δή: Difference between revisions

From LSJ

ἀσκεῖν περὶ τὰ νοσήματα δύο, ὠφελεῖν ἢ μὴ βλάπτειν → strive, with regard to diseases, for two things — to do good, or to do no harm | as to diseases, make a habit of two things — to help, or at least, to do no harm

Source
m (Text replacement - "E.''Med.''" to "E., ''Med.'' ")
m (Text replacement - "Euripides|E.]], ''Med" to "Euripides|E.''[[Medea|Med")
Tags: Mobile edit Mobile web edit
 
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=di
|Transliteration C=di
|Beta Code=dh/
|Beta Code=dh/
|Definition=prop. a temporal Particle (cf. [[ἤδη]]),<br><span class="bld">A</span> [[at this point]] or [[at that point]]: hence, [[now]], [[then]], [[already]], or [[at length]]:<br><span class="bld">I</span> in Ep. (rarely Lyr.) sometimes at the beginning of a sentence or clause, Τεῦκρε πέπον, δὴ νῶϊν ἀπέκτατο πιστὸς ἑταῖρος Il.15.437; δὴ πάμπαν ἀποίχεαι ἀνδρὸς ἑῆος 19.342; δὴ γὰρ μέγα νεῖκος ὄρωρεν 13.122; <b class="b3">δὴ τότε, δή ῥα τότε</b>, 1.476, 13.719, al., cf. Pi.''O.''3.25, A.''Th.''214 (lyr.): but usually second (or nearly so), freq. with Numerals and temporal Particles, ὀκτὼ δὴ προέηκα… ὀϊστούς Il. 8.297; <b class="b3">ἐννέα δὴ βεβάασι… ἐνιαυτοί</b> [[full]] nine years, 2.134; <b class="b3">ἕκτον δὲ δὴ τόδ' ἦμαρ</b> this is [[just]] the sixth day, [[Euripides|E.]]''[[Orestes|Or.]]''39, cf. Il.24.107, etc.: also after Advbs. of [[time]], <b class="b3">πολλάκι δή</b> many a time [[and oft]], often [[ere now]], 19.85; ὀψὲ δὲ δή 7.94; τρὶς δή Pi.''P.''9.91; <b class="b3">πάλαι δή</b>, Lat. [[jamdudum]], S.''Ph.''806; <b class="b3">νῦν δή</b> [[just]] now, [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''923 (freq. written [[νυνδή]], [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''145b, etc.); <b class="b3">νῦν τε καὶ ἄλλοτε δή</b> ib.187d; now [[at length]], Id.''R.''353a, etc.; <b class="b3">τότε δή</b> at that [[very]] time, Th.1.49, etc.; <b class="b3">αὐτίκα δὴ μάλα</b> this [[very]] instant, [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 338b, etc.; <b class="b3">ὕστερον δή</b> [[yet]] later, Th.2.17: freq. with temporal Conjunctions, <b class="b3">ἐπεὶ δή</b> (written [[ἐπειδή]], [[quod vide|q.v.]]), etc.<br><span class="bld">II</span> without temporal significance, as a Particle of emphasis, [[in fact]], [[of course]], [[certainly]], <b class="b3">ναὶ δή, ἦ δή</b>, Il.1.286,518, etc.; <b class="b3">οὐ δή</b> [[surely]] not, S.''Ph.''246, cf. [[Euripides|E.]]''[[Orestes|Or.]]''1069, etc.; <b class="b3">δῆλα δή</b>, v. [[δῆλος]]; with Verbs, δὴ γὰρ ἴδον ὀφθαλμοῖσι Il.15.488; νῦν δὲ ὁρᾶτε δή [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]'' 3.2.12; καὶ ἴστε δὴ οἷος… Pl.''Ap.''21a: less freq. with Substs., <b class="b3">σοφιστὴν δή τοι ὀνομάζουσι τὸν ἄνδρα εἶναι</b> they call the man a sophist [[as you know]], Id.''Prt.''311e: with Conjunctions, <b class="b3">ἵνα δή, ὡς δή</b>, Il.23.207, 5.24, etc.; ὅπως δή Th.5.85; <b class="b3">γὰρ δή</b> for [[manifestly]], A.''Ch.''874,891, [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''156c; οὐ γὰρ δή [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''265: hence with a part. representing Conjunction and Verb, <b class="b3">ἅτε δὴ ἐόντες</b> since they [[evidently]] are, [[Herodotus|Hdt.]] 8.90; but <b class="b3">ὡς φόνον νίζουσα δή</b> [[as though]] she were... E.''IT''1338, cf. [[Herodotus|Hdt.]]1.66, [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''5.4.4, etc.; and so, ironically, ὡς δή Il.1.110, Ar.''V.'' 1315, ''Eq.''693, [[Plato|Pl.]]''[[Protagoras|Prt.]]'' 342c, al.; freq. with σύ, ὡς δὴ σύ μοι τύραννος Ἀργείων ἔσῃ [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''1633, cf. [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''809, [[Euripides|E.]]''[[Andromache|Andr.]]''235, etc.; also <b class="b3">ἵνα δή</b>… [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 420e, ''Men.''86d; ὅτι δή… Id.''[[Phaedrus|Phdr.]]''268d; also <b class="b3">εἰσήγαγε τὰς ἑταιρίδας δή</b> the [[pretended]] courtesans, X.''HG''5.4.6, cf. [[Euripides|E.]]''[[Ion]]''1181, Th.4.67,6.80.<br><span class="bld">2</span> freq. placed immediately after Pronouns, <b class="b3">ἐμὲ δή</b> me [[of all persons]], [[Herodotus|Hdt.]]3.155; <b class="b3">σὺ δή</b> you [[of all persons]], Id.1.115, [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''1226; <b class="b3">οὗτος δή</b> this [[and no other]], [[Herodotus|Hdt.]]1.43; ὑμεῖς δὲ κεῖνοι δὴ οἵ… S.''Tr.''1091; <b class="b3">οὗτος δὴ ὁ Σωκράτης</b>, ironically, [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''166a; <b class="b3">τὸ λεγόμενον δὴ τοῦτο</b> as the [[well-known]] saying goes, Id.''Grg.''514e, cf. E.''Hipp.''962; <b class="b3">δή τις</b> some one [[you know of]], [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 108c, al.: with possess. Pronouns, τὸ σὸν δὴ τοῦτο [[Plato|Pl.]]''[[Symposium|Smp.]]'' 221b, cf. ''Grg.''5c8d, etc.: with relatives, ὃς δὴ νῦν κρατέει Il.21.315; τὰ δὴ καὶ ἐγένετο [[Herodotus|Hdt.]]1.22; <b class="b3">οἷος δὴ σύ</b> [[just]] such as thou, Il.24.376, cf. Od.1.32, [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''995, etc.; ὅσα δή [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]''1, etc.: with Adjs., <b class="b3">οἴη δή, μοῦνος δή</b>, Od.12.69, [[Herodotus|Hdt.]]1.25; ἐν πολλῇ δὴ ἀπορίᾳ ἦσαν X.''An.''3.1.2: freq. with Superlatives, μάχη ἐγένετο πλείστου δὴ χρόνου μεγίστη δὴ τῶν Ἑλληνικῶν Th.5.74; ἁπάντων δὴ ἄλγιστον [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''992, etc.<br><span class="bld">III</span> to mark a transition, with or without inference, [[so]], [[then]], νίκη μὲν δὴ φαίνετ'… Il.3.457; τὴν μὲν δὴ τυραννίδα οὕτω ἔσχον [[Herodotus|Hdt.]]1.14; τοῦτο δὴ τὸ ἄγος οἱ Λακεδαιμόνιοι ἐκέλευον ἐλαύνειν Th.1.127.<br><span class="bld">IV</span> with Indef. Particles, v. [[δήποθεν, δήποτε, δήπω, δήπουθεν]]: with interrogatives, τοῦ δὴ ἕνεκα; [[Plato|Pl.]]''[[Gorgias|Grg.]]'' 457e; τί δὲ δή…; Id.''Phd.''58c (simply <b class="b3">τί δή</b>; what then? R.357d); πότερα δή; S.''Ph.''1235 (and with Advbs., ποῖ δὴ καὶ πόθεν; [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]'' init.; <b class="b3">ποῦ δή; πῇ δή</b>; ib.228e, Il.2.339, etc.): with Indef. Pronouns, [[δή]] strengthens the indef. notion, <b class="b3">ἄλλοισιν δὴ ταῦτ' ἐπιτέλλεο</b> others [[be they who they may]], Il.1.295; [[μηδεὶς δή]] = [[no one at all]], [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''170e; [[δή τις]] = [[some one or other]], Id.''R.''498a (pl.), etc. (rarely τις δή E.''IT''946); the neut. <b class="b3">δή τι</b> is common, <b class="b3">ἦ ἄρα δή τι ἐΐσκομεν ἄξιον εἶναι</b>; in any way, [[whatever it be]], Il.13.446; τὸ ἱππικόν, τῷ δή τι καὶ ἐπεῖχε ἐλλάμψεσθαι [[Herodotus|Hdt.]]1.80; οὕτω δή τι Id.3.108, etc.; θεῶν ὅτεῳ δή [[whosoever it be]], Id.1.86; <b class="b3">ἐπὶ μισθῷ ὅσῳ δή</b>, Lat. [[quantocumque]], ib. 160, etc.; οἵα δή γε… E.''Heracl.''632, cf. ''Supp.''162; but θαυμαστὰ δὴ ὅσα [[Plato|Pl.]]''[[Symposium|Smp.]]'' 220b; ὡς δή Il.5.24, etc.; so almost, = [[ἤδη, ἀναπέτομαι δὴ πρὸς Ὄλυμπον]] Anacr.24; καὶ δὴ φίλον τις ἔκταν' ἀγνοίας ὕπο A. ''Supp.''499; ἤκουσα δή [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''823; πάθη μὲν οὖν δὴ πόλλ' ἔγωγ' ἐκλαυσάμην Id.''Tr.''153; <b class="b3">οἶσθα μὲν δή</b> ib.627; so <b class="b3">καὶ δή</b> [[already]], [[in fact]], freq. not at the beginning of the sentence, κεῖται καὶ δὴ πάνθ' ἅπερ εἶπας Ar.''Ec.''514, cf. ''Nu.''906, Theoc.5.83; but καὶ δή σφε λείπω A.''Supp.''507.<br><span class="bld">2</span> to continue a narrative, freq. after [[μέν]], [[then]], [[so]], τότε μὲν δὴ… ἡσυχίην εἶχε [[Herodotus|Hdt.]]1.11; <b class="b3">Σόλων μὲν δὴ ἔνεμε</b> ib. 32; <b class="b3">τὸν μὲν δὴ πέμπει</b> ib.116; alone, <b class="b3">εἷς δὴ τούτων.</b>. † one of these... ib.114, etc.: freq. in summing up, <b class="b3">τοιαῦτα μὲν δὴ ταῦτα</b>, Lat. [[haec hactenus]], [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''500, cf. [[Herodotus|Hdt.]]1.14, Th.2.4; τούτων δὴ ἕνεκα [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''3.2.28, etc.; in summing up numbers, <b class="b3">γίγνονται δὴ οὗτοι χίλιοι</b> these [[then]] amount to ''1'',000, ib.1.5.5; in resuming after a parenthesis, Ἀνδρομάχη, θυγάτηρ μεγαλήτορος Ἠετίωνος... τοῦ περ δὴ θυγάτηρ Il.6.395; οὗτος δὴ... ὁ μὲν δή [[Herodotus|Hdt.]]1.43.<br><span class="bld">b</span> with imper. and subj., μὴ δὴ… ἐπιέλπεο Il.1.545, cf. 5.684, etc.; χωρῶμεν δὴ πάντες S.''Ph.''1469; <b class="b3">ἐννοεῖτε γὰρ δή</b> for do [[but]] consider, [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''4.3.5; <b class="b3">ἄγε δή, φέρε δή, ἴθι δή, σκόπει δή, λέγε δή</b>, Pl.''Sph.''235a, ''Phd.'' 63b, ''Sph.''224c, ''Phd.''80a, ''Prt.''312c.<br><span class="bld">3</span> to express what follows [[a fortiori]], <b class="b3">καὶ μετὰ ὅπλων γε δή</b> [[above all]] with arms, Th.4.78; <b class="b3">μή τί γε δή</b> not to mention, D.2.23; <b class="b3">εἰ δὲ δὴ πόλεμος ἥξει</b> Id. 1.27.<br><span class="bld">4</span> <b class="b3">καὶ δή</b> and [[what is more]], adding an emphatic statement, Il.1.161, 15.251, [[Herodotus|Hdt.]]5.67, Lys.13.4; in Prose, freq. καὶ δὴ καί... ἐς Αἴγυπτον ἀπίκετο... καὶ δὴ καὶ ἐς Σάρδις [[Herodotus|Hdt.]]1.30, etc.; <b class="b3">καὶ δὴ καὶ νῦν τί φῄς</b>; and [[now]] what do you say? [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''187c; <b class="b3">καὶ δὴ μὲν οὖν παρόντα</b> yes, and [[actually]] here present, [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''31; especially in a series, <b class="b3">ὑγίεια καὶ ἰσχὺς καὶ κάλλος καὶ πλοῦτος δή</b> and [[of course]] riches, Pl.''Men.''87e, cf. ''Tht.''159c, ''R.''367d; <b class="b3">εἴτ'… εἴτ'… εἴτεδή</b> ib.493d.<br><span class="bld">b</span> <b class="b3">καὶ δή</b> is also used in answers, <b class="b3">ἦ καὶ παρέστη κἀπὶ τέρμ' ἀφίκετο</b>; Answ. <b class="b3">καὶ δὴ 'πὶ δισσαῖς ἦν… πύλαις</b> [[yes]], he was [[even]] so far as... [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''49; <b class="b3">βλέψον κάτω</b>. Answ. <b class="b3">καὶ δὴ βλέπω</b> [[well]], I am looking, Ar. ''Av.''175, cf. ''Pax''327, ''Pl.''227 sq., S.''El.''317 sq., 1436, etc.; <b class="b3">πρόσθιγέ νύν μου</b>. Answ. ψαύω καὶ δή [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''173; without <b class="b3">καί, ἀποκρίνου περὶ ὧν ἂν ἐρωτῶ</b>. Answ. ἐρώτα δή [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''157d; [[ἐρώτα]]. Answ. ἐρωτῶ δή Id.''Grg.''448b.<br><span class="bld">c</span> in assumptions or suppositions, <b class="b3">καὶ δὴ δέδεγμαι</b> and [[now suppose]] I have accepted, A.''Eu.''894, cf. ''Ch.''565, [[Euripides|E.]], ''[[Medea|Med.]]'' 386, ''Hel.'' 1059, not found in S., once in Ar.''V.''1224.<br><span class="bld">5</span> [[δή]] in apodosi, after [[εἰ]] or [[ἐάν]], Il.5.898, [[Herodotus|Hdt.]]1.108, [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 524e, etc.; after [[ὅτε]], [[ἡνίκα]], [[even then]], [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''170 sq., ''El.''954; after [[ἐπεί]], [[ἐπειδάν]], [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''1.6.14, [[Plato|Pl.]]''[[Cratylus|Cra.]]''435e, etc.; after [[ὡς]], [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''7.2.4; ἐν ᾧ δὲ ταῦτα ἐβουλεύοντο, καὶ δὴ ὁ βασιλεύς… [[already]], Id.''An.''1.10.10.
|Definition=prop. a temporal Particle (cf. [[ἤδη]]),<br><span class="bld">A</span> [[at this point]] or [[at that point]]: hence, [[now]], [[then]], [[already]], or [[at length]]:<br><span class="bld">I</span> in Ep. (rarely Lyr.) sometimes at the beginning of a sentence or clause, Τεῦκρε πέπον, δὴ νῶϊν ἀπέκτατο πιστὸς ἑταῖρος Il.15.437; δὴ πάμπαν ἀποίχεαι ἀνδρὸς ἑῆος 19.342; δὴ γὰρ μέγα νεῖκος ὄρωρεν 13.122; <b class="b3">δὴ τότε, δή ῥα τότε</b>, 1.476, 13.719, al., cf. Pi.''O.''3.25, A.''Th.''214 (lyr.): but usually second (or nearly so), freq. with Numerals and temporal Particles, ὀκτὼ δὴ προέηκα… ὀϊστούς Il. 8.297; <b class="b3">ἐννέα δὴ βεβάασι… ἐνιαυτοί</b> [[full]] nine years, 2.134; <b class="b3">ἕκτον δὲ δὴ τόδ' ἦμαρ</b> this is [[just]] the sixth day, [[Euripides|E.]]''[[Orestes|Or.]]''39, cf. Il.24.107, etc.: also after Advbs. of [[time]], <b class="b3">πολλάκι δή</b> many a time [[and oft]], often [[ere now]], 19.85; ὀψὲ δὲ δή 7.94; τρὶς δή Pi.''P.''9.91; <b class="b3">πάλαι δή</b>, Lat. [[jamdudum]], S.''Ph.''806; <b class="b3">νῦν δή</b> [[just]] now, [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''923 (freq. written [[νυνδή]], [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''145b, etc.); <b class="b3">νῦν τε καὶ ἄλλοτε δή</b> ib.187d; now [[at length]], Id.''R.''353a, etc.; <b class="b3">τότε δή</b> at that [[very]] time, Th.1.49, etc.; <b class="b3">αὐτίκα δὴ μάλα</b> this [[very]] instant, [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 338b, etc.; <b class="b3">ὕστερον δή</b> [[yet]] later, Th.2.17: freq. with temporal Conjunctions, <b class="b3">ἐπεὶ δή</b> (written [[ἐπειδή]], [[quod vide|q.v.]]), etc.<br><span class="bld">II</span> without temporal significance, as a Particle of emphasis, [[in fact]], [[of course]], [[certainly]], <b class="b3">ναὶ δή, ἦ δή</b>, Il.1.286,518, etc.; <b class="b3">οὐ δή</b> [[surely]] not, S.''Ph.''246, cf. [[Euripides|E.]]''[[Orestes|Or.]]''1069, etc.; <b class="b3">δῆλα δή</b>, v. [[δῆλος]]; with Verbs, δὴ γὰρ ἴδον ὀφθαλμοῖσι Il.15.488; νῦν δὲ ὁρᾶτε δή [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]'' 3.2.12; καὶ ἴστε δὴ οἷος… Pl.''Ap.''21a: less freq. with Substs., <b class="b3">σοφιστὴν δή τοι ὀνομάζουσι τὸν ἄνδρα εἶναι</b> they call the man a sophist [[as you know]], Id.''Prt.''311e: with Conjunctions, <b class="b3">ἵνα δή, ὡς δή</b>, Il.23.207, 5.24, etc.; ὅπως δή Th.5.85; <b class="b3">γὰρ δή</b> for [[manifestly]], A.''Ch.''874,891, [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''156c; οὐ γὰρ δή [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''265: hence with a part. representing Conjunction and Verb, <b class="b3">ἅτε δὴ ἐόντες</b> since they [[evidently]] are, [[Herodotus|Hdt.]] 8.90; but <b class="b3">ὡς φόνον νίζουσα δή</b> [[as though]] she were... E.''IT''1338, cf. [[Herodotus|Hdt.]]1.66, [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''5.4.4, etc.; and so, ironically, ὡς δή Il.1.110, Ar.''V.'' 1315, ''Eq.''693, [[Plato|Pl.]]''[[Protagoras|Prt.]]'' 342c, al.; freq. with σύ, ὡς δὴ σύ μοι τύραννος Ἀργείων ἔσῃ [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''1633, cf. [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''809, [[Euripides|E.]]''[[Andromache|Andr.]]''235, etc.; also <b class="b3">ἵνα δή</b>… [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 420e, ''Men.''86d; ὅτι δή… Id.''[[Phaedrus|Phdr.]]''268d; also <b class="b3">εἰσήγαγε τὰς ἑταιρίδας δή</b> the [[pretended]] courtesans, X.''HG''5.4.6, cf. [[Euripides|E.]]''[[Ion]]''1181, Th.4.67,6.80.<br><span class="bld">2</span> freq. placed immediately after Pronouns, <b class="b3">ἐμὲ δή</b> me [[of all persons]], [[Herodotus|Hdt.]]3.155; <b class="b3">σὺ δή</b> you [[of all persons]], Id.1.115, [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''1226; <b class="b3">οὗτος δή</b> this [[and no other]], [[Herodotus|Hdt.]]1.43; ὑμεῖς δὲ κεῖνοι δὴ οἵ… S.''Tr.''1091; <b class="b3">οὗτος δὴ ὁ Σωκράτης</b>, ironically, [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''166a; <b class="b3">τὸ λεγόμενον δὴ τοῦτο</b> as the [[well-known]] saying goes, Id.''Grg.''514e, cf. E.''Hipp.''962; <b class="b3">δή τις</b> some one [[you know of]], [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 108c, al.: with possess. Pronouns, τὸ σὸν δὴ τοῦτο [[Plato|Pl.]]''[[Symposium|Smp.]]'' 221b, cf. ''Grg.''5c8d, etc.: with relatives, ὃς δὴ νῦν κρατέει Il.21.315; τὰ δὴ καὶ ἐγένετο [[Herodotus|Hdt.]]1.22; <b class="b3">οἷος δὴ σύ</b> [[just]] such as thou, Il.24.376, cf. Od.1.32, [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''995, etc.; ὅσα δή [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]''1, etc.: with Adjs., <b class="b3">οἴη δή, μοῦνος δή</b>, Od.12.69, [[Herodotus|Hdt.]]1.25; ἐν πολλῇ δὴ ἀπορίᾳ ἦσαν X.''An.''3.1.2: freq. with Superlatives, μάχη ἐγένετο πλείστου δὴ χρόνου μεγίστη δὴ τῶν Ἑλληνικῶν Th.5.74; ἁπάντων δὴ ἄλγιστον [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''992, etc.<br><span class="bld">III</span> to mark a transition, with or without inference, [[so]], [[then]], νίκη μὲν δὴ φαίνετ'… Il.3.457; τὴν μὲν δὴ τυραννίδα οὕτω ἔσχον [[Herodotus|Hdt.]]1.14; τοῦτο δὴ τὸ ἄγος οἱ Λακεδαιμόνιοι ἐκέλευον ἐλαύνειν Th.1.127.<br><span class="bld">IV</span> with Indef. Particles, v. [[δήποθεν, δήποτε, δήπω, δήπουθεν]]: with interrogatives, τοῦ δὴ ἕνεκα; [[Plato|Pl.]]''[[Gorgias|Grg.]]'' 457e; τί δὲ δή…; Id.''Phd.''58c (simply <b class="b3">τί δή</b>; what then? R.357d); πότερα δή; S.''Ph.''1235 (and with Advbs., ποῖ δὴ καὶ πόθεν; [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]'' init.; <b class="b3">ποῦ δή; πῇ δή</b>; ib.228e, Il.2.339, etc.): with Indef. Pronouns, [[δή]] strengthens the indef. notion, <b class="b3">ἄλλοισιν δὴ ταῦτ' ἐπιτέλλεο</b> others [[be they who they may]], Il.1.295; [[μηδεὶς δή]] = [[no one at all]], [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''170e; [[δή τις]] = [[some one or other]], Id.''R.''498a (pl.), etc. (rarely τις δή E.''IT''946); the neut. <b class="b3">δή τι</b> is common, <b class="b3">ἦ ἄρα δή τι ἐΐσκομεν ἄξιον εἶναι</b>; in any way, [[whatever it be]], Il.13.446; τὸ ἱππικόν, τῷ δή τι καὶ ἐπεῖχε ἐλλάμψεσθαι [[Herodotus|Hdt.]]1.80; οὕτω δή τι Id.3.108, etc.; θεῶν ὅτεῳ δή [[whosoever it be]], Id.1.86; <b class="b3">ἐπὶ μισθῷ ὅσῳ δή</b>, Lat. [[quantocumque]], ib. 160, etc.; οἵα δή γε… E.''Heracl.''632, cf. ''Supp.''162; but θαυμαστὰ δὴ ὅσα [[Plato|Pl.]]''[[Symposium|Smp.]]'' 220b; ὡς δή Il.5.24, etc.; so almost, = [[ἤδη, ἀναπέτομαι δὴ πρὸς Ὄλυμπον]] Anacr.24; καὶ δὴ φίλον τις ἔκταν' ἀγνοίας ὕπο A. ''Supp.''499; ἤκουσα δή [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''823; πάθη μὲν οὖν δὴ πόλλ' ἔγωγ' ἐκλαυσάμην Id.''Tr.''153; <b class="b3">οἶσθα μὲν δή</b> ib.627; so <b class="b3">καὶ δή</b> [[already]], [[in fact]], freq. not at the beginning of the sentence, κεῖται καὶ δὴ πάνθ' ἅπερ εἶπας Ar.''Ec.''514, cf. ''Nu.''906, Theoc.5.83; but καὶ δή σφε λείπω A.''Supp.''507.<br><span class="bld">2</span> to continue a narrative, freq. after [[μέν]], [[then]], [[so]], τότε μὲν δὴ… ἡσυχίην εἶχε [[Herodotus|Hdt.]]1.11; <b class="b3">Σόλων μὲν δὴ ἔνεμε</b> ib. 32; <b class="b3">τὸν μὲν δὴ πέμπει</b> ib.116; alone, <b class="b3">εἷς δὴ τούτων.</b>. † one of these... ib.114, etc.: freq. in summing up, <b class="b3">τοιαῦτα μὲν δὴ ταῦτα</b>, Lat. [[haec hactenus]], [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''500, cf. [[Herodotus|Hdt.]]1.14, Th.2.4; τούτων δὴ ἕνεκα [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''3.2.28, etc.; in summing up numbers, <b class="b3">γίγνονται δὴ οὗτοι χίλιοι</b> these [[then]] amount to ''1'',000, ib.1.5.5; in resuming after a parenthesis, Ἀνδρομάχη, θυγάτηρ μεγαλήτορος Ἠετίωνος... τοῦ περ δὴ θυγάτηρ Il.6.395; οὗτος δὴ... ὁ μὲν δή [[Herodotus|Hdt.]]1.43.<br><span class="bld">b</span> with imper. and subj., μὴ δὴ… ἐπιέλπεο Il.1.545, cf. 5.684, etc.; χωρῶμεν δὴ πάντες S.''Ph.''1469; <b class="b3">ἐννοεῖτε γὰρ δή</b> for do [[but]] consider, [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''4.3.5; <b class="b3">ἄγε δή, φέρε δή, ἴθι δή, σκόπει δή, λέγε δή</b>, Pl.''Sph.''235a, ''Phd.'' 63b, ''Sph.''224c, ''Phd.''80a, ''Prt.''312c.<br><span class="bld">3</span> to express what follows [[a fortiori]], <b class="b3">καὶ μετὰ ὅπλων γε δή</b> [[above all]] with arms, Th.4.78; <b class="b3">μή τί γε δή</b> not to mention, D.2.23; <b class="b3">εἰ δὲ δὴ πόλεμος ἥξει</b> Id. 1.27.<br><span class="bld">4</span> <b class="b3">καὶ δή</b> and [[what is more]], adding an emphatic statement, Il.1.161, 15.251, [[Herodotus|Hdt.]]5.67, Lys.13.4; in Prose, freq. καὶ δὴ καί... ἐς Αἴγυπτον ἀπίκετο... καὶ δὴ καὶ ἐς Σάρδις [[Herodotus|Hdt.]]1.30, etc.; <b class="b3">καὶ δὴ καὶ νῦν τί φῄς</b>; and [[now]] what do you say? [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''187c; <b class="b3">καὶ δὴ μὲν οὖν παρόντα</b> yes, and [[actually]] here present, [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''31; especially in a series, <b class="b3">ὑγίεια καὶ ἰσχὺς καὶ κάλλος καὶ πλοῦτος δή</b> and [[of course]] riches, Pl.''Men.''87e, cf. ''Tht.''159c, ''R.''367d; <b class="b3">εἴτ'… εἴτ'… εἴτεδή</b> ib.493d.<br><span class="bld">b</span> <b class="b3">καὶ δή</b> is also used in answers, <b class="b3">ἦ καὶ παρέστη κἀπὶ τέρμ' ἀφίκετο</b>; Answ. <b class="b3">καὶ δὴ 'πὶ δισσαῖς ἦν… πύλαις</b> [[yes]], he was [[even]] so far as... [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''49; <b class="b3">βλέψον κάτω</b>. Answ. <b class="b3">καὶ δὴ βλέπω</b> [[well]], I am looking, Ar. ''Av.''175, cf. ''Pax''327, ''Pl.''227 sq., S.''El.''317 sq., 1436, etc.; <b class="b3">πρόσθιγέ νύν μου</b>. Answ. ψαύω καὶ δή [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''173; without <b class="b3">καί, ἀποκρίνου περὶ ὧν ἂν ἐρωτῶ</b>. Answ. ἐρώτα δή [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''157d; [[ἐρώτα]]. Answ. ἐρωτῶ δή Id.''Grg.''448b.<br><span class="bld">c</span> in assumptions or suppositions, <b class="b3">καὶ δὴ δέδεγμαι</b> and [[now suppose]] I have accepted, A.''Eu.''894, cf. ''Ch.''565, [[Euripides|E.]]''[[Medea|Med.]]'' 386, ''Hel.'' 1059, not found in S., once in Ar.''V.''1224.<br><span class="bld">5</span> [[δή]] in apodosi, after [[εἰ]] or [[ἐάν]], Il.5.898, [[Herodotus|Hdt.]]1.108, [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 524e, etc.; after [[ὅτε]], [[ἡνίκα]], [[even then]], [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''170 sq., ''El.''954; after [[ἐπεί]], [[ἐπειδάν]], [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''1.6.14, [[Plato|Pl.]]''[[Cratylus|Cra.]]''435e, etc.; after [[ὡς]], [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''7.2.4; ἐν ᾧ δὲ ταῦτα ἐβουλεύοντο, καὶ δὴ ὁ βασιλεύς… [[already]], Id.''An.''1.10.10.
}}
}}
{{DGE
{{DGE

Latest revision as of 10:44, 20 December 2024

Click links below for lookup in third sources:
Full diacritics: δή Medium diacritics: δή Low diacritics: δη Capitals: ΔΗ
Transliteration A: dḗ Transliteration B: Transliteration C: di Beta Code: dh/

English (LSJ)

prop. a temporal Particle (cf. ἤδη),
A at this point or at that point: hence, now, then, already, or at length:
I in Ep. (rarely Lyr.) sometimes at the beginning of a sentence or clause, Τεῦκρε πέπον, δὴ νῶϊν ἀπέκτατο πιστὸς ἑταῖρος Il.15.437; δὴ πάμπαν ἀποίχεαι ἀνδρὸς ἑῆος 19.342; δὴ γὰρ μέγα νεῖκος ὄρωρεν 13.122; δὴ τότε, δή ῥα τότε, 1.476, 13.719, al., cf. Pi.O.3.25, A.Th.214 (lyr.): but usually second (or nearly so), freq. with Numerals and temporal Particles, ὀκτὼ δὴ προέηκα… ὀϊστούς Il. 8.297; ἐννέα δὴ βεβάασι… ἐνιαυτοί full nine years, 2.134; ἕκτον δὲ δὴ τόδ' ἦμαρ this is just the sixth day, E.Or.39, cf. Il.24.107, etc.: also after Advbs. of time, πολλάκι δή many a time and oft, often ere now, 19.85; ὀψὲ δὲ δή 7.94; τρὶς δή Pi.P.9.91; πάλαι δή, Lat. jamdudum, S.Ph.806; νῦν δή just now, Ar.Av.923 (freq. written νυνδή, Pl.Tht.145b, etc.); νῦν τε καὶ ἄλλοτε δή ib.187d; now at length, Id.R.353a, etc.; τότε δή at that very time, Th.1.49, etc.; αὐτίκα δὴ μάλα this very instant, Pl.R. 338b, etc.; ὕστερον δή yet later, Th.2.17: freq. with temporal Conjunctions, ἐπεὶ δή (written ἐπειδή, q.v.), etc.
II without temporal significance, as a Particle of emphasis, in fact, of course, certainly, ναὶ δή, ἦ δή, Il.1.286,518, etc.; οὐ δή surely not, S.Ph.246, cf. E.Or.1069, etc.; δῆλα δή, v. δῆλος; with Verbs, δὴ γὰρ ἴδον ὀφθαλμοῖσι Il.15.488; νῦν δὲ ὁρᾶτε δή X.Cyr. 3.2.12; καὶ ἴστε δὴ οἷος… Pl.Ap.21a: less freq. with Substs., σοφιστὴν δή τοι ὀνομάζουσι τὸν ἄνδρα εἶναι they call the man a sophist as you know, Id.Prt.311e: with Conjunctions, ἵνα δή, ὡς δή, Il.23.207, 5.24, etc.; ὅπως δή Th.5.85; γὰρ δή for manifestly, A.Ch.874,891, Pl.Tht.156c; οὐ γὰρ δή S.OC265: hence with a part. representing Conjunction and Verb, ἅτε δὴ ἐόντες since they evidently are, Hdt. 8.90; but ὡς φόνον νίζουσα δή as though she were... E.IT1338, cf. Hdt.1.66, X.Cyr.5.4.4, etc.; and so, ironically, ὡς δή Il.1.110, Ar.V. 1315, Eq.693, Pl.Prt. 342c, al.; freq. with σύ, ὡς δὴ σύ μοι τύραννος Ἀργείων ἔσῃ A.Ag.1633, cf. S.OC809, E.Andr.235, etc.; also ἵνα δήPl.R. 420e, Men.86d; ὅτι δή… Id.Phdr.268d; also εἰσήγαγε τὰς ἑταιρίδας δή the pretended courtesans, X.HG5.4.6, cf. E.Ion1181, Th.4.67,6.80.
2 freq. placed immediately after Pronouns, ἐμὲ δή me of all persons, Hdt.3.155; σὺ δή you of all persons, Id.1.115, S.Aj.1226; οὗτος δή this and no other, Hdt.1.43; ὑμεῖς δὲ κεῖνοι δὴ οἵ… S.Tr.1091; οὗτος δὴ ὁ Σωκράτης, ironically, Pl.Tht.166a; τὸ λεγόμενον δὴ τοῦτο as the well-known saying goes, Id.Grg.514e, cf. E.Hipp.962; δή τις some one you know of, Pl.Phd. 108c, al.: with possess. Pronouns, τὸ σὸν δὴ τοῦτο Pl.Smp. 221b, cf. Grg.5c8d, etc.: with relatives, ὃς δὴ νῦν κρατέει Il.21.315; τὰ δὴ καὶ ἐγένετο Hdt.1.22; οἷος δὴ σύ just such as thou, Il.24.376, cf. Od.1.32, S.Aj.995, etc.; ὅσα δή Ar.Ach.1, etc.: with Adjs., οἴη δή, μοῦνος δή, Od.12.69, Hdt.1.25; ἐν πολλῇ δὴ ἀπορίᾳ ἦσαν X.An.3.1.2: freq. with Superlatives, μάχη ἐγένετο πλείστου δὴ χρόνου μεγίστη δὴ τῶν Ἑλληνικῶν Th.5.74; ἁπάντων δὴ ἄλγιστον S.Aj.992, etc.
III to mark a transition, with or without inference, so, then, νίκη μὲν δὴ φαίνετ'… Il.3.457; τὴν μὲν δὴ τυραννίδα οὕτω ἔσχον Hdt.1.14; τοῦτο δὴ τὸ ἄγος οἱ Λακεδαιμόνιοι ἐκέλευον ἐλαύνειν Th.1.127.
IV with Indef. Particles, v. δήποθεν, δήποτε, δήπω, δήπουθεν: with interrogatives, τοῦ δὴ ἕνεκα; Pl.Grg. 457e; τί δὲ δή…; Id.Phd.58c (simply τί δή; what then? R.357d); πότερα δή; S.Ph.1235 (and with Advbs., ποῖ δὴ καὶ πόθεν; Pl.Phdr. init.; ποῦ δή; πῇ δή; ib.228e, Il.2.339, etc.): with Indef. Pronouns, δή strengthens the indef. notion, ἄλλοισιν δὴ ταῦτ' ἐπιτέλλεο others be they who they may, Il.1.295; μηδεὶς δή = no one at all, Pl.Tht.170e; δή τις = some one or other, Id.R.498a (pl.), etc. (rarely τις δή E.IT946); the neut. δή τι is common, ἦ ἄρα δή τι ἐΐσκομεν ἄξιον εἶναι; in any way, whatever it be, Il.13.446; τὸ ἱππικόν, τῷ δή τι καὶ ἐπεῖχε ἐλλάμψεσθαι Hdt.1.80; οὕτω δή τι Id.3.108, etc.; θεῶν ὅτεῳ δή whosoever it be, Id.1.86; ἐπὶ μισθῷ ὅσῳ δή, Lat. quantocumque, ib. 160, etc.; οἵα δή γε… E.Heracl.632, cf. Supp.162; but θαυμαστὰ δὴ ὅσα Pl.Smp. 220b; ὡς δή Il.5.24, etc.; so almost, = ἤδη, ἀναπέτομαι δὴ πρὸς Ὄλυμπον Anacr.24; καὶ δὴ φίλον τις ἔκταν' ἀγνοίας ὕπο A. Supp.499; ἤκουσα δή S.Ant.823; πάθη μὲν οὖν δὴ πόλλ' ἔγωγ' ἐκλαυσάμην Id.Tr.153; οἶσθα μὲν δή ib.627; so καὶ δή already, in fact, freq. not at the beginning of the sentence, κεῖται καὶ δὴ πάνθ' ἅπερ εἶπας Ar.Ec.514, cf. Nu.906, Theoc.5.83; but καὶ δή σφε λείπω A.Supp.507.
2 to continue a narrative, freq. after μέν, then, so, τότε μὲν δὴ… ἡσυχίην εἶχε Hdt.1.11; Σόλων μὲν δὴ ἔνεμε ib. 32; τὸν μὲν δὴ πέμπει ib.116; alone, εἷς δὴ τούτων.. † one of these... ib.114, etc.: freq. in summing up, τοιαῦτα μὲν δὴ ταῦτα, Lat. haec hactenus, A.Pr.500, cf. Hdt.1.14, Th.2.4; τούτων δὴ ἕνεκα X.Cyr.3.2.28, etc.; in summing up numbers, γίγνονται δὴ οὗτοι χίλιοι these then amount to 1,000, ib.1.5.5; in resuming after a parenthesis, Ἀνδρομάχη, θυγάτηρ μεγαλήτορος Ἠετίωνος... τοῦ περ δὴ θυγάτηρ Il.6.395; οὗτος δὴ... ὁ μὲν δή Hdt.1.43.
b with imper. and subj., μὴ δὴ… ἐπιέλπεο Il.1.545, cf. 5.684, etc.; χωρῶμεν δὴ πάντες S.Ph.1469; ἐννοεῖτε γὰρ δή for do but consider, X.Cyr.4.3.5; ἄγε δή, φέρε δή, ἴθι δή, σκόπει δή, λέγε δή, Pl.Sph.235a, Phd. 63b, Sph.224c, Phd.80a, Prt.312c.
3 to express what follows a fortiori, καὶ μετὰ ὅπλων γε δή above all with arms, Th.4.78; μή τί γε δή not to mention, D.2.23; εἰ δὲ δὴ πόλεμος ἥξει Id. 1.27.
4 καὶ δή and what is more, adding an emphatic statement, Il.1.161, 15.251, Hdt.5.67, Lys.13.4; in Prose, freq. καὶ δὴ καί... ἐς Αἴγυπτον ἀπίκετο... καὶ δὴ καὶ ἐς Σάρδις Hdt.1.30, etc.; καὶ δὴ καὶ νῦν τί φῄς; and now what do you say? Pl.Tht.187c; καὶ δὴ μὲν οὖν παρόντα yes, and actually here present, S.OC31; especially in a series, ὑγίεια καὶ ἰσχὺς καὶ κάλλος καὶ πλοῦτος δή and of course riches, Pl.Men.87e, cf. Tht.159c, R.367d; εἴτ'… εἴτ'… εἴτεδή ib.493d.
b καὶ δή is also used in answers, ἦ καὶ παρέστη κἀπὶ τέρμ' ἀφίκετο; Answ. καὶ δὴ 'πὶ δισσαῖς ἦν… πύλαις yes, he was even so far as... S.Aj.49; βλέψον κάτω. Answ. καὶ δὴ βλέπω well, I am looking, Ar. Av.175, cf. Pax327, Pl.227 sq., S.El.317 sq., 1436, etc.; πρόσθιγέ νύν μου. Answ. ψαύω καὶ δή S.OC173; without καί, ἀποκρίνου περὶ ὧν ἂν ἐρωτῶ. Answ. ἐρώτα δή Pl.Tht.157d; ἐρώτα. Answ. ἐρωτῶ δή Id.Grg.448b.
c in assumptions or suppositions, καὶ δὴ δέδεγμαι and now suppose I have accepted, A.Eu.894, cf. Ch.565, E.Med. 386, Hel. 1059, not found in S., once in Ar.V.1224.
5 δή in apodosi, after εἰ or ἐάν, Il.5.898, Hdt.1.108, Pl.R. 524e, etc.; after ὅτε, ἡνίκα, even then, S.Ant.170 sq., El.954; after ἐπεί, ἐπειδάν, X.Cyr.1.6.14, Pl.Cra.435e, etc.; after ὡς, X.Cyr.7.2.4; ἐν ᾧ δὲ ταῦτα ἐβουλεύοντο, καὶ δὴ ὁ βασιλεύς… already, Id.An.1.10.10.

Spanish (DGE)

partíc., normalm. en segundo lugar de la or., esp. en su uso conectivo, y gener. modificando la palabra a la cual sigue aunque hay excep.
A enfático
I c. subst. , ya, verdaderamente, realmente o intraducible, frec. en poesía ἐν πυρὶ δὴ βουλαὶ ... γενοίατο vayan al fuego, sí, las deliberaciones, Il.2.340, γήραϊ δὴ πολέμοιο πεπαυμένοι Il.3.150, νόστου δὴ μνῆσαι Il.10.509, Ἕκτωρ δὴ παρὰ νηυσὶ ... πολεμίζει Il.13.123, ἐγὼ κράτη δὴ πάντα ... ἔχω S.Ant.173, cf. E.Alc.51, τοῖον Ἑλλάνων νέφος ἀμφί σε κρύπτει δορὶ δὴ δορὶ πέρσαν tal nube de helenos te oculta tras haberte arrasado con la lanza, sí, con la lanza E.Hec.909, ὥρα δή 'στι βαδίζειν ya es hora de irse Ar.Th.1228, cf. Ec.1163, A.Th.655, Hdt.1.4, E.Heracl.395, Pl.R.566a, Sph.267e, X.Cyr.3.3.24.
II c. adj.
1 precisamente, exactamente o intraducible, gener. ἄλλοισιν δὴ ταῦτ' ἐπιτέλλεο a otros da estas órdenes (no a mí), Il.1.295, ὀξέσι δὴ πελέκεσσι con muy afiladas hachas, Il.15.711, ἄφρων δὴ κεῖνός γε ... πέλει ἀνήρ Od.8.209, εἰς δὲ τελευτὴν αἰσχρὸν δὴ κέρδος Thgn.608, δυσπόλεμον δὴ γένος τὸ Περσᾶν A.Pers.1013, ὦ σχέτλια δὴ παθὼν ἐγώ E.Alc.408, cf. Pi.P.4.273, S.Ant.58, OC 721, E.Tr.1091, Fr.911.1, Hdt.1.25, δύναμιν μεγίστην δὴ μέχρι τοῦδε κεκτημένην Th.2.64, cf. Antipho 5.15, Isoc.4.109, Pl.Lg.861e, La.183d
frec. c. compar. y sup. μείζονα δὴ κρητῆρα ... καθίστα Il.9.202, κάρτιστοι δή Il.1.266, cf. 6.185, S.El.202, Hdt.3.10, Th.1.1, Ar.V.1064, Hp.Acut.(Sp.).9, X.HG 4.8.24, ἄριστε δή Pl.Lg.899d, cf. D.18.298.
2 en prosa, esp. c. δῆλον, frec. en Platón en respuestas δῆλον δὴ τοῦτό γε Pl.Grg.502a, cf. Smp.204b, δῆλον δὴ γὰρ παντί Pl.Plt.264e, δῆλα δὴ καὶ ταῦτα Pl.Cri.48b
frec. en uso adv. sin duda, por supuesto, desde luego, naturalmente δῆλον δή Pl.Grg.478a, ἢ δῆλα δή; seguro, ¿no?, ¿no es cierto? Pl.Euthphr.4b, cf. Men.91b, σχεδὸν γάρ τι δῆλα δὴ ὅτι es prácticamente evidente que Pl.R.412b
frec. reflejando suposición c. sent. irón. πόθεν, ὦ Σώκρατες, φαίνῃ; ἢ δῆλα δὴ ὅτι ἀπὸ κυνηγεσίου ...; Sócrates, ¿de dónde sales?; seguro que de la caza Pl.Prt.309a, cf. Mx.234a, R.452a
c. or. causal δῆλα γὰρ δὴ ὅτι θάλπεται ... ἀσμένως obviamente porque está caliente y a gusto Ael.NA 13.13 (cf. δῆλος, -η, -ον II 5 y δηλαδή).
3 c. numerales exactamente, ni más ni menos o intraducible ἐννέα δὴ βεβάασι ... ἐνιαυτοί nueve años ya han pasado, Il.2.134, ὀκτὼ δὴ προέηκα ... ὀϊστούς Il.8.297, δέκα δὴ μῆνες Anacr.19.1, ἑξηκοντάκι δή Pi.O.13.99, cf. P.9.91, E.Med.1282, τὸ γὰρ ἓν δὴ el concepto de unidad Pl.Epin.978b, τέταρτον δὴ Hdt.5.76.
4 c. adj. expr. una cantidad o número indef. πολλοὶ δὴ ξεῖνοι ... ἐνθάδ' ἵκοντο Od.19.379, cf. Pi.O.6.79, Hdt.3.157, S.El.603, 764, E.Io 1394, Ar.Ach.694, Th.6.61, 7.75, ἐν πολλῇ δὴ ἀπορίᾳ ἦσαν X.An.3.1.2, cf. Pl.Prt.361e, Phd.68a, Isoc.5.42, κατὰ πάντα δὴ τρόπον Ar.Au.451, cf. Pl.La.196d, X.HG 6.2.24, ἃ ... ὀλίγοις δὴ ἅμα πάντα ξυνέβη Th.1.33, cf. Pl.Ep.316a, ἀλλ' ἐν βραχεῖ δὴ τήνδε μ' ἐξαιτῇ χάριν pequeño favor es ése que me pides S.OC 586, cf. E.Hipp.1246, παρθένε μακρὸν δὴ μῆκος ... χρόνου doncella durante muy larga extensión de tiempo E.Or.72, cf. Fr.821.2, Pl.R.373d, μυρίοισι δὴ βροτῶν E.Andr.319.
III c. adv.
1 a)gener. τάχα δή Il.13.120, Ar.Au.1313, X.HG 7.4.34, Lys.8.3
frec. c. sup. πανύστατον δή S.Ai.858, cf. Pl.Phd.60a, πράξας γ' ἐκ θεῶν κάλλιστα δή E.Heracl.794, cf. Hdt.2.111, Th.1.138;
b) esp. c. adv. temp. πολλάκι δή μοι τοῦτον Ἀχαιοὶ μῦθον ἔειπον Il.19.85, cf. S.Ph.1456, Pl.Smp.215e, αἰεὶ δή Il.12.323, Pl.Lg.836d, δηρὸν δή durante muy largo tiempo, h.Merc.126
νῦν δή (a veces escrito νυνδή) ahora mismo, precisamente ahora, exactamente ahora ὦ τέκνα, νῦν δὴ νῦν ἐλεύθεροι πόνων ... ἔσεσθε ¡oh hijos, ahora por fin estaréis libres de sufrimientos! E.Heracl.873, νῦν δὴ κατεῖδον ahora mismo (lo) acabo de ver Ar.Ra.410 (cód.), cf. E.Hipp.233, Th.6.24, Pl.La.179a, Lys.13.93, τότε δὴ τότε <δή> precisamente entonces, sí, entonces E.El.727, D.18.47, ἐνταῦθα δή Th.2.58, Pl.Prt.324a, X.HG 1.2.15, αὐτίκα δή en este mismo instante Hyp.Phil.8, cf. Ar.Pl.942, Pl.R.338b, D.19.39, θάμα δή muy a menudo Pi.N.1.17, πάλαι, πάλαι δή Ar.Au.921, οὐ νεωστὶ δή E.Heracl.484, cf. El.653, οὔπω δή X.An.1.9.25, αὔριον δή Pl.Phd.89b, para δὴ αὖτε v. αὖτε;
c) frec. tras subord. temp., cuyo contenido resume el adv. ἦμος δ' ἠέλιος κατέδυ ... δὴ τότε κοιμήσαντο cuando se puso el sol ... entonces se acostaron, Il.1.476, ὁπόταν ... δὴ τότε Ar.Eq.199, cf. Pl.Smp.184e, Antipho 6.38, νῦν δ' ἡνίκ' ... ἔφυ, ἐνταῦθα δὴ μάλιστα ταρβήσασ' ἔχω S.Tr.37, cf. E.Hipp.38, Ar.Nu.62, para indef. δή ποτε v. s.u. δήποτε.
2 c. adv. locales πάντῃ δή Il.12.430, ἴψοι δὴ τὸ μέλαθρον ... ἀέρρετε Sapph.111.1, πέλας δή E.Io 393, καὶ -δεῦρο δὴ- πατέρα πρόσειπε σὸν φίλον y saluda a tu padre -helo ahí- E.IA 630, ὁ δὲ θανὼν κεύθει κάτω δὴ γῆς S.OT 968, cf. Ar.Ec.733, ἐξ ἕω μέχρι δεῦρο δή desde el alba hasta ahora mismo Pl.Lg.811c, cf. Ap.40b, πρόσω δὴ ἀπ' ἀλληλέων muy lejos unas de otras Hdt.4.113.
3 c. adv. modales ἄλλως δὴ φράζεσθε Il.19.401, εὖ δὴ ταῦτά γ' ἔφησθα muy bien has dicho esto, Od.3.357, cf. Ar.Lys.1102, Pl.Hp.Ma.299b, Th.7.81, X.An.5.4.25, μάλα δὴ κεκορημένοις Γόργως muy hartos de Gorgo Sapph.144, δὴ μάλιστα S.Ai.994, Tr.464, E.Hel.563, cf. X.An.7.7.16, Ap.27, πολὺ δὴ πολὺ δὴ χαλεπωτάτους λόγους ἤνεγκας Ar.Au.539, ἐπηπείλησε οὕτω δή μιν ἀσθενέα ποιήσειν amenazó con volverlo tan sumamente débil Hdt.1.189, cf. 3.3, Pl.Men.88e
οὕτω δή frec. en preguntas expr. sorpresa o indignación οὕτω δή, Μελάνιππε, μεθήσομεν; ¿es que vamos a abandonar así sin más, Melanipo?, Il.15.553, cf. 2.174, 14.88, Od.5.204, E.Tr.1060, Pl.Phdr.234d
tb. tras subord. compar. cuyo contenido resume el adv. ὥσπερ ... οὕτω δή Pl.Smp.184c, καθάπερ ... οὕτω δή Pl.Criti.113c, cf. R.484d
tb. tras part. ἀγόμενος ἐς τὰς ἀνάγκας οὕτω δὴ ἔφαινε τὸν ἐόντα λόγον Hdt.1.116, ἡγούμενοι ... ταύτῃ δὴ τρέπονται Pl.Phd.82d
en Hdt. frec. οὕτω δή τι c. un adj. hasta tal punto κρήνη πικρή, οὕτω δή τι ἐοῦσα πικρή una fuente amarga, hasta tal punto amarga Hdt.4.52, cf. 1.185, 3.120, 4.184
tb. c. verb. ἔτερψε οὕτω δή τι Περσέων τοὺς ὑπολειφθέντας alegró hasta tal punto a los persas que se habían quedado Hdt.8.99, cf. 4.58.
4 c. adv. interr. πῇ δή τοι φρένες οἴχονθ' ... Il.24.201, πῶς δή; Il.18.364, Od.22.231, S.El.1400, Ar.Nu.673, Pl.Phd.89a, ὦ παῖδες Ἑλλάνων, πότε δὴ πότε ... ἥξετ'; ¿cuándo, hijos de los griegos, cuándo llegaréis por fin? E.Hec.930, ποῖ δὴ καὶ πόθεν; Pl.Phdr.227a.
5 c. adv. relat. ὅποι δή a cualquier parte Antipho Soph.B 54, τὸν δὲ ὡς ἐξεῦρον ... ὅκου δὴ ἀπημελημένον y cuando encontró a éste ... desatendido en algún lado Hdt.3.129.
IV c. pron.
1 c. pron. pers. φεῦγε ... - ἐγὼ δὴ τοῦτο δρῶ huye ... - yo desde luego eso es lo que hago Ar.Th.1209, cf. Lys.684, Cratin.18, Pl.Grg.469c, ἀπωλόμην ἄρ', εἴ με δὴ λείψεις, γύναι E.Alc.386, cf. S.Tr.1063
c. σύ frec. en tono irón., despect. o indignado τίπτε σὺ δὴ αὖ μεμαυῖα ... ἦλθες ἀπ' Οὐλύμποιο ...; ¿por qué con tanta prisa viniste del Olimpo?, Il.7.24, εἰς σὲ δὴ βλέπω es a ti a quien miro S.El.954, cf. Ant.441, Ai.1226, A.Pr.298, E.Rh.686, Pl.Euthphr.9d, νῶϊν δὴ τόδε πῆμα κυλίνδεται sobre nosotros rueda esta desgracia, Il.11.347, cf. S.OC 1670, ὦ Λακεδαιμόνιοι, ὑμεῖς δὴ λέγεσθε εἶναι ἄνδρες ἄριστοι Hdt.9.48, cf. Pl.Phd.63e.
2 a)c. pron. y adj. demostr. τὸ δὴ περὶ θαῦμα τέτυκτο ésta era la maravilla representada, Il.18.549, ἥδε δὴ ἠὼς εἶσι δυσώνυμος Od.19.571, cf. 4.819, ἐκεῖνοι δή S.Tr.1091
frec. en apariciones de personajes en el teatro πορεύονται γὰρ οἵδε δή τινες ... παλαιοί aquí vienen unos viejos S.OC 111, cf. E.Hipp.1342, Alc.233
tras una or. subord. cuyo contenido resume el pron. ἀλλ' ὅτε δὴ ... τοῦτο δὴ ... Il.22.74-76, ὃ δ' οὖν ἐρωτᾶτ' ... τοῦτο δὴ σαφηνιῶ lo que preguntáis ... esto es lo que voy a aclarar A.Pr.227, ἢν μὲν πείθωνται, ταῦτα δὴ τὰ κάλλιστα Hdt.8.80, cf. Pl.Prm.127e
en respuestas ταῦτα δή muy bien, de acuerdo, claro que sí περίμεν' αὐτοῦ. - ταῦτα δή Ar.Ach.815, cf. V.851;
b) c. οὗτος frec. en tono despect. οὗτος δή τοι, ... πάτερ, δόμος ésta es, padre, la casa, Od.7.48, cf. A.Pers.159, Th.6.92, Pl.R.338b, X.Cyr.8.4.9
frec. seguido por καί precisamente esto, exactamente esto οὐκοῦν τοῦτο δὴ καὶ τὸ ἀγανακτητόν; ¿no es precisamente esto lo que es tan desagradable? Pl.Grg.511b;
c) c. αὐτός: αὐτοὺς δή περ ἔασον Il.8.243, ὦ παῖδες, αὐτοὶ δὴ τάδ' εἰσηκούσατε E.Alc.371, cf. Hel.646, Pl.Phdr.258a, R.473c, D.19.136
frec. αὐτὸ δὴ τοῦτο esto mismo, precisamente esto ἀλλ' αὐτὰ δή σοι ταῦτα καὶ πράσσω pero si es esto mismo precisamente lo que te estoy haciendo S.Tr.600, cf. Pl.Phdr.227c, D.51.2.
3 c. pron. poses. σὸν δὴ λέγουσι παῖδα ... dicen que es tu hijo E.Heracl.856, ἀλλ' ἡμέτερον δὴ ἔργον Pl.La.189c, cf. Ar.Pax 603, Cratin.211.
4 c. pron. indef.:
a) gener. δή τις, a veces escrito δήτις sin concretar cualquiera y en neg. ninguno δεῖ ... δή τι τοῦ ποθουμένου σημεῖον se precisa cualquier prenda del amado E.Hipp.513, ἐπ' αἰτίῃ δή τινι οὐ σμικρῇ por alguna causa, la que sea, no pequeña Hdt.3.69, εἰς δή τινα τόπον a cualquier parte Pl.Phd.107d, κατὰ δή τινα τρόπον Pl.Plt.306b, ἡσυχώτερα δή τι σμικρὸν ἦν era algo más moderada Hp.Epid.4.30, cf. Acut.50;
b) concretando alguno, cierto ἴδιον ἐμαυτῆς δή τι πρὸς σέ βούλομαι ... εἰπεῖν quiero comentarte cierto asunto mío privado E.Hec.978, ἀκούσατ'· ἐς γὰρ δή τιν' ἥκομεν λόγον escuchad, hemos llegado a una determinada idea E.IT 578, cf. 526, IA 661, si bien hay casos dudosos ἦν δή τις S.Ph.573
excep. el pron. precede a la partíc. τίκτει ναύταν σύν τινι δὴ θεῶν E.Fr.20.9H.-R., παίζοντά ἐστιν διαβιωτέον τινὰς δὴ παιδιάς hay que vivir jugando a ciertos juegos Pl.Lg.803e, cf. E.IT 946.
5 c. pron. interr. τίς δὴ ὅδε ξεῖνος νέον εἰλήλουθε; ¿quién es exactamente ese huésped que hace poco ha llegado?, Od.20.191, cf. Pi.O.10.60, A.Pr.118, Ἅρπαγε, τέῳ δὴ μόρῳ τὸν παῖδα κατεχρήσαο ...; Hdt.1.117, cf. 7.135, E.El.566, Pl.Hp.Mi.371a, Pl.Lg.705d, Tht.176e, κοίῃ δὴ κρίνεις Τέλλον εἶναι ὀλβιώτατον; Hdt.1.30, cf. Pl.Phd.81e, Grg.454a, πῶλε Θρῃκίη, τί δή με ... φεύγεις; potra tracia, ¿por qué me huyes? Anacr.78.1, τιὴ τί δή; Ar.V.1155, cf. Nu.755, ἀλλὰ τί δή; elíptico ¿pero qué quieres decir? Pl.R.357d, τί δὴ γὰρ οὔ; ¿por qué no? Pl.Prm.138b, ὅτι δὴ τί μάλιστα; Pl.R.343a, ἵνα δὴ τί τοῦτο δρᾶτον; ¿con qué fin exactamente hacen esto los dos? Ar.Pax 409, cf. E.IT 557, Io 525, Or.796
a veces δή precede al pron. τί φῇς; λέγουσι δὴ τίνας λόγους; Ar.Au.416, κατὰ δὴ τίνα; Pl.R.556a, οἷον δή τι; παράδειγμα εἰπέ ¿como qué exactamente?; di un ejemplo Pl.Sph.251a
frec. καὶ precede al interr., expr. sorpresa καὶ τί δὴ τὸ σῆμα; E.Rh.688, καὶ τί δὴ ... ἐπαινεῖς; D.19.336, cf. X.Mem.4.4.10, Oec.1.18, Cyr.1.3.5
en E. a veces en el orden καὶ δὴ τί: καὶ δὴ τί τοῦτ' Αἴαντι γίγνεται κακόν; E.Hel.101, cf. Hec.758.
6 c. pron. relat., acentúa la importancia del antecedente o la identificación con el consecuente, afectando a toda la or.:
a) c. el artículo: οὕτω που Διὶ μέλλει ... φίλον εἶναι, ὃς δὴ πολλάων πολίων κατέλυσε κάρηνα así le place a Zeus, él que ya de muchas ciudades ha demolido las torres, Il.2.117, cf. 6.98, ὃν δὴ σὺ πειρᾷς ἐκβαλεῖν al que he aquí que tú intentas expulsar S.OT 399, ἀπειπάμενος τὴν ὄψιν ἔπεμπε τὴν πομπήν, ἐν τῇ δὴ τελευτᾷ rechazando la visión, organizó la procesión, en la que efectivamente pereció Hdt.5.56, cf. S.Tr.1011, Pl.Tht.144a
frec. repitiendo el verb. que rige el relat. βουλόμενος ποιῆσαι τὰ δὴ καὶ ἐποίησε con la intención de hacer lo que en efecto hizo Hdt.3.16, cf. Pl.Phd.107e, D.16.23
δι' ὃ δὴ καί por lo cual precisamente Th.1.128, 2.21, 2.42
c. matiz peyorativo o escéptico ἃ δὴ βοτὰ ζώομεν vivimos cual ganado Semon.2.4, cf. S.Ai.1043, τοῦτο <ὃ> δὴ ἀγαπᾷς eso que te complace Pl.Grg.461b;
b) c. οἷος: τοιόνδ' ... ὁδοιπόρον ... αἴσιον, οἷος δὴ σὺ δέμας καὶ εἶδος ἀγητός tal caminante de buen augurio cual tú (eres) por tu estatura y aspecto admirable, Il.24.376, cf. h.Ven.179, Hdt.1.132, X.Cyr.1.2.6
frec. peyor. o irón. πάρεσμεν, οἵα δή γ' ἐμοῦ παρουσία estamos presentes, cuanto queda al menos de mi presencia E.Heracl.632, ἥδονται οἷα δή τις ἂν εἰκάσειεν ἥδεσθαι Antipho Soph.B 53, cf. E.El.870, Pl.Cri.53d, X.Cyr.2.1.24, τί δ' ἄλλο πράττεθ' οἱ Μεγαρῆς νῦν; - οἷα δή ¿qué más hacéis los de Mégara ahora? - cosas de ese estilo, e.e. poca cosa Ar.Ach.753;
c) c. relat. universalizantes ὅστις, ὁποῖος, etc., gener. sin concretar cualquiera que, sea el que sea, etc. ὦ μάκαρ, ὅστις δή μιν (γνώμην) ἔχει φρεσίν feliz aquél que la posee en su espíritu (la inteligencia) Thgn.1173, ὀστέον δέ, ὅ τι δὴ ἀποστῆναι δεῖ ἀπὸ τοῦ ἄλλου ὀστέου cualquier hueso que sea preciso separar del resto del cráneo Hp.VC 16, cf. Hdt.6.134, Pl.R.438c, X.HG 5.4.58.
V c. verb. añadiendo, a veces, cierto matiz temporal
1 ya o intraducible:
a) gener. en momentos dramáticos de especial emoción φεύγεις δή, ἑκάεργε Il.21.472, ὁ μὲν γὰρ ... κατέφαγε δὴ τὸν κλῆρον uno ... devoró su hacienda Hippon.36.4, ἦλθες δή, Κλεάριστε Thgn.511, cf. Pi.N.8.19, Crates Theb.SHell.356
frec. trag. ἐνθουσιᾷ δὴ δῶμα A.Fr.58, ἄγομαι δὴ 'γὼ κοὐκέτι μέλλω soy arrastrada, ya no hay aplazamiento S.Ant.939, cf. El.1482, σφῷν μὲν ἔστι δὴ πόλις tenéis ya una ciudad E.Med.1021, οἴμοι, βλέπω δὴ παῖδ' ἐμὸν τεθνηκότα E.Hec.681, cf. Med.1035
tb. c. menos fuerza emocional, c. cierto énfasis intelectual ἀτὰρ μεγάθυμοι Ἐπειοὶ ἀμφίσταντο δὴ ἄστυ los magnánimos epeos rodeaban ya la ciudad, Il.11.733, λεύσσω δὴ παρὰ νηυσί Il.16.127, cf. Hdt.1.63, Ar.Nu.1209, τοὺς γὰρ παῖδάς τε καὶ τὰς παῖδας ὀρχεῖσθαι δὴ δεῖ Pl.Lg.813b, cf. Phdr.258a, X.An.5.8.13, ἔφευγον δή X.Cyr.4.2.30, εἰ σωφρονεῖτε δή si sois realmente sensatos D.6.23
esp. frec. c. ὁράω: ἀλλ' ὁρᾶτε δὴ ὡς διάκειμαι ὑπὸ τῆς νόσου estáis viendo en qué estado estoy de resultas de la enfermedad Th.7.77, ὁρᾷς δὴ καὶ αὐτός Pl.Grg.461a, cf. Ap.31b, Euthphr.13b, R.421a, X.Cyr.3.2.12;
b) en respuestas afirmativas , por supuesto, claro que sí ξύμφημι δή σοι ¡sí!, estoy de acuerdo contigo S.Ai.278, cf. Ar.Pax 973, οὐχ οὕτως ἔχει; ἔχει δή ¿no es así? claro que lo es Pl.Ap.27c, - ἐρώτα. - ἐρωτῶ δή Pl.Grg.448b, cf. Prt.359c, R.381a, 523a;
c) en or. interr. ἴδμην δή, Μενέλαε ...; Od.4.138
gener. expr. sorpresa o indignación, frec. acompañada de voc. ἦ καὶ πρὸς ὑμῶν ὧδ' ἔρημος, ὧ ξένοι, λειφθήσομαι δή; ¿es que me váis a dejar así, solo, extranjeros? S.Ph.1071, ὦ βάρβαρον σὺ θρέμμα ... ἐγκαρτερεῖς δὴ θάνατον; E.Andr.262, οἴχῃ δὴ ἀπολιπὼν ἡμᾶς; ¿es que ya te vas dejándonos? X.Cyr.7.3.8.
2 c. imperat.:
a) ya, ahora o intraducible ἆξον δὴ ἔγχος Διομήδεος rompe la lanza de Diomedes, Il.6.306, τέτλαθι δή, κραδίη ¡resiste, corazón!, Od.20.18, ἴτε δὴ χαίροντες id con bien Ar.Ach.1143
frec. c. verb. de lengua, entendimiento φράζεο δή Od.15.167, Ar.Pax 1099, λέγε δή Ar.Ach.103, εἰπὲ δή Ar.Nu.683, ἀκούετε δή Pl.Prt.353c;
b) reforzado por νῦν (δὴ νῦν) ahora, vamos expresa gran urgencia en una orden o llamada κέκλυτε δὴ νῦν μευ escuchadme bien, Od.24.454, cf. S.El.947, E.Cyc.441, Pl.Lg.693d, εἰπὲ δή νύν μοι τοδί Ar.Nu.500, cf. Cratin.237;
c) esp. frec. c. ciertos verb., en función prácticamente interjectiva ἄγε δή ea, venga, vamos c. imperat. ἀλλ' ἄγε δὴ πρόφερε κρατερὸν μένος ¡ea!, muestra tu cólera poderosa, Il.10.479, cf. 21.221, Sapph.118.1, Thgn.829, ἄγε δή, φέρ' ἡμίν, ὦ παῖ, κελέβην Anacr.33.1, cf. Ar.Ach.98, Pl.Phlb.33a, X.An.2.2.10
c. subj. yusivo ἀλλ' ἄγε δὴ καὶ νῶϊ μεδώμεθα θούριδος ἀλκῆς ea, acordémonos los dos de nuestro ardiente valor, Il.4.418, cf. A.Supp.625, Pl.Phd.116d
c. fut. ind. ἀλλ' ἄγε δὴ ... πειρήσομαι Il.20.351, cf. 21.60
en preguntas ἄγε δή, βασιλεῦ ... πῶς σε προσείπω; A.A.783, cf. Ar.Nu.636, Cephisod.13
abs. ἄγε δὴ ... ἔνδον μὲν ἀνήρ (ἐστί) E.Cyc.590
φέρε δή ea, venga, vamos c. imperat. φέρε δὴ ... σκέψασθε D.19.251, cf. Pl.Grg.464b, Ar.Nu.1088, φέρ' εἰπὲ δὴ τὸ δεινόν ¡ea!, revélame eso tan terrible S.El.376
en preguntas φέρε δή, τί σὺ λέγεις; veamos, ¿qué dices tú? Ar.Ach.1058, cf. Antipho Fr.1a, Lys.6.46, Pl.Amat.136c, D.9.16
abs. φέρε δὴ πρὸς Διός· οἶμαι γὰρ ... veamos, por Zeus, pues creo ... Pl.Phlb.60a, ὅρα δή ¡ea, mira! Pl.Phlb.11a, Cri.48e, ἔχε δή ¡espera! Pl.Grg.490b, ἴσχε δή Eup.298.5
ἴθι δή c. imperat. ἴθι δή, κάθελ' Ar.Eq.152, cf. Pl.Phdr.262d.
3 c. subj. yusivo χωρῶμεν δὴ πάντες ἀολλεῖς partamos ya todos juntos S.Ph.1469, χορευέτω δὴ Ζηνὸς ἡ κλεινὴ δάμαρ E.HF 1303.
4 c. opt. desid. ἐκτελοῖτο δὴ τὰ χρηστά A.Pers.228.
VI énfasis suave en or. neg.
1 gener. οὐκ ἂν δή τις ἐπὶ ῥηθέντι δικαίῳ ... χαλεπαίνοι nadie podría enojarse por lo dicho con justicia, Od.20.322, οὐκέτι δὴ ... συνδουλεύσω ya no seré más tu compañera de esclavitud E.Hec.202
οὐ δή frec. expr. sorpresa o incredulidad οὐ δή ποθ' ἧς ἡκούσαμεν φήμης φέροντες ἐμφανῆ τεκμήρια; ¿no será que traen pruebas visibles del rumor que escuchamos? S.El.1108, cf. OT 1472, Ph.900
οὐκ ἂν δή introd. una petición cortés οὐκ ἂν δὴ Τρῶας μὲν ἐάσαιμεν καὶ Ἀχαιοὺς μάρνασθ' ...; ¿no podríamos dejar combatir a troyanos y griegos?, Il.5.32, cf. Od.6.57.
2 μὴ δή
a) en órdenes neg. μὴ δὴ οὕτως ... κλέπτε νόῳ no se te ocurra ocultar así tu pensamiento, Il.1.131, μὴ δή μ' οὐκ ἐθέλοντα φίλει Thgn.352, cf. X.Cyr.5.5.41;
b) en complet. δείδω μὴ δή μοι τελέσῃ ἔπος ὄβριμος Ἕκτωρ temo que el poderoso Héctor cumpla su palabra contra mí, Il.14.44.
3 μή τι δή no digamos ya, menos aún frec. en Pl. πεττευταὶ τοσοῦτοι ... οὒκ ἂν γένοιντό ποτε, μή τι δὴ βασιλῆς γε no habría tantos campeones en el juego de damas, menos aún tantos reyes Pl.Plt.292e, cf. Ep.321a
tb. μὴ ὅτι δή: ἃ καὶ λόγῳ ἐστὶν ἀκούειν οὐκ ἐπιτερπές, μὴ ὅτι δὴ ἔργῳ ... μεταχειρίζεσθαι lo que no es agradable de oír, no digamos ya de enfrentarse a ello de hecho Pl.Phdr.240e (cf. D III 2 c).
VII en or. exclamation
1 gener. c. pron. y adv. exclamation ὦ φίλοι, οἷον δὴ θαυμάζομεν Ἕκτορα δῖον Il.5.601, ὅσα δὴ δέδηγμαι τὴν ἐμαυτοῦ καρδίαν ¡cuántas veces he sentido mordeduras en mi propio corazón! Ar.Ach.1, cf. Lys.83, E.Io 616, ὡς δὴ ... διαρραγείης ¡a ver si revientas! Ar.Pl.891
c. elisión del verb. ὡς δὴ σύ así (lo fueras) tú (ciego), E.Cyc.674.
2 esp. c. ciertas interj. y adv. exclamation δεῦρο δὴ ὄρσο Od.22.395, βάλε δὴ βάλε ¡ojalá, sí ojalá! Alcm.26.2, εἶα δή ¡vamos! A.A.1650, δεῦρο δή ¡(ven) aquí! (cf. A III 2) δεῦρο δή, φίλον ἐμόν ¡aquí, querido mío! Ar.Ec.952, δεῦρο δὴ πρόσελθ' Ar.Eq.8, δεῦρο δή Pl.Ly.203b.
VIII en or. subord.
1 temp. precisamente, exactamente ἐξ οὗ δὴ τὰ πρῶτα διαστήτην ἐρίσαντε exactamente desde que por primera vez se separaron los dos, litigando, Il.1.6, ὅτε δὴ κατέμαρπτε διώκων precisamente cuando en su persecución lo tenía a tiro, Il.5.65, cf. Od.20.386, S.Ant.91, E.Hel.534, Th.2.102, Ar.Ach.10, Pl.Phdr.260b, ἐπὴν δὴ τόν γε λίπῃ ψυχή τε καὶ αἰών Il.16.453, ὡς ᾔσθετο δή Ar.Pl.688, cf. Hdt.1.13, ἔπειτε δή Hdt.3.156, ἐς ὃ δή Hdt.3.158, πρὶν δή E.Andr.1147, cf. Th.1.118, ἕως δή X.HG 2.3.13, ἔστε δή A.Pr.457, 656
tb. c. ὡς y part. μή μ' ἀντιφώνει μηδέν, ὡς στείχοντα δή no me repliques nada, pues ya me marcho S.Ph.1065.
2 locales ἑδριόωντο ἐν καθαρῷ, ὅθι δὴ νεκύων διεφαίνετο χῶρος se instalaron en un lugar limpio, justo donde aparecía un espacio (libre) entre cadáveres, Il.10.199, cf. Od.7.281, E.IA 547, γαῖαν ... ἵνα δὴ θοὸν ἅρμα καὶ ἵπποι ἑστᾶσι a la tierra donde precisamente esperan su veloz carro y sus caballos Mimn.10.9, οὗ δὴ κρεμαστὴν τὴν γυναῖκ' εἰσείδομεν exactamente donde vimos a la mujer colgada S.OT 1263, πεσσοὺς προσελθών, ἔνθα δὴ παλαίτεροι θάσσουσι acercándome a los jugadores, precisamente donde están sentados los más viejos E.Med.68, cf. X.An.7.6.37, ὅθεν δή de donde precisamente Pl.Phd.72a (cf. A III 2).
3 compar.:
a) gener. ἡμε[ῖ] ς δ' ὥσπερ ὡρμήμεσθα δή, στράτευμ' ἄγοντες ἥξομεν E.Fr.Hyps.119.1588, κατά περ δή Hdt.1.193, φεύγουσιν, ὥσπερ δὴ τρόπος ἦν αὐτοῖς X.An.7.4.17;
b) οἷον δή, οἷα δή: οὐδὲ μὲν κληθεὶς ... ἦλθες, οἷα δὴ φίλος Archil.78.3, cf. Hdt.6.26
ac. adv. Ζεὺς δ' ἀντεμηχανήσαθ' οἷα δὴ θεός Zeus fue el autor de este designio, cual dios que es E.Ba.291, cf. Pl.Smp.203b, 219e, X.HG 4.5.4
frec. despect. ἀλιτρός γ' ἐσσὶ ... οἷον δὴ τὸν μῦθον ἐπεφράσθης ἀγορεῦσαι eres astuto de verdad ... tal y como te has atrevido a decir esas palabras, Od.5.183, κἀγὼ μετέσχον, οἷα δὴ γυνή, φόνου E.Or.32, cf. Andr.911, Th.8.84
introd. un ej. οἷον δὴ λέγω así por ejemplo, afirmo Pl.Lg.667b, (cf. A IV 6 b);
c) ἅτε δή: ἅτε δὴ δημότην τὸ πρὶν ἐόντα como hombre del pueblo que había sido Hdt.2.172, ἅτε δὴ ἐν θερμῷ ἐοῦσα estando como está al calor Hp.Nat.Puer.12, cf. Fract.7, X.HG 4.2.21.
4 cond. εἰ (ἐὰν) δή si realmente ἀλλ' εἰ δὴ καὶ πάμπαν ἐτήτυμον αἴτιός ἐστιν ἥρως Ἀτρεΐδης incluso si en realidad es el héroe Atrida el verdadero culpable, Il.13.111, καὶ δὴ μεθίημ', <εἴ> τι δὴ πλέον φρονεῖς bien, te suelto, si de verdad te vuelves más razonable S.Ph.818, εἰ δὴ πᾶσά γε ἀνάγκη si realmente hay total necesidad Hdt.1.112, cf. Pl.Grg.481b, Arist.Rh.1394b7
a veces repitiendo una palabra de la apódosis ὁ κλεινός, εἰ δὴ κλεινός, Ἀγαμέμνων el ilustre, si es que lo es realmente, Agamenón E.Or.17, cf. S.Tr.27, E.HF 41, D.8.36.
5 c. or. finales (cf. C II 2) σάωσε δὲ νυκτὶ καλύψας, ὡς δή οἱ μὴ πάγχυ γέρων ἀκαχήμενος εἴη lo salvó ocultándolo en tinieblas, para evitar que el anciano quedara en la aflicción absoluta, Il.5.24, φέρ' ὕδωρ ... ὡς δὴ πρὸς Ἔρωτα πυκταλίζω Anacr.38.4, en otras expr. de finalidad ὡς γὰρ ἀνέβη ἐς τὴν ἀκρόπολιν μέλλων δὴ αὐτὴν κατασχήσειν cuando subió a la acrópolis, seguramente con la intención de tomarla Hdt.5.72
en or. finales neg. ἔμπεσ' ἐπικρατέως, μὴ δὴ πυρὸς αἰθομένοιο νῆας ἐνιπρήσωσι Il.16.81, cf. Od.18.10, Pl.Lg.893a.
6 interr. indir. κλήρους ... πάλλον, ὁππότερος δὴ πρόσθεν ἀφείη χάλκεον ἔγχος agitaron las suertes (para ver) cuál de los dos exactamente lanzaría antes la broncínea lanza, Il.3.317, cf. Od.12.57, εἰπεῖν ... πῶς δὴ ... Pi.N.5.15, ἀναμιμνῄσκεσθε ὅσας δὴ μάχας ... νενικήκατε X.An.6.5.23, cf. Hdt.3.14, Ar.Ra.1162, Pl.Lg.810a, Lys.25.9.
7 complet. προσδεκόμενοι γὰρ κατὰ κλέος ὡς δὴ πέμψετε ἐς ἡμέας κήρυκα esperando, según vuestra reputación, que nos enviaríais sin duda un heraldo Hdt.9.48.
IX enfático para retomar o resumir el tema
1 marca un pron. demostr. en aposición a una or. precedente, cuyo contenido recoge ὅτι εἰσὶ τῶν προσιόντων οἱ μὲν ... οἱ δ' ..., οὗτοι δὴ οἱ τριάκοντα que de los que nos atacan hay unos ..., otros ..., pues bien ésos, los treinta X.HG 2.4.13, τὸ δὲ ... ἐπιμελεῖσθαι, τοῦτο δὴ ... X.Oec.20.20, τῇ δὲ τρίτῃ ἡμέρᾳ ... ταύτῃ δὴ ... Antipho 6.34, τῶν δ' ἡμετέρων μὲν φίλων, ἐκείνου δὲ ... ἐχθρῶν, τούτων δὴ ... entre los que son nuestros amigos pero enemigos suyos, entre éstos, digo ... D.23.17.
2 en la repetición parcial de una or. anterior frec. de part., para recapitular: c. un demostrativo ἐς ὃ στρατευσάμενος ἐπὶ τοὺς Ἀσσυρίους ... ἐπὶ τούτους δὴ στρατευσάμενος ὁ Φραόρτης hasta que marchando contra los asirios ... contra éstos habiendo marchado Fraortes Hdt.1.102, καταδὺς ἐς τὴν καλεομένην Ὑλαίην (ἡ δ' ἔστι μὲν ...) ἐς ταύτην δὴ καταδὺς ὁ Ἀνάχαρσις τὴν ὁρτὴν ἐπετέλεε πᾶσαν τῇ θεῷ Hdt.4.76, cf. Pl.Lg.642c, X.Cyr.2.3.19, D.48.32
c. un subst. rep. τῆς Φυλομάχης δὲ ... καὶ Φιλάγρου ... τοῦ δὴ Φιλάγρου ... καὶ τῆς Φυλομάχης ... ἐγένετο υἱός D.43.24
tb. repitiendo la subordinación εἰ γὰρ ἔστι γῆ καὶ ὕδωρ καὶ ἀήρ ..., εἰ δὴ ταῦτα ἔστι si hay tierra, agua, aire ... pues bien, si hay estas cosas Meliss.B 8, cf. Pherecyd.Syr.B 2.
X para marcar citas o evocaciones del autor u otros τὰ τοῦ ἀνδρὸς δὴ ταῦτα πράττοντα aludiendo a las frecuentes referencias de Calias al ‘hombre’, Pl.Grg.500c
esp. mediante las fórmulas τὸ σόν δή y τὸ λεγόμενον δή: ὡς νῦν, τὸ σὸν δή, καὶ θανεῖν πολλὴ χάρις ¡cuán agradable me sería ahora, como tú dices, morir también! A.A.550, τὸ νεανικὸν δὴ τοῦτο τὸ τοῦ σοῦ λόγου para citar tu enérgica expresión Pl.Grg.508d
parentético τὸ σὸν δὴ τοῦτο son tus palabras, en palabras tuyas Pl.Smp.221b, πανωλεθρίᾳ δὴ τὸ λεγόμενον con el desastre total como se dice Th.7.87, τὸ δὴ λεγόμενον πικρῷ γλυκὺ μεμειγμένον la dulzura mezclada, según se dice, con la amargura Pl.Phlb.46c, cf. Sph.241d
c. prov. τὸ λεγόμενον δὴ τοῦτο ἐν τῷ πίθῳ τὴν κεραμείαν ἐπιχειρεῖν μανθάνειν empezar a aprender la alfarería, según dice el proverbio, por una tinaja Pl.Grg.514e.
B conectivo frec. dif. poco del enfático
I ahora, entonces, pues bien indic. transición o progresión temp., a veces casi lóg. αἱρέεται αὐτὸς περιεῖναι. ἐπειρώτα δὴ λέγων τάδε· elige salvarse él mismo; entonces preguntó esto: Hdt.1.11, cf. 98, γέρων ἔλεξ'· ἀφαρπάζειν χρεὼν οἰνηρὰ τεύχη ... ἦν δὴ φερόντων μόχθος ... φιάλας dijo el viejo: «es preciso llevarse esas vasijas de vino ...». Hubo entonces el jaleo de quienes traían las copas E.Io 1181, προσῆλθον δὴ καὶ οἱ ἄλλοι entonces se acercaron también los demás Pl.Ly.207b, cf. d, συνωμολογείτην δὴ ταῦτ' εἶναι ἄμφω entonces ambos estuvieron de acuerdo en que era esto Pl.Phd.91d, εἶεν, ἦν δ' ἐγώ· τὸ δὴ μετὰ τοῦτο, ἐπειδὴ βουλόμεθα εὖ πράττειν bien, respondí yo, y ahora, tras esto, puesto que queremos ser felices Pl.Euthd.279a.
II indic. consecuencia así pues, pues, por tanto, entonces, en consecuencia, lógicamente πρὸς μὲν παρθένου σεσῴσμεθα· τοὐνθένδε δὴ σὲ ... χρὴ κοινὴν ξυνάπτειν μηχανὴν σωτηρίας estamos salvados en lo referente a la doncella; ahora pues, es preciso que tú encuentres el medio de nuestra salvación E.Hel.1033, cf. HF 151, El.71, 618, ἐπεὶ οὐκ ἄν ποτε ἐπεχείρησαν ἡσσηθέντες ... ναυμαχεῖν· μὴ δὴ αὐτῶν τὴν τόλμαν δείσητε pues nunca hubieran intentado combatir por mar tras haber sido derrotados; no temáis, por tanto, su audacia Th.2.89, οὐδὲ γὰρ ... αὐτὸ ... ἐξείργασθέ πω· πῶς δὴ ἄνδρες γεωργοὶ ... ἄξιον ἄν τι δρῷεν; ni siquiera vosotros habéis llegado a la perfección en eso (en la navegación): ¿cómo entonces unos campesinos ... podrían hacer algo que mereciera la pena? Th.1.142, ἔστι δὲ νέος· φοβούμεθα δὴ περὶ αὐτῷ, οἷον εἰκὸς περὶ νέῳ es joven; por tanto tenemos por él el miedo que inspira naturalmente la juventud Pl.Euthd.275b, ὡς ἐπειδάν τις εἰδῇ τὸ ὄνομα ... εἴσεται δὴ καὶ τὸ πρᾶγμα Pl.Cra.435d, Lg.801a, cf. D.18.108
frec. en ciertas expr. λείπεται δή falta por tanto Arist.Ph.229a27, 240b28, φανερὸν δὴ ἐκ τῶν εἰρημένων es obvio, por tanto, según lo dicho Arist.Metaph.1033b16, ἐπεὶ δὲ δεῖ ... ὑπάρχειν τὸ εἶναι, δῆλον δὴ ὅτι puesto que es preciso que el ser exista, es por tanto evidente que Arist.Metaph.1041b5, cf. EE 1248a26.
C subjet., matizando el autor o el personaje que habla la verosimilitud de la afirmación (cf. δῆθεν, δῆτα C)
I con valor irón. y/o escéptico, indicando falsa apariencia conocida o sospechada
1 c. subst. y adj. supuestamente, en apariencia αὐτόνομοι δὴ ὄντες καὶ ἐλεύθεροι τῷ ὀνόματι Th.3.10, τοὺς Ἀθηναίους φίλους δὴ ὄντας Th.6.80, Σωκράτης ὁ σοφὸς δή Pl.Ap.27a, εἰσήγαγε τὰς ἑταίρας δή introdujo a las supuestas heteras X.HG 5.4.6, διὰ ταῦτ' ἐδίδοτο (τὰ χρήματα), ξένια δὴ πρόφασιν por esta razón era ofrecido el dinero, bajo pretexto de supuestos presentes de hospitalidad D.19.167.
2 en expr. compar. c. ὡς y part. como si, supuestamente ὡς δὴ θανόντα σ' ἐνάλιον κενῷ τάφῳ θάψαι ... αἰτήσομαι como si hubieras muerto en el mar pediré que te entierren en un cenotafio E.Hel.1057, ὡς δὴ πόλιν ἐλευθέραν ἔχων E.Supp.477, ὡς δὴ γυναῖκα σώφρον' ἐν δόμοις ἔχων, πασῶν κακίστην como si tuvieras en casa una mujer prudente, siendo la peor de todas E.Andr.594, ὡς δὴ σύ τι ποιεῖν δυνάμενος ὀρτυγίου ψυχὴν ἔχων como si tú pudieras hacer algo, tú que tienes corazón de codorniz Antiph.5, ὡς δὴ ἐξ ἀγροῦ ἀπιόντες X.HG 5.4.3, ὡς δὴ δίκαιος ὤν D.22.70, cf. E.Alc.1014, Io 1183, Pl.Prt.342c, Smp.222c, Phdr.242c, X.Cyr.6.2.4
c. elisión del part., uso cercano al de οἷα δή (v. supra A IV 6 b): πρόφασιν μὲν ὡς δὴ μαινάδας θυοσκόους supuestamente como ménades que cumplen sus ritos E.Ba.224, ὡς δὴ δεξιός como si fuera un hombre de buen gusto Ar.V.1315, διδάξαντες ὡς κατ' εὔνοιαν δὴ λέγειν indicándoles que dijeran, supuestamente con buena intención Th.4.46, cf. S.Tr.889, E.Hec.1152
excep. c. gen. abs. ὡς ἑτοίμων δὴ χρημάτων como si el dinero estuviera disponible X.An.7.8.11.
3 en or. finales:
a) c. ὡς y part. fut. προσέρχεται ... ὡς δὴ καταπιόμενός με se acerca ... como si fuera a tragarme Ar.Eq.693, ὡς δὴ τί δράσων; ¿con qué supuesta intención? E.Alc.537, cf. Pl.Lg.778e, Hdt.1.66;
b) c. verb. en forma pers., Aen.Tact.10.26.
II introd. el convencimiento del autor o el personaje que habla, uso cercano al enf. sin duda, claro está, al parecer, evidentemente, desde luego, como es lógico
1 en or. causales τὸν μὲν ἐπίστιον καλέων, διότι δὴ οἰκίοισι ὑποδεξάμενος τὸν ξεῖνον φονέα τοῦ παιδὸς ἐλάνθανε βόσκων llamando (a Zeus) protector del hogar, sin duda porque al acoger en su casa al extranjero se le escapaba que estaba alimentando al asesino de su hijo Hdt.1.44, cf. 1.141, 4.120, Ar.Ra.1189, προσποιησάμενος τὸν Πειραιᾶ καταλήψεσθαι, ὅτι δὴ ἀπύλωτος ἦν pretendiendo tomar el Pireo, sin duda porque no tenía puertas X.HG 5.4.20, ὕβριζες, ὡς δὴ βασιλικοὺς ἔχων δόμους te ufanabas, sin duda porque poseías un palacio E.El.947
en preguntas como parece, como yo creo, acaso τί μοι ὧδ' ἐπέχεις κεκοτηότι θυμῷ; ἦ ὅτι δὴ ῥυπόω, κακὰ δὲ χροῒ εἵματα εἷμαι ...; ¿por qué te revuelves contra mí con tal ira? ¿es acaso porque voy sucio y vestido de andrajos?, Od.19.72.
2 en or. finales ἐρωτᾷς ... ἵνα δὴ εὐθὺς φαίνωμαι αὐτὸς ἐμαυτῷ τἀναντία λέγων me preguntas ... sin duda para que parezca que me contradigo a mí mismo Pl.Men.82a, σὺ σαυτοῦ μὲν οὐδ' ἐπιχειρεῖς ἄρχειν, ἵνα δὴ ἐλεύθερος ᾖς tú no haces ningún esfuerzo por gobernarte a tí mismo, sin duda para mantenerte libre Pl.Men.86d, ἵνα δὴ πραγμάτων ἀπαλλαγῶμεν como es lógico para evitarnos molestias Is.2.30, φρουρὰν ἐν τῇ ἀκροπόλει κατέστησεν, ἵνα δὴ αὐτόνομοι ὦσιν y estableció una guarnición en la ciudadela, evidentemente para poder ser independientes D.7.32, cf. Hdt.1.29, 32, 94, Th.5.85, 7.18, Pl.Chrm.165a, X.HG 4.1.26, Smp.1.14
c. ὡς y part. fut. καὶ ὡς διαβαλῶν δὴ ἔρχεται εἰς τὸ δικαστήριον para calumniarte, sin duda, viene ante el tribunal Pl.Euthphr.3b, cf. X.Cyr.7.4.3
en preguntas acaso, como parece, e.d. según creo τίπτε σὺ ... ἦλθες ἀπ' Ολύμποιο ...; ἦ ἵνα δὴ Δαναοῖσι ... νίκην δῷς; ¿por qué tú has venido del Olimpo? ¿acaso, como parece, para dar la victoria a los Dánaos?, Il.7.26, λόγου ἕνεκα ... λέγεις τὸν λόγον, ἵνα δὴ ἄτοπον λέγῃς ...; Pl.Euthd.286d, cf. E.IT 1025.
III desentendiéndose de la verosimilitud de la afirmación, sin negarla
1 en expr. del tipo según dicen, según creen (no yo), según parece (no es que yo lo afirme) ἔτι δὲ ἕνα ἐόντα τὸν Ἡρακλέα καὶ ἔτι ἄνθρωπον, ὡς δή φασι, κῶς φύσιν ἔχει πολλὰς μυριάδας φονεῦσαι; siendo uno solo Heracles y siendo aún mortal, según dicen, ¿cómo es posible que matara a miles? Hdt.2.45, ὡς δὴ λέγονταί γε ὑπὸ Λιβύων al menos según dicen los libios Hdt.4.191, βουλόμενος, ὡς ἐδόκει δή Th.8.87, cf. Pl.Lg.727b
en diálogos ὡς δὴ σύ elidiendo el verb. de lengua o apariencia según tú (dices), por lo visto tú, al parecer tú ὡς δὴ σύ μοι τύραννος Ἀργείων ἔσῃ ¡al parecer tú vas a ser rey de Argos! A.A.1633, ὡς δὴ σὺ ... ταῦτα δ' ἐν καιρῷ λέγεις S.OC 809, cf. Pl.Grg.468e
p. ext. en or. complet. dep. de verb. de pensamiento οἴονται, ὡς δὴ ἡ ἡμέρα ἥμερα ποιεῖ expl. etim., Pl.Cra.418d.
2 en or. causales διότι δὴ ὁ μὲν μαίνεται, ὁ δὲ σωφρονεῖ en su opinión porque el primero delira, y el segundo está en su sano juicio Pl.Phdr.244a, μέγα φρονοῦσιν ὅτι πεπαίδευνται δὴ καὶ πρὸς λιμὸν ... καρτερεῖν se enorgullecen porque según creen han sido educados para soportar el hambre X.Cyr.2.3.13, cf. Hdt.6.41.
3 c. part. τοῦτον τὸν μῦθον προστεθηκέναι κατὰ τοῦ Διός, ἵνα ἑπόμενοι δὴ τῷ θεῷ καρπῶνται καὶ ταύτην τὴν ἡδονήν haber atribuido además este mito (el de Ganímedes) a Zeus, para, siguiendo -según ellos- el modelo del dios, disfrutar también de este placer Pl.Lg.636d, σὺ δ' ὢν δὴ διαφέρων tú que, según dices, eres superior Pl.Lg.963b, cf. X.HG 2.3.18.
D combinado y reforzando otras partíc.
I ἀλλὰ δή, ἀλλὰ ... δή gener. tras pausa
1 adversativo (cf. ἀλλά A)
a) tras or. afirm. pero, en cambio, sin embargo οὐδ' οἱ ἐπίτροποι ... βοηθεῖν ἐθέλουσιν ... ἀλλὰ δὴ αὐτοὶ κινδυνεύσομεν τοῦ δικαίου ἕνεκ' αὐτῷ βοηθεῖν ni los tutores quieren ayudarle ... en cambio nosotros nos arriesgaremos, por la justicia, a ayudarle Pl.Tht.164e, cf. R.352c, 365d, Diph.31.18, εἰς Κάλπης δὲ λιμένα ... ἐλαχίστη ὁδός. ἀλλὰ δὴ ἐκεῖ μὲν οὔτε πλοῖά ἐστιν hasta el puerto de Calpe el camino es muy corto, pero allí no hay ni barcos X.An.6.3.16;
b) tras neg. sino ὁπόταν καλοὶ ἐν ψυχῇ λόγοι ἐνόντες μηδὲν ποιῶσιν πλέον ἀλλὰ δὴ τούτοις πᾶν τοὐναντίον cuando bellas razones presentes en el alma no les dan mayor resultado sino todo lo contrario Pl.Lg.689b.
2 progresivo:
a) al pasar a o introd. un nuevo término o un nuevo argumento pues bien, y aún más, y de nuevo ἀλλὰ δὴ πρὸς <τοῖς> τρισὶ τέταρτόν τι τότε ἔφαμεν εἶναι γένος σκεπτέον pues bien, además de estos tres, dijimos que había que considerar un cuarto género Pl.Phlb.26e, - σοὶ γάρ, ἔφη, χαρίζομαι. - εὖ γε σὺ ποιῶν· ἀλλὰ δὴ καὶ τόδε μοι χάρισαι καὶ λέγε - es para complacerte. - Y haces muy bien, pero de nuevo compláceme y dime otra cosa Pl.R.351c, cf. 502b, D.19.200, Arist.GC 334a25;
b) en preguntas que siguen una idea desechada pero entonces, pues bien, entonces πότερον ἄρχειν ἤδη (βούλεσθε); ἀλλ' οὐκ ἔννομον· ... ἀλλὰ δὴ μὴ μετὰ πολλῶν ἰσονομεῖσθαι; ¿queréis gobernar ya?, no es legítimo ... ¿queréis entonces no compartir los mismos derechos que muchos? Th.6.38, οὐ παρὰ τῶν μυροπωλῶν. ἀλλὰ πόθεν δή; X.Smp.2.4, cf. Pl.Ap.37c, D.43.77;
c) para volver al hilo principal tras una digresión o algo irrelevante pero, bien pero ἀληθέστατα δοκεῖς μοι λέγειν. ἀλλὰ δὴ μηκέτ' ... διατριβὴν πλείω ... ποιώμεθα me parece que lo que dices es totalmente cierto; bien, pero no perdamos más tiempo Pl.Lg.723d, οὐκ ἐννοῶ, ὦ Σώκρατες· ἀλλὰ δὴ τίνα γραφήν σε γέγραπται; no lo veo, Sócrates, ¿pero de qué has sido acusado? Pl.Euthphr.2b, ἀλλὰ δὴ σκόπει Pl.Grg.502a, ἀλλὰ δή, ὅθεν ὁ λόγος ἦλθε Arist.SE 171a12, cf. Antiph.194.16, Pl.Phdr.269c, Phd.95b, R.500e, Lg.723d, Phlb.12b.
II γὰρ δή
1 causal, v. γάρ B II 2.
2 introd. una narración anunciada a saber, esto es o intraducible χρὴ ἀκοῦσαι ... συσσιτοῦμεν γὰρ δὴ ἐγὼ καὶ Μελησίας es preciso escucharlo ..., esto es, estamos comiendo Melesias y yo Pl.La.179b, ἐγὼ φράσω. ἔδοξε γὰρ δὴ ἡμῖν Pl.Euthd.291c, cf. Phd.59d.
3 οὐ γὰρ δή γε, μὴ γὰρ δή γε desechando al menos una posibilidad, pues desde luego no, pues en cualquier caso no ὄνομα μόνον δείσαντες; οὐ γὰρ δὴ τό γε σῶμ' οὐδὲ τἄργα τἄμ' ¿sólo temiendo mi nombre?, pues desde luego no mi cuerpo ni mis actos S.OC 265, τίς γάρ νιν ἐξέθηκεν; οὐ γὰρ δὴ σύ γε; ¿quién lo abandonó?, tú está claro que no E.Io 954, cf. Ar.Nu.402, Pl.Chrm.161c, Isoc.15.24, Arist.Pol.1264b23.
4 en respuestas afirmativas , por supuesto, así pues, de hecho, efectivamente - ψευδῆ φαμεν ...; - φαμὲν γὰρ δή Pl.Tht.187e, λέγεται γὰρ δή, ἔφη, καὶ πολὺ τοῦτο τὸ ῥῆμα Pl.R.562c, ἔστι γὰρ δή, ἔφη, περὶ πολλοὺς τοῦτο τὸ πάθος es efectivamente, dije, el caso de muchos Pl.R.454a.
5 en interr. pues, entonces - τεθνᾶσιν ἄνδρες ... - εἶεν· τί γὰρ δὴ παῖς ὁ τοῦ Λαερτίου; - han muerto los hombres. - bien, ¿y el hijo de Laertes, pues? S.Ai.101, πῶς γὰρ δὴ Διὸς υἱὸς ἀδηφάγον ἄνδρα καθεῖλεν; ¿cómo entonces el hijo de Zeus abatió a ese glotón? Theoc.22.115, τίς γὰρ δὴ θάνεν ἄλλος; ¿quién es, pues, el otro que murió? A.R.2.851, cf. 4.450.
III γε δή
1 enfático, frec. c. relat. τό γε δὴ καὶ ἴδμεν ἅπαντες Il.7.281, καὶ δ' ἔτι κεν καὶ πλείον' ἐγὼ κακὰ μυθησαίμην, ὅσσα γε δὴ ... μόγησα y aún podría alargarme yo más relatando las desgracias que he sufrido, Od.7.214, συμβέβηκέ μοι ἅπερ ὁρᾶτε καὶ αὐτοί, ταυτὶ ἅ γε δὴ οἰηθείη ἄν τις ... ἔσχατα κακῶν εἶναι me sucede, como podéis ver, lo que se podría considerar el peor mal Pl.Ap.40a
gener. ἐν οἷς ἄλλοτε πολλάκις γε δὴ ἀπέδειξα en las circunstancias que ya otras muchas veces os he mostrado Th.2.62, πάντα γὰρ πάρεστι νῷν ... πλήν γε δὴ τῆς κλεψύδρας Ar.V.857, τοῦτό γε δὴ ... μόνον διάφορον ἐν τῇ πορείᾳ ἐγένετο éste exactamente fue el único motivo de discusión en el camino X.An.4.6.3.
2 esp. para enfatizar un término con el anterior o en una enumeración:
a) en or. afirmativas καὶ ... γε δή y además, e incluso, y sobre todo δι' ἀχρηματίαν τά τε πρὸ τούτων ἀσθενῆ ἦν καὶ αὐτά γε δὴ ταῦτα δηλοῦται la falta de dinero explica la debilidad de épocas anteriores y también estos mismos sucesos Th.1.11, καὶ μάλιστά γε δὴ πάντων y sobre todo, de todas las cosas Pl.Sph.237b, καὶ ψύξεις τε καὶ καύσεις καὶ ἡδοναί γε δὴ καὶ λῦπαι las sensaciones de frío y de calor, y especialmente los placeres y las penas Pl.Tht.156b, cf. X.Oec.5.20, Cyr.1.6.43, Mem.1.2.53;
b) en or. interr. con más razón, entonces κοῦ γε δὴ ... οὐκ ἂν χωσθείη κόλπος καὶ πολλῷ μέζων ἔτι τούτου ὑπὸ τοσούτου τε ποταμοῦ καὶ οὕτως ἐργατικοῦ; ¿cómo, con más razón, no habría de cubrirse un golfo mucho mayor que éste por un río tan caudaloso y activo? Hdt.2.11, καὶ γὰρ εἰ ἐν τῷ ἔμπροσθεν (τῶν μυκτήρων) ἀσηρὸν τὸ φόρημα, πῶς γε δὴ οὐκ ἐν τῷ ἐσωτέρω; pues si es molesto sostener un peso a la entrada de la nariz, ¿cómo no habría de serlo entonces llevarlo en el interior? Hp.Art.37;
c) en or. neg. menos aún, no digamos ya τὴν γὰρ Θεσσαλίαν ἄλλως τε οὐκ εὔπορον ἦν διιέναι ἄνευ ἀγωγοῦ καὶ μετὰ ὅπλων γε δή nunca fue fácil atravesar Tesalia sin un guía y menos aún armados Th.4.78
esp. μή τί γε δή, μὴ ὅτι γε δή (cf. A VI 3): οὐκ ἔνι ... οὐδὲ τοῖς φίλοις ἐπιτάττειν ... μή τί γε δὴ τοῖς θεοῖς D.2.23, ἃ πολλὴν αἰσχύνην ἔχει καὶ λέγειν, μὴ ὅτι γε δὴ ποιεῖν ἀνθρώπους μετρίους cosas que los hombres honestos se avergüenzan de decir, no digamos ya de hacer D.54.17 (cód.), excep. μὴ ὅτι δή γε Pl.Phlb.60d.
3 enfático-limitativo δεῖ δὲ καὶ τὸν ἧσσον πιθανόν (λόγον), ἐπεί γε δὴ λέγεται, ῥηθῆναι hay que contar el relato menos convincente, aunque sólo sea porque se cuenta por ahí Hdt.3.9, cf. S.Ant.923, Th.1.132, πρίν γε δή Hdt.6.79, Th.7.71, ἔν γε δὴ πλήθους συνόδοις al menos, como es evidente, en reuniones populares Pl.Phdr.268a, νῦν γε δή D.6.17
frec. introd. or. subord. o de part. θανεῖται δ', ἤν γε δὴ ληφθῇ μόνον morirá, sólo con que sea atrapado E.Hel.1176, cf. Pl.Phd.84c, Tht.182c, ὥς γε δὴ ᾠόμεθα al menos según pensamos Is.2.30
frec. en respuestas afirmativas sí, al menos λέγεταί γε δή si, en todo caso es lo que se dice Pl.Phdr.242d, ἐπαγγέλλομαί γε δὴ ταῦτα sí, al menos es lo que pretendo Pl.Grg.449b, cf. Smp.172c, X.Oec.13.4.
IV καὶ δή
1 conectivo a la vez que enfático y de hecho, y efectivamente, y he aquí que
a) en Hom. marcando cierto clímax τῶν ... οὐδ' ἀλεγίζεις· καὶ δή μοι γέρας ... ἀφαιρήσεσθαι ἀπειλεῖς de lo cual no te preocupas, y encima me amenazas con quitarme mi parte del botín, Il.1.161, cf. 5.175, 9.349, Od.2.315;
b) gener. σ' ἐδόκουν θήσεσθαι ἑταῖρον πιστόν· καὶ δὴ νῦν ἄλλον ἔχεισθα φίλον esperaba hacerte amigo fiel ... y sin embargo ahora vas y tienes otro amigo Thgn.1316, καὶ δὴ ὅτι οὕτω ταῦτα ἔχει y de hecho, como esto es así Hp.VC 2, ὄλωλα καὶ δὴ νερτέρων ὁρῶ πύλας E.Hipp.1447, ἥκειν ἔφη τῇ ὑστεραίᾳ, καὶ δὴ κόπτειν τὴν θύραν dijo que llegó al día siguiente, y fue y golpeó la puerta And.Myst.41, cf. Ar.Pax 178, Pl.Phdr.255e;
c) expresando una consecuencia inmediata y (en consecuencia), y así, y por eso ἐννέα δὴ βεβάασι ... ἐνιαυτοί, καὶ δὴ δοῦρα σέσηπε νεῶν nueve años han pasado, y así la madera de nuestros barcos está podrida, Il.2.135, τὰς δὲ σάρκας τὸ λίτρον κατατήκει, καὶ δὴ λείπεται τοῦ νεκροῦ τὸ δέρμα μοῦνον καὶ τὰ ὀστέα Hdt.2.87, cf. 7.149, ἄλλην ἔδωκα κύλικα ... καὶ δὴ πρὸς ᾠδὰς εἷρπε E.Cyc.423;
d) marcando la transición de lo general a lo particular (cf. 3 b) y en particular τά τε δὴ ἄλλα οἱ Σικυώνιοι ἐτίμων τὸν Ἄδρηστον καὶ δὴ πρὸς τὰ πάθεα αὐτοῦ τραγικοῖσι χοροῖσι ἐγέραιρον entre otros honores que los sicionios rendían a Adrasto, celebraban sus sufrimientos con coros trágicos Hdt.5.67, τακτὰ δὲ τά τ' ἄλλα ἂν εἴη ... καὶ δὴ τά γε περὶ οἶνον σχεδὸν ἁπάντων ἐμμετρότατα ... γίγνοιτ' ἄν si todo lo demás estuviera regulado, también la producción de vino sería más moderada que ninguna otra Pl.Lg.674c
a veces previo a otro καί tras un corto intervalo ἠνάγκασαν ὑπομεῖναι (οἱ παρόντες) ... καὶ δὴ ἔγωγε καὶ αὐτὸς πάνυ ἐδεόμην lo forzaron a quedarse y en particular yo mismo supliqué insistentemente Pl.R.344d, cf. Thg.121a.
2 no conectivo, gener. en diálogo, resalta lo que tiene lugar en el momento he aquí, mira, oye a veces sólo temporal ya, ya mismo, ahora ὦ πόποι ... Ἀτρυτώνη, καὶ δὴ αὖθ' ἡ κυνάμυια ἄγει Il.21.421, cf. Od.12.116, 13.169, ὤ μοι ἐγὼ δειλός· καὶ δὴ κατάχαρμα μὲν ἐχθροῖς ... γενόμην ¡desgraciado de mí! mirad cómo me he convertido en motivo de risa para mis enemigos Thgn.1107, φύλαξαι μὴ θράσος τέκῃ φόβον· καὶ δὴ φίλον τις ἔκταν' ἀγνοίας ὕπο no dejemos que el valor engendre miedo; ya alguno ha matado a un amigo por no haberlo reconocido A.Supp.499, cf. S.Fr.506.1, E.HF 867, Ar.Lys.925, Antiph.234.1, ὁ γὰρ βωμὸς θύρασι καὶ δή pues he aquí a la puerta el altar Ar.Pax 942, cf. Th.769, Pl.Cra.416a
frec. para introducir personajes en escena καὶ δὴ κομίζει προσπόλων ὅδ' ἐγγύθεν S.Ai.544, καὶ δὴ δέδορκα τόνδε ... στείχοντα E.Med.1118, cf. Cyc.488, Ar.Au.268
tb. en respuestas a una orden, a menudo conteniendo algún eco de dicha orden ya καὶ δὴ πέπρακται τοὔργον A.Pr.75, cf. Supp.438, S.OC 173, Ar.Pax 327, Au.175, - τόλμα προτεῖναι χεῖρα ... - καὶ δὴ προτείνω E.Alc.1118.
3 καὶ δὴ καί
a) como καὶ δή resalta la importancia o interés de la oración o término que introduce, frec. marcando un climax y, y además, y también, e incluso, y sobre todo κίνδυνος κακῶς ἀκούειν καὶ δὴ καὶ παθεῖν τι riesgo de crearse mala fama e incluso de sufrir algún perjuicio Democr.B 253, καὶ Ἐτέαρχος συνεβάλλετο εἶναι Νεῖλον, καὶ δὴ καὶ ὁ λόγος οὕτω αἱρέει Etearco conjeturaba que era el Nilo, y además el razonamiento lo demuestra Hdt.2.33, κατά περ Ἡρακλέης ... καὶ δὴ καὶ Διόνυσος ... καὶ Πάν Hdt.2.146, Λυσίαν τε αὐτόθι κατελάβομεν καὶ Εὐθύδημον ... καὶ δὴ καὶ Θρασύμαχον Pl.R.328b, τὰ περὶ τὸν πόλεμον, καὶ δὴ καὶ πρὸς πάσας μαθήσεις Pl.R.527c, cf. Plt.268b, Sph.265c, Chrm.169b;
b) marcando el paso de lo general a lo particular y en particular, y en especial τῇ τε ἄλλῃ ... καὶ δὴ καὶ ἐς Ἄργος a otras tierras y en particular a Argos Hdt.1.1, οὐδεὶς τῶν σοφῶν ἀνδρῶν ἡγεῖται ... καὶ δὴ καὶ ὁ Σιμωνίδης Pl.Prt.345e, πυνθανόμενος παρά τε τῶν ἄλλων καὶ δὴ καὶ μάλιστα καὶ παρὰ τοῦ νομοθέτου Pl.Lg.888d, πάντες ὅσοι πώποτ' ἐκπεπλεύκασι ... χρήματα λαμβάνουσιν ... καὶ δὴ καὶ νῦν τῷ Διοπείθει ... δῆλον ὅτι δώσουσι χρήματα todos los que han zarpado ... reciben dinero ... y en concreto ahora está claro que darán dinero a Diopites D.8.26.
V reforzando a μέν y/o δέ
1 μὲν δὴ ... δέ: υἱὸς μὲν δή τοι λέλυται ... νῦν δὲ μνησώμεθα δόρπου tu hijo ya está liberado ... ahora, pensemos en la cena, Il.24.599, cf. Sapph.112.1, Anacr.7.1, A.Pr.500, E.Alc.156, Pl.Smp.216c, καὶ τὰ μὲν δὴ ἀφανῆ ... ἃ δὲ πάντες ἴσασι X.An.2.6.28
frec. en anáfora, esp. en X. πολλὰ μὲν δὴ ... πολλὰ δέ Gorg.B 6, X.An.7.6.36, cf. Cyr.1.3.9, Oec.1.15.
2 (μὲν) ... δὲ δή, en que δέ es conectivo κεῖται Πάτροκλος, νέκυος δὲ δὴ ἀμφιμάχονται γυμνοῦ Il.18.20, ἐμοὶ θαυμαστὸς ἐφάνη ... οἱ δὲ δὴ ἄλλοι πάντες ἐρᾶν ἔμοιγε ἐδόκουν αὐτοῦ yo lo ví admirable, y me pareció que todos los demás lo amaban Pl.Chrm.154c
o en que δέ es adversativo τίς σὰς παρήειρε φρένας ᾗς τὸ πρὶν ἠρήρεισθα; νῦν δὲ δή ¿quién ha echado a perder la cordura que antes tenías? Ahora, por el contrario ... Archil.22.3, πόλις μὲν ἔθ' ἥδη πόλις, λαοὶ δὲ δὴ ἄλλοι esta ciudad aún es una ciudad, pero sus habitantes son otros Thgn.53, cf. E.El.37
tb. en preguntas sorpresivas, enfáticas o cruciales εἴργει δὲ δὴ τίς ... νόμος; ¿y (lo) impide qué ley? E.Heracl.963, κρινεῖ δὲ δὴ τίς ταῦτα; ¿y quién va a ser el juez? Ar.Ra.805, cf. E.Ph.1277, Ar.Au.112, Pl.Euthphr.3e.
3 μὲν δὴ ... δὲ δή, raro σοὶ μὲν δὴ ... ἡμῖν δὲ δή Pl.Tht.170d, cf. R.456c, E.Supp.457.
VI τε δή, enfatiza tb. la pal., el sintagma o la or. anterior
1 uniendo palabras o sintagmas πολὺν ... δαρόν τε δὴ ... χρόνον durante mucho y largo tiempo S.Ai.414
frec. en prosa ἐπαγγείλας δὲ καὶ Λακεδαιμονίοισι ... ἁλίσας τε δὴ τούτους Hdt.1.77, cf. 3.108, Th.4.40, Pl.Lg.967d
tb. uniendo oraciones e incluso párrafos ἀποπέμπωμεν, ... ξυμβῶμεν, ... ἀναλαβώμεθα. τὸ ξύμπαν τε δὴ γνῶμεν ... Th.4.63, cf. Hdt.5.69.
2 τε δὴ ... καί tanto ... como o simplemente y πῶς τε δὴ καὶ ποῖ (φασίν) τελευτᾶν; ¿cómo y dónde (dicen) que ha muerto? A.Pers.735, τὸν δὲ πεισθῆναί τε δὴ καὶ καταμεῖναι Hdt.2.121δ, νῷν ..., ἐμοί τε δὴ καὶ τῇ γυναικὶ τἀγαθῇ a nosotros, es decir, a mí y a mi buena esposa Ar.Nu.61, cf. Th.7.13, φωνῆς τε δὴ καὶ ἀκοῆς sobre la voz y la audición Pl.Ti.47c, cf. Ly.206e, Isoc.6.3
en Hdt. frec. estableciendo una rel. temp. entre las oraciones cuando ... entonces, mientras ... entretanto κάτω τε δὴ ἐγίνετο καὶ ἐξισοῦτο τοῖσι ἄλλοισι τὸ ἔργον Hdt.3.76, οὗτοί τε δὴ παρεσκευάζοντο ταῦτα καί Hdt.6.49, cf. 7.23.
3 τε δὴ ... καὶ δὴ καί tanto ... como en particular ἥ τε δὴ πολλὴ τῆς Περσικῆς στρατιῆς αὐτοῦ ταύτῃ διεφθάρη καὶ δὴ καὶ αὐτὸς Κῦρος τελευτᾷ Hdt.1.214, οἵ τε δὴ ἄλλοι νησιῶται ... καὶ δὴ καὶ Αἰγινῆται Hdt.6.49, cf. 4.118, 8.105.
4 εἴτε δή, οὔτε δή en que enfatiza el término al que acompaña εἴτ' ἐν γραφικῇ εἴτ' ἐν μουσικῇ εἴτε δὴ ἐν πολιτικῇ Pl.R.493d, εἴτε δὴ ... εἴτε καί Hdt.1.19, εἴτε δὴ ὦν ... εἴτε καί Hdt.1.191, εἴτε δὴ ... εἴτε ἄλλως κως Hdt.3.24, καὶ εἴτε δὴ ... εἰ δ' αὖ Pl.Ap.40c-d, οὔτε δὴ μέσος οὔτε Pl.Ti.62d, οὔτε σοὶ οὔτε δὴ ἐκείνῳ Pl.Phlb.58b, Chrm.171c, cf. δηὖτε, αὖτε.
• Etimología: Cf. lat. , air. -, etc.; se trata de una forma alargada de δέ q.u.

French (Bailly abrégé)

particule marquant :
I. une idée de temps;
1 en ce moment même;
2 déjà : ὀκτὼ δὴ προέηκα ὀϊστούς IL voici déjà huit traits que j'ai lancés ; ἐννέα δὴ βεβάασι ἐνιαυτοί IL voici que déjà neuf ans se sont écoulés ; πάλαι δή SOPH depuis longtemps déjà;
3 jusqu'à présent : ὅσας δὴ μάχας νενικήκατε XÉN tous les combats que vous avez livrés victorieusement;
4 à partir de maintenant, désormais : χωρῶμεν δὴ πάντες SOPH et maintenant marchons tous ; οἶσθα δὴ τὸ πᾶν SOPH et maintenant tu sais tout;
5 maintenant pour la première fois, maintenant enfin;
6 alors, joint à un adverbe de temps : ὀψὲ δή, ὕστερον δή, πρὶν δή, ἐξ οὗ δή, etc. HDT alors plus tard ; alors avant que ; alors depuis que;
II. la suite d'un développement ou d'un raisonnement :
1 comme transition : εἷς δὴ τούτων HDT donc l'un de ceux-ci;
2 pour résumer ce qui vient d'être dit : γίγνονται δὴ οὗτοι χίλιοι XÉN ils arrivent donc à être mille;
3 pour rappeler une chose qui vient d'être dite : Ἀνδρομάχη, θυγάτηρ Ἠετίωνος,… τοῦπερ δὴ θυγάτηρ IL Andromaque, fille d'Éétion…, fille, dis-je, de cet Éétion;
4 pour marquer une conséquence ou un résultat : τούτων δὴ ἕνεκα XÉN pour ces raisons donc;
5 pour marquer la surprise, particul. dans les questions : τίς δή ; OD, τίς γὰρ δή ; OD qui donc ? qui donc en effet ; τί δή ; PLAT quoi donc ? πῇ δή ; IL par où donc ? πῶς δή ; ESCHL comment donc ?;
6 pour exprimer une invitation, un encouragement : ἄγε δή, εἶα δή, φέρε δή, etc. ATT eh bien ! donc, voyons donc ! allons donc ! ἄκουε δή ESCHL écoute donc !;
7 pour marquer qu'on admet une hypothèse : καὶ δὴ δέδεγμαι ESCHL eh bien ! donc, j'ai accepté, càd supposons que j'aie accepté;
III. pour marquer avec plus de force une affirmation ou une négation :
1 au sens de certes, en vérité, tout à fait : μέγας δή ATT tout à fait grand ; μέγιστος δή ATT très grand en vérité ; ναὶ δή IL, ἦ δή, ἦ μὲν δή IL oui certes ! οὐ δή SOPH non certes ! avec les pron. pers. σὺ δη, toi-même ; indéf. δή τις PLAT rar. τις δή, quelque… sans doute ; relat. οἷος δὴ σύ IL exactement tel que toi ; ὅστις δή XÉN quiconque en réalité;
2 au sens de en outre, par surcroît : μετὰ ὅπλων γε δή THC avec des armes en outre, surtout en armes ; εἰ δὲ δὴ πόλεμος ἥξει DÉM et si, par surcroît, une guerre arrive ; et même, bien plus : καὶ δὴ καὶ ἐς Αἴγυπτον ἀπίκετο καὶ δὴ καὶ ἐς Σάρδις HDT il alla donc jusqu'en Égypte, et même jusqu'à Sardes;
3 dans les réponses, au sens de certes, eh bien ! oui, eh bien ! donc, eh bien !.
Étymologie: cf. δέ.

Dutch (Woordenboekgrieks.nl)

δή, modaal, ‘evidentieel’ partikel; de spreker markeert met δή dat wat hij zegt vanzelfsprekend is of hoort te zijn bij losse woorden of woordgroep in feite, precies, inderdaad, zeker; of te ‘vertalen’ door nadruk:. κάρτιστοι δή echt heel sterke (mannen) Il. 1.266; ἄλλοισιν δὴ ταῦτ’ ἐπιτέλλεο die opdrachten moet je maar aan ánderen geven Il. 1.295; ἦμος δ’ ἠέλιος κατέδυ... δὴ τότε κοιμήσαντο toen de zon was ondergegaan, toén dan gingen zij naar bed Il. 1.476; ὡς δὴ ἀληθέως αὐτόμολος precies alsof hij werkelijk een overloper was Hdt. 3.156.1; σὲ δή jij daar! Soph. Ant. 441; κίνησις γὰρ αὕτη μεγίστη δὴ τοῖς Ἕλλησιν ἐγένετο want dit was zeker de meest schokkende gebeurtenis voor de Grieken Thuc. 1.1.2; δῆλον δὴ τοῦτό γε dit is in elk geval evident duidelijk Plat. Grg. 502a. bij hele zinnen: markeert dat de inhoud vanzelfsprekend waar of relevant is zeker, natuurlijk, vanzelfsprekend, het is natuurlijk zo dat...; vaak gepaard met connectieve functie: markeert overgang naar iets dat nieuw, maar duidelijk relevant is dan (ook), dus, nou:. ἔστι δὲ νέος· φοβούμεθα δὴ περὶ αὐτῷ hij is jong; we zijn dus natuurlijk bezorgd om hem Plat. Euthyd. 275b. in vraag als reactie op opmerking τί δή; ja, én?, wat zou dat (dan)? in caus., fin., compar. bijzinnen en met ὡς + ptc., ook met ironische, sarcastische toon tuurlijk, vast en zeker, vanzelfsprekend:. λόγου ἕνεκα... λέγεις τὸν λόγον, ἵνα δὴ ἄτοπον λέγῃς je zegt maar wat, om maar iets absurds te berde te brengen natuurlijk Plat. Euthyd. 286d; ὡς δὴ κηδόμενος αὐτοῦ; zeker omdat je bezorgd om hem bent? Hdt. 7.17.2.

German (Pape)

eine Partikel, welche dazu dient, Begriffe hervorzuheben, und deren Abstammung unsicher ist. Man hat sie mit δέ, mit ἤδη, mit δῆλος, mit δαῆναι, mit dem Latein. jam in Verbindung gebracht; vgl. Curtius Grundz. d. Griech. Etymol. 2.204. Durch ein einzelnes Wort läßt sich δή nur selten übersetzen; in der Regel muß es durch die Wortstellung und die Betonung ausgedrückt werden. Da es den hervorgehobenen Begriff nicht selten als eine offenbare, nicht abzuleugnende Tatsache hinstellen will, so kann man es in solchen Fällen zuweilen durch »augenscheinlich«, »offenbar«, » gewiß« übersetzen; zuweilen auch durch »allerdings«, »ja«, »also«, »nun«, »eben«, »gerade«, »schon«. In der Regel steht δή unmittelbar hinter dem Worte, welchesdurch dasselbe hervorgehoben werden soll; doch schließt es sich auch gern an μέν, δέ, τέ, καί, γάρ, γέ, ῥά und ähnliche Wörtchen; auch μὴ δή ist nicht selten, s. z.B. Hom. Il. 1.545, 5.684. Den Satz beginnt δή in wenigen Verbindungen: δὴ τότε, δή ῥα τότε (Il. 12.162), δὴ γάρ (Il. 17.546, 15.488); Il. 19.342 τέκνον ἐμόν, δὴ πάμπαν ἀποίχεαι ἀνδρὸς ἑῆος; 15.437 Τεῦκρε πέπον, δὴ νῶιν ἀπέκτατο πιστὸς ἑταῖρος. – Häufig erscheint δή
a temporell, jetzt eben, schon; oft bei Hom. und sp. Ep., in Vrbdgn wie δὴ γάρ, denn schon, δὴ πάμπαν; δή ποτε, Il. 14.234, schon einmal; δὴ τότε, da nun, Pind. Ol. 3.25; auch Tragg., Aesch. Spt. 196; vgl. Ch. 1053; Eur. Tr. 59; οἶσθα δὴ τὸ πᾶν, nun weißt du Alles, Soph. Phil. 241; bes. bei Zahlbestimmungen, ὀκτὼ δὴ προέηκα ὀϊστούς Il. 8.297; πολλάκι δή, schon oft, 19.85; ἕκτον δὲ δὴ τόδ' ἦμαρ Eur. Or. 39; ὅσας δὴ μάχας νενικήκατε Xen. An. 6.5.23; – πάλαι δή, schon lange, Soph. Phil. 795, und öfter; καὶ δή, und schon, Il. 15.251; = ἤδη, Xen. An. 1.10.10; Hell. 6.4.13; vgl. Aesch. Spt. 455; Ar. Pax 942; auch = so gleich, unverzügl ich, von der unmittelbaren Zukunft, c. fut., Xen. Cyr. 4.4.11; Plat. Phaedr. 236d; so χωρῶμεν δὴ πάντες ἀολλεῖς Soph. Phil. 1455; νῦν δὴ σὺ δηλώσεις Xen. Gyr. 4.1, 23; – δὴ νῦν, Soph. El. 935; und allein δή, so eben, von dem unmittelbar Vergangenen, auch c. praes., Ar. Lys. 146. – Auch sonst in Vrbdg mit anderen Zeitpartikeln, ὀψὲ δή, ὕστερον δή, πρὶν δή, νεωστὶ δή, ἐξ οὗ δή, ἐς ὃ δή, Her.; ὁπότε δή, ὅτε δή, und mit Negationen, οὐκέτι δή, οὐ δή, nicht mehr, σοὶ μὲν γὰρ ἔστι πόλις, ἐμοὶ δ' οὐκ ἔστι δή Eur. Or. 1069.
b auf das Vorhergehende zurückweisend, zuweilen zur Einführung des Nachsatzes, auch nach εἰ, ἐπεί, und oft zur Fortsetzung der durch Zwischensätze unterbrochenen Rede, nun, kurz, sofort, vgl. Plat. Symp. 206b ἔστιν ἄρα συλλήβδηνἔρως τοῦ τὸ ἀγαθὸν αὑτῷ εἶναιὅτε δὴ τούτουἔρως ἐστί, und Xen. An. 1.7.17. So auch μὲν δή, wodurch die Sache als abgemacht hingestellt wird, Aesch. Ag. 1184; τοιαῦτα μὲν δὴ ταῦτα, Prom. 500; Her. 1.32. und oft bei Plat., Xen. und a. Att.; auch καὶ – δή reiht so an, καὶ τὸ μέγιστον δή, und das bedeutendste endlich; so auch καὶ δὴ καί, z.B. Her. 1.30. Eine Menge Beispiele mit feineren Distinktionen gibt Hartung über diese Partikel Bd. I.S. 245 ff. So steht es oft in der Frage, τοῦ δὴ ἕνεκα ταῦτα λέγω; weswegen denn nun ? Plat. Prot. 343b; zum Ausdinck des Unwillens, Soph. Ant. 899, 722; und bei Aufforderungen, ἄκουε δή, Aesch. Prom. 633; λέγε δή, Plat. Prot. 312c; so oft ἄγε δή, εἶα δή, ἴθι δή, wohlan.
c determinativ, den Grad od. das Maß eines Wortes zu bestimmen (vgl. δῆτα, gerade nur, gar, vollends; bes.
1 nach pronom.; bei personal., um im guten Sinne od. verächtlich die Person hervorzuheben, Soph. Aj. 1205; Her. 1.115, 3.155; besoft bei demonstr.; τούτου δὴ ἕνεκα, gerade deswegen, wie διὰ τοῦτο δή; – τὸ λεγόμενον δὴ τοῦτο, nach dem bekannten Sprichwort; bei relativ., οἷος δὴ σύ, sowie eben du, Il. 24.376; οὗ δὴ ἕνεκα, weswegen eben; – ὅστις δή steigert die Unbestimmtheit, wer es auch sein mag, Xen. An. 4.7.25; so auch δή τις; ἄλλοι δή, wer sie auch sein mögen; οὕτω δή τι, ὡς δή τι, Her. 3.108, 4.52; Plat. Tim. 26b; πολὺ δή τι, ich weiß nicht wieviel, Plut. Cim. 1.
2 bei adjectivis, ebenso steigernd, πολύς, πᾶς, μέγας, und bes. bei superl., ἠμφιεσμένων θαυμαστὰ δὴ ὅσα, wer weiß wie sehr, Plat. Symp. 220b.
3 bei verbis, allerdings, bekräftigend; dieser Ausdruck des Gewissen und Tatsächlichen findet sich bei Partikeln schon bei Ham. und wird im Attischen sehr geläufig, ἦ δή, ἦ μάλα δή, – οὐ δή, μὴ δή, nur ja nicht; ἴνα δή, damit gerade eben, Il. 28.207; Her. 1.32; ἀλλὰ δή, oft Plat.

Russian (Dvoretsky)

δή: частица со знач.:
1 (усиления или подчеркивания) именно, как раз, же, -то: νῦν δή Arph., Xen., Plat. именно теперь, теперь-то; αὐτίκα δὴ μάλα Plat. тотчас же; ἐννέα δὴ ἐνιαυτοί Hom. вот уж (целых) девять лет; τί οὖν δή ἐστιν; Plat., Xen.; да что же это такое?; οὔκουν ἐρεῖς ποτε; - Καὶ δὴ λέγω σοι Soph. да укажешь ли, наконец? - Вот я и говорю тебе; κἀγὼ δὴ ἐνταῦθα ἀποκρίνομαι (praes. hist.) Xen. тогда-то я и ответил; τοῦ δὴ ἕνεκα; Plat. чего же ради?; ἄγε δὴ ἐρείομεν Hom. давай-ка спросим; οὗτος δὴ ὁ Σωκράτης Plat. вот этот самый Сократ; ὅτου δὴ παρεγγυήσαντος Xen. когда решительно каждый отдавал приказы;
2 (вывода) так вот, итак: τοιαῦτα μὲν δὴ ταῦτα Aesch. так вот какие были дела; μηδενὶ δὴ εἶναι ταύτην τὴν ἀλήθειαν Plat. в таком случае ни для кого это не будет истиной; τὸ ἔμψυχον δὴ τοῦ ἀψύχου δυοῖν διαφέρει Arst. итак, одушевленное отличается от неодушевленного двумя признаками; ἀνάγκη δή … Arst. необходимо, следовательно, …;
3 (при прилагательных - усиления) безусловно, вполне: μοῦνος δὴ πάντων ἀνθρώπων Her. один единственный из людей; πλήθει μέγιστος δή Thuc. безусловно наиболее многочисленный;
4 (усиливающего добавления) сверх того, и даже: ἐς Αἴγυπτον καὶ δὴ καὶ ἐς Σάρδις Her. в Египет, а также и в Сарды; ὑγίεια καὶ ἰσχὸς καὶ κάλλος καὶ πλοῦτος δή Plat. здоровье, сила, красота, а также богатство;
5 (логического перехода) и вот, тогда, стало-быть, итак: ἔνθα δὴ ἔθεον ἅπαντες Xen. тогда все сбежались;
6 (уверенности) конечно, несомненно: τινὰ δὴ μῆτιν ἐρέσσων Soph. обдумывая, несомненно, какой-то план;
7 (допущения, уступления, согласия) ладно, ну что же: ἐρώτα. - Ἐρωτῶ δή Plat. спрашивай. - Хорошо, спрошу; δέχου δὲ σύ. - Καὶ δὴ δέδεγμαι Aesch. согласись. - Ладно, я согласен; ἔστω δὴ τὸ А τὸ κινοῦν, τὸ δὲ κινούμενον В Arst. допустим, что А есть движущее, а В движимое.

English (Autenrieth)

now, just, indeed, really, etc.; a particle marking degree of time, quality, or emphasis, mostly untranslatable by a single word; postpositive except in the initial phrases δὴ τότε, δὴ γάρ, δὴ πάμπαν, Il. 19.342; καὶ δή μοι γέρας αὐτὸς ἀφαιρήσεσθαι ἀπειλεῖς, and ‘here now,’ Il. 1.161; ὀκτὼ δὴ προέηκα ὀιστούς, ‘full eight already,’ Il. 8.297 (so often w. numerals); appended to adverbs of time, ὅτε δή, ὀψὲ δή, to adjectives (esp. superlatives, κάρτιστοι δή, ‘the very mightiest’), to relative and interrogative pronouns, and to other particles, ὡς δή, ironical; εἰ δή, if ‘really’; ἀλλὰ δή, (γὰρ) δή (scilicet enim); especially in wishes or commands, μὴ δή, ‘only’; ἴθι δή, ἄγε δή, etc. δή often coalesces with a following long vowel or diphthong (‘synizesis’), δὴ αὖτε, δὴ οὕτως (not to be written δ).

English (Slater)

δή (in synizesis (O. 13.99) coni.)
1 emphasising
a adv. λαὸν θαμὰ δὴ καὶ Ὀλυμπιάδων φύλλοις ἐλαιᾶν χρυσέοις μιχθέντα (N. 1.17) mostly preceding adv., δὴ τότ' ἐς γαῖαν πορεύειν (O. 3.25) ἀλλ' ἁ Κοιογενὴς ὁπότ ἐπέβα νιν, δὴ τότε τέσσαρες ἀπώρουσαν κίονες fr. 33d. 5. ἦν γε μὰν ἐπικῴμιος ὕμνος δὴ πάλαι, καὶ πρὶν γενέσθαι τὰν Ἀδράστου τάν τε Καδμείων ἔριν (N. 8.51) ἐπεὶ περικτίονας ἐνίκασε δή ποτε καὶ κεῖνος (I. 8.64), cf. (O. 9.9)
b adj. δυσπαλὲς δὴ γίνεται (P. 4.273) ]εων ἐλθὲ φίλαν δὴ πόλεα[ Δ. 3. . εὐθεῖα δὴ κέλευθος ἀρετὰν ἑλεῖν fr. 108a. 3. esp. following numbers, ἑξηκοντάκι δὴ ἀμφοτέρωθεν (Hermann: δ' ἀμφοτ. codd.: ἑξηκοντάκις ἀμφοτ. Mommsen) (O. 13.99) τρὶς δὴ (P. 9.91) δὶς δὴ δυοῖν (N. 8.48) πολλὰ δὴ πολλαῖσιν (O. 6.79)
c interrogative, direct and indirect. τίς δὴ ποταίνιον ἔλαχε στέφανον; (O. 10.60) αἰδέομαι μέγα εἰπειν, πῶς δὴ λίπον εὐκλέα νᾶσον (N. 5.15) “πάτερ Κρονίων, τίς δὴ λύσις ἔσσεται πενθέων;” (N. 10.76) ὅστις δὴ τρόπος ἐξεκύλισέ νιν fr. 7.
d relative-demonstrative ὁ. Ὀρέστα· τὸν δὴ ἐκ δόλου τροφὸς ἄνελε (P. 11.17) (ἀκρωτήριον Ἄλιδος)· τὸ δή ποτε Λυδὸς ἥρως Πέλοψ ἐξάρατο (O. 9.9) (γαῖαν), τὰν δὴ καλέοισιν Ὀλυμπίου Διὸς ἄλσος (I. 2.27)
2 where emphasis implies an abrupt but logical progression of thought. ἵσταμαι δὴ ποσσὶ κούφοις, ἀμπνέων τε πρίν τι φάμεν (ἐπιλαμβάνεται ἐαυτοῦ ὁ Πίνδαρος. Σ.) (N. 8.19) θερμὰ δὴ τέγγων δάκρυα στοναχαῖς (Er. Schmid: δὲ codd.) (N. 10.75)
3 combined with other particles. δὲ δή: εἰ δὲ δή τιν' ἄνδρα θνατὸν Ὀλύμπου σκοποὶ ἐτίμασαν, ἦν Τάνταλος οὗτος if indeed, in fact (O. 1.54) ἦ δή: ἦ μάλα δὴ μετὰ καὶ νῦν strong affirmation (P. 4.64)

English (Strong)

probably akin to δέ; a particle of emphasis or explicitness; now, then, etc.: also, and, doubtless, now, therefore.

English (Thayer)

(shortened from ἤδη (others besides)), a particle which, the epic phrases δή τότε, δή γάρ excepted, is never placed at the beginning of a sentence, but is joined to some preceding word, and indicates that what it introduces can be taken as something settled, laid down in deed and in truth (Klotz ad Devar. ii. 2, p. 392): now therefore, then, verily, in truth, (Latin James, igitur, sane, etc. — although neither Latin, German (nor English) has a word precisely equivalent to δή).
1. added to relative pronouns: ὅς δή, who is such a one as, who preeminently, who then, forthwith, at once (cf. Winer's Grammar, § 43,3a.), so that it may be evident that it is being done (cf. Passow, i., p. 612{b}), where the Latin says agedum, jam, German doch, nur (English, now, only, but): L WH marginal reading brackets); surely, certainly: R G.

Greek Monotonic

δή: μόριο που χρησιμ. για να προσδώσει μεγαλύτερη σαφήνεια στη λέξη ή λέξεις τις οποίες επηρεάζει (πιθ. συντετμ. τύπος του ἤδη, Λατ. jam), πράγματι, ακριβώς, βέβαια, αληθινά, τωόντι.
I. 1. Χρήση του δή με απλές λέξεις:
1. μετά από επίθ., οἶος δή, μόνος δή, ολομόναχος, σε Ομήρ. Οδ. κ.λπ.· ιδίως, ως δηλωτικό μεγέθους, μέγας δή, μικρὸς δὴ κ.λπ.· συχνά με υπερθ., μέγιστος δή, κράτιστος δή, αρκετά μεγαλύτερος, ομολογουμένως ο καλύτερος, σε Θουκ.· επίσης με αριθμητικά, ὀκτὼ δὴ προέηκα ὀϊστούς, έχω εκτοξεύσει οκτώ ατόφια βέλη, σε Ομήρ. Ιλ.· εἷς δή, ένας μονάχα, σε Ευρ. κ.λπ.
2. μετά από επιρρ., πολλάκις δή, πολλές φορές, συχνά, συχνά ως τώρα, Λατ. jam saepe, σε Ομήρ. Ιλ.· ὀψὲ δὲ δή, εντελώς αργά, στον ίδ.· νῦν δή, τώρα πλέον, σε Ξεν. κ.λπ.· τότε δή, ακριβώς εκείνο τον καιρό, σε Θουκ.· αὐτίκα δὴ μάλα, την ίδια ακριβώς στιγμή, συγχρόνως, σε Πλάτ.· επίσης, ναὶ δή, ναι πράγματι, σε Ομήρ. Ιλ.· οὐ δή, φυσικά, βεβαίως όχι, σε Σοφ.·
3. με ρήματα, δὴ γὰρ ἴδον ὀφθαλμοῖσι, γιατί πράγματι, αλήθεια τον είδα, σε Ομήρ. Ιλ.
4. με κύρια ουσ., ἐς δὴ τὸ Ἄργος τοῦτο..., στο Άργος λοιπόν έφτασαν, σε Ηρόδ.· τέλος δή, το πλήρες τέλος του, σε Αισχύλ.· ειρων., Λατ. scilicet, εἰσήγαγε τὰς ἑταιρίδας δή, τις προσποιούμενες τις εταίρες, σε Ξεν.
5. με αντων., για να προσδώσει έμφαση· ἐμὲ δή, ένας άνδρας όπως εγώ, σε Ηρόδ.· σὺ δή, εσύ ξεχωριστά απ' όλους τους άλλους, εσύ προπάντων, στον ίδ.· οὗτος δή, αυτός και κανείς άλλος, στον ίδ.· ὅς δή, που ξεκάθαρα, σε Ομήρ. Ιλ.· με αόρ. αντων., ἄλλοιδή, άλλοι θα είναι αυτοί οι οποίοι θα μπορέσουν, στον ίδ.· δή τις, κάποιος ή κάποιος άλλος, Λατ. nescio quis, σε Πλάτ.· δή τι, με κάθε τρόπο, όπως και να είναι, σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ.
II. Χρήση του δή με ολόκληρες προτάσεις:
1. για να συνεχίσει την αφήγηση, έπειτα λοιπόν, κατόπιν, μετά ακολούθως, τότε· τότε μὲν δὴ ἡσυχίην εἶχε, σε Ηρόδ.· σε ανακεφαλαιώσεις, τοιαῦτα μὲν δὴ ταῦτα, Λατ. haec hactenus, σε Αισχύλ.
2. χρησιμ. για συμπεράσματα, σε Ηρόδ. κ.λπ.· ιδίως, για να εκφράσει το απροσδόκητο· καὶ σὺ δή, ώστε λοιπόν και εσύ επίσης!, σε Αισχύλ.
3. με προστ. και υποτ., ἐννοεῖτε γὰρ δή, γιατί έχετε μόνο στο μυαλό, σε Ξεν.· ομοίως, ἄγεδή, φέρε δή, ἴθι δή, σκόπει δὴ κ.λπ.
4. γε δή, για δήλωση του πιο σημαντικού, μετὰ ὅπλων γε δή, προπάντων με όπλα, σε Θουκ.· μή τί γε δή, χωρίς να αναφέρω, χωρίς να κάνω λόγο, σε Δημ. 5. α) καὶ δή, και επιπλέον, και μάλιστα, σε Ομήρ. Ιλ.· ομοίως, ἐς Αἴγυπτον ἀπίκετο, καὶ δὴ καὶ ἐς Σάρδις, ἔφτασε στην Αίγυπτο, και επιπλέον και στις Σάρδεις σε Ηρόδ.· ἰσχὺς καὶ κάλλος καὶ πλοῦτος δή, και πάνω απ' όλα ο πλούτος, σε Πλάτ. β) καὶ δή, βρίσκεται επίσης σε αποκρίσεις: βλέψον κάτω, απάντηση, καὶ δὴ βλέπω, καλά, κοιτάζω, σε Αριστοφ. γ) σε υποθέσεις, καὶ δὴ δέδεγμαι, και τώρα υπόθεσε ότι έχω δεχτεί, σε Αισχύλ.

Greek (Liddell-Scott)

δή: μόριον ἐν χρήσει συνήθως, ὅπως δώσῃ πλειοτέραν ἀκρίβειαν, σαφήνειαν ἢ βεβαιότητα εἰς τὴν λέξιν ἢ τὰς λέξεις μεθ᾽ ὧν εἶναι ἐσχετισμένον. Πιθανῶς εἶναι συντετμημένος τύπου τοῦ ἤδη, Λατ. jam. Συνήθως ἑρμηνεύεται διὰ τοῦ: τώρα, βεβαίως, τῇ ἀληθείᾳ, τῷ ὄντι, πράγματι· ἀλλ᾽ οὐδεμία λέξις δύναται μόνη νὰ ἐκφράσῃ τὸ δὴ εἰς πάσας τὰς περιστάσεις καὶ χρήσεις· ἡ δύναμις αὐτοῦ πρέπει πολλάκις νὰ ἀποδίδηται διὰ τῆς μετ᾽ ἐμφάσεως προφορᾶς ἢ διὰ περιφράσεων διαφόρων. Ὡς καὶ ἄλλα μορια τοῦ αὐτοῦ εἴδους, το δὴ ἀκολουθεῖ εἰς τὴν λέξιν ἢ τὰς λέξεις εἰς ἃς ἀναφέρεται. Ἀλλὰ παρ' Ἐπ. καὶ λυρικοῖς ποιηταῖς τὰ δή γάρ, δή τοτε, δή πάμπαν (Ἰλ. Τ. 342) κεῖνται ἐν ἀρχῇ τῶν προτάσεων. Ι. χρῆσις τοῦ δὴ μεθ᾽ ἁπλῶν λέξεων: 1) κατὰ τὸ πλεῖστον μετὰ τῶν ἐπιθέτων, οἶος δή, μόνος δή, ὅλως διόλου μόνος, Ὀδ. Μ. 69, Ἡρόδ. 1. 25, καὶ Ἀττ.· ἰδίως μετὰ τὰ σημαίνοντα μέγεθος, ποσόν, κτλ., μέγας δή, πολὺς δή, μικρὸς δή, κτλ.· συχνάκις ὡσαύτως καὶ μετὰ τῶν ὑπερθ. μέγιστος δή, κράτιστος δή, ἐντελῶς μέγιστος, ὁμολογουμένως ἄριστος, Θουκ. 1. 50, κτλ.· ἀπάντων δὴ… ἄλγιστον Σοφ. Αἴ. 992, κτλ.·- οὕτω μετ᾽ ἀριθμητικῶν, ὀκτὼ δή προέηκα… ὀϊστούς, έχω ῥίψει ἀκριβῶς οὐχὶ ὀλιγώτερα τῶν δέκα βελῶν, Ἰλ. Θ. 297· ἐννέα δὴ βεβάασι… ἐνιαυτοί, οὐχὶ ὀλιγώτεροι τῶν ἐννέα, ἐννέα σωστοί, Β. 134· ἕκτον δὲ δή τόδ᾽ ἦμαρ. αὕτη εἶναι ἀκριβῶς ἡ ἕκτη ἡμέρα, Εὐρ. Ὀρ. 39, πρβλ. Ἰλ. Ω. 107, κτλ.· εἷς δή, ἕνας μόνος, Εὐρ. Μηδ. 1282, κτλ. 2) οὕτω καὶ μετ᾽ ἐπιρρ., πολλάκις δή, πολλάκις, συχνάκις ἕως τώρα, Λατ. jam saepe, Ἰλ. Τ. 85· ὀψὲ δὲ δή, ἐντελῶς ἀργά, Η. 94· τρὶς δή, οὐχὶ ὀλιγώτερον ἢ τρεῖς φοράς, Πίνδ. ΙΙ. 9. 162· πάλαι δή, Λατ. jamdudum, Σοφ. Φ. 806·- νῦν δή, τώρα πλέον· πολὺ ὅμοιον τῷ ἄρτι, Ἀριστοφ. Ὄρν. 923, Πλάτ. Θεαιτ. 145Β, κτλ.· νῦν τε καὶ ἄλλοτε δὴ αὐτόθι 187D· ἢ, τώρα κατὰ πρῶτον, τώρα ἐπὶ τέλους, ὁ αὐτ. Πολ. 353Α, Ξεν., κτλ.·- τότε δὴ (δή ῥα τότε Ἰλ. Ν. 719, κτλ.) κατ᾽ ἐκεῖνον ἀκριβῶς τὸν καιρόν, Θουκ., κτλ.· ὡσαύτως, δή τότε Πλάτ. Θεαιτ. 156Ε· αὐτίκα δὴ μάλα, ἐν τῷ ἅμα, κατ᾽ αὐτὴν δὰ τὴν στιγμήν, ὁ αὐτ. Πολ. 338Β, κτλ.· - ὕστερον δή, ἀκόμη ἀργότερον, Θουκ. 2. 17·- συχνάκις μετὰ βεβαιωτικῶν μορίων, ὁπότε ἁπλῶς προσθέτει δύναμιν, ναὶ δή, ναί, τῷ ὄντι, Ἰλ. Α. 286, κτλ.· ἦ δή, ἦ μὲν δὴ αὐτόθι 518, 573, κτλ.· οὐ δή, βεβαίως ὄχι, Σοφ. Φ. 246, πρβλ. Εὐρ. Ὀρ. 1069, κτλ.·- ἴδε ἐν λ. δηλαδή, δήπου, δήπουθεν, δήποτε. 3) μετὰ ῥημάτων, δὴ γὰρ ἴδον ὀφθαλμοῖσι, διότι ἀληθῶς τὸν εἶδον. Ἰλ. Ο. 488· νῦν δ᾽ ὁρᾶτε δή, τώρα βεβαίως βλέπετε, Ξεν. Κύρ. 3. 2, 12, κτλ.·- ἀλλὰ τὸ δὴ ἐσχετισμένον μετὰ ῥημάτων ἐπιδρᾷ συνήθως ἐπὶ τὴν ὅλην πρότασιν· ἴδε κατωτ. ΙΙ. 3. 4) μετὰ οὐσιαστικῶν οὐχὶ συχνάκις, ἐς δὴ τὸ Ἄργος τοῦτο…, εἰς τὸ Ἄργος λοιπὸν αὐτὸ ἔφθασαν, Ἡρόδ. 1. 1· τέλος δή, τὸ πλῆρες τέλος, Αἰσχύλ. Πρ. 13· σοφιστὴν δή τοι ὀνομάζουσι τὸν ἄνδρα εἶναι, σοφιστήν, ὡς γνωστόν, Πλάτ. Πρωτ. 311Ε·- παρ᾽ Ἀττ. ἐνίοτε ἐν χρήσει εἰρωνικῶς, Λατ. scilicet, εἰσήγαγε τὰς ἑταιρίδας δή, τὰς προσ. ποιουμένας τὴν ἑταίραν, Ξεν. Ἑλλ. 5. 4, 6, πρβλ. Εὐρ. Ἴων. 1181, Θουκ. 4. 67., 6. 80·- ἐνταῦθα ὡσαύτως τὸ δὴ ἀνήκει εἰς τὴν ὅλην πρότασιν· ἴδε κατωτ. ΙΙ. 5. 5) μετ᾽ ἀντωνυμιῶν πρὸς ἐμφαντικὴν δήλωσιν τοῦ προσώπου ἢ πράγματος, ἐμὲ δή, ἄνθρωπον ὡς ἐγώ, Ἡρόδ. 3. 155· σὺ δή, σὺ πρὸ πάντων, ὁ αὐτ. 1. 115, Σοφ. Αἴ. 1226· οὗτος δή, οὗτος καὶ οὐδεὶς ἕτερος, Ἡρόδ. 1. 43· ἐκεῖνος δή Σοφ. Τρ. 1091· οὗτος δή ὁ Σωκράτης, εἰρωνικῶς, Πλάτ. Θεαιτ. 166Α· τὸ λεγόμενον δή τοῦτο, ὡς τὸ γνωστὸν λόγιον λέγει, ὁ αὐτ. Γοργ. 514Ε, πρβλ. Εὐρ. Ἱππ. 962·- οὕτω μετὰ κτητικῶν ἀντωνυμιῶν, τὸ σὸν δὴ τοῦτο Πλάτ. Συμπ. 221Β, πρβλ. Γοργ. 508D, κτλ.·- μετ᾽ ἀναφορικῶν, ὃς δὴ νῦν κρατέει, ὅστις φανερῶς τώρα κυβερνᾷ. Ἰλ. Φ. 315· τὰ δὴ καὶ ἐγένετο Ἡρόδ. 1. 22· οἷος δὴ σύ, ἀκριβῶς ὁποῖος σύ. Ἰλ. Ω. 376, πρβλ. Ὀδ. Α. 32, Σοφ. Αἴ. 995. κτλ· οὕτω μετ᾽ ἀναφορ. ἐπιρρ., ὡς δὴ Αἰσχύλ. Ἀγ. 1633· ὅσα δὴ Ἀριστοφ. Ἀχ. 1, κτλ.·- μετ᾽ ἐρωτηματικῶν, τοῦ δὴ ἕνεκα; Πλάτ. Γοργ. 457Ε· τί δή; ὁ αὐτ. Φαίδωνι 58C· πότερα δή; Σοφ. Φ. 1235· (καὶ μετ᾽ ἐπιρρ. ποῖ δὴ καὶ πόθεν; Πλάτ. Φαίδρ. ἐν ἀρχ.· ποῦ δή; πῇ δή; αὐτόθι 228Ε, κτλ.)·- μετ᾽ ἀορίστων ἢ ἐπιμεριστικῶν ἀντωνυμιῶν τὸ δὴ ἰσχυροποιεῖ τὴν ἀοριστίαν τῶν ἀντωνυμιῶν, ἄλλοι δὴ, ἄλλοι θὰ εἶναι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι δύνανται, Ἰλ. Α. 295· μηδεὶς δή, ἀπολύτως κανείς, Πλάτ. Θεαιτ. 170Ε· δή τις, κἄποιος, Λατ. nescio quis, ὁ αὐτ. Φαίδωνι 108C, 115D, κτλ.· (σπανίως, τις δή Σοφ. Ἀντ. 158. Εὐρ. Ι. Τ. 946)· τὸ οὐδέτερ. δή τι, εἶναι κοινόν, ἦ ἄρα δή τι ἐίσκομεν ἄξιον εἶναι, κατά τινα τρόπον, ὅ,τι δήποτε καὶ ἂν εἶναι, Ἰλ. Ν. 446· τὸ ἱππικόν τῷ δή τι καὶ ἐπεῖχε ἐλλάμψεσθαι Ἡρόδ. 1. 80· οὕτω δή τι ὁ αὐτ. 3. 108, κτλ.· ὡσαύτως, ὅστις δή, ὁστιςδήποτε καὶ ἂν εἶναι, ὁ αὐτ. 1. 86· ἐπὶ μισθῷ ὅσῳ δή, Λατ. quantocumque, αὐτόθι 160, κτλ. 6) μετὰ συνδέσμων, ἵνα δή, ἵνα κατὰ ἀλήθειαν, Ἰλ. Ψ. 207. κτλ.· ἐν χρήσει εἰρωνικῶς, Πλάτ. Πολ. 420Ε, Μένωνι 86D· (καὶ οὕτως, ὅτι δή ὁ αὐτ. Φαίδρ. 268D)·- ὡς δὴ Ἰλ. Ε. 24, κτλ.· εἰρωνικῶς, Ἀριστοφ. Σφηξ. 1315, Πλάτ.·- γάρ δή, διότι φανερῶς, Αἰσχύλ. Χο. 874, 891, Πλάτ. Θεαιτ. 156C· οὐ γὰρ δὴ Σοφ. Ο. Κ. 265·- ὅπως δὴ Θουκ., κτλ.·- ἀλλ᾽ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον μετὰ χρονικῶν συνδέσμων, ἐπεὶ δή, ἐπιτεταμέον ἀντὶ ἐπεὶ (ἴδε ἐν λ. ἐπειδή), ὅτε δή, ὅταν δή, ἔς τε δή, εἰ δή, κτλ.·- ἐντεῦθεν τὸ δή συχνάκις εἶνε ἐν χρήσει μετὰ μετοχῆς, ὁπότε ἡ μετοχὴ δύναται νὰ ἀναλυθῇ εἰς σύνδεσμον καὶ ῥῆμα, ἅτε δὴ ἐόντες, ἐπειδὴ φανερῶς εἶναι, Ἡρόδ. 8. 90· ὡς φόνον νίζουσα δή, ἀκριβῶς ἐὰν…, Εὐρ. Ι. Τ. 1338, πρβλ. Ἡρόδ. 1. 66, Ξεν. Κύρ. 5. 4, 4, κτλ.· ἴδε ἀλλὰ ΙΙΙ: 6, γὰρ IV. 3. ΙΙ. χρῆσις τοῦ δὴ ὁσάκις ἀναφέρεται εἰς ὁλοκλήρους προτάσεις. 1) ὅπως συνεχίσῃ τις διήγησιν, ὁπὸτε συχνάκις ἀκολουθεὶ τῷ μέν, οὕτω λοιπόν, λοιπόν, τότε μὲν δὴ… ἡσυχίην εἶχε Ἡρόδ. 1. 11· Σόλων μὲν δή ἔνεμε αὐτόθι 32· τὸν μὲν δὴ πέμπει αὐτόθι 116· ὡσαύτως καθ᾽ ἑαυτὸ ἄνευ τοῦ μέν, εἷς δή τούτων…, λοιπόν, ὁ εἷς ἐξ αὐτῶν…, αὐτόθι 114, κτλ.·- πολλάκις ἐπὶ ἀνακεφαλαιώσεων, τοιαῦτα μὲν δὴ ταῦτα, Λατ. haec hactenus, Αἰσχύλ. Πρ. 500, κτλ.· τοῦτο δὴ τὸ ἄγος… Θουκ. 1. 127· τούτων δὴ ἕνεκα Ξεν. Κύρ. 3. 2, 28, κτλ.· οὕτως ἐν τῇ συγκεφαλαιώσει ἢ προσθέσει ἀριθμῶν, γίγνοται δὴ οὗτοι χίλιοι, λοιπὸν οὗτοι ἀναβαίνουσιν εἰς 1000, αὐτόθι 1. 5, 5·- οὕτω καὶ ἐν τῇ ἐπαναλήψει τοῦ λόγου μετά τινα διακοπήν. Ἀνδρομάχη, θυγάτηρ μεγαλήτορος Ἠετίωνος…,τοῦπερ δὴ θυγάτηρ Ἰλ. Ζ. 395· οὗτος δή... ὁ μὲν δή Ἡρόδ. 1. 43· ξένους μὲν λέγω,… λέγω δὴ

Frisk Etymological English

Grammatical information: interj.
Meaning: even, indeed, right, emphasizing particle (Il.), like δέ mostly in the second position of the sentence; also in more or less fest connections like ἤ-δη, ἐπει-δή, δῆ-θεν, δῆτα etc.; see Schwyzer-Debrunner 562f.
Origin: IE [Indo-European]X [probably] [181] *de demonstr. pronoun
Etymology: Perhaps a case form (instrumental?) of a demonstrative; it would be identical with Lat. , OIr. away from. See W.-Hofmann s. . - From δή through weakening δέ. S. also δαί. - Pisani (Glotta 44, 1967, 134) connects Myc. eke-qe as -qʷe = δη.

Middle Liddell

Particle used to give greater exactness, to the word or words which it influences (prob. a shortened form of ἤδη, Lat. jam) now, in truth, indeed, surely, really.
I. Usage of δή with single words:
1. after Adjectives, οἶος δή, μόνος δή, all alone, Od., etc.; esp. such as imply magnitude, μέγας δή, μικρὸς δή, etc.; often with Superlatives, μέγιστος δή, κράτιστος δή quite the greatest, confessedly the best, Thuc.; so with Numerals, ὀκτώ δὴ προέηκα ὀϊστούς I have shot full eight arrows, Il.; εἷς δή one only, Eur., etc.
2. after Adverbs, πολλάκις δή many times and oft, often ere now, Lat. jam saepe, Il.; ὀψὲ δὲ δή quite late, Il.; νῦν δή even now, now first, now at length, Xen., etc.:— τότε δή at that very time, Thuc.; αὐτίκα δὴ μάλα on the very spot, Plat.; also, ναὶ δή yea verily, Il.; οὐ δή surely not, Soph.
3. with Verbs, δὴ γὰρ ἴδον ὀφθαλμοῖσι for verily I saw him, Il.
4. with Substantives, ἐς δὴ τὸ Ἄργος τοῦτο… well to this A. they came, Hdt.; τέλος δή its complete end, Aesch.; ironically, Lat. scilicet, εἰσήγαγε τὰς ἑταιρίδας δή the pretended courtesans, Xen.
5. with Pronouns, to mark strongly, ἐμὲ δή a man like me, Hdt.; σὺ δή you of all persons, Hdt.; οὗτος δή this and no other, Hdt.; ὅς δή who plainly, Il.:—with indef. Pronouns, ἄλλοι δή others be they who they may, Il.; δή τις some one or other, Lat. nescio quis, Plat.; δή τι in any way, whatever it be, Il., Hdt.
II. in reference to whole clauses:
1. to continue a narrative, so then, so, τότε μὲν δὴ ἡσυχίην εἶχε Hdt.; in summing up, τοιαῦτα μὲν δὴ ταῦτα, Lat. haec hactenus, Aesch.
2. in inferences, Hdt., etc.; esp. to express what is unexpected, καὶ σὺ δή so then you too! Aesch.
3. with Imperat. and Subj., ἐννοεῖτε γὰρ δή for do but consider, Xen.; so, ἄγε δή, φέρε δή, ἴθι δή, σκόπει δή, etc.
4. γε δή to express what follows a fortiori, μετὰ ὅπλων γε δή above all with arms, Thuc.; μή τί γε δή not to mention that, Dem.
5. καὶ δή and what is more, Il.: so, ἐς Αἴγυπτον ἀπίκετο, καὶ δὴ καὶ ἐς Σάρδις he came to Egypt, and what is more to Sardis also, Hdt.; ἰσχὺς καὶ κάλλος καὶ πλοῦτος δή and above all riches, Plat.
b. καὶ δή is also in answers, βλέψον κάτω. Answ. καὶ δὴ βλέπω, well, I am looking, Ar.
c. in assumptions, καὶ δὴ δέδεγμαι and now suppose I have accepted, Aesch.

Frisk Etymology German

δή: {dḗ}
Meaning: eben, in der Tat, gerade, hervorhebende Partikel (seit Il.), wie δέ in der Regel an der zweiten Stelle des Satzes; auch in mehr oder weniger festen Verbindungen wie ἤδη, ἐπειδή, δῆθεν, δῆτα usw.; zum Gebrauch Schwyzer-Debrunner 562f.
Etymology: Vielleicht Kasusform (Instrumentalis?) eines Demonstrativums; es wäre dann mit lat. , air. ‘von — weg, von — herab’ formal identisch. Reiche Lit. bei W.-Hofmann s. . — Aus δή wahrscheinlich durch Schwächung δέ. S. auch δαί.
Page 1,376

Chinese

原文音譯:d» 得
詞類次數:質詞(6)
原文字根:捆綁
字義溯源:於是*,然後,所以,如今,果然,確是,總要,固然,可以;一個用來作強調性的質詞,或源自(δέ)=但*)。這字常常要看前後文而酌量選擇合適的字來使用
出現次數:總共(6);太(1);路(1);徒(2);林前(1);林後(1)
譯字彙編
1) 可以(2) 路2:15; 徒15:36;
2) 確是(1) 林後12:1;
3) 所以(1) 林前6:20;
4) 要(1) 徒13:2;
5) 後(1) 太13:23

English (Woodhouse)

certainly, to add emphasis, to give emphasis, with relatives

⇢ Look up on Google | Wiktionary | LSJ full text search (Translation based on the reversal of Woodhouse's English to Ancient Greek dictionary)