γάλα: Difference between revisions
ὦ διάνοια, ἐὰν ἐρευνᾷς τοὺς ἱεροφαντηθέντας λόγους μὲν θεοῦ, νόμους δὲ ἀνθρώπων θεοφιλῶν, οὐδὲν ταπεινὸν οὐδ᾽ ἀνάξιον τοῦ μεγέθους αὐτῶν ἀναγκασθήσῃ παραδέχεσθαι → if, O my understanding, thou searchest on this wise into the oracles which are both words of God and laws given by men whom God loves, thou shalt not be compelled to admit anything base or unworthy of their dignity
(cc1) |
|||
(51 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
Line 1: | Line 1: | ||
{{LSJ1 | {{LSJ1 | ||
|Full diacritics= | |Full diacritics=γᾰ́λᾰ | ||
|Medium diacritics=γάλα | |Medium diacritics=γάλα | ||
|Low diacritics=γάλα | |Low diacritics=γάλα | ||
Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=gala | |Transliteration C=gala | ||
|Beta Code=ga/la | |Beta Code=ga/la | ||
|Definition=[], | |Definition=τό, gen. [[γάλακτος]] (also [[γάλακος]], dat.<br><span class="bld">A</span> γάλακι Call.''Hec.'' 1.4.4, prob. in Pherecr.108.18, cf. ''An.Ox.''4.338), also <b class="b3">τοῦ γάλα</b> indecl., Pl.Com.238: dat. pl. γάλαξι [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''887d. (For <b class="b3">γλακτ-</b>, cf. Lat. [[lac]] for glact):—[[milk]], ἀμελγόμενοι γ. λευκόν Il.4.434, cf. Od.4.88, etc.; <b class="b3">εὔποτον γάλα, εὐτραφὲς γάλα</b>, [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''611, ''Ch.''898; <b class="b3">ἐν γάλακτι ὤν, τεθραμμένη</b>, at the [[breast]], E.''HF''1266, Pl.''Ti.''81c; <b class="b3">ἐν γάλαξι τρέφεσθαι</b> Id.''Lg.''l.c. (so metaph., <b class="b3">ἐν σπαργάνοις καὶ γάλαξιν εἶναι</b>, of art, Ael.''VH'' 8.8); διδόναι γάλα [[Xenophon|X.]]''[[Cynegeticus|Cyn.]]''7.4; <b class="b3">ἐμπλῆσαι γάλακτος</b> to fill full of [[milk]], Theoc.24.3: metaph., οἶνος, Ἀφροδίτης γάλα Ar.''Fr.''596.<br><span class="bld">2</span> [[ὀρνίθων γάλα]] ([[ὄρνιθος γάλα]] = [[ὀρνιθόγαλον]], Nic.''Fr.''71.5, Dsc.2.144), [[proverb|prov.]] of rare and [[dainty]] things, Ar.''V.''508, ''Av.''734, Mcn.936; τὸ λεγόμενον, σπανιώτατον πάρεστιν ὀρνίθων γάλα Mnesim.9, cf. Ach. Tat.''Intr.Arat.'' 4 (expld. by Anaxag.22 as [[white of egg]], cf. Sch.Luc.''Merc.Cond.'' 13).<br><span class="bld">3</span> [[ἀγαθὸν γάλα]] a [[good]] [[wet nurse]], Call.''Epigr.''51; <b class="b3">οὐδ' εἰ γ. λαγοῦ</b> εἶχον… καὶ ταὧς, κατήσθιον Alex.123.<br><span class="bld">II</span> [[milky sap]] of plants, Thphr.''HP''6.3.4, etc.<br><span class="bld">III</span> [[the milky way]], Parm.11, [[Aristotle|Arist.]]''[[Meteorologica|Mete.]]'' 345a12, Arat.476; but ὁ τοῦ γάλακτος κύκλος Euc.''Phaen.''p.4M., Gem.5.69. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=(γάλᾰ) -ακτος, τό<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> [[γάλαξ]] (prob. forma artificial) Trypho <i>Fr</i>.64, Hdn.Gr.1.352, 2.219, A.D.<i>Adu</i>.137.25, Eust.1627.35<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ᾰ-]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [gen. γάλατος Eust.620.3, 906.58; dat. γάλακι Call.<i>SHell</i>.288.57, Eust.619.35, plu. γάλαξι Pl.<i>Lg</i>.887d; tb. indecl. τοῦ [[γάλα]] Pl.Com.247]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[leche]]<br /><b class="num">a)</b> de animal ἀμελγόμεναι (ὄϊες) γ. λευκόν <i>Il</i>.4.434, cf. <i>Od</i>.4.88, <i>Lyr.Adesp</i>.79.4, αἴγειον Hp.<i>Morb</i>.3.16, μήλειον ἢ βόειον ἢ μεμειγμένον E.<i>Cyc</i>.218, cf. Hierocl.<i>Facet</i>.103, λεόντεον Alcm.56.5, ὄνειον Hp.<i>Nat.Mul</i>.15, <i>Hippiatr</i>.1.28, cf. Hp.<i>Nat.Mul</i>.3, γ. κυνός <i>PHolm</i>.11, <i>Hippiatr</i>.11.34, γ. λαγοῦ leche de liebre</i> como ej. de cosa rara y exquisita (cf. II 1) Alex.128, τῶν ἐχόντων [[γάλα]] ζῴων Arist.<i>HA</i> 522<sup>b</sup>17, ἄκρητον γ. leche pura, no aguada</i>, <i>Od</i>.9.297, ὃς ... ἂν ... ἐρίζοι καὶ γάλακι χροιήν el cual competiría incluso con la leche en cuanto a su color (el cuervo)</i>, Call.l.c., ἡ τοῦ γάλατος ὑποστάθμη Eust.906.58<br /><b class="num">•</b>alimento favorito de los centauros, Eust.916.38;<br /><b class="num">b)</b> humana, de madre o nodriza γ. μητρός <i>h.Cer</i>.236, <i>h.Merc</i>.267, εὐτραφὲς γ. A.<i>Ch</i>.898, γυναικεῖον γ. Hp.<i>Morb</i>.3.2, <i>Hippiatr.Cant</i>.8.13<br /><b class="num">•</b>utilizada en la fabricación de perlas <i>PHolm</i>.198 (IV d.C.)<br /><b class="num">•</b>ἐν γάλακτι εἶναι estar en la lactancia</i>, ser lactante</i> E.<i>HF</i> 1266, (παῖδες) ἔτι ἐν γάλαξι τρεφόμενοι Pl.l.c., cf. <i>Ti</i>.81c, ἐν σπαργάνοις καὶ γάλαξι εἶναι estar en mantillas</i> ref. a la pintura, Ael.<i>VH</i> 8.8<br /><b class="num">•</b>διδόναι γ. [[amamantar]], [[criar con leche]] X.<i>Cyr</i>.7.4, ἐμπλῆσαι γάλακτος hartar de leche</i> Theoc.24.3, cf. Gal.17(2).95, τὰ γάλακτα, ἀδελφὰ τῶν ἐπιμηνίων Hp.<i>Epid</i>.2.3.17, cf. Gal.4.177, Orib.<i>Syn</i>.2.52<br /><b class="num">•</b>frec. en contratos de amas de cría ὁμολογῶ τροφεύσειν ... [καὶ θη] λάσειν τῷ ἰδίῳ γάλακτι ... παιδίον ἐπ' ἔτη δύο <i>SB</i> 11248.69 (I a.C.), cf. <i>CPGr</i>.1.10.6 (I a.C.), 28.9 (II d.C.);<br /><b class="num">c)</b> usada para dulces y postres, frec. unida a la miel τυρακίνας δὲ γάλακτι ... συγκατάφυρτος pastel de queso batido con leche</i> Philox.Leuc.(e).18, μέλι καὶ γ. σύμπακτον Philox.Leuc.(b).37, χόνδρος γάλακτι κατανενιμμένος Pherecr.113.18 (cf. χονδρόγαλα)<br /><b class="num">•</b>tb. en sacrificios o libaciones A.<i>Pers</i>.611, μετὰ μέλιτος προλαβεῖν <i>IG</i> 4<sup>2</sup>.126.15 (Epidauro II d.C.);<br /><b class="num">d)</b> utilizada en medic. y ciencia γάλαξι δὲ χρησάμενος ... αἰγείοισι καὶ μηλείοισι Hp.<i>Epid</i>.3.17.13, cf. 7.115, Gal.17(2).69, para curar heridas, Eust.619.35<br /><b class="num">•</b>para fabricar sustancias blanqueadoras <i>PHolm</i>.61.<br /><b class="num">2</b> p. ext. [[nodriza]], [[ama de cría]] ἀγαθὸν γ. Call.<i>Epigr</i>.50.1.<br /><b class="num">3</b> [[ὄρνιθος γάλα]] analóg. [[clara de huevo]] Anaxag.B 22, Ach.Tat.<i>Intr.Arat</i>.4, Eust.1485.28, Sch.Luc.<i>Merc.Cond</i>.13, cf. II 1 y [[ὀρνιθόγαλον]].<br /><b class="num">II</b> usos fig., metáf. y rituales<br /><b class="num">1</b> [[leche]], [[lo más exquisito]] οἶνος, Ἀφροδίτης γ. Ar.<i>Fr</i>.613<br /><b class="num">•</b>[[proverb|prov.]] [[ὀρνίθων γάλα]] = [[leche de pájaros]]</i>, e.e. [[cosa rara y exquisita]]</i> Ar.<i>V</i>.508, τὸ λεγόμενον σπανιώτατον πάρεστιν ὀρνίθων γ. Mnesim.9, cf. Men.<i>Fr</i>.892, Luc.<i>Merc.Cond</i>.13, Eust.1485.30, cf. I 3.<br /><b class="num">2</b> [[leche]] como exponente de [[fertilidad]] o [[riqueza]] manando de la tierra como tal símbolo ῥεῖ δὲ γάλακτι πέδον E.<i>Ba</i>.142, cf. 710, de la tierra prometida en el AT γῆν ῥέουσαν γ. καὶ μέλι [[LXX]] <i>Ex</i>.13.5, cf. <i>Ib</i>.29.6.<br /><b class="num">3</b> [[leche]], [[símbolo del renacimiento]] de iniciados en los misterios ἔριφος ἐς γάλ' ἔπετον ref. al iniciado, Orph.<i>Fr</i>.32c.11, cf. Sallust.4.10<br /><b class="num">•</b>como alimento espiritual para los que se inician en el cristianismo 1<i>Ep.Cor</i>.3.2, 1<i>Ep.Petr</i>.2.2, <i>Ep.Hebr</i>.5.12, Clem.Al.<i>Paed</i>.1.6.49, ofrecida a los recién bautizados <i>Ep.Barn</i>.6.17a.<br /><b class="num">II</b> bot.<br /><b class="num">1</b> [[ὄρνιθος γάλα]] = [[leche de gallina]], [[Ornithogalum umbellatum]] L., Nic.<i>Fr</i>.71.5, Dsc.2.144.<br /><b class="num">2</b> [[savia lechosa]] de algunas plantas, Thphr.<i>HP</i> 6.3.4.<br /><b class="num">3</b> [[zumo lechoso]] de algunas frutas γ. ... τὸν τῆς συκῆς λέγουσιν ὀπὸν ... ἔτι δὲ καὶ τὸν τοῦ τιθυμάλλου Eust.1485.27.<br /><b class="num">III</b> astr. τὸ Γ. [[la Vía Láctea]] Parm.B 11, Arist.<i>Mete</i>.345<sup>a</sup>12, Arat.476, tb. ὁ τοῦ γάλακτος κύκλος Euc.<i>Phaen</i>.p.4, Gem.5.69.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Gener. se postula un tema *<i>g°lakt</i>- c. la -<i>t</i>- originariamente en nom.-ac., de donde se extendió a los demás casos, cf. lat. <i>[[lac]]</i>, <i>lactis</i>, gót. <i>miluks</i> ‘[[leche]]’. La r. sería *<i>melg</i>-, *<i>melk</i>- de ide. *<i>ml̥g</i>-, v. [[ἀμέλγω]].<br />v. [[καλός]]. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0470.png Seite 470]] ακτος, τό (nach Eust. Od. 1761, 38 u. 1818, 24 auch γάλατος, wonach Dind. u. Mein. in Pherecrat. frg. bei Ath. VI, 269 a γάλατι für γάλακτι schreiben wollen; [[γάλα]] gen. aus Plat. com., s. Eust. Il. p. 961, 51; – vgl. lac, [[γλάγος]]), 1) | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0470.png Seite 470]] ακτος, τό (nach Eust. Od. 1761, 38 u. 1818, 24 auch γάλατος, wonach Dind. u. Mein. in Pherecrat. frg. bei Ath. VI, 269 a γάλατι für γάλακτι schreiben wollen; [[γάλα]] gen. aus Plat. com., s. Eust. Il. p. 961, 51; – vgl. lac, [[γλάγος]]), 1) [[Milch]], von Menschen u. Tieren, von Hom. an überall; Hom. [[γάλα]] [[λευκόν]] Iliad. 4, 434. 5, 902; λευκοῖο γάλακτος Odyss. 9, 246; vom [[μῶλυ]] Odyss. 10, 304 ῥίζῃ μὲν [[μέλαν]] ἔσκε, γάλακτι δὲ εἴκελον [[ἄνθος]]; γλυκεροῖο γάλακτος Odyss. 4, 88; αἰεὶ παρέχουσιν ἐπηετανὸν [[γάλα]] [[θῆσθαι]] Odyss. 4, 89; vom Kyklopen ἀνδρόμεα κρέ' ἔδων καὶ ἐπ' ἄκρητον [[γάλα]] πίνων Odyss. 9, 297. – Pind. N. 3, 75 u. Folgde; [[γάλα]] ἔχειν, [[γάλα]] δοῦναι, ἐν γάλακτι τρέφεσθαι, von Säuglingen, Plat. Tim. 81 c; auch plur., ἐν γάλαξι Legg. X, 887 d; vgl. Ael. H. A. 8, 8; ἐν γάλακτι εἶναι Eur. Herc. Fur. 1269; übertr., die Amme, Callim. 43 (VII, 458). – 2) der Saft von Pflanzen, = [[ὀπός]], Medic. – 3) die Milchstraße, οὐράνιον Parmenid. frg. Arist. Meteorl. 1, 8. – 4) ὀρνίθων [[γάλα]], was bei Nic. Ath. IX, 371 c eine Pflanze ist, wird sprichwörtlich von seltenen leckeren Speisen u. übh. von auserlesenen Glücksgütern gebraucht, Ar. Vesp. 508 u. öfter; nach Schol. Av. 733 ἐπὶ τῶν [[λίαν]] εὐδαιμονούντων – ἢ ἐπὶ τῶν σπανίων καὶ δυσευρέτων ἀγαθῶν; vgl. Luc. Merc. cond. 13, Strab. XIV, 1, 15, bes. Diogen. 3, 92. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=γάλακτος (τό) :<br />[[lait]].<br />'''Étymologie:''' pour *γλακτ-, *γλακτος ; cf. <i>lat.</i> lac, anc. <i>lat.</i> lact, gén. lactis, de *glact, *glactis. | |||
}} | }} | ||
{{ | {{elnl | ||
| | |elnltext=[[γάλα]] -ακτος, τό<br /><b class="num">1.</b> melk, vanaf Hom. alg.:; τεθραμμένη ἐν γάλακτι gevoed door melk Plat. Tim. 81c; overdr.:; ἐν γάλακτι ὤν als zuigeling Eur. HF 1266; uitdr.:; ὀρνίθων [[γάλα]] vogelmelk (gezegd van iets zeldzaams en waardevols) Aristoph.; uitbr.. ἀγαθὸν [[γάλα]] goede voedster AP 7.458.1.<br /><b class="num">2.</b> astr. de Melkweg. Parm. B 11.2. | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''γάλα:''' [[γάλακτος]] (γᾰ) τό<br /><b class="num">1</b> [[молоко]] Hom., Pind., Arst., Theocr., Plut.; ἐν γάλακτι (ἐν γάλαξι) εἶναι Eur. или τρέφεσθαι Plat. (о грудных младенцах и детенышах) питаться молоком; ὀρνίθων [[γάλα]] погов. Arph., Luc. птичье молоко, т. е. небывалое лакомство; Ἀφροδίτης [[γάλα]] Arph. = [[οἶνος]];<br /><b class="num">2</b> млечно-белый сок (τῶν φυτῶν Arst.);<br /><b class="num">3</b> Arst. = [[γαλαξίας]]. | |||
}} | |||
{{etym | |||
|etymtx=γάλακτος<br />Grammatical information: n.<br />Meaning: [[milk]] (Il.);<br />Other forms: Rare forms dat. [[γάλακι]] (Call. Hek. 1, 4, 4), gen. [[γάλατος]] (Pap.), <b class="b3">τοῦ γάλα</b> (Pl. Com.). - Also [[γλάγος]] n. (Β 471). Other forms: <b class="b3">γλακῶντες μεστοὶ γάλακτος</b> H.; <b class="b3">κλάγος γάλα</b>. [[Κρῆτες]] H. (s. below); with hypocoristic gemination <b class="b3">γλακκόν γαλαθηνόν</b> H.; and <b class="b3">γλακτο-φάγος</b> (Il.); these forms may be due to simple assimilations (or metathesis).<br />Compounds: Old is <b class="b3">γαλα-θη-νός</b> [[sucking milk]] (Od.) from [[γάλα]] and [[θῆσθαι]]; on the suffix cf. [[ἀγανός]] etc. (Schwyzer 452), also [[τιθήνη]]. <b class="b3">γαλακτο-πότης</b> (Hdt.) etc. On [[γάλα]] as second member Sommer Nominalkomp. 83.<br />Derivatives: [[γαλακτίς]] ([[πέτρα]]) name of a stone (Orph.) = [[γαλακτίτης]] (Dsc.; cf. Redard Les noms grecs en <b class="b3">-της</b> 53), both also plant names = [[τιθύμαλλος]] (Aët., Gloss.; from the juice, s. Strömberg Pflanzennamen 58, Redard 70); [[γάλαξ]] name of a white shellfish (Arist.; Strömberg Fischnamen 109; cf Chantr. Form. 379); [[γάλιον]] s. v. - Adj.: [[γαλακτώδης]] (Arist.) - Denom. verbs: [[γαλακτίζω]], [[γαλακτόομαι]], [[γαλακτιάω]]. - With [[ξ]] (from [[τ]] assibilated before [[ι]]?) [[γαλαξίας]] ([[κύκλος]]) [[Milky Way]] (D. S.; s. Chantr. 95; also [[γαλακτίας]] Ptol.); [[γαλάξια]] n. pl. name of a Cybele feast (inscr., Thphr.), from which [[Γαλαξιών]] months name on Delos (Inschr. IIIa). - Independent <b class="b3">γαλατμόν λάχανον ἄγριον</b> H. (cf. [[γάλιον]]); perhaps from <b class="b3">*γαλακτ-μόν</b> (Strömberg Pflanzennamen 58); Fur. 374, 389 compares [[ἀδαλτόμον]]. - [[γάλαγγα]] [[sub verbo|s.v.]] - From [[γλάγος]] late [[γλαγερός]], [[γλαγόεις]]; also [[περιγλαγής]] (Π 642) and [[γλαγάω]] (AP). -<br />Origin: IE [Indo-European] [400] <b class="b2">*glkt(-)</b> [[milk]]<br />Etymology: Outside Geek only in Lat. [[lac]]. - The basis of the Greek forms is <b class="b2">*galakt-</b> or <b class="b2">*glakt-</b> seen in <b class="b3">γλακτο-φάγος</b> (Ν 6); but the latter can be a simple syncope; Latin also points to <b class="b2">*glakt</b>. From <b class="b2">*galakt</b>, with loss of the final consonants and development of sec. vowel in nom.-acc.-form (cf. on [[γυνή]]) [[γάλα]], and analogical [[γάλακτος]]. - J. Schmidt Pluralbild. 179 assumed that the [[-t]] originally occurred only in the nom.-acc, as in Skt. <b class="b2">yákr̥-t</b> (s. [[ἧπαρ]]). As the nom. lost its final consonants (<b class="b2">*galakt</b> > <b class="b2">*galak</b> > [[γάλα]]), the intermediate stage could have given the [[t-]]less forms. The Armenian forms, class. <b class="b2">kat`n</b>, dial. <b class="b2">kaxc`</b> have been explained by Kortlandt, following Weitenberg, (*through an intermediate <b class="b2">*kaɫt`-</b> with [[al]] < <b class="b2">*l̥</b>) from <b class="b2">*gl̥kt-m</b>, <b class="b2">*gl̥kt-s</b> resp. (Rev. Et. Arm. XIX (1985) 22). - From Lat. [[lac]] MIr. [[lacht]] etc. Szemerényi's proposal (KZ 75, 1958, 17--184), from <b class="b2">*mlg/k</b> from the root of [[ἀμέλγω]], is impossible (as this root was <b class="b2">*h₂melǵ-</b>). - Old Chin. [[lak]] [[Kumys]] in first instance a nordasiatic (turkish) LW [loanword], cf. Turk. dial. [[raky]], [[araky]]; from where Arab. [[araq]], Japan. [[sake]] etc., s. Karlgren DLZ 1926, 1960f. - Vgl. Schwyzer IF 30, 438ff., Kretschmer Glotta 6, 305, Ernout-Meillet s. [[lac]], Buck Synonyms 385 - Not here Hitt. [[galaktar]] <b class="b2">Besänftigung</b>, s. Tischler HEW. | |||
}} | }} | ||
{{ | {{mdlsj | ||
| | |mdlsjtxt=[The Root seems to be γλακ, or γλαγ, cf. gen. γάλακτος, [[γλάγος]], and (with γ dropt) Lat. lac, [[lactis]]<br />[[milk]], Hom., etc.; ὀρνίθων [[γάλα]], [[proverb]]. of [[rare]] and [[dainty]] things, Ar. | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
Line 23: | Line 35: | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=<b>γᾰλα</b> <br /> | |sltr=<b>γᾰλα</b> <br /><b>1</b> [[milk]] προβάτων γὰρ ἐκ πάντων κελάρυξεν θηλᾶν [[γάλα]] (cf. Plut., 409b: οἱ μὲν περὶ τὸ Γαλάξιον τῆς Βοιωτίας κατοικοῦντες ᾔσθοντο τοῦ θεοῦ (= Ἀπόλλωνος) τὴν ἐπιφάνειαν ἀφθονίᾳ καὶ περιουσίᾳ γάλακτος.) *fr. 104b. 3*. ἀπὸ μὲν λευκὸν [[γάλα]] χερσὶ τραπεζᾶν ὤθεον fr. 166. 3. met., ἐγὼ [[τόδε]] [[τοι]] [[πέμπω]] μεμιγμένον [[μέλι]] λευκῷ σὺν γάλακτι (i. e. τὸν ὕμνον) (N. 3.78) | ||
}} | }} | ||
{{Abbott | {{Abbott | ||
|astxt=[[γάλα]], -ακτος, τό [in LXX for חלב;] <br />[[milk]]: I Co 9:7. Metaph., of [[elementary]] Christian [[teaching]]: I Co 3:2, He 5:12, 13; τὸ λογικὸν ἄδολον γ., the [[rational]] ([[spiritual]]) [[genuine]] [[milk]] (v. Hort, in l.), I Pe 2:2 (in [[support]] of AV, [[milk]] of the [[word]], v. ICC, in l.).† | |astxt=[[γάλα]], -ακτος, τό [in [[LXX]] for חלב;] <br />[[milk]]: I Co 9:7. Metaph., of [[elementary]] Christian [[teaching]]: I Co 3:2, He 5:12, 13; τὸ λογικὸν ἄδολον γ., the [[rational]] ([[spiritual]]) [[genuine]] [[milk]] (v. Hort, in l.), I Pe 2:2 (in [[support]] of AV, [[milk]] of the [[word]], v. ICC, in l.).† | ||
}} | }} | ||
{{StrongGR | {{StrongGR | ||
Line 35: | Line 44: | ||
}} | }} | ||
{{Thayer | {{Thayer | ||
|txtha=γάλακτος (cf. Latin lac; [[Curtius]], § 123), τό (from | |txtha=γάλακτος (cf. Latin lac; [[Curtius]], § 123), τό (from Homer down), [[milk]]: the [[less]] [[difficult]] truths of the Christian [[religion]], Quintilian 2,4, 5 " doctoribus hoc esse curae velim, ut teneras adhuc mentes [[more]] nutricum mollius alant et satiari velut quodam jucundioris disciplinae lacte patiantur," (cf. Siegfried, [[Philo]] von Alex., p. 329, cf. p. 261)); of the [[word]] of God, by [[which]] souls [[newly]] [[regenerate]] are healthfully nourished [[unto]] [[growth]] in the Christian [[life]], 1 Peter 2:2. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=το (γεν. γάλακτος και γαλάτου) (AM [[γάλα]], γεν. γάλακτος)<br /><b>1.</b> [[έκκριμα]] του μαστού που προορίζεται για τη [[διατροφή]] τών νεογνών τών θηλαστικών<br /><b>2.</b> ο [[γαλακτώδης]] [[οπός]] της συκιάς και άλλων [[φυτών]] και καρπών<br /><b>3.</b> σπάνιο και δυσεύρετο [[πράγμα]] («του πουλιού το [[γάλα]]», «ὀρνίθων [[γάλα]]», <b>Αριστοφ.</b>, Λουκιανός)<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «ῥέει [[μέλι]] καὶ [[γάλα]]» — υπάρχουν άφθονα [[αγαθά]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[κάθε]] [[υγρό]] [[λευκό]] σαν [[γάλα]] («[[γάλα]] για [[άσπρισμα]]» — [[ασβέστης]] διαλυμένος [[μέσα]] σε [[νερό]])<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «[[γάλα]] του κουτιού» — παστεριωμένο ή συμπυκνωμένο<br />β) «[[γάλα]] [[σκόνη]]» — [[γάλα]] που έχει στερεοποιηθεί με [[τεχνικά]] [[μέσα]]<br />γ) «[[αρνί]], [[μοσχάρι]] κ.λπ. του γάλακτος» — μικρό ζώο που θηλάζει [[ακόμη]] ή το [[κρέας]] τέτοιου ζώου<br />δ) «[[μέλι]], [[γάλα]]» — σε περιπτώσεις ομόνοιας και σύμπνοιας<br />ε) «έφτυσα της μάννας μου το [[γάλα]]» — πέρασα πολλές και μεγάλες ταλαιπωρίες<br />στ) «απ' τη στέρφα [[γίδα]] βγάζει [[γάλα]]» — για κάποιον που κερδίζει και από τα ασήμαντα ή τα ανέλπιστα<br />ζ) «απ' της συκιάς το [[γάλα]]» — για μακρινή ή ανύπαρκτη [[συγγένεια]]<br /><b>μσν.</b><br />η πνευματική [[τροφή]] τών Αγίων Γραφών και της Εκκλησίας<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> το [[ασπράδι]] του αβγού<br /><b>2.</b> η [[τροφός]], η [[παραμάννα]]<br /><b>3.</b> ο Γαλαξίας<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «Ἀφροδίτης [[γάλα]]» — το [[κρασί]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Λέξη ήδη ομηρική, που εμφανίζει τις [[εξής]] μορφές θέματος: <i>γαλακ</i>- ( | |mltxt=το (γεν. γάλακτος και γαλάτου) (AM [[γάλα]], γεν. γάλακτος)<br /><b>1.</b> [[έκκριμα]] του μαστού που προορίζεται για τη [[διατροφή]] τών νεογνών τών θηλαστικών<br /><b>2.</b> ο [[γαλακτώδης]] [[οπός]] της συκιάς και άλλων [[φυτών]] και καρπών<br /><b>3.</b> σπάνιο και δυσεύρετο [[πράγμα]] («του πουλιού το [[γάλα]]», «ὀρνίθων [[γάλα]]», <b>Αριστοφ.</b>, Λουκιανός)<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «ῥέει [[μέλι]] καὶ [[γάλα]]» — υπάρχουν άφθονα [[αγαθά]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[κάθε]] [[υγρό]] [[λευκό]] σαν [[γάλα]] («[[γάλα]] για [[άσπρισμα]]» — [[ασβέστης]] διαλυμένος [[μέσα]] σε [[νερό]])<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «[[γάλα]] του κουτιού» — παστεριωμένο ή συμπυκνωμένο<br />β) «[[γάλα]] [[σκόνη]]» — [[γάλα]] που έχει στερεοποιηθεί με [[τεχνικά]] [[μέσα]]<br />γ) «[[αρνί]], [[μοσχάρι]] κ.λπ. του γάλακτος» — μικρό ζώο που θηλάζει [[ακόμη]] ή το [[κρέας]] τέτοιου ζώου<br />δ) «[[μέλι]], [[γάλα]]» — σε περιπτώσεις ομόνοιας και σύμπνοιας<br />ε) «έφτυσα της μάννας μου το [[γάλα]]» — πέρασα πολλές και μεγάλες ταλαιπωρίες<br />στ) «απ' τη στέρφα [[γίδα]] βγάζει [[γάλα]]» — για κάποιον που κερδίζει και από τα ασήμαντα ή τα ανέλπιστα<br />ζ) «απ' της συκιάς το [[γάλα]]» — για μακρινή ή ανύπαρκτη [[συγγένεια]]<br /><b>μσν.</b><br />η πνευματική [[τροφή]] τών Αγίων Γραφών και της Εκκλησίας<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> το [[ασπράδι]] του αβγού<br /><b>2.</b> η [[τροφός]], η [[παραμάννα]]<br /><b>3.</b> ο Γαλαξίας<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «Ἀφροδίτης [[γάλα]]» — το [[κρασί]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Λέξη ήδη ομηρική, που εμφανίζει τις [[εξής]] μορφές θέματος: <i>γαλακ</i>- ([[πρβλ]]. [[γαλακόχρως]]), <i>γαλακτ</i>- ([[πρβλ]]. [[γαλακτοπαγής]]), <i>γλακ</i>- ([[πρβλ]]. <i>γλακώντες</i><br />μεστοί γάλακτος, πιθ. και [[γλάγος]] <span style="color: red;"><</span> <i>γλακος</i>) και <i>γλακτ</i>- ([[πρβλ]]. [[γλακτοφάγος]]). Αβέβαιης ετυμολ. Υποστηρίζεται ότι ανάγεται σε <i>glαkt</i>- ([[πρβλ]]. [[γλακτοφάγος]]) > [[γάλα]] (με σίγηση τών ληκτικών κλειστών συμφώνων και [[ανάπτυξη]] του -<i>α</i>-), απ' όπου αναλογικά και η γεν. <i>γάλακτος</i> ([[αντί]] <i>γλακτός</i>). Σχετικά με την [[παρουσία]] του -<i>τ</i>- έχει [[ακόμη]] υποτεθεί ότι αρχικά υπήρχε μόνο στην ονομαστική και [[αιτιατική]] ([[πρβλ]]. αρχ. ινδ. <i>yάkrt</i> «[[ήπαρ]]»), απ' όπου επεκτάθηκε και στις άλλες πτώσεις. Σύμφωνα εξάλλου με νεώτερη [[άποψη]], ως [[αρχικός]] [[τύπος]] θεωρείται το [[γλάγος]]: <i>γλαγ</i>- <span style="color: red;"><</span> <i>βλαγ</i>- <span style="color: red;"><</span> <i>mlg</i> ([[πρβλ]]. [[βλέπω]] -[[γλέπω]], [[βλέφαρον]] - [[γλέφαρον]]), ασθενή μεταπτωτική [[βαθμίδα]] της ρ. <i>melg</i>-, <i>melk</i>- ([[πρβλ]]. [[αμέλγω]]). Προφανής [[είναι]] η [[σχέση]] της λ. [[γάλα]] με το λατ. <i>lac</i> (<i>lactis</i>) «[[γάλα]]» (> μσν. ιρλ. <i>lαch</i>), [[παρά]] την [[απουσία]] του αρχικού λαρυγγικού φθόγγου -<i>g</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>glαkt</i>-). Η λ. [[γάλα]] ως α' συνθετικό σχηματίζει αξιόλογο αριθμό συνθέτων με τις μορφές <i>γαλακτ</i>(<i>ο</i>)-, <i>γαλατο</i>-, <i>γαλ</i>(<i>ο</i>)-, σπάνια δε <i>γαλακο</i>- και (με [[άλλη]] μεταπτωτική [[βαθμίδα]]) <i>γλακτο</i>-. Τέλος, ως β' συνθετικό απαντά με τις μορφές -[[γάλα]], -<i>γάλακτος</i>, -<i>γάλο</i> και σπάνια -<i>γαλος</i>, -[[γάλατος]], -[[γάλαξ]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[γαλακτίας]], [[γαλακτίζω]], [[γαλακτικός]], [[γαλάκτινος]], [[γαλακτίτης]], [[γαλακτώδης]], [[γαλαξίας]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[γαλάκτιον]], [[γαλακτούμαι]], [[γάλαξ]], [[Γαλάξια]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[γαλακτίς]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[γαλεύω]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><i>γαλα</i>(<i>κ</i>)<i>τερός</i> και <i>γαλαχτερός</i>, [[γαλακτότητα]], [[γαλάρης]], [[γαλατάρης]], [[γαλατάς]], [[γαλατένιος]], [[γαλάτη]], [[γαλατιάζω]] και <i>γαλατσιάζω</i>, [[γαλατιανός]], [[γαλατίτσα]], [[γαλατώνω]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[γαλαθηνός]], [[γαλακτοειδής]], [[γαλακτοπότης]], [[γαλακτοτροφία]], [[γαλακτούχος]], [[γαλακτοφάγος]], [[γαλακτοφόρος]], [[γαλακτόχρους]], <i>γαλούχος</i><br /><b>αρχ.</b><br />[[γαλακόχρως]], [[γαλακτοδοτώ]], [[γαλακτοπαγής]], [[γαλακτόρρυτος]], [[γαλακτουργός]], [[γαλακτουχία]], [[γαλακτοφαγώ]], [[γλακτοπαγής]], [[γλακτοφάγος]], [[γλακτοφόρος]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br /><i>γαλακτοτροφώ</i><br /><b>μσν.</b><br />[[γαλακτοποιώ]], [[γαλακτότροφος]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[γαλακτοπώλης]], [[γαλακτοτρέφω]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[γαλαδερφός]], [[γαλακταγωγός]], [[γαλακταιμία]], [[γαλακτάλευρο]], <i>γαλακτοαραιόμετρο</i>, <i>γαλακτοβιομηχανία</i>, <i>γαλακτοβουτυρόμετρο</i>, [[γαλακτογόνος]], [[γαλακτοδίαιτα]], [[γαλακτοδοχείο]], [[γαλακτοθεραπεία]], [[γαλακτοκήλη]], [[γαλακτοκόμος]], [[γαλακτόκονις]], [[γαλακτόλιθος]], [[γαλακτολογία]], [[γαλακτομέτρηση]] και <i>γαλακτομετρία</i>, [[γαλακτόμετρο]], [[γαλακτοπαραγωγή]], [[γαλακτοπαραγωγός]], [[γαλακτοποιός]], <i>γαλακτοπυκνόμετρο</i>, [[γαλακτόρροια]], [[γαλακτοσάκχαρο]], <i>γαλακτοστασία</i>, [[γαλακτοσκόπηση]] και <i>γαλακτοσκοπία</i>, [[γαλακτοφορίτιδα]], [[γαλάλιθος]], [[γαλαντλία]], <i>γαλα</i>(<i>κ</i>)<i>τομπούρεκο</i> και [[γαλατομπούρεκο]], <i>Γαλατόπεφτη</i>, [[γαλατόπετρα]], [[γαλατόπιττα]] και [[γαλόπιττα]], [[γαλατοτύρι]], [[γαλατόχαντρα]], [[γαλατόχοντρος]], [[γαλατόχορτο]], [[γαλομέτρα]], [[γαλόρυζο]], [[γαλοτύρι]].(Β' συνθετικό: -[[γάλα]]), [[αφρόγαλα]], [[πρωτόγαλα]], [[τυρόγαλα]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[οινόγαλα]], [[οξύγαλα]], <i>ῳόγαλα</i><br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αμυγδαλόγαλα]], <i>αμυλόγαλα</i>, [[ανθόγαλα]], [[ασβεστόγαλα]], [[βουτυρόγαλα]], <i>κατσικόγαλα</i>, <i>μαννόγαλα</i>, <i>νερόγαλα</i>, [[ξινόγαλα]], <i>πρόσγαλα</i>, <i>συκόγαλα</i>.(Β' συνθετικό: -<i>γάλακτος</i>) [[αγάλακτος]], [[πολυγάλακτος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><i>απογάλακτος</i>, <i>αρτιγάλακτος</i>, [[ευγάλακτος]], [[λιπογάλακτος]], [[συγγάλακτος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[ομογάλακτος]].(Β' συνθετικό: -<i>γαλο</i>) <b>νεοελλ.</b> [[αγελαδόγαλο]], <i>αθόγαλο</i>, <i>αφρόγαλο</i>, <i>γαϊδουρόγαλο</i>, <i>μαννόγαλο</i>, <i>ξινόγαλο</i>, [[πρόσγαλο]], <i>πρωτόγαλο</i>, [[ρυζόγαλο]], [[τυρόγαλο]].(Β' συνθετικό: -[[γάλατος]], -<i>γαλος</i>) <b>αρχ.</b> [[πολύγαλος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αγάλατος]], [[άγαλος]], <i>γλυκογάλατος</i>·(Β' συνθετικό: -[[γάλαξ]]) <b>αρχ.</b> [[αγάλαξ]], <i>αρτιγάλαξ</i>, [[νεογάλαξ]]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''γάλα:''' [˘˘], τό, γεν. <i>γάλακτος</i>, σπάνια [[γάλατος]]· [[γάλα]], σε Όμηρ. κ.λπ.· ὀρνίθων [[γάλα]], παροιμ. [[ρήση]] για τα σπάνια και πολυτελή πράγματα, το σημερινό κοινώς λεγόμενο «του πουλιού το [[γάλα]]», σε Αριστοφ. [πιθ. √<i>ΓΛΑΚ</i> ή <i>ΓΛΑΛ</i>, πρβλ. γεν. γάλακ-τος, [[γλάγος]], και (με το <i>γ</i> να έχει εκπέσει) Λατ.[[lac]], [[lactis]]. | |lsmtext='''γάλα:''' [˘˘], τό, γεν. <i>γάλακτος</i>, σπάνια [[γάλατος]]· [[γάλα]], σε Όμηρ. κ.λπ.· ὀρνίθων [[γάλα]], παροιμ. [[ρήση]] για τα σπάνια και πολυτελή πράγματα, το σημερινό κοινώς λεγόμενο «του πουλιού το [[γάλα]]», σε Αριστοφ. [πιθ. √<i>ΓΛΑΚ</i> ή <i>ΓΛΑΛ</i>, πρβλ. γεν. γάλακ-τος, [[γλάγος]], και (με το <i>γ</i> να έχει εκπέσει) Λατ. [[lac]], [[lactis]]. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''γάλα''': [υυ], τό, γεν. γάλακτος, [[ὡσαύτως]] [[γάλατος]] Φερεκρ. Μεταλλ. 1. 18 (ἴδε Meineke ἐν τόπῳ, Δινδ. Εὐρ. Φοιν. 1527, πρβλ. [[γαλατοθρέμμων]])· [[ὡσαύτως]] τοῦ [[γάλα]] ἄκλ., Πλάτ. Κωμ. Ἀδήλ. 39 ([[ἔνθα]] ἴδε Meineke)· δοτ. πληθ. γάλαξι Πλάτ. Νόμ. 887D. (Ὁ [[τύπος]] γάλακτ φαίνεται ἐν τῷ Λατ. lact (lac), μετὰ προθεματικοῦ γα· πρβλ. [[ὡσαύτως]] [[γλάγος]], [[γάλατος]]· [[εἶναι]] δύσκολον νὰ μὴ πιστεύσῃ τις ὅτι τὸ Γοτθ. m:-luk-s (ἀγγλ. milk) [[εἶναι]] [[τύπος]] [[ἰσοδύναμος]], ἐν ᾗ περιπτώσει τὰ [[ἀμέλγω]], mulgeo, θὰ ὦσι συγγενῆ πρὸς τὴν προκειμένην λέξιν). <br />Γάλα, ὡς καὶ παρ’ ἡμῖν, Ὅμ., κλπ.· εὔποτον γ. εὐτραφὲς γ. Αἰσχύλ. Πέρσ. 611, Χο. 898· ἐν γάλακτι [[εἶναι]], γενέσθαι, εἶμαι «εἰς τὸ βυζί», Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 1266, Πλάτ. Τιμ. 81C· ἐν γάλαξι τρέφεσθαι ὁ αὐτ. Νόμ. ἔνθ’ ἀνωτ.· [[γάλα]] δοῦναι Ξεν. Κυν. 7, 4· ἐμπλῆσαι γάλακτος, νὰ γεμίσῃ ἐντελῶς μὲ [[γάλα]], Θεόκρ. 24. 3· μεταφ. -[[οἶνος]], Ἀφροδίτης [[γάλα]] Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 490.2) ὀρνίθων [[γάλα]] ([[ὄνομα]] φυτοῦ τινος, Νικ. παρ’ Ἀθην. 371C, πρβλ. ornithogalum), ἀλλὰ τὸ πλεῖστον παροιμιωδῶς ἐπὶ σπανίων καὶ πολυτελῶν πραγμάτων, ὡς παρ’ ἡμῖν «τοῦ πουλιοῦ τὸ [[γάλα]]», Ἀριστοφ. Σφηξ. 508, Ὄρν. 733, [[ἔνθα]] ἴδε Σχόλ., Στράβ. 637· [[οὕτως]], οὐδ’ εἰ [[γάλα]] λαγοῦ εἶχον ... καὶ ταῶς, κατήσθιον Ἄλεξ. Λαμπ. 1· οὕτω παρὰ Πλινίῳ, gallinacei lactis haustus, οὕτω καὶ παρ’ Ἄγγλοις παροιμιωδῶς «pigeon’s milk». <br />ΙΙ. ὁ ὀπὸς φυτῶν τινων, [[οἷον]] τῶν θριδάκων (μαρουλίων), Ἀριστ. Φυτ. 2. 9, 11, Θεόφρ. Ι. Φ. 6. 3, 4, κτλ.ΙΙΙ. τὸ [[γάλα]], ὁ [[γαλαξίας]] ἐν οὐρανῷ, Ἀναξαγ. και ἀλλ.· παρ’ Ἀριστ. Μετεωρ. 1. 8, 4, πρβλ. 1. 1, 2., 1. 6, 1. | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''γάλα''': γάλακτος<br />{gála}<br />'''Forms''': seltene oblique Formen Dat. γάλακι (Kall. ''Hek''. 1, 4, 4), Gen. [[γάλατος]] (Pap.), | |ftr='''γάλα''': γάλακτος<br />{gála}<br />'''Forms''': seltene oblique Formen Dat. γάλακι (Kall. ''Hek''. 1, 4, 4), Gen. [[γάλατος]] (Pap.), τοῦ [[γάλα]] (Pl. Kom.).<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Milch]] (seit Il.);<br />'''Derivative''': Ableitungen: [[γαλάκτιον]] [[Milchtropfen]] (M. Ant., verächtlich deminuierend), pl. [[Milchkuchen]] (Alkiphr.); [[γαλακτίς]] ([[πέτρα]]) N. eines Steins (Orph.) = [[γαλακτίτης]] (Dsk.; vgl. Redard Les noms grecs en -της 53), beide auch als Pflanzennamen = [[τιθύμαλλος]] (Aët., Gloss.; nach dem Milchsaft, s. Strömberg Pflanzennamen 58, Redard 70); [[γάλαξ]] N. eines weißen Schalfisches (Arist.; vgl. Strömberg Fischnamen 109; zur Bildung Chantraine Formation 379); [[γάλιον]] s. bes. — Adjektiva: [[γαλακτώδης]] [[aus Milch bestehend]], [[mit Milch gemischt]] (Arist., Hp. u. a.), [[γαλάκτινος]] [[milchfarben]] (''AP'', Pap.). — Denominative Verba: 1. [[γαλακτίζω]] [[milchähnlich sein]] (Dsk. u. a.) mit [[γαλακτισμός]] [[das Säugen]] (Mediz.); 2. [[γαλακτόομαι]] [[zu Milch werden]] (Thphr. u. a.) mit [[γαλάκτωσις]] (Thphr.); 3. [[γαλακτιάω]] [[von Milchüberfülle leiden]] (weil der Abfluß verhindert ist, Poll., H.). — Durch Assibilation entstanden Formen mit ξ: [[γαλαξίας]] ([[κύκλος]]) [[die Milchstraße]] (D. S., Luk. usw.; zur Bildung Chantraine 95; daneben im Anschluß an das Grundwort [[γαλακτίας]] Ptol.); [[γαλάξια]] n. pl. N. eines Kybelefestes in Athen, bei dem ein Milchgericht γαλαξία gespeist wurde (Inschr., Thphr., H.), davon [[Γαλαξιών]] Monatsname auf Delos (Inschr. III<sup>a</sup>). Danach [[γαλαξαῖος]] und [[γαλαξήεις]] [[milchähnlich]], [[milchweiß]] (Nonn.). — Für sich steht γαλατμόν· [[λάχανον]] ἄγριον H., seit Fick BB 28, 108 als Zusammenbildung von [[γάλα]] und [[τέμνω]] erklärt (vgl. [[γάλιον]]); eine Sekundärbildung *γαλακτμόν (Strömberg Pflanzennamen 58) wäre hart, aber vielleicht nicht ganz unmöglich. — Unklar [[γάλαγγα]] [[Alpinia officinarum]] (Aët.). — Eine alte Zusammenbildung aus [[γάλα]] und [[θῆσθαι]] ist [[γαλαθηνός]] [[milchsaugend]] (vorw. poet. seit Od.); zum Suffix vgl. [[ἀγανός]] usw. (Schwyzer 452), auch [[τιθήνη]] (unklar Bechtel Lex. s. v.). — Neben [[γάλα]] steht [[γλάγος]] n. (poet. und selten seit Β 471) mit den späten, ebenfalls poetischen [[γλαγερός]], [[γλαγόεις]]; außerdem [[περιγλαγής]] (Π 642, wonach [[νεογλαγής]] [Max.]) und [[γλαγάω]] (''AP''); andere Formen: γλακῶντες· μεστοὶ γάλακτος H.; κλάγος· [[γάλα]]. Κρῆτες H. (zur Erklärung unten); mit hypokoristischer Gemination γλακκόν· γαλαθηνόν H. — Über [[γάλα]] als Hinterglied Sommer Nominalkomp. 83.<br />'''Etymology''': Altererbtes Wort für [[Milch]], das indessen außerhalb des Griechischen nur in lat. ''lac'' bewahrt ist (altes Fremdwort?, Porzig Gliederung 132); Grundform somit *''glakt''-, das in [[γλακτοφάγος]] (Ν 6 usw.) vorliegen kann, falls nicht vielmehr sekundäre Synkope. Daraus, mit Schwund der Endkonsonanten und Vokalentfaltung in der einsilbigen Nom.-Akk.-Form (vgl. zu [[γυνή]]) [[γάλα]], wozu analogisch γάλακτος. — Die τ-losen Formen [[γλάγος]], γλακῶντες und κλάγος sind nicht sicher erklärt. Die Annahme J. Schmidts Pluralbild. 179, das -''t'' sei ursprünglich wie z. B. in aind. ''yákr̥''-''t'' (s. [[ἧπαρ]]) nur im Nom.-Akk. zu Hause, ist allenfalls möglich, aber ebensogut kann ein sekundär reduziertes *γλάκ[τ] zugrunde liegen. Die Formen [[γλάγος]] und κλάγος lassen verschiedene Deutungen zu; wahrscheinlich ist [[γλάγος]] aus *γλάκος assimiliert (Solmsen IFAnz. 19, 31); κλάγος kann umgekehrt eine Metathese sein (Schulze KZ 33, 399 = Kl. Schr. 304; anders Kretschmer KZ 33, 471, v. Blumenthal Hesychst. 25); nach Havers Sprachtabu 122 wäre die Umstellung durch Tabu verursacht, was schwer zu begründen sein dürfte. — Aus lat. ''lac'' mir. ''lacht'' usw. Dagegen ist altchin. ''lak'' (aus *''glak'' oder *''klak'') [[Kumys]], [[säuerliches Milchprodukt]] jedenfalls in erster Linie ein nordasiatisches (türkisches) LW, vgl. türk. dial. ''raky'', ''araky''; daraus u. a. arab.’''araq'', japan. ''sake'' usw., s. Karlgren DLZ 1926, 1960f. — Vgl. Schwyzer IF 30, 438ff., Kretschmer Glotta 6, 305. — Abzulehnen Hirt IF 21, 173f. (vgl. Kretschmer Glotta 1, 373), Meillet MSL 17, 60, Müller-Graupa Glotta 19, 69ff., Mann Lang. 28, 33 usw. — Vgl. WP. 1, 659, Pok. 400f., W.-Hofmann s. ''lac''. Zu den verschiedenen idg. Ausdrücken für [[Milch]] s. Ernout-Meillet s. ''lac'', Buck Synonyms 385.<br />'''Page''' 1,283-284 | ||
}} | }} | ||
{{Chinese | {{Chinese | ||
|sngr='''原文音譯''':g£la 瓜拉<br />'''詞類次數''':名詞(5)<br />'''原文字根''':奶 相當於: ([[חָלָב]]‎)<br />'''字義溯源''':奶^。這字用了五次,除了( 林前9:7)外,其他四次都是隱喻的說法<br />'''出現次數''':總共(5);林前(2);來(2);彼前(1)<br />'''譯字彙編''':<br />1) 奶(5) 林前3:2; 林前9:7; 來5:12; 來5:13; 彼前2:2 | |sngr='''原文音譯''':g£la 瓜拉<br />'''詞類次數''':名詞(5)<br />'''原文字根''':奶 相當於: ([[חָלָב]]‎)<br />'''字義溯源''':奶^。這字用了五次,除了( 林前9:7)外,其他四次都是隱喻的說法<br />'''出現次數''':總共(5);林前(2);來(2);彼前(1)<br />'''譯字彙編''':<br />1) 奶(5) 林前3:2; 林前9:7; 來5:12; 來5:13; 彼前2:2 | ||
}} | |||
{{elmes | |||
|esmgtx=τό [[leche]] gener. de vaca negra a) usada para hacer una libación σπονδὴν τέλεσον ἀπὸ οἶνου καὶ μέλιτος καὶ γάλακτος καὶ ὀμβρίου ὕδατος <b class="b3">completa la libación con vino, miel, leche y agua de lluvia</b> P I 287 P XIII 1015 λαβὼν γάλα βόειον καὶ καταχεάσας <b class="b3">toma leche de vaca y derrámala</b> P III 410 P IV 2972 γ., οἶνον λευκὸν σπένδων <b class="b3">haciendo una libación de leche y vino blanco</b> P III 694 P XII 215 εἰς ἀμπέλινα ξύλα σπείσας οἶνον ἢ ζύτον ἢ μέλι ἢ γ. <b class="b3">tras haber derramado vino, cerveza, miel o leche sobre sarmientos de vid</b> P IV 907 P IV 2192 σπένδε δὲ αὐτῷ γά. βοὸς μελαίνης πρωτοτόκου καὶ πρωτοτρόφου <b class="b3">haz una libación en su honor con leche de una vaca negra, primogénita y primera criada</b> P IV 3149 P III 383 (fr. lac.) b) para mojar: una tablilla ἔχε δὲ κρατῆρα παρακείμενον ἔχοντα γ. μελαίν<η>ς βοὸς καὶ οἶνον ἀθάλασ<σ>ον <b class="b3">toma la cratera cercana que contiene leche de una vaca negra y vino no mezclado con agua del mar</b> P XIII 129 P XIII 361 P XIII 436 P XIII 686 semillas λαβὼν σπέρμα ὑοσκυέμου βρέξον αὐτὸ γάλακτος ἱππίου <b class="b3">toma semilla de beleño y mójala en leche de yegua</b> P XXXVI 327 c) para beber λαβὼν τὸ γ. σὺν τῷ μέλιτι ἀπόπιε πρὶν ἀνατολῆς ἡλίου <b class="b3">toma la leche con la miel y bébela antes de que salga el sol</b> P I 20 πρὸ τοῦ δὲ σε ἀποροφᾶν τὸ γ. καὶ τὸν οἶνον ἐπερεῖς τὴν ἐντυχίαν ταύτην <b class="b3">antes de beberte de un trago la leche y el vino, añadirás esta petición</b> P XIII 135 P XIII 694 d) para purificar μέλλων κοιμᾶσθαι ὀνείῳ γάλακτι καθᾶρόν σου τὴν στρωμνήν <b class="b3">cuando vayas a acostarte purifica tu cama con leche de burra</b> P II 20 e) para hacer tinta λαβὼν ... γ. συκαμίνου καὶ χυλὸν ἀρτεμισίας μονοκλώνου ... καὶ πάντα λειώσας ... γράφε <b class="b3">toma leche de moral y jugo de artemisa de un solo tronco, machácalo todo y escribe</b> P VII 223 f) oculta bajo nombres secretos αἶμα χηναλώπεκος· γ. συκαμίνης <b class="b3">sangre de ganso egipcio es leche de moral</b> P XII 429 ἄρωμα Κρόνου· γ. χοιριδίου <b class="b3">planta aromática de Cronos es leche de cerda</b> P XII 430 | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[milk]]=== | |||
Abkhaz: ахш; Achang Ngochang: nauh; Adyghe: щэ; Afar: can; Afrikaans: melk; Aguaruna: munȼu; Ainu: トペ; Aklanon: gatas; Albanian: qumësht, tambël; Arbëreshë Albanian: klëmsh; Amharic: ወተት; Arabic: حَلِيب, لَبَن; Egyptian Arabic: لبن; Gulf Arabic: حليب; Hijazi Arabic: حليب; Moroccan Arabic: حليب; North Levantine Arabic: حليب; South Levantine Arabic: حليب; Aragonese: leit, let; Aramaic Classical Syriac: ܚܠܒܐ; Jewish Babylonian Aramaic: חַלְבָּא; Arapaho: beθéneč; Armenian: կաթ; Aromanian: lapte; Assamese: গাখীৰ; Asturian: lleche, tsechi; Atikamekw: tcotcocanapo; Avar: рахь; Awadhi: दूध; Aymara: millk'i; Azerbaijani: süd; Bakhtiari: شیر; Baluchi: شیر; Bambara: nɔnɔ; Banyumasan: susu; Bashkir: һөт; Basque: esne; Bats: შურ; Bavarian: Mille, Muich; Belarusian: малако; Bengali: দুধ; Bikol Central: gatas; Bislama: susu; Brahui: palle; Breton: laezh; Bulgarian: мляко; Burmese: နို့; Buryat: һүн; Carpathian Rusyn: молоко; Catalan: llet; Cebuano: gatas, letse; Chamicuro: tensa; Chechen: шура; Cherokee: ᎤᏅᏗ; Cheyenne: matana; Chichewa: mkaka; Chinese Cantonese: 奶, 乳; Dungan: нэзы; Mandarin: 奶, 乳, 乳汁, 牛乳; Min Nan: 奶; Wu: 乳, 奶; Chukchi: лывээръын; Chuukese: minik; Chuvash: сӗт; Classical Nahuatl: chīchīhualāyōtl; Coptic Bohairic: ⲉⲣⲱϯ; Sahidic: ⲉⲣⲱⲧⲉ; Cornish: leth; Corsican: latti; Cree: ᒎᒎᔑᓈᐴ; Crimean Tatar: süt; Czech: mléko; Danish: mælk; Dargwa: ниъ; Dhivehi: ކިރު; Dogrib: ejietʼò; Dutch: [[melk]]; Dzongkha: འོ་མ; Elfdalian: mjok; Erzya: ловсо; Esperanto: lakto; Estonian: piim; Even: өкэнь; Evenki: укумни; Ewe: notsi; Extremaduran: lechi; Faroese: mjólk; Fataluku: ami; Finnish: maito; French: [[lait]]; Friulian: lat; Fulani: kosam; Gagauz: süt; Galician: leite; Garhwali: दूद; Ge'ez: ሐሊብ; Georgian: რძე; German: [[Milch]]; Alemannic German: Milch; Pennsylvania German: Millich; Gilbertese: miriki; Gothic: 𐌼𐌹𐌻𐌿𐌺𐍃; Greek: [[γάλα]]; Ancient Greek: [[γάλα]], [[γλάγος]]; Greenlandic: immuk; Guaraní: kamby; Guinea-Bissau Creole: liti; Gujarati: દૂધ; Haitian Creole: lèt; Hausa: madara, nono; Hawaiian: waiū; Hebrew: חָלָב; Hindi: दूध, शीर; Hungarian: tej; Icelandic: mjólk; Ido: lakto; Indonesian: susu; Ingrian: maito; Ingush: шура; Interlingua: lacte; Inuktitut: ᐃᒻᒧᒃ; Inupiaq: immuk; Irish: bainne; Old Irish: lacht, bainne; Isnag: xatta; Italian: [[latte]]; Japanese: 乳, 乳汁, ミルク, 牛乳; Javanese: susu; Jingpho: chyu; Jumjum: aak; Kabardian: шэ; Kalmyk: үсн; Kambaata: ado; Kannada: ಹಾಲು; Kanuri: câm; Karachay-Balkar: сют; Karelian: maido; Kashmiri: دۄد, द्वद; Kashubian: mlékò; Kazakh: сүт; Ket: mamul; Khakas: сӱт; Khmer: ទឹកដោះ, ទឹកដោះគោ; Kikuyu: iria; Komi-Permyak: йӧв; Konkani: दूद; Korean: 젖, 유즙(乳汁), 밀크, 우유(牛乳); Kurdish Central Kurdish: شیر; Northern Kurdish: şîr; Kyrgyz: сүт; Laboya: huhhu; Ladakhi: འོ་མ; Ladino: leche; Lahnda: ਦੁੱਧ; Lakota: asáŋpi; Lao: ນ້ຳນົມ, ນົມ; Latgalian: pīns; Latin: [[lac]]; Latvian: piens; Laz: ბჯა; Lezgi: нек; Lhao Vo: nug', nung: nug'; Ligurian: læte; Limburgish: mèlk; Lingala: míliki; Lithuanian: pienas; Livonian: sēmḑa; Lombard: latt, lacc; Low German Dutch Low Saxon: melk; German Low German: Melk; Lü: ᦓᧄᧉᦓᦳᧄᧉ, ᦓᧄᧉᦓᦳᧄᧉᦷᦣ; Luxembourgish: Mëllech; Macedonian: млеко; Maguindanao: gatas; Makasae: amirae; Malay: susu; Malayalam: പാൽ; Maltese: ħalib; Manchu: ᠰᡠᠨ; Manx: bainney; Maori: waiū, miraka; Maranao: gatas; Marathi: दूध; Mari Eastern Mari: шӧр; Western Maricopa: ma; Minangkabau: dadiah; Mingrelian: ბჟა; Mirandese: lheite; Mòcheno: milch; Moksha: лофца; Mon: ဍာ်တှ်; Mongolian Cyrillic: сүү; Mongolian: ᠰᠦᠨ, ᠰᠦ᠋; Moroccan Amazigh: ⴰⵛⴼⴼⴰⵢ, ⴰⴽⵯⴼⴰⵢ, ⴰⵖⵖⵓ, ⴰⵖⵓ; Mwani: masiwa; Navajo: abeʼ; Neapolitan: latte; Nepali: दुध, दूध; Newar: दुरु; Ngarrindjeri: ngumperi; Norman: lait; Norn: likk; North Frisian: molke; Norwegian Bokmål: melk, mjølk; Nynorsk: mjølk; Occitan: lach, lait; Odia: କ୍ଷୀର, ଦୁଧ; Ojibwe: doodooshaaboo; Okinawan: うしぬちー; Old Church Slavonic Cyrillic: млѣко; Glagolitic: ⰿⰾⱑⰽⱁ; Old East Slavic: молоко; Old English: meolc; Old Portuguese: leite, leyte; Old Prussian: daddan; Old Tupi: kamby; Oromo: aannan; Osage: paazénii; Ossetian: ӕхсыр; Ottoman Turkish: سوت, حلیب, لبن, شیر; Pali: duddha, khīra; Pashto: شيدې; Persian Dari: شِیر; Iranian Persian: شیر; Phoenician: 𐤇𐤋𐤁; Piedmontese: làit; Pirahã: xíbogi; Pitjantjatjara: ipi, milka; Plautdietsch: Malkj; Polabian: mlåkă; Polish: mleko; Portuguese: [[leite]]; Punjabi: ਦੁੱਧ; Quechua: wilali; Rohingya: dut; Romagnol: làt, lat; Romani: thud; Romanian: lapte; Romansch: latg, lat; Russian: [[молоко]]; Rwanda-Rundi: amata; Saho: xan; Sami Inari Sami: mielkki; Kildin Sami: ма̄ййт; Northern Sami: mielki; Skolt Sami: mieˊlǩǩ; Samoan: susu; Samogitian: pėins; Sanskrit: दुग्ध, क्षीर, पायस; Santali: ᱛᱳᱚ; Sardinian: late, lati; Saterland Frisian: Molk; Scots: milk; Scottish Gaelic: bainne; Serbo-Croatian Cyrillic: млеко, млијеко, млико; Roman: mléko, mlijéko, mlíko; Shan: ၼမ်ႉၼူမ်း; Sherpa: འོ་མ; Shona: mukaka; Shor: сӱт; Sicilian: latti; Sidamo: ado; Sindhi: شير; Sinhalese: කිරි; Slovak: mlieko; Slovene: mleko; Somali: caano; Sorbian Lower Sorbian: mloko; Upper Sorbian: mloko; Sotho: lebese; Southern Altai: сӱт; Spanish: [[leche]]; Sumerian: 𒂵; Sundanese: susu; Svan: ლჷჯე; Swahili: maziwa; Swedish: mjölk; Sylheti: ꠖꠥꠗ; Tagalog: gatas; Tahitian: ha'ari; Tajik: шир; Talysh: شت; Tamil: பால்; Tarifit: aɣi; Tatar: сөт; Tausug: gatas; Telugu: పాలు, క్షీరము; Ternate: susu; Tetum: susubeen; Thai: น้ำนม, นม; Tibetan: འོ་མ; Tigrinya: ጸባ; Tocharian A: malke; Tocharian B: malkwer; Tok Pisin: susu; Tongan: hu'akau; Tswana: maši; Tulu: ಪೇರ್; Turkish: süt; Turkmen: süýt; Tuvan: сүт; Udmurt: йӧл; Ugaritic: 𐎈𐎍𐎁; Ukrainian: молоко; Urdu: دُودھ, شِیر; Uyghur: سۈت; Uzbek: sut; Venda: mafhi, mukhaha; Venetian: lat; Veps: maid; Vietnamese: sữa; Vilamovian: myłich; Volapük: milig; Võro: piim; Walloon: laecea; Waray-Waray: gatas; Welsh: llaeth, llefrith; West Frisian: molke; White Hmong: mis; Wolof: meew; Wutunhua: naize; Xhosa: ubisi; Yagara: ammoo; Yakan: gatas; Yakut: үүт; Yao: wuma; Yiddish: מילך; Yoruba: wàrà; Yup'ik: muluk'uuq; Zazaki: şıt; Zhuang: cij, neq, maknah; Zulu: ubisi; ǃXóõ: gǂqhèẽ | |||
===[[wet nurse]]=== | |||
Arabic: ظِئْر, دَايَة; Gulf Arabic: داية; Armenian: ծծմայր, ստնտու; Belarusian: кармі́целька; Bulgarian: кърмачка, дойка; Catalan: dida, dida seca, nodrissa; Chinese Mandarin: 乳母, 奶媽/奶妈; Czech: kojná; Danish: amme; Dutch: [[zoogmoeder]], [[min]]; Esperanto: nutristino; English: [[wet-nurse]], [[wet nurse]], [[wetnurse]]; Estonian: amm; Faroese: bróstmóðir; Finnish: imettäjä; French: [[nourrice]]; Galician: ama, ama de leite; German: [[Säugamme]], [[Amme]]; Greek: [[τροφός]], [[παραμάνα]]; Ancient Greek: [[αἶα]], [[ἀμμά]], [[ἀμμία]], [[ἀμμίη]], [[βαΐα]], [[βυζάστρια]], [[γάλα]], [[γαλοῦχος]], [[γυνὴ τροφῖτις]], [[θηλάστρια]], [[θηλονή]], [[θηλώ]], [[θρέπτειρα]], [[μαῖα]], [[τηθή]], [[τήθη]], [[τιθήνα]], [[τιθήνη]], [[τιθηνός]], [[τίτθη]], [[τροφίμη]], [[τροφῖτις]], [[τροφός]]; Gurani: دایانە; Hebrew: מֵינֶקֶת; Hungarian: szoptatós, dajka; Icelandic: brjóstmóðir; Irish: banaltra chíche, bean oiliúna, bean altrama; Italian: [[balia]]; Japanese: 乳母; Khmer: មេដោះ; Korean: 유모(乳母); Kurdish Central Kurdish: دایان, دایەن; Northern Kurdish: dayan, dayîn; Latin: [[nutrix]], [[altrix]]; Latvian: zīdītāja; Livonian: äm; Macedonian: доилка, дојница; Malay: ibu susuan; Middle English: norice; Mon: မိဂမဴတှ်, ၝဲဂမဴ; Norwegian Bokmål: amme; Old Church Slavonic Cyrillic: баба; Polish: mamka; Portuguese: [[ama-de-leite]]; Romanian: doică; Russian: [[кормилица]], [[мамка]]; Sardinian Campidanese: dida; Logudorese: tatàya; Sassarese: tadàia; Scottish Gaelic: muime-chìche; Serbo-Croatian Cyrillic: до̀јӣља; Roman: dòjīlja; Sicilian: mammana, nurrizza; Slovak: kojná, dojka; Slovene: dojílja; Spanish: [[nodriza]]; Sranan Tongo: mena; Sundanese: ᮞᮥᮞ᮪ᮒᮨᮁ ᮘᮞᮩᮂ; Swedish: amma; Tagalog: sisiwa, mamay; Thai: แม่นม; Tibetan: ནུ་སྦྱིན་མ་ཚབ; Turkish: sütanne; Ugaritic: 𐎎𐎌𐎐𐎖𐎚; Ukrainian: годувальниця, годівниця, мамка; Vietnamese: vú nuôi; Volapük: sügan, hisügan, jisügan, miligafat, miligamot; Yiddish: אַם, זייגערין | |||
}} | }} |
Latest revision as of 11:51, 7 November 2024
English (LSJ)
τό, gen. γάλακτος (also γάλακος, dat.
A γάλακι Call.Hec. 1.4.4, prob. in Pherecr.108.18, cf. An.Ox.4.338), also τοῦ γάλα indecl., Pl.Com.238: dat. pl. γάλαξι Pl.Lg.887d. (For γλακτ-, cf. Lat. lac for glact):—milk, ἀμελγόμενοι γ. λευκόν Il.4.434, cf. Od.4.88, etc.; εὔποτον γάλα, εὐτραφὲς γάλα, A.Pers.611, Ch.898; ἐν γάλακτι ὤν, τεθραμμένη, at the breast, E.HF1266, Pl.Ti.81c; ἐν γάλαξι τρέφεσθαι Id.Lg.l.c. (so metaph., ἐν σπαργάνοις καὶ γάλαξιν εἶναι, of art, Ael.VH 8.8); διδόναι γάλα X.Cyn.7.4; ἐμπλῆσαι γάλακτος to fill full of milk, Theoc.24.3: metaph., οἶνος, Ἀφροδίτης γάλα Ar.Fr.596.
2 ὀρνίθων γάλα (ὄρνιθος γάλα = ὀρνιθόγαλον, Nic.Fr.71.5, Dsc.2.144), prov. of rare and dainty things, Ar.V.508, Av.734, Mcn.936; τὸ λεγόμενον, σπανιώτατον πάρεστιν ὀρνίθων γάλα Mnesim.9, cf. Ach. Tat.Intr.Arat. 4 (expld. by Anaxag.22 as white of egg, cf. Sch.Luc.Merc.Cond. 13).
3 ἀγαθὸν γάλα a good wet nurse, Call.Epigr.51; οὐδ' εἰ γ. λαγοῦ εἶχον… καὶ ταὧς, κατήσθιον Alex.123.
II milky sap of plants, Thphr.HP6.3.4, etc.
III the milky way, Parm.11, Arist.Mete. 345a12, Arat.476; but ὁ τοῦ γάλακτος κύκλος Euc.Phaen.p.4M., Gem.5.69.
Spanish (DGE)
(γάλᾰ) -ακτος, τό
• Alolema(s): γάλαξ (prob. forma artificial) Trypho Fr.64, Hdn.Gr.1.352, 2.219, A.D.Adu.137.25, Eust.1627.35
• Prosodia: [-ᾰ-]
• Morfología: [gen. γάλατος Eust.620.3, 906.58; dat. γάλακι Call.SHell.288.57, Eust.619.35, plu. γάλαξι Pl.Lg.887d; tb. indecl. τοῦ γάλα Pl.Com.247]
I 1leche
a) de animal ἀμελγόμεναι (ὄϊες) γ. λευκόν Il.4.434, cf. Od.4.88, Lyr.Adesp.79.4, αἴγειον Hp.Morb.3.16, μήλειον ἢ βόειον ἢ μεμειγμένον E.Cyc.218, cf. Hierocl.Facet.103, λεόντεον Alcm.56.5, ὄνειον Hp.Nat.Mul.15, Hippiatr.1.28, cf. Hp.Nat.Mul.3, γ. κυνός PHolm.11, Hippiatr.11.34, γ. λαγοῦ leche de liebre como ej. de cosa rara y exquisita (cf. II 1) Alex.128, τῶν ἐχόντων γάλα ζῴων Arist.HA 522b17, ἄκρητον γ. leche pura, no aguada, Od.9.297, ὃς ... ἂν ... ἐρίζοι καὶ γάλακι χροιήν el cual competiría incluso con la leche en cuanto a su color (el cuervo), Call.l.c., ἡ τοῦ γάλατος ὑποστάθμη Eust.906.58
•alimento favorito de los centauros, Eust.916.38;
b) humana, de madre o nodriza γ. μητρός h.Cer.236, h.Merc.267, εὐτραφὲς γ. A.Ch.898, γυναικεῖον γ. Hp.Morb.3.2, Hippiatr.Cant.8.13
•utilizada en la fabricación de perlas PHolm.198 (IV d.C.)
•ἐν γάλακτι εἶναι estar en la lactancia, ser lactante E.HF 1266, (παῖδες) ἔτι ἐν γάλαξι τρεφόμενοι Pl.l.c., cf. Ti.81c, ἐν σπαργάνοις καὶ γάλαξι εἶναι estar en mantillas ref. a la pintura, Ael.VH 8.8
•διδόναι γ. amamantar, criar con leche X.Cyr.7.4, ἐμπλῆσαι γάλακτος hartar de leche Theoc.24.3, cf. Gal.17(2).95, τὰ γάλακτα, ἀδελφὰ τῶν ἐπιμηνίων Hp.Epid.2.3.17, cf. Gal.4.177, Orib.Syn.2.52
•frec. en contratos de amas de cría ὁμολογῶ τροφεύσειν ... [καὶ θη] λάσειν τῷ ἰδίῳ γάλακτι ... παιδίον ἐπ' ἔτη δύο SB 11248.69 (I a.C.), cf. CPGr.1.10.6 (I a.C.), 28.9 (II d.C.);
c) usada para dulces y postres, frec. unida a la miel τυρακίνας δὲ γάλακτι ... συγκατάφυρτος pastel de queso batido con leche Philox.Leuc.(e).18, μέλι καὶ γ. σύμπακτον Philox.Leuc.(b).37, χόνδρος γάλακτι κατανενιμμένος Pherecr.113.18 (cf. χονδρόγαλα)
•tb. en sacrificios o libaciones A.Pers.611, μετὰ μέλιτος προλαβεῖν IG 42.126.15 (Epidauro II d.C.);
d) utilizada en medic. y ciencia γάλαξι δὲ χρησάμενος ... αἰγείοισι καὶ μηλείοισι Hp.Epid.3.17.13, cf. 7.115, Gal.17(2).69, para curar heridas, Eust.619.35
•para fabricar sustancias blanqueadoras PHolm.61.
2 p. ext. nodriza, ama de cría ἀγαθὸν γ. Call.Epigr.50.1.
3 ὄρνιθος γάλα analóg. clara de huevo Anaxag.B 22, Ach.Tat.Intr.Arat.4, Eust.1485.28, Sch.Luc.Merc.Cond.13, cf. II 1 y ὀρνιθόγαλον.
II usos fig., metáf. y rituales
1 leche, lo más exquisito οἶνος, Ἀφροδίτης γ. Ar.Fr.613
•prov. ὀρνίθων γάλα = leche de pájaros, e.e. cosa rara y exquisita Ar.V.508, τὸ λεγόμενον σπανιώτατον πάρεστιν ὀρνίθων γ. Mnesim.9, cf. Men.Fr.892, Luc.Merc.Cond.13, Eust.1485.30, cf. I 3.
2 leche como exponente de fertilidad o riqueza manando de la tierra como tal símbolo ῥεῖ δὲ γάλακτι πέδον E.Ba.142, cf. 710, de la tierra prometida en el AT γῆν ῥέουσαν γ. καὶ μέλι LXX Ex.13.5, cf. Ib.29.6.
3 leche, símbolo del renacimiento de iniciados en los misterios ἔριφος ἐς γάλ' ἔπετον ref. al iniciado, Orph.Fr.32c.11, cf. Sallust.4.10
•como alimento espiritual para los que se inician en el cristianismo 1Ep.Cor.3.2, 1Ep.Petr.2.2, Ep.Hebr.5.12, Clem.Al.Paed.1.6.49, ofrecida a los recién bautizados Ep.Barn.6.17a.
II bot.
1 ὄρνιθος γάλα = leche de gallina, Ornithogalum umbellatum L., Nic.Fr.71.5, Dsc.2.144.
2 savia lechosa de algunas plantas, Thphr.HP 6.3.4.
3 zumo lechoso de algunas frutas γ. ... τὸν τῆς συκῆς λέγουσιν ὀπὸν ... ἔτι δὲ καὶ τὸν τοῦ τιθυμάλλου Eust.1485.27.
III astr. τὸ Γ. la Vía Láctea Parm.B 11, Arist.Mete.345a12, Arat.476, tb. ὁ τοῦ γάλακτος κύκλος Euc.Phaen.p.4, Gem.5.69.
• Etimología: Gener. se postula un tema *g°lakt- c. la -t- originariamente en nom.-ac., de donde se extendió a los demás casos, cf. lat. lac, lactis, gót. miluks ‘leche’. La r. sería *melg-, *melk- de ide. *ml̥g-, v. ἀμέλγω.
v. καλός.
German (Pape)
[Seite 470] ακτος, τό (nach Eust. Od. 1761, 38 u. 1818, 24 auch γάλατος, wonach Dind. u. Mein. in Pherecrat. frg. bei Ath. VI, 269 a γάλατι für γάλακτι schreiben wollen; γάλα gen. aus Plat. com., s. Eust. Il. p. 961, 51; – vgl. lac, γλάγος), 1) Milch, von Menschen u. Tieren, von Hom. an überall; Hom. γάλα λευκόν Iliad. 4, 434. 5, 902; λευκοῖο γάλακτος Odyss. 9, 246; vom μῶλυ Odyss. 10, 304 ῥίζῃ μὲν μέλαν ἔσκε, γάλακτι δὲ εἴκελον ἄνθος; γλυκεροῖο γάλακτος Odyss. 4, 88; αἰεὶ παρέχουσιν ἐπηετανὸν γάλα θῆσθαι Odyss. 4, 89; vom Kyklopen ἀνδρόμεα κρέ' ἔδων καὶ ἐπ' ἄκρητον γάλα πίνων Odyss. 9, 297. – Pind. N. 3, 75 u. Folgde; γάλα ἔχειν, γάλα δοῦναι, ἐν γάλακτι τρέφεσθαι, von Säuglingen, Plat. Tim. 81 c; auch plur., ἐν γάλαξι Legg. X, 887 d; vgl. Ael. H. A. 8, 8; ἐν γάλακτι εἶναι Eur. Herc. Fur. 1269; übertr., die Amme, Callim. 43 (VII, 458). – 2) der Saft von Pflanzen, = ὀπός, Medic. – 3) die Milchstraße, οὐράνιον Parmenid. frg. Arist. Meteorl. 1, 8. – 4) ὀρνίθων γάλα, was bei Nic. Ath. IX, 371 c eine Pflanze ist, wird sprichwörtlich von seltenen leckeren Speisen u. übh. von auserlesenen Glücksgütern gebraucht, Ar. Vesp. 508 u. öfter; nach Schol. Av. 733 ἐπὶ τῶν λίαν εὐδαιμονούντων – ἢ ἐπὶ τῶν σπανίων καὶ δυσευρέτων ἀγαθῶν; vgl. Luc. Merc. cond. 13, Strab. XIV, 1, 15, bes. Diogen. 3, 92.
French (Bailly abrégé)
γάλακτος (τό) :
lait.
Étymologie: pour *γλακτ-, *γλακτος ; cf. lat. lac, anc. lat. lact, gén. lactis, de *glact, *glactis.
Dutch (Woordenboekgrieks.nl)
γάλα -ακτος, τό
1. melk, vanaf Hom. alg.:; τεθραμμένη ἐν γάλακτι gevoed door melk Plat. Tim. 81c; overdr.:; ἐν γάλακτι ὤν als zuigeling Eur. HF 1266; uitdr.:; ὀρνίθων γάλα vogelmelk (gezegd van iets zeldzaams en waardevols) Aristoph.; uitbr.. ἀγαθὸν γάλα goede voedster AP 7.458.1.
2. astr. de Melkweg. Parm. B 11.2.
Russian (Dvoretsky)
γάλα: γάλακτος (γᾰ) τό
1 молоко Hom., Pind., Arst., Theocr., Plut.; ἐν γάλακτι (ἐν γάλαξι) εἶναι Eur. или τρέφεσθαι Plat. (о грудных младенцах и детенышах) питаться молоком; ὀρνίθων γάλα погов. Arph., Luc. птичье молоко, т. е. небывалое лакомство; Ἀφροδίτης γάλα Arph. = οἶνος;
2 млечно-белый сок (τῶν φυτῶν Arst.);
3 Arst. = γαλαξίας.
Frisk Etymological English
γάλακτος
Grammatical information: n.
Meaning: milk (Il.);
Other forms: Rare forms dat. γάλακι (Call. Hek. 1, 4, 4), gen. γάλατος (Pap.), τοῦ γάλα (Pl. Com.). - Also γλάγος n. (Β 471). Other forms: γλακῶντες μεστοὶ γάλακτος H.; κλάγος γάλα. Κρῆτες H. (s. below); with hypocoristic gemination γλακκόν γαλαθηνόν H.; and γλακτο-φάγος (Il.); these forms may be due to simple assimilations (or metathesis).
Compounds: Old is γαλα-θη-νός sucking milk (Od.) from γάλα and θῆσθαι; on the suffix cf. ἀγανός etc. (Schwyzer 452), also τιθήνη. γαλακτο-πότης (Hdt.) etc. On γάλα as second member Sommer Nominalkomp. 83.
Derivatives: γαλακτίς (πέτρα) name of a stone (Orph.) = γαλακτίτης (Dsc.; cf. Redard Les noms grecs en -της 53), both also plant names = τιθύμαλλος (Aët., Gloss.; from the juice, s. Strömberg Pflanzennamen 58, Redard 70); γάλαξ name of a white shellfish (Arist.; Strömberg Fischnamen 109; cf Chantr. Form. 379); γάλιον s. v. - Adj.: γαλακτώδης (Arist.) - Denom. verbs: γαλακτίζω, γαλακτόομαι, γαλακτιάω. - With ξ (from τ assibilated before ι?) γαλαξίας (κύκλος) Milky Way (D. S.; s. Chantr. 95; also γαλακτίας Ptol.); γαλάξια n. pl. name of a Cybele feast (inscr., Thphr.), from which Γαλαξιών months name on Delos (Inschr. IIIa). - Independent γαλατμόν λάχανον ἄγριον H. (cf. γάλιον); perhaps from *γαλακτ-μόν (Strömberg Pflanzennamen 58); Fur. 374, 389 compares ἀδαλτόμον. - γάλαγγα s.v. - From γλάγος late γλαγερός, γλαγόεις; also περιγλαγής (Π 642) and γλαγάω (AP). -
Origin: IE [Indo-European] [400] *glkt(-) milk
Etymology: Outside Geek only in Lat. lac. - The basis of the Greek forms is *galakt- or *glakt- seen in γλακτο-φάγος (Ν 6); but the latter can be a simple syncope; Latin also points to *glakt. From *galakt, with loss of the final consonants and development of sec. vowel in nom.-acc.-form (cf. on γυνή) γάλα, and analogical γάλακτος. - J. Schmidt Pluralbild. 179 assumed that the -t originally occurred only in the nom.-acc, as in Skt. yákr̥-t (s. ἧπαρ). As the nom. lost its final consonants (*galakt > *galak > γάλα), the intermediate stage could have given the t-less forms. The Armenian forms, class. kat`n, dial. kaxc` have been explained by Kortlandt, following Weitenberg, (*through an intermediate *kaɫt`- with al < *l̥) from *gl̥kt-m, *gl̥kt-s resp. (Rev. Et. Arm. XIX (1985) 22). - From Lat. lac MIr. lacht etc. Szemerényi's proposal (KZ 75, 1958, 17--184), from *mlg/k from the root of ἀμέλγω, is impossible (as this root was *h₂melǵ-). - Old Chin. lak Kumys in first instance a nordasiatic (turkish) LW [loanword], cf. Turk. dial. raky, araky; from where Arab. araq, Japan. sake etc., s. Karlgren DLZ 1926, 1960f. - Vgl. Schwyzer IF 30, 438ff., Kretschmer Glotta 6, 305, Ernout-Meillet s. lac, Buck Synonyms 385 - Not here Hitt. galaktar Besänftigung, s. Tischler HEW.
Middle Liddell
[The Root seems to be γλακ, or γλαγ, cf. gen. γάλακτος, γλάγος, and (with γ dropt) Lat. lac, lactis
milk, Hom., etc.; ὀρνίθων γάλα, proverb. of rare and dainty things, Ar.
English (Autenrieth)
γάλακτος: milk.
English (Slater)
γᾰλα
1 milk προβάτων γὰρ ἐκ πάντων κελάρυξεν θηλᾶν γάλα (cf. Plut., 409b: οἱ μὲν περὶ τὸ Γαλάξιον τῆς Βοιωτίας κατοικοῦντες ᾔσθοντο τοῦ θεοῦ (= Ἀπόλλωνος) τὴν ἐπιφάνειαν ἀφθονίᾳ καὶ περιουσίᾳ γάλακτος.) *fr. 104b. 3*. ἀπὸ μὲν λευκὸν γάλα χερσὶ τραπεζᾶν ὤθεον fr. 166. 3. met., ἐγὼ τόδε τοι πέμπω μεμιγμένον μέλι λευκῷ σὺν γάλακτι (i. e. τὸν ὕμνον) (N. 3.78)
English (Abbott-Smith)
γάλα, -ακτος, τό [in LXX for חלב;]
milk: I Co 9:7. Metaph., of elementary Christian teaching: I Co 3:2, He 5:12, 13; τὸ λογικὸν ἄδολον γ., the rational (spiritual) genuine milk (v. Hort, in l.), I Pe 2:2 (in support of AV, milk of the word, v. ICC, in l.).†
English (Strong)
of uncertain affinity; milk (figuratively): milk.
English (Thayer)
γάλακτος (cf. Latin lac; Curtius, § 123), τό (from Homer down), milk: the less difficult truths of the Christian religion, Quintilian 2,4, 5 " doctoribus hoc esse curae velim, ut teneras adhuc mentes more nutricum mollius alant et satiari velut quodam jucundioris disciplinae lacte patiantur," (cf. Siegfried, Philo von Alex., p. 329, cf. p. 261)); of the word of God, by which souls newly regenerate are healthfully nourished unto growth in the Christian life, 1 Peter 2:2.
Greek Monolingual
το (γεν. γάλακτος και γαλάτου) (AM γάλα, γεν. γάλακτος)
1. έκκριμα του μαστού που προορίζεται για τη διατροφή τών νεογνών τών θηλαστικών
2. ο γαλακτώδης οπός της συκιάς και άλλων φυτών και καρπών
3. σπάνιο και δυσεύρετο πράγμα («του πουλιού το γάλα», «ὀρνίθων γάλα», Αριστοφ., Λουκιανός)
4. φρ. «ῥέει μέλι καὶ γάλα» — υπάρχουν άφθονα αγαθά
νεοελλ.
1. κάθε υγρό λευκό σαν γάλα («γάλα για άσπρισμα» — ασβέστης διαλυμένος μέσα σε νερό)
2. φρ. α) «γάλα του κουτιού» — παστεριωμένο ή συμπυκνωμένο
β) «γάλα σκόνη» — γάλα που έχει στερεοποιηθεί με τεχνικά μέσα
γ) «αρνί, μοσχάρι κ.λπ. του γάλακτος» — μικρό ζώο που θηλάζει ακόμη ή το κρέας τέτοιου ζώου
δ) «μέλι, γάλα» — σε περιπτώσεις ομόνοιας και σύμπνοιας
ε) «έφτυσα της μάννας μου το γάλα» — πέρασα πολλές και μεγάλες ταλαιπωρίες
στ) «απ' τη στέρφα γίδα βγάζει γάλα» — για κάποιον που κερδίζει και από τα ασήμαντα ή τα ανέλπιστα
ζ) «απ' της συκιάς το γάλα» — για μακρινή ή ανύπαρκτη συγγένεια
μσν.
η πνευματική τροφή τών Αγίων Γραφών και της Εκκλησίας
αρχ.
1. το ασπράδι του αβγού
2. η τροφός, η παραμάννα
3. ο Γαλαξίας
4. φρ. «Ἀφροδίτης γάλα» — το κρασί.
[ΕΤΥΜΟΛ. Λέξη ήδη ομηρική, που εμφανίζει τις εξής μορφές θέματος: γαλακ- (πρβλ. γαλακόχρως), γαλακτ- (πρβλ. γαλακτοπαγής), γλακ- (πρβλ. γλακώντες
μεστοί γάλακτος, πιθ. και γλάγος < γλακος) και γλακτ- (πρβλ. γλακτοφάγος). Αβέβαιης ετυμολ. Υποστηρίζεται ότι ανάγεται σε glαkt- (πρβλ. γλακτοφάγος) > γάλα (με σίγηση τών ληκτικών κλειστών συμφώνων και ανάπτυξη του -α-), απ' όπου αναλογικά και η γεν. γάλακτος (αντί γλακτός). Σχετικά με την παρουσία του -τ- έχει ακόμη υποτεθεί ότι αρχικά υπήρχε μόνο στην ονομαστική και αιτιατική (πρβλ. αρχ. ινδ. yάkrt «ήπαρ»), απ' όπου επεκτάθηκε και στις άλλες πτώσεις. Σύμφωνα εξάλλου με νεώτερη άποψη, ως αρχικός τύπος θεωρείται το γλάγος: γλαγ- < βλαγ- < mlg (πρβλ. βλέπω -γλέπω, βλέφαρον - γλέφαρον), ασθενή μεταπτωτική βαθμίδα της ρ. melg-, melk- (πρβλ. αμέλγω). Προφανής είναι η σχέση της λ. γάλα με το λατ. lac (lactis) «γάλα» (> μσν. ιρλ. lαch), παρά την απουσία του αρχικού λαρυγγικού φθόγγου -g (< glαkt-). Η λ. γάλα ως α' συνθετικό σχηματίζει αξιόλογο αριθμό συνθέτων με τις μορφές γαλακτ(ο)-, γαλατο-, γαλ(ο)-, σπάνια δε γαλακο- και (με άλλη μεταπτωτική βαθμίδα) γλακτο-. Τέλος, ως β' συνθετικό απαντά με τις μορφές -γάλα, -γάλακτος, -γάλο και σπάνια -γαλος, -γάλατος, -γάλαξ.
ΠΑΡ. γαλακτίας, γαλακτίζω, γαλακτικός, γαλάκτινος, γαλακτίτης, γαλακτώδης, γαλαξίας
αρχ.
γαλάκτιον, γαλακτούμαι, γάλαξ, Γαλάξια
αρχ.-μσν.
γαλακτίς
μσν.- νεοελλ.
γαλεύω
νεοελλ.
γαλα(κ)τερός και γαλαχτερός, γαλακτότητα, γαλάρης, γαλατάρης, γαλατάς, γαλατένιος, γαλάτη, γαλατιάζω και γαλατσιάζω, γαλατιανός, γαλατίτσα, γαλατώνω.
ΣΥΝΘ. (Α' συνθετικό) γαλαθηνός, γαλακτοειδής, γαλακτοπότης, γαλακτοτροφία, γαλακτούχος, γαλακτοφάγος, γαλακτοφόρος, γαλακτόχρους, γαλούχος
αρχ.
γαλακόχρως, γαλακτοδοτώ, γαλακτοπαγής, γαλακτόρρυτος, γαλακτουργός, γαλακτουχία, γαλακτοφαγώ, γλακτοπαγής, γλακτοφάγος, γλακτοφόρος
αρχ.-μσν.
γαλακτοτροφώ
μσν.
γαλακτοποιώ, γαλακτότροφος
μσν.- νεοελλ.
γαλακτοπώλης, γαλακτοτρέφω
νεοελλ.
γαλαδερφός, γαλακταγωγός, γαλακταιμία, γαλακτάλευρο, γαλακτοαραιόμετρο, γαλακτοβιομηχανία, γαλακτοβουτυρόμετρο, γαλακτογόνος, γαλακτοδίαιτα, γαλακτοδοχείο, γαλακτοθεραπεία, γαλακτοκήλη, γαλακτοκόμος, γαλακτόκονις, γαλακτόλιθος, γαλακτολογία, γαλακτομέτρηση και γαλακτομετρία, γαλακτόμετρο, γαλακτοπαραγωγή, γαλακτοπαραγωγός, γαλακτοποιός, γαλακτοπυκνόμετρο, γαλακτόρροια, γαλακτοσάκχαρο, γαλακτοστασία, γαλακτοσκόπηση και γαλακτοσκοπία, γαλακτοφορίτιδα, γαλάλιθος, γαλαντλία, γαλα(κ)τομπούρεκο και γαλατομπούρεκο, Γαλατόπεφτη, γαλατόπετρα, γαλατόπιττα και γαλόπιττα, γαλατοτύρι, γαλατόχαντρα, γαλατόχοντρος, γαλατόχορτο, γαλομέτρα, γαλόρυζο, γαλοτύρι.(Β' συνθετικό: -γάλα), αφρόγαλα, πρωτόγαλα, τυρόγαλα
αρχ.
οινόγαλα, οξύγαλα, ῳόγαλα
νεοελλ.
αμυγδαλόγαλα, αμυλόγαλα, ανθόγαλα, ασβεστόγαλα, βουτυρόγαλα, κατσικόγαλα, μαννόγαλα, νερόγαλα, ξινόγαλα, πρόσγαλα, συκόγαλα.(Β' συνθετικό: -γάλακτος) αγάλακτος, πολυγάλακτος
αρχ.
απογάλακτος, αρτιγάλακτος, ευγάλακτος, λιπογάλακτος, συγγάλακτος
νεοελλ.
ομογάλακτος.(Β' συνθετικό: -γαλο) νεοελλ. αγελαδόγαλο, αθόγαλο, αφρόγαλο, γαϊδουρόγαλο, μαννόγαλο, ξινόγαλο, πρόσγαλο, πρωτόγαλο, ρυζόγαλο, τυρόγαλο.(Β' συνθετικό: -γάλατος, -γαλος) αρχ. πολύγαλος
νεοελλ.
αγάλατος, άγαλος, γλυκογάλατος·(Β' συνθετικό: -γάλαξ) αρχ. αγάλαξ, αρτιγάλαξ, νεογάλαξ.
Greek Monotonic
γάλα: [˘˘], τό, γεν. γάλακτος, σπάνια γάλατος· γάλα, σε Όμηρ. κ.λπ.· ὀρνίθων γάλα, παροιμ. ρήση για τα σπάνια και πολυτελή πράγματα, το σημερινό κοινώς λεγόμενο «του πουλιού το γάλα», σε Αριστοφ. [πιθ. √ΓΛΑΚ ή ΓΛΑΛ, πρβλ. γεν. γάλακ-τος, γλάγος, και (με το γ να έχει εκπέσει) Λατ. lac, lactis.
Greek (Liddell-Scott)
γάλα: [υυ], τό, γεν. γάλακτος, ὡσαύτως γάλατος Φερεκρ. Μεταλλ. 1. 18 (ἴδε Meineke ἐν τόπῳ, Δινδ. Εὐρ. Φοιν. 1527, πρβλ. γαλατοθρέμμων)· ὡσαύτως τοῦ γάλα ἄκλ., Πλάτ. Κωμ. Ἀδήλ. 39 (ἔνθα ἴδε Meineke)· δοτ. πληθ. γάλαξι Πλάτ. Νόμ. 887D. (Ὁ τύπος γάλακτ φαίνεται ἐν τῷ Λατ. lact (lac), μετὰ προθεματικοῦ γα· πρβλ. ὡσαύτως γλάγος, γάλατος· εἶναι δύσκολον νὰ μὴ πιστεύσῃ τις ὅτι τὸ Γοτθ. m:-luk-s (ἀγγλ. milk) εἶναι τύπος ἰσοδύναμος, ἐν ᾗ περιπτώσει τὰ ἀμέλγω, mulgeo, θὰ ὦσι συγγενῆ πρὸς τὴν προκειμένην λέξιν).
Γάλα, ὡς καὶ παρ’ ἡμῖν, Ὅμ., κλπ.· εὔποτον γ. εὐτραφὲς γ. Αἰσχύλ. Πέρσ. 611, Χο. 898· ἐν γάλακτι εἶναι, γενέσθαι, εἶμαι «εἰς τὸ βυζί», Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 1266, Πλάτ. Τιμ. 81C· ἐν γάλαξι τρέφεσθαι ὁ αὐτ. Νόμ. ἔνθ’ ἀνωτ.· γάλα δοῦναι Ξεν. Κυν. 7, 4· ἐμπλῆσαι γάλακτος, νὰ γεμίσῃ ἐντελῶς μὲ γάλα, Θεόκρ. 24. 3· μεταφ. -οἶνος, Ἀφροδίτης γάλα Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 490.2) ὀρνίθων γάλα (ὄνομα φυτοῦ τινος, Νικ. παρ’ Ἀθην. 371C, πρβλ. ornithogalum), ἀλλὰ τὸ πλεῖστον παροιμιωδῶς ἐπὶ σπανίων καὶ πολυτελῶν πραγμάτων, ὡς παρ’ ἡμῖν «τοῦ πουλιοῦ τὸ γάλα», Ἀριστοφ. Σφηξ. 508, Ὄρν. 733, ἔνθα ἴδε Σχόλ., Στράβ. 637· οὕτως, οὐδ’ εἰ γάλα λαγοῦ εἶχον ... καὶ ταῶς, κατήσθιον Ἄλεξ. Λαμπ. 1· οὕτω παρὰ Πλινίῳ, gallinacei lactis haustus, οὕτω καὶ παρ’ Ἄγγλοις παροιμιωδῶς «pigeon’s milk».
ΙΙ. ὁ ὀπὸς φυτῶν τινων, οἷον τῶν θριδάκων (μαρουλίων), Ἀριστ. Φυτ. 2. 9, 11, Θεόφρ. Ι. Φ. 6. 3, 4, κτλ.ΙΙΙ. τὸ γάλα, ὁ γαλαξίας ἐν οὐρανῷ, Ἀναξαγ. και ἀλλ.· παρ’ Ἀριστ. Μετεωρ. 1. 8, 4, πρβλ. 1. 1, 2., 1. 6, 1.
Frisk Etymology German
γάλα: γάλακτος
{gála}
Forms: seltene oblique Formen Dat. γάλακι (Kall. Hek. 1, 4, 4), Gen. γάλατος (Pap.), τοῦ γάλα (Pl. Kom.).
Grammar: n.
Meaning: Milch (seit Il.);
Derivative: Ableitungen: γαλάκτιον Milchtropfen (M. Ant., verächtlich deminuierend), pl. Milchkuchen (Alkiphr.); γαλακτίς (πέτρα) N. eines Steins (Orph.) = γαλακτίτης (Dsk.; vgl. Redard Les noms grecs en -της 53), beide auch als Pflanzennamen = τιθύμαλλος (Aët., Gloss.; nach dem Milchsaft, s. Strömberg Pflanzennamen 58, Redard 70); γάλαξ N. eines weißen Schalfisches (Arist.; vgl. Strömberg Fischnamen 109; zur Bildung Chantraine Formation 379); γάλιον s. bes. — Adjektiva: γαλακτώδης aus Milch bestehend, mit Milch gemischt (Arist., Hp. u. a.), γαλάκτινος milchfarben (AP, Pap.). — Denominative Verba: 1. γαλακτίζω milchähnlich sein (Dsk. u. a.) mit γαλακτισμός das Säugen (Mediz.); 2. γαλακτόομαι zu Milch werden (Thphr. u. a.) mit γαλάκτωσις (Thphr.); 3. γαλακτιάω von Milchüberfülle leiden (weil der Abfluß verhindert ist, Poll., H.). — Durch Assibilation entstanden Formen mit ξ: γαλαξίας (κύκλος) die Milchstraße (D. S., Luk. usw.; zur Bildung Chantraine 95; daneben im Anschluß an das Grundwort γαλακτίας Ptol.); γαλάξια n. pl. N. eines Kybelefestes in Athen, bei dem ein Milchgericht γαλαξία gespeist wurde (Inschr., Thphr., H.), davon Γαλαξιών Monatsname auf Delos (Inschr. IIIa). Danach γαλαξαῖος und γαλαξήεις milchähnlich, milchweiß (Nonn.). — Für sich steht γαλατμόν· λάχανον ἄγριον H., seit Fick BB 28, 108 als Zusammenbildung von γάλα und τέμνω erklärt (vgl. γάλιον); eine Sekundärbildung *γαλακτμόν (Strömberg Pflanzennamen 58) wäre hart, aber vielleicht nicht ganz unmöglich. — Unklar γάλαγγα Alpinia officinarum (Aët.). — Eine alte Zusammenbildung aus γάλα und θῆσθαι ist γαλαθηνός milchsaugend (vorw. poet. seit Od.); zum Suffix vgl. ἀγανός usw. (Schwyzer 452), auch τιθήνη (unklar Bechtel Lex. s. v.). — Neben γάλα steht γλάγος n. (poet. und selten seit Β 471) mit den späten, ebenfalls poetischen γλαγερός, γλαγόεις; außerdem περιγλαγής (Π 642, wonach νεογλαγής [Max.]) und γλαγάω (AP); andere Formen: γλακῶντες· μεστοὶ γάλακτος H.; κλάγος· γάλα. Κρῆτες H. (zur Erklärung unten); mit hypokoristischer Gemination γλακκόν· γαλαθηνόν H. — Über γάλα als Hinterglied Sommer Nominalkomp. 83.
Etymology: Altererbtes Wort für Milch, das indessen außerhalb des Griechischen nur in lat. lac bewahrt ist (altes Fremdwort?, Porzig Gliederung 132); Grundform somit *glakt-, das in γλακτοφάγος (Ν 6 usw.) vorliegen kann, falls nicht vielmehr sekundäre Synkope. Daraus, mit Schwund der Endkonsonanten und Vokalentfaltung in der einsilbigen Nom.-Akk.-Form (vgl. zu γυνή) γάλα, wozu analogisch γάλακτος. — Die τ-losen Formen γλάγος, γλακῶντες und κλάγος sind nicht sicher erklärt. Die Annahme J. Schmidts Pluralbild. 179, das -t sei ursprünglich wie z. B. in aind. yákr̥-t (s. ἧπαρ) nur im Nom.-Akk. zu Hause, ist allenfalls möglich, aber ebensogut kann ein sekundär reduziertes *γλάκ[τ] zugrunde liegen. Die Formen γλάγος und κλάγος lassen verschiedene Deutungen zu; wahrscheinlich ist γλάγος aus *γλάκος assimiliert (Solmsen IFAnz. 19, 31); κλάγος kann umgekehrt eine Metathese sein (Schulze KZ 33, 399 = Kl. Schr. 304; anders Kretschmer KZ 33, 471, v. Blumenthal Hesychst. 25); nach Havers Sprachtabu 122 wäre die Umstellung durch Tabu verursacht, was schwer zu begründen sein dürfte. — Aus lat. lac mir. lacht usw. Dagegen ist altchin. lak (aus *glak oder *klak) Kumys, säuerliches Milchprodukt jedenfalls in erster Linie ein nordasiatisches (türkisches) LW, vgl. türk. dial. raky, araky; daraus u. a. arab.’araq, japan. sake usw., s. Karlgren DLZ 1926, 1960f. — Vgl. Schwyzer IF 30, 438ff., Kretschmer Glotta 6, 305. — Abzulehnen Hirt IF 21, 173f. (vgl. Kretschmer Glotta 1, 373), Meillet MSL 17, 60, Müller-Graupa Glotta 19, 69ff., Mann Lang. 28, 33 usw. — Vgl. WP. 1, 659, Pok. 400f., W.-Hofmann s. lac. Zu den verschiedenen idg. Ausdrücken für Milch s. Ernout-Meillet s. lac, Buck Synonyms 385.
Page 1,283-284
Chinese
原文音譯:g£la 瓜拉
詞類次數:名詞(5)
原文字根:奶 相當於: (חָלָב)
字義溯源:奶^。這字用了五次,除了( 林前9:7)外,其他四次都是隱喻的說法
出現次數:總共(5);林前(2);來(2);彼前(1)
譯字彙編:
1) 奶(5) 林前3:2; 林前9:7; 來5:12; 來5:13; 彼前2:2
Léxico de magia
τό leche gener. de vaca negra a) usada para hacer una libación σπονδὴν τέλεσον ἀπὸ οἶνου καὶ μέλιτος καὶ γάλακτος καὶ ὀμβρίου ὕδατος completa la libación con vino, miel, leche y agua de lluvia P I 287 P XIII 1015 λαβὼν γάλα βόειον καὶ καταχεάσας toma leche de vaca y derrámala P III 410 P IV 2972 γ., οἶνον λευκὸν σπένδων haciendo una libación de leche y vino blanco P III 694 P XII 215 εἰς ἀμπέλινα ξύλα σπείσας οἶνον ἢ ζύτον ἢ μέλι ἢ γ. tras haber derramado vino, cerveza, miel o leche sobre sarmientos de vid P IV 907 P IV 2192 σπένδε δὲ αὐτῷ γά. βοὸς μελαίνης πρωτοτόκου καὶ πρωτοτρόφου haz una libación en su honor con leche de una vaca negra, primogénita y primera criada P IV 3149 P III 383 (fr. lac.) b) para mojar: una tablilla ἔχε δὲ κρατῆρα παρακείμενον ἔχοντα γ. μελαίν<η>ς βοὸς καὶ οἶνον ἀθάλασ<σ>ον toma la cratera cercana que contiene leche de una vaca negra y vino no mezclado con agua del mar P XIII 129 P XIII 361 P XIII 436 P XIII 686 semillas λαβὼν σπέρμα ὑοσκυέμου βρέξον αὐτὸ γάλακτος ἱππίου toma semilla de beleño y mójala en leche de yegua P XXXVI 327 c) para beber λαβὼν τὸ γ. σὺν τῷ μέλιτι ἀπόπιε πρὶν ἀνατολῆς ἡλίου toma la leche con la miel y bébela antes de que salga el sol P I 20 πρὸ τοῦ δὲ σε ἀποροφᾶν τὸ γ. καὶ τὸν οἶνον ἐπερεῖς τὴν ἐντυχίαν ταύτην antes de beberte de un trago la leche y el vino, añadirás esta petición P XIII 135 P XIII 694 d) para purificar μέλλων κοιμᾶσθαι ὀνείῳ γάλακτι καθᾶρόν σου τὴν στρωμνήν cuando vayas a acostarte purifica tu cama con leche de burra P II 20 e) para hacer tinta λαβὼν ... γ. συκαμίνου καὶ χυλὸν ἀρτεμισίας μονοκλώνου ... καὶ πάντα λειώσας ... γράφε toma leche de moral y jugo de artemisa de un solo tronco, machácalo todo y escribe P VII 223 f) oculta bajo nombres secretos αἶμα χηναλώπεκος· γ. συκαμίνης sangre de ganso egipcio es leche de moral P XII 429 ἄρωμα Κρόνου· γ. χοιριδίου planta aromática de Cronos es leche de cerda P XII 430
Translations
milk
Abkhaz: ахш; Achang Ngochang: nauh; Adyghe: щэ; Afar: can; Afrikaans: melk; Aguaruna: munȼu; Ainu: トペ; Aklanon: gatas; Albanian: qumësht, tambël; Arbëreshë Albanian: klëmsh; Amharic: ወተት; Arabic: حَلِيب, لَبَن; Egyptian Arabic: لبن; Gulf Arabic: حليب; Hijazi Arabic: حليب; Moroccan Arabic: حليب; North Levantine Arabic: حليب; South Levantine Arabic: حليب; Aragonese: leit, let; Aramaic Classical Syriac: ܚܠܒܐ; Jewish Babylonian Aramaic: חַלְבָּא; Arapaho: beθéneč; Armenian: կաթ; Aromanian: lapte; Assamese: গাখীৰ; Asturian: lleche, tsechi; Atikamekw: tcotcocanapo; Avar: рахь; Awadhi: दूध; Aymara: millk'i; Azerbaijani: süd; Bakhtiari: شیر; Baluchi: شیر; Bambara: nɔnɔ; Banyumasan: susu; Bashkir: һөт; Basque: esne; Bats: შურ; Bavarian: Mille, Muich; Belarusian: малако; Bengali: দুধ; Bikol Central: gatas; Bislama: susu; Brahui: palle; Breton: laezh; Bulgarian: мляко; Burmese: နို့; Buryat: һүн; Carpathian Rusyn: молоко; Catalan: llet; Cebuano: gatas, letse; Chamicuro: tensa; Chechen: шура; Cherokee: ᎤᏅᏗ; Cheyenne: matana; Chichewa: mkaka; Chinese Cantonese: 奶, 乳; Dungan: нэзы; Mandarin: 奶, 乳, 乳汁, 牛乳; Min Nan: 奶; Wu: 乳, 奶; Chukchi: лывээръын; Chuukese: minik; Chuvash: сӗт; Classical Nahuatl: chīchīhualāyōtl; Coptic Bohairic: ⲉⲣⲱϯ; Sahidic: ⲉⲣⲱⲧⲉ; Cornish: leth; Corsican: latti; Cree: ᒎᒎᔑᓈᐴ; Crimean Tatar: süt; Czech: mléko; Danish: mælk; Dargwa: ниъ; Dhivehi: ކިރު; Dogrib: ejietʼò; Dutch: melk; Dzongkha: འོ་མ; Elfdalian: mjok; Erzya: ловсо; Esperanto: lakto; Estonian: piim; Even: өкэнь; Evenki: укумни; Ewe: notsi; Extremaduran: lechi; Faroese: mjólk; Fataluku: ami; Finnish: maito; French: lait; Friulian: lat; Fulani: kosam; Gagauz: süt; Galician: leite; Garhwali: दूद; Ge'ez: ሐሊብ; Georgian: რძე; German: Milch; Alemannic German: Milch; Pennsylvania German: Millich; Gilbertese: miriki; Gothic: 𐌼𐌹𐌻𐌿𐌺𐍃; Greek: γάλα; Ancient Greek: γάλα, γλάγος; Greenlandic: immuk; Guaraní: kamby; Guinea-Bissau Creole: liti; Gujarati: દૂધ; Haitian Creole: lèt; Hausa: madara, nono; Hawaiian: waiū; Hebrew: חָלָב; Hindi: दूध, शीर; Hungarian: tej; Icelandic: mjólk; Ido: lakto; Indonesian: susu; Ingrian: maito; Ingush: шура; Interlingua: lacte; Inuktitut: ᐃᒻᒧᒃ; Inupiaq: immuk; Irish: bainne; Old Irish: lacht, bainne; Isnag: xatta; Italian: latte; Japanese: 乳, 乳汁, ミルク, 牛乳; Javanese: susu; Jingpho: chyu; Jumjum: aak; Kabardian: шэ; Kalmyk: үсн; Kambaata: ado; Kannada: ಹಾಲು; Kanuri: câm; Karachay-Balkar: сют; Karelian: maido; Kashmiri: دۄد, द्वद; Kashubian: mlékò; Kazakh: сүт; Ket: mamul; Khakas: сӱт; Khmer: ទឹកដោះ, ទឹកដោះគោ; Kikuyu: iria; Komi-Permyak: йӧв; Konkani: दूद; Korean: 젖, 유즙(乳汁), 밀크, 우유(牛乳); Kurdish Central Kurdish: شیر; Northern Kurdish: şîr; Kyrgyz: сүт; Laboya: huhhu; Ladakhi: འོ་མ; Ladino: leche; Lahnda: ਦੁੱਧ; Lakota: asáŋpi; Lao: ນ້ຳນົມ, ນົມ; Latgalian: pīns; Latin: lac; Latvian: piens; Laz: ბჯა; Lezgi: нек; Lhao Vo: nug', nung: nug'; Ligurian: læte; Limburgish: mèlk; Lingala: míliki; Lithuanian: pienas; Livonian: sēmḑa; Lombard: latt, lacc; Low German Dutch Low Saxon: melk; German Low German: Melk; Lü: ᦓᧄᧉᦓᦳᧄᧉ, ᦓᧄᧉᦓᦳᧄᧉᦷᦣ; Luxembourgish: Mëllech; Macedonian: млеко; Maguindanao: gatas; Makasae: amirae; Malay: susu; Malayalam: പാൽ; Maltese: ħalib; Manchu: ᠰᡠᠨ; Manx: bainney; Maori: waiū, miraka; Maranao: gatas; Marathi: दूध; Mari Eastern Mari: шӧр; Western Maricopa: ma; Minangkabau: dadiah; Mingrelian: ბჟა; Mirandese: lheite; Mòcheno: milch; Moksha: лофца; Mon: ဍာ်တှ်; Mongolian Cyrillic: сүү; Mongolian: ᠰᠦᠨ, ᠰᠦ᠋; Moroccan Amazigh: ⴰⵛⴼⴼⴰⵢ, ⴰⴽⵯⴼⴰⵢ, ⴰⵖⵖⵓ, ⴰⵖⵓ; Mwani: masiwa; Navajo: abeʼ; Neapolitan: latte; Nepali: दुध, दूध; Newar: दुरु; Ngarrindjeri: ngumperi; Norman: lait; Norn: likk; North Frisian: molke; Norwegian Bokmål: melk, mjølk; Nynorsk: mjølk; Occitan: lach, lait; Odia: କ୍ଷୀର, ଦୁଧ; Ojibwe: doodooshaaboo; Okinawan: うしぬちー; Old Church Slavonic Cyrillic: млѣко; Glagolitic: ⰿⰾⱑⰽⱁ; Old East Slavic: молоко; Old English: meolc; Old Portuguese: leite, leyte; Old Prussian: daddan; Old Tupi: kamby; Oromo: aannan; Osage: paazénii; Ossetian: ӕхсыр; Ottoman Turkish: سوت, حلیب, لبن, شیر; Pali: duddha, khīra; Pashto: شيدې; Persian Dari: شِیر; Iranian Persian: شیر; Phoenician: 𐤇𐤋𐤁; Piedmontese: làit; Pirahã: xíbogi; Pitjantjatjara: ipi, milka; Plautdietsch: Malkj; Polabian: mlåkă; Polish: mleko; Portuguese: leite; Punjabi: ਦੁੱਧ; Quechua: wilali; Rohingya: dut; Romagnol: làt, lat; Romani: thud; Romanian: lapte; Romansch: latg, lat; Russian: молоко; Rwanda-Rundi: amata; Saho: xan; Sami Inari Sami: mielkki; Kildin Sami: ма̄ййт; Northern Sami: mielki; Skolt Sami: mieˊlǩǩ; Samoan: susu; Samogitian: pėins; Sanskrit: दुग्ध, क्षीर, पायस; Santali: ᱛᱳᱚ; Sardinian: late, lati; Saterland Frisian: Molk; Scots: milk; Scottish Gaelic: bainne; Serbo-Croatian Cyrillic: млеко, млијеко, млико; Roman: mléko, mlijéko, mlíko; Shan: ၼမ်ႉၼူမ်း; Sherpa: འོ་མ; Shona: mukaka; Shor: сӱт; Sicilian: latti; Sidamo: ado; Sindhi: شير; Sinhalese: කිරි; Slovak: mlieko; Slovene: mleko; Somali: caano; Sorbian Lower Sorbian: mloko; Upper Sorbian: mloko; Sotho: lebese; Southern Altai: сӱт; Spanish: leche; Sumerian: 𒂵; Sundanese: susu; Svan: ლჷჯე; Swahili: maziwa; Swedish: mjölk; Sylheti: ꠖꠥꠗ; Tagalog: gatas; Tahitian: ha'ari; Tajik: шир; Talysh: شت; Tamil: பால்; Tarifit: aɣi; Tatar: сөт; Tausug: gatas; Telugu: పాలు, క్షీరము; Ternate: susu; Tetum: susubeen; Thai: น้ำนม, นม; Tibetan: འོ་མ; Tigrinya: ጸባ; Tocharian A: malke; Tocharian B: malkwer; Tok Pisin: susu; Tongan: hu'akau; Tswana: maši; Tulu: ಪೇರ್; Turkish: süt; Turkmen: süýt; Tuvan: сүт; Udmurt: йӧл; Ugaritic: 𐎈𐎍𐎁; Ukrainian: молоко; Urdu: دُودھ, شِیر; Uyghur: سۈت; Uzbek: sut; Venda: mafhi, mukhaha; Venetian: lat; Veps: maid; Vietnamese: sữa; Vilamovian: myłich; Volapük: milig; Võro: piim; Walloon: laecea; Waray-Waray: gatas; Welsh: llaeth, llefrith; West Frisian: molke; White Hmong: mis; Wolof: meew; Wutunhua: naize; Xhosa: ubisi; Yagara: ammoo; Yakan: gatas; Yakut: үүт; Yao: wuma; Yiddish: מילך; Yoruba: wàrà; Yup'ik: muluk'uuq; Zazaki: şıt; Zhuang: cij, neq, maknah; Zulu: ubisi; ǃXóõ: gǂqhèẽ
wet nurse
Arabic: ظِئْر, دَايَة; Gulf Arabic: داية; Armenian: ծծմայր, ստնտու; Belarusian: кармі́целька; Bulgarian: кърмачка, дойка; Catalan: dida, dida seca, nodrissa; Chinese Mandarin: 乳母, 奶媽/奶妈; Czech: kojná; Danish: amme; Dutch: zoogmoeder, min; Esperanto: nutristino; English: wet-nurse, wet nurse, wetnurse; Estonian: amm; Faroese: bróstmóðir; Finnish: imettäjä; French: nourrice; Galician: ama, ama de leite; German: Säugamme, Amme; Greek: τροφός, παραμάνα; Ancient Greek: αἶα, ἀμμά, ἀμμία, ἀμμίη, βαΐα, βυζάστρια, γάλα, γαλοῦχος, γυνὴ τροφῖτις, θηλάστρια, θηλονή, θηλώ, θρέπτειρα, μαῖα, τηθή, τήθη, τιθήνα, τιθήνη, τιθηνός, τίτθη, τροφίμη, τροφῖτις, τροφός; Gurani: دایانە; Hebrew: מֵינֶקֶת; Hungarian: szoptatós, dajka; Icelandic: brjóstmóðir; Irish: banaltra chíche, bean oiliúna, bean altrama; Italian: balia; Japanese: 乳母; Khmer: មេដោះ; Korean: 유모(乳母); Kurdish Central Kurdish: دایان, دایەن; Northern Kurdish: dayan, dayîn; Latin: nutrix, altrix; Latvian: zīdītāja; Livonian: äm; Macedonian: доилка, дојница; Malay: ibu susuan; Middle English: norice; Mon: မိဂမဴတှ်, ၝဲဂမဴ; Norwegian Bokmål: amme; Old Church Slavonic Cyrillic: баба; Polish: mamka; Portuguese: ama-de-leite; Romanian: doică; Russian: кормилица, мамка; Sardinian Campidanese: dida; Logudorese: tatàya; Sassarese: tadàia; Scottish Gaelic: muime-chìche; Serbo-Croatian Cyrillic: до̀јӣља; Roman: dòjīlja; Sicilian: mammana, nurrizza; Slovak: kojná, dojka; Slovene: dojílja; Spanish: nodriza; Sranan Tongo: mena; Sundanese: ᮞᮥᮞ᮪ᮒᮨᮁ ᮘᮞᮩᮂ; Swedish: amma; Tagalog: sisiwa, mamay; Thai: แม่นม; Tibetan: ནུ་སྦྱིན་མ་ཚབ; Turkish: sütanne; Ugaritic: 𐎎𐎌𐎐𐎖𐎚; Ukrainian: годувальниця, годівниця, мамка; Vietnamese: vú nuôi; Volapük: sügan, hisügan, jisügan, miligafat, miligamot; Yiddish: אַם, זייגערין