χωρέω

English (LSJ)

Anacr.108, etc.; A fut. χωρήσω Il.16.629, Hdt.5.89, 8.68.β, Hp.Nat.Puer.18, and in later Prose, as D.H.4.9, Luc.DDeor. 20.15, etc.; Att. only in Th.1.82 (exc. in compds., ἀναχωρήσω Id.7.72, ἀποχωρέω X.Eq.Mag.6.2, προχωρέω Th.3.4, προσχωρέω Id.2.2, συγ- Id.1.140, etc.); elsewhere in Trag. and Att. always in med. form, χωρήσομαι, A.Th.476, S.El.404, Th.2.20, etc., and freq. in compds.: aor. ἐχώρησα, Ep. χώρησα, Il.15.655, h.Cer.430, Th.4.120, etc.: pf. κεχώρηκα Hdt.1.120, 122, Th.1.122, Hp.Acut.19, etc.:—Pass., fut. χωρηθήσομαι (συγ-) Plb.15.17.5: aor. ἐχωρήθην (συν-) X.HG 3.2.31, D.38.4: pf. κεχώρηται (παραχωρέω) D.H.11.52, (συγχωρέω) Pl. Phlb.15a: (χῶρος):—make room for another, give way, withdraw, ἐχώρησαν πάλιν αὖτις Il.17.533; γαῖα ἔνερθε χώρησεν the earth gave way from beneath, i.e. opened, h.Cer. l.c.; χ. πρύμναν, = κρούεσθαι πρύμναν, put back, retire, E.Andr.1120; χωρεῖτε = begone! A.Eu.196, cf. E.Or.1678, Med.820, etc.—The uncom pounded word does not occur in Od. and only fut. and aor. in Il.—Construction:
1 c. gen. rei vel loci, χώρησεν τυτθὺν ἐπάλξιος Il.12.406; νεῶν ἐχώρησαν 15.655; νεκροῦ χωρήσουσι 16.629; also νηῶν ἄπο.. ἐχώρησαν προτὶ Ἴλιον 13.724; ἀπὸ κρατερῆς ὑσμίνης χωρήσαντες 18.244; ἔξω τῶνδε δωμάτων χωρεῖτε A.Eu.180; ἐκ πυλῶν Id.Th.476; ἐκ προαστίου S.El. 1432.
2 c. dat. pers., give way to one, make way for him, retire before him, οὐδ' ἂν Ἀχιλλῆϊ χωρήσειεν Il.13.324, cf. 17.101.
II after Hom., go forward, advance, τὸ πῦρ.. πρόσω κεχώρηκεν Call. in PSI11.1216.34; simply, go or come, Hdt.1.10, etc.; go on one's journey, travel, S.OT750; χ. ἐπ' ἀδελφεοῦ βίαν Pi.N.10.73, etc.; ἐς ναῦν A.Pers. 379; χ. πρὸς ἔργον come to action, S.Aj.116, Ar.Ra.884; χωρέω πρὸς ἧπαρ go to one's heart, S.Aj.938; χωρῶν ἀπείλει νῦν go and threaten, Id.OC1038; διὰ φόνου χ. E.Andr.176; τὰ τοξεύματα ἐχώρει διὰ τῶν ἀσπίδων, of weapons, X.An.4.2.28; τὸ ὕδωρ κατὰ τὰς τάφρους ἐχώρει it went off by... Id.Cyr.7.5.16; ἄνω ποταμῶν ἱερῶν χαροῦσι παγαί = the springs of sacred rivers flow upward E.Med. 410 (lyr.), cf. X.HG2.4.10; χώρει κάτω = go downwards, i.e. beginning from the upper parts of the body, A.Pr.74; διὰ στόμα χωροῦντα.. ἀφρόν E.Med. 1174; χ. κύκλῳ [ὁ ποταυός] Pl.Phd. 113b; ὁμόσε χ. τισί to join battle, Th.6.101, Ar.Lys.451, cf. ὁμόσε 1.2; χ. ὁμόσε τοῖς λόγοις E.Or.921; χ. δειπνήσων Ar.Fr.272; πρὸς τὸ ἱερὸν χωρῆσαι δρόμῳ Th.1.134; χωροῖς ἂν εἴσω S.El.1491, Ph.674; χώρει, ξέν', ἔξω Id.OC824: of time, νὺξ ἐχώρει the night was passing, near an end, A.Pers.384; βιοστερὴς χ. wander about, S.OC747: Medic., of excretions, τὰ χωρέοντα μὴ τῷ πλήθει τεκμαίρεσθαι, ἀλλ' ὡς ἂν χωρέῃ οἷα δεῖ Hp.Aph.1.23; also of the menses, Id.Mul.1.2: c. acc. loci, Κεκροπίαν χθόνα χ. E.Ion1572.
b to be in motion or be in flux, πάντα χωρεῖ καὶ οὐδὲν μένει = everything flows and nothing stands still Heraclit. ap. Pl.Cra.402a, cf. Hp.Vict.1.5.
2 go forward, make progress, τοὔργον οὐ χωρεῖ πρόσω A.Dict. in PSI11.1209.16; πῶς οὖν οὐ χωρεῖ τοὔργον; Ar.Pax472 (lyr.); χωρεῖ.. τὸ πρᾶγμα ib. 509; τόκοι χωροῦσιν Id.Nu.18; χωρεῖ τὸ κακόν Id.V.1483, Nu.907 (both anap.).
3 come to an issue, turn out in a certain manner, παρὰ σμικρὰ.. κεχώρηκε have come to little, of the event of oracles, Hdt.1.120; εὐτυχέως χ. Id.3.39; κακῶς χ. turn out ill, Pl.Lg.684e; δόξα δ' ἐχώρει δίχα E.Hec.117 (anap.), cf. Hel.759: freq. abs., advance, succeed, Hdt.3.42, 5.89; πάντα διὰ πράξεων καὶ.. ἀγώνων κεχωρηκότα.. Ῥωμαίοις Onos.Praef.8; τὰ πράγματα χωρεῖ κατὰ λόγον Plb. 28.17.12; ὁ λόγος ὁ ἐμὸς οὐ χωρεῖ ἐν ὑμῖν Ev.Jo.8.37 (unless in signf. III. infr.); also, to be possible, οὐ γάρ οἱ χωρεῖ περιβαλεῖν κτλ. Ael. VH1.3 (sed leg. ἐγχωρεῖ).
4 to be spread abroad, ἡ φάτις κεχώρηκε a report spread, Hdt.1.122; διὰ πάντων οὕτως ἐχώρει τίς ἕψεται;" X.Cyr.3.3.62; κλαυθμὸς διὰ πάντων ἐχώρει Plu.Rom.19; ὄνομα δόξῃ διὰ πάντων ἀνθρώπων κεχωρηκός a name spread abroad, ib.1.
5 of money, to be spent, τὰς μὲν δαπάνας χωρεῖν ἐντελεῖς ἐκ τῶν οἴκων, τὰ δὲ ἔργα μὴ τελείσθαι λυσιτελούντως πρὸς τὴν δαπάνην X.Oec.20.21; τὰ προσγεινόμενα χωρήσει εἰς ἃ ἂν ὁ δῆμος θελήσῃ IG5(1).18B6 (Sparta), cf. 1432.4 (Messene, i B. C./i A. D.).
III trans., have room for a thing, hold, contain, freq. of measures, κρητὴρ χωρέων ἀμφορέας ἑξακοσίους Hdt.1.51, cf. 192, 4.61, Ar.Nu. 1238, Pl.Smp. 214a; οὐκ ἐχώρησεν αὐτοὺς ἡ πόλις Th.2.17, cf. D.21.200, Aeschin.3.164, E.Hipp.941; οὐκ ἐχώρει αὐτοὺς ἡ γῆ κατοικεῖν ἅμα LXX Ge.13.6; ποτήρια.. οὐχὶ χωροῦντ' οὐδὲ κόγχην Pherecr. 143.3 (troch.); κοτύλας χ. δέκα Men.Kol.Fr.2, cf. Diph.96, etc.; χωρήσατε ἡμᾶς take us into your hearts! 2 Ep.Cor.7.2; οὐ πάντες χωροῦσι τὸν λόγον τοῦτον find room for.., Ev.Matt.19.11 (so perhaps intr., Ev.Jo.8.37, v. supr. 11.3); to be capable of, τὸ Κάτωνος φρόνημα Plu.Cat.Mi.64: c. inf., to be capable of doing, οὐ χωρεῖ μεγάλην διδαχὴν ἀδίδακτος ἀκούειν (v.l. for ἀκουή) Ps.-Phoc.89; δωρεὰν ὅσην οὐκ ἐχωρήσατε αἰτεῖσθαι IG7.2713.11 (Acraeph., Oratio Neronis).
2 impers., ὅταν μηκέτι χωρῇ αὐταῖς ἐργαζομέναις [ταῖς μελίτταις] when there is no more room for them, Arist.HA626b11.

German (Pape)

[Seite 1387] fut. gew. att. χωρήσομαι, selten χωρήσω, s. Poppo obs. in Thuc. p. 149, – 1) Raum geben, Platz machen, weichen, sich zurückziehen, νηῶν ἄπο Τρῶες ἐχώρησαν προτὶ Ἴλιον Il. 13, 724; ἀπὸ κρατερῆς ὑσμίνης χωρήσαντες 18, 244; πάλιν αὖτις χωρεῖν 17, 533; γαῖα ἔνερθεν χώρησεν, von unten her wich die Erde, sie that sich von einander, H. h. Cer. 430; – c. gen. des Ortes oder der Sache, vor der man zurückweicht oder weggeht, χώρησεν τυτθὸν ἐπάλξιος Il. 12, 406; νεῶν ἐχώρησαν 15, 655; νεκροῦ χωρήσουσι 16, 629; u. c. dat. der Person, vor der Einer sich zurückzieht, οὐδ' ἂν Ἀχιλλῆϊ χωρήσειεν, 13, 324. 17, 101 (in der Od. kommt das simplex nicht vor); ἐκ πυλῶν χωρήσεται Aesch. Spt. 458. – 2) von der Stelle gehen, sich fortbewegen, von Personen und Sachen; ἔξω τῶνδε δωμάτων τάχος χωρεῖτε Aesch. Eum. 171, u. öfter, wie Soph.; auch χωρῶ πρὸς ἔργον, ich gehe ans Werk, an die Ausführung, Ai. 116 (Thuc. 1, 18. 3, 831; vom Schmerze, χωρεῖ πρὸς ᾗπαρ δύη 918; Eur. oft; χωρεῖ τὸ ὕδωρ, das Wasser geht od. fließt, im Gegensatz des stehenden, Xen. Cyr. 7, 5,16; τὸ τόξευμα χωρεῖ διὰ τοῦ θώρακος, der Pfeil geht, dringt durch den Panzer, An. 4, 2,28; auch von der Zeit, νὺξ ἐχώρει, die Nacht rückte vor od. ging zu Ende, Aesch. Pers. 382; ἐπί τι, wozu, woran gehen, ἐχώρησεν ἐπ' ἀδελφεοῦ βίαν Pind. N. 10, 73; oft = marschiren, Thuc. u. Xen., ἐναντίοι ἐχώρουν τοῖς Πέρσαις, rückten ihnen entgegen, Cyr. 7, 1,32. – Daher übertr., im Gange sein, gangbar sein, vom Gelde und von Gerüchten, ἡ φάτις κεχωρήκεε, das Gerücht hatte sich verbreitet, Her. 1, 122; λόγος ἐχώρει πολὺς ἐκ Σικελίας ὡς Plat. Ep. VII, 338 b; διὰ πάντων χωρεῖν, durch Alle hindurchgehen, sich unter Allen verbreiten, Xen. Cyr. 3, 3,62, wie ὄνομα κεχωρηκὸς διὰ πάντων Plut. Thes. 36; Rom. 19, oft; – εἴς τι, auf Etwas eingehen, sich worauf beziehen, berufen, Ar. Ran. 641. – 3) von Statten gehen, Fortgang haben; Her. 3, 42. 5, 89; auch εὖ, εὐτυχῶς, 3, 39; οὐ χωρεῖ τοὖργον Ar. Pax 472; ὅταν μηκέτι χωρῇ αὐταῖς ἐργαζομέναις Arist. H. A. 9, 40; vom Orakel, in Erfüllung gehen, Her. 1, 120; übh. gelingen, χωρήσαντός οἱ τούτου, da ihm dies gelang, 3, 43; κακῶς αὐτοῖς ἐχώρησεν ἡ κατοίκισις Plat. Legg. III, 684 e; τὰ πράγματα χωρεῖ κατὰ λόγον Pol. 28, 15, 12. – Auch = vor sich gehen, angehen, ἀγὼν χωρεῖ πρὸς ἔργον, der Kampf kommt zu Stande, Ar. Ran. 884. – Vom Gelde, eingehen, einkommen, οἱ τόκοι χωροῦσιν Ar. Nubb. 18. – Bei Sp. = angehen, möglich sein, Ael. – 4) einen Raum, eine Stelle einnehmen, in sich fassen, enthalten, aufnehmen, bes. von Maaßen, χωρέει ἀμφορέας ἑξακοσίους, Her. 1, 51. 70. 192. 4, 61. 81; γαῖα, ἣ χωρήσεται τοὺς μὴ δικαίους καὶ κακοὺς πεφυκότας Eur. Hipp. 941; ἓξ χοεῖς χωρήσεται Ar. Nubb. 1219; Plat. Conv. 214 a; Xen. An. 1, 5,6; ἡ πόλις αὐτὸν οὐ χωρεῖ Dem. 21, 200; übertr., ὅσον αἱ κεφαλαὶ αὐτοῖσιν ἐχώρεον, sie schrieen, so Viel ihre Köpfe faßten, aus vollem Halse, Arr.; auch τὸ φρόνημα, Plut. Cat. min. 46.

French (Bailly abrégé)

χωρῶ :
f. χωρήσομαι, rar. χωρήσω, ao. ἐχώρησα, pf. κεχώρηκα;
A. intr. :
I. faire place, se retirer : πάλιν αὖτις IL ou simpl. πάλιν XÉN se retirer en arrière, retourner sur ses pas, reculer, s'éloigner de, gén., ou ἀπό ou ἔκ τινος ; rar. avec un dat. de pers. : τινι, se retirer devant qqn;
II. changer de place, se déplacer, d'où
1 s'avancer en parl. de pers. : ἀλλὰ χωρῶμεν SOPH eh bien ! allons ! ; χωρεῖν ἐπί τινα ou ἐπί τι, πρός τινα, πρός τι, ὥς τινα, s'avancer, d'où aller auprès de qqn ou de qch ; ἐς ναῦν ESCHL monter sur un navire ; εἰς ὅπλα ou εἰς τὰ ὅπλα PLUT courir aux armes, d'où prendre les armes ; avec idée d'hostilité πρός τινα, s'avancer ou marcher contre qqn : χ. ὁμόσε THC courir à l'ennemi ; fig. πρὸς ἔργον SOPH en venir à l'action ; πρὸς ξύμβασιν THC en venir à un accommodement ; en parl. de ch. χωρεῖ τὸ ὕδωρ XÉN l'eau s'avance, gagne du terrain ; χωρεῖν δι' ἀσπίδων XÉN pénétrer à travers les boucliers en parl. de traits ; νὺξ ἐχώρει ESCHL la nuit s'avançait ; de même en parl. de ch. (eau, sueur, larmes) qui coulent ; ἡ φότις κεχωήκεε HDT le bruit s'était répandu ; διὰ πάντων χωρεῖν PLUT circuler dans toutes les bouches en parl. d'un nom;
2 avancer, faire des progrès, aboutir : εὖ χωρεῖν ATT ou εὐτυχέως χωρεῖν HDT bien marcher, bien réussir ; χ. εἰς τὸ πρόσω τῆς τέχνης ÉL faire des progrès dans un art ; abs. aboutir, réussir ; en parl. d'un oracle s'accomplir;
3 aller çà et là ; aller;
B. tr. avoir un espace suffisant pour contenir, acc. ; χ. δύο μεδίμνους LUC contenir deux médimnes ; ξυνελθόντας THC une troupe (d'hommes, de fuyards, etc.) venus ensemble.
Étymologie: χώρα.

Russian (Dvoretsky)

χωρέω:
1 отходить, отступать, уходить, Hom., Trag., Thuc.: χ. τινος и ἀπό τινος Hom. и ἔκ τινος Aesch. отступать от чего-л.; ἀπὸ ὑσμίνης χωρῆσαι Hom. выйти из боя; χωρῆσαί τινι Hom. отступить перед кем-л. или уступить кому-л.; χ. ἔξω δωμάτων Aesch. уходить из храма;
2 идти, продвигаться, направляться (ἐπί τινα и ἐπί τι Pind., Xen., πρός τινα и πρός τι Soph., Eur., Thuc., παρά и ὥς τινα Luc.): χ. ἐς δαῖτα Eur. отправляться на пир; χ. εἰς (τὰ) ὅπλα Eur., Plut. браться за оружие; χ. κύκλον Arph. водить хоровод; Κεκροπίαν χθόνα χ. Eur. отправляться в Кекропов край, т. е. в Аттику; χ. κατὰ τὴν εἰς τὸν Πειραιᾶ ἁμαξιτόν Xen. направиться по проезжей дороге на Пирей; χ. πρός τινα Eur. устремляться на кого-л.; χ. πρὸς ἔργον Eur. приступать к делу, но ἀγὼν χωρεῖ πρὸς ἔργον Arph. начинается борьба; ὁμόσε χ. τινι Thuc., Polyb. вступать в рукопашный бой с кем-л.; διὰ φόνου χ. Eur. убивать друг друга; ὕδωρ κατὰ τὰς τάφρους ἐχώρει Xen. вода проникла во рвы; πάντα χωρεῖ καὶ οὐδὲν μένει Plat. все движется и ничто не остается в покое (слова Гераклита); ποταμῶν παγαὶ χωροῦσι Eur. реки текут; νὺξ ἐχώρει Aesch. ночь уходила; οἱ τόκοι χωροῦσιν Arph. проценты идут, т. е. все нарастают; ἐνθεῦτεν μὲν ἡ φάτις αὕτη κεχώρηκε Her. отсюда-то и пошел этот слух; διὰ πάντων ἀνθρώπων κεχωρηκώς Plut. получивший всеобщую известность;
3 принимать (тот или иной) оборот, удаваться (χωρεῖ τὸ πρᾶγμα Arph.): οὐ χωρεῖ τοὔργον Arph. дело не двигается; χωρήσαντος Her. когда ему (это) удалось; παρὰ σμικρὰ κεχωρηκέναι Her. окончиться пустяками, оказаться безрезультатным;
4 содержать (в себе), вмещать (ἀμφορέας ἑξακοσίους Her.; δύο χοίνικας Xen.; δύο μεδίμνους Luc.; οὐκ ἐχώρησε ξυνελθόντας ἡ πόλις Thuc.): ὅταν μηκέτι χωρῇ ταῖς μελίτταις impers. Arst. когда пчелам не хватает уже места;
5 перен. вмещать, постигать, понимать (φρόνημά τινος Plut.): ὁ δυνάμενος χ. χωρείτω NT могущий вместить да вместит.

Greek (Liddell-Scott)

χωρέω: μέλλ. χωρήσω, Ἰλ. Π. 629, Ἡρῳδιαν. 5. 89., 8. 68. Ἱππ., καὶ παρὰ μεταγεν. πεζολόγοις, Ἀττ. μόνον παρὰ Θουκ. 1. 82 (πλὴν ἐν συνθέσει, ἀναχωρήσω ὁ αὐτ. 7. 72, ἀπο- Ξεν. Ἱππαρχικ. 6, 2, προ- Θουκ. 3. 4, προσ- ὁ αὐτ. 2. 2, κτλ., συγ- ὁ αὐτ. 1. 140, κλπ.)· ἀλλαχοῦ παρ’ Ἀττ. ἀείποτε ὁ μέσ. μέλλ. χωρήσομαι, Αἰσχύλ. Θήβ. 476, Σοφ. Ἠλ. 404, Θουκ. κλπ., συχνάκις οὕτω καὶ ἐν συνθέσει, ἴδε Veitch Gr. Vertbs σελ. 610. -ἀόρ. ἐχώρησα Ἰλ. Ο. 655, Ἀττ.· - πρκμ. κεχώρηκα Ἡρόδ. 1. 120, 122. Ἀττ. -Παθ., μέλλ. χωρηθήσομαι (συγ-) Πολύβ. 15. 17, 5· - ἀόρ. ἐχωρήθην (συν-) Ξεν. Ἑλλ. 3. 2, 31, Δημ. 985. 23· - πρκμ. κεχώρηται (παρα-) Διονύσ. Ἁλ. 11. 52, (συγ-) Πλάτ. Φίληβ. 15Α. -(χῶρος). Κάμνω τόπον εἴς τινα, ὑποχωρῶ, ὀπισθοχωρῶ, παραμερίζω, Ἰλ. Π. 629· πάλιν αὖτις χωρεῖν Ρ. 533· γαῖα ἔνερθεν χώρησεν, ὑπεχώρησε κάτωθεν, δηλ. ἀνεῴχθη, Ὕμν. Ὁμ. εἰς Δήμ. 430· - πρύμναν χ. = κρούεσθαι πρύμναν, ὀπισθοχωρεῖν, Εὐρ. Ἀνδρ. 1120· -χωρεῖτε, πηγαίνετε! Αἰσχύλ. Εὐμ. 196, πρβλ. Εὐρ. Ὀρ. 1678, Μήδ. 820, κλπ.· ὁ ἁπλοῦς τύπος (ὁ μὴ συντεθειμένος μετὰ προθέσ.) δὲν ἀπαντᾷ ἐν τῇ Ὀδ. - Συντάσσεται: μετὰ γεν. πράγματος ἢ τόπου: 1) χώρησεν τυτθὸν ἐπάλξιος Ἰλ. Μ. 406· νεῶν ἐχώρησαν Ο. 655· νεκροῦ χωρήσουσι Π. 629· -ὡσαύτως, ἀπὸ νηῶν ἐχώρησαν προτὶ Ἴλιον Ν. 724· ἀπὸ κρατερῆς ὑσμίνης χωρήσαντος Σ. 244· ἔξω δωμάτων χωρεῖτε Αἰσχύλ. Εὐμ. 180· ἐκ πυλῶν ὁ αὐτ. ἐπὶ Θήβ. 476· ἐφ’ ἡμῖν ἐκ προαστείου Σοφ. Ἠλ. 1432. 2) μετὰ δοτ. προσ., δίδω τόπον εἴς τινα, κάμνω τόπον δι’ αὐτόν, ἀποσύρομαι πρὸ αὐτοῦ, «παραμερίζω», οὐδ’ ἂν Ἀχιλλῆι χωρήσειεν Ἰλ. Ν. 324, πρβλ. Ρ. 101. ΙΙ. μεθ’ Ὅμ., προβαίνω, προχωρῶ, κινοῦμαι πρὸς τὰ ἐμπρός, Λατ. incedere, εἶτα δὲ ἁπλῶς, ὑπάγω ἢ ἔρχομαι, Ἡρόδ. 1. 10, κτλ. ταξιδεύω, ὁδοιπορῶ, Σοφ. Οἰδ. Τύρ. 750· χ. ἐπί τινα Πινδ. Ν. 10. 137, κλπ.· εἰς ναῦν Αἰσχύλ. Πέρσ. 379· χ. πρὸς ἔργον, προβαίνω εἰς ἐνέργειαν, ἄρχομαι, ἀρχίζω, Σοφ. Αἴ. 116, Ἀριστοφ. Βάτρ. 884· χ. πρὸς ἧπαρ, φθάνω εἰς τὸ ἧπαρ, ἐγγίζω τὴν καρδίαν, σοφ. Αἴ. 938· χωρῶν ἀπείλει νῦν, ἀπερχόμενος τώρα φοβέριζε, ὁ αὐτ. ἐν Οἰδ. ἐπὶ Κολ. 1038· διὰ φόνου χ. Εὐρ. Ἀνδρ. 176· χ. δι’ ἀσπίδων Ξεν. Ἀν. 4. 2, 28· τὸ ὕδωρ κατὰ τὰς τάφρους ἐχώρει = ἔρρει, ὁ αὐτ. ἐν Κύρου Παιδ. 7. 5, 16· ἄνω ποταμῶν χωροῦσι παγαὶ Εὐρ. Μήδ. 411, πρβλ. Ξεν. Ἑλλ. 2. 4, 11· χώρει κάτω, προχώρει πρὸς τὰ κάτω, δηλ. ἀρχόμενος ἐκ τῶν ἄνω μερῶν τοῦ σώματος, Αἰσχύλ. Πρ. 74. - ἀπολ., χ. ὁ ποταμὸς Πλάτ. Φαίδ. 113Α· - ὁμόσε χωρῶ, ἔρχομαι εἰς χεῖρας, συμπλέκομαι εἰς μάχην, Θουκ. 6. 101, Ξεν. (ἴδε ἐν λ. ὁμόσε)· οὕτως, ὁμόσε χ. τοῖς λόγοις Εὐρ. Ὀρ. 921· χ. δειπνήσων Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 266· δρόμῳ χ. πρὸς τόπον Θουκ. 1. 134· -εἴσω, ἔξω χ. συχν. παρὰ τοῖς Τραγ.· - ἐπὶ χρόνου, νὺξ ἐχώρει, προεχώρει, παρήρχετο, προσήγγιζεν εἰς τὸ τέλος αὐτῆς, Αἰσχύλ. Πέρσ. 384· - βιοστερῆ χωροῦντα, περιπλανώμενον ἐν στερήσει τῶν ἀναγκαίων, Σοφ. ἐν Οἰδ. ἐπὶ Κολ. 747· - τὰ χωρέοντα, τὰ ἐξερχόμενα ἔκ τινος, περιττώματα, Ἱππ. Ἀφορ. 1244, ἴδε Fοës Oec.· οὕτω, κατὰ στόμα χωροῦντα ... ἀφρὸν Εὐρ. Μήδ. 1176· - ὡσαύτως μετ’ αἰτ. τόπου, Κεκρωπίαν χθόνα χ. Εὐρ. Ἴων 1572. 2) προβαίνω, προχωρῶ ἀπαύστως, ἐξακολουθῶ, Λατ. procedere, οὐ χωρεῖ τοὖργον Ἀριστοφ. Εἰρ. 472, πρβλ. 509· τόκοι χωροῦσιν ὁ αὐτ. ἐν Νεφ. 18· χωρεῖ τὸ κακὸν ὁ αὐτ. ἐν Σφ. 1483, Νεφ. 907· αἱ δαπάναι Ξεν. Οἰκ. 20, 21. 3) ἔρχομαι εἰς τέλος, ἀποβαίνω κατά τινα τρόπον, παρὰ σμικρὰ ... κεχώρηκε, εἰς μικρὸν ἀποτέλεσμα ἔφθασεν, ἐπὶ χρησμοῦ, Ἡρόδ. 1. 120· εὐτυχέως χ., Λατ. bene cedere, ὁ αὐτ. 3. 39· κακῶς χ., male cedere, ἀποβαίνω κακῶς, Πλάτ. Νόμ. 684Ε· δόξα δ’ ἐχώρει δίχα Εὐρ. Ἑκ. 119, πρβλ. Ἑλ. 759· - συχν. ἀπολ., ὡς τὸ προχωρέω, βαίνω καλῶς, προβαίνω, ἐπιτυγχάνω, Ἡρόδ. 3. 42., 5. 89, Ἀντιφῶν 133. 2· (πρβλ. τὸ Γαλλ. ça ira)· - τὰ πράγματα χωρεῖ κατὰ λόγον Πολύβ. 28. 15, 12· - ἀπολ. ὡσαύτως, εἶναι δυνατόν, ὡς ἤδη ἐχώρει Αἰλ. Ποικ. Ἱστ. 1. 32. 4) ἐκτείνομαι, ἐξαπλοῦμαι, διαδίδομαι, ἡ φάτις κεχώρηκε, ἡ φήμη διεδόθη, Ἡρόδ. 1. 122· διὰ πάντων χωρεῖν Ξεν. Κύρου Παιδ. 3. 3, 62· ὄνομα κεχωρηκὸς διὰ πάντων Πλουτ. Ρωμ. 1, πρβλ. 19. ΙΙΙ. μεταβ., ὡς καὶ νῦν, ὁ κρητὴρ χωρέει ἀμφορέας ἑξακοσίους Ἡρόδ. 1. 51, πρβλ. 192., 4. 61, Ἀριστ. Νεφ. 1238, Πλάτ. Συμπ. 214Α· ἡ πόλις οὐκ ἐχώρησεν αὐτοὺς Θουκ. 2. 17, πρβλ. Δημ. 579. 3, Αἰσχίν. 77. 11· ποτήρια ... οὐχὶ χωροῦντ’ οὐδὲ κόγχην Φερεκράτης ἐν «Τυραννίδι» 1. 3· κοτύλας χωροῦν δέκα Μένανδρος ἐν «Κόλακι» 1, πρβλ. Δίφιλον ἐν Ἀδήλ. 8. κλπ.· χωρήσατε ἡμᾶς, λάβετε ἡμᾶς εἰς τὰς καρδίας σας, δέξασθε ἡμᾶς, Β΄ Ἐπιστ. πρὸς Κορινθ. ζ΄, 2· μετ’ ἀπαρεμ., εἶμαι ἱκανὸς νὰ πράξω τι, οὐ χωρεῖ μεγάλην διδαχὴν ἀδίδακτος ἀκούειν Ψευδοφωκυλίδ. 83. 2) ἀπροσωπ., ἂν μηκέτι χωρῇ αὐταῖς ἐργαζομέναις [ταῖς μελίτταις], ὅταν δὲν ὑπάρχῃ πλέον τόπος δι’ αὐτάς, Ἀριστ. περὶ τὰ Ζ. Ἱστ. 9. 40, 44. - Ἴδε Κόντου Γλωσσ. Παρατηρ. σ. 287.

English (Autenrieth)

(χῶρος), fut. χωρήσουσι, aor. (ἐ）χώρησα: properly, make space or room; give place, make way, withdraw; τινί, ‘before’ one, Il. 13.324; τινός, ‘from’ something, Il. 12.406.

English (Slater)

χωρέω go ταχέως δ' ἐπ ἀδελφεοῦ βίαν πάλιν χώρησεν ὁ Τυνδαρίδας (N. 10.73)

English (Strong)

from χώρα; to be in (give) space, i.e. (intransitively) to pass, enter, or (transitively) to hold, admit (literally or figuratively): come, contain, go, have place, (can, be room to) receive.

English (Thayer)

χώρω; future infinitive χωρήσειν (Tr WH); 1st aorist ἐχώρησα; (χῶρος, a place, space, and this from ΧΑΩ, cf. χώρα);
1. properly, to leave a space (which may be occupied or filled by another), to make room, give place, yield (Homer, Iliad 12,406; 16,592; others); to retire, pass: of a thing, εἰς τί, to betake oneself, turn oneself: εἰς μετνοιαν, A. V. come; cf. μετάνοια, p. 406a).
2. to go forward, advance, proceed (properly, νύξ, Aeschylus Pers. 384); to make progress, gain ground, succeed (Plato, Eryx., p. 398b.; legg. 3, p. 684e.; (χωρεῖ τό κακόν, Aristophanes nub. 907, vesp. 1483; others); Polybius 10,35, 4; 28,15, 12; others): ὁ λόγος ὁ ἐμός οὐ χωρεῖ ἐν ὑμῖν, gaineth no ground among you or within you (R. V. hath not free course (with marginal reading hath no place) in you), to have space or room for receiving or holding something (German fassen); properly: τί, a thing to fill the vacant space, Tdf.); of a space large enough to hold a certain number of people, Plutarch, praec. ger. reipub. 8,5, p. 804b.)); of measures, which hold a certain quantity, John ii 6; Herodotus down. Metaphorically, to receive with the mind or understanding, to understand (τό Κατωνος φρωνημα, Plutarch, Cat. min. 64; ὅσον αὐτῷ ἡ ψυχή χωρεῖ, Aelian v. h. 3,9); to be ready to receive, keep in mind, and practise: τόν λέγων τοῦτον, this saying, Plutarch, Lycurgus, 13,5)); τινα, to receive one into one's heart, make room for one in one's heart, ἀναχωρέω, ἀποχωρέω, ἐκχωρέω, ὑποχωρέω. Synonym: cf. ἔρχομαι.)

Greek Monotonic

χωρέω: μέλ. χωρήσω, Αττ. γενικά σε Μέσ. χωρήσομαι· αόρ. αʹ ἐχώρησα, παρακ. κεχώρηκα (χῶρος)·
I. κάνω χώρο για κάποιον άλλο, δίνω χώρο, οπισθοχωρώ, υποχωρώ, αποχωρώ, αποσύρομαι, σε Ομήρ. Ιλ.· γαῖα ἔνερθε χώρησεν, η γη υποχώρησε από κάτω, δηλ. άνοιξε, σε Ομηρ. Ύμν.· πρύμναν χωρέω = κρούεσθαι πρύμναν, οπισθοχωρώ, σε Ευρ.· χωρεῖτε, πηγαίνετε! σε Αισχύλ. Σύνταξη:
1. με γεν. τόπου, χώρησεν ἐπάλξιος, υποχώρησε από τις επάλξεις, σε Ομήρ. Ιλ.· επίσης, ἀπὸ κρατερῆς ὑσμίνης χωρήσαντες, στο ίδ.· ἐκ πυλῶν, σε Αισχύλ.
2. με δοτ. προσ., δίνω τόπο σε κάποιον, παραμερίζω πριν απ' αυτόν, οὐδ' ἂν Ἀχιλλῆϊ χωρήσειν, σε Ομήρ. Ιλ.
II. 1. πηγαίνω μπροστά, κινούμαι μπροστά ή κατά μήκος, προβαίνω, προχωρώ, Λατ. incedere, έπειτα απλώς πηγαίνω ή έρχομαι, σε Ηρόδ. κ.λπ.· ταξιδεύω, οδοιπορώ, σε Σοφ.· χωρέω πρὸς ἔργον, αρχίζω, ξεκινώ, στον ίδ.· χωρέω πρὸς ἧπαρ, αγγίζω την καρδιά κάποιου, στον ίδ.· διὰ φόνου χωρέω, σε Ευρ.· κάτω χώρει, προχωρώ πιο κάτω, δηλ. ξεκινόντας απ' τα άνω μέρη του σώματος, σε Αισχύλ.· απόλ., χωρεῖ κύκλῳ (ὁ ποταμός), σε Πλάτ.· ὁμόσε χωρέω, συμπλέκομαι, σε Θουκ.· λέγεται για χρόνο, νὺξἐχώρει, η νύχτα πέρασε, πλησίασε στο τέλος της, σε Αισχύλ.· επίσης με αιτ. τόπου, Κεκροπίαν χθόνα χωρέω, σε Ευρ.
2. συνεχίζω, εξακολουθώ, Λατ. procedere, οὐ χωρεῖ τοὖργον, σε Αριστοφ.· τόκοι χωροῦσι, στον ίδ.
3. έρχομαι σ' ένα τέλος, φτάνω σε συγκεκριμένο αποτέλεσμα, παρὰ σμικρὰ κεχώρηκε, έφτασε σε μικρό αποτέλεσμα, λέγεται για χρησμούς, σε Ηρόδ.· εὐτυχέως χωρέω, Λατ. bene cedere, στον ίδ.· απόλ., όπως το προχωρέω, βαίνω καλώς, προβαίνω, πετυχαίνω, στον ίδ.
4. εκτείνομαι, διαδίδομαι, στον ίδ.· διὰ πάντων χωρεῖν, εξαπλώνομαι ανάμεσα σ' όλους, σε Ξεν.
III. μτβ., χανδάνω, έχω χώρο για κάποιο πράγμα, χωρώ, ιδίως, για μέτρα, ὁ κρητὴρ χωρέει ἀμφορέας ἑξακοσίους, σε Ηρόδ.· ἡ πόλις οὐκ ἐχώρησεν αὐτούς, σε Θουκ.· χωρήσατε ἡμᾶς, μας βάλατε στην καρδιά σας, σε Καινή Διαθήκη

Middle Liddell

χῶρος
I. to make room for another, give way, draw back, retire, withdraw, Il.; γαῖα ἔνερθεν χώρησεν the earth gave way from beneath, i. e. opened, Hhymn.;— πρύμναν χ. = κρούεσθαι πρύμναν, to put back, retire, Eur.; — χωρεῖτε begone! Aesch.—Construction:
1. c. gen. loci, χώρησεν ἐπάλξιος he retired from the rampart, Il.; also, ἀπὸ ὑσμίνης χωρήσαντες Il.; ἐκ πυλῶν Aesch.
2. c. dat. pers. to give way to one, retire before him, οὐδ' ἂν Ἀχιλλῆι χωρήσειεν Il.
II. to go forward, move on or along, Lat. incedere, and then simply to go or come, Hdt., etc.: to go on one's journey, travel, Soph.; χ. πρὸς ἔργον to come to action, come on, begin, Soph.; χ. πρὸς ἧπαρ to go to one's heart, Soph.; διὰ φόνου χ. Eur.; κάτω χώρει go downwards, i. e. beginning from the upper parts of the body, Aesch.:—absol., χ. ὁ ποταμός Plat.; ὁμόσε χ. to join battle, Thuc.; of time, νὺξ ἐχώρει the night was passing, near an end, Aesch.: —also c. acc. loci, Κεκροπίαν χθόνα χ. Eur.
2. to go on, advance, Lat. procedere, οὐ χωρεῖ τοὖργον Ar.; τόκοι χωροῦσιν Ar.
3. to come to an issue, turn out in a certain manner, παρὰ σμικρὰ κεχώρηκε have come to little, of oracles, Hdt.; εὐτυχέως χ., Lat. bene cedere, Hdt.:—absol., like προχωρέω, to go on well, succeed, Hdt.
4. to spread abroad, Hdt.; διὰ πάντων χωρεῖν to spread among all, Xen.
III. trans. = χανδάνω, to have room for a thing, to hold, contain, especially of measures, ὁ κρητὴρ χωρέει ἀμφορέας ἑξακοσίους Hdt.; ἡ πόλις οὐκ ἐχώρησεν αὐτούς Thuc.; χωρήσατε ἡμᾶς take us into your hearts, NTest.

Chinese

原文音譯：cwršw 何雷哦
詞類次數：動詞（10）
原文字根：地方
字義溯源：進到（某處），移向前，進行，進步，進，運，讓出地方，空地，可盛，盛，都來，收納，容納，領受；源自（χώρα）=地方），而 （χώρα）出自（χάσμα）=深坑）， （χάσμα）又出自（χάσμα）X*=裂開，張開）。參讀 （ἀναλύω）1543a同義字
同源字：1） （ἀναχωρέω）退去 2） （ἀποχωρέω）走開 3） （ἐκχωρέω）離開 4） （εὐρύχωρος）寬闊的 5） （περίχωρος）周圍的地方 6） （ὑποχωρέω）離去 7） （χωρέω）進到 8） （χωρίζω）隔離 9） （χωρίον）小塊土地 10） （χωρίς）到某處
出現次數：總共（10）；太（4）；可（1）；約（3）；林後（1）；彼後（1）
譯字彙編：
1） 進（1） 約8:37；
2） 容納（1） 約21:25；
3） 你們當收納（1） 林後7:2；
4） 都來（1） 彼後3:9；
5） 可盛（1） 約2:6；
6） 空地（1） 可2:2；
7） 能領受的（1） 太19:11；
8） 領受（1） 太19:12；
9） 就可領受（1） 太19:12；
10） 運（1） 太15:17

Lexicon Thucydideum

ire, pergere, progredi, to go, proceed, advance, 1.62.3, 1.62.4, 1.63.1. 1.69.3, 1.122.4, 1.134.1. 1.134.11.136.2. 2.3.4. 2.11.3. 2.20.4, 2.25.4, 2.39.1, 2.81.2. 2.81.4. 2.5.1, 2.84.3. 2.93.4. 2.101.2. 2.101.4. 3.22.3. 3.22.7. 3.23.3. 3.24.1. 3.24.2. 3.64.4, 3.83.3, 3.97.2. 3.102.1. 3.106.1. 3.106.3. 3.112.2. 3.112.7, 4.9.2. 4.4.1, [vulgo commonly χωρίσας]. 4.10.1, 4.12.1. 4.31.1. 4.32.4. 4.34.2, 4.35.1. 4.54.1. 4.57.3. 4.68.1. 4.73.1. 4.78.5, 4.90.4. 4.92.7, 4.95.3, 4.103.1. 4.104.2. 4.120.3, 4.125.1, 4.127.2, 4.128.1. 4.129.3. 4.130.4. 4.130.7. 5.2.3. 5.3.1, 5.58.1. 5.58.3. 5.4.1, 5.59.2. 5.61.3. 5.64.3. 5.65.2, 5.66.4, 5.70.1, 5.73.2. 6.20.2, 6.58.1. 6.59.4. 6.62.3. 6.69.3. 6.94.3. 6.97.2, 6.98.2. 6.100.1. 6.101.5, 7.1.5. 7.2.3. 7.37.3, 7.43.2. 7.43.5, 7.44.3. 7.44.37.52.1. 7.77.4. 7.78.1, 7.78.2. 7.3.1, 7.80.3. 7.80.4, 7.80.6. 7.81.1, 7.81.2, 7.83.5. 7.84.3. 8.25.3, 8.64.5. 8.92.6. 8.10.1, 8.93.1. 8.94.3, 8.98.1.
accedere, to approach, come near, 1.18.3, 2.3.1, 3.66.2, 5.22.2, 5.40.1, 5.43.2, 7.14.3, 8.40.2, [vulgo commonly ἐχρήσαντο]
procedere, to advance, proceed, 1.17.1, 1.82.6, 1.118.2, 1.122.1, 1.140.1, 4.117.2, 5.57.1, 7.50.3,
capere, continere, to comprise, contain, 2.17.3.

Translations

advance

Bulgarian: напредвам; Danish: avancere; Esperanto: progresi; Finnish: edetä; French: progresser; Greek: προχωρώ, προχωράω, εξελίσσομαι; Ancient Greek: προβαίνω, προέρχομαι, προποδίζω, προχωρέω, χωρέω, χωρῶ; Hungarian: halad; Italian: avanzare; Latin: proficio; Portuguese: seguir; Romanian: progresa; Thai: ก้าวหน้า