βαστάζω
Πολλοὺς τρέφειν εἴωθε τἀδικήματα → Multos consuevit alere iniuria et nefas → Gar viele sind's, die Unrechttun zu nähren pflegt
English (LSJ)
Od.11.594, etc.: fut.
A -άσω A.Pr.1019, S.Aj.920; late -άξω Ps.-Callisth.1.45, etc.: aor. ἐβάστασα Od.21.405, Ar.Th. 437 (lyr.), etc.; late ἐβάσταξα PFay.122, LXXSi.6.25, J.AJ3.8.7, Epigr. ap. Stob.1.49.52:—Pass., fut. βασταχθήσομαι Ps.-Callisth.1.42: aor. ἐβαστάχθην Nic.Dam.p.114D., D.L.4.59, Ath.15.693e: aor. 2 βασταγῆναι Artem.2.68: pf. βεβάσταγμαι (ἐμ-) Luc.Ocyp.14:—lift up, raise, λᾶαν βαστάζοντα… ἀμφοτέρῃσι Od.11.594; ἐπεὶ μέγα τόξον ἐβάστασε 21.405; πεπτῶτα β. τινά S.Aj.827, etc.; lift a veil, Id.El. 1470:—Pass., of sluice-gates, PRyl.81.6 (ii A. D.). 2 metaph., lift up, exalt, ennoble, Pi.O.12.19; β. τινὰ χαρίτεσσιν Id.I.3.8. II bear, carry, A.Pr.1019, etc.; χερσὶν β. τινά S.El.1129, cf. 1216; δόρυ Hermipp.46.2 (anap.), Theoc.16.78; ὅπλα Men.Epit.107. 2 hold in one's hands, S.El.905; χεροῖν Id.Ph.657, cf. 1127 (lyr.); of books, συνεχῶς β. Epicur.Ep.2p.35U.:—in Pass., to be popular, Arist.Rh. 1413b12. 3 β. ἐν γνώμῃ bear in mind, consider, weigh, A.Pr.888; φρενί Ar.Th.437 (lyr.); β. προβούλευμα deliberate on... Eup.73; βαστάσας αἱρήσομαι on consideration, Id.303. 4 bear, endure, οὐκέτι βαστάζω τὴν σεῖο διαζυγίην AP5.8 (Rufin.). 5 produce, yield, of land, PGiss.6 iii 8 (ii A. D.). III carry off, take away, Ev.Jo.20.15; steal, Plb.32.15.4, J.AJ1.19.9, D.L.4.59, Luc.Asin.16, PTeb.330.7 (ii A. D.), perh. also in Ev.Jo.12.6, Ath.2.46f (Pass.). 2 in Pass., to be sublimated, Zos.Alch.p.198 B. IV in Trag., touch, χέρα ἄνακτος… τῇδε β. χερί A.Ag.35; embrace, σῶμα S.OC1105.—Not in Att. Prose: Pass. first in Plb.
German (Pape)
[Seite 438] fut. βαστάσω, perf. ἐμβεβάσταγμαι, aor. p. ἐβαστάχθην z. B. Ath. II, 46 e, 1) aufheben, bes. etwas Gewichtiges, Hom. Odyss. 11, 594 Σίσυφον εἰσεῖδον –, λᾶαν βαστάζοντα πελώριον ἀμφοτέρῃσιν; 21. 405 ἐπεὶ μέγα τόξον ἐβάστασε, aorist. in der Bedeutung des Anfangens, als er den Bogen in die Hand genommen hatte; δόρυ Theocr. 16, 78; übertr., loben, preisen, Pind. Ol. 12, 21 N. 8, 3 u. öfter. – 2) in den Händen hoch halten, tragen, χεροῖν Soph. Phil. 651; El. 1118; I. A. 36; so Sp., Prosa, ὅπλα, παιδίον, Pol. 2, 24. 15, 26; übertr., ἐν γνώμῃ Aesch. Prom. 890; im Sinne tragen, erwägen; prüfen, πάντα – φρενί Ar. To. 437; Sp., z. B. Pol. 8, 18; vgl. Eupolis bei Suid.; bei Arist. rhet. 3, 12 ertragen, erträglich finden; Rufin. οὐκέτι β. τὴν διαζυγίην 25 (V, 9). – 3) allgemein, anfassen, be rüh ren, χέρα χερί Aesch. Ag. 35; χερσί Soph. El. 893; O. C. 1107 u. öfter bei Tragg. – 4) wegtragen, wegnehmen, Pol. 1, 48. 32, 25 u. a. Sp.
Greek (Liddell-Scott)
βαστάζω: Ὅμ., Ἀττ.· μέλλ. -άσω, Αἰσχύλ. Πρ. 1019, Σοφ. Αἴ. 920· μεταγεν. –άξω, Μαυρ. Στρατηγ., κτλ.: ἀόρ, ἐβάστασα Ὅμ., Ἀττ., μεταγ. ἐβάσταξα Ἀνθ. ΙΙ. παράρτ. 327. –Παθ., μέλλ. βασταχθήσομαι Ψευδο-Καλλισθ. 1.42· ἀόρ. ἐβαστάχθην Διογ. Λ. 4.59, Ἀθήν. 693Ε· ἀόρ. β΄ βασταγῆναι Ἀρτεμίδ. 2.68.
Ὑψώνω, σηκώνω, ἐγείρω, λᾶαν βαστάζοντα…ἀμφοτέρῃσιν Ὀδ.Λ.594· ἐπεὶ μέγα τόξον ἐβάστασε φ.405· πεπτῶτα βαστ. τινὰ Σοφ. Αἴ. 827, κτλ.· ἐγείρω κάλυμμα, ὁ αὐτ. Ἠλ. 1470.2) μεταφ. ὑψῶ, ἐξυψῶ, ἐξευγενίζω, Πίνδ. Ο. 12.27, Ι.3.14, κτλ.
ΙΙ. φέρω, «κουβαλῶ»Αἰσχύλ. Πρ. 1019, κτλ.· χερσὶν β. τινὰ Σοφ. Ἠλ. 1129, πρβλ. 1216· δόρυ, ὅπλα, Ἕρμιππ. Μοιρ. 1, Μένανδ. ἐν Ἀδήλ. 297.
2) κρατῶ ἐν χερσί, φέρω ἀνὰ χεῖρας, Σοφ. Ἠλ. 905· χεροῖν ὁ αύτ. Φ.657, πρβλ. 1127, Ο.Κ. 1105.-Παθ., in minibus esse, εἶμαι κοινός, διαδεδομένος, ἐπὶ βιβλίων, Ἀριστ, Ῥητ. 3.12,2.
3) βαστάζειν ἐν γνώμῃ, ἔχω ἐν νῷ, θεωρῶ, ἐξετάζω, σταθμίζω, δοκιμάζω, Αἰσχύλ. Πρ. 888· φρενὶ Ἀριστοφ. Θεσμ. 437· β. βούλευμα, σκέπτομαι περί τινος…, Εὔπολ. Βαπτ. 6· βαστάσας αἱρήσομαι, σκεψάμενος, ὁ αὐτ. ἐν Ἀδήλ.3.ΙΙΙ. ἀπάγω, λαμβάνω καὶ φεύγω, «παίρνω», Εὐαγγ.κ.Ἰω. κ΄,15· καὶ οὕτω, κλέπτω (πρβλ. τὴν παρὰ Σκώτοις χρῆσιν τοῦ ἀγγλ. ῥήματος to lift), Πολύβ. 32.25,4, Διογ.Λ.4.59, Λουκ., Ἰώσηπ. Α.Ι.1.19, 9· τινὲς τοιαύτην ἔννοιαν ἀποδίδουσιν εἰς τὴν λέξιν ἐν Εὐαγγ. κ. Ἰω. ιβ΄β. IV. Ἀττ. ὡσαύτως =ψηλαφάω, λαμβάνω ἀνὰ χεῖρας, ἐγγίζω, ἐξετάζω διὰ τῆς ἁφῆς, χέρα ἄνακτος…τῇδε βαστάσαι χερὶ Αἰσχύλ. Ἀγ. 35, ἔνθα ἴδε Blomf. –Ἐν χρήσει παρ’ Ὁμήρ. καὶ τοῖς Ἀττ. ποιητ. μόνον ἐν τῷ ἐνεργητ. οὐχὶ δὲ παρᾶ τοῖς δοκίμοις τῶν πεζογρ. Ἀττικῶν.
French (Bailly abrégé)
f. βαστάσω, ao. ἐβάστασα, pf. inus.
I. lever;
1 soulever (un objet lourd, un fardeau, etc.) : β. λᾶαν ἀμφοτέρῃσι OD dout. soulever une pierre avec les deux mains ; μέγα τόξον OD soulever, soupeser un grand arc;
2 relever : τινα πεπτῶτα SOPH un homme tombé;
3 soulever, lever légèrement (un voile);
4 fig. tenir levé ou suspendu, balancer : ἐν γνώμᾳ ESCHL dans son esprit;
II. porter, tenir dans ses bras ou dans ses mains, tenir : χέρα χερί ESCHL ou simpl. χέρα EUR presser dans sa main la main (de qqn) ; tenir embrassé : βαστάσαι δότε SOPH laissez-moi vous embrasser ; Pass. être dans les mains (de tous), en parl. d’ouvrages.
Étymologie: DELG ?
English (Autenrieth)
raise (move by lifting), Od. 11.594, (weigh in the hands), Od. 21.405.
English (Slater)
βαστάζω
1 clasp, hold in one's hands (cf. Fraenkel on Ag. 35) δαιδαλέαν φόρμιγγα βαστάζων sc. Damophilos (P. 4.296) met., clasp, embrace, Ἐργότελες, θερμὰ Νυμφᾶν λουτρὰ βαστάζεις ὁμιλέων παρ' οἰκείαις ἀρούραις (contra Fränkel, D & P, 500̆{8}, “hantierst mit, machst dir zu schaffen mit”) (O. 12.19) ὥρα πότνια, τὸν μὲν ἡμέροις ἀνάγκας χερσὶ βαστάζεις, ἕτερον δ' ἑτέραις (N. 8.3) χρὴ δὲ κωμάζοντ' ἀγαναῖς χαρίτεσσιν βαστάσαι (I. 3.8)
Spanish (DGE)
• Morfología: [fut. -ξω POxy.1293.41 (II d.C.), BGU 2240.9 (II d.C.), Ps.Callisth.52.10; aor. -ξα Epigr.Adesp.FGE 1591, LXX Si.6.25, PFay.122.6, 11 (II d.C.), I.AI 3.210; perf. inf. graf. βαβασταχέναι SB 11390.17 (II d.C.)]
I concr.
1 de objetos o seres inanimados levantar en vilo, coger a pulso
a) armas (frec. míticas) μέγα τόξον Od.21.405, cf. S.Ph.655, 657, 1127, E.Alc.40, ἔγχος E.El.696, δόρυ β. empuñar la lanza Hermipp.47.2, cf. E.Ph.274, Theoc.16.78, ὅπλα Men.Epit.324, I.AI 7.320, 11.318;
b) piedras λᾶαν ἀμφοτέρῃσι Od.11.594, λίθους con grúas, Plb.8.5.9, cf. Arr.Epict.2.9.22, Eu.Io.10.31;
c) cadáveres νέκυν Il.Paru.32.21, cf. S.Ai.827, 920, E.Alc.724, una urna con cenizas S.El.1129, cf. 1216, Eu.Luc.7.14;
d) gener. sopesar κολοκύνταις ... ἐβάστασδεν ἐοίσαις ἀπαλωτέραις Alc.117b.9
•levantar un sudario, S.El.1470, una compuerta PRyl.81.6 (II d.C.), λέοντα ... τῆς οὐρᾶς I.AI 6.182
•levantar, quitar ἀπὸ τοῦ πυρός del fuego un preparado farmaceútico, Gal.13.905;
e) simplemente coger, tomar en las manos φόρμιγγα Pi.P.4.296, δέλτον E.IA 36, τὸ στεφάνιον ἀπὸ τῆς κεφαλῆς PMag.4.1058
•contener, mantener ὕδατος ἠνορέην Epigr.Adesp.FGE l.c., συνεχῶς αὐτὰ βαστάζεις los manejas (mis tratados) continuamente Epicur.Ep.[3] 84, en v. pas. βασταχθεὶς ὑπὸ τῶν συναρχόντων para alcanzar un trono, Nic.Dam.Vit.Caes.130.21, fig. τὰ χρήματα τοὺς ἀνθρώπους βαστάζει el dinero levanta al hombre Artem.2.68.
2 de pers. vivas tomar, estrechar, rodear, abrazar τὸν μὲν ... χερσί Pi.N.8.3, χέρα ... τῇδε ... χερί A.A.35, cf. E.Alc.917, πετραία δ' ἀγκάλη σε βαστάσει A.Pr.1019, σῶμα βαστάσαι δότε S.OC 1105, παιδίον Plb.15.26.3, cf. en v. pas., E.Alc.19
•sujetar, apresar βαστάξαντές με εἰσήνεγκαν εἰς τὸ λογιστήριον PAmh.77.22 (II d.C.).
3 c. idea de traslación cargar, llevar νώτοισιν ... φόρτον Batr.78, como propio de esclavos y animales de carga ἅπαντα β. Aesop.286, cf. Arr.Epict.2.8.7, Bio Bor.40A, οὗ οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς τὰ ὑποδύματα βαστάσαι (actividad propia del esclavo) Eu.Matt.3.11, ἀρτάβας PFay.ll.cc., σταυρόν de Cristo Eu.Io.19.17, φάρμακα εἰς τὰς πυξίδας Herm.Vis.3.9.7
•acarrear ἁμάξας αἳ βαστάσουσι τοὺς λίθους I.AI 15.390
•ritualmente o por motivos religiosos llevar, portar τὸν χρύσεον κόσμον IEphesos 276.8 (II d.C.), τὰς σεβαστικὰς εἰκόνας SEG 38.1462.64 (Enoanda II d.C.), cf. SIS 33a.26 (Atenas I d.C.), SEG 29.1205 (Sardes II d.C.), ἕκαστοι βαστάζοντες τοὺς ἰδίους θεούς llevando cada comunidad las imágenes de sus propios dioses, A.Al.8.17, στίγματα τοῦ Ἰησοῦ ἐν τῷ σώματί μου Ep.Gal.6.17, μυστήρια Iust.Phil.Dial.111.2
•incluso celebrar ἀπορρήτους ... τελετάς Synes.Ep.41 (p.58)
•llevar durante el embarazo ἡ κοιλία ἡ βαστάσασά σε Eu.Luc.11.27
•de la tierra producir, PGiss.6.3.8 (II d.C.).
4 cargar con, llevarse indebidamente, de donde robar ἄγαλμα Plb.32.15.4, τρισχίλια τάλαντα I.AI 7.393, cf. 1.316, D.L.4.59, Luc.Asin.16, esp. en peticiones y denuncias PMich.525.23, PTeb.330.7, BGU 454.12, 19, 2240.9 (II d.C.), PFay.108.16, POxy.69.4, 3561.15, PMil.Vogl.222.10 (todos II d.C.), SB 8004.4, 6, PMil.Vogl.234.16, SB 9657.16 (todos III d.C.), PCair.Isidor.74.13, 75.13 (ambos IV d.C.), en v. pas., Ath.693e, Eu.Io.12.6.
5 de plantas recoger, recolectar Poet.de herb.4, δῖγμα ἀπὸ ἁλώνων πυροῦ PPetaus 57.3 (II d.C.)
•gener. arrancar πύργους por la tormenta, Plb.1.48.2
•en medic. y farmacia levantar, quitar ὑπώπια Gal.13.527, cf. 975
•fig. extirpar ἐκ ῥιζῶν ... τὴν Μακεδόνων βασιλείαν Plb.36.9.7.
6 fig. sopesar, ponderar ἐν γνώμᾳ τόδ' ἐβάστασε A.Pr.888, cf. LXX Si.6.25, φρενί Ar.Th.437, προβούλευμα Eup.76, πᾶν ... πρᾶγμα Plb.8.16.4, abs. Eup.326.4
•en v. pas. ser considerado, tener peso βαστάζονται οἱ ἀναγνωστικοί (ποιηταί) Arist.Rh.1413b12.
II en v. med.-pas. sublimarse ἐὰν ... ἡ αἰθάλη πνευματωθεῖσα βασταχθῇ Maria Alch. en Zos.Alch.198.14.
• Etimología: Etim. dud. se le suele rel. c. lat. bastum, basterna y se ha pensado en un origen mediterráneo.
English (Abbott-Smith)
βαστάζω, [in LXX: Jg 16:30 (נטה), Ru 2:16, II Ki 23:5, IV Ki 18:14 and Jb 21:3 (נשׂא), Si 6:25, Da TH Bel 36*;]
1.to take up with the hands, to lift: λίθους, Jo 10:31.
2.to bear, to carry, as a burden, and metaph., to endure; Mt 3:11 20:12, Mk 14:13, Lk 7:14 10:7 11:27 14:27 22:10, Jo 16:12 19:17, Ac 3:2 9:15 15:1 21:35, Ro 11:18 15:1, Ga 5:10 6:2, 5 17, Re 2:2, 3 17:7.
3.In late writers (MM, Exp., ii, iii, x),
(a)to take away; Mt 8:17 (Is 53:4, Heb.);
(b)to carry off, steal: Jo 12:6 20:15. †
English (Strong)
perhaps remotely derived from the base of βάσις (through the idea of removal); to lift, literally or figuratively (endure, declare, sustain, receive, etc.): bear, carry, take up.
English (Thayer)
future βαστάσω; 1st aorist ἐβάστασα;
1. to take up with the hands: λίθους, λααν, Homer, Odyssey 11,594; τήν μάχαιραν ἀπό τῆς γῆς, Josephus, Antiquities 7,11, 7).
2. to take up in order to carry or bear; to put upon oneself (something) to be carried; to bear what is burdensome: τόν σταυρόν, σταυρός 2a. and b.); Metaphorically: βαστάζειν τί, to be equal to understanding a matter and receiving it calmly, Epictetus ench. 29,5); φορτίον, βαστάσει τό κρίμα, must take upon himself the condemnation of the Judges , מִשְׁפָּט נָשָׂא, to bear, endure: ζυγόν); Epictetus diss. 1,3, 2; Anthol. 5,9, 3; in this sense the Greeks more commonly use φέρειν.)
3. simply to bear, carry: τό ὄνομα μου ἐνώπιον ἐθνῶν, so to bear it that it may be in the presence of Gentiles, i. e. by preaching to carry the knowledge of my name to the Gentiles, to carry on one's person: to sustain, i. e., uphold, support: to bear away, carry off: νόσους, to take away or remove by curing them, Galen de compos. medicam. per Genesis 2,14 (339, Bas. edition) ψωρας τέ θεραπεύει καί ὑπώπια βαστάζει) (others refer the use in Matthew , the passage cited to 2; cf. Meyer). ἐβασταζε used to pilfer (R. V. text took away; cf. our 'shoplifting', though path. this lift is a different word, see Skeat, under the word)); Polybius 1,48, 2 ὁ ἄνεμος τούς πύργους τῇ βία βαστάζει, Apollod. Bibl. 2,6, 2; 3,4, 3; Athen. 2,26, p. 46f.; 15,48, p. 693{e}; very many instances from Josephus are given by Krebs, Observations, p. 152ff). (Synonyms: cf. Schmidt, chapter 105.)
Greek Monolingual
και βαστώ (-άω) και βασταίνω και βαστάνω (AM βαστάζω, Μ και βαστῶ και βασταίνω και βαστάνω)
1. κρατώ κάτι με το χέρι
2. μεταφέρω
3. υπομένω, υποφέρω
μσν.- νεοελλ.
1. (για έγκυο γυναίκα) κυοφορώ
2. φορώ
3. κατέχω («βαστάει τα κλειδιά»)
4. τηρώ («βαστώ τον λόγο μου», «... την τιμή μου», «οὐδὲν ἠθέλησεν να βαστάξῃ δίκαιον»)
5. υποστηρίζω κάποιον ηθικά («βαοτώ τα δίκαια του τάδε», «ό Θεός τον Ἰωάννην βάσταξε»)
6. ανέχομαι («δεν θα βαστάξω άλλο», «τόσα κακὰ και ὁ Θεὸς δὲν τά βάσταξεν»)
7. αντέχω, διατηρούμαι
8. διαρκώ
9. αναμένω, περιμένω
10. συγκρατούμαι, στηρίζομαι («δεν βαστώ στα πόδια μου», «βαστάξου να μην πέσεις»)
11. είμαι εγκρατής, αυτοσυγκρατούμαι («δεν βαστάει, δεν βαστήχτηκε στον πειρασμό»)
12. έχω ηθική αντοχή, αντέχω ψυχικό («βαστάει η καρδιά μου», «αν σου βαστά»)
νεοελλ.
1. έχω («μαύρα μάτια που βαστάς και τα μαλλιά που έχεις»)
2. κατέχω παράνομα, σφετερίζομαι («μου βαστάει τα δανεικά»)
3. δεν ανακοινώνω, κρατάω μυστικό («βάστα το μυστικό», «δεν βαστάει τίποτα»)
4. επιφυλλάσσω («βαστάω πισινή» — παίρνω προφυλάξεις)
5. συγκρατώ, εμποδίζω («βαστάω τα δάκρυα», «... την αναπνοή μου»)
6. φυλάω («βάστα να 'χεις» μην είσαι σπάταλος)
7. συγκρατώ, δεν αποβάλλω, δεν ρίχνω από πάνω μου (α. «η ελιά δε βάσταξε τις ελιές» β. «θα βαστήξει το παιδί» — δεν θα κάνει έκτρωση)
8. συντελώ στη διατήρηση, συντηρώ («δεν βαστάει ζέστη»)
9. κατάγομαι («βαστάει η γενιά μου, «...η σκούφια μου»)
10. διατηρούμαι ακμαίος («μ' όλα τα γεράματα, καλά βαστιέται»)
11. είμαι εύπορος («καλά βαστιέται»)
12. φρ. «βαστώ τα βιβλία» σημειώνω τα έσοδα και τα έξοδα σε λογιστικό βιβλίο
13. φρ. «βαστάω κακία» — μνησικακώ
μσν.
φρ. «βαστάζω ἄρματα» — επαναστατώ, εξεγείρομαι
αρχ.
1. υψώνω, σηκώνω
2. εξυψώνω, επαινώ
3. φρ. «βαστάζω ἐν φρενί» ή «ἐν γνώμῃ» — έχω κάτι στον νου μου.
[ΕΤΥΜΟΛ. Αβέβαιης ετυμολ. Η προσέγγιση του βαστάζω με λατ. gero «φέρω» -gesto (θαμιστικό του gero), αρχ. ιρλ. ticsath «σηκώνει», αρχ. νορβ. kasta «ρίχνω» δεν έχει ισχυρή βάση, ενώ η σύνδεση του με το βαίνω δεν δικαιολογείται σημασιολογικά. Επίσης, ο συσχετισμός του ελλ. βαστάζω με λατ. bastum «μπαστούνι», basterna «είδος φορείου» ανάγει και τις δύο ομάδες σε όρο αιγαιακό, αν και είναι πιθανόν οι λατινικοί τύποι, ως μεταγενέστεροι, να είναι δάνεια από την Ελληνική. Τέλος, υποστηρίζεται ότι το στοιχείο - (τ)άζω του βαστάζω είναι επιθηματικό, ενώ, κατ' άλλη άποψη, το -στάζω αποτελεί παρεκτεταμένη μορφή του -στω, το οποίο πιθ. ισοδυναμεί με το λιθ. -stu και το αρχ. σλαβ. stο. Ο τ. βαστώ σχηματίστηκε από το βαστάζω (πρβλ. αρπώ-αρπάζω, κοιτώ-κοιτάζω, σκολώ-σκολάζω), το δε βασταίνω < βαστώ, με επίδραση του ρ. σε -αίνω (πρβλ. ανοσταίνω-ανοστώ, αρρωσταίνω-αρρωστώ). Το ρ. βαστάζω απαντά στην Οδύσσεια, στην τραγωδία και στη μεταγενέστερη και νεώτερη Ελληνική, ενώ δεν μαρτυρείται στην αττική πεζογραφία. Ο όρος βαστάζω αρχικά δηλώνει «σταθμίζω» (δοξάρι, πέτρα), απ' όπου προέκυψε η σημασία του «ανυψώνω» και αργότερα «φέρω, αποκομίζω», σπανίως δε «παράγω». Τέλος, το βαστάζω χρησιμοποιείται μεταφορικά, στον Αισχύλο μεν και τον Αριστοφάνη με την έννοια «σταθμίζω στο μυαλό μου», στον Πίνδαρο δε «εξυψώνω, εγκωμιάζω».
ΠΑΡ. βάσταγας (-αξ), βασταγή, βάσταγμα
νεοελλ.
βασταγμός, βασταγός, βαστάδι, βαστάζος.
ΣΥΝΘ. αναβαστάζω, υποβαστάζω
αρχ.
εμβαστάζω, επιβαστάζω, προβαστάζω, συμβαστάζω
αρχ.-μσν.
διαβαστάζω
μσν.
αντιβαστάζω].
Greek Monotonic
βαστάζω: μέλ. -άσω, αόρ. αʹ ἐβάστασα και μεταγεν. τύπος ἐβάσταξα,
I. 1. σηκώνω ψηλά, ανυψώνω, εγείρω, σε Ομήρ. Οδ., Σοφ., Ευρ.· φέρω, κουβαλώ, σε Αισχύλ., Σοφ.
2. κρατώ στα χέρια, στον ίδ.
3. βαστάζειν ἐν γνώμῃ, έχω κατά νου, θεωρώ, σκέφτομαι, σταθμίζω, υπολογίζω, σε Αισχύλ.
II. απάγω, παίρνω και φεύγω, σε Καινή Διαθήκη
III. σε Αττ. επίσης = ψηλαφάω, ακουμπώ, αγγίζω, εξετάζω δια της αφής, σε Αισχύλ. (αμφίβ. προέλ.).
Russian (Dvoretsky)
βαστάζω:
1) поднимать (λᾶαν ἀμφοτέρῃσι Hom.; φόρμιγγα Pind.; τινὰ πεπτῶτα Soph.; μέσα δοῦρα Theocr.);
2) превозносить, прославлять (τινά и τι Pind.);
3) носить, нести (φόρτον νώτοισι Batr.; τινὰ χεροῖν Soph. и ἐν χεροῖν Eur.);
4) переносить, терпеть (οὐκέτι β. τι Anth.);
5) прикасаться, тж. брать, держать (χερσί Soph.): χέρα τινὸς βαστάσαι χερί Aesch. пожать чью-л. руку; pass. быть усердно читаемым: βαστάζονται οἱ ἀναγνωστικοί Arst. (поэты), которых читать приятно, не выпускаются из рук;
6) уносить, похищать (τῇ βίᾳ τι Polyb.);
7) перен. взвешивать, обсуждать, обдумывать (ἐν γνώμᾳ Aesch. или φρενί τι Arph.; πᾶν πρᾶγμα Polyb.).
Frisk Etymological English
Grammatical information: v.
Meaning: lift up, raise (Od.).
Other forms: Aor. βαστάσαι, late βαστάξαι
Derivatives: βάσταγμα load (E.), βασταγή transport (Lyd.). - Here also βάστραχαις τοὺς τραχήλους. Βοιωτοί H. (EM), from βάστακας (from *βάσταξ, cf. *μάσταξ and Bechtel Dial. 1, 303) contaminated with τράχηλος ; further βαστραχηλίζει τραχηλίζει H. and βαστραχαλίσαι τραχηλιάσαι; from carrying on one's back. βαστέρνιον from Lat. basterna.
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: Connection with βαίνω (s. Schwyzer Mélanges Pedersen 70) is not convincing. Unknown.
Middle Liddell
[deriv. uncertain].]
I. to lift, lift up, raise, Od., Soph., Eur.: to bear, carry, support, Aesch., Soph.
2. to hold in one's hands, Soph.
3. βαστάζειν ἐν γνώμηι to bear in mind, consider, weigh, make proof of, Aesch.
II. to carry off, take away, NTest.
III. attic also = ψηλαφάω, to touch, Aesch.
Dutch (Woordenboekgrieks.nl)
βαστάζω
1. optillen:; λᾶαν β. een steen optillen Od. 11.594; ὥς με βαστάσῃ πεπτῶτα opdat hij mij optilt als ik gevallen ben Soph. Ai. 827; overdr. verheerlijken. Pind.
2. dragen:; νῦν... οὐδὲν ὄντα βαστάζω χεροῖν nu draag ik iemand die niets meer is (d.w.z. de as van een overledene) in mijn handen Soph. El. 1129; overdr., pass.. βαστάζονται δὲ οἱ ἀναγνωστικοί auteurs die gelezen worden worden zijn in ieders handen (d.w.z. zijn populair) Aristot. Rh. 1413b12.
3. aanraken :. χέρα ἄνακτος... τῇδε βαστάσαι χερί de hand van mijn meester met deze hand aan te raken Aeschl. Ag. 35; σῶμα βαστάσαι δότε sta toe dat ik jullie omhels Soph. OC 1105.
4. post-klass. wegnemen :. εἰ σὺ ἐβάστασας αὐτόν als u hem hebt weggehaald NT Io. 20.15.