παύω

English (LSJ)

Il.19.67, etc.: Ion. impf.
A παύεσκον Od.22.315, S.Ant.963 (lyr.): fut. παύσω Il.1.207, etc.; Ep. inf. παυσέμεν (κατα-) 7.36: aor. ἔπαυσα 15.15, etc., Ep. παῦσα 17.602: pf. πέπαυκα D. 20.70, Antisth. Od. 10:—Med. and Pass., Ion. impf. παυέσκετο Il.24.17: fut. παύσομαι Od. 2.198, Hdt.1.56, S.OC1040, Ph.1424, E.Med.93, etc.; πεπαύσομαι only S.Ant.91, Tr.587 (though held to be the true Att. form by Moer.p.293 P.); παυσθήσομαι (v.l. παυθ-) Th.1.81; later παήσομαι (ἀνα-) Apoc.14.13: aor. ἐπαυσάμην Il. 14.260; ἐπαύθην, Ep. παύθην, Hes. Th.533, Th.5.91 (v.l. παυσθῇ), etc.; ἐπαύσθην Hdt.5.94, etc.; later ἐπάην Choerob. in Theod. 2.141 H.: pf. πέπαυμαι Il.18.125, A.Pr.615, Hdt.1.84, Ar.Pax 29, etc. (πεπάσθαι is f.l. in Vett. Val.359.31):
I causal, make to end,
1 c. acc. only, bring to an end, check, sometimes of persons, ἵνα παύσομεν ἄγριον ἄνδρα Il.21.314, cf. S.Ant.963 (lyr.), Ar.Eq. 330; stop or silence by death, Od. 20.274, S.OT397:—Pass. and Med., take one's rest, ἐνὶ κλισίῃ Il.24.17, cf. Hdt.9.52, etc.; cease, have done, Il.8.295, Od.4.103, etc.; of one singing or speaking, 17.359, Hdt.7.8.δ: generally, Med. denotes willing, Pass. forced, cessation.
b mostly of things, make an end of, stop, abate, χόλον, μένος, νεῖκος πολέμοιο, ῥόον, ὀδύνας, etc., Il.19.67, 1.282, Od.24.543, 5.451, Il.16.528, etc.; μέριμναν Pi.I.8(7).13 (s. v.l.); λύπας ᾠδαῖς π. E.Med.197 (anap.), etc.; π. τόξον let the bow rest, Od.21.279; π. τοὺς γάμους S.Ant.575; πόντου σάλον E.El.1242; π. τὸν νόμον annul it, Id.Or.571; π. τὸν λόγον close it, X.Cyr.8.6.7; τυραννίδα καταλύσαντα πεπαυκέναι D.20.70; π. τείχη raze them, D.C.69.9:—Pass., Th.5.91, etc.
2 c. acc. pers. et gen. rei, hinder, keep back, or give one rest, from a thing, π. Ἕκτορα μάχης, πόνοιο Ἀχιλῆα, Θάμυριν ἀοιδῆς, Πηνελόπειαν κλαυθμοῖο, Il.15.15, 21.137, 2.595, Od.4.801; π. τινὰ ἀλκῆς, ἄλης, καμάτοιο, ὀδυνάων, Il. 15.250, Od. 15.342, 5.492, Il.4.191; so π. χεῖρας πολέμοιο 21.294; ὀρχηθμοῖο πόδας Od. 23.298; π. τινὰ τῆς βοῆς S.El.798; τῆς ὕβρεως Ar.Av.1259; τῆς λυγγός Pl.Smp. 185d; τῆς ἁμαρτίας καὶ ἀμα θίας Id.Lg.784c; τῶν ἐπιθυμιῶν X.Mem.1.2.5; [τῆς νόσου] IG42(1).121.71 (Epid., iv B. C.); π. τινὰ τῆς βασιληΐης depose one from being king, Hdt.1.123; τινὰ τῆς ἀρχῆς, τῆς στρατηγίας, X.Cyr.8.6.3, HG6.2.13; τῆς ἔξω ξυμμαχίας τινάς Th.3.65; also π. τινὰ ἐκ κακῶν S.El.987; τινὰ ἀπὸ παιδαγωγῶν X.Lac.3.1; with acc. unexpressed, αἴ κέ ποθι Ζεὺς… παύσῃ ὀϊζύος Od.4.35; φάρμαχ' ἅ κεν παύσῃσι… ὀδυνάων Il.4.191:—Pass. and Med., rest or cease from a thing, πολέμοιο, μάχης, ἔργων, πόνου, γόοιο, κλαυθμοῦ, ὀδυνάων, κλαγγῆς, etc., 21.432,467, Od.4.683, 24.384, 9.540, 17.7, 4.812, Il.2.100, etc.; τῆς μάχης, τοῦ δρόμου, Hdt.1.74, 4.124; γόων E.Med. 1211; τῆς ὀργῆς Lys.19.6; φιλανθρώπου τρόπου A.Pr.11; παύεσθαι ἀρχῆς to be deposed from, or reach the term of, office, Hdt.1.56, cf. 6.66, IG12.114.46; ἐκ μεγάλων ἀχέων παυσαίμεθ' ἄν Ar.Ra.1531 (lyr.); ἐκ τρόχων πεπαυμένοι E.Med.46, cf. El.1108.
3 c. pres. part., stop a person from... π. τινὰ ἀριστεύοντα stop him from doing bravely, Il. 11.506; τὸν ἄνδρα παῦσον ταῦτα ποιεῦντα Hdt.5.23; γελῶντας ἐχθροὺς π. S.El.1295; παύσω δέ σ' ὄντ' ἄπαιδα E.Med.717:—Pass. and Med., leave off doing... ὅθ' ὕπνος ἕλοι, παύσαιτό τε νηπιαχεύων when he stopped playing, Il.22.502, cf. A.Pr.615, Ag.1047, Hdt.1.133, etc.; of things, ἄνεμος μὲν ἐπαύσατο… θύων Od.12.400: the part. is freq. to be supplied, αἷμα, φλόξ, ἄνεμος ἐπαύσατο, the blood stopped [flowing], the fire [burning], the wind [blowing], Il.11.267, 23.228, Od.12.168, etc.; so Ῥοδώπιος πέρι πέπαυμαι (sc. λέγων) Hdt.2.135, cf. 7.10.
4 less freq. c. inf., stop a person from... ἔμ' ἔπαυσας ἐπὶ Τρώεσσι μάχεσθαι Il.11.442; ῥαψῳδοὺς ἔπαυσε ἀγωνίζεσθαι Hdt.5.67, cf. 7.54: sometimes with μή inserted, θνητούς γ' ἔπαυσα μὴ προδέρκεσθαι μόρον A.Pr.250; παύσας ὑμᾶς μὴ λίαν ἐξαπατᾶσθαι Ar. Ach.634; also π. τὸ μὴ προσελθεῖν… τὴν ὁλκάδα Th.7.53; π. τοῦ… εἶναι Pl.R. 416c.
b Med. c. inf., Batr.193, AP6.21.8, and later Prose, as Plu.2.216d.
5 Med., yield, give, of timber, opp. ἵστασθαι, Thphr. HP 5.6.3.
II intr. in imper. παῦε, cease, leave off (παύου is rare, S.Ichn.359, Ephipp.5.20, Luc.Im.2), παῦε μάχης Hes.Sc.449 codd., cf.h.Cer.351; παῦε γόοιο Epigr.Gr.320.5 (Thyatira): mostly abs., παῦε stop! have done! be quiet! παῦε, μὴ λέξῃς πέρα S.Ph.1275, cf. Ar.V.1208, Ra.122, 269, Pl.Phdr.228e; παῦε, παῦε, μὴ βόα Ar.Av.1504, cf. V.1194; also παῦε, παῦε τοῦ λόγου Id.Ra.580; παῦε, παῦ' ὀρχούμενος Id.Pax326; παῦ' ἐς κόρακας Id.Ach.864, where the other Verbs are pl.; παῦ, apoc. for παῦε, παῦ, μηδὲν ὄμνυ' Men.Sam.96, cf. Ael.Dion.Fr.275, etc.: also imper. Med., παῦσαι λέγουσα E.Hipp.706; παῦσαι φαρμακοπωλῶν Ar.Fr.28; π. μελῳδοῦσ' Com.Adesp.601; π. δυσωνῶν Pl.Com.224, cf. Theopomp.Com.62, Philetaer.6, Philem.213.1; παύσασθε νοῦν ἔχοντες (leg. λέγοντες) Men.482.1.

German (Pape)

[Seite 538] fut. παύσω, fut. med. παύσομαι, wofür aber die besseren Attiker πεπαύσομαι vorgezogen haben sollen, vgl. Piers. Moer. p. 293; perf. pass. πέπαυμαι (πέπαυσμαι v.l. bei Her. 1, 84 Plat. Prot. 328 d); aor. med. ἐπαυσάμην, aor. pass. ἐπαύθην, Hes. Th. 533 Her. 1, 130; attisch ἐπαύσθην, wie auch Her. 6, 66 ohne alle Variante steht; παυθήσεται ὁ πόλεμος, Thuc. 1, 81; nach Choerobosc. in B. A. p. 1324 auch ἐπάην, was auf eine Form παF führt; – 1) act., machen, daß Einer aufhört, abläßt, besänftigen, beendigen; von Personen, ἄγριον ἄνδρα, Il. 21, 314, ἀριστεύοντα, 11, 506; zur Ruhe bringen, d. i. tödten, Od. 20, 274; vgl. Soph. O. R. 397; παύεσκε μὲν γὰρ ἐνθέους γυναῖκας εὔϊόν τε πῦρ, Ant. 963; Ar. Equ. 330. 877; – von Sachen, χόλον, μένος, νεῖκος, πόλεμον, ῥόον, ὀδύνας u. dgl., Hom. oft, z. B. Il. 1, 283. 16, 528. 19, 67; τόξον, den Bogen ruhen lassen, Od. 21, 279; ἔπαυσέ μοι μέριμναν, Pind. I. 7, 13, wie τὰ μὲν παύσατε ib. 35; vgl. Soph. El. 795; Ἅιδης ὁ παύσων τούσδε τοὺς γάμ ους ἔφυ, Ant. 575; δράσας δ' ἐγὼ δεινὰ τόνδ' ἔπαυσα τὸν νόμον, Eur. Or. 571; λύπας ᾠδαῖς, Med. 197; Ar. Plut. 136; u. einzeln in Prosa, τότε μὲν ἔπαυσε τὸν λόγον, Xen. Cyr. 8, 6, 7; τυραννίδα, Dem. 20, 70; auch τὰ τείχη, zerstören, D. C. 69, 9. – Häufig tritt noch ein inf. dazu, die Handlungen od. Zustände ausdrückend, denen ein Ende gemacht wird, ἔμ' ἔπαυσας ἐπὶ Τρώεσσι μάχεσθαι, du hast gemacht, daß ich aufhörte mit den Troern zu kämpfen, Il. 11, 442; θνητο ὺς ἔπ αυσα μὴ προσδέρκεσθαι μόρον, Aesch. Prom. 248; Ag. 995; Ar. Ach. 634; ῥαψῳδοὺς ἔπαυσε ἀγωνίζεσθαι, Her. 5, 67. 7, 54; bei den Attikern gewöhnlicher ein partic., um auszudrücken, daß Jemand in einer Thätigkeit oder einem Zustande unterbrochen wird, γελῶντας ἐχθροὺς παύσομεν τῇ νῦν ὁδῷ, Soph. El. 1295, wir werden die Feinde als Lachende aufhören machen, machen daß sie aufhören zu lachen; παύσω δέ σ' ὄντ' ἄπαιδα, Eur. Med. 717; u. in Prosa, τὴν φιλοσοφίαν παῦσον ταῦτα λέγουσαν, Plat. Gorg. 482 a, u. A. – Eine andere Vrbdg ist τινά τινος παύειν, machen, daß Einer davon absteht, ihn wovon abbringen, od. machen, daß er wovon ausruht od. sich erholt; so Hom. oft in Vrbdgn wie παύειν τινὰ ἀλκῆς, ἄλης, χάρμης, καμάτου, ὀϊζύος, ὀδυνάων, Ἕκτορα μάχης, Ἀχιλῆα πόνοιο, Θάμυριν ἀοιδῆς, Πηνελόπειαν κλαυθμοῖο; παῦσαν ἄρ' ὀρχηθμοῖο πόδας, παῦσαν δὲ γυναῖκας, Od. 23, 298. So auch Tragg.: εἰ τήνδ' ἔπαυσας τῆς πολυγλώσσου βοῆς, Soph. El. 798; παύσω ψόγου σε, Eur. Hel. 1292; ἔμελλον ἄρα παύσειν ποθ' ὑμᾶς τοῦ κοάξ, Ar. Ran. 268; u. in Prosa, εἰ μή τις παύσει τὰ σὰ παιδικὰ τούτων τῶν λόγων, Plat. Gorg. 481 e; τῆς λυγγός, Conv. 185 d; τινὰ προμηθίας, Antiph. 2 γ 3; τινὰ ὕβρεως, Isocr. 5, 34, wie Ar. Av. 1259 u. Xen. Hell. 3, 5, 5; τινὰ τῆς ἀρχῆς, τῆς στρατηγίας, Einen seines Amtes entsetzen, 6, 2, 13 Cyr. 8, 6, 3; τῶν ἐπιθυμιῶν τινα, Hem. 1, 2, 5. – Seltener steht der gen. allein, αἴ κε Ζεὺς παύσῃ ὀϊζύος, ob Zeus ein Ende machte des Elends, Od. 4, 35. – 2) med. und pass., durch sich selbst od. durch einen Andern bestimmt, bewogen, nach eigenem Willen, aus freiem Entschluß, od. in Folge einer hemmenden Einwirkung aufhören, ablassen, nachlassen, von Personen u. Sachen; absolut, oft bei Hom.; τῆμος πυρκαϊὴ ἐμαραίνετο, παύσατο δὲ φλόξ, Il. 23, 228; ἄνεμος ἐπαύσατο Od. 12, 168, wie Her. 7, 193; auch = ruhen, ausruhen, ἐν κλισίῃ, Il. 24, 17; Her. 9, 52; vom Sänger, aufhören zu singen, schweigen, Od. 17, 359, wie vom Redner, aufhören zu sprechen, Her. 7, 9, 3; übh. sich ruhig, unthätig verhalten, 1, 83; πέπαυται δ' ἔχθος, Aesch. Spt. 920; Suppl. 573; παύσασθ' ἄνακτες, Soph. O. R. 631; παυσαμένου Παυσανίου, da er aufhörte, schwieg, Plat. Conv. 185 c; Folgde; auch παυσαμένης τῆς πλημμυρίδος, Strab. 9, 2, 18. – Häufig c. partic., welches die Handlung od. den Zustand ausdrückt, der aufhört, ὅθ' ὕπνος ἕλοι, παύσαιτό τε νηπιαχεύων, wenn er als Spielender aufhörte, zu spielen aufhörte, Il. 22, 502; πέπαυμαι τοὺς ἐμοὺς θρηνῶν πόνους, Aesch. Prom. 618, vgl. Pers. 492 Ag. 1017; παῦσαι πλέκο υσα, Eur. Ion 1410; παύσομαι σ' αἰνῶν, Or. 1161; Ar. Av. 859. 889 u. öfter, wie Her., ἐσθίοντας ἂν οὐ παύεσθαι, 3, 133. 9, 93 u. öfter; Plat. Gorg 491 a; Xen. Cyr. 7, 2, 7 u. öfter, u. Folgende, οὔποτε πεπαύσονται πολεμοῦντες S. Emp. adv. log. 2, 184. – Die Vrbdg mit dem inf. wird von den Atticisten verworfen, sie findet sich Batrachom. 190 Ar. Ach. 634 Her. 7, 54, bei Plut. u. a. Sp., vgl. Schäf. zu Schol. Par. Ap. Rh. 3, 48. – Auch wie beim act. c. gen. der Sache, wovon abstehen, ablassen, womit aufhören, παύσασθαι πολέμοιο δυσηχέος, Il. 7, 376, παυσώμεσθα μάχης καὶ δηϊοτῆτος, 7, 290, παύσεσθον κλαυθμοῖο γόοιό τε, Od. 21, 228; Hes. O. 175 Th. 553; παυσάμενοι κακῶν, Pind. I. 7, 7; φιλανθρώπου δὲ παύεσθαι τρόπου, Aesch. Prom. 11; ἀρτίως πεπαυμένην κακῶν ἀτρύτων, Soph. Ai. 787; Eur. Med. 1211; Ar. Nubb. 934; u. in Prosa häufig, τῆς μάχης ἐπαύσαντο, Her. 1, 74, τοῦ δρόμου, 4, 124, θορύβων καὶ ταραχῆς, Plat. Polit. 273 a, Conv. 188 e u. Folgde; ἔργων, πλησμονῆς, Xen. Mem. 2, 11, 14; selten παύομαι ἐκ μεγάλων ἀχέων, Ar. Ran. 1531; vgl. Eur. El. 1108; περί τινος, Her. 2, 135. – 3) Zuweilen steht auch das act. in intrans. Bdtg = παύομαι, aufhören, ablassen, abstehen, μνηστῆρες δ' ἄμυδις κάθισαν καὶ παῦσαν ἀέθλων, Od. 4, 659, Bekk. μνηστῆρας, wie schon alte Erklärer gelesen haben; ἀλλ' ἄγε, παῦε μάχης, Hes. Sc. 449; H. h. Cer. 351; u. so bes. im imperat., παῦε, παῦε τοῦ λόγου, Ar. Pax 326; auch παῦ' ἐς κόρακας, Ach. 864; u. absolut, παῦε, μὴ λέξῃς πέρα, höre auf, schweige, Soph. Phil. 1275; Ar. Vesp. 1194. 1208; παῦε, παῦε, μὴ βόα, Av. 1504, vgl. Plat. Phaedr. 228 e. – Παυστέον, man muß aufhören machen, Plat. Gorg. 523 d, man muß aufhören, Plut. ed. lib. 9.

French (Bailly abrégé)

Pass. f. παυθήσομαι, ao. ἐπαύθην, pf. πέπαυμαι;
A. tr.
I. avec un seul rég.
1 avec un acc. de pers. : calmer, apaiser ; gêner, entraver, troubler ; tuer, supprimer, détruire;
2 avec un acc. de chose : faire cesser (des maux, une guerre, une querelle, la colère, etc.) ;
-- terminer : λόγον XÉN un discours ;
-- laisser reposer : τόξον OD un arc ;
-- détruire;
II. avec double rég. :
1 avec un acc. de pers. et un gén. de chose : retenir, détourner ; τινά τινος qqn de qch ; τῆς ἔξω ξυμμαχίας THC détacher de l'alliance étrangère ; faire que qqn se repose (d'une fatigue, d'une joie, d'une douleur) ; faire que qqn s'abstienne (de désirs) ; déposséder (d'une charge, d'un commandement);
2 avec un acc. de chose et un gén. de chose : πόδας ὀρχηθμοῖο OD détourner les pieds de la danse, faire cesser la danse, etc.
3 avec un acc. de pers. et un gén. de chose précédé d'une prép. : παῦσον ἐκ κακῶν ἐμέ SOPH délivre-moi du mal ; παύουσι τοὺς παίδας ἀπὸ παιδαγωγῶν XÉN ils reprennent les enfants aux pédagogues, ils ne les leur confient plus;
4 avec un acc. de pers. ou de chose accompagné d'un part. prés. : γελῶντας ἐχθροὺς παύσομεν SOPH nous ferons cesser le rire des ennemis, nous ferons en sorte qu'ils cessent de rire ; πόλιν δυστυχοῦσαν παῦσαι ISOCR faire que la ville cesse d'être malheureuse;
5 avec un acc. de pers. suivi d'un inf. : ἔμ' ἔπαυσας μάχεσθαι IL tu m'as arrêté (forcé de m'arrêter) lorsque je combattais ; avec μή dev. l'inf. : θνητούς γ' ἔπαυσα μὴ προδέρκεσθαι μόρον ESCHL j'ai fait que les mortels ont cessé de craindre l'approche de la mort;
B. intr. cesser, avec le gén. ; abs. παῦε, μὴ λέξῃς πέρα SOPH cesse, ne parle pas davantage;
Moy. παύομαι (f. παύσομαι, ao. ἐπαυσάμην, pf. πέπαυμαι) cesser;
I. abs. en parl. de pers. :
1 cesser (de parler, de chanter, de combattre, etc.) ; se modérer, se calmer ; se reposer (sur une couche) ; se tenir inactif;
2 en parl. de choses αἵμα ἐπαύσατο IL le sang cessa de couler ; ἄνεμος ἐπαύσατο OD le vent cessa de souffler, s'apaisa ; πέπαυται THC la chose a cessé;
II. avec un rég.
avec le gén. de la chose : se désister de, s'abstenir de : πολέμοιο IL ; μάχης OD suspendre le combat ; πόνου IL terminer le travail ; γόοιο OD cesser de gémir ; κλαγγῆς IL cesser de crier ; ὀργῆς, cesser d'être irrité;
III. avec un part. prés. : πέπαυμαι θρηνῶν ESCHL j'ai cessé de gémir ; παύεται διψῶν XÉN il cesse d'avoir soif ; πέπαυμαι λέγων PLAT j'ai fini de parler.
Étymologie: p. *παύσω, de la R. Πυσ, diminuer, amoindrir ; cf. lat. pusillus, pusio ; > par renforcement Παυσ- ; cf. παῦλα, παῦρος, lat. paulum, pauci.

Dutch (Woordenboekgrieks.nl)

παύω, kom. imperat. praes. ook παῦ, ep. inf. παυέμεναι, imperf. iter. παύεσκον, med. 3 sing. παυέσκετο; ep. aor. παῦσα, aor. pass. ἐπαύ(σ)θην; perf. med.-pass. πέπαυμαι, plqperf. med.-pass. (ἐ)πεπαύμην act. met acc. (causat.) maken dat... ophoudt, doen ophouden met acc. van zaak doen ophouden, stoppen, een einde maken aan:. παῦε τεὸν μένος staak je woede Il. 1.282; αὐτίκα παῦσ’ ὀδύνας meteen stilde hij de pijnen Il. 16.528; παῦσαι τόξον om een einde te maken aan de boogwedstrijd Od. 21.279; π. τὴν φλόγα het vuur uitmaken Thuc. 7.53.4; τὸν λόγον π. de toespraak beëindigen Xen. Cyr. 8.6.7. met acc. van pers. (levend wezen) doen ophouden, stoppen, tot rust brengen, kalmeren:. ἀλλὰ καὶ ἄλλους παύεσκον μνηστῆρας maar ook de andere vrijers probeerde ik te stoppen Od. 22.315; ἔπαυσά νιν ik bracht haar (de Sphinx) tot zwijgen Soph. OT 397. met acc. van pers. (zelden van zaak) en gen., ptc. praes. of aanv. inf. doen ophouden met, laten stoppen met, een einde maken aan... van...; met gen. van zaak of handeling:; Θάμυριν... παῦσαν ἀοιδῆς zij deden Thamyris met zijn gezang stoppen Il. 2.595; ἵνα μιν παύσειε... καμάτοιο opdat het hem zou bevrijden van zijn vermoeidheid Od. 5.492; παῦσαν ὀρχηθμοῖο πόδας zij lieten hun voeten ophouden met dansen Od. 23.298; σε παύσει τῆς ὕβρεως hij zal maken dat je ophoudt met je overmoedige gedrag Aristoph. Av. 1259; τὸν Ἀθηναίων δῆμον... ἐλευθερίας παῦσαι een einde maken aan de vrijheid van het Atheense volk Thuc. 8.68.4; van machtsontheffing:; παῦσαι Ἀστυάγεα τῆς βασιληίης Astyages uit het koningschap zetten Hdt. 1.123.1; παύσαντες αὐτὸν τῆς στρατηγίας toen ze een einde hadden gemaakt aan zijn aanvoerderschap Xen. Hell. 6.2.13; zelden met acc. van pers. en prep. bep. met gen.:; παῦσον ἐκ κακῶν ἐμέ maak een einde aan mijn ellende Soph. El. 987; met ptc. praes.:; παῦσεν ἀριστεύοντα Μαχάονα (als hij niet) een eind had gemaakt aan de heldendaden van Machaon Il. 11.506; γελῶντας ἐχθροὺς παύσομεν wij zullen de vijand het lachen laten vergaan Soph. El. 1295; πόλιν δυστουχοῦσαν παῦσαι een eind maken aan de ongelukkige situatie van de stad Isocr. 2.9; met aanv. inf. verhinderen, beletten te:; ἔμ’ ἔπαυσας... μάχεσθαι u hebt mij verhinderd te vechten Il. 11.442; ῥαψῳδοὺς ἔπαυσε... ἀγωνίζεσθαι hij verhinderde de rapsoden een wedstrijd te houden Hdt. 5.67.1; ook met μή en inf.. θνητοὺς δ’ ἔπαυσα μὴ προδέρκεσθαι μόρον ik heb de stervelingen verhinderd hun dood te voorzien Aeschl. PV 248. act. imperat. praes., vaste uitdr. stop!:; παῦε, μὴ λέξῃς πέρα stop, zeg niets meer! Soph. Ph. 1275; met gen.:; παῦε, παῦε τοῦ λόγου stop, stop met je verhaal! Aristoph. Ran. 580; met ptc. praes.: παῦε, παῦ’ ὀρχούμενος stop, stop met dansen! Aristoph. Pax 326; παῦ (= παῦε) stop! Men. Sam. 311. med.-pass. ophouden, stoppen, meestal aor. med.: uit eigen beweging, aor. pass.: onder druk. abs., van levende wezens en natuurkrachten ophouden, tot rust komen, bedaren:. ὁ δὲ παύσατο hij kwam tot bedaren Il. 14.260; αὐτὰρ ἐπεὶ Ξάνθοιο δάμη μένος, οἱ μὲν ἔπειτα παυσάσθην maar toen de woedende kracht van Xanthos bedwongen was, stopten zij Il. 21.384; αὖτις ἐνὶ κλισίῃ παυέσκετο dan weer rustte hij uit in de tent Il. 24.17; παύσατο δ’ αἷμα het bloeden stopte Il. 11.267; ἄνεμος ἐπαύσατο de wind ging liggen Od. 5.391; οὕτω δὴ οὗτοι συμφορὴν ποιησάμενοι μεγάλην ἐπέπαυντο zo stopten zij met een gevoel van diepe spijt Hdt. 1.83; ἢν καὶ παυθῇ als (onze heerschappij) inderdaad tot een eind komt Thuc. 5.91.1; παύσεθ’ οὗτος ἀπομανείς hij zal stoppen als hij uitgeraasd is Men. Sam. 419. met gen. of ptc. praes. ophouden met, staken; met gen.:; παυσώμεθα μάχης laten wij de strijd staken Il. 21.467; π. κλαγγῆς met het geschreeuw ophouden Il. 2.100; πεπαυμένοι... τῆς ὀργῆς als uw boosheid bedaard is Lys. 19.6; π. τῆς ἀρχῆς ophouden met regeren Hdt. 1.56.1; zelden met gen. met prep.:; ἐκ μεγάλων ἀχέων παυσαίμεθ’ ἄν dan zouden wij van grote pijn verlost zijn Aristoph. Ran. 1531; ἐκ τρόχων πεπαυμένοι opgehouden met hardlopen Eur. Med. 46; met ptc. praes.: π. νηπιαχεύων ophouden met zijn kinderspelletjes Il. 22.502; πέπαυμαι τοὺς ἐμοὺς θρηνῶν πόνους ik ben opgehouden met mijn ellende te bejammeren Aeschl. PV 615; παῦσαι λέγουσα houd op te spreken Eur. Hipp. 706.

Russian (Dvoretsky)

παύω: (fut. παύσω и παύσομαι; aor. ἔπαυσα - эп. παῦσα, conjct.: 3 л. sing. παύσῃ - эп. παύσῃσι, 1 л. pl. παύσωμεν - эп. παύσομεν; pf. πέπαυκα; fut. 3 πεπαύσομαι; pass.: fut. παυθήσομαι, aor. ἐπαύθην - реже ἐπαύσθην, pf. πέπαυμαι)
1 сдерживать, обуздывать, укрощать, смирять (ἄγριον ἄνδρα Hom.): ἐπαύσατο, χωόμενός περ Hom. (Зевс) сдержался, хотя и был разгневан; π. ῥαψῳδοὺς ἀγωνίζεσθαι Her. запретить рапсодам состязания; π. τινὰ τῆς βοῆς Soph. помешать кому-л. кричать; π. τινὰ μὴ προδέρκεσθαι μόρον Aesch. заставить кого-л. не думать о предстоящей смерти;
2 останавливать, прерывать, заставлять умолкнуть (ἐνθέους γυναῖκας Soph.): Μαρδόνιος ἐπέπαυτο Her. Мардоний умолк; παῦσαι τόξον Hom. отложить лук в сторону;
3 подавлять, приканчивать: πεπαύμεθ᾽ ἡμεῖς, οὐχ ὅπως σὲ παύσομεν Soph. мы (сами) погибли и (следовательно) не сможем погубить тебя (слова Электры, обращенные к матери);
4 прекращать, унимать, успокаивать (πόλεμον, νεῖκος Hom.; λύπας ᾠδαῖς, π. πόντου σάλον Eur.): π. τοὺς γαμους Soph. предотвращать женитьбу; ταῦτ᾽ εἰπὼν τότε μὲν ἔπαυσε λόγον Xen. сказав это, он умолк; π. ὀδυνάων Hom. утолять боли; γελῶντας ἐχθροὺς παύσομεν Soph. мы прекратим ликование врагов; παύεσθαι τῆς ὀργῆς Lys. унять свой гнев; med.-pass. прекращаться, утихать (αἷμα ἐπαύσατο Hom.; καὶ ἐπαύσαντο, sc. ὁ ἄνεμος καὶ ὁ κλύδων NT);
5 удерживать (τινὰ μάχης Hom.; τὴν γλῶσσαν ἀπὸ κακοῦ καὶ χείλη τοῦ μὴ λαλῆσαι δόλον NT);
6 смещать, отстранять (τινὰ τῆς βασιλείας Her.): στρατηγοῦντά τινα π. Dem. отстранить кого-л. от командования;
7 спасать, избавлять (ἐκ κακῶν τινα Soph.); med.-pass. избавляться (ἐκ μεγάλων ἀχέων Arph.);
8 переставать (παῦε ὀρχούμενος Arph.; παῦε, μὴ λέξῃς πέρα Soph.): παῦε τοῦ λόγου! Arph. довольно слов!, замолчи!; παύεται διψῶν Xen. у него больше нет жажды; πέπαυμαι λέγων Plat. я кончил говорить.

English (Autenrieth)

inf. παυέμεναι, ipf. iter. παύεσκον, fut. part. παύσουσα, aor. ἔπαυσα, παῦσε, mid. παύομαι, ipf. iter. παυέσκετο, aor. ἐπαύσατο, perf. πέπαυμαι, plup. ἐπέπαυτο: cause to cease or leave off, stop (τινά τινος), mid., cease, stop, leave off, rest from (τινός), also w. part., Il. 11.506; inf., Il. 11.442.

English (Slater)

παύω (aor. (ἔ）παυσε（ν); παύσατε: med. παυσάμενοι; παύσασθαι.)
   a act.
   I stop, put an end to πεντάκις Ἰσθμοῖ στεφανωσάμενος, Νεμέᾳ δὲ τρεῖς ἔπαυσε λάθαν Σαοκλείδἀ (N. 6.20) ἀλλ' ἐμοὶ δεῖμα μὲν παροιχόμενον καρτερὰν ἔπαυσε μέριμναν (καρτερᾶν μεριμνᾶν coni. Bergk) (I. 8.12) “ἀλλὰ τὰ μὲν παύσατε” (I. 8.36) παῦσέν [τ]ργ ᾀναιδῇ fr. 140a. 59 (33).
   II hinder οὐδέ μίν ποτε φόβος ἀνδροδάμας ἔπαυσεν ἀκμὰν φρενῶν did not blunt the keen edge of hi† temper (N. 3.39)
   b med., c. gen., cease from παυσάμενοι δ' ἀπράκτων κακῶν (I. 8.7) στῆναι μὲν οὐ θέμις οὐδλτ;γτ; παύσασθαι φορᾶς (sc. δελφῖνι) ?fr. 358.
   c frag. ]παυσεν Δ. 4. g. 3.

English (Strong)

a primary verb ("pause"); to stop (transitively or intransitively), i.e. restrain, quit, desist, come to an end: cease, leave, refrain.

English (Thayer)

1st aorist imperative 3rd person singular παυσάτω (παύομαι; imperfect ἐπαυομην; future παύσομαι (see ἀναπαύω and ἐπαναπαύω (and on the forms παηναι etc. cf. futher Hilgenfeld, Hermae Pastor, edition alt. proleg., p. xviii, note, also his edition of the ' Teaching' 4,2 [ET] note (p. 97))); perfect πεπαυμαι; 1st aorist ἐπαυσάμην; from Homer down; to make to cease or desist: τί or τινα ἀπό τίνος, to restrain (A. V. refrain) a thing or a person from something, Winer's Grammar, § 30,6; (cf. 326 (305)): R. § 132,5). Middle, the Sept. for חָדַל, כָּלָה, שָׁבַת, etc. to cease, leave off, (cf. Winer's Grammar, 253 (238)): Matthiae, § 551d.; Passow, under the word, II:3; (Liddell and Scott, I:4); Winer's Grammar, § 45,4; (Buttmann, § 144,15)): ἐπαύσατο λαλῶν, Winer's Grammar, § 39,3and N. 3) πέπαυται ἁμαρτίας, hath got release (A. V. hath ceased) from sin, i. e. is no longer stirred by its incitements and seductions, Kypke, Observations, at the passage, and Winer's Grammar, as above; (Buttmann, § 132,5; but WH text ἁμαρτίαις, dative, unto sins. Compare: ἀναπαύω, ἐπαναπαύω, συναναπαύω (συναναπαύομαι), καταπαύω).

Greek Monolingual

ΝΜΑ
1. τελειώνω, δίνω τέλος, σταματώ
2. (για πρόσ.) συγκρατώ, αναχαιτίζω κάποιον («ἵνα παύσομεν ἄγριον ἄνδρα», Ομ. Ιλ.)
3. (στην προστ.) πάψε και παῡε
σταμάτα, τελείωνε, τερμάτιζε (α. «πάψε τα κλάματα» β. «παῡε γόοιο», Ελλην. Επιγραμμ.)
νεοελλ.
1. κάνω διακοπή («τα σχολεία παύουν το καλοκαίρι»)
2. διακόπτω τον λόγο, σωπαίνω, σταματώ να μιλώ («δεν παύει ούτε στιγμή»)
3. (προστ. μέσ. αορ.) παύσασθε
γυμναστικό παράγγελμα για να διακοπεί μια άσκηση ή κίνηση
νεοελλ.-μσν.
(αμτβ.) τελειώνω, σταματώ, φθάνω στο τέλος (α. «έπαψαν τα βάσανα» β. «κι επάψασιν οι λογισμοί», Ερωτόκρ.)
νεοελλ.-αρχ.
1. απολύω, απομακρύνω κάποιον από μιαν εξουσία ή αξίωμα ή θέση (α. «παύουν πολλούς υπαλλήλους» β. «παύσαντες αὐτὸν τῆς στρατηγίας», Ξεν.)
2. διακόπτω κάποιον, τον κάνω να σταματήσει να είναι ή να κάνει κάτι («τὸν άνδρα παῦσον ταῦτα ποιεῡντα», Ηρόδ.)
αρχ.
1. δίνω τέλος σε κάποιον, τον ξεκάνω, τον κάνω να σωπάσει θανατώνοντάς τον («ἔπαυσά νιν [τη Σφίγγα] γνώμη κυρήσας», Σοφ.)
2. (μέσ. και παθ.) παύομαι
α) ησυχάζω, μένω αργός με τη θέλησή μου ή εξαναγκασμένος («τρὶς δ' ἐρύσας [Έκτορα] αὖθις ἐν κλισίη παυέσκετο», Ομ. Ιλ.)
β) σταματώ, διακόπτω κάποια εργασία («καὶ οἱ ἱππεῖς ἐπέπαυντο», Ηρόδ.)
3. σταματώ, σωπαίνω («ὁ δ' ἐπαύετο θεῖος ἀοιδός», Ομ. Οδ.)
4. (για πράγμα) εξαφανίζω, απομακρύνω, καταπαύω («παῦσαι τόξον», Ομ. Οδ.)
5. απαλλάσσω κάποιον από κάτι («ἵνα μιν παύσειε καμάτοιο», Ομ. Οδ.)
6. μέσ. (για χρώμα) εξαλείφομαι, βγαίνω, ξεθωριάζω
7. (με απρμφ.) σταματώ κάποιον από του να... («ἔμ' ἔπαυσας ἐπὶ Τρώεσσι μάχεσθαι», Ομ. Ιλ.)
8. φρ. α) «παύω νόμον» — ακυρώνω, καταργώ νόμο
β) «παύω τείχη» — κατεδαφίζω, γκρεμίζω
γ) «παύω τινά τινος» — διακόπτω, εμποδίζω, σταματώ κάποιον από κάτι που κάνει («Ἕκτορα ἔπαυσε μάχης», Ομ. Ιλ.)
δ) «παύομαί τινος» — σταματώ, τελειώνω κάτι, φτάνω σε τέλος με κάτι («παύεσθαι κλαυθμοῦ», Ομ. Οδ.).
[ΕΤΥΜΟΛ. Αβέβαιης ετυμολ. Κατά μία άποψη, το ρ. παύω έχει αρχική σημ. «χτυπώ κάποιον για να τον απομακρύνω» και έχει σχηματιστεί υστερογενώς από τον τ. του αορ. ἔ-παυσ-α ενός ρ. με αρχικό τ. ενεστ. παίω < παFίω (βλ. λ. παίω). Το θ. του ρ. είναι παυ- (πρβλ. παρακμ. πέ-παυμαι), ενώ το -σ- ορισμένων τ. (πρβλ. παυστήρ) είναι πιθ. αναλογικό προς τον αόρ. ἔ-παυ-σ-α. Κατ' άλλη άποψη, όχι τόσο πιθανή, το ρ. παύω συνδέεται με αρχ. πρωσ. pausto «άγριος», αρχ. σλαβ. pustr «έρημος, άγριος». Η Λατινική δανείστηκε τους τ. pausa «παύση, στάση, τέλος» και pauso «παύομαι, σταματώ», όρους τεχνικούς που χρησιμοποιούνται στον στρατό και στο ναυτικό, οι οποίοι έχουν σχηματιστεί από τον αόρ. ἔ-παυσ-α, και όχι από το μτγν. ουσ. παῦσις. Το ρ. παύω είναι μεταβατικό με σημ. «κάνω κάτι να σταματήσει, εμποδίζω» και διακρίνεται από το συγγενές νοηματικώς λήγω «σταματώ, τελειώνω, φτάνω στο τέλος», το οποίο είναι αμετάβατο. Τέλος, το ρ. απαντά ως α' συνθετικό σε λ. με τη μορφή παυσ(ι)- (πρβλ. παυσίλυπος, παυσίπονος, παυσώδυνος), καθώς και στα σύνθετα ανθρωπωνύμια Παυσανίας, Παυσι-κράτης, Παυσί-λυπος, Παυσι-πόλεμος. Από το ρ. παύω προέρχονται επίσης και τα ανθρωπωνύμια: Παυσίς, Παυσίων, Παύσιλλα, Παυσίχα, Παυσώ.
ΠΑΡ. παύλα, παύση(-ις)
αρχ.
παυστήρ, παυστικός, παυσωλή.
ΣΥΝΘ. (Α' Συνθετικό) παυσανίας, παυσίλυπος, παυσίπονος, παυσώδυνος
αρχ.
παυσάνεμος, παυσίκακος, παυσικάπη, παυσικραίπαλος, παυσίμαχος, παυσίνοσος, παύσυβρις
μσν.
παυσιμέριμνος, παυσινύσταλος (Β Συνθετικό) αναπαύω, καταπαύω
αρχ.
αποπαύω, διαναπαύω, διαπαύω, εκπαύω, επαναπαύω, προαναπαύω, προαποπαύω, προδιαναπαύω, προκαταπαύω, προπαύω, προσαναπαύω, συγκαταπαύω
νεοελλ.
επαναπαύομαι.

Greek Monotonic

παύω: Ιων. παρατ. παύεσκον, μέλ. παύσω, αόρ. αʹ ἔπαυσα, παρακ. πέπαυκα — Μέσ. και Παθ., γʹ ενικ. Ιων. παρατ. παυέσκετο, μέλ. παύσομαι, πεπαύσομαι, παυθήσομαι, αόρ. αʹ ἐπαυσάμην, ἐπαύθην, παρακ. πέπαυμαι· Ενεργ.,
I. διακόπτω·
1. λέγεται για ανθρώπους, φέρνω σ' ένα τέλος, ανακόπτω, τελειώνω κάτι (με το θάνατο), σε Όμηρ. κ.λπ. — Παθ. και Μέσ., ανακουφίζω, ανακόπτω, σταματώ, διακόπτω, παύω, σε Ομήρ. Ιλ.· επίσης λέγεται για πράγματα, τελειώνω, σταματώ, ελαττώνω, στο ίδ. κ.λπ.· παύω τόξον, αφήνω το τόξο μου να ξεκουραστεί, σε Ομήρ. Οδ.· παύω τὸν νόμον, τον καταργώ, σε Ευρ.· παύω τυραννίδα, την καταστέλλω, σε Δημ.
2. με αιτ. προσ. και γεν. πράγμ., κάνω κάτι να παύσει, σταματώ, εμποδίζω, απωθώ κάποιον από κάτι, παύω Ἕκτορα μάχης κ.λπ., σε Όηρ.· παύω τινὰ τῆς βασιλείας, εκθρονίζω, σε Ηρόδ. κ.λπ. — Παθ. και Μέσ., σταματώ από, πολέμου, σε Όμηρ. κ.λπ.· τῆς μάχης, σε Ηρόδ. κ.λπ.· ἐκ τρόχων πεπαυμένοι, στην ανάπαυση από το παιχνίδι, σε Ευρ.
3. σπανίως με γεν. πράγμ. μόνο, αἴ κέ ποθι Ζεὺς παύσῃ ὀϊζύος, ο Δίας θα δώσει τέλος στη συμφορά! σε Ομήρ. Οδ.· φάρμαχ' ἅ κεν παύσῃσι ὀδυνάων, σε Ομήρ. Ιλ.
4. με μτχ. ενεστ., παύω κάποιον από το να κάνει ή να είναι, παύω τινὰ ἀριστεύοντα, σταματώ κάποιον από το να είναι πρώτος, στο ίδ., Αττ. — Παθ. και Μέσ., διακόπτω από το να κάνω ή να είμαι, ἄνεμος μὲν ἐπαύσατο θύων, σταμάτησε να φυσά, σε Ομήρ. Οδ.· η μτχ. παραλείπεται, αἷμα ἐπαύσατο, το αίμα σταμάτησε (να τρέχει), σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.
5. απαρ. αντί μτχ., ἔμ' ἔπαυσας μάχεσθαι, στο ίδ.· με μὴ μαζί, θνητοὺς γ' ἔπαυσα μὴ προδέρκεσθαι, σε Αισχύλ.
II. αμτβ. στην προστ. παῦε, σταμάτα, πάψε, σε Σοφ., Αριστοφ.· ομοίως, παῦε, παῦε τοῦ λόγου, σε Αριστοφ.

Greek (Liddell-Scott)

παύω: Ὅμηρ., Ἀττ.: Ἰων. παρατατ. παύεσκον Ὀδ. Χ. 315, Σοφ. Ἀντ. 963 (λυρ.)· μέλλ. παύσω καὶ ἀόρ. ἔπαυσα Ὅμ., Ἀττ.· πρκμ. πέπαυκα Δημ. 478. 6, Ἀντισθέν. σ. 61 Reisk. ― Μέσ. καὶ Παθ., Ἰων. παρατ. παυέσκετο Ἰλ. Ω 17 μέλλ. παύσομαι Ὅμηρ., Σοφ. Ο. Κ. 1040, Φιλ. 1424, Εὐρ., κλ.· πεπαύσομαι μόνον ἐν Σοφ. Ἀντ. 91, Τρ. 587 (ἄν καὶ θεωρεῖται ὡς ὁ γνήσιος Ἀττ. τύπος ὑπὸ Μοίριδ. σ. 293)· ὡσαύτως παυθήσομαι Θουκ. 1. 81 ἀόρ. ἐπαυσάμην Ὅμηρ., Ἀττ., ὡσαύτως ἐπαύθην Ἡσ. Θεογ. 533, Ἡρόδ., Ἀττ.· πρκμ. πέπαυμαι Ὅμ., Ἡρόδ., Ἀττ. ― Μεταγενέστεροι συγγραφεῖς καὶ Ἀντιγραφεῖς συχνάκις προτιμῶσι τοὺς ἡμαρτημένους τύπους ἐπαύσθην, πέπαυσμαι, ἴδε Λοβέκ. εἰς Σοφ. Αἴ. σ. 266, ἔκδ. 2, Δινδόρφ ἐν Θησ. Στεφάν., Cobet LL. σ. 448, 778· τύπος τις ἐπάην, μνημονευόμενος ὑπὸ τοῦ Χοιροβ. ἐν Α. Β. 1324, εὕρηται παρὰ τῷ Γρηγ. Νύσσ. καὶ Μακαρ., πρβλ. συναναπαύομαι· καὶ μέλλ. ἀναπαήσομαι ἐν τοῖς ἀρίστοις Ἀντιγράφ τῆς Ἀποκαλ. ιδ´, 13. (Ἐντεῦθεν παῦλα, παῦρος πρβλ. Λατ. paulus, paucus, paupe Γοτθ. favai· Ἀγγλο-Σαξ. Feava (few)· πρβλ. ὡσαύτως parvus, parum, parcus.) I. μεταβατικὸν ἐνεργείας, κάμνω τι νὰ παύσῃ, παύω, καταπαύω: 1) μετὰ μόνης αἰτ., φέρω εἰς τέλος, «σταματῶ», ἀναχαιτίζω, ἐνίοτε ἐπὶ προσώπων, ἵνα παύσομεν ἄγριον ἄνδρα (Ἐπίκ. ἀντὶ -ωμεν) Ἰλ. Φ. 314, πρβλ. Σοφ. Ἀντ. 962, Ἀριστοφ. Ἱππ. 330 κάμνω τινὰ νὰ σιωπήσῃ (φονεύων αὐτόν), τῷ κέ μιν ἤδη παύσαμεν ἐν μεγάροισι, λιγύν περ ἐόντ’ ἀγορητὴν Ὀδ. Φ. 274, Αἰσχύλ. Ἀγ. 1024, Σοφ. Ο. Τ. 397. ― Παθ. καὶ μέσ., ἀναπαύομαι, παύεσθαι ἐν κλισίῃ Ἰλ. Ξ 260, πρβλ. Ἡρόδ. 9. 52, κτλ.· παύομαι, οὐ μέν τοι ὅση δύναμίς γε πάρεστι παύομαι Ἰλ. Θ. 295, Ὀδ. Δ. 103, κτλ·. ἐπὶ ἀνθρώπου ᾄδοντος ἢ λαλοῦντος, Ρ. 359, Ἡρόδ. 7. 9· καὶ καθόλου τὸ μέσ. σημαίνει ἑκουσίαν τὸ δὲ παθ. ἀκούσιον παῦσιν ἢ λῆξιν. β) κατὰ τὸ πλεῖστον ἐπὶ πραγμάτων, φέρω εἰς πέρας, «σταματῶ», καταπαύω, καταπραΰνω, χόλον, μένος, νεῖκος, πόλεμον, ῥόον, ὀδύνας, κτλ.· Ὅμ.· μέριμναν Πινδ. Ι. 8 (7). 25 λύπας ᾠδαῖς παύειν Εὐρ. Μήδ. 197, κτλ.· π. τόξον, ἀφίνω τὸ τόξον μου νὰ ἀναπαυθῇ, Ὀδ. Φ. 279· π. τοὺς γάμους Σοφ. Ἀντ. 575· πόντου σάλον Εὐρ. Ἠλ. 1242· π. τὸν νόμον, καταργῶ, ὁ αὐτ. ἐν Ὀρ. 571· π. τὸν λόγον, φέρω εἰς πέρας, καταλήγω, Ξεν. Κύρ. 8. 6, 7, π. τυραννίδα, καταλύω, Δημ. 478, 6· π. τείχη, κατεδαφίζω, κρημνίζω, Δίων Κ. 69. 9. ― Παθ., Θουκ. 1. 6, κτλ. 2) μετ’ αἰτ. προσ. καὶ γεν. πράγμ., κάμνω τινὰ νὰ παύσῃ, ἐμποδίζω, σταματῶ, ἀποκωλύω τινὰ ἀπό τινος, π. Ἕκτορα μάχης, Ἀχιλῆα πόνοιο, Θάμυριν ἀοιδῆς, Πηνελόπειαν κλαυθμοῖο Ὅμ.· π. τινὰ ἀλκῆς, ἄλης, καμάτου, ὀδυνάων, κτλ., ὁ αὐτ.· οὕτω, π. χεῖρας πολέμοιο Ἰλ.· πόδας ὀρχηθμοῖο Ὀδ.· π. τινὰ τῆς βοῆς Σοφ. Ἠλ. 798· τῆς ὕβρεως Ἀριστοφ. Ὄρν. 1259· τῆς λυγγὸς Πλάτ. Συμπ. 185D τῆς ἁμαρτίας καὶ ἀμαθίας ὁ αὐτ. ἐν Νόμ. 784C· τῶν ἐπιθυμιῶν ὁ αὐτ.· κτλ.· ― π. τινὰ τῆς βασιλείας, ἐκθρονίζω αὐτόν, Ἡρόδ. 1. 123· τινὰ τῆς ἀρχῆς, τῆς στρατηγίας Ξεν. Κύρ. 8. 6, 3, κτλ.· τινὰ τῆς ἔξω ξυμμαχίας Θουκ. 3. 65· οὕτω καί, π. τινὰ ἐκ κακῶν, ἀπαλλάσσω, Σοφ. Ἠλ. 987· τινὰ ἀπὸ παιδαγωγῶν Ξεν. Λάκ. 3, 1· ― Παθ. καὶ μέσ, παύομαι, ἡσυχάζω, πλέμου, μάχης, ἔργων, πόνου, γόου, κλαυθμοῦ, ὀδυνάων, κλαγγῆς κτλ., Ὅμ., κλ.· τῆς μάχης, τοῦ δρόμου Ἡρόδ. 1. 74., 4. 124· θρήνων, γόων, λόγων Εὐρ. Μήδ. 1211, Πλάτ. Φαῖδρ. 257Β, κτλ.· τῆς ὀργῆς Λυσ. 152. 25· φιλανθρώπου τρόπου Αἰσχύλ. Πρ. 11· παύεσθαι ἀρχῆς, ἀπολύομαι τῆς ἀρχῆς, παύομαι ἀπὸ τοῦ ἀξιώματος, Ἡρόδ. 1. 56, πρβλ. 6. 66· ὡσαύτως, παύεσθαι ἐκ μεγάλων ἀχέων Ἀριστοφ. Βάτρ. 1531, πρβλ. Εὐρ. Ἠλ. 1108· ἐκ τρόχων πεπαυμένοι ὁ αὐτ. ἐν Μηδ. 46. 3) σπανίως μόνον μετὰ γεν. πράγμ., αἴ κέ ποθι Ζεὺς ... παύσῃ ὀϊζύος Ὀδ. Δ. 35· φάρμαχ᾿ ἅ κεν παύσῃσι ... ὀδυνάων Ἰλ. Δ. 191. 4) μετὰ μετοχ. ἐνεστ., παύω τινὰ ἀπὸ τοῦ νὰ πράξῃ ἢ τοῦ νὰ εἶναι τι, π. τινὰ ἀριστεύοντα, ἐμποδίζω τινὰ ἀπὸ τοῦ νὰ εἶναι ὁ ἄριστος, Ἰλ. Λ. 506· τὸν ἄνδρα παῦσον ταῦτα ποιεῦντα Ἡρόδ. 5. 23· καὶ συχν. παρ᾿ Ἀττ., π. γελῶντας ἐχθροὺς Σοφ. Ἠλ. 1295· παύσω δὲ σ᾿ ὄντ᾿ ἄπαιδα Εὐρ. Μήδ. 717. ― Παθ. καὶ μέσ., παύομαι ἀπὸ τοῦ νὰ εἶμαι ἢ πράττω τι, ὅθ᾿ ὕπνος ἕλοι, παύσαιτό τε νηπιαχεύων, εὔδεσκ᾿ ἐν λέκτροισιν Ἰλ. Χ. 502, πρβλ. Ἡρόδ. 1. 133, Αἰσχύλ. Προμ. 615, Ἀγ. 1047, κτλ.· ἴδε ἐν τέλ.· ― καὶ ἐπὶ πραγμάτων ἄνεμος μὲν ἐπαύσατο .. θύων Ὀδ. Μ. 400· ἀλλὰ συχνάκις ἡ μετοχὴ παραλείπεται ὡς νοουμένη, οἷον αἷμα, φλόξ, ἄνεμος ἐπαύσατο, τὸ αἷμα ἐπαύσατο (ῥέον), τὸ πῦρ [καῖον], ὁ ἄνεμος [πνέων], Ἰλ. Λ. 267, Ψ. 228, Ὀδ. Μ. 168, κτλ.· οὕτω Ροδώπης πέρι πέπαυμαι [λέγων] Ἡρόδ. 2. 135, πρβλ. 7. 9, ἐν τέλει.· ἴδε κατωτέρ. ΙΙ. 5) ἐνίοτε, ἂν καὶ σπανίως, τὸ ἀπαρέμφ. λαμβάνει τὸν τόπον τῆς μετοχῆς, ἔμ᾿ ἔπαυσας ἐπὶ Τρώεσσι μάχεσθαι Ἰλ. Λ. 442, πρβλ. Ἡρόδ. 5. 67., 7. 54, Θουκ. 7. 53, Πλάτ. Πολ. 416C· ἐνίοτε παρεμβαλλομένου τοῦ μή, θνητούς γ᾿ ἔπαυσα μὴ προδέρκεσθαι μόρον Αἰσχύλ. Πρ. 248· παύσας ὑμᾶς μὴ λίαν ἐξαπατᾶσθαι Ἀριστοφ. Ἀχ. 634· ― τὴν σύνταξιν τοῦ μέσου μετ᾿ ἀπαρεμφ. ἀποδοκιμάζει ὁ Θωμ. Μάγιστρ. 696· ἀπαντᾷ δὲ ἐν τῇ Βατραχομυομ. 194, ἐν τῇ Ἀνθ. Π. 6. 21, καὶ παρὰ τοῖς μεταγεν. πεζογράφοις, οἷον Πλουτ. 2. 216Α, D. ΙΙ. ἀμετάβ. ἐν τῇ προστ. παῦε, παῦσαι, ἄπεχε, ἄφες (μάλιστα τὸ παύου εἶναι σπάνιον, ψυχρὸν τουτὶ παύου φυσῶν Ἔφιππος ἐν «Γηρυόνῃ» 1. 20, Λουκ. Εἰκόν. 2), παῦε μάχης Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 449, πρβλ. Ἕρμανν. εἰς Ὁμηρ. Ὕμν. εἰς Δήμ. 351· παρ᾿ Ἀττικ. κατὰ τὸ πλεῖστον ἀπολύτ. παῦε, στάσου! τελείωνε! ἡσύχασον! παῦε, μὴ λέξῃς πέρα Σοφ. Φιλ. 1275, πρβλ. Ἀριστοφ. Σφ. 1208, Βάτρ. 122, 269, Πλάτ. Φαῖδρ. 228Ε· παῦε, παῦε, μὴ βόα Ἀριστοφ. Ὄρν. 1501, πρβλ. Σφ. 1194· ἀλλὰ καί, παῦε, παῦε τοῦ λόγου Βάτρ. 580· παῦε, παῦ᾿ ὀρχούμενος Εἰρ. 326· οὕτω, παῦ᾿ ἐς κόρακας Ἀχ. 864, ἔνθα τὰ λοιπὰ ῥήματα εἶναι πληθ.· παῦ, κατ᾿ ἀποκοπὴν ἀντὶ παῦε, μνημονεύεται ὑπὸ τοῦ Φωτ. («παῦ· τὸ παῦσαι [[[μᾶλλον]] δὲ παῦε] λέγουσι μονοσυλλάβως») καὶ Εὐστάθ. 1408. 26, καὶ ἐκ διορθώσεως τοῦ Elsml. ἐν Ἀριστοφ. Ἱππ. 821· παῦ παῦ᾿ οὗτος, χάριν τοῦ μέτρου ἀντὶ παῦ᾿ οὑτοσί· ― παῦε γόοιο Ἑλλ. Ἐπιγράμμ. 320. 5· ― ἀλλὰ τὸ παῦσαι δὲν εἶναι ἐνεργ. ἀπαρ., ἀλλὰ προστ. τοῦ μέσ. ἀορ., παῦσαι λέγουσα Εὐρ. Ἱππ. 706· παῦσαι φαρμακοπωλῶν Ἀριστοφάν. Ἀποσπ. 95· π. μελῳδοῦσ᾿ αὐτόθι 713· π. δυσωνῶν Πλάτ. Κωμ. ἐν Ἀδήλ. 49, πρβλ. Θεόπομπ. ἐν «Φινεῖ» 1, Φιλέταιρ. ἐν «Κυναγίδι» 2, Φιλήμ. ἐν Ἀδήλ. 1· πρβλ. παύσασθε νοῦν ἔχοντες Μένανδρ. ἐν «Ὑποβολιμαίῳ» 3· ― ἐν Ὀδ. Δ. 659, ἡ πιθαν. γραφὴ εἶναι μνηστῆρας (οὐχὶ -ες) .. κάθισαν καὶ παῦσαν ἀέθλων. ― Ἴδε Χαριτωνίδου Ποικίλα Φιλολογικὰ τ. Α΄, σ. 540 κἑξ., 548.

Frisk Etymological English

-ομαι
Grammatical information: v.
Meaning: to withhold, to hold back, to arrest, to stop (transitive), midd. to cease, to stop, to run out (Il.); on the meaning Porzig Satzinhalte 48 ff.
Other forms: Aor. παῦσαι, -ασθαι etc.
Compounds: Often w. prefix, esp. ἀνα-, κατα-.
Derivatives: 1. ἀνά-, κατά-, διά-παυμα n. rest, ease, placation (Il., Hes.), ἀνα-παυμα also fallow land with -ματικός (pap.). -- 2. ἀνά-, κατά-, διά-παυσις f. rest, ease, relaxation (Pi., IA.), rare παῦσις (Hp., LXX). -- 3. παυσ-ωλή, μετα- παύω f. id. (Β 386, Τ 201; cf. Leumann Hom. Wörter 93 n. 55), prob. from aor. παῦσαι (Frisk Indogerm. 15, Porzig 235; cf. Lat. pausa below), which is in Hom. more usually than the pres. (Chantraine Gramm. hom. 1, 374). -- 4. παῦλα, ἀνά- παύω f. id. (Hp., Att.); on the formation Solmsen Wortforsch. 262f. -- 5. παυστήρ, -ῆρος m. (S.), παύστωρ, -ορος m. (Isyll.; Fraenkel Nom. ag. 1, 160) stopper, terminator with παυστήριος ending (S.), ἀνα- παύω fit for resting (Hdt., X.). -- 6. ἀνα-, κατα-παυστικός giving rest, relaxing (Phld., Ptol.). -- 7. παυσι- in governing compp., e.g. παυσί-πονος ending pain (E., Ar.), παυσ-άνεμος stilling the wind (A.). -- 8. Lat. pausa f. pause, standstill, end (since Enn.) with -s- as in παυσωλή, παῦσαι; hardly from the rare simplex παῦσις; details in W.-Hofmann s.v.
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: Unexplained. After Schwyzer IF 30, 443 ff. prop. "kick away smb. from smth.", first in aor. παῦ-σαι, to which the pres. παύω as innovation. Orig. pres. would be παίω (s.v.) for *παϜι̯ω = Lat. paviō. Semant. very little convincing; cf. Kretschmer Glotta 6, 308, Porzig Satzinhalte 50. Not better Solmsen IF 31,483: to OPr. pausto wild, OCS pustъ bare, waste etc. WP. 2, 1ff., Pok. 790 a. 827, W. -Hofmann s. paviō and pausa, Vasmer s. pustítь and pustói.

Middle Liddell

I. Causal, to make to cease:
1. of persons, to bring to an end, check, make an end of (by death), Hom., etc.:—Pass. and Mid. to take one's rest, rest, cease, have done, Il.:—also of things, to make an end of, stop, abate, Il., etc.; π. τόξον to let one's bow rest, Od.; π. τὸν νόμον to annul it, Eur.; π. τυραννίδα to put it down, Dem.
2. c. acc. pers. et gen. rei, to make to rest, stop, hinder, keep back from a thing, π. Ἕκτορα μάχης, etc., Hom., etc.: —π. τινὰ τῆς βασιλείας to depose one from being king, Hdt., etc.:—Pass. and Mid. to leave off from, rest or cease from, πολέμου Hom., etc.; τῆς μάχης Hdt., etc.; ἐκ τρόχων πεπαυμένοι at rest from play, Eur.
3. rarely c. gen. rei only, αἴ κέ ποθι Ζεὺς παύσηι ὀϊζύος oh that Zeus would make an end of woe! Od.; φάρμαχ', ἅ κεν παύσηισι ὀδυνάων Il.
4. c. part. praes. to stop a person from doing or being, π. τινὰ ἀριστεύοντα to stop him from being first, Il., Attic:—Pass. and Mid. to leave off doing or being, ἄνεμος μὲν ἐπαύσατο θύων left off blowing, Od.; the partic. omitted, αἷμα ἐπαύσατο the blood stopt flowing, Il., etc.
5. inf. for part., ἔμ' ἔπαυσας μάχεσθαι Il.; with μή inserted, θνητούς γ' ἔπαυσα μὴ προδέρκεσθαι Aesch.
II. intr. in imperat., παῦε cease, leave off, Soph., Ar.; so, παῦε, παῦε τοῦ λόγου Ar.

Frisk Etymology German

παύω: -ομαι
{paúō}
Forms: Aor. παῦσαι, -ασθαι usw.,
Grammar: v.
Meaning: ‘ab-, zurückhalten, Einhalt gebieten, aufhören machen’, Med. ablassen, aufhören, zu Ende gehen (seit Il.); zur Bed. Porzig Satzinhalte 48 ff.
Composita: oft m. Präfix, bes. ἀνα-, κατα-,
Derivative: Ableitungen: 1. ἀνά-, κατά-, διάπαυμα n. Ruhe, Rast, Beschwichtigung (Il., Hes. usw.), ἀναπαυμα auch Brache, Brachfeld mit -ματικός (Pap.). —2. ἀνά-, κατά-, διάπαυσις f. Ruhe, Rast, Erholung (Pi., ion. att.), selten παῦσις (Hp., LXX). — 3. παυσωλή, μετα- ~ f. ib. (Β 386, Τ 201; vgl. Leumann Hom. Wörter 93 A. 55), wohl vom Aor. παῦσαι (Frisk Indogerm. 15, Porzig 235; vgl. lat. pausa unten), der bei Hom. gewöhnlicher ist als das Präs. (Chantraine Gramm. hom. 1, 374). — 4. παῦλα, ἀνά- ~ f. ib. (Hp., att.); zur Bildung Solmsen Wortforsch. 262f. — 5. παυστήρ, -ῆρος m. (S.), παύστωρ, -ορος m. (Isyll.; Fraenkel Nom. ag. 1, 160) Endemacher, Beender mit παυστήριος beendigend (S.), ἀνα- ~ zum Ausruhen geeignet (Hdt., X. u.a.). — 6. ἀνα-, καταπαυστικός Ruhe schenkend, beschwichtigend (Phld., Ptol. u.a.). — 7. παυσι- in verbalen Rektionskompp., z.B. παυσίπονος schmerzstillend (E. u. Ar. in lyr.), παυσάνεμος windstillend (A. in lyr.). — 8. Lat. pausa f. Pause, Stillstand, Ende (seit Enn.) mit -s- wie in παυσωλή, παῦσαι; schwerlich vom seltenen Simplex παῦσις; Einzelheiten bei W.-Hofmann s.v.
Etymology: Unerklärt. Nach Schwyzer IF 30, 443 ff. eig. "jmdn. von etwas wegschlagen", zunächst im Aor. παῦσαι, wozu das Präs. παύω als Neubildung. Urspr. Präs. wäre παίω (s.d.) für *παϝι̯ω = lat. paviō. Semantisch sehr wenig überzeugend; vgl. Kretschmer Glotta 6, 308, Porzig Satzinhalte 50. Nicht besser Solmsen IF 31,483: zu apreuß. pausto wild, aksl. pustъ öde, wüst usw. WP. 2, 1ff., Pok. 790 u. 827, W. -Hofmann s. paviō und pausa, Vasmer s. pustítь und pustóĭ.
Page 2,483

Chinese

原文音譯：paÚw 袍哦
詞類次數：動詞（15）
原文字根：停止 相當於： （חָדַל‎） （כָּלָה‎）
字義溯源：止住*，住，停止，斷絕，停止，禁止，阻止，保存，完畢，平息。參讀 （ἀναλύω）同義字
同源字：1） （ἀκατάπαστος / ἀκατάπαυστος）無約朿，不止息 2） （ἀναπαύω）舒暢 3） （κατάπαυσις）安歇 4） （καταπαύω）歇息 5） （παύω）止住 6） （συναναπαύομαι）同得安息
出現次數：總共（15）；路（3）；徒（6）；林前（1）；弗（1）；西（1）；來（1）；彼前（2）
譯字彙編：
1） 住的（4） 徒5:42； 徒6:13； 弗1:16； 西1:9；
2） 是已經止住了（1） 彼前4:1；
3） 就要禁止（1） 彼前3:10；
4） 我⋯住的（1） 徒20:31；
5） 他們⋯就已停止了（1） 來10:2；
6） 必將停止（1） 林前13:8；
7） 平息（1） 徒20:1；
8） 它們止住了（1） 路8:24；
9） 他完畢（1） 路11:1；
10） 止住（1） 徒13:10；
11） 他停止（1） 路5:4；
12） 就停止（1） 徒21:32

Mantoulidis Etymological

(=σταματῶ). Θέμα παυ + σ → παύσ + j + ω = παύω. Εἶναι συγγενικό μέ τό παῦρος (=μικρός).
Παράγωγα: παῦλα, ἀνάπαυλα, παῦσις, ἀνάπαυσις, κατάπαυσις, παυσίπονος, παυστέον, παυστήρ, παυστήριος, παυστικός, διάπαυμα, ἀναπαυστήριος ἤ ἀναπαυτήριος, ἄπαυστος, δυσκατάπαυστος, παυσωλή.

Lexicon Thucydideum

finem imponere, to set bounds to, 4.37.1, 4.62.2, [vulgo commonly παῦσαι, ξυνδιασῶσαι].
sedare, coercere, to calm, restrain, 7.53.4,
impedire, deterrere, to hinder, deter, 1.69.1, 3.65.2, 4.87.4, 8.86.5,
liberare, to free, liberate, 5.16.1, 6.60.3,
privare, to deprive, 8.68.4,
abrogare imperium, to put an end to power, 6.103.4, 8.39.2, 8.76.2.
PASS. sedari, dirimi, to be calmed, be settled, 1.81.6, 2.77.6, [vulgo commonly παυσθ.] 4.61.8,
aboleri, to be destroyed, 5.91.1, [vulgo commonly παυσθ.],
spoliari, pelli, to be despoiled, driven out (imperio under rule), 5.100.1, [vulgo commonly παυσθ.] 6.59.4, [vulgo commonly παυσθ.]
MED. finem facere, desinere, to make an end, cease,
a) c. gen. with genitive 3.24.3, 3.40.4, 3.74.3, 6.99.2, 7.11.3, 8.105.3,
b) c. particip. with participle 1.6.3, 2.65.3. 2.76.3. 7.85.1,
c) absolute, absolutely 1.6.5, 1.21.2. 1.84.1. 3.24.3, 3.32.2, 3.59.3. 4.13.1, 5.31.3. 5.87.1. 8.75.1. 8.98.4.