ἀσπίς: Difference between revisions

From LSJ

μὴ κακὸν εὖ ἔρξῃς· σπείρειν ἴσον ἔστ' ἐνὶ πόντῳ → do no good to a bad man; it is like sowing in the sea

Source
m (Text replacement - "(*UTF)(*UCP)(btext.*?)’([a-zA-ZÀ-ÿŒ'œ ]+)" to "$1'$2")
m (Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1")
 
(17 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=aspis
|Transliteration C=aspis
|Beta Code=a)spi/s
|Beta Code=a)spi/s
|Definition=ίδος, ἡ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[shield]], [[εὔκυκλος]] <span class="bibl">Il.14.428</span>, al.; [[κυκλοτερής]] <span class="bibl">Hdt.1.194</span>; ἀσπίδος [[κύκλος]] <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>489</span>; ὀμφαλόεσσα <span class="bibl">Il.4.448</span>, al.; opp. [[Thracian]] [[πέλτη]] and [[Persian]] [[γέρρον]], <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>2.1.6</span>, <span class="bibl"><span class="title">Mem.</span>3.9.2</span>; ἀσπίδα [[ῥῖψαι]], [[ἀποβαλεῖν]], <span class="bibl">Anacr.28</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>19</span>, cf. <span class="bibl">Hdt.5.95</span>: to [[estimate]] a [[victory]], ἀσπίδας ἔλαβον ὡς διακοσίας <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>1.2.3</span>: metaph., οὗτος γὰρ ἡμῖν ἀ. οὐ μικρὰ θράσους <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1437</span>; τὴν ἀ. ἀποβέβληκεν τοῦ βίον Nicostr. Com.<span class="bibl">29</span>, cf. <span class="bibl">Lib.<span class="title">Or.</span>62.47</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> collective, [[body of men-at-arms]], ὀκτακισχιλίη ἀσπίς <span class="bibl">Hdt.5.30</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Ph.</span>78</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>1.7.10</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> military phrases, ἐπ' ἀσπίδας πέντε καὶ εἴκοσι [[τάξασθαι]] to be drawn up twenty-five [[deep]] or in [[file]], <span class="bibl">Th.4.93</span>; στρατιὰν τεταγμένην οὐκ ἐπ' ὀλίγων ἀσπίδων <span class="bibl">Id.7.79</span>; [[ἵστασθαι]] ἐπὶ τρεῖς ἀσπίδας <span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span>66</span>; [[ἐπὶ μιᾶς ἀσπίδος]] in single line, <span class="bibl">Isoc.6.99</span>; [[ἐπ' ἀσπίδα]], [[παρ' ἀσπίδα]] (opp. [[ἐπὶ δόρυ]]), [[on the left]], [[towards the left]] or [[to the left]], because the [[shield]] was on the [[left]] [[arm]], <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.5.6</span>, <span class="bibl"><span class="title">An.</span>4.3.26</span>; [[παρ' ἀσπίδος]] <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>624</span>; [[ἐξ ἀσπίδος]] <span class="bibl">Plb.11.23.5</span>; but [[παρ' ἀσπίδα]], literally, [[beside the shield]], <span class="bibl">Il. 16.400</span>; [[παρ' ἀσπίδα στῆναι]] = [[stand]] in [[battle]], <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>250</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ph.</span>1001</span>; παρ' ἀσπίδα [[βεβηκέναι]] ib.<span class="bibl">1073</span>; [[ἐκπονεῖν]] <span class="bibl">Id.<span class="title">Or.</span>653</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Hel.</span>734</span>; ἐς ἀσπίδ' [[ἥξειν]] <span class="bibl">Id.<span class="title">Ph.</span>1326</span>; ἀσπίδας [[συγκλείειν]] (cf. [[συγκλείω]]); ἀσπίδα [[τίθεσθαι]] = [[serve]] in the [[rank]]s, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>756a</span>; but [[θέσθαι τὰς ἀσπίδας]] = [[pile]] [[shield]]s, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>2.4.12</span>; [[ἐπειδὰν ἀσπὶς ψοφῇ]] when the [[shield]]s [[ring]], i.e. when two bodies of men [[meet]] in a [[charge]], <span class="bibl">Id.<span class="title">An.</span>4.3.29</span>; ἀσπίδα [[ἀναδέξαι]], [[ἆραι]], as a [[signal]], <span class="bibl">Hdt.6.115</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>2.1.27</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> of a [[round]], [[flat]] [[bowl]], <span class="bibl">Aristopho 14</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> [[boss]] on a [[door]], <span class="title">IG</span>4.1484.79 (Epid.). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[asp]], [[Egyptian]] [[cobra]], [[Coluber haié]], <span class="bibl">Hdt.4.191</span>, <span class="bibl">Men.702</span>, <span class="bibl">Nic.<span class="title">Th.</span>158</span>, <span class="bibl">Ph.2.570</span>, <span class="bibl">Ael.<span class="title">NA</span>10.31</span>; a play on signff. I and II, <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>23</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[ornament]] in this form, <span class="title">OGI</span>90.43 (Rosetta).</span>
|Definition=-ίδος, ἡ,<br><span class="bld">A</span> [[shield]], [[εὔκυκλος]] Il.14.428, al.; [[κυκλοτερής]] [[Herodotus|Hdt.]]1.194; ἀσπίδος [[κύκλος]] A.''Th.''489; ὀμφαλόεσσα Il.4.448, al.; opp. [[Thracian]] [[πέλτη]] and [[Persian]] [[γέρρον]], X.''An.''2.1.6, ''Mem.''3.9.2; ἀσπίδα [[ῥῖψαι]], [[ἀποβαλεῖν]], Anacr.28, Ar.''V.''19, cf. [[Herodotus|Hdt.]]5.95: to [[estimate]] a [[victory]], ἀσπίδας ἔλαβον ὡς διακοσίας X.''HG''1.2.3: metaph., οὗτος γὰρ ἡμῖν ἀ. οὐ μικρὰ θράσους A.''Ag.''1437; τὴν ἀ. ἀποβέβληκεν τοῦ βίον Nicostr. Com.29, cf. Lib.''Or.''62.47.<br><span class="bld">2</span> collective, [[body of men-at-arms]], ὀκτακισχιλίη ἀσπίς [[Herodotus|Hdt.]]5.30, cf. E.''Ph.''78, X.''An.''1.7.10.<br><span class="bld">3</span> military phrases, ἐπ' ἀσπίδας πέντε καὶ εἴκοσι [[τάξασθαι]] to be drawn up twenty-five [[deep]] or in [[file]], Th.4.93; στρατιὰν τεταγμένην οὐκ ἐπ' ὀλίγων ἀσπίδων Id.7.79; [[ἵστασθαι]] ἐπὶ τρεῖς ἀσπίδας Ar.''Fr.''66; [[ἐπὶ μιᾶς ἀσπίδος]] in single line, Isoc.6.99; [[ἐπ' ἀσπίδα]], [[παρ' ἀσπίδα]] (opp. [[ἐπὶ δόρυ]]), [[on the left]], [[towards the left]] or [[to the left]], because the [[shield]] was on the [[left]] [[arm]], [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''7.5.6, ''An.''4.3.26; [[παρ' ἀσπίδος]] A.''Th.''624; [[ἐξ ἀσπίδος]] Plb.11.23.5; but [[παρ' ἀσπίδα]], literally, [[beside the shield]], Il. 16.400; [[παρ' ἀσπίδα στῆναι]] = [[stand]] in [[battle]], E.''Med.''250, ''Ph.''1001; παρ' ἀσπίδα [[βεβηκέναι]] ib.1073; [[ἐκπονεῖν]] Id.''Or.''653, cf. ''Hel.''734; ἐς ἀσπίδ' [[ἥξειν]] Id.''Ph.''1326; ἀσπίδας [[συγκλείειν]] (cf. [[συγκλείω]]); ἀσπίδα [[τίθεσθαι]] = [[serve]] in the [[rank]]s, [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''756a; but [[θέσθαι τὰς ἀσπίδας]] = [[pile]] [[shield]]s, X.''HG''2.4.12; [[ἐπειδὰν ἀσπὶς ψοφῇ]] when the [[shield]]s [[ring]], i.e. when two bodies of men [[meet]] in a [[charge]], Id.''An.''4.3.29; ἀσπίδα [[ἀναδέξαι]], [[ἆραι]], as a [[signal]], [[Herodotus|Hdt.]]6.115, X.''HG''2.1.27.<br><span class="bld">4</span> of a [[round]], [[flat]] [[bowl]], Aristopho 14.<br><span class="bld">5</span> [[boss]] on a [[door]], ''IG''4.1484.79 (Epid.).<br><span class="bld">II</span> [[asp]], [[Egyptian]] [[cobra]], [[Coluber haié]], [[Herodotus|Hdt.]]4.191, Men.702, Nic.''Th.''158, Ph.2.570, Ael.''NA''10.31; a play on signff. I and II, Ar.''V.''23.<br><span class="bld">2</span> [[ornament]] in this form, ''OGI''90.43 (Rosetta). [[File:Hoplitodromos Staatliche Antikensammlungen 1471.jpg|thumb|Hoplitodromos with aspis and full body armour depicted in a Greek vase dated to 550 BC.]]
}}
}}
[[File:Hoplitodromos Staatliche Antikensammlungen 1471.jpg|thumb|Hoplitodromos with aspis and full body armour depicted in a Greek vase dated to 550 BC.]]
{{pape
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0373.png Seite 373]] ίδος, ἡ, 1) der Schild; oft bei Hom.; aus Lagen von Rindsleder, ταυρείην Iliad. 13, 160, βοείας 5, 453, βῶν ἀζαλέην 7, 238; bedeckt mit Metall, χαλκείην 12, 294, φαεινὴν 5, 437; rund, εὐκύκλους 5, 453, πάντοσ' ἐίσην 17, 7; mannslang, ἀμφιβρότην 11, 32, ποδηνεκέα 15, 646, τερμιόεσσα 16, 803; mit Buckeln, oder einem Buckel in der Mitte, ὀμφαλόεσσαι 4, 448; überhaupt mannigfach verziert, πολυδαίδαλον 11, 32; an einem Riemen getragen; s. Iliad. 3, 347. 5, 796. 6, 117. 11, 32. 12, 294. 13, 192. 405. 803. 14, 371. 377. 18, 478 sqq. 19, 373. 20, 268. 274. Vgl. Lehrs Aristarch. p. 194. Die [[ἀσπίς]] ist ein Hauptstück in der Rüstung Schwerbewaffneter; daher bezeichnet das Wort auch ein Heer von Schwerbewaffneten, πολλὴ [[ἀσπίς]] Eur. Phoen. 78; ὀκτακισχιλίη [[ἀσπίς]], 8000 Schildträger, Her. 5, 30; μυρία [[ἀσπίς]] Xen. An. 1, 7, 10, wo ihnen die Peltasten entgegengesetzt sind; vgl. Hell. 6, 5, 19; ἐπ' ἀσπίδας [[πέντε]] καὶ [[εἴκοσι]] τάττεσθαι, die Schwerbewaffneten 25 Mann hoch aufstellen, Thuc. 4, 93; vgl. ἐπ' ἀσπίδων τετάχθαι. Da der Schild mit der Linken gehalten wird, heißt, bes. beim Commando, ἐξ ἀσπίδος von der Linken, Pol. 10, 23, 5 u. öfter; ἐπ' ἀσπίδα u. παρ' ἀσπίδα, zur Linken, z. B. παράγειν, links aufmarschiren, Xen. An. 4, 3, 26; Pol. 6, 40, 12. 11, 23, 2; παρ' ἀσπίδος, von der Linken, Aesch. Spt. 606. Übertr. a) Schutz, Aesch. Ag. 1412. – b) Treffen, Gefecht, Eur. εἰς ἀσπίδ' ἥξειν Phoen. 1336 u. sonst bei Tragg. – 2) die Aspis, eine giftige Schlange, Opp. C. 3, 433; Men. monost. 261. – 3) ein rundes Trinkgefäß, Aristophon. Ath. XI, 472 c.
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0373.png Seite 373]] ίδος, ἡ, 1) der Schild; oft bei Hom.; aus Lagen von Rindsleder, ταυρείην Iliad. 13, 160, βοείας 5, 453, βῶν ἀζαλέην 7, 238; bedeckt mit Metall, χαλκείην 12, 294, φαεινὴν 5, 437; rund, εὐκύκλους 5, 453, πάντοσ' ἐίσην 17, 7; mannslang, ἀμφιβρότην 11, 32, ποδηνεκέα 15, 646, τερμιόεσσα 16, 803; mit Buckeln, oder einem Buckel in der Mitte, ὀμφαλόεσσαι 4, 448; überhaupt mannigfach verziert, πολυδαίδαλον 11, 32; an einem Riemen getragen; s. Iliad. 3, 347. 5, 796. 6, 117. 11, 32. 12, 294. 13, 192. 405. 803. 14, 371. 377. 18, 478 sqq. 19, 373. 20, 268. 274. Vgl. Lehrs Aristarch. p. 194. Die [[ἀσπίς]] ist ein Hauptstück in der Rüstung Schwerbewaffneter; daher bezeichnet das Wort auch ein Heer von Schwerbewaffneten, πολλὴ [[ἀσπίς]] Eur. Phoen. 78; ὀκτακισχιλίη [[ἀσπίς]], 8000 Schildträger, Her. 5, 30; μυρία [[ἀσπίς]] Xen. An. 1, 7, 10, wo ihnen die Peltasten entgegengesetzt sind; vgl. Hell. 6, 5, 19; ἐπ' ἀσπίδας [[πέντε]] καὶ [[εἴκοσι]] τάττεσθαι, die Schwerbewaffneten 25 Mann hoch aufstellen, Thuc. 4, 93; vgl. ἐπ' ἀσπίδων τετάχθαι. Da der Schild mit der Linken gehalten wird, heißt, bes. beim Commando, ἐξ ἀσπίδος von der Linken, Pol. 10, 23, 5 u. öfter; ἐπ' ἀσπίδα u. παρ' ἀσπίδα, zur Linken, z. B. παράγειν, links aufmarschiren, Xen. An. 4, 3, 26; Pol. 6, 40, 12. 11, 23, 2; παρ' ἀσπίδος, von der Linken, Aesch. Spt. 606. Übertr. a) Schutz, Aesch. Ag. 1412. – b) Treffen, Gefecht, Eur. εἰς ἀσπίδ' ἥξειν Phoen. 1336 u. sonst bei Tragg. – 2) die Aspis, eine giftige Schlange, Opp. C. 3, 433; Men. monost. 261. – 3) ein rundes Trinkgefäß, Aristophon. Ath. XI, 472 c.
}}
}}
{{DGE
{{DGE
|dgtxt=-ίδος, ἡ<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ῐ-]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [eol. nom. plu. ἄσπιδες Alc.140.11]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[escudo]] εὖ δ' ἀσπίδα θέσθω que (cada uno) prepare el escudo</i>, <i>Il</i>.2.382;<br /><b class="num">a)</b> del tipo micénico que cubría el cuerpo ἀμφιβρότη ... ἀ. <i>Il</i>.11.32, στρεφθεὶς γὰρ μετόπισθεν ἐν ἀσπίδος ἄντυγι πάλτο, τὴν αὐτὸς φορέεσκε ποδηνεκέ' ... <i>Il</i>.15.645, ἀ. ὀμφαλοέσση <i>Il</i>.6.118, cf. 4.448, c. el adj. εὔκυκλος parece referirse al mismo tipo de escudo <i>Il</i>.5.453, 797, 12.426, 13.715, 14.428;<br /><b class="num">b)</b> pequeño y redondo como el de época posterior (cf. c) ὑπὸ κρασὶν δ' ἔχον ἀσπίδας con los escudos bajo las cabezas</i>, <i>Il</i>.10.152, αἴνυτ' ἀπὸ στήθεσφι παναίολον ἀσπίδα τ' ὤμων <i>Il</i>.11.374;<br /><b class="num">c)</b> después de Homero [[escudo redondo]] de los hoplitas, a veces con referencia explícita, op. a πέλτη X.<i>Mem</i>.3.9.2, προδούσης με τῆς ἀσπίδος traicionándome el escudo</i> Plu.2.190b<br /><b class="num">•</b>gener. μεσσηγὺς κόρυθός τε καὶ ἀσπίδος Hes.<i>Sc</i>.417, θαέομαι σαφὲς δράκοντα ποικίλον αἰθᾶς [[Ἀλκμᾶν]]' ἐπ' ἀσπίδος νωμῶντα Pi.<i>P</i>.8.46, κόιλαι ἄσπιδες Alc.l.c., cf. Tyrt.1.50, Mimn.12A, (πλοῖα) ἀσπίδος τρόπον κυκλοτερέα ποιήσαντες haciendo barcas de forma redonda como un escudo</i> Hdt.1.194, ἀσπίδος κύκλον A.<i>Th</i>.489, ὡς μάλιστα τῇ τοῦ ἐν δεξιᾷ παρατεταγμένου ἀσπίδι lo más próximo posible al escudo del situado a la derecha</i> Th.5.71, ὅσ' ἀ. [[ἔγχος]] θ' ἥδε σοι παμπησία E.<i>Io</i> 1305;<br /><b class="num">d)</b> de diversos tipos de escudo αἱ ἀσπίδες αἱ ξυλίναι αἱ Αἰγυπτίαι X.<i>An</i>.2.1.6, cf. Aen.Tact.29.11, 12, 37.6, ἀ. χαλκή [[LXX]] 1<i>Re</i>.17.6, Nonn.<i>D</i>.28.5, αἱ χρυσαῖ καὶ χαλκαῖ ἀσπίδες [[LXX]] 1<i>Ma</i>.6.39, ἀ. πετρήεσσα Nonn.<i>D</i>.45.196, ἡ πέλτη ἀ. ἐστιν ἴτυν οὐκ ἔχουσα Arist.<i>Fr</i>.498;<br /><b class="num">e)</b> [[escudo]] como ofrenda τὰς ἀσπίδας [[Διότιμος]] ἔδωκε D.18.114, cf. 45.85, <i>IG</i> 1<sup>3</sup>.354.82, 357.73 (ambas V a.C.), ἐπίσημον οὖν τὴν ἀσπίδ' εἰς τὴν τοῦ Διὸς στοὰν ἀνήθηκαν Men.<i>Fr</i>.459.1<br /><b class="num">•</b>[[escudo]] n. de una competición <i>IG</i> 14.746.18 (I/II d.C.), 739.10 (III d.C.), <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.3169.12 (III d.C.);<br /><b class="num">f)</b> en frases hechas: ἀσπίδα ῥίψας arrojando el escudo e.d. dándose a la fuga</i> Anacr.85, ἧν (ἀσπίδα) ... κάλλιπον Archil.12, ἀσπίδα ... ἀποβαλεῖν Ar.<i>V</i>.17, τὰς ἀσπίδας ἀποβαλεῖν Isoc.<i>Ep</i>.2.6<br /><b class="num">•</b>op. [[οἱ τὴν ἀσπίδα τιθέμενοι]] los que llevan el escudo e.d. los que sirven como soldados</i> Pl.<i>Lg</i>.756a, pero θέσθαι ... τὰς ἀσπίδας dejar los escudos en el suelo</i> para hacer un alto X.<i>HG</i> 2.4.12<br /><b class="num">•</b>ἐπειδὰν ... ἀ. ψοφῇ cuando el escudo resuene e.d. cuando se produzca el combate cuerpo a cuerpo</i> X.<i>An</i>.4.3.29<br /><b class="num">•</b>para calcular el material de guerra capturado en una victoria ἀσπίδας ἔλαβον ὡς διακοσίας X.<i>HG</i> 1.2.3;<br /><b class="num">g)</b> en sg. c. prep. significando [[por la parte del escudo]] e.d. [[por la izquierda]] Πρόνοον πρῶτον [[βάλε]] δουρὶ φαεινῷ στέρνον γυμνωθέντα παρ' ἀσπίδα hirió con la refulgente lanza primero a Prónoo que dejaba al descubierto el pecho por la parte del escudo</i>, <i>Il</i>.16.400, παρ' ἀσπίδος A.<i>Th</i>.624, παρ' ἀσπίδα X.<i>An</i>.4.3.26, ἐπ' ἀσπίδα X.<i>Cyr</i>.7.5.6, ἐξ ἀσπίδος Plb.11.23.5;<br /><b class="num">h)</b> c. prep. y un numeral [[en fondo]] ἐπ' ἀσπίδας δὲ πέντε μὲν καὶ εἴκοσι Θηβαῖοι ἐτάξαντο los tebanos se colocaron de veinticinco escudos en fondo</i> Th.4.93, ἵστασθαι ... ἐπὶ τρεῖς ἀσπίδας Ar.<i>Fr</i>.72, ἐπὶ μιᾶς ἀσπίδος en hilera</i>, en fila india</i> Isoc.6.99, τὴν πεζῆν στρατιὰν παρατεταγμένην οὐκ ἐπ' ὀλίγων ἀσπίδων la infantería formada no en pocas filas</i> Th.7.79;<br /><b class="num">i)</b> [[παρ' ἀσπίδα]] = [[junto al escudo]] e.d. [[en el combate]] [[παρ' ἀσπίδα στῆναι]] = [[resistir]], [[aguantar]] en el [[combate]]</i> E.<i>Med</i>.250, στάντες παρ' ἀσπίδα E.<i>Ph</i>.1001, παρ' ἀσπίδα βέβηκας E.<i>Ph</i>.1073, παρ' ἀσπίδ' ἐκπονῶν E.<i>Or</i>.653, E.<i>Hel</i>.734<br /><b class="num">•</b>[[ἐς ἀσπίδ' ἥξειν]] = [[ir al combate]]</i> E.<i>Ph</i>.1326;<br /><b class="num">j)</b> como señal [[ἀναδέξαι]] ἀσπίδα Hdt.6.115, ἆραι ἀσπίδα X.<i>HG</i> 2.1.27, Ἄρης ... ἀσπίδα τύψεν ἀκωκῇ δούρατος Call.<i>Del</i>.136.<br /><b class="num">2</b> sg. colectivo [[cuerpo de ejército]] ὀκτακισχιλίη ἀ. Hdt.5.30, πολλὴν ἀθροίσας ἀσπίδ' [[Ἀργείων]] E.<i>Ph</i>.78<br /><b class="num">•</b>[[cuerpo de ejército de hoplitas]] op. [[πελτασταί]]: ἀ. μυρία καὶ τετρακοσία X.<i>An</i>.1.7.10.<br /><b class="num">II</b> fig. [[protección]], [[cobijo]] οὗτος γὰρ ἡμῖν ἀ. οὐ σμικρὰ θράσους A.<i>A</i>.1437, ἀσπίδ' ἀποβέβληκεν οὗτος τοῦ βίου ref. a la παρρησία Nicostr.Com.30, Ἡλιωδόρου τὴν ἀσπίδα προσλαβεῖν ref. a un orador, Lib.<i>Or</i>.62.47, λήμψεται ἀσπίδα ἀκαταμάχητον ὁσιότητα tomará como escudo invencible la santidad</i> [[LXX]] <i>Sap</i>.5.19.<br /><b class="num">III</b> <b class="num">1</b>cierto [[recipiente]] [[εὐκύκλωτος]] ἀσπίς Aristopho 13.2.<br /><b class="num">2</b> [[saliente]] o [[picaporte]] de una [[puerta]] <i>IG</i> 4.1484.79 (Epidauro).<br /><b class="num">IV</b> [[zool]].<br /><b class="num">1</b> [[áspid de Egipto o de Cleopatra]], [[Coluber haié]] Hdt.4.191, Nic.<i>Th</i>.158, Ph.2.570, Ael.<i>NA</i> 10.31, D.C.51.11.2<br /><b class="num">•</b>en juego de palabras con I 2 Ar.<i>V</i>.23.<br /><b class="num">2</b> gener. [[áspid]], [[serpiente venenosa]], [[víbora]] ἀσπίδων ὑπὸ τὰ χείλη [[LXX]] <i>Ps</i>.13.3, ὁ οἶνος ... θυμὸς ἀσπίδων [[ἀνίατος]] [[LXX]] <i>De</i>.32.33, ᾠὰ ἀσπίδων ἔρρηξαν [[LXX]] <i>Is</i>.59.5.<br /><b class="num">3</b> [[el zoofito]] <i>[[Pennatula rubra]]</i> Arist.<i>HA</i> 532<sup>b</sup>22.<br /><b class="num">V</b> [[adorno en forma de áspid]], <i>OGI</i> 90.43 (Roseta II a.C.).<br /><b class="num">• Etimología:</b> Etim. dud.; quizá rel. c. σπιδέος y σπίδιος q.u. deriv. de *ἀν-σπις, o c. Ϝασ-σπιδ- de Ϝασ- ‘[[piel]]’, pero no hay huellas de Ϝ. Tb. se ha rel. c. aaa. <i>aspa</i> ‘[[álamo]]’. Lo más prob. es que sea un prést.
|dgtxt=-ίδος, ἡ<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ῐ-]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [eol. nom. plu. ἄσπιδες Alc.140.11]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[escudo]] εὖ δ' ἀσπίδα θέσθω que (cada uno) prepare el escudo</i>, <i>Il</i>.2.382;<br /><b class="num">a)</b> del tipo micénico que cubría el cuerpo ἀμφιβρότη ... ἀ. <i>Il</i>.11.32, στρεφθεὶς γὰρ μετόπισθεν ἐν ἀσπίδος ἄντυγι πάλτο, τὴν αὐτὸς φορέεσκε ποδηνεκέ' ... <i>Il</i>.15.645, ἀ. ὀμφαλοέσση <i>Il</i>.6.118, cf. 4.448, c. el adj. εὔκυκλος parece referirse al mismo tipo de escudo <i>Il</i>.5.453, 797, 12.426, 13.715, 14.428;<br /><b class="num">b)</b> pequeño y redondo como el de época posterior (cf. c) ὑπὸ κρασὶν δ' ἔχον ἀσπίδας con los escudos bajo las cabezas</i>, <i>Il</i>.10.152, αἴνυτ' ἀπὸ στήθεσφι παναίολον ἀσπίδα τ' ὤμων <i>Il</i>.11.374;<br /><b class="num">c)</b> después de Homero [[escudo redondo]] de los hoplitas, a veces con referencia explícita, op. a πέλτη X.<i>Mem</i>.3.9.2, προδούσης με τῆς ἀσπίδος traicionándome el escudo</i> Plu.2.190b<br /><b class="num">•</b>gener. μεσσηγὺς κόρυθός τε καὶ ἀσπίδος Hes.<i>Sc</i>.417, θαέομαι σαφὲς δράκοντα ποικίλον αἰθᾶς [[Ἀλκμᾶν]]' ἐπ' ἀσπίδος νωμῶντα Pi.<i>P</i>.8.46, κόιλαι ἄσπιδες Alc.l.c., cf. Tyrt.1.50, Mimn.12A, (πλοῖα) ἀσπίδος τρόπον κυκλοτερέα ποιήσαντες haciendo barcas de forma redonda como un escudo</i> Hdt.1.194, ἀσπίδος κύκλον A.<i>Th</i>.489, ὡς μάλιστα τῇ τοῦ ἐν δεξιᾷ παρατεταγμένου ἀσπίδι lo más próximo posible al escudo del situado a la derecha</i> Th.5.71, ὅσ' ἀ. [[ἔγχος]] θ' ἥδε σοι παμπησία E.<i>Io</i> 1305;<br /><b class="num">d)</b> de diversos tipos de escudo αἱ ἀσπίδες αἱ ξυλίναι αἱ Αἰγυπτίαι X.<i>An</i>.2.1.6, cf. Aen.Tact.29.11, 12, 37.6, ἀ. χαλκή [[LXX]] 1<i>Re</i>.17.6, Nonn.<i>D</i>.28.5, αἱ χρυσαῖ καὶ χαλκαῖ ἀσπίδες [[LXX]] 1<i>Ma</i>.6.39, ἀ. πετρήεσσα Nonn.<i>D</i>.45.196, ἡ πέλτη ἀ. ἐστιν ἴτυν οὐκ ἔχουσα Arist.<i>Fr</i>.498;<br /><b class="num">e)</b> [[escudo]] como ofrenda τὰς ἀσπίδας [[Διότιμος]] ἔδωκε D.18.114, cf. 45.85, <i>IG</i> 1<sup>3</sup>.354.82, 357.73 (ambas V a.C.), ἐπίσημον οὖν τὴν ἀσπίδ' εἰς τὴν τοῦ Διὸς στοὰν ἀνήθηκαν Men.<i>Fr</i>.459.1<br /><b class="num">•</b>[[escudo]] n. de una competición <i>IG</i> 14.746.18 (I/II d.C.), 739.10 (III d.C.), <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.3169.12 (III d.C.);<br /><b class="num">f)</b> en frases hechas: ἀσπίδα ῥίψας arrojando el escudo e.d. dándose a la fuga</i> Anacr.85, ἧν (ἀσπίδα) ... κάλλιπον Archil.12, ἀσπίδα ... ἀποβαλεῖν Ar.<i>V</i>.17, τὰς ἀσπίδας ἀποβαλεῖν Isoc.<i>Ep</i>.2.6<br /><b class="num">•</b>op. [[οἱ τὴν ἀσπίδα τιθέμενοι]] los que llevan el escudo e.d. los que sirven como soldados</i> Pl.<i>Lg</i>.756a, pero θέσθαι ... τὰς ἀσπίδας dejar los escudos en el suelo</i> para hacer un alto X.<i>HG</i> 2.4.12<br /><b class="num">•</b>ἐπειδὰν ... ἀ. ψοφῇ cuando el escudo resuene e.d. cuando se produzca el combate cuerpo a cuerpo</i> X.<i>An</i>.4.3.29<br /><b class="num">•</b>para calcular el material de guerra capturado en una victoria ἀσπίδας ἔλαβον ὡς διακοσίας X.<i>HG</i> 1.2.3;<br /><b class="num">g)</b> en sg. c. prep. significando [[por la parte del escudo]] e.d. [[por la izquierda]] Πρόνοον πρῶτον [[βάλε]] δουρὶ φαεινῷ στέρνον γυμνωθέντα παρ' ἀσπίδα hirió con la refulgente lanza primero a Prónoo que dejaba al descubierto el pecho por la parte del escudo</i>, <i>Il</i>.16.400, παρ' ἀσπίδος A.<i>Th</i>.624, παρ' ἀσπίδα X.<i>An</i>.4.3.26, ἐπ' ἀσπίδα X.<i>Cyr</i>.7.5.6, ἐξ ἀσπίδος Plb.11.23.5;<br /><b class="num">h)</b> c. prep. y un numeral [[en fondo]] ἐπ' ἀσπίδας δὲ πέντε μὲν καὶ εἴκοσι Θηβαῖοι ἐτάξαντο los tebanos se colocaron de veinticinco escudos en fondo</i> Th.4.93, ἵστασθαι ... ἐπὶ τρεῖς ἀσπίδας Ar.<i>Fr</i>.72, ἐπὶ μιᾶς ἀσπίδος en hilera</i>, en fila india</i> Isoc.6.99, τὴν πεζῆν στρατιὰν παρατεταγμένην οὐκ ἐπ' ὀλίγων ἀσπίδων la infantería formada no en pocas filas</i> Th.7.79;<br /><b class="num">i)</b> [[παρ' ἀσπίδα]] = [[junto al escudo]] e.d. [[en el combate]] [[παρ' ἀσπίδα στῆναι]] = [[resistir]], [[aguantar]] en el [[combate]]</i> E.<i>Med</i>.250, στάντες παρ' ἀσπίδα E.<i>Ph</i>.1001, παρ' ἀσπίδα βέβηκας E.<i>Ph</i>.1073, παρ' ἀσπίδ' ἐκπονῶν E.<i>Or</i>.653, E.<i>Hel</i>.734<br /><b class="num">•</b>[[ἐς ἀσπίδ' ἥξειν]] = [[ir al combate]]</i> E.<i>Ph</i>.1326;<br /><b class="num">j)</b> como señal [[ἀναδέξαι]] ἀσπίδα Hdt.6.115, ἆραι ἀσπίδα X.<i>HG</i> 2.1.27, Ἄρης ... ἀσπίδα τύψεν ἀκωκῇ δούρατος Call.<i>Del</i>.136.<br /><b class="num">2</b> sg. colectivo [[cuerpo de ejército]] ὀκτακισχιλίη ἀ. Hdt.5.30, πολλὴν ἀθροίσας ἀσπίδ' [[Ἀργείων]] E.<i>Ph</i>.78<br /><b class="num">•</b>[[cuerpo de ejército de hoplitas]] op. [[πελτασταί]]: ἀ. μυρία καὶ τετρακοσία X.<i>An</i>.1.7.10.<br /><b class="num">II</b> fig. [[protección]], [[cobijo]] οὗτος γὰρ ἡμῖν ἀ. οὐ σμικρὰ θράσους A.<i>A</i>.1437, ἀσπίδ' ἀποβέβληκεν οὗτος τοῦ βίου ref. a la παρρησία Nicostr.Com.30, Ἡλιωδόρου τὴν ἀσπίδα προσλαβεῖν ref. a un orador, Lib.<i>Or</i>.62.47, λήμψεται ἀσπίδα ἀκαταμάχητον ὁσιότητα tomará como escudo invencible la santidad</i> [[LXX]] <i>Sap</i>.5.19.<br /><b class="num">III</b> <b class="num">1</b>cierto [[recipiente]] [[εὐκύκλωτος]] ἀσπίς Aristopho 13.2.<br /><b class="num">2</b> [[saliente]] o [[picaporte]] de una [[puerta]] <i>IG</i> 4.1484.79 (Epidauro).<br /><b class="num">IV</b> zool.<br /><b class="num">1</b> [[áspid de Egipto o de Cleopatra]], [[Coluber haié]] Hdt.4.191, Nic.<i>Th</i>.158, Ph.2.570, Ael.<i>NA</i> 10.31, D.C.51.11.2<br /><b class="num">•</b>en juego de palabras con I 2 Ar.<i>V</i>.23.<br /><b class="num">2</b> gener. [[áspid]], [[serpiente venenosa]], [[víbora]] ἀσπίδων ὑπὸ τὰ χείλη [[LXX]] <i>Ps</i>.13.3, ὁ οἶνος ... θυμὸς ἀσπίδων [[ἀνίατος]] [[LXX]] <i>De</i>.32.33, ᾠὰ ἀσπίδων ἔρρηξαν [[LXX]] <i>Is</i>.59.5.<br /><b class="num">3</b> el [[zoofito]] <i>[[Pennatula rubra]]</i> Arist.<i>HA</i> 532<sup>b</sup>22.<br /><b class="num">V</b> [[adorno en forma de áspid]], <i>OGI</i> 90.43 (Roseta II a.C.).<br /><b class="num">• Etimología:</b> Etim. dud.; quizá rel. c. σπιδέος y σπίδιος q.u. deriv. de *ἀν-σπις, o c. Ϝασ-σπιδ- de Ϝασ- ‘[[piel]]’, pero no hay huellas de Ϝ. Tb. se ha rel. c. aaa. <i>aspa</i> ‘[[álamo]]’. Lo más prob. es que sea un prést.
}}
}}
{{bailly
{{bailly
|btext=ίδος (ἡ) :<br />bouclier (rond) ; <i>p. suite</i> :<br /><b>1</b> [[troupe armée de boucliers]] ; μυρία [[ἀσπίς]] XÉN 10 000 boucliers, <i>càd</i> 10 000 hommes armés de boucliers;<br /><b>2</b> <i>t. de tact., pour désigner</i> • soit les rangs de soldats : ἐπ’ ἀσπίδας THC <i>ou</i> ἐπ’ ἀσπίδων [[πέντε]] καὶ [[εἴκοσι]] τάττεσθαι THC être rangé sur vingt-cinq rangs ; ἐπὶ μιᾶς ἀσπίδος ISOCR sur un seul rang ; • soit certains mouvements militaires : παρ' ἀσπίδα καθίστασθαι XÉN se placer du côté du bouclier, <i>càd</i> à gauche ; ἐπ' ἀσπίδα XÉN par le flanc gauche;<br /><b>3</b> [[abri]], [[protection]];<br /><b>4</b> [[aspic]], [[serpent venimeux]].<br />'''Étymologie:''' DELG peu clair -- Babiniotis pê apparenté à [[σπιδής]], « ce qui protège tout le long du corps ».
|btext=ίδος (ἡ) :<br />bouclier (rond) ; <i>p. suite</i> :<br /><b>1</b> [[troupe armée de boucliers]] ; μυρία [[ἀσπίς]] XÉN 10 000 boucliers, <i>càd</i> 10 000 hommes armés de boucliers;<br /><b>2</b> <i>t. de tact., pour désigner</i> • soit les rangs de soldats : ἐπ' ἀσπίδας THC <i>ou</i> ἐπ' ἀσπίδων [[πέντε]] καὶ [[εἴκοσι]] τάττεσθαι THC être rangé sur vingt-cinq rangs ; ἐπὶ μιᾶς ἀσπίδος ISOCR sur un seul rang ; • soit certains mouvements militaires : παρ' ἀσπίδα καθίστασθαι XÉN se placer du côté du bouclier, <i>càd</i> à gauche ; ἐπ' ἀσπίδα XÉN par le flanc gauche;<br /><b>3</b> [[abri]], [[protection]];<br /><b>4</b> [[aspic]], [[serpent venimeux]].<br />'''Étymologie:''' DELG peu clair -- Babiniotis pê apparenté à [[σπιδής]], « ce qui protège tout le long du corps ».
}}
}}
{{elru
{{elru
Line 39: Line 38:
}}
}}
{{grml
{{grml
|mltxt=η (AM [[ἀσπίς]], -[[ίδος]])<br /><b>1.</b> αρχαιότατο αμυντικό όπλο, κατασκευασμένο από [[δέρμα]] βοδιού στερεωμένο [[πάνω]] σε ξύλινο [[σκελετό]], ο [[οποίος]] περιβάλλεται από μετάλλινη άντυγα<br />το [[σχήμα]] του [[είναι]] [[συνήθως]] κυκλικό<br />στο [[κέντρο]] της εξωτερικής του επιφάνειας υπάρχει [[προεξοχή]] («[[ομφαλός]]») που περιβάλλεται από μετάλλινες πλάκες<br />κρατιέται [[κυρίως]] με το αριστερό [[χέρι]] από [[λουρί]] τοποθετημένο στην εσωτερική του [[επιφάνεια]]<br /><b>2.</b> [[προστασία]], [[μέσο]] προστατευτικό, [[βοήθεια]]<br /><b>3.</b> φαρμακερό [[φίδι]] της τάξης των εχιιδών<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />ο [[μυθικός]] [[δράκος]] που εξοντώθηκε από τον άγιο Γεώργιο<br /><b>αρχ.</b><br />Ι. 1. [[στράτευμα]], [[στρατός]]<br /><b>2.</b> [[μάχη]]<br /><b>3.</b> στρογγυλό ρηχό [[κύπελλο]]<br /><b>4.</b> [[κόσμημα]] σε [[σχήμα]] φιδιού<br />II. <b>φρ.</b><br /><b>1.</b> «ἐπ' ἀσπίδας [[πέντε]] καὶ [[εἴκοσι]]... ἐτάξαντο» — παρατάχθηκαν σε [[βάθος]] [[είκοσι]] [[πέντε]] [[ανδρών]] (<b>Θουκ.</b>)<br /><b>2.</b> «τρὶς ἂν παρ' ἀσπίδα στῆναι θέλοιμ' ἄν» — θα προτιμούσα [[τρεις]] φορές να μπω στη [[μάχη]] ([[παρά]] να γεννήσω μια [[φορά]]) (<b>Ευρ.</b>)<br /><b>3.</b> «[[ασπίδα]] τίθεμαι» <br />α) [[υπηρετώ]] στον στρατό (<b>Πλάτ.</b>)<br />β) [[καταθέτω]] τα όπλα (<b>Ξεν.</b>)<br />4) «ἀσπίδα [[ἀναδέχομαι]]» ή «... [[αἴρω]]» — [[υψώνω]] την [[ασπίδα]] δίνοντας το [[σήμα]] για τη [[μάχη]] (<b>Ηρόδ.</b>, <b>Ξεν.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[ασπίς]] χρησιμοποιήθηκε ήδη από την ομηρική [[εποχή]] για να δηλώσει [[κυρίως]] τη στρογγυλή [[ασπίδα]], σε [[αντίθεση]] με τη [[μεγάλη]], [[μακριά]] [[ασπίδα]], που κάλυπτε όλο το [[σώμα]] του πολεμιστή και έφερε το όνομα [[σάκος]]. Επίθετα που χαρακτηρίζουν την [[ασπίδα]] στον Όμηρο [[είναι]] [[εύκυκλος]], <i>ομφαλόεσσα</i>, στον δε Ηρόδοτο [[κυκλοτερής]]. Πρόκειται για τ. αβέβαιης προελεύσεως και ετυμολογίας, για την [[ερμηνεία]] του οποίου έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις. Η ετυμολόγηση του [[ασπίς]] από το <i>αν</i>-<i>σπίς</i> (πρβλ. <i>σπίδιον</i> «[[μακρόν]]», [[σπιδής]], -<i>έος</i> <b>κ.λπ.</b>) με τη [[σημασία]] «[[επιφάνεια]] που εκτείνεται [[κατά]] [[μήκος]] του πολεμιστή» δεν ικανοποιεί, [[αφού]] οι τύποι με τους οποίους συσχετίζεται [[είναι]] αμφίβολης σημασίας και ετυμολογίας. Μη ικανοποητική θεωρείται και η [[σύνδεση]] με το λιθ. <i>skỹdas</i>. Εξάλλου η [[προσπάθεια]] συσχετισμού του τ. [[ασπίς]] με το αρχ. άνω γερμ. <i>aspa</i> «το [[δέντρο]] [[κερκίς]]» (λόγω του ότι η πιο αρχαία [[ασπίδα]] [[πριν]] από τον Όμηρο ήταν ξύλινη) προσκρούει στο [[γεγονός]] ότι αρχικά ο γερμ. τ. είχε -<i>ps</i>- και όχι -<i>sp</i>-, [[πράγμα]] που ενισχύεται και από παρεμφερείς τύπους της ΙΕ. (πρβλ. λετ. <i>apse</i>, αρχ. πρωσ. <i>abse</i>, ρωσ. <i>osina</i> <span style="color: red;"><</span> <i>ospina</i>) Ενδιαφέρουσα [[είναι]] η [[συσχέτιση]] του τ. με [[ονομασία]] δέντρου. Τέλος [[είναι]] πιθανή η [[άποψη]] σύμφωνα με την οποία ο τ. [[ασπίς]] αποτελεί δάνεια λ. που παρελήφθη από τους Έλληνες [[μαζί]] με το [[αντικείμενο]] που δήλωνε. Όσον αφορά στον τ. [[ασπίς]] «φαρμακερό [[φίδι]] της τάξεως των εχιιδών», πιθανότερη θεωρείται η [[ερμηνεία]] ότι η [[ονομασία]] του οφείλεται στο [[ασπίς]] (λόγω του κυκλικού, όμοιου με [[ασπίδα]] ή δίσκο, σχήματος του εξογκωμένου λαιμού του ερπετού τη [[στιγμή]] της επιθέσεως) [[έναντι]] της υποθέσεως ότι πρόκειται για δάνεια λ. στην Ελληνική.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[ασπιδίσκη]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ασπίδιον]], [[ασπιδιώτης]] και <i>ασπιδίτης</i>, <i>ασπιδόεις</i>, [[ασπιστήρ]] και <i>ασπίστωρ</i> και <i>ασπιστής</i><br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[ασπίζω]]<br /><b>μσν.</b><br />[[ασπιδίσκος]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (α' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[ασπιδαποβλής]], [[ασπιδηστρόφος]], [[ασπιδηφόρος]], [[ασπιδογοργών]], [[ασπιδόδηκτος]], [[ασπιδόδουπος]], [[ασπιδοειδής]], [[ασπιδοπηγός]], [[ασπιδοποιός]], [[ασπιδούχος]], [[ασπιδοφέρμων]]<br /><b>μσν.</b><br />[[ασπιδόγονος]], [[ασπιδοχελώνη]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><i>ασπιδογαστήρ</i>, <i>ασπιδόκερας</i>, <i>ασπιδόσπερμα</i> <b>κ.ά.</b><br />(β' συνθετικό, -<i>ασπις</i>) [[ρίψασπις]]<br /><b>αρχ.</b><br /><i>άνασπις</i>, [[γλώσσασπις]], [[λεύκασπις]], [[μίκρασπις]], <i>όμασπις</i>, [[πολύασπις]], [[σμίκρασπις]], [[χάλκασπις]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[χρύσασπις]].
|mltxt=η (AM [[ἀσπίς]], -ίδος)<br /><b>1.</b> αρχαιότατο αμυντικό όπλο, κατασκευασμένο από [[δέρμα]] βοδιού στερεωμένο [[πάνω]] σε ξύλινο [[σκελετό]], ο [[οποίος]] περιβάλλεται από μετάλλινη άντυγα<br />το [[σχήμα]] του [[είναι]] [[συνήθως]] κυκλικό<br />στο [[κέντρο]] της εξωτερικής του επιφάνειας υπάρχει [[προεξοχή]] («[[ομφαλός]]») που περιβάλλεται από μετάλλινες πλάκες<br />κρατιέται [[κυρίως]] με το αριστερό [[χέρι]] από [[λουρί]] τοποθετημένο στην εσωτερική του [[επιφάνεια]]<br /><b>2.</b> [[προστασία]], [[μέσο]] προστατευτικό, [[βοήθεια]]<br /><b>3.</b> φαρμακερό [[φίδι]] της τάξης των εχιιδών<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />ο [[μυθικός]] [[δράκος]] που εξοντώθηκε από τον άγιο Γεώργιο<br /><b>αρχ.</b><br />Ι. 1. [[στράτευμα]], [[στρατός]]<br /><b>2.</b> [[μάχη]]<br /><b>3.</b> στρογγυλό ρηχό [[κύπελλο]]<br /><b>4.</b> [[κόσμημα]] σε [[σχήμα]] φιδιού<br />II. <b>φρ.</b><br /><b>1.</b> «ἐπ' ἀσπίδας [[πέντε]] καὶ [[εἴκοσι]]... ἐτάξαντο» — παρατάχθηκαν σε [[βάθος]] [[είκοσι]] [[πέντε]] [[ανδρών]] (<b>Θουκ.</b>)<br /><b>2.</b> «τρὶς ἂν παρ' ἀσπίδα στῆναι θέλοιμ' ἄν» — θα προτιμούσα [[τρεις]] φορές να μπω στη [[μάχη]] ([[παρά]] να γεννήσω μια [[φορά]]) (<b>Ευρ.</b>)<br /><b>3.</b> «[[ασπίδα]] τίθεμαι» <br />α) [[υπηρετώ]] στον στρατό (<b>Πλάτ.</b>)<br />β) [[καταθέτω]] τα όπλα (<b>Ξεν.</b>)<br />4) «ἀσπίδα [[ἀναδέχομαι]]» ή «... [[αἴρω]]» — [[υψώνω]] την [[ασπίδα]] δίνοντας το [[σήμα]] για τη [[μάχη]] (<b>Ηρόδ.</b>, <b>Ξεν.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[ασπίς]] χρησιμοποιήθηκε ήδη από την ομηρική [[εποχή]] για να δηλώσει [[κυρίως]] τη στρογγυλή [[ασπίδα]], σε [[αντίθεση]] με τη [[μεγάλη]], [[μακριά]] [[ασπίδα]], που κάλυπτε όλο το [[σώμα]] του πολεμιστή και έφερε το όνομα [[σάκος]]. Επίθετα που χαρακτηρίζουν την [[ασπίδα]] στον Όμηρο [[είναι]] [[εύκυκλος]], <i>ομφαλόεσσα</i>, στον δε Ηρόδοτο [[κυκλοτερής]]. Πρόκειται για τ. αβέβαιης προελεύσεως και ετυμολογίας, για την [[ερμηνεία]] του οποίου έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις. Η ετυμολόγηση του [[ασπίς]] από το <i>αν</i>-<i>σπίς</i> (πρβλ. <i>σπίδιον</i> «[[μακρόν]]», [[σπιδής]], -<i>έος</i> <b>κ.λπ.</b>) με τη [[σημασία]] «[[επιφάνεια]] που εκτείνεται [[κατά]] [[μήκος]] του πολεμιστή» δεν ικανοποιεί, [[αφού]] οι τύποι με τους οποίους συσχετίζεται [[είναι]] αμφίβολης σημασίας και ετυμολογίας. Μη ικανοποητική θεωρείται και η [[σύνδεση]] με το λιθ. <i>skỹdas</i>. Εξάλλου η [[προσπάθεια]] συσχετισμού του τ. [[ασπίς]] με το αρχ. άνω γερμ. <i>aspa</i> «το [[δέντρο]] [[κερκίς]]» (λόγω του ότι η πιο αρχαία [[ασπίδα]] [[πριν]] από τον Όμηρο ήταν ξύλινη) προσκρούει στο [[γεγονός]] ότι αρχικά ο γερμ. τ. είχε -<i>ps</i>- και όχι -<i>sp</i>-, [[πράγμα]] που ενισχύεται και από παρεμφερείς τύπους της ΙΕ. (πρβλ. λετ. <i>apse</i>, αρχ. πρωσ. <i>abse</i>, ρωσ. <i>osina</i> <span style="color: red;"><</span> <i>ospina</i>) Ενδιαφέρουσα [[είναι]] η [[συσχέτιση]] του τ. με [[ονομασία]] δέντρου. Τέλος [[είναι]] πιθανή η [[άποψη]] σύμφωνα με την οποία ο τ. [[ασπίς]] αποτελεί δάνεια λ. που παρελήφθη από τους Έλληνες [[μαζί]] με το [[αντικείμενο]] που δήλωνε. Όσον αφορά στον τ. [[ασπίς]] «φαρμακερό [[φίδι]] της τάξεως των εχιιδών», πιθανότερη θεωρείται η [[ερμηνεία]] ότι η [[ονομασία]] του οφείλεται στο [[ασπίς]] (λόγω του κυκλικού, όμοιου με [[ασπίδα]] ή δίσκο, σχήματος του εξογκωμένου λαιμού του ερπετού τη [[στιγμή]] της επιθέσεως) [[έναντι]] της υποθέσεως ότι πρόκειται για δάνεια λ. στην Ελληνική.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[ασπιδίσκη]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ασπίδιον]], [[ασπιδιώτης]] και <i>ασπιδίτης</i>, <i>ασπιδόεις</i>, [[ασπιστήρ]] και <i>ασπίστωρ</i> και <i>ασπιστής</i><br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[ασπίζω]]<br /><b>μσν.</b><br />[[ασπιδίσκος]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (α' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[ασπιδαποβλής]], [[ασπιδηστρόφος]], [[ασπιδηφόρος]], [[ασπιδογοργών]], [[ασπιδόδηκτος]], [[ασπιδόδουπος]], [[ασπιδοειδής]], [[ασπιδοπηγός]], [[ασπιδοποιός]], [[ασπιδούχος]], [[ασπιδοφέρμων]]<br /><b>μσν.</b><br />[[ασπιδόγονος]], [[ασπιδοχελώνη]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><i>ασπιδογαστήρ</i>, <i>ασπιδόκερας</i>, <i>ασπιδόσπερμα</i> <b>κ.ά.</b><br />(β' συνθετικό, -<i>ασπις</i>) [[ρίψασπις]]<br /><b>αρχ.</b><br /><i>άνασπις</i>, [[γλώσσασπις]], [[λεύκασπις]], [[μίκρασπις]], <i>όμασπις</i>, [[πολύασπις]], [[σμίκρασπις]], [[χάλκασπις]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[χρύσασπις]].
}}
}}
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''ἀσπίς:''' -[[ίδος]], ἡ,<br /><b class="num">I. 1.</b> στρογγυλή [[ασπίδα]], Λατ. [[clipeus]], από [[δέρμα]] βοδιού, καλυμμένη με μεταλλικές πλάκες, με [[προεξοχή]] ([[ὀμφαλός]]) στη [[μέση]], διακοσμημένη με αραποσιτιά (<i>θύσανοι</i>)· αντίθ. προς την στενόμακρη [[ασπίδα]] ([[ὅπλον]], Λατ. [[scutum]]) που χρησιμοποιείται από τους οπλίτες (<i>ὁπλῖται</i>).<br /><b class="num">2.</b> στον πεζό λόγο, για να δηλώσει το [[σώμα]] των στρατιωτών, ὀκτακισχιλίη [[ἀσπίς]], [[οκτώ]] χιλιάδες στρατιώτες οπλισμένοι, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">3.</b> σε στρατιωτικές φράσεις: ἐπ' ἀσπίδας [[πέντε]] καὶ [[εἴκοσι]] τάξασθαι, σε [[βάθος]] [[είκοσι]] [[πέντε]] [[ανδρών]], σε Θουκ.· <i>ἐπ'ἀσπίδα</i>, <i>παρ' ἀσπίδα</i> (αντίθ. ἐπὶ [[δόρυ]]), προς τα αριστερά ή στα αριστερά, [[επειδή]] η [[ασπίδα]] κρατιόταν από το αριστερό [[χέρι]], σε Ξεν.· παρ' ἀσπίδα [[στῆναι]], [[στέκομαι]] στη [[μάχη]], σε Ευρ.<br /><b class="num">II.</b> [[ασπίδα]], [[φίδι]] Αιγυπτιακό, σε Ηρόδ.
|lsmtext='''ἀσπίς:''' -ίδος, ἡ,<br /><b class="num">I. 1.</b> στρογγυλή [[ασπίδα]], Λατ. [[clipeus]], από [[δέρμα]] βοδιού, καλυμμένη με μεταλλικές πλάκες, με [[προεξοχή]] ([[ὀμφαλός]]) στη [[μέση]], διακοσμημένη με αραποσιτιά (<i>θύσανοι</i>)· αντίθ. προς την στενόμακρη [[ασπίδα]] ([[ὅπλον]], Λατ. [[scutum]]) που χρησιμοποιείται από τους οπλίτες (<i>ὁπλῖται</i>).<br /><b class="num">2.</b> στον πεζό λόγο, για να δηλώσει το [[σώμα]] των στρατιωτών, ὀκτακισχιλίη [[ἀσπίς]], [[οκτώ]] χιλιάδες στρατιώτες οπλισμένοι, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">3.</b> σε στρατιωτικές φράσεις: ἐπ' ἀσπίδας [[πέντε]] καὶ [[εἴκοσι]] τάξασθαι, σε [[βάθος]] [[είκοσι]] [[πέντε]] [[ανδρών]], σε Θουκ.· <i>ἐπ'ἀσπίδα</i>, <i>παρ' ἀσπίδα</i> (αντίθ. ἐπὶ [[δόρυ]]), προς τα αριστερά ή στα αριστερά, [[επειδή]] η [[ασπίδα]] κρατιόταν από το αριστερό [[χέρι]], σε Ξεν.· παρ' ἀσπίδα [[στῆναι]], [[στέκομαι]] στη [[μάχη]], σε Ευρ.<br /><b class="num">II.</b> [[ασπίδα]], [[φίδι]] Αιγυπτιακό, σε Ηρόδ.
}}
}}
{{etym
{{etym
Line 48: Line 47:
}}
}}
{{mdlsj
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> a [[round]] [[shield]], Lat. [[clipeus]], of [[bull]]'s [[hide]], overlaid with [[metal]] plates, with a [[boss]] ([[ὀμφαλός]]) in the [[middle]], and [[fringed]] with tassels (θύσανοι): [[different]] from the [[oblong]] [[shield]] ([[ὅπλον]], Lat. [[scutum]]) used by the ὁπλῖται.<br /><b class="num">2.</b> in Prose, used for a [[body]] of soldiers, ὀκτακισχιλίη [[ἀσπίς]] 8, 000 men-at-[[arms]], Hdt.<br /><b class="num">3.</b> [[military]] phrases: ἐπ' ἀσπίδας [[πέντε]] καὶ [[εἴκοσι]] τάξασθαι to be [[drawn]] up 25 [[deep]], Thuc.; so, ἐπ' ἀσπίδων ὀλίγων τετάχθαι Thuc.; ἐπ' ἀσπίδα, παρ' ἀσπίδα (opp. to ἐπὶ [[δόρυ]]) on the [[left]], [[towards]] or to the [[left]], [[because]] the [[shield]] was on the [[left]] arm, Xen.; παρ' ἀσπ. [[στῆναι]] to [[stand]] in [[battle]]-[[array]], Eur.<br /><b class="num">II.</b> an asp, an Egyptian [[snake]], Hdt.
|mdlsjtxt=<b class="num">I.</b> a [[round]] [[shield]], Lat. [[clipeus]], of [[bull]]'s [[hide]], overlaid with [[metal]] plates, with a [[boss]] ([[ὀμφαλός]]) in the [[middle]], and [[fringed]] with tassels (θύσανοι): [[different]] from the [[oblong]] [[shield]] ([[ὅπλον]], Lat. [[scutum]]) used by the ὁπλῖται.<br /><b class="num">2.</b> in Prose, used for a [[body]] of soldiers, ὀκτακισχιλίη [[ἀσπίς]] 8, 000 men-at-[[arms]], Hdt.<br /><b class="num">3.</b> [[military]] phrases: ἐπ' ἀσπίδας [[πέντε]] καὶ [[εἴκοσι]] τάξασθαι to be [[drawn]] up 25 [[deep]], Thuc.; so, ἐπ' ἀσπίδων ὀλίγων τετάχθαι Thuc.; ἐπ' ἀσπίδα, παρ' ἀσπίδα (opp. to ἐπὶ [[δόρυ]]) on the [[left]], [[towards]] or to the [[left]], [[because]] the [[shield]] was on the [[left]] arm, Xen.; παρ' ἀσπ. [[στῆναι]] to [[stand]] in [[battle]]-[[array]], Eur.<br /><b class="num">II.</b> an asp, an Egyptian [[snake]], Hdt.
}}
}}
{{FriskDe
{{FriskDe
|ftr='''ἀσπίς''': 1. -ίδος<br />{aspís}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Schild]], eig. [[Rundschild]] (im Gegensatz zu [[σάκος]], Trümpy Fachausdrücke 20ff.; seit Il.).<br />'''Derivative''': Deminutivbildungen: [[ἀσπίδιον]] (Hermipp., Men. u. a.), auch Pflanzenname (Dsk.; vgl. Strömberg Pflanzennamen 55), [[ἀσπιδίσκη]] und -ίσκος (LXX, Inschr. usw.), [[ἀσπιδίσκιον]] (Inschr. u. a.), [[ἀσπιδισκάριον]] (Lyd.). — Andere Ableitungen: [[ἀσπιστής]] ‘schildtragend(er Krieger)’ (Il.), sekundär [[ἀσπιστήρ]] (S., E.) und [[ἀσπίστωρ]] (A. ''Ag''. 404 [lyr.]), vgl. Chantraine Formation 327 u. 325f., Fraenkel Nom. ag. 1, 22 u. 137; 2, 29; dazu [[ἀσπιστικός]] (D. H.). — Daneben [[ἀσπιδίτης]] (S. ''Fr''.), wohl nach [[ὁπλίτης]]; gewöhnlicher [[ἀσπιδιώτης]] (Il., Theokr., Plb., ''AP''), ursprünglich metrisch bedingt (Meister HK 30), aber auch durch [[στρατιώτης]] gestützt; vgl. Redard Les noms grecs en -της 41; — [[ἀσπιδόεις]] [[aus Schilden bestehend]] (Opp.), aber vgl. zu 2. [[ἀσπίς]]. — Außerdem [[ἀσπιδεῖον]] Bed. unsicher (Inschr., Pap.); vgl. die zahlreichen Bildungen auf -εῖον bei Mayser Pap. I 3, 12ff., außerdem ἀσπιδεῖα· τὰς πτυχὰς τῶν ἀσπίδων H. — Seltenes Denominativum: [[ἀσπίζω]] [[schirmen]] (Lydien, H., Suid.).<br />'''Etymology''': Herkunft unsicher. Die Deutung als "die dem Kämpfer entlang gebreitete Fläche" aus *ἀνσπίς, zu [[σπίδιος]] usw., s. [[ἀσπιδής]] (Bechtel Lex.), überzeugt nicht; auch die Zusammenstellung mit lit. ''skỹdas'' [[Schild]] (Bezzenberger BB 1, 337f. usw., s. Bq und Pisani Ist. Lomb. 73: 2, 23) muß als unbefriedigend betrachtet werden, s. WP. 1, 50 A. 1. — Der Gedanke, in [[ἀσπίς]] einen Baumnamen zu suchen (Schrader BB 15, 285), ist an und für sich ansprechend; die Anknüpfung an ahd. ''aspa'' [[Espe]] usw. scheitert indessen daran, daß in diesem Wort die ursprüngliche Lautfolge -''ps''-, nicht -''sp''-, war; s. WP. 1, 50. — So liegt denn die Vermutung nahe, daß die [[ἀσπίς]] im Gegensatz zu dem einheimischen [[σάκος]] wie viele andere Waffengeräte von einem fremden Volke mitsamt der Benennung übernommen wurde; vgl. Trümpy a. a. O.<br />'''Page''' 1,168-169<br />2. -ίδος<br />{aspís}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': N. der ägyptischen Kobra [[Coluber haie]] (Hdt., Ar. usw.).<br />'''Derivative''': Davon [[ἀσπιδόεις]] (Poet. ap. S. E., Opp.).<br />'''Etymology''': Falls nicht Fremdwort, wohl = 1. [[ἀσπίς]] wegen des beim Angriff schild- oder scheibenähnlich erweiterten Halses. — Unannehmbar Holthausen IF 39, 64.<br />'''Page''' 1,169
|ftr='''ἀσπίς''': 1. -ίδος<br />{aspís}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Schild]], eig. [[Rundschild]] (im Gegensatz zu [[σάκος]], Trümpy Fachausdrücke 20ff.; seit Il.).<br />'''Derivative''': Deminutivbildungen: [[ἀσπίδιον]] (Hermipp., Men. u. a.), auch Pflanzenname (Dsk.; vgl. Strömberg Pflanzennamen 55), [[ἀσπιδίσκη]] und -ίσκος (LXX, Inschr. usw.), [[ἀσπιδίσκιον]] (Inschr. u. a.), [[ἀσπιδισκάριον]] (Lyd.). — Andere Ableitungen: [[ἀσπιστής]] ‘schildtragend(er Krieger)’ (Il.), sekundär [[ἀσπιστήρ]] (S., E.) und [[ἀσπίστωρ]] (A. ''Ag''. 404 [lyr.]), vgl. Chantraine Formation 327 u. 325f., Fraenkel Nom. ag. 1, 22 u. 137; 2, 29; dazu [[ἀσπιστικός]] (D. H.). — Daneben [[ἀσπιδίτης]] (S. ''Fr''.), wohl nach [[ὁπλίτης]]; gewöhnlicher [[ἀσπιδιώτης]] (Il., Theokr., Plb., ''AP''), ursprünglich metrisch bedingt (Meister HK 30), aber auch durch [[στρατιώτης]] gestützt; vgl. Redard Les noms grecs en -της 41; — [[ἀσπιδόεις]] [[aus Schilden bestehend]] (Opp.), aber vgl. zu 2. [[ἀσπίς]]. — Außerdem [[ἀσπιδεῖον]] Bed. unsicher (Inschr., Pap.); vgl. die zahlreichen Bildungen auf -εῖον bei Mayser Pap. I 3, 12ff., außerdem ἀσπιδεῖα· τὰς πτυχὰς τῶν ἀσπίδων H. — Seltenes Denominativum: [[ἀσπίζω]] [[schirmen]] (Lydien, H., Suid.).<br />'''Etymology''': Herkunft unsicher. Die Deutung als "die dem Kämpfer entlang gebreitete Fläche" aus *ἀνσπίς, zu [[σπίδιος]] usw., s. [[ἀσπιδής]] (Bechtel Lex.), überzeugt nicht; auch die Zusammenstellung mit lit. ''skỹdas'' [[Schild]] (Bezzenberger BB 1, 337f. usw., s. Bq und Pisani Ist. Lomb. 73: 2, 23) muß als unbefriedigend betrachtet werden, s. WP. 1, 50 A. 1. — Der Gedanke, in [[ἀσπίς]] einen Baumnamen zu suchen (Schrader BB 15, 285), ist an und für sich ansprechend; die Anknüpfung an ahd. ''aspa'' [[Espe]] usw. scheitert indessen daran, daß in diesem Wort die ursprüngliche Lautfolge -''ps''-, nicht -''sp''-, war; s. WP. 1, 50. — So liegt denn die [[Vermutung]] nahe, daß die [[ἀσπίς]] im Gegensatz zu dem einheimischen [[σάκος]] wie viele andere Waffengeräte von einem fremden Volke mitsamt der Benennung übernommen wurde; vgl. Trümpy a. a. O.<br />'''Page''' 1,168-169<br />2. -ίδος<br />{aspís}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': N. der ägyptischen Kobra [[Coluber haie]] (Hdt., Ar. usw.).<br />'''Derivative''': Davon [[ἀσπιδόεις]] (Poet. ap. S. E., Opp.).<br />'''Etymology''': Falls nicht Fremdwort, wohl = 1. [[ἀσπίς]] wegen des beim Angriff schild- oder scheibenähnlich erweiterten Halses. — Unannehmbar Holthausen IF 39, 64.<br />'''Page''' 1,169
}}
}}
{{Chinese
{{Chinese
Line 93: Line 92:
{{elmes
{{elmes
|esmgtx=ἡ [[áspid]] rel. con seres indefinidos ὄψῃ ... ἐρχομένας ... ζʹ παρθένους ἐν βυσσίνοις, ἀσπίδων πρόσωπα ἐχούσας <b class="b3">verás marchar siete doncellas con ropajes de lino, con rostros de áspides</b> P IV 663 en una figurilla τῇ δὲ ἀριστερᾷ χειρὶ αὐτοῦ (τοῦ ἀνδριάντος) ὅλῃ ἀσπίς τις περιειλίχθω <b class="b3">que un áspid esté enroscado completamente a la mano izquierda de la figurilla</b> P IV 2116 en un hechizo καταδεσμεύω σε ... τῷ ἰῷ τῆς ἀσπίδος <b class="b3">te ato al veneno del áspid</b> SM 38 2  
|esmgtx=ἡ [[áspid]] rel. con seres indefinidos ὄψῃ ... ἐρχομένας ... ζʹ παρθένους ἐν βυσσίνοις, ἀσπίδων πρόσωπα ἐχούσας <b class="b3">verás marchar siete doncellas con ropajes de lino, con rostros de áspides</b> P IV 663 en una figurilla τῇ δὲ ἀριστερᾷ χειρὶ αὐτοῦ (τοῦ ἀνδριάντος) ὅλῃ ἀσπίς τις περιειλίχθω <b class="b3">que un áspid esté enroscado completamente a la mano izquierda de la figurilla</b> P IV 2116 en un hechizo καταδεσμεύω σε ... τῷ ἰῷ τῆς ἀσπίδος <b class="b3">te ato al veneno del áspid</b> SM 38 2  
}}
{{lxth
|lthtxt=''[[clipeus]]'', [[shield]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.22.3/ 3.22.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.9.1/ 4.9.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.12.1/ 4.12.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.38.1/ 4.38.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.96.2/ 4.96.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.71.1/ 5.71.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.58.2/ 6.58.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.45.2/ 7.45.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.82.3/ 7.82.3],<br><i>de ordinibus aciei</i>, <i>concerning the ranks of a battle line</i> [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.93.4/ 4.93.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.79.1/ 7.79.1].
}}
}}
{{trml
{{trml

Latest revision as of 15:36, 16 November 2024

Click links below for lookup in third sources:
Full diacritics: ᾰ̓σπίς Medium diacritics: ἀσπίς Low diacritics: ασπίς Capitals: ΑΣΠΙΣ
Transliteration A: aspís Transliteration B: aspis Transliteration C: aspis Beta Code: a)spi/s

English (LSJ)

-ίδος, ἡ,
A shield, εὔκυκλος Il.14.428, al.; κυκλοτερής Hdt.1.194; ἀσπίδος κύκλος A.Th.489; ὀμφαλόεσσα Il.4.448, al.; opp. Thracian πέλτη and Persian γέρρον, X.An.2.1.6, Mem.3.9.2; ἀσπίδα ῥῖψαι, ἀποβαλεῖν, Anacr.28, Ar.V.19, cf. Hdt.5.95: to estimate a victory, ἀσπίδας ἔλαβον ὡς διακοσίας X.HG1.2.3: metaph., οὗτος γὰρ ἡμῖν ἀ. οὐ μικρὰ θράσους A.Ag.1437; τὴν ἀ. ἀποβέβληκεν τοῦ βίον Nicostr. Com.29, cf. Lib.Or.62.47.
2 collective, body of men-at-arms, ὀκτακισχιλίη ἀσπίς Hdt.5.30, cf. E.Ph.78, X.An.1.7.10.
3 military phrases, ἐπ' ἀσπίδας πέντε καὶ εἴκοσι τάξασθαι to be drawn up twenty-five deep or in file, Th.4.93; στρατιὰν τεταγμένην οὐκ ἐπ' ὀλίγων ἀσπίδων Id.7.79; ἵστασθαι ἐπὶ τρεῖς ἀσπίδας Ar.Fr.66; ἐπὶ μιᾶς ἀσπίδος in single line, Isoc.6.99; ἐπ' ἀσπίδα, παρ' ἀσπίδα (opp. ἐπὶ δόρυ), on the left, towards the left or to the left, because the shield was on the left arm, X.Cyr.7.5.6, An.4.3.26; παρ' ἀσπίδος A.Th.624; ἐξ ἀσπίδος Plb.11.23.5; but παρ' ἀσπίδα, literally, beside the shield, Il. 16.400; παρ' ἀσπίδα στῆναι = stand in battle, E.Med.250, Ph.1001; παρ' ἀσπίδα βεβηκέναι ib.1073; ἐκπονεῖν Id.Or.653, cf. Hel.734; ἐς ἀσπίδ' ἥξειν Id.Ph.1326; ἀσπίδας συγκλείειν (cf. συγκλείω); ἀσπίδα τίθεσθαι = serve in the ranks, Pl.Lg.756a; but θέσθαι τὰς ἀσπίδας = pile shields, X.HG2.4.12; ἐπειδὰν ἀσπὶς ψοφῇ when the shields ring, i.e. when two bodies of men meet in a charge, Id.An.4.3.29; ἀσπίδα ἀναδέξαι, ἆραι, as a signal, Hdt.6.115, X.HG2.1.27.
4 of a round, flat bowl, Aristopho 14.
5 boss on a door, IG4.1484.79 (Epid.).
II asp, Egyptian cobra, Coluber haié, Hdt.4.191, Men.702, Nic.Th.158, Ph.2.570, Ael.NA10.31; a play on signff. I and II, Ar.V.23.
2 ornament in this form, OGI90.43 (Rosetta).

Hoplitodromos with aspis and full body armour depicted in a Greek vase dated to 550 BC.

German (Pape)

[Seite 373] ίδος, ἡ, 1) der Schild; oft bei Hom.; aus Lagen von Rindsleder, ταυρείην Iliad. 13, 160, βοείας 5, 453, βῶν ἀζαλέην 7, 238; bedeckt mit Metall, χαλκείην 12, 294, φαεινὴν 5, 437; rund, εὐκύκλους 5, 453, πάντοσ' ἐίσην 17, 7; mannslang, ἀμφιβρότην 11, 32, ποδηνεκέα 15, 646, τερμιόεσσα 16, 803; mit Buckeln, oder einem Buckel in der Mitte, ὀμφαλόεσσαι 4, 448; überhaupt mannigfach verziert, πολυδαίδαλον 11, 32; an einem Riemen getragen; s. Iliad. 3, 347. 5, 796. 6, 117. 11, 32. 12, 294. 13, 192. 405. 803. 14, 371. 377. 18, 478 sqq. 19, 373. 20, 268. 274. Vgl. Lehrs Aristarch. p. 194. Die ἀσπίς ist ein Hauptstück in der Rüstung Schwerbewaffneter; daher bezeichnet das Wort auch ein Heer von Schwerbewaffneten, πολλὴ ἀσπίς Eur. Phoen. 78; ὀκτακισχιλίη ἀσπίς, 8000 Schildträger, Her. 5, 30; μυρία ἀσπίς Xen. An. 1, 7, 10, wo ihnen die Peltasten entgegengesetzt sind; vgl. Hell. 6, 5, 19; ἐπ' ἀσπίδας πέντε καὶ εἴκοσι τάττεσθαι, die Schwerbewaffneten 25 Mann hoch aufstellen, Thuc. 4, 93; vgl. ἐπ' ἀσπίδων τετάχθαι. Da der Schild mit der Linken gehalten wird, heißt, bes. beim Commando, ἐξ ἀσπίδος von der Linken, Pol. 10, 23, 5 u. öfter; ἐπ' ἀσπίδα u. παρ' ἀσπίδα, zur Linken, z. B. παράγειν, links aufmarschiren, Xen. An. 4, 3, 26; Pol. 6, 40, 12. 11, 23, 2; παρ' ἀσπίδος, von der Linken, Aesch. Spt. 606. Übertr. a) Schutz, Aesch. Ag. 1412. – b) Treffen, Gefecht, Eur. εἰς ἀσπίδ' ἥξειν Phoen. 1336 u. sonst bei Tragg. – 2) die Aspis, eine giftige Schlange, Opp. C. 3, 433; Men. monost. 261. – 3) ein rundes Trinkgefäß, Aristophon. Ath. XI, 472 c.

Spanish (DGE)

-ίδος, ἡ
• Prosodia: [-ῐ-]
• Morfología: [eol. nom. plu. ἄσπιδες Alc.140.11]
I 1escudo εὖ δ' ἀσπίδα θέσθω que (cada uno) prepare el escudo, Il.2.382;
a) del tipo micénico que cubría el cuerpo ἀμφιβρότη ... ἀ. Il.11.32, στρεφθεὶς γὰρ μετόπισθεν ἐν ἀσπίδος ἄντυγι πάλτο, τὴν αὐτὸς φορέεσκε ποδηνεκέ' ... Il.15.645, ἀ. ὀμφαλοέσση Il.6.118, cf. 4.448, c. el adj. εὔκυκλος parece referirse al mismo tipo de escudo Il.5.453, 797, 12.426, 13.715, 14.428;
b) pequeño y redondo como el de época posterior (cf. c) ὑπὸ κρασὶν δ' ἔχον ἀσπίδας con los escudos bajo las cabezas, Il.10.152, αἴνυτ' ἀπὸ στήθεσφι παναίολον ἀσπίδα τ' ὤμων Il.11.374;
c) después de Homero escudo redondo de los hoplitas, a veces con referencia explícita, op. a πέλτη X.Mem.3.9.2, προδούσης με τῆς ἀσπίδος traicionándome el escudo Plu.2.190b
gener. μεσσηγὺς κόρυθός τε καὶ ἀσπίδος Hes.Sc.417, θαέομαι σαφὲς δράκοντα ποικίλον αἰθᾶς Ἀλκμᾶν' ἐπ' ἀσπίδος νωμῶντα Pi.P.8.46, κόιλαι ἄσπιδες Alc.l.c., cf. Tyrt.1.50, Mimn.12A, (πλοῖα) ἀσπίδος τρόπον κυκλοτερέα ποιήσαντες haciendo barcas de forma redonda como un escudo Hdt.1.194, ἀσπίδος κύκλον A.Th.489, ὡς μάλιστα τῇ τοῦ ἐν δεξιᾷ παρατεταγμένου ἀσπίδι lo más próximo posible al escudo del situado a la derecha Th.5.71, ὅσ' ἀ. ἔγχος θ' ἥδε σοι παμπησία E.Io 1305;
d) de diversos tipos de escudo αἱ ἀσπίδες αἱ ξυλίναι αἱ Αἰγυπτίαι X.An.2.1.6, cf. Aen.Tact.29.11, 12, 37.6, ἀ. χαλκή LXX 1Re.17.6, Nonn.D.28.5, αἱ χρυσαῖ καὶ χαλκαῖ ἀσπίδες LXX 1Ma.6.39, ἀ. πετρήεσσα Nonn.D.45.196, ἡ πέλτη ἀ. ἐστιν ἴτυν οὐκ ἔχουσα Arist.Fr.498;
e) escudo como ofrenda τὰς ἀσπίδας Διότιμος ἔδωκε D.18.114, cf. 45.85, IG 13.354.82, 357.73 (ambas V a.C.), ἐπίσημον οὖν τὴν ἀσπίδ' εἰς τὴν τοῦ Διὸς στοὰν ἀνήθηκαν Men.Fr.459.1
escudo n. de una competición IG 14.746.18 (I/II d.C.), 739.10 (III d.C.), IG 22.3169.12 (III d.C.);
f) en frases hechas: ἀσπίδα ῥίψας arrojando el escudo e.d. dándose a la fuga Anacr.85, ἧν (ἀσπίδα) ... κάλλιπον Archil.12, ἀσπίδα ... ἀποβαλεῖν Ar.V.17, τὰς ἀσπίδας ἀποβαλεῖν Isoc.Ep.2.6
op. οἱ τὴν ἀσπίδα τιθέμενοι los que llevan el escudo e.d. los que sirven como soldados Pl.Lg.756a, pero θέσθαι ... τὰς ἀσπίδας dejar los escudos en el suelo para hacer un alto X.HG 2.4.12
ἐπειδὰν ... ἀ. ψοφῇ cuando el escudo resuene e.d. cuando se produzca el combate cuerpo a cuerpo X.An.4.3.29
para calcular el material de guerra capturado en una victoria ἀσπίδας ἔλαβον ὡς διακοσίας X.HG 1.2.3;
g) en sg. c. prep. significando por la parte del escudo e.d. por la izquierda Πρόνοον πρῶτον βάλε δουρὶ φαεινῷ στέρνον γυμνωθέντα παρ' ἀσπίδα hirió con la refulgente lanza primero a Prónoo que dejaba al descubierto el pecho por la parte del escudo, Il.16.400, παρ' ἀσπίδος A.Th.624, παρ' ἀσπίδα X.An.4.3.26, ἐπ' ἀσπίδα X.Cyr.7.5.6, ἐξ ἀσπίδος Plb.11.23.5;
h) c. prep. y un numeral en fondo ἐπ' ἀσπίδας δὲ πέντε μὲν καὶ εἴκοσι Θηβαῖοι ἐτάξαντο los tebanos se colocaron de veinticinco escudos en fondo Th.4.93, ἵστασθαι ... ἐπὶ τρεῖς ἀσπίδας Ar.Fr.72, ἐπὶ μιᾶς ἀσπίδος en hilera, en fila india Isoc.6.99, τὴν πεζῆν στρατιὰν παρατεταγμένην οὐκ ἐπ' ὀλίγων ἀσπίδων la infantería formada no en pocas filas Th.7.79;
i) παρ' ἀσπίδα = junto al escudo e.d. en el combate παρ' ἀσπίδα στῆναι = resistir, aguantar en el combate E.Med.250, στάντες παρ' ἀσπίδα E.Ph.1001, παρ' ἀσπίδα βέβηκας E.Ph.1073, παρ' ἀσπίδ' ἐκπονῶν E.Or.653, E.Hel.734
ἐς ἀσπίδ' ἥξειν = ir al combate E.Ph.1326;
j) como señal ἀναδέξαι ἀσπίδα Hdt.6.115, ἆραι ἀσπίδα X.HG 2.1.27, Ἄρης ... ἀσπίδα τύψεν ἀκωκῇ δούρατος Call.Del.136.
2 sg. colectivo cuerpo de ejército ὀκτακισχιλίη ἀ. Hdt.5.30, πολλὴν ἀθροίσας ἀσπίδ' Ἀργείων E.Ph.78
cuerpo de ejército de hoplitas op. πελτασταί: ἀ. μυρία καὶ τετρακοσία X.An.1.7.10.
II fig. protección, cobijo οὗτος γὰρ ἡμῖν ἀ. οὐ σμικρὰ θράσους A.A.1437, ἀσπίδ' ἀποβέβληκεν οὗτος τοῦ βίου ref. a la παρρησία Nicostr.Com.30, Ἡλιωδόρου τὴν ἀσπίδα προσλαβεῖν ref. a un orador, Lib.Or.62.47, λήμψεται ἀσπίδα ἀκαταμάχητον ὁσιότητα tomará como escudo invencible la santidad LXX Sap.5.19.
III 1cierto recipiente εὐκύκλωτος ἀσπίς Aristopho 13.2.
2 saliente o picaporte de una puerta IG 4.1484.79 (Epidauro).
IV zool.
1 áspid de Egipto o de Cleopatra, Coluber haié Hdt.4.191, Nic.Th.158, Ph.2.570, Ael.NA 10.31, D.C.51.11.2
en juego de palabras con I 2 Ar.V.23.
2 gener. áspid, serpiente venenosa, víbora ἀσπίδων ὑπὸ τὰ χείλη LXX Ps.13.3, ὁ οἶνος ... θυμὸς ἀσπίδων ἀνίατος LXX De.32.33, ᾠὰ ἀσπίδων ἔρρηξαν LXX Is.59.5.
3 el zoofito Pennatula rubra Arist.HA 532b22.
V adorno en forma de áspid, OGI 90.43 (Roseta II a.C.).
• Etimología: Etim. dud.; quizá rel. c. σπιδέος y σπίδιος q.u. deriv. de *ἀν-σπις, o c. Ϝασ-σπιδ- de Ϝασ- ‘piel’, pero no hay huellas de Ϝ. Tb. se ha rel. c. aaa. aspaálamo’. Lo más prob. es que sea un prést.

French (Bailly abrégé)

ίδος (ἡ) :
bouclier (rond) ; p. suite :
1 troupe armée de boucliers ; μυρία ἀσπίς XÉN 10 000 boucliers, càd 10 000 hommes armés de boucliers;
2 t. de tact., pour désigner • soit les rangs de soldats : ἐπ' ἀσπίδας THC ou ἐπ' ἀσπίδων πέντε καὶ εἴκοσι τάττεσθαι THC être rangé sur vingt-cinq rangs ; ἐπὶ μιᾶς ἀσπίδος ISOCR sur un seul rang ; • soit certains mouvements militaires : παρ' ἀσπίδα καθίστασθαι XÉN se placer du côté du bouclier, càd à gauche ; ἐπ' ἀσπίδα XÉN par le flanc gauche;
3 abri, protection;
4 aspic, serpent venimeux.
Étymologie: DELG peu clair -- Babiniotis pê apparenté à σπιδής, « ce qui protège tout le long du corps ».

Russian (Dvoretsky)

ἀσπίς: ίδος (ῐδ) ἡ
1 щит (βοείη Hom.; κυκλοτερής Her.; ξυλίνη Xen.; διάχρυσος Plut.): παρ᾽ ἀσπίδα Xen. с левой стороны, слева и ἐπ᾽ ἀσπίδα Xen. влево, налево (т. к. щит держали в левой руке), ἐξ ἀσπίδος Polyb. слева направо;
2 шеренга, ряд: ἐπ᾽ ἀσπίδας или ἐπ᾽ ἀσπίδων πέντε (παρα)τεταγμένοι Thuc. выстроенные в пять шеренг;
3 тяжеловооруженное войско, гоплиты (ὀκτακισχιλίη ἀ. Her.; μυρία ἀ. Xen.);
4 воин, солдат (τοσαύτας ἀσπίδας ἀντιτάξαι Plut.);
5 сражение, битва (εἰς ἀσπίδα ἥξειν и παρ᾽ ἀσπίδα στῆναι Eur.);
6 перен. щит, защита (οὗτος ἡμῖν ἀ. οὐ σμικρά Aesch.);
7 зоол. аспид (Coluber aspis, Coluber haye или Naia haye) Her., Arst., Men., Plut.

Greek (Liddell-Scott)

ἀσπίς: -ίδος, ἡ, κυκλοτερὲς ἀμυντήριον ὅπλον, (εὔκυκλος Ἰλ. Ξ. 428, κ. ἀλλ.· κυκλοτερὴς Ἡρόδ. 1. 194· ἀσπίδος κύκλος Αἰσχύλ. Θήβ. 489· ὀμφαλόεσσα Ἰλ. Δ. 448, κ. ἀλλ.)· παρ’ Ὁμ. ἱκανῶς μεγάλη ὥστε νὰ καλύπτῃ ὅλον τὸ σῶμα ἀνδρός, κατὰ τὸ πλεῖστον ἐκ δέρματος βοὸς ἐπικεκαλυμμένου διὰ μεταλλίνων πλακῶν, μετὰ ἐξοχῆς (ὀμφαλοῦ) ἐν τῷ μέσῳ· περιεκοσμεῖτο δὲ διὰ θυσάνων: διέφερε τοῦ ὅπλου, ἐπιμήκους ἀσπίδος ἣν κυρίως ἔφερον οἱ ὁπλῖται, ἀλλὰ συχνάκις τίθεται ἀντ’ αὐτῆς κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὴν Θρακικὴν πέλτην καὶ τὸ Περσικὸν γέρρον, πρβλ. ἰδίως Ξεν. Ἀν. 2. 1, 6, Ἀπομν. 3. 9, 2· ἡ ἀπώλεια τῆς ἀσπίδος, ἀσπίδα ἀποβαλεῖν, ἦτο ἡ ἐσχάτη ταπείνωσις τοῦ Ἕλληνος στρατιώτου, Ἀριστοφ. Σφ. 19· ἴδε ἀσπιδαποβλὴς καὶ πρβλ. Bgk. Ἀνακρ. 26, Ἡρόδ. 5. 95· ― μεταφ., οὗτος γὰρ ἡμῖν ἀσπὶς οὐ μικρὰ θράσους Αἰσχύλ. Ἀγ. 1437· τὴν ἀσπ. ἀποβεβλήκει τοῦ βίου Νικόστρ. ἐν Ἀδήλ. 5. 2) παρὰ πεζοῖς ἐν χρήσει πρὸς δήλωσιν ὁλοκλήρου σώματος στρατοῦ (ἀσπισταὶ ἢ ὁπλίται), ὀκτακισχιλίη ἀσπὶς Ἡρόδ. 5. 30, πρβλ. Φοιν. 78, Ξεν. Ἀν. 1. 7, 10· πρβλ. αἰχμὴ ΙΙ. 2, λόγχη ΙΙΙ: ― ὡσαύτως πρὸς προσδιορισμὸν ἢ ἐκτίμησιν νίκης τινός, ἀσπίδας ἔλαβον ὡς διακοσίας Ξεν. Ἑλλ. 1. 2, 3. 3) στρατιωτικαὶ φράσεις: ἐπ’ ἀσπίδας πέντε καὶ εἴκοσι τάξασθαι, εἰς βάθος εἴκοσι καὶ πέντε ἀνδρῶν, Θουκ. 4. 93· οὕτως, ἐπ’ ἀσπίδων ὀλίγων τετάχθαι ὁ αὐτ. 7. 79· ἵστασθαι ἐπὶ τρεῖς ἀσπίδας Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 47· ἐπὶ μιᾶς ἀσπίδος, εἰς μίαν γραμμήν, Ἰσοκρ. 136C· ἐπ’ ἀσπίδα, παρ’ ἀσπίδα (ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ ἐπὶ δόρυ) πρὸς τὰ ἀριστερά, καθότι ἡ ἀσπὶς ἦτο ἐπὶ τοῦ ἀριστεροῦ βραχίονος, Ξεν. Κύρ. 7. 5, 6, Ἀν. 4. 3, 26, πρβλ. κλίνω IV, 3, κλίσις ΙΙΙ· οὕτω παρ’ ἀσπίδος Αἰσχύλ. Θήβ. 624· ἐξ ἀσπίδος Πολύβ. 11 23, 5· πρβλ. δόρυ ΙΙΙ: ― ἀλλά, παρ’ ἀσπίδα, κυριολεκτ. πλησίον τῆς ἀσπ., Ἰλ. Π. 400· παρ’ ἀσπ. στῆναι, στῆναι ἐν μάχῃ, Εὐρ. Μήδ. 250, Φοίν. 1001· παρ’ ἀσπ. βεβηκέναι αὐτόθι 1073· πονεῖν ὁ αὐτ. Ὀρ. 653, πρβλ. Ἑλ. 734· εἰς ἀσπίδ’ ἥκειν ὁ αὐτ. Φοίν. 1326· ― ἀσπίδας συγκλείειν (πρβλ. συγκλείω)· ἀσπίδα τίθεσθαι, ἢ φέρω ἀσπίδα, ὑπηρετῶ ὡς στρατιώτης, Πλάτ. Νόμ. 756Α, ἢ καταθέτω ἀυτήν, Ξεν. Ἑλλ. 2. 4, 12, ὡς τὸ τίθεσθαι ὅπλα, ἴδε ἐν λ. τίθημι Α. ΙΙ. 10· ― ἐπειδὰν ἀσπὶς ψοφῇ, ὅταν κροτῶσιν αἱ ἀσπίδες, ἐκ τῶν ῥιπτωμένων ὑπὸ τῶν πολεμίων βελῶν, Ξεν. Ἀν. 4. 3, 29· ἀσπὶς ἐνίοτε ὑψοῦτο ὡς σημεῖον μάχης κτλ., Ἡρόδ. 6. 115, 121, πρβλ. Ξεν. Ἑλλ. 2. 1, 27. 4) ἐπὶ στρογγύλης ἀβαθοῦς λεκάνης, Ἀριστοφῶν ἐν «Φιλωνίδῃ» 1. ΙΙ. ἀσπίς, ὄφις φαρμακερὸς τῆς Αἰγύπτου, Ἡρόδ. 4. 191, Μένανδρ. ἐν Ἀδήλ. 154, ἴδε Νικ. Θ. 157-208, Αἰλ. π. Ζ. 10. 31.

English (Autenrieth)

ίδος: shield.—(1) the larger, oval shield, termed ἀμφιβρότη, ποδηνεκής. It is more than 2 ft. broad, 4 ½ ft. high, and weighed about 40 lbs. (For Agamemnon's shield, see Il. 11.32-40). The large shield was held over the left shoulder, sustained by the τελαμών and by the πόρπαξ, or ring on the inside.— (2) the smaller, circular shield, πάντοσ' ἐίση (see cut), with only two handles, or with one central handle for the arm and several for the hand (see cut No. 12). It was of about half the size and weight of the larger ἀσπίς, cf. the description of Sarpēdon's shield, Il. 12.294 ff. The shield consisted generally of from 4 to 7 layers of ox-hide (ῥῖνοί, Il. 13.804); these were covered by a plate of metal, and the whole was firmly united by rivets, which projected on the outer, convex side. The head of the central rivet, larger than the rest, was the ὀμφαλός or boss, and was usually fashioned into the form of a head. Instead of the plate above mentioned, concentric metal rings (δινωτής, εὔκυκλος) were sometimes substituted. The rim was called ἄντυξ, and the convex surface of the shield bore some device analogous to an heraldic coat of arms, Il. 5.182, Il. 11.36, cf. Il. 5.739. The shield of Achilles (Il. 18.478-608), in describing which the poet naturally did not choose to confine himself to realities, does not correspond exactly to either of the two ἀσπίδες described above.

English (Slater)

ἀσπῐς shieldθαέομαι σαφὲς δράκοντα ποικίλον αἰθᾶς Ἀλκμᾶν' ἐπ ἀσπίδος νωμῶντα” (P. 8.46)

English (Strong)

of uncertain derivation; a buckler (or round shield); used of a serpent (as coiling itself), probably the "asp": asp.

English (Thayer)

ἀσπίδος, ἡ, an asp, a small and most venomous serpent, the bite of which is fatal unless the part bitten be immediately cut away: Herodotus, Aristotle, others.) Aelian nat. an. 2,24; 6,38; Plutarch, mor., p. 380f. i. e. de Isid. et Osir. § 74; Oppian. cyn. 3,433.) (Cf. BB. DD. under the word Asp>; Tristram, Nat. Hist. of the Bible, p. 270ff.)

Greek Monolingual

η (AM ἀσπίς, -ίδος)
1. αρχαιότατο αμυντικό όπλο, κατασκευασμένο από δέρμα βοδιού στερεωμένο πάνω σε ξύλινο σκελετό, ο οποίος περιβάλλεται από μετάλλινη άντυγα
το σχήμα του είναι συνήθως κυκλικό
στο κέντρο της εξωτερικής του επιφάνειας υπάρχει προεξοχήομφαλός») που περιβάλλεται από μετάλλινες πλάκες
κρατιέται κυρίως με το αριστερό χέρι από λουρί τοποθετημένο στην εσωτερική του επιφάνεια
2. προστασία, μέσο προστατευτικό, βοήθεια
3. φαρμακερό φίδι της τάξης των εχιιδών
μσν.- νεοελλ.
ο μυθικός δράκος που εξοντώθηκε από τον άγιο Γεώργιο
αρχ.
Ι. 1. στράτευμα, στρατός
2. μάχη
3. στρογγυλό ρηχό κύπελλο
4. κόσμημα σε σχήμα φιδιού
II. φρ.
1. «ἐπ' ἀσπίδας πέντε καὶ εἴκοσι... ἐτάξαντο» — παρατάχθηκαν σε βάθος είκοσι πέντε ανδρών (Θουκ.)
2. «τρὶς ἂν παρ' ἀσπίδα στῆναι θέλοιμ' ἄν» — θα προτιμούσα τρεις φορές να μπω στη μάχη (παρά να γεννήσω μια φορά) (Ευρ.)
3. «ασπίδα τίθεμαι»
α) υπηρετώ στον στρατό (Πλάτ.)
β) καταθέτω τα όπλα (Ξεν.)
4) «ἀσπίδα ἀναδέχομαι» ή «... αἴρω» — υψώνω την ασπίδα δίνοντας το σήμα για τη μάχη (Ηρόδ., Ξεν.).
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. ασπίς χρησιμοποιήθηκε ήδη από την ομηρική εποχή για να δηλώσει κυρίως τη στρογγυλή ασπίδα, σε αντίθεση με τη μεγάλη, μακριά ασπίδα, που κάλυπτε όλο το σώμα του πολεμιστή και έφερε το όνομα σάκος. Επίθετα που χαρακτηρίζουν την ασπίδα στον Όμηρο είναι εύκυκλος, ομφαλόεσσα, στον δε Ηρόδοτο κυκλοτερής. Πρόκειται για τ. αβέβαιης προελεύσεως και ετυμολογίας, για την ερμηνεία του οποίου έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις. Η ετυμολόγηση του ασπίς από το αν-σπίς (πρβλ. σπίδιον «μακρόν», σπιδής, -έος κ.λπ.) με τη σημασία «επιφάνεια που εκτείνεται κατά μήκος του πολεμιστή» δεν ικανοποιεί, αφού οι τύποι με τους οποίους συσχετίζεται είναι αμφίβολης σημασίας και ετυμολογίας. Μη ικανοποητική θεωρείται και η σύνδεση με το λιθ. skỹdas. Εξάλλου η προσπάθεια συσχετισμού του τ. ασπίς με το αρχ. άνω γερμ. aspa «το δέντρο κερκίς» (λόγω του ότι η πιο αρχαία ασπίδα πριν από τον Όμηρο ήταν ξύλινη) προσκρούει στο γεγονός ότι αρχικά ο γερμ. τ. είχε -ps- και όχι -sp-, πράγμα που ενισχύεται και από παρεμφερείς τύπους της ΙΕ. (πρβλ. λετ. apse, αρχ. πρωσ. abse, ρωσ. osina < ospina) Ενδιαφέρουσα είναι η συσχέτιση του τ. με ονομασία δέντρου. Τέλος είναι πιθανή η άποψη σύμφωνα με την οποία ο τ. ασπίς αποτελεί δάνεια λ. που παρελήφθη από τους Έλληνες μαζί με το αντικείμενο που δήλωνε. Όσον αφορά στον τ. ασπίς «φαρμακερό φίδι της τάξεως των εχιιδών», πιθανότερη θεωρείται η ερμηνεία ότι η ονομασία του οφείλεται στο ασπίς (λόγω του κυκλικού, όμοιου με ασπίδα ή δίσκο, σχήματος του εξογκωμένου λαιμού του ερπετού τη στιγμή της επιθέσεως) έναντι της υποθέσεως ότι πρόκειται για δάνεια λ. στην Ελληνική.
ΠΑΡ. ασπιδίσκη
αρχ.
ασπίδιον, ασπιδιώτης και ασπιδίτης, ασπιδόεις, ασπιστήρ και ασπίστωρ και ασπιστής
αρχ.-μσν.
ασπίζω
μσν.
ασπιδίσκος.
ΣΥΝΘ. (α' συνθετικό) αρχ. ασπιδαποβλής, ασπιδηστρόφος, ασπιδηφόρος, ασπιδογοργών, ασπιδόδηκτος, ασπιδόδουπος, ασπιδοειδής, ασπιδοπηγός, ασπιδοποιός, ασπιδούχος, ασπιδοφέρμων
μσν.
ασπιδόγονος, ασπιδοχελώνη
νεοελλ.
ασπιδογαστήρ, ασπιδόκερας, ασπιδόσπερμα κ.ά.
(β' συνθετικό, -ασπις) ρίψασπις
αρχ.
άνασπις, γλώσσασπις, λεύκασπις, μίκρασπις, όμασπις, πολύασπις, σμίκρασπις, χάλκασπις
αρχ.-μσν.
χρύσασπις.

Greek Monotonic

ἀσπίς: -ίδος, ἡ,
I. 1. στρογγυλή ασπίδα, Λατ. clipeus, από δέρμα βοδιού, καλυμμένη με μεταλλικές πλάκες, με προεξοχή (ὀμφαλός) στη μέση, διακοσμημένη με αραποσιτιά (θύσανοι)· αντίθ. προς την στενόμακρη ασπίδα (ὅπλον, Λατ. scutum) που χρησιμοποιείται από τους οπλίτες (ὁπλῖται).
2. στον πεζό λόγο, για να δηλώσει το σώμα των στρατιωτών, ὀκτακισχιλίη ἀσπίς, οκτώ χιλιάδες στρατιώτες οπλισμένοι, σε Ηρόδ.
3. σε στρατιωτικές φράσεις: ἐπ' ἀσπίδας πέντε καὶ εἴκοσι τάξασθαι, σε βάθος είκοσι πέντε ανδρών, σε Θουκ.· ἐπ'ἀσπίδα, παρ' ἀσπίδα (αντίθ. ἐπὶ δόρυ), προς τα αριστερά ή στα αριστερά, επειδή η ασπίδα κρατιόταν από το αριστερό χέρι, σε Ξεν.· παρ' ἀσπίδα στῆναι, στέκομαι στη μάχη, σε Ευρ.
II. ασπίδα, φίδι Αιγυπτιακό, σε Ηρόδ.

Frisk Etymological English

1. -ίδος
Grammatical information: f.
Meaning: shield (Il.); a round shield (as opposed to σάκος, Trümpy Fachausdrücke 20ff.).
Derivatives: Dimin. ἀσπίδιον (Hermipp.), also a plant (Dsc.; s. Strömberg Pflanzennamen 55). - ἀσπιστής warrior with shield (Il.), ἀσπιδιώτης (Il.) m.c. (Meister HK 30). Note ἀσπιδεὶα· τὰς πτύχας τὼν ἀσπίδων καὶ μέρος τῆς νεὼς πρὸς τῃ̃ πρύμνᾳ H.
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: Unknown. The explanation as *ἀν-σπίς, to σπίδιος (Bechtel Lex.), almost certainly wrong. - The comparison with Lith. skỹdas shield (Pisani Ist. Lomb. 73: 2, 23) is improbable; Fraenkel considers it a loan from Germanic. - For the connection with OHG aspa asp s. Thieme, Heimat 546-548, but this word had -ps-, not -sp- (which may not be prohibitive). - ἀσπίς could well be a loanword, from the substr. or not; cf. Trümpy. (Improb. vW.)
2. -ίδος
Grammatical information: f.
Meaning: name of the Egyptian cobra, Coluber haie (Hdt.).
Origin: GR [a formation built with Greek elements]
Etymology: May be = 1. ἀσπίς because of the shield formed by his neck when the snake attacks, rather than a loan.

Middle Liddell

I. a round shield, Lat. clipeus, of bull's hide, overlaid with metal plates, with a boss (ὀμφαλός) in the middle, and fringed with tassels (θύσανοι): different from the oblong shield (ὅπλον, Lat. scutum) used by the ὁπλῖται.
2. in Prose, used for a body of soldiers, ὀκτακισχιλίη ἀσπίς 8, 000 men-at-arms, Hdt.
3. military phrases: ἐπ' ἀσπίδας πέντε καὶ εἴκοσι τάξασθαι to be drawn up 25 deep, Thuc.; so, ἐπ' ἀσπίδων ὀλίγων τετάχθαι Thuc.; ἐπ' ἀσπίδα, παρ' ἀσπίδα (opp. to ἐπὶ δόρυ) on the left, towards or to the left, because the shield was on the left arm, Xen.; παρ' ἀσπ. στῆναι to stand in battle-array, Eur.
II. an asp, an Egyptian snake, Hdt.

Frisk Etymology German

ἀσπίς: 1. -ίδος
{aspís}
Grammar: f.
Meaning: Schild, eig. Rundschild (im Gegensatz zu σάκος, Trümpy Fachausdrücke 20ff.; seit Il.).
Derivative: Deminutivbildungen: ἀσπίδιον (Hermipp., Men. u. a.), auch Pflanzenname (Dsk.; vgl. Strömberg Pflanzennamen 55), ἀσπιδίσκη und -ίσκος (LXX, Inschr. usw.), ἀσπιδίσκιον (Inschr. u. a.), ἀσπιδισκάριον (Lyd.). — Andere Ableitungen: ἀσπιστής ‘schildtragend(er Krieger)’ (Il.), sekundär ἀσπιστήρ (S., E.) und ἀσπίστωρ (A. Ag. 404 [lyr.]), vgl. Chantraine Formation 327 u. 325f., Fraenkel Nom. ag. 1, 22 u. 137; 2, 29; dazu ἀσπιστικός (D. H.). — Daneben ἀσπιδίτης (S. Fr.), wohl nach ὁπλίτης; gewöhnlicher ἀσπιδιώτης (Il., Theokr., Plb., AP), ursprünglich metrisch bedingt (Meister HK 30), aber auch durch στρατιώτης gestützt; vgl. Redard Les noms grecs en -της 41; — ἀσπιδόεις aus Schilden bestehend (Opp.), aber vgl. zu 2. ἀσπίς. — Außerdem ἀσπιδεῖον Bed. unsicher (Inschr., Pap.); vgl. die zahlreichen Bildungen auf -εῖον bei Mayser Pap. I 3, 12ff., außerdem ἀσπιδεῖα· τὰς πτυχὰς τῶν ἀσπίδων H. — Seltenes Denominativum: ἀσπίζω schirmen (Lydien, H., Suid.).
Etymology: Herkunft unsicher. Die Deutung als "die dem Kämpfer entlang gebreitete Fläche" aus *ἀνσπίς, zu σπίδιος usw., s. ἀσπιδής (Bechtel Lex.), überzeugt nicht; auch die Zusammenstellung mit lit. skỹdas Schild (Bezzenberger BB 1, 337f. usw., s. Bq und Pisani Ist. Lomb. 73: 2, 23) muß als unbefriedigend betrachtet werden, s. WP. 1, 50 A. 1. — Der Gedanke, in ἀσπίς einen Baumnamen zu suchen (Schrader BB 15, 285), ist an und für sich ansprechend; die Anknüpfung an ahd. aspa Espe usw. scheitert indessen daran, daß in diesem Wort die ursprüngliche Lautfolge -ps-, nicht -sp-, war; s. WP. 1, 50. — So liegt denn die Vermutung nahe, daß die ἀσπίς im Gegensatz zu dem einheimischen σάκος wie viele andere Waffengeräte von einem fremden Volke mitsamt der Benennung übernommen wurde; vgl. Trümpy a. a. O.
Page 1,168-169
2. -ίδος
{aspís}
Grammar: f.
Meaning: N. der ägyptischen Kobra Coluber haie (Hdt., Ar. usw.).
Derivative: Davon ἀσπιδόεις (Poet. ap. S. E., Opp.).
Etymology: Falls nicht Fremdwort, wohl = 1. ἀσπίς wegen des beim Angriff schild- oder scheibenähnlich erweiterten Halses. — Unannehmbar Holthausen IF 39, 64.
Page 1,169

Chinese

原文音譯:¢sp⋯j 阿士披士
詞類次數:名詞(1)
原文字根:毒蛇 相當於: (עַכְשׁוּב‎) (פֶּתֶן‎) (צֶפַע‎ / צִפְעֹנִי‎)
字義溯源:圓盾(蛇頭的形狀),毒蛇*,虺蛇,有惡毒的蛇。保羅在( 羅3:13)所說的,可能是暗指( 詩140:3)的話:他們使舌頭尖利如蛇,嘴裏有虺蛇的毒氣。保羅說到世人沒有義人,沒有尋求神的;他們的言行全是欺詐,不義和邪惡。這乃是虺蛇的毒氣所表明的
出現次數:總共(1);羅(1)
譯字彙編
1) 虺蛇的(1) 羅3:13

Wikipedia EN

An aspis (Ancient Greek: ἀσπίς, plural aspides, ἀσπίδες), sometimes also referred to as an hoplon (Greek: ὅπλον), was the heavy wooden shield used by the infantry in various periods of ancient Greece. An aspis was deeply dished and made primarily of wood. Some had a thin sheet of bronze on the outer face, often just around the rim. In some periods, the convention was to decorate the shield; in others, it was usually left plain. Probably the most famous aspis decoration is that of Sparta (Lacedaemon): a capital lambda (Λ), for Lacedaemon its alternative name (Λακεδαίμων). From the late 5th century BC, Athenian hoplites commonly used the little owl, while the shields of Theban hoplites were sometimes decorated with a sphinx, or the club of Heracles.

The aspis measured at least 0.9 metres (2 ft 11 in) in diameter and weighed about 7.3 kilograms (16 lb), and it was about 25–38 millimetres (0.98–1.50 in) thick. This large shield was made possible partly by its shape, which allowed it to be supported comfortably on the shoulder. The revolutionary part of the shield was, in fact, the grip. Known as an Argive grip, it placed the handle at the edge of the shield, and was supported by a leather fastening for the forearm at the centre. This allowed hoplites more mobility with the shield, as well as the ability to capitalize on their offensive capabilities and better support the phalanx. The shield rested on a man's shoulders, stretching down the knees. They were designed for a mass of hoplites to push forward into the opposing army, a move called othismos, and it was their most essential equipment. That the shield was convex made it possible for warriors to use it as a flotation device for crossing rivers, and its large, round shape allowed it to be used for hauling the bodies of the dead from the battlefield.

Such shields did not tend to survive the passage of time very well, and only one aspis has survived into modernity with sufficient preservation to allow us to determine the details of its construction: this shield is called the "Bomarzo" or "Vatican" shield, and it is currently located in the Vatican, within the Museo Gregoriano Etrusco. It was discovered in 1830 near Bomarzo in Lazio, central Italy.

Wikipedia DE

Als Hoplon (griechisch ὅπλον; Plural ὅπλα hopla „Waffe“), auch Aspis, bezeichnet man heutzutage den Schild der Hopliten im Alten Griechenland.

Der historisch korrekte Name für einen Schild ist Aspis (ἀσπίς; Plural ἀσπίδες aspides), jedoch unterscheidet auch diese alte Bezeichnung nicht zwischen dem Rundschild der Hopliten und beispielsweise dem älteren Dipylonschild (=Böotischer Schild). Hoplon (ὅπλον) bezeichnet eine Waffe allgemein. Die Panoplia (πανοπλία) war somit z. B. die Gesamtheit der vom Hopliten selbst aufzubringenden Ausrüstung, je nach Epoche u. a. bestehend aus Helm, Brustpanzer, Beinschutz, Lanze, Schwert usw. Der irrige Name als Schild hat sich jedoch u. a. in Deutschland eingebürgert. In Griechenland steht das Wort Hoplo (ὅπλο) nach wie vor für eine Waffe, beschreibt aber heute normalerweise eine ballistische Handfeuerwaffe. Da der Unterschied zwischen Hoplon und Aspis in Griechenland bekannt ist, verwendet man z. B. aus Marketinggründen den Namen Aspis auch für den Namen einer Bank: Aspis Bank oder die Versicherung ASPIS PRONOIA Insurance. Das Wort suggeriert also gemäß seiner Wortherkunft, in Verbindung mit einer Bank oder Versicherung, Vertrauen und Stabilität. Das Wort Aspis, auch Aspida (Ασπίδα) genannt, steht nach wie vor für einen Schild, jedoch nicht für den Hoplitenschild im Speziellen.

Wikipedia FR

L’aspis (en grec ancien ἀσπίς / aspís, « bouclier ») est une arme défensive utilisée dans cette région durant l'Antiquité par l'infanterie et la cavalerie. Il connaît de nombreuses évolutions de matériau, de forme et de moyen de préhension, s'adaptant aux nouvelles armes offensives ayant un meilleur pouvoir de pénétration, aux techniques de fabrication et aux divers types de formations de combat pratiquées par les combattants.

Wikipedia ES

El aspis (griego antiguo ἄσπις, AFI) es el término genérico para la palabra escudo. El aspis fue llevado normalmente por la antigua infantería pesada en varios periodos de la historia de Grecia, desde la época minoica hasta el siglo IV a. C.

Wikipedia PT

El hoplon (τὸ ὅπλον,) era utilizado por la infantería pesada griega de hoplitas habitualmente y la caballería, entre los siglos VIII y siglo IV a. C.

Conoció numerosas evoluciones en el material, la forma y en el medio de aprehensión, adaptándose a las nuevas armas ofensivas que tenían un mayor poder de penetración, a las técnicas de fabricación y a los diversos tipos de formaciones de combate practicadas por los combatientes.

De forma circular, tenía aproximadamente entre 90 y 110 cm de diámetro y estaba formado por un gran cuenco y un borde muy reforzado casi plano. Se componía de láminas de madera encoladas entre sí. El interior se forraba de cuero fino, llevaba una abrazadera de bronce en el centro, que iba remachada, y una correa de cuero en el borde. El exterior del escudo podía ir cubierto de una lámina de bronce, o pintado y decorado. Llegaba a pesar entre 6 y 8 kg.

Áspide (em grego clássico: ἀσπίς; transl.: aspís, lit. "escudo"; pl. aspides; em latim: aspis) era um termo genérico grego para escudo comumente associada ao clípeo (em latim: clipeus) romano. O áspide utilizado pela infantaria grega, os hoplitas, por vários períodos, era chamado hóplon (em grego antigo: ὅπλον), mas nem todo áspide era um hóplon. Sua origem é incerta e as fontes clássicas divergem quanto ao tema, com algumas alegando tratar-se duma invenção autóctone, ao atribuírem o primeiro uso a Proteu e Acrísio de Argos, enquanto outras alegam tratar-se duma emulação egípcia.

Os áspides eram circulares com a parte interna convexa, tinham por volta de 90 centímetros de diâmetro, aproximadamente 13 kg de massa e eram feitos de madeira com um revestimento fino de bronze. Comumente carregados presos em dois pontos, no antebraço do usuário por uma faixa de bronze e na mão por uma corda, diferente de outras formas de escudo seguradas no centro somente com a mão. Eram eficientes na proteção contra golpes de lanças e espadas mas não contra flechas e lanças de arremesso. Os áspides eram comumente decorados.

Wikipedia RU

Гопло́н (др.-греч. ὅπλον), или аргивский щит — круглый выпуклый щит, являвшийся основной защитой греческих гоплитов, получивших своё наименование от слова — гоплон, что в переводе с греческого означает оружие. Это обозначение получило распространение в ряде стран. Исторически верное название щита, как в античной, так и в сегодняшней Греции — аспис (др.-греч. Άσπις) или аспида (Ασπίδα). Название гоплон ошибочно используется во многих языках, греки же различали гоплон и аспис.

Wikipedia TR

Aspis (Antik Yunanca: ἀσπίς), Kalkan anlamında kullanılan genel bir terim. Seçkin Yunan piyadeleri olan Hoplitler tarafından kullanıldıkları için zaman zaman hoplon (Antik Yunanca: ὅπλον) olarak da bilinirler.

Léxico de magia

áspid rel. con seres indefinidos ὄψῃ ... ἐρχομένας ... ζʹ παρθένους ἐν βυσσίνοις, ἀσπίδων πρόσωπα ἐχούσας verás marchar siete doncellas con ropajes de lino, con rostros de áspides P IV 663 en una figurilla τῇ δὲ ἀριστερᾷ χειρὶ αὐτοῦ (τοῦ ἀνδριάντος) ὅλῃ ἀσπίς τις περιειλίχθω que un áspid esté enroscado completamente a la mano izquierda de la figurilla P IV 2116 en un hechizo καταδεσμεύω σε ... τῷ ἰῷ τῆς ἀσπίδος te ato al veneno del áspid SM 38 2

Lexicon Thucydideum

clipeus, shield, 3.22.3, 4.9.1, 4.12.1, 4.38.1, 4.96.2, 5.71.1, 6.58.2, 7.45.2, 7.82.3,
de ordinibus aciei, concerning the ranks of a battle line 4.93.4, 7.79.1.

Translations

shield

Adyghe: ашъо; Afar: gob; Afrikaans: skild; Albanian: mburojë, shqyt; Amharic: ጋሻ; Arabic: تُرْس‎, دِرْع‎; Hijazi Arabic: دِرع‎; Aramaic Classical Syriac: ܣܟܪܐ‎; Arapaho: heeceiʼ; Armenian: վահան; Assamese: ঢাল; Asturian: escudu; Azerbaijani: qalxan; Bambara: nɛgɛbɛnnan; Bashkir: ҡалҡан; Basque: ezkutu; Belarusian: шчыт; Bengali: ঢাল; Binukid: kalasag; Breton: skoed; Bulgarian: щит; Burmese: ကာ; Buryat: халха; Catalan: escut; Cebuano: kalasag; Chichewa: chishango; Chinese Cantonese: 盾; Hakka: 盾; Mandarin: 盾, 盾牌; Min Bei: 盾; Min Dong: 盾; Min Nan: 盾; Wu: 盾; Classical Nahuatl: chīmalli; Coptic: ϣⲉⲃϣⲓ, ⲑⲩⲣⲱⲛ; Cornish: skoos; Czech: štít; Dakota: waháchąka; Danish: skjold; Dutch: schild; Dyirbal: bigan; Eastern Arrernte: alkwerte; Erzya: ваксар; Esperanto: ŝildo; Estonian: kilp; Faroese: skjøldur; Finnish: kilpi; French: bouclier, écu; Friulian: scût; Galician: escudo; Georgian: ფარი; German: Schild; Alemannic German: Schilt; Pennsylvania German: Schild; Gothic: 𐍃𐌺𐌹𐌻𐌳𐌿𐍃; Greek: ασπίδα; Ancient Greek: ἀσπίς, σάκος, θυρεός, λαισήϊον; Hausa: garkuwa; Hebrew: מָגֵן‎; Higaonon: kalasag; Hindi: ढाल, कवच; Hungarian: pajzs; Hunsrik: Schild; Icelandic: skjöldur; Ido: shildo; Indonesian: tameng; Interlingua: scuto; Irish: sciath; Italian: scudo; Japanese: 盾; Kalmyk: халхц; Kannada: ಗುರಾಣಿ, ಡಾಲು; Karakalpak: qalqan; Kasem: cɩ-kwaŋa, tɔn-tɩʋ; Kazakh: қалқан; Khmer: ខែល; Korean: 방패(防牌)(旁牌); Kyrgyz: калкан; Lao: ແສງ, ໂລ່; Latgalian: škīda; Latin: scutum, clipeus, parma; Latvian: vairogs, šķīda; Limburgish: sjèldj, sjildj; Lindu: kaliawo; Lithuanian: skydas; Luganda: engabo Luxembourgish: Schëld; Macedonian: штит; Malagasy: ampinga; Malay: perisai; Malayalam: പരിച; Maltese: tarka; Manx: scape; Maori: kahupeka; Marathi: ढाल; Middle Persian: 𐭮𐭯𐭥‎, 𐫖𐫃𐫏𐫗‎; Mongolian Cyrillic: бамбай; Nahuatl Classical: chimal, chimalli; Highland Puebla: chi̱mal; Navajo: naagééh, áchʼą́ą́h neilyéii; Nepali: कवच; Ngazidja Comorian: mbinga; Ngunawal: bimbiang; Nhanda: wurnda; Nogai: калкан; Northern Norwegian Bokmål: skjold; Occitan: escut, bloquier; Old Church Slavonic Cyrillic: щитъ; Old East Slavic: щитъ; Old English: sċield; Old French: escut; Old Norse: skjǫldr; Old Occitan: escut; Omaha-Ponca: taháwagthe; Ossetian: уарт; Ottoman Turkish: قلقان‎, سپر‎, ترس‎, درقه‎; Pashto: سپر‎, ډال‎; Penobscot: an̈gȣ̑ian; Persian: سپر‎, مژن‎, مجن‎; Piedmontese: scu; Plautdietsch: Schilt; Polish: tarcza, szczyt; Portuguese: escudo; Rohingya: dhál; Romanian: scut, pavăză; Russian: щит; Sanskrit: कवच, ढाल; Scottish Gaelic: sgiath; Serbo-Croatian Cyrillic: шти̑т; Roman: štȋt; Shor: қуйақ; Sinhalese: පලිහ; Slovak: štít; Slovene: ščit; Sorbian Lower Sorbian: šćit; Upper Sorbian: škit; Southern Altai: калка кӧлгӧк; Spanish: escudo; Swahili: ngao; Swazi: lihawu; Swedish: sköld; Sylheti: ꠓꠣꠟ; Tabasaran: къалкан; Tagalog: kalasag; Tajik: сипар; Tamil: கேடயம்; Tatar: калкан; Telugu: డాలు; Tetum: kalili; Thai: โล่, เขน; Turkish: kalkan; Turkmen: galkan; Ugaritic: 𐎖𐎍𐎓; Ukrainian: щит; Urdu: ڈهال‎; Uyghur: قالقان‎; Uzbek: qalqon; Vietnamese: khiên, lá chắn; Volapük: platäd; Wajarri: gurnda; Welsh: tarian; Middle Welsh: taryan, ysgwyt; West Frisian: skyld; White Yiddish: שילד‎; Yucatec Maya: chimal