τρώγω

English (LSJ)

Od.6.90, etc.: fut.

   A τρώξομαι Ar.Ach.806, X.Smp.4.8: aor. 1 ἔτρωξα (κατ-) Batr.182, Hp.Nat.Mul.8, Timo66.6: aor. 2 ἔτρᾰγον, 3sg. subj. τράγῃ Pherecr.67.5 (elsewh. only in compos. with ἐν- (q. v.), κατα-, παρα-):—Pass., pf. τέτρωγμαι (δια-) Ar.V.371, (παρεν-) Eub.15.8:—gnaw, nibble, munch, esp. of herbivorous animals, as mules, τ. ἄγρωστιν Od.6.90; of swine, ἐρεβίνθους τ. Ar. Ach.801, cf. 806; of cattle, τὸν θαλλόν, κόμαρον τ., Theoc.4.45, 9.11; rarely of dogs, Εὐριπίδην ἔτρωγον Sotad.15.15; of human beings in disease, λίθους τε καὶ γῆν τρώγουσι Hp.Prorrh.2.31.    II of men, eat vegetables or fruit, τοὺς γενομένους [κυάμους] οὔτε τρώγουσι οὔτε ἕψοντες πατέονται Hdt.2.37; τὸ κάτω [τῆς βύβλου] ib.92; τὸν καρπὸν τοῦ λωτοῦ Id.4.177; τ. βότρυς Ar.Eq.1077; βολβοὺς τρώγων, τυροὺς κάπτων Anaxil.18.3 (anap.); of dessert, eat fruits, as figs, almonds, etc., Hdt.1.71, Ar.Pax1324, Pherecr.159 (v. τρωγάλια) ; ἴτρια, μελίπηκτα, Sol.38.1, Antiph.140.4; of small fish as hors-d'oeuvres, κἀν ποίᾳ πόλει τοσοῦτος < ὢν > τὸ μέγεθος ἰχθῦς τρώγεται; Eup.23 D.: abs., πίνειν καὶ τ. drink and eat dessert, D.19.197: Com. metaph., γνώμας τ. Πανδελετείους Ar.Nu.924 (anap.):—Pass., τρώγεται ἁπαλὰ ταῦτα καὶ αὖα Hdt.2.92.    III later, simply eat, serving as pres. to ἔφαγον instead of ἐσθίω, ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα Ev.Jo.6.54 (cf. aor. φάγητε . . πίητε ib.53); τρώγοντες καὶ πίνοντες Ev.Matt.24.38; never in LXX (ὁ ἐσθίων ἄρτους μου LXX Ps.40(41).10 becomes ὁ τρώγων μου τὸν ἄρτον when cited in Ev.Jo.13.18); δύο τρώγομεν ἀδελφοί is dub. l. in Plb.31.23.9; ἔδωκεν εὔζωμον νήστῃ τρώγειν SIG1171.9 (Crete, perh. i B. C.); ἡ νὺξ τὴν ἡμέραν τ. (of a black man eating white bread) Diog.Cyn. ap. Sammelb.5730 (iv/v A. D.); ψυχρὰ τρώγοντα κατακαίεσθαι PMag.Lond.121.177; ἔμοιγε, ὅσσα παρ' ἀνθρώποις, τρώγειν ἔθος Batr.34; this usage is mentioned by AB114, censured by Phot.

Greek (Liddell-Scott)

τρώγω: μέλλ. τρώξομαι Ἀριστοφ. Ἀχ. 806, Ξεν· ἀόρ. α΄ ἔτρωξα (κατ-) Βατραχομυομ. 182, Ἱππ. 565. 46, Τίμων ἐν Ἀποσπ. 7· ἀόρ. β΄ ἔτρᾰγον, γ΄ ἑνικ. ὑποτ. τράγῃ Φερεκράτης ἐν «Κοριαννοῖ» 1. 5 (ἀλλαχοῦ μόνον ἐν συνθέσει μετὰ τῶν προθ. κατα-, παρα-, ἐν-)· - Παθ., πρκμ. τέτρωγμαι (δια-) Ἀριστοφ. Σφ. 371· (παρεντέτρωκται) Εὔβουλος ἐν «Αὔγῃ» 1, 8. Ἐπὶ φυτοφάγων ζῴων, ὡς π.χ. ἡμιόνων, ἡμιόνους... σεῦαν ποταμὸν παρὰ δινήεντα τρώγειν ἄγρωστιν μιλιηδέα Ὀδ. Ζ. 90· ἐπὶ χοίρων, ἐρεβίνθους τρ. Ἀριστοφ. Ἀχ. 801, πρβλ. 8. 6· ἐπὶ μόσχου, βάλλε κάτωθε τὰ μοσχία· τῆς γὰς ἐλαίας τὸν θαλλὸν τρώγοντι Θεόκριτ. 4. 45· ἐπὶ δαμαλῶν, κόμαρον τρωγοίσας ὁ αὐτ. 9. 11· σπανίως ἐπὶ κυνῶν, Σωτάδ. παρὰ Στοβ. 528. 20. ΙΙ. ἐπὶ ἀνθρώπων, τρώγω ὄσπρια, καρποὺς καὶ τὰ τοιαῦτα ὠμά, τοὺς γενομένους κυάμους οὔτε τρώγουσι οὔτε ἕψοντες πατέονται Ἡρόδ. 2. 37· τὸ κάτω τῆς βύβλου ὁ αὐτ. 2. 92· τὸν καρπὸν τοῦ λωτοῦ ὁ αὐτ. 4. 177· τρ. βότρυς Ἀριστοφ. Ἱππ. 1077· βολβοὺς τρώγων, τυροὺς κάπτων Ἀναξίλας ἐν «Λυροποιῷ» 1, 3· ἐπὶ ἐπιδορπίου, τρώγω καρπούς, οἷον σῦκα, ἀμύγδαλα, κλπ., Ἡρόδ. 1. 71, Ἀριστοφ. Εἰρ. 1324, Φερεκράτης ἐν Ἀδήλοις 2, πρβλ. Βατραχομυομ. 34 (ἴδε τρωγάλια)· ἴτρια, μελίπηκτα Σόλων 37, 1· μελίπηκτα... τρώγοιμι Ἀντιφάνης ἐν «Λεπτινίσκῳ» 1· ἀπολ., τρ. καὶ πίνειν, τρώγω τρωγάλια καὶ πίνω οἶνον, Δημ. 402. 21· - κατὰ κωμ. μεταφ., γνώμας τρ. Πανδελετείους Ἀριστοφ. Νεφ. 924· - Παθ., τρώγεται ἁπαλὰ ταῦτα καὶ αὖα Ἡρόδ. 2. 92. - Κατὰ τὸν Ἀντιαττικιστὴν ἐν Α. Β. 114. 15: «τρώγειν οὔ φασι δεῖν λέγειν τὸ ἐσθίειν, ἀλλὰ τὸ τραγήματα ἐσθίειν».

French (Bailly abrégé)

f. τρώξομαι, et, dans les composés, ao. ἔτρωξα, ao.2 ἔτραγον;
Pass. pf. τέτρωγμαι;
1 en parl. d’animaux manger, ronger, brouter;
2 en parl. de pers. manger des aliments crus, particul. croquer des noix, des amandes, etc.
Étymologie: R. Τραγ, manger.

English (Autenrieth)

gnaw, crop, browse upon, Od. 6.90†.

English (Strong)

probably strengthened from a collateral form of the base of τραῦμα and τρίβος through the idea of corrosion or wear; or perhaps rather of a base of τρυγών and τρίζω through the idea of a craunching sound; to gnaw or chew, i.e. (generally) to eat: eat.

English (Thayer)

to gnaw, crunch, chew raw vegetables or fruits (as nuts, almonds, etc.): ἄγρωστιν, of mules, Homer, Odyssey 6,90, and often in other writers of animals feeding; also of men from Herodotus down (as σῦκα, Herodotus 1,71; βότρυς, Aristophanes eqq. 1077; blackberries, the Epistle of Barnabas 7,8 [ET] (where see Harnack, Cunningham, Müller); κρόμυον, μετά δεῖπνον, Xenophon, conv. 4,8); universally, to eat: absolutely, (δύο τρώγομεν ἀδελφοί, we mess together, Polybius 32,9, 9) joined with πίνειν, Demosthenes, p. 402,21; Plutarch, symp. 1,1, 2; Ev. Nicod. c. 15, p. 640, Thilo edition (p. 251 Tdf. edition)); τόν ἄρτον, ἄρτος 2and ἐσθίω b.); figuratively, τήν σάρκα, the 'flesh' of Christ (see σάρξ, 1), John 6:54,56f.

Greek Monolingual

ΝΜΑ, και τρώω Ν, και δωρ. τ. τράγω Α
μασώ και καταπίνω στερεά ή ημιστερεά τροφή, εσθίω (α. «ζεστό ψωμί δεν έφαγα / γλυκό κρασί δεν ήπια», δημ. τραγούδι
β. «ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα», ΚΔ)
νεοελλ.
1. (κατ' επέκτ.) παίρνω οποιαδήποτε τροφή, γευματίζω (α. «κάθησε να φάμε μαζί το μεσημέρι» β. «φάγαμε σούπα και ψητό»)
2. μού αρέσει ένα φαγητό («δεν τρώω το τυρί»)
3. καταργώ νηστεία, αρταίνομαι («έφαγε τη Μεγάλη Παρασκευή»)
4. συνεκδ. δαγκώνω («μ΄ έφαγαν τα κουνούπια»)
5. προκαλώ φθορά, καταστρέφω (α. «έφαγε ο σκόρος τα μάλλινα» β. «φοράει φαγωμένα παπούτσια»)
6. καταναλώνω πολύ, σπαταλώ (α. «το αυτοκίνητό του τρώει πολλή βενζίνη» β. «έφαγε όλη την περιουσία του στις γυναίκες»)
7. καταχρώμαι («έφαγε τα λεφτά της επιχείρησης»)
8. γίνομαι αντικείμενο σοβαρότατης επίπληξης ή τιμωρούμαι αυστηρά (α. «έφαγε μια κατσάδα» β. «έφαγε δέκα χρόνια φυλακή»)
9. φονεύω, σκοτώνω (α. «πίσω και σ' έφαγα» β. «έφαγε κόσμο και κοσμάκη αυτός στην Κατοχή»)
10. νικώ, καταβάλλω κάποιον («τον τρώει στο τρέξιμο»)
11. παρακαλώ ή παρακινώ φορτικά και ενοχλητικά (α. «μέ έφαγε να πάμε στον κινηματογράφο» β. «μού 'φαγε τ' αφτιά»)
12. περνώ μια περίοδο της ζωής μου («έφαγε τα νιάτα του στην φυλακή»)
13. βασανίζω πολύ («μέ έφαγε με τη γκρίνια του»)
14. λειώνω από λύπη, αρρώστια, στενοχώρια (α. «τον τρώει η ζήλεια του» β. «τον έφαγε ο καημός του παιδιού του»)
15. υφίσταμαι κακό (α. «έφαγα όλη τη βροχή» β. «έφαγα κατσάδα» γ. «έφαγα ξύλο»)
16. (μέσ. και παθ.) τρώγομαι
α) είμαι κατάλληλος για τροφή, είμαι εδώδιμος («τα σταφύλια δεν τρώγονται, είναι άγουρα»)
β) επιδιώκω κάτι με επιμονή (α. «φαγώθηκε να παντρευτεί και μετά από έναν χρόνο χώρισε» β. «έναν χρόνο τώρα τρώγεται να του πάρω αυτοκίνητο»)
γ) διαπληκτίζομαι, φιλονικώ (α. «τρώγεται με τους συναδέλφους του» β. «τρώγονται σαν τα σκυλιά» — μαλώνουν διαρκώς)
δ) είμαι υποφερτός ή είμαι συμπαθής (α. «δεν είναι όμορφη, μα τρώγεται» β. «εσύ με τίποτε δεν τρώγεσαι πια» — είσαι εντελώς ανυπόφορος)
17. (ως τριτοπρόσ.) μέ τρώει
έχω κνησμό, έχω φαγούρα («μέ τρώει το γόνατο»)
18. φρ. α) «τρώω τον άμπακο [ή τον κόρακα ή τον περίδρομο]» — καταναλώνω υπερβολικές ποσότητες φαγητού
β) «τρώω σαν λύκος» — τρώω με λαιμαργία
γ) «να τρώει η μάννα και του παιδιού να μη δίνει» — λέγεται για πολύ νόστιμο φαγητό
δ) «τρώει άχυρα [ή πίτουρα ή λάχανα ή κουτόχορτο]» — είναι βλάκας, ηλίθιος
ε) «το τρώω και μέ τρώει» — δεν αισθάνομαι τη νοστιμιά του φαγητού λόγω ανησυχίας ή θλίψης
στ) «τρώει το ψωμί χαράμι» — είναι άχρηστος άνθρωπος
ζ) «έφαγε το ψωμί [ή τα ψωμιά] του»
i) (για πρόσ.) είναι πολύ γέρος, πλησιάζει το τέλος του
ii) (για πράγμ.) έχει φθαρεί ανεπανόρθωτα, έχει αχρηστευθεί
η) «έφαγε το χάπι» — έπεσε στην παγίδα
θ) «τρώει τα νύχια [ή τα μανίκια] του» — επιθυμεί έντονα, αδημονεί
ι) «έφαγε τα λυσσακά του» — προσπάθησε με κάθε τρόπο, κατέβαλε κάθε προσπάθεια
ια) «έφαγα τον κόσμο» — έψαξα παντού
ιβ) «έφαγα τα σκώτια μου» — έκανα κάθε προσπάθεια
ιγ) «τρώει τα σίδερα» — είναι ασυγκράτητος, χαλάει τον κόσμο
ιδ) «τρώει τα λόγια του» — δυσκολεύεται στην προφορά τών λέξεων
ιε) «διαβάζοντας τρώει τα μισά» — παραλείπει κατά την ανάγνωση
ιστ) «τρώνε τα σάλια τους» — είναι στενά συνδεδεμένοι
ιζ) «μήτε ωμός τρώγεται, μήτε ψητός»
i) είναι ανυπόφορος
ii) είναι ασυμβίβαστος
ιη) «μαύρο φίδι που σ' έφαγε» — αλίμονό σου τί έχεις να πάθεις
ιθ) «τρώω το ψωμί του» — μέ συντηρεί
κ) «έφαγα το ψωμί του» — του πήρα τη θέση
κα) «τρώω τα τζιέρια κάποιου» — τον ταλαιπωρώ ή τον βασανίζω πολύ
κβ) «μ' έφαγαν τα σημάδια» — κατέληξα σε σωστό συμπέρασμα από μερικές ενδείξεις που είχα ότι θα μάς βρει ένα κακό, μια συμφορά
κγ) «είμαι φαγωμένος» — έχω φάει
κδ) «έφαγε το ξύλο της χρονιάς του [ή όσες τρώει το νταούλι ή όσες τρώει το χταπόδι]» και «έφαγε παρά μίαν τεσσαράκοντα» — τον έδειραν ανελέητα
κε) «θα τίς φας» — απειλή σε κάποιον ότι θα ξυλοκοπηθεί
κστ) «έφαγε τη χυλόπιτα» ή «έφαγε την παπάρα»
i) απέτυχε σε μια ερωτική προσπάθεια
ii) τον έδιωξαν ως ανεπιθύμητο
κζ) «έφαγε το κεφάλι του»
i) ζημιώθηκε από σφάλμα που διέπραξε ο ίδιος
ii) έχασε τη ζωή του
κη) «τον έφαγε με τα λιμά» — τον κατέβαλε μολονότι ήταν πιο αδύνατος, ή τον παραπλάνησε, τον παρέπεισε
κθ) «τρώγεται με τα ρούχα του» — είναι πολύ γκρινιάρης με τον εαυτό του και με όλους
λ) «τρώγονται σαν τα καβούρια μέσα στο σακούλι» — καταφέρονται ο ένας εναντίον του άλλου
λα) «τον τρώει η μύτη του [ή η ράχη του ή η παλάμη] του» — προκαλεί ο ίδιος την τιμωρία του
λβ) «τον τρώει η γλώσσα του» — είναι έτοιμος ν' αποκαλύψει μυστικό
19. παροιμ. α) «οι γονιοί τρων τα δαμάσκηνα και τα παιδιά μουδιάζουν» — δηλώνει ότι τα σφάλματα τών γονέων έχουν αντίκτυπο στα παιδιά τους
β) «όποιος έχει γρόθο τρώει καρύδια» και «απόχει μαχαίρι τρώει πεπόνι» — δηλώνει ότι η δύναμη εξασφαλίζει την επιτυχία
γ) «τρώει ο χοίρος [ή η αλεπού] τα ξυράφια, μα στο βγάλσιμο τά βρίσκει» — δηλώνει ότι εκείνοι που ζουν με δάνεια, τά πληρώνουν αργότερα με τόκους
δ) «εφάγαμε το βόδι και απόμεινε η ουρά του» — λέγεται στις περιπτώσεις που έχει επιτελεστεί το μεγαλύτερο μέρος ενός έργου, μιας προσπάθειας, και μένει λίγο ωσότου ολοκληρωθεί, μέρος που ίσως είναι το ευκολότερο, αλλά μπορεί να είναι και δύσκολο
ε) «το ώριμο σύκο ο χοίρος το τρώει» — λέγεται για τις περιπτώσεις που τις ωραίες και άξιες γυναίκες τις παντρεύονται ανάξιοι πλούσιοι
στ) «φάτε μάτια ψάρια κι η κοιλιά περίδρομο» — λέγεται για κάτι που επιθυμεί κανείς πάρα πολύ αλλά δεν μπορεί να το γευθεί ή και να το απολαύσει
ζ) «το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό» — δηλώνει την ισχύ του νόμου της ζούγκλας, όπου σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις επικρατεί ο ισχυρότερος
η) «έπεσαν τ' άστρα τ' ουρανού και τά 'φαγαν οι χοίροι» — λέγεται για ανώτερους ανθρώπους που ξέπεσαν και διασύρονται από κατώτερούς τους
θ) «ας τρώει η γριά κι ας μουρμουρίζει ο γέρος» — λέγεται για πολύ εγωιστές ανθρώπους
ι) «αν δεν φας δράκο, δράκος δεν γίνεσαι» ή «αν δεν φας στοιχειό, στοιχειό δεν γίνεσαι» — δηλώνει ότι μόνον αν νικήσει κανείς έναν ισχυρό αντίπαλο γίνεται και ο ίδιος ισχυρός
ια) «όταν τα σκυλιά τρώγονται, ο λύκος τρώει τα πρόβατα» — δηλώνει ότι όταν φιλονικούν οι κυβερνώντες, καταστρέφονται οι κυβερνώμενοι
ιβ) «όταν το πρόβατο ξεκόβεται απ' το κοπάδι, το τρώει ο λύκος» — δηλώνει ότι όταν κάποιος αποχωρεί από ένα οργανωμένο σύνολο είναι καταδικασμένος να χρεωκοπήσει
αρχ.
1. (για φυτοφάγα κατοικίδια ζώα και σπάν. για σκυλιά) ροκανίζω κάτι με τα δόντια μου και το μασώ για να το καταπιώ
2. (για πρόσ.) μασώ και καταπίνω ωμά χόρτα, όσπρια και ξηρούς καρπούς, τραγανίζω.
[ΕΤΥΜΟΛ. Το ρ. τρώ-γ-ω (< tŗ-γ- < treә₃-γ-) ανάγεται στην ΙΕ ρίζα ter- «τρίβω, τρίβω με κυκλικές κινήσεις» (πρβλ. τείρω) και εμφανίζει μακρό το φωνηεντικό -ŗ- και ουρανικό ένθημα -γ-. Παρλλ. απαντούν και τ. σχηματισμένοι από θ. τρăγ- < τřγ- (πρβλ. απρμφ. αορ. τραγ-εῖν, τραγ-ανός) της συνεσταλμένης βαθμίδας της μακρόφωνης ρίζας του ενεστ. (για την εναλλαγή αυτή, πρβλ. γλῶσσα < γλώχ-ια: γλăσσᾶς< γλăχ-ια].