergleichungsgraden νεώτερος, νεώτατος, ist später ion. νειότερος; – νέατος und νείατος s. besonders.

Greek (Liddell-Scott)

νέος: νέα, Ἰων. νέη, νέον, Ἀττ. ὡσαύτως νέος, νέον· Ἰων νεῖος, ὃ ἴδε [θηλ. νέας ὡς μονοσύλλ., Αἰσχύλ. Θήβ. 327· καὶ συνῃρ. θηλ. νῆ, ἀντὶ νέα, μνημονεύεται ὑπὸ τοῦ Ἡρῳδιανοῦ π. μον. λέξ. 7. 9 ἐκ τοῦ Ἀριστοφ. (Ἀποσπ. 123)]. (Περὶ τῆς ῥίζης ἴδε ἐν τέλ.). 1) νέος, νεανικός, πλήρης νεότητος, (ἐπὶ παιδίων, νεανιῶν καὶ ἀνδρῶν τοὐλάχιστον μέχρι τῆς ἡλικίας τῶν 30, ἴδε Ξεν. Ἀπομν. 1. 2, 35, πρβλ. νεανίσκος), νέος παῖς Ὀδ. Δ. 665· νέοι κοῦροι Ἰλ. Ν. 95· νέοι ἄνδρες, συχνὸν παρ’ Ὁμ.· ἢ μόνον νέοι, Ἰλ. Α. 463, Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 281, κτλ.· παρ’ Ἀττ. τὸ πλεῖστον μετὰ τοῦ ἄρθρου, ὁ νέος, οἱ νέοι, Ἀριστοφ. Νεφ. 1059, κτλ.· - ἀντίθετ. τῷ γέρων, ἠμὲν νέοι ἠδὲ γέροντες Ἰλ. Β. 789, κτλ.· οὕτως, ἢ νέος ἠὲ παλαιὸς Ξ. 108, πρβλ. Ὀδ. Α. 395, κτλ.· ἀντίθετον τῷ γεραίτερος, Γ. 24· τῷ προγενέστερος, B. 29˙ τῷ γεραιός, Ξεν. Λακ. 1, 7˙ ἐκ νέου, ἐκ νεαρᾶς ἡλικίας, ἐκ νεότητος, Πλάτ. Γοργ. 510D, κτλ.˙ ἐκ νέων παίδων ὁ αὐτ. ἐν Νόμ. 887D˙Ϗ ἐκ νέων ἐθίζεσθαι Ἀριστ. Ἠθικ. Νικ. 2. 1, 8˙ ἐκ νέας (ἐξυπακ. ψυχῆς) Πλάτ. Πολ. 409Α˙ - τὸ νέον, = νεότης, Σοφ. Ο. Κ. 1229˙ τὸ νέον ἅπαν, ἅπασα ἡ νεότης, Πλάτ. Νόμ. 653D˙Ϗ - ὡσαύτως, ἐπὶ τῶν νέων ἔτι καὶ ἀνηλίκων, νέου ὄντος ἔτι Θουκ. 1. 107˙ ὄντος νεωτέρου ἔτι ὁ αὐτ. 3. 26˙ πρβλ. νεώτερος. β) σπανίως ἐπὶ ζῴων καὶ φυτῶν, ὄρπηκες, ἔρνος Ἰλ. Φ. 38, Ὀδ. Ζ. 163˙ οἱ νέοι τῶν νεβρῶν Ξεν. Κυν. 9. 8. 2) ἁρμόζων εἰς νεανίαν, νεανικός, Λατ. juvenilis, ἄεθλοι Πινδ. Ο. 2. 78˙ ν. θράσος Αἰσχύλ. Πέρσ. 744˙ ν. φροντίς, νεανικὰ φρονήματα, Εὐρ. Μήδ. 48˙ νέαις διανοίαις Λυσ. 169. 39˙ ἄφρων νέος τε Εὐρ. Ι. Α. 489, πρβλ. Πολ. 378Α˙ ν. τε καὶ ὀξὺς ὁ αὐτ. ἐν Γοργ. 463Ε˙Ϗ ἀλλὰ παρ’ Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 1. 3, 6, νέος τὴν ἡλικίαν, ἀντιτίθεται πρὸς τό: τὸ ἦθος νεαρός. ΙΙ. νέος, ν. θάλαμος Ἰλ. Ρ. 36Ϗ ν. ἄλγος 6. 462˙Ϗ ἡ σημασία αὕτη ἀλλαχοῦ παρ’ Ὁμ. μόνον ἐν τῷ ἐπιρρ. νέον, ἴδε κατωτ.)˙ οὕτω παρ’ Ἀττ., πόνοι νέοι... παλαιοῖσι συμμιγεῖς κακοῖς Αἰσχύλ. Θήβ. 740, κτλ.: ν. οἶνος Ἀριστοφ. Εἰρ. 916˙ ἐν τοῖς μουσικοῖς τὰ νέα [[[μέλη]]] εὐδοκιμεῖ Ξεν. Κύρ. 1. 6, 38˙ ἡ νέα (ἐξυπακ. σελήνη), Λατ. novilunium, ἰδίως ἐν τῇ φράσει: ἕνη καὶ νέα, ἴδε ἕνος Ι. 2˙ - ἀλλὰ μηνὸς τῇ νέᾳ (ἐξυπακ. ἡμέρᾳ), κατὰ τὴν πρώτην τοῦ μηνός, Πλάτ. Νόμ. 849Β˙ - νέον -ἦμαρ Ἀπολλ. Ρόδ. Δ. 1479˙ - ἐπὶ ταύτης τῆς ἐννοίας σπανίως ἐπὶ προσώπων, ὁ νέος ταγὸς μακάρων Αἰσχύλ. Πρ. 96, πρβλ. Ἀριστοφ. Πλ. 960˙ οἱ νέοι θεοί, κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τοὺς παλαιοτέρους, Αἰσχύλ. Εὐμ. 721, κτλ. 2) ἐπὶ γεγονότων, συμβεβηκότων, κτλ., μετὰ καὶ τῆς συμπαρομαρτούσης ἐννοίας τοῦ ἀπροσδόκητος, παράδοξος, τί νέον; Αἰσχύλ. Ἀγ. 85˙ προσδοκῶ γάρ τι νέον Εὐρ. Ἱκ. 99˙ μῶν τι βουλεύει νέον; Σοφ. Φιλ. 1229, πρβλ. 554, Θουκ. 5. 50, κτλ.˙ ἀπροσδοκήτους καὶ νέους λόγους Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 712˙ καινὰ νέα τ’ ἄχη ὁ αὐτ. ἐν Πέρσ. 665˙ - ἡ ἔννοια αὕτη εἶναι συνηθεστέρα ἐν τῷ συγκρ., ἴδε ἐν λ. νεώτερος. ΙΙΙ. οὐδ. νέον, ὡς ἐπιρρ. χρονικόν, νεωστί, ἐσχάτως πρὸ μικροῦ, μόλις πρὸ ὀλίγου, κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ πολλοῦ παρελθὸν ὡς καὶ πρὸς τὸ παρόν, Ὅμ. κτλ.˙ παῖδα νέον γεγαῶτα Ὀδ. Ο. 400, πρβλ. Ἰλ. Γ. 394˙ νέον κρατεῖν Αἰσχύλ. Πρ. 35, 955, κτλ.˙ ὡσαύτως μετὰ τοῦ ἄρθρου, καὶ τὸ παλαιὸν καὶ τὸ νέον Ἡρόδ. 9. 26: παρὰ πεζογράφοις νεωστὶ (ὃ ἴδε)˙ ἀλλὰ ὁ τύπος νέως εἶναι σπάνιος˙ Συγκρ. ἐπίρρ. νεωτέρως, Πλάτ. Νόμ. 907C˙Ϗ ὑπερθετ. νεώτατα, ἐπ. ἐσχάτων, πρὸ μικροῦ Θουκ. 1. 7˙ οὕτω καὶ ἐκ νέας, Ἰων. ἐκ νέης, ἐκ νέου, πάλιν, Λατ. denuo, Ἡρόδ. 1. 60., 5. 116. IV. οἱ βαθμοὶ συγκρίσεως εἶναι: νεώτερος, νεώτατος, ἴδε ἐν λ. νεώτερος˙ ἀλλὰ τὰ ἐξαρχῆς συγκρ. καὶ ὑπερθετ. ζητητέα ἐν τοῖς ποιητ. τύποις νεαρός, νέατος˙ - ὁ τύπος νεαίτερος εἶναι ἐφθαρμ. ἀντὶ τοῦ νεαίρετος ἐν Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 316˙ ὁ Ἰων. τύπος νειότατος μνημονεύεται ὑπὸ τοῦ Ἡσυχ. (Ἐκ τῆς αὐτῆς ῥίζης παράγονται αἱ λέξεις: νειός, νεαρός, νεάν, νεανίας, νέαξ, νεοσσός, νεοχμός, νέατος (νήτη), νεωστὶ (ἐσχάτως), νείαιρα (κατωτέρα). Ἡ ῥίζα αὕτη θὰ ἦτο ἐξ ἀρχῆς, ΝΕF-, πρβλ. Σανσκρ. nav-as, nav-yas˙Ϗ Ζενδ. nav-a˙ Λατ. nov-us, nov-icius, nov-are, nov-alis, nov-erca, de-nu-o, nup-er, nuntius (novi-ventius?)˙ ϏΓοτθ. niu-jis (νέος)˙ niu-jitha (καινότης)˙ Λιθ. nau-jes˙Ϗ Σλαυ. νov-u˙Ϗ - νεβρὸς ὡσαύτως πιθ. ἐγένετο ἐκ τοῦ νεFρός, νέον ζῷον, νεογνόν).

French (Bailly abrégé)

α, ον :
nouveau :
I. jeune : ;
1 en parl. de pers. : abs. οἱ νέοι, les jeunes ; mineur ; τὸ νέον = νεότης ; Cp. νεώτερος, plus jeune ; οἱ νεώτεροι THC les plus jeunes, les hommes de recrue ; plus jeune qu’il ne faudrait, trop jeune ; Sp. νεώτατος, le plus jeune;
2 juvénile, qui convient au jeune homme, conforme ou propre à l’âge de la jeunesse;
II. neuf :
1 νέος θάλαμος IL chambre nouvelle ; τὰ νέα εὐδοκιμεῖ XÉN le nouveau est recherché ; ἐκ νέης HDT de nouveau;
2 non ordinaire, inattendu, surprenant, extraordinaire : ἐδόκει τι νέον ἔσεσθαι THC on s’attendait à qqe événement extraordinaire, inattendu ; νεώτερόν τι HDT événement imprévu, malheur ; νεώτερα πρήγματα πρήσσειν HDT faire qch de nouveau, d’inattendu ; νεώτερόν τι ποιεῖν περί ou ἔς τινα HDT prendre contre qqn une mesure extraordinaire ou rigoureuse ; νεώτερα βουλεύειν περί τινος HDT avoir un méchant dessein caché contre qqn ; νεώτερόν τι ποιεῖν HDT exciter des troubles, faire une révolution (cf. lat. res novas moliri) ; adv. • νέον, nouvellement, fraîchement, récemment, dernièrement ; avec l’article : • τὸ νέον HDT récemment.
Étymologie: p. *νε-Ϝος ; cf. lat. novus.

English (Autenrieth)

comp. νεώτερος: new, fresh, young; opp. παλαιός, δ , Od. 8.58; as subst., Od. 19.433, Il. 9.36, Od. 8.202; adv., νέον, just now, lately, Od. 16.181, 199.

English (Slater)

νέος (-ος, -ον, -οι, -ων, -οις（ι), -οι; -α, -ᾳ, -αν, -αις, -αισι（ν); -ον acc.: comp. νεωτέρων; -ον nom., acc.: superl. νεώτατον acc.)
   a young, youthful
   I of people. φύονται δὲ καὶ νέοις ἐν ἀνδράσιν πολιαὶ (O. 4.25) νέων οὐλίαις αἰχμαῖσιν ἀνδρῶν (O. 13.23) κεῖνος γὰρ ἐν παισὶν νέος (P. 4.281) νέαισίν τε παρθένοισι μέλημα (P. 10.59) τὸ δὲ νέαις ἀλόχοις ἔχθιστον ἀμπλάκιον (P. 11.25) ὁ δ' ἄρα γέροντα ξένον Στροφίον ἐξίκετο, νέα κεφαλά (Heyne: νέα（ι) κεφαλᾶ（ι) codd.: Orestes) (P. 11.35) ἐν παισὶ νέοισι παῖς (N. 3.72) ἔνθα βουλαὶ γερόντων καὶ νέων ἀνδρῶν ἀριστεύοισιν αἰχμαί fr. 199. pro subs., young men, ἐν ἀοιδᾷ νέων (P. 5.103) ὀπὶ νέων ἐπιχώριον χάρμα κελαδέων (N. 3.66) Κλεάνδρῳ τις ἁλικίᾳ τε λύτρον εὔδοξον, ὦ νέοι, καμάτων ἀνεγειρέτω κῶμον (I. 8.1) ἰὴ ἰῆτε νῦν, μέτρα παιηόνων ἰῆτε, νέοι (Pae. 6.122) νέων δὲ μέριμναι σὺν πόνοις εἱλισσόμεναι δόξαν εὑρίσκοντι fr. 227. 1.
   II of things, of a young man, of young men νέοις ἐν ἀέθλοις τιμώμενος (O. 2.43) υἱὸν εἴπῃς ὅτι οἱ νέαν ἐστεφάνωσε κυδίμων ἀέθλων πτεροῖσι χαίταν (O. 14.22)
   b new [κᾶδός τε τιμάσαις νέον (Bergk: ἑὸν codd.) (O. 7.5) ] νέᾳ δ' εὐπραγίᾳ χαίρω τι (P. 7.18) τὸ δ' ἐν ποσί μοι τράχον ἴτω τεὸν χρέος, ὦ παῖ, νεώτατον καλῶν (P. 8.33) ὁ δὲ καλόν τι νέον λαχὼν (P. 8.88) νέαισί θ' ἑορταῖς ἰσχύος τ ἀνδρῶν ἁμίλλαις ἄμφαινε κυδαίνων πόλιν (N. 9.11) καὶ πτερόεντα νέον σύμπεμψον ὕμνον (I. 5.63) ἢ γαῖαν κατακλύσαισα θήσεις ἀνδρῶν νέον ἐξ ἀρχᾶς γένος; (Pae. 9.20) comp., αἴνει δὲ παλαιὸν μὲν οἶνον, ἄνθεα δ' ὕμνων νεωτέρων (O. 9.49) n. s. pro adv., newly, ἐπεὶ κτίσθη νέον (sc. Ἴλιος) (O. 8.37)
   c comp., newer, i. e. stranger, more disturbing “ἄμμιν μή τι νεώτερον ἐξ αὐτῶν ἀναστάῃ κακόν” (v. l. ἀναστάσῃς) (P. 4.155) ἐλαύνεις τε νεώτερον ἢ πάρος; (Pae. 9.6)
   d fragg. ]ς νεωτερο[ Πα. 13d. 5. νέαι[ Δ. 2. 5.

Spanish

joven, nuevo

English (Strong)

including the comparative neoteros neh-o'-ter-os; a primary word; "new", i.e. (of persons) youthful, or (of things) fresh; figuratively, regenerate: new, young.

English (Thayer)

(νεώτερος) νεωτέρα, νεώτερον (comparitive of νέος, which see) (from Homer down), younger; i. e., a. younger (than now), young, youthful (A. V. younger (relatively)): πρεσβυετεροι, younger by birth: an attendant, servant (see νεανίσκος, at the end): inferior in rank, opposed to ὁ μείζων, Luke 22:26.

Greek Monolingual

-α, -ο και νιος, -ά, -ό (ΑΜ νέος, -α, -ον, Α ιων. τ. νεῑος, -η, -ον Α θηλ. και -ος και ιων. τ. νέη και συνηρ. τ. νῇ, Μ και νεός, -όν)
1. αυτός που είναι μικρής ηλικίας, νεαρός, νεανίας (α. «κοιμάται ο νέος ωραίος βοσκός», Γρυπ.
β. «παιδὸς νέας ὣς κάρτ' ἐμωμήσω φρένας», Αισχύλ.)
2. αυτός που αρμόζει σε νεαρό άτομο, ο νεανικός («παῑς δ' ἐμὸς τάδ' οὐ κατειδὼς ἤνυσεν νέῳ θράσει», Αισχύλ.)
3. (για ζώα) αυτός που μόλις γεννήθηκε («καὶ οἱ μὲν νέοι τῶν νεβρῶν οὕτως ἁλίσκονται», Ξεν.)
4. (σπάν. και για τα φυτά) αυτός που βλάστησε πρόσφατα («ὁ δ' ερινεὸν ὀξέει χαλκῷ τάμνε νέους ὄρπηκας», Ομ. Ιλ.)
5. (για πράγματα, καταστάσεις, φαινόμενα) καινούργιος, πρόσφατος (α. «νέα επίπλωση» β. «νέο κρασί» γ. «σε νέα ταξίδια μάς καλούν τα πλοία στα γαλανά τα κύματα», Γρυπ.
δ. «πόνοι... νέοι παλαιοῑσι συμμιγεῑς κακοῑς», Αισχύλ.)
6. (το αρσ. και το θηλ. ως ουσ.) ο νέος, η νέα
άτομο νεαρής ηλικίας (α. «όταν ο νέος ανήγγειλεν ὅτι θα είχε ναύλον», Παπαδ.
β. «ἀγόρευον... ἠμὲν νέοι ἠδὲ γέροντες», Ομ. Ιλ.)
7. (για πρόσ.) αυτός που πήρε πρόσφατα μια θέση αντικαθιστώντας άλλον («νέος δήμαρχος»)
8. (για γεγονότα) ασυνήθιστος, απροσδόκητος, πρωτοφανής, παράδοξος (α. «νέα ήθη» β. «ἐπεφόβηντο καὶ ἐδόκει τι νέον ἔσεσθαι», Θουκ.)
9. (για διαιρέσεις χρόνου) αυτός που μόλις άρχισε (α. «νέο έτος» β. «νέα εβδομάδα»)
10. (το θετ. ή συγκριτ. ως ουσ.) ο νέος και ο νεώτερος
(για παιδιά που έχουν το ίδιο όνομα με τον πατέρα τους ή με κάποιον επιφανή πρόγονό τους) ο δεύτερος («Κωνσταντίνος ο νεώτερος»)
11. (το αρσ. πληθ. ως ουσ.) οι νέοι
το σύνολο τών νεαρών ατόμων μιας κοινωνίας, η νεολαία («οι νέοι κάθε εποχής συνηθίζουν να χρησιμοποιούν ένα ιδιόρρυθμο γλωσσικό ιδίωμα»)
12. φρ. α) «Νέα Ρώμη» — η Κωνσταντινούπολη
β) «εκ νέου» — πάλι, για δεύτερη ή πολλοστή φορά («θα στο πω εκ νέου μήπως και το καταλάβεις»)
νεοελλ.
1. γεμάτος ζωντάνια, σφριγηλός, δραστήριος
2. (για πρόσ.) αυτός που έχει σχέση ή και ομοιότητα με κάποιον που έζησε πριν από αυτόν («ο νέος Ναπολέων»)
3. (το ουδ. στον εν. και πληθ. ως ουσ.) το νέο και τα νέα
είδηση, πληροφορία
4. το ουδ. ως ουσ. κάτι που εμφανίζεται για πρώτη φορά, καινούργια κατάσταση («οι συντηρητικοί πάντοτε αντιδρούν στο νέο και επιδιώκουν να εμποδίσουν την ανάπτυξή του»)
5. φρ. α) «Νέοι Έλληνες» — οι Νεοέλληνες
β) «νέα γενιά» — η νεολαία
μσν.
1. (για στρατιώτη) νεοσύλλεκτος
2. (για βασιλιά σε περίπτωση συμβασιλείας) αυτός που έχει αναλάβει τα καθήκοντά του πρόσφατα
3. (το ουδ. πληθ. ως επίρρ.) πρόσφατα
4. φρ. «νέος καιρός» — άνοιξη
αρχ.
1. οξύς, ορμητικός
2. ανήλικος
3. αυτός που προσχώρησε στη χριστιανική πίστη πρόσφατα, νεοφώτιστος
4. ανανεωμένος
5. το θηλ. ως ουσ. ονομασία αιγυπτιακής θεότητας
6. το ουδ. ως ουσ. τὸ νέον
η νεότητα
7. (το αρσ. πληθ. ως ουσ.) oἱ νέοι
σωματείο ή οργάνωση νέων
8. (το ουδ. ως επίρρ.) νέον και τὸ νέον
μόλις πριν από λίγο, πρόσφατα
9. φρ. α) «ἐκ νέου» — και «ἐκ νέων» — από τη νεαρή ηλικία
β) «ἐκ νέας» και «αὖτις ἐκ νέης» — πάλι, από την αρχή, για δεύτερη ή για πολλοστή φορά
γ) «ἕνη καὶ νέα» — η παλαιά και η τελευταία ημέρα, δηλ. η τελευταία ημέρα του μήνα
δ) «μηνὸς τῇ νέᾳ» — κατά την πρώτη ημέρα του μήνα, την πρωτομηνιά.
[ΕΤΥΜΟΛ. Το επίθ. νέος < νέFος με σίγηση του -F- (πρβλ. μυκην. newo, κυπρ. νεFόστατος) ανάγεται σε ΙΕ ρίζα nu (πρβλ. νυ, νυν) και συνδέεται με αρχ. ινδ. nava-, αβεστ. nava-, αρχ. σλαβ. navas, χεττιτ. newa-, λατ. novus κ.ά. Τα παράγωγα του επιθ., εξάλλου, εμφανίζονται σε παράλληλες μορφές στις διάφορες γλώσσες. Το παράγωγο νεαρός αντιστοιχεί στα: αρμ. nor «καινούργιος» (< nowero-) και λατ. nοverca. Το μετονοματικό ρ. νεῶ (ΙΙ) αντιστοιχεί στα λατ. novāre και χεττιτ. newahh, ενώ το ουσ. νεότης στο λατ. novitas και ο τ. νέαξ στο αρχ. σλαβ. novakŭ. Ο τ. νεῖος δεν είναι αρχαίος, αλλά πρόκειται για εκτεταμένη μορφή του επιθ. στην πρώτη συλλαβή προς εξυπηρέτηση μετρικών αναγκών. Το επίθ. νέος μαρτυρείται και στη Μυκηναϊκή με τη μορφή newo (αντίθετο του parajo «παλαιός») στην οποία χρησιμοποιήθηκε για να χαρακτηρίσει περισσότερο πράγματα με τη σημ. «καινούργιο» και σπανίως πρόσωπα με τη σημ. «νέος σε ηλικία, νεαρός». Το επίθ. νέος, επειδή στην Ελληνική δεν εμφανίζεται άλλος τ. με τη σημ. του λατ. juvenis «νέος σε ηλικία, νεαρός» (πρβλ. και αρχ. ινδ. yuvan-), αρχικά δήλωσε τη σημ. του νεαρού ατόμου, αλλά στη συνέχεια η σημ. του εξελίχθηκε και στη σημ. του καινούργιου, του πρόσφατου και κατ' επέκταση αυτού που επιφέρει αλλαγές, μεταβολές. Στις άλλες ινδοευρωπαϊκές γλώσσες δεν παρατηρείται αυτή η σημασιολογική εξέλιξη, γιατί σ' αυτές υπήρχαν δύο διαφορετικοί τ., ένας προς δήλωση του νεαρού ατόμου και ένας άλλος προς δήλωση του καινούργιου γεγονότος ή πράγματος (πρβλ. λατ. juvenis «νέος άνθρωπος», ενώ novus «καινούργιος, πρόσφατος»). Στη Νεοελληνική ο τ. νιος προέρχεται από συνίζηση του νέος. Το επίθ., τέλος, εμφανίζεται ως α' συνθετικό σε μεγάλο αριθμό συνθ. της Ελληνικής με τη μορφή νε(ο)- / νι(ο)-.
ΠΑΡ. νεάζω, νεανίας, νεαρός, νεότης, νεωστί, νεώτατος, νεώτερος
αρχ.
νεαίνω, νέαξ, νεόθεν, νεώ (Ι), νεώ (ΙΙ), νεώσσω
μσν.- νεοελλ.
νεούτσικος.
ΣΥΝΘ. Βλ. λ. νε(ο)- / νι(ο)-].

Greek Monotonic

νέος: νέα, Ιων. νέη, νέον, Αττ. επίσης -ος, -ον, Ιων. νεῖος·
I. 1. νέος, νεαρός, σε Όμηρ.· ή μόνο του, νέοι, νεολαία, σε Ομήρ. Ιλ., Ησίοδ. κ.λπ.· στην Αττ. με άρθρο, ὁ νέος, οἱ νέοι, σε Αριστοφ. κ.λπ.· τὸ νέον = ἡ νεότης, σε Σοφ.· ἐκ νέου, από νεαρή ηλικία, από την εποχή της νιότης, σε Πλάτ. κ.λπ.· ἐκ νέων ἐθίζεσθαι, σε Αριστ.
2. αυτός που αρμόζει σε νέο, νεανικός, Λατ. juvenilis, σε Αισχύλ., Ευρ.
II. 1. λέγεται για πράγμ., καινούριος, φρέσκος, σε Ομήρ. Ιλ., Αττ.
2. λέγεται για γεγονότα, νέος, απροσδόκητος, παράδοξος· τί νέον;, σε Αισχύλ.· μῶν τί βουλεύῃ νέον; σε Σοφ.
III. το ουδ. νέον ως επίρρ., λέγεται για χρόνο, προσφάτως, εσχάτως, μόλις, μόλις τώρα, προ ολίγου, σε Όμηρ., Αττ.· επίσης με άρθρο, καὶ τὸ παλαιὸν καὶ τὸ νέον, σε Ηρόδ.· συγκρ. επίρρ. νεωτέρως, σε Πλάτ.· υπερθ. νεώτατα, πολύ πρόσφατα, σε Θουκ.· επίσης, ἐκ νέας, Ιων. ἐκ νέης, εκ νέου, πάλι, Λατ. denuo, σε Ηρόδ.
IV. για τα νεώτερος, νεώτατος, βλ. νεώτερος· οι αρχικοί συγκρ. και υπερθ. εντοπίζονται στους ποιητικούς τύπους νεαρός, νέατος.

Russian (Dvoretsky)

νέος: 1) молодой, юный (ἄνθρωποι Hom.; ἄνδρες Plat.): εὐθὺς νέου ὄντος или εὐθὺς ἐκ νέου, ἐκ νέας и ἐκ νέων Plat. с молодых лет; μὴ νεώτερος πεντήκοντα ἐτῶν Plat. не моложе пятидесяти лет;
2) малолетний (παῖς Hom.; μειράκιον Plat.);
3) молодой, недавно распустившийся (ἄνθος Hes.);
4) молодой, недавнего приготовления (οἶνος Arph.);
5) свойственный молодости, юношеский (θράσος Aesch.);
6) незрелый, неопытный (ν. καὶ ὀξύς Plat.): νεώτερος τοῦ δέοντος Plat. особенно неопытный;
7) новый, свежий (θάλαμος, ἄλγος Hom.; ὕμνος Pind.; καρπός Arst.); τὰ νέα εὐδοκιμεῖ Xen. новизна одобряется; τί νέον; Aesch. что нового?; νεώτερα πρήγματα πρήσσειν Her. произвести государственный переворот; διαθήκη νέα (обычно καινή) NT новый завет;
8) небывалый, необычный: νεώτερόν τι ποιεῖν Her. совершить нечто особенное - см. тж. νέα и νέον.
II ὁ
1) молодой человек: οἱ νέοι Plat., Polyb. юношество, молодежь;
2) детеныш, молодое животное (οἱ νέοι τῶν νεβρῶν Xen.).