πρόσωπον: Difference between revisions

From LSJ

Λάλει τὰ μέτρια, μὴ λάλει δ', ἃ μή σε δεῖModestus sermo, et qualis deceat, sit tuus → Sprich maßvoll, spricht nicht aus, was unanständig ist

Menander, Monostichoi, 328
m (Text replacement - "τοῦ" to "τοῦ")
m (Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1")
 
(22 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=prosopon
|Transliteration C=prosopon
|Beta Code=pro/swpon
|Beta Code=pro/swpon
|Definition=τό: pl. [[πρόσωπα]], Ep. (Aeol.acc. to Sch.<span class="bibl">Il.7.212</span>) <span class="sense"><span class="bld">A</span> προσώπατα <span class="bibl">Od.18.192</span>, <span class="title">AP</span>5.230 (Maced.), <span class="bibl">Opp.<span class="title">C.</span>1.419</span>, etc.; dat. προσώπασι <span class="bibl">Il.7.212</span>: a masc. nom. [[πρόσωπος]] is cited from <span class="bibl">Pl.Com.250</span>:— [[face]], [[countenance]] (cf. [[μέτωπον]]), Hom., always in plural, even of a single person, <span class="bibl">Il.7.212</span>, <span class="bibl">18.414</span>, <span class="bibl">Od.19.361</span>, al. (exc. <span class="bibl">Il.18.24</span>), and so in <span class="bibl">Hes. <span class="title">Op.</span>594</span> ([[varia lectio|v.l.]] [[-πον]]), <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>871.6</span>(v.infr.), <span class="bibl"><span class="title">El.</span>1277</span>(lyr.), <span class="bibl"><span class="title">OC</span>314</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span> 2.6.11</span>(dub.), <span class="title">AP</span>9.322 (Leon.): sg. in <span class="bibl"><span class="title">h.Hom.</span>10.2</span>,<span class="bibl">31.12</span>, and usually in later writers; π. κλιθὲν προσώπῳ <span class="bibl">Simon.37.12</span>; εἰς π. βλέπειν <span class="bibl">E. <span class="title">Hipp.</span>280</span>; <b class="b3">ἐς π. τινὸς ἀφικέσθαι</b> come before him, ib.<span class="bibl">720</span>; π. πρός τινα στρέφειν <span class="bibl">Id.<span class="title">Ph.</span>457</span>; οὐκ ὄψεσθε τὸ π. μου <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">Ge.</span>43.3</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">UPZ</span> 70.5</span> (ii B.C.); <b class="b3">κατὰ πρόσωπον</b> [[in front]], [[facing]], <span class="bibl">Th.1.106</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>1.6.43</span>, etc.; <b class="b3">τὴν κατὰ π. τῆς ἀντίας φάλαγγος τάξιν</b> ib.<span class="bibl">6.3.35</span>; <b class="b3">κατὰ π. Αἰγύπτου</b> [[facing]], [[fronting]] Egypt, <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">Ge.</span>25.18</span>; opp. <b class="b3">κατὰ νώτου</b>, <span class="bibl">Plb. 1.28.9</span>; <b class="b3">κατὰ π. ἄγειν</b>, opp. <b class="b3">κατὰ κέρας ὑπεραίρειν</b>, <span class="bibl">Id.11.14.6</span>, etc.; <b class="b3">κατὰ π</b>. [[in person]], ἡ κατὰ π. ἔντευξις <span class="bibl">Plu.<span class="title">Caes.</span>17</span>; <b class="b3">κατὰ π. παραμυθήσασθαι</b>, opp. <b class="b3">διὰ τοῦ ψαφίσματος</b>, <span class="title">IG</span>42(1).86.22 (Epid.); so κατὰ πρόσωπα <span class="bibl">Eudox.<span class="title">Ars</span>11.21</span>; also <b class="b3">πρὸς τὸ π</b>. <span class="bibl">X.<span class="title">Cyn.</span>10.9</span>; <b class="b3">ἐπὶ προσώπου Ἰεριχώ</b> in [[front]] of Jericho, <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">De.</span>34.1</span>; ἔρρ' ἐκ προσώπου <span class="bibl">Herod. 8.59</span>; ἀπὸ π. τῆς γῆς <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">Am.</span>9.8</span>; <b class="b3">βλέπειν εἰς π. τινός</b> regard his [[countenance]], Ev.Matt.22.16: usually of the face of man or God, as λειτουργῶν τῷ π. Κυρίου <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">1 Ki.</span>2.11</span>; <b class="b3">οἱ ἄρτοι τοῦ π</b>., of showbread, ib.<span class="bibl">21.6</span>: of the ibis, <span class="bibl">Hdt.2.76</span>; of dogs, ἀπὸ τῶν π. φαιδραί <span class="bibl">X.<span class="title">Cyn.</span>4.2</span>; of horses, <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>631a5</span>; of deer, ib.<span class="bibl">579a2</span>; of fish, <span class="bibl">Anaxandr. 30</span>,<span class="bibl">33.16</span>; [[face]] of the moon, <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>871.6</span> (pl.), Plu.2.920b: metaph., ἀργυρωθεῖσαι πρόσωπα . . ἀοιδαί <span class="bibl">Pi.<span class="title">I.</span>2.8</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[front]], [[façade]], <span class="bibl">Id.<span class="title">P.</span>6.14</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Ion</span> 189</span> (lyr., pl.); <b class="b3">κατὰ π. τοῦ ἱεροῦ, τῆς νεώς</b>, <span class="bibl"><span class="title">PPetr.</span>3p.2</span> (iii B.C.), <span class="bibl">Ach.Tat.3.1</span>,<span class="bibl">2</span>; τιθέναι τὰς φιάλας ἐπὶ πρόσωπον Asclep.Myrl. ap.<span class="bibl">Ath.11.501d</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> one's [[look]], [[countenance]], <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>639</span>,<span class="bibl">794</span> (anap., pl.), <span class="bibl"><span class="title">Eu.</span>990</span> (anap., pl.), etc.; <b class="b3">οὐ τὸ σὸν δείσας π</b>. <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>448</span>: metaph., φαίνοισα π. Ἀλάθεια <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>5.17</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> Astrol., decan considered as the [[domain]] of a planet, <b class="b3">ἐν ἰδίοις π</b>. <span class="bibl">Vett.Val.62.21</span>, Paul. Al.<span class="title">C.</span>2. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> = [[προσωπεῖον]], [[mask]], <span class="bibl">D.19.287</span> (<b class="b3">-εῖον</b> is v.l.), <span class="bibl">Arist. <span class="title">Po.</span>1449a36</span>, <span class="bibl">b4</span>, <span class="bibl"><span class="title">Pr.</span>958a17</span>, Dsc.3.144 ([[varia lectio|v.l.]]), <span class="bibl">Poll.2.47</span>; π. ὑπάργυρον κατάχρυσον <span class="title">IG</span>12.276.6, cf. 42(1).102.58,68 (Epid., iv B.C.), <span class="title">Clara Rhodos</span> 6/7.428; <b class="b3">ὀθόνινον π</b>. prob. in <span class="bibl">Pl.Com.142</span>; π. περίθετον <span class="bibl">Aristomen.5</span>; of the Roman [[imagines]], <span class="bibl">Plb.6.53.5</span>; [[bust]] or [[portrait]], Sammelb.5221, <span class="title">OGI</span>432.1 (Naksh-i-Rustam, iii A.D.). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[dramatic part]], [[character]], Phld.<span class="title">Rh.</span>1.199S., <span class="bibl">Arr.<span class="title">Epict.</span>1.29.45</span> and <span class="bibl">57</span>; <b class="b3">κωφὸν π</b>. <span class="bibl">Cic.<span class="title">Att.</span>13.19.3</span>; [[character]] in a book, <b class="b3">τὸ τῆς Ἑλλάδος ὄνομα καὶ π</b>. <span class="bibl">Plb.8.11.5</span>; <b class="b3">τὸ τοῦ Ὀδυσσέως π</b>. <span class="bibl">Id.12.27.10</span>, cf. <span class="bibl">Phld.<span class="title">Po.</span>5.32</span>; also <b class="b3">ἀστοχεῖν τοῦ π</b>., of an author, Callisth.<span class="bibl">44J.</span>; ἐπὶ προσχήματι καὶ π. δικαστῶν <span class="bibl">Ael.<span class="title">Fr.</span>168</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">IV</span> [[person]], Phld.<span class="title">Rh.</span>1.52S. (pl.); ἀδίκως μὴ κρῖνε πρόσωπον <span class="bibl">Ps.-Phoc.10</span>; <b class="b3">προσώπῳ, οὐ καρδίᾳ</b> [[in person]], [[in bodily presence]], <span class="bibl"><span class="title">1 Ep.Thess.</span>2.17</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">2 Ep.Cor.</span>5.12</span>; [[ποιεῖν]] or <b class="b3">πληροῦν τὸ π. τινός</b> to represent a [[person]], PRein.56.30 (iv A.D.), <span class="bibl"><span class="title">Sammelb.</span> 6000ii 12</span> (vi A.D.); <b class="b3">λαμβάνειν π. τινός</b> admit a [[person]] to one's presence, εἰ προσδέξεταί σε, εἰ λήψεται πρόσωπόν σου <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">Ma.</span>1.8</span>; hence, = [[προσωποληπτεῖν]], <span class="bibl"><span class="title">Ev.Luc.</span>20.21</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ep.Gal.</span>2.6</span>; <b class="b3">μὴ ἀποστρέψῃς τὸ π. μου</b>, i.e. do not reject my prayer, <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">3 Ki.</span>2.20</span>; <b class="b3">θαυμάσαι π. ἀσεβοῦς</b> ib.<span class="bibl"><span class="title">Pr.</span>18.5</span>; <b class="b3">ὁ θεὸς ὁ μέγας... ὅστις οὐ θαυμάζει π. οὐδὲ οὐ μὴ λάβῃ δῶρον</b> ib.<span class="bibl"><span class="title">De.</span>10.17</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[legal personality]], Bion Borysth. ap. <span class="bibl">D.L.4.46</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> Gramm., [[person]], <span class="bibl">D.T.638.4</span>,<span class="bibl">A.D.<span class="title">Pron.</span>3.12</span>, etc.; <b class="b3">γυναικεῖα π</b>. <span class="bibl">Alex.Trall.2</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> <b class="b3">π. πόλεως</b> a [[feature]] of the city, of a person, <span class="bibl">Cic.<span class="title">Fam.</span>15.17.2</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> [[falsa lectio|f.l.]] in Zeno Stoic.1.23 (cf.<span class="bibl">Nicol.<span class="title">Prog.</span>p.4</span> F.).</span>
|Definition=τό: pl. [[πρόσωπα]], Ep. (Aeol.acc. to Sch.Il.7.212)<br><span class="bld">A</span> προσώπατα Od.18.192, ''AP''5.230 (Maced.), Opp.''C.''1.419, etc.; dat. προσώπασι Il.7.212: a masc. nom. [[πρόσωπος]] is cited from Pl.Com.250:—[[face]], [[countenance]] (cf. [[μέτωπον]]), Hom., always in plural, even of a single person, Il.7.212, 18.414, Od.19.361, al. (exc. Il.18.24), and so in Hes. ''Op.''594 ([[varia lectio|v.l.]] -πον), [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''871.6(v.infr.), ''El.''1277(lyr.), ''OC''314, X.''An.'' 2.6.11(dub.), ''AP''9.322 (Leon.): sg. in ''h.Hom.''10.2,31.12, and usually in later writers; πρόσωπον κλιθὲν προσώπῳ Simon.37.12; εἰς πρόσωπον [[βλέπειν]] E. ''Hipp.''280; <b class="b3">ἐς πρόσωπον τινὸς ἀφικέσθαι</b> come before him, ib.720; πρόσωπον πρός τινα στρέφειν Id.''Ph.''457; οὐκ ὄψεσθε τὸ πρόσωπον μου [[LXX]] ''Ge.''43.3, cf. ''UPZ'' 70.5 (ii B.C.); <b class="b3">κατὰ πρόσωπον</b> [[in front]], [[facing]], Th.1.106, [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''1.6.43, etc.; <b class="b3">τὴν κατὰ πρόσωπον τῆς ἀντίας φάλαγγος τάξιν</b> ib.6.3.35; <b class="b3">κατὰ πρόσωπον Αἰγύπτου</b> [[facing]], [[fronting]] [[Egypt]], [[LXX]] ''Ge.''25.18; opp. <b class="b3">κατὰ νώτου</b>, Plb. 1.28.9; <b class="b3">κατὰ πρόσωπον ἄγειν</b>, opp. <b class="b3">κατὰ κέρας ὑπεραίρειν</b>, Id.11.14.6, etc.; [[κατὰ πρόσωπον]] = [[in person]], ἡ κατὰ πρόσωπον ἔντευξις Plu.''Caes.''17; <b class="b3">κατὰ πρόσωπον παραμυθήσασθαι</b>, opp. <b class="b3">διὰ τοῦ ψαφίσματος</b>, ''IG''42(1).86.22 (Epid.); so κατὰ πρόσωπα Eudox.''Ars''11.21; also <b class="b3">πρὸς τὸ πρόσωπον</b> [[Xenophon|X.]]''[[Cynegeticus|Cyn.]]''10.9; <b class="b3">ἐπὶ προσώπου Ἰεριχώ</b> in [[front]] of [[Jericho]], [[LXX]] ''De.''34.1; ἔρρ' ἐκ προσώπου Herod. 8.59; [[ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς]] = [[from the face of the earth]], [[LXX]] ''Am.''9.8; <b class="b3">βλέπειν εἰς πρόσωπον τινός</b> regard his [[countenance]], Ev.Matt.22.16: usually of the face of man or God, as λειτουργῶν τῷ προσώπῳ Κυρίου [[LXX]] ''1 Ki.''2.11; <b class="b3">οἱ ἄρτοι τοῦ προσώπου</b>, of [[showbread]], ib.21.6: of the ibis, [[Herodotus|Hdt.]]2.76; of dogs, ἀπὸ τῶν προσώπων φαιδραί [[Xenophon|X.]]''[[Cynegeticus|Cyn.]]''4.2; of horses, [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''631a5; of deer, ib.579a2; of fish, Anaxandr. 30,33.16; [[face]] of the moon, [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''871.6 (pl.), Plu.2.920b: metaph., ἀργυρωθεῖσαι πρόσωπα . . ἀοιδαί Pi.''I.''2.8.<br><span class="bld">2</span> [[front]], [[façade]], Id.''P.''6.14, cf. [[Euripides|E.]]''[[Ion]]''189 (lyr., pl.); <b class="b3">κατὰ πρόσωπον τοῦ ἱεροῦ, τῆς νεώς</b>, ''PPetr.''3p.2 (iii B.C.), Ach.Tat.3.1,2; τιθέναι τὰς φιάλας ἐπὶ πρόσωπον Asclep.Myrl. ap.Ath.11.501d.<br><span class="bld">II</span> one's [[look]], [[countenance]], [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''639,794 (anap., pl.), ''Eu.''990 (anap., pl.), etc.; <b class="b3">οὐ τὸ σὸν δείσας πρόσωπον</b> [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''448: metaph., φαίνοισα π. Ἀλάθεια Pi.''N.''5.17.<br><span class="bld">2</span> Astrol., decan considered as the [[domain]] of a [[planet]], <b class="b3">ἐν ἰδίοις προσώποις</b> Vett.Val.62.21, Paul. Al.''C.''2.<br><span class="bld">III</span> = [[προσωπεῖον]], [[mask]], D.19.287 (<b class="b3">προσωπεῖον</b> is v.l.), Arist. ''Po.''1449a36, b4, ''Pr.''958a17, Dsc.3.144 ([[varia lectio|v.l.]]), Poll.2.47; πρόσωπον ὑπάργυρον κατάχρυσον ''IG''12.276.6, cf. 42(1).102.58,68 (Epid., iv B.C.), ''Clara Rhodos'' 6/7.428; <b class="b3">ὀθόνινον πρόσωπον</b> prob. in Pl.Com.142; πρόσωπον περίθετον Aristomen.5; of the Roman [[imago|imagines]], Plb.6.53.5; [[bust]] or [[portrait]], Sammelb.5221, ''OGI''432.1 (Naksh-i-Rustam, iii A.D.).<br><span class="bld">2</span> [[dramatic part]], [[character]], Phld.''Rh.''1.199S., Arr.''Epict.''1.29.45 and 57; <b class="b3">κωφὸν πρόσωπον</b> Cic.''Att.''13.19.3; [[character]] in a book, <b class="b3">τὸ τῆς Ἑλλάδος ὄνομα καὶ πρόσωπον</b> Plb.8.11.5; <b class="b3">τὸ τοῦ Ὀδυσσέως πρόσωπον</b> Id.12.27.10, cf. Phld.''Po.''5.32; also <b class="b3">ἀστοχεῖν τοῦ προσώπου</b>, of an [[author]], Callisth.44J.; ἐπὶ προσχήματι καὶ προσώπῳ δικαστῶν Ael.''Fr.''168.<br><span class="bld">IV</span> [[person]], Phld.''Rh.''1.52S. (pl.); ἀδίκως μὴ κρῖνε πρόσωπον Ps.-Phoc.10; <b class="b3">προσώπῳ, οὐ καρδίᾳ</b> [[in person]], [[in bodily presence]], ''1 Ep.Thess.''2.17, cf. ''2 Ep.Cor.''5.12; [[ποιεῖν]] or <b class="b3">πληροῦν τὸ πρόσωπον τινός</b> to represent a [[person]], PRein.56.30 (iv A.D.), ''Sammelb.'' 6000ii 12 (vi A.D.); <b class="b3">λαμβάνειν πρόσωπον τινός</b> admit a [[person]] to one's presence, εἰ προσδέξεταί σε, εἰ λήψεται πρόσωπόν σου [[LXX]] ''Ma.''1.8; hence, = [[προσωποληπτεῖν]], ''Ev.Luc.''20.21, ''Ep.Gal.''2.6; <b class="b3">μὴ ἀποστρέψῃς τὸ πρόσωπόν μου</b>, i.e. do not reject my prayer, [[LXX]] ''3 Ki.''2.20; <b class="b3">θαυμάσαι πρόσωπον ἀσεβοῦς</b> ib.''Pr.''18.5; <b class="b3">ὁ θεὸς ὁ μέγας... ὅστις οὐ θαυμάζει πρόσωπον οὐδὲ οὐ μὴ λάβῃ δῶρον</b> ib.''De.''10.17.<br><span class="bld">2</span> [[legal personality]], Bion Borysth. ap. D.L.4.46.<br><span class="bld">3</span> Gramm., [[person]], D.T.638.4,A.D.''Pron.''3.12, etc.; <b class="b3">γυναικεῖα πρόσωπα</b> Alex.Trall.2.<br><span class="bld">4</span> <b class="b3">πρόσωπον πόλεως</b> a [[feature]] of the [[city]], of a person, Cic.''Fam.''15.17.2.<br><span class="bld">5</span> [[falsa lectio|f.l.]] in Zeno Stoic.1.23 (cf.Nicol.''Prog.''p.4 F.).
}}
}}
{{bailly
{{bailly
|btext=ου (τό) :<br /><b>1</b> [[face]], [[figure]] ; βλέπειν τινὰ [[εἰς]] [[πρόσωπον]] EUR regarder qqn en face ; κατὰ [[πρόσωπον]] [[ἔντευξις]] PLUT rencontre <i>ou</i> entretien face à face, un tête-à-tête ; <i>p. ext.</i> aspect, air ; <i>p. anal.</i> face <i>ou</i> front d'une armée;<br /><b>2</b> figure artificielle, <i>particul.</i> masque de théâtre ; rôle, personnage de théâtre ; personne <i>en gén.</i><br />'''Étymologie:''' [[πρός]], [[ὤψ]].
|btext=ου (τό) :<br /><b>1</b> [[face]], [[figure]] ; βλέπειν τινὰ εἰς [[πρόσωπον]] EUR regarder qqn en face ; κατὰ [[πρόσωπον]] [[ἔντευξις]] PLUT rencontre <i>ou</i> entretien face à face, un tête-à-tête ; <i>p. ext.</i> aspect, air ; <i>p. anal.</i> face <i>ou</i> front d'une armée;<br /><b>2</b> figure artificielle, <i>particul.</i> masque de théâtre ; rôle, personnage de théâtre ; personne <i>en gén.</i><br />'''Étymologie:''' [[πρός]], [[ὤψ]].
}}
}}
{{elnl
{{elnl
|elnltext=πρόσωπον -ου, τό &#91;[[πρός]], [[ὤψ]]] ep. plur. προσώπατα, dat. προσώπασι gezicht, uiterlijk; Hom. en poët. plur. ook voor een enkele persoon; χερσὶ δ’ ἄμυσσε... καλὰ πρόσωπα met haar handen haalde zij haar fraaie gezicht open Il. 19.285; οὐ τὸ σὸν δείσας πρόσωπον zonder angst voor jouw uiterlijk Soph. OT 448; οὐδ’ ἐς πρόσωπον Θησέως ἀφίξομαι ik zal Theseus niet onder ogen komen Eur. Hipp. 720; overdr. voorkant:; διδύμων προσώπων καλλιβλέφαρον φῶς het fraaie ooglicht van twee façades Eur. Ion 189; milit. front:. κατὰ πρόσωπον frontaal Thuc. 1.106.2; τὴν κατὰ πρόσωπον τῆς ἀντίας φάλαγγος τάξιν ἔχειν de voorste linie recht tegenover de vijandelijke slaglinie bezetten Xen. Cyr. 6.3.35. theatermasker (~ προσωπεῖον ); Aristot. Poët. 1449a36; personage (in toneelstuk); Cic. Att. 13.19.3; overdr. uiterlijke schijn:. τοὺς ἐν προσώπῳ καυχωμένους wie zich op uiterlijke schijn laat voorstaan NT 2 Cor. 5.12. persoon, persoonlijke aanwezigheid:. οὐ βλέπεις εἰς πρόσωπον ἀνθρώπων jij ziet niemand naar de ogen NT Mt. 22.16; οὐ λαμβάνεις πρόσωπόν (jij spreekt) zonder aanzien des persoons NT Luc. 20.21; ἀπορφανισθέντες ἀφ’ ὑμῶν,... προσώπῳ οὐ καρδίᾳ van u verweesd, uit het oog, maar niet uit het hart NT 1 Thes. 2.17; τὴν κατὰ πρόσωπον ἔντευξιν de persoonlijke ontmoeting Plut. Caes. 17.8.
|elnltext=πρόσωπον -ου, τό &#91;[[πρός]], [[ὤψ]]] ep. plur. προσώπατα, dat. προσώπασι [[gezicht]], [[uiterlijk]]; Hom. en poët. plur. ook voor een enkele persoon; χερσὶ δ’ ἄμυσσε... καλὰ πρόσωπα met haar handen haalde zij haar fraaie gezicht open Il. 19.285; οὐ τὸ σὸν δείσας πρόσωπον zonder angst voor jouw uiterlijk Soph. OT 448; οὐδ’ ἐς πρόσωπον Θησέως ἀφίξομαι ik zal Theseus niet onder ogen komen Eur. Hipp. 720; overdr. voorkant:; διδύμων προσώπων καλλιβλέφαρον φῶς het fraaie ooglicht van twee façades Eur. Ion 189; milit. front:. κατὰ πρόσωπον frontaal Thuc. 1.106.2; τὴν κατὰ πρόσωπον τῆς ἀντίας φάλαγγος τάξιν ἔχειν de voorste linie recht tegenover de vijandelijke slaglinie bezetten Xen. Cyr. 6.3.35. theatermasker (~ προσωπεῖον); Aristot. Poët. 1449a36; [[personage]] (in toneelstuk); Cic. Att. 13.19.3; overdr. [[uiterlijke schijn]]:. τοὺς ἐν προσώπῳ καυχωμένους wie zich op uiterlijke schijn laat voorstaan NT 2 Cor. 5.12. persoon, persoonlijke aanwezigheid:. οὐ βλέπεις εἰς πρόσωπον ἀνθρώπων jij ziet niemand naar de ogen NT Mt. 22.16; οὐ λαμβάνεις πρόσωπόν (jij spreekt) zonder aanzien des persoons NT Luc. 20.21; ἀπορφανισθέντες ἀφ’ ὑμῶν,... προσώπῳ οὐ καρδίᾳ van u verweesd, uit het oog, maar niet uit het hart NT 1 Thes. 2.17; τὴν κατὰ πρόσωπον ἔντευξιν de persoonlijke ontmoeting Plut. Caes. 17.8.
}}
}}
{{Slater
{{Slater
Line 23: Line 23:
}}
}}
{{Thayer
{{Thayer
|txtha=προσώπου, τό (from [[πρός]] and ὤψ, cf. [[μέτωπον]]), from Homer down; the Sept. hundreds of times for פָּנִים, [[also]] for אַפַיִם, etc.;<br /><b class="num">1.</b><br /><b class="num">a.</b> the [[face]], i. e. the [[anterior]] [[part]] of the [[human]] [[head]]: T Tr WH [[omit]]; Lachmann brackets the [[clause]]); τό [[πρόσωπον]] τῆς γενέσεως, the [[face]] [[with]] [[which]] [[one]] is [[born]] (A. V. his [[natural]] [[face]]), πίπτειν [[ἐπί]] [[πρόσωπον]] (cf. Winer's Grammar, § 27,1n.; 122 (116)) and [[ἐπί]] τό [[πρόσωπον]], [[ἔπεσαν]] [[ἐπί]] τά πρόσωπα, G L T Tr WH); ἀγνωυμενος τίνι τῷ προσώπῳ, [[unknown]] to [[one]] by [[face]], i. e. [[personally]] [[unknown]], προσώπῳ, οὐ [[καρδία]] (A. V. in [[presence]], [[not]] in [[heart]]), [[κατά]] [[πρόσωπον]], in or toward (i. e. so as to [[look]] [[into]]) the [[face]], i. e. [[before]], in the [[presence]] of ([[see]] [[κατά]], II:1c.): opposed to [[ἀπών]], τίνος added, [[before]] (the [[face]] of) [[one]], [[ἔχω]] τινα [[κατά]] [[πρόσωπον]], i. e. to [[have]] [[one]] [[present]] in [[person]] (A. V. [[face]] to [[face]]), [[ἀντέστην]] [[κατά]] [[πρόσωπον]], I resisted him to the [[face]] ([[with]] a [[suggestion]] of [[fearlessness]]), [[κατά]] [[πρόσωπον]] λέγειν [[τούς]] λόγους, [[Polybius]] 25,5, 2; [[add]] ἀντιστῆναι [[κατά]] [[πρόσωπον]] τίνος [[simply]] denotes to [[stand]] [[against]], [[resist]], [[withstand]]); τά [[κατά]] [[πρόσωπον]] the things [[before]] the [[face]], i. e. [[open]], [[known]] to [[all]], ὁρᾶν τό [[πρόσωπον]] τίνος, to [[see]] [[one]]'s [[face]], [[see]] him [[personally]], [[ἰδεῖν]], θεωρεῖν, [[θεωρέω]], 2a.); [[particularly]], βλέπειν τό [[πρόσωπον]] τοῦ Θεοῦ ([[see]] [[βλέπω]], 1b. β.), ὁρᾶν τό [[πρόσωπον]] τοῦ Θεοῦ ([[see]] [[ὁράω]], 1), ἐμφανισθῆναι τῷ [[πρόσωπον]] τοῦ Θεοῦ, to [[appear]] [[before]] the [[face]] of God, [[spoken]] of Christ, the [[eternal]] [[priest]], [[who]] has entered [[into]] the [[heavenly]] [[sanctuary]], אֵל־פָּנִים פָּנִים we [[have]] the [[phrase]] [[πρόσωπον]] [[πρός]] [[πρόσωπον]], [[face]] (turned ([[see]] [[πρός]], I:1a., p. 541 b)) to [[face]] ([[εἶδον]] τινα, [[βλέπω]] [[namely]], [[τόν]] Θεόν, [[see]] God [[face]] to [[face]], i. e. [[discern]] [[perfectly]] his [[nature]], [[will]], purposes, [[πρό]] προσώπου τίνος (פ לִפנֵי) (cf. Winer's Grammar, § 65,4b. at the [[end]]; Buttmann, 319 (274)), i. e. [[before]] [[one]], to [[announce]] his [[coming]] and [[remove]] the obstacles from his [[way]], [[πρό]] προσώπου τίνος (of [[time]]) [[before]] a [[thing]], לִפְנֵי in Sept. [[simply]] [[πρό]] (cf. [[πρό]], b., p. 536b [[bottom]])). [[πρός]] φωτισμόν τῆς γνώσεως τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ ἐν προσώπῳ Ἰησοῦ Χριστοῦ, [[that]] we [[may]] [[bring]] [[forth]] [[into]] the [[light]] the [[knowledge]] of the [[glory]] of God as it shines in the [[face]] of Jesus Christ, [[πρόσωπον]] is '[[face]],' and Paul is led to [[use]] the [[word]] by [[what]] he had said in [[countenance]], [[look]] (Latin vultus), i. e. the [[face]] so [[far]] [[forth]] as it is the [[organ]] of [[sight]], and (by its [[various]] movements and changes) the [[index]] of the [[inward]] thoughts and feelings: κλίνειν τό [[πρόσωπον]] [[εἰς]] [[τήν]] γῆν, to [[bow]] the [[face]] to the [[earth]] (a [[characteristic]] of [[fear]] and [[anxiety]]), τό [[πρόσωπον]] τοῦ κυρίου [[ἐπί]] τινα, [[namely]], ἐστιν, the [[face]] of the Lord is (turned) [[upon]] [[one]], i. e. he looks [[upon]] and watches him, στηρίζειν τό [[πρόσωπον]] ([[Hebrew]] שׂוּם or פָּנִים נָתַן; cf. Gesenius, Thesaurus, ii., p. 1109 on the [[same]] [[form]] of [[expression]] in Syriac, Arabic, Persian, Turkish) τοῦ πορεύεσθαι [[εἰς]] [[with]] an accusative of the [[place]] (A. V. [[steadfastly]] to [[set]] [[one]]'s [[face]] to go etc. ([[see]] [[στηρίζω]], a.)), τό [[πρόσωπον]] τίνος ἐστι πορευόμενον [[εἰς]] [[with]] the accusative of [[place]], τό [[πρόσωπον]] [[σου]] πορευόμενον ἐν μέσῳ αὐτῶν, [[ἀπό]] προσώπου τίνος φεύγειν, to [[flee]] in [[terror]] from the [[face]] (German Anblick) of [[one]] enraged, κρύπτειν τινα etc. ([[see]] [[κρύπτω]], a.), [[ἀνάψυξις]] [[ἀπό]] προσώπου Θεοῦ, the [[refreshing]] [[which]] comes from the [[bright]] and [[smiling]] [[countenance]] of God to [[one]] [[seeking]] [[comfort]], [[ἀπό]], p. 59a [[middle]]; [[μετά]] τοῦ προσώπου [[σου]], [[namely]], [[ὄντα]], in the [[presence]] of [[thy]] [[joyous]] [[countenance]] ([[see]] [[μετά]], I:2b. β'.), [[εἰς]] [[πρόσωπον]] τῶν ἐκκλησιῶν, turned [[unto]] (i. e. in (R. V.)) the [[face]] of the churches as the witnesses of [[your]] [[zeal]], [[ἵνα]] ἐκ πολλῶν προσώπων ... [[διά]] πολλῶν εὐχαριστηθῇ, [[that]] from [[many]] faces (turned toward God and expressing the [[devout]] and [[grateful]] feelings of the [[soul]]) [[thanks]] [[may]] be rendered by [[many]] ([[accordingly]], [[both]] ἐκ πολλῶν προσώπων and [[διά]] πολλῶν belong to εὐχαριστηθῇ (cf. Meyer ad loc.; [[see]] [[below]])), [[ἀπό]] προσώπου τίνος (פ מִפְּנֵי), from the [[sight]] or [[presence]] of [[one]], A. V. [[before]] the [[face]]; ἐν προσώπῳ Χριστοῦ, in the [[presence]] of Christ, i. e. Christ looking on (and approving), [[πρόσωπον]] [[here]] and in [[person]] (cf. R. V.): — [[here]] [[nearly]] equivalent to on the [[part]] of (Vulg. in persona Christi); [[there]] equivalent to 'an [[individual]]' ([[Plutarch]], de garrul. 13, p. 509b.; [[Epictetus]] diss. 1,2, 7; [[Polybius]] 8,13, 5; 12,27, 10; 27,6, 4; Clement of [[Rome]], 1 Corinthians 1,1 [ET]; 47,6 [ET]; Phryn., p. 379, and Lobeck's [[note]], p. 380)).<br /><b class="num">c.</b> Hebraistically, the [[appearance]] [[one]] presents by his [[wealth]] or [[poverty]], his [[rank]] or [[low]] [[condition]]; [[outward]] circumstances, [[external]] [[condition]]; so used in expressions [[which]] [[denote]] to [[regard]] the [[person]] in [[one]]'s [[judgment]] and [[treatment]] of men: βλέπειν [[εἰς]] [[πρόσωπον]] ἀνθρώπων, θαυμάζειν πρόσωπα, λαμβάνειν [[πρόσωπον]] (τίνος), [[βλέπω]], 2c., [[θαυμάζω]] [[λαμβάνω]], I:4). καυχᾶσθαι ἐν προσώπῳ [[καί]] οὐ [[καρδία]], to [[glory]] in those things [[which]] [[they]] [[simulate]] in [[look]], viz. [[piety]], [[love]], [[righteousness]], [[although]] [[their]] [[heart]] is devoid of these virtues, the [[outward]] [[appearance]] of [[inanimate]] things (A. V. [[face]] ([[except]] in James as [[below]])): τοῦ ἄνθους, τοῦ οὐρανοῦ, τῆς γῆς, T brackets; WH [[reject]] the [[passage]]); Psalm 103(104):Ovid. metam. 1,6; maris facies, Vergil Aen. 5,768; on [[this]] [[use]] of the [[noun]] facies [[see]] Aulus Gellius, noctes atticae 13,29); [[surface]]: τῆς γῆς, [[πᾶς]], I:1c.) (Genesis 11:8).
|txtha=προσώπου, τό (from [[πρός]] and ὤψ, cf. [[μέτωπον]]), from Homer down; the Sept. hundreds of times for פָּנִים, [[also]] for אַפַיִם, etc.;<br /><b class="num">1.</b><br /><b class="num">a.</b> the [[face]], i. e. the [[anterior]] [[part]] of the [[human]] [[head]]: T Tr WH [[omit]]; Lachmann brackets the [[clause]]); τό [[πρόσωπον]] τῆς γενέσεως, the [[face]] [[with]] [[which]] [[one]] is [[born]] (A. V. his [[natural]] [[face]]), πίπτειν [[ἐπί]] [[πρόσωπον]] (cf. Winer's Grammar, § 27,1n.; 122 (116)) and [[ἐπί]] τό [[πρόσωπον]], [[ἔπεσαν]] [[ἐπί]] τά πρόσωπα, G L T Tr WH); ἀγνωυμενος τίνι τῷ προσώπῳ, [[unknown]] to [[one]] by [[face]], i. e. [[personally]] [[unknown]], προσώπῳ, οὐ [[καρδία]] (A. V. in [[presence]], [[not]] in [[heart]]), [[κατά]] [[πρόσωπον]], in or toward (i. e. so as to [[look]] [[into]]) the [[face]], i. e. [[before]], in the [[presence]] of ([[see]] [[κατά]], II:1c.): opposed to [[ἀπών]], τίνος added, [[before]] (the [[face]] of) [[one]], [[ἔχω]] τινα [[κατά]] [[πρόσωπον]], i. e. to [[have]] [[one]] [[present]] in [[person]] (A. V. [[face]] to [[face]]), [[ἀντέστην]] [[κατά]] [[πρόσωπον]], I resisted him to the [[face]] ([[with]] a [[suggestion]] of [[fearlessness]]), [[κατά]] [[πρόσωπον]] λέγειν [[τούς]] λόγους, [[Polybius]] 25,5, 2; [[add]] ἀντιστῆναι [[κατά]] [[πρόσωπον]] τίνος [[simply]] denotes to [[stand]] [[against]], [[resist]], [[withstand]]); τά [[κατά]] [[πρόσωπον]] the things [[before]] the [[face]], i. e. [[open]], [[known]] to [[all]], ὁρᾶν τό [[πρόσωπον]] τίνος, to [[see]] [[one]]'s [[face]], [[see]] him [[personally]], [[ἰδεῖν]], θεωρεῖν, [[θεωρέω]], 2a.); [[particularly]], βλέπειν τό [[πρόσωπον]] τοῦ Θεοῦ ([[see]] [[βλέπω]], 1b. β.), ὁρᾶν τό [[πρόσωπον]] τοῦ Θεοῦ ([[see]] [[ὁράω]], 1), ἐμφανισθῆναι τῷ [[πρόσωπον]] τοῦ Θεοῦ, to [[appear]] [[before]] the [[face]] of God, [[spoken]] of Christ, the [[eternal]] [[priest]], [[who]] has entered [[into]] the [[heavenly]] [[sanctuary]], אֵל־פָּנִים פָּנִים we [[have]] the [[phrase]] [[πρόσωπον]] [[πρός]] [[πρόσωπον]], [[face]] (turned ([[see]] [[πρός]], I:1a., p. 541 b)) to [[face]] ([[εἶδον]] τινα, [[βλέπω]] [[namely]], [[τόν]] Θεόν, [[see]] God [[face]] to [[face]], i. e. [[discern]] [[perfectly]] his [[nature]], [[will]], purposes, [[πρό]] προσώπου τίνος (פ לִפנֵי) (cf. Winer's Grammar, § 65,4b. at the [[end]]; Buttmann, 319 (274)), i. e. [[before]] [[one]], to [[announce]] his [[coming]] and [[remove]] the obstacles from his [[way]], [[πρό]] προσώπου τίνος (of [[time]]) [[before]] a [[thing]], לִפְנֵי in Sept. [[simply]] [[πρό]] (cf. [[πρό]], b., p. 536b [[bottom]])). [[πρός]] φωτισμόν τῆς γνώσεως τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ ἐν προσώπῳ Ἰησοῦ Χριστοῦ, [[that]] we [[may]] [[bring]] [[forth]] [[into]] the [[light]] the [[knowledge]] of the [[glory]] of God as it shines in the [[face]] of Jesus Christ, [[πρόσωπον]] is '[[face]],' and Paul is led to [[use]] the [[word]] by [[what]] he had said in [[countenance]], [[look]] (Latin vultus), i. e. the [[face]] so [[far]] [[forth]] as it is the [[organ]] of [[sight]], and (by its [[various]] movements and changes) the [[index]] of the [[inward]] thoughts and feelings: κλίνειν τό [[πρόσωπον]] εἰς [[τήν]] γῆν, to [[bow]] the [[face]] to the [[earth]] (a [[characteristic]] of [[fear]] and [[anxiety]]), τό [[πρόσωπον]] τοῦ κυρίου [[ἐπί]] τινα, [[namely]], ἐστιν, the [[face]] of the Lord is (turned) [[upon]] [[one]], i. e. he looks [[upon]] and watches him, στηρίζειν τό [[πρόσωπον]] ([[Hebrew]] שׂוּם or פָּנִים נָתַן; cf. Gesenius, Thesaurus, ii., p. 1109 on the [[same]] [[form]] of [[expression]] in Syriac, Arabic, Persian, Turkish) τοῦ πορεύεσθαι εἰς [[with]] an accusative of the [[place]] (A. V. [[steadfastly]] to [[set]] [[one]]'s [[face]] to go etc. ([[see]] [[στηρίζω]], a.)), τό [[πρόσωπον]] τίνος ἐστι πορευόμενον εἰς [[with]] the accusative of [[place]], τό [[πρόσωπον]] [[σου]] πορευόμενον ἐν μέσῳ αὐτῶν, [[ἀπό]] προσώπου τίνος φεύγειν, to [[flee]] in [[terror]] from the [[face]] (German Anblick) of [[one]] enraged, κρύπτειν τινα etc. ([[see]] [[κρύπτω]], a.), [[ἀνάψυξις]] [[ἀπό]] προσώπου Θεοῦ, the [[refreshing]] [[which]] comes from the [[bright]] and [[smiling]] [[countenance]] of God to [[one]] [[seeking]] [[comfort]], [[ἀπό]], p. 59a [[middle]]; [[μετά]] τοῦ προσώπου [[σου]], [[namely]], [[ὄντα]], in the [[presence]] of [[thy]] [[joyous]] [[countenance]] ([[see]] [[μετά]], I:2b. β'.), εἰς [[πρόσωπον]] τῶν ἐκκλησιῶν, turned [[unto]] (i. e. in (R. V.)) the [[face]] of the churches as the witnesses of [[your]] [[zeal]], [[ἵνα]] ἐκ πολλῶν προσώπων ... [[διά]] πολλῶν εὐχαριστηθῇ, [[that]] from [[many]] faces (turned toward God and expressing the [[devout]] and [[grateful]] feelings of the [[soul]]) [[thanks]] [[may]] be rendered by [[many]] ([[accordingly]], [[both]] ἐκ πολλῶν προσώπων and [[διά]] πολλῶν belong to εὐχαριστηθῇ (cf. Meyer ad loc.; [[see]] [[below]])), [[ἀπό]] προσώπου τίνος (פ מִפְּנֵי), from the [[sight]] or [[presence]] of [[one]], A. V. [[before]] the [[face]]; ἐν προσώπῳ Χριστοῦ, in the [[presence]] of Christ, i. e. Christ looking on (and approving), [[πρόσωπον]] [[here]] and in [[person]] (cf. R. V.): — [[here]] [[nearly]] equivalent to on the [[part]] of (Vulg. in persona Christi); [[there]] equivalent to 'an [[individual]]' ([[Plutarch]], de garrul. 13, p. 509b.; [[Epictetus]] diss. 1,2, 7; [[Polybius]] 8,13, 5; 12,27, 10; 27,6, 4; Clement of [[Rome]], 1 Corinthians 1,1 [ET]; 47,6 [ET]; Phryn., p. 379, and Lobeck's [[note]], p. 380)).<br /><b class="num">c.</b> Hebraistically, the [[appearance]] [[one]] presents by his [[wealth]] or [[poverty]], his [[rank]] or [[low]] [[condition]]; [[outward]] circumstances, [[external]] [[condition]]; so used in expressions [[which]] [[denote]] to [[regard]] the [[person]] in [[one]]'s [[judgment]] and [[treatment]] of men: βλέπειν εἰς [[πρόσωπον]] ἀνθρώπων, θαυμάζειν πρόσωπα, λαμβάνειν [[πρόσωπον]] (τίνος), [[βλέπω]], 2c., [[θαυμάζω]] [[λαμβάνω]], I:4). καυχᾶσθαι ἐν προσώπῳ [[καί]] οὐ [[καρδία]], to [[glory]] in those things [[which]] [[they]] [[simulate]] in [[look]], viz. [[piety]], [[love]], [[righteousness]], [[although]] [[their]] [[heart]] is devoid of these virtues, the [[outward]] [[appearance]] of [[inanimate]] things (A. V. [[face]] ([[except]] in James as [[below]])): τοῦ ἄνθους, τοῦ οὐρανοῦ, τῆς γῆς, T brackets; WH [[reject]] the [[passage]]); Psalm 103(104):Ovid. metam. 1,6; maris facies, Vergil Aen. 5,768; on [[this]] [[use]] of the [[noun]] facies [[see]] Aulus Gellius, noctes atticae 13,29); [[surface]]: τῆς γῆς, [[πᾶς]], I:1c.) (Genesis 11:8).
}}
}}
{{lsm
{{lsm
Line 29: Line 29:
}}
}}
{{ls
{{ls
|lstext='''πρόσωπον''': τό· πληθ. πρόσωπα, Ἐπικ. [[προσώπατα]] Ὀδ. Σ. 192, Ὀππ., κλπ.· δοτικ. προσώπασι Ἰλ. Η. 212, πρβλ. Λοβέκ. Παραλ. 176· ὀνομαστική τις ἀρσεν. [[πρόσωπος]] μνημονεύεται ἐκ τοῦ Πλάτ. τοῦ Κωμ. ἐν Ἀδήλ. 39, ἴδε Meineke εἰς Κωμ. Ἀποσπ. 1, σ. 173: (ὤψ). Ὡς καὶ νῦν, [[πρόσωπον]], [[ὄψις]] (πρβλ. [[μέτωπον]]), παρ’ Ὁμ. ἀεὶ ἐν τῷ πληθ., ἔτι καὶ ἐπὶ ἑνὸς ἀνθρώπου πλὴν ἐν Ἰλ. Σ. 24· ἀλλ’ ἐν τοῖς ὕμνοις καὶ παρ’ Ἡσιόδῳ ὁ ἑνικὸς ἐπικρατεῖ, ὡς καὶ παρὰ τοῖς [[μετέπειτα]]· ἡ Ὁμηρικὴ [[χρῆσις]] ἀπαντᾷ ἐν Σοφ. Ἀποσπ. 713, Ξεν. Ἀν. 2. 6, 11, Ἀνθ. Π. 9. 322, ἴδε Κόντου Γραμματ. Παρατηρ. ἐν Ἀθηνᾶς τ. Ζ΄, σελ. 35 κἑξ.· - φαίνειν [[πρόσωπον]], δεικνύειν τὸ [[πρόσωπον]], Πινδ. Ν. 5. 31· βλέπειν τινὰ εἰς πρ. Εὐρ. Ἱππ. 280· ἐς πρ. τινος ἀφικέσθαι, ἐνώπιον [[αὐτοῦ]], [[αὐτόθι]] 720· πρ. στρέφειν [[πρός]] τινα ὁ αὐτ. ἐν Φοιν. 457· -κατὰ πρ., μὲ τὸ [[πρόσωπον]] ἐστραμμένον κατέναντι, Θουκ. 1. 106, Ξεν. Κύρ. 1. 6, 43, κτλ.· τὴν κατὰ πρ. τῆς ἀντίας φάλαγγος τάξιν [[αὐτόθι]] 6. 3, 35· κατὰ πρ. Αἰγύπτου, [[ἔναντι]] Αἰγύπτου, Ἑβδ. (Γέν. ΚΕ΄, 18)· ἀντίθετον τῷ κατὰ νώτου, Πολύβ. 1. 28, 9· κατὰ πρ. ἄγειν, ἀντίθετ. τῷ ἐπὶ ἢ κατὰ [[κέρας]] ὁ αὐτ. 11. 14, 6, κτλ.· ἡ κατὰ πρ. [[ἔντευξις]], [[πρόσωπον]] πρὸς [[πρόσωπον]], tête-à-tête, Πλουτ. Καῖσ. 17· [[ὡσαύτως]], πρὸς τὸ πρ. Ξεν. Κυν. 10, 9· βλέπειν εἰς πρ. τινος Εὐαγγ. κ. Ματθ. κβ΄, 16· οὕτω, λαμβάνειν πρ. τινος, = προσωποληπτεῖν τινα, Λουκ. κ΄, 21, Ἐπιστ. πρ. Γαλ. β΄, 6. - Ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἐπὶ τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, ἀνθ’ οὗ ἐπὶ ζῴων ἦν ἐν χρήσει ἡ [[λέξις]] [[προτομή]]· ἀλλ’ ὁ Ἡρόδ., 2. 76, ἔχει τὴν λέξιν [[πρόσωπον]] ἐπὶ τῆς ἴβιος, Ἀριστ. περὶ τὰ Ζ. Ἱστ. 6. 29, 6., 9. 47, 2· [[ὡσαύτως]] ἐπὶ κυνῶν, Ξεν. Κυν. 4, 2· ἐπὶ ἵππων, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 9. 47, 2· ἐπὶ ἐλάφων, [[αὐτόθι]] 6. 29, 6: - ἡ [[ὄψις]] τῆς σελήνης, Σοφ. Ἀποσπ. 713· - μεταφορ., ἀρχομένου δ’ ἔργου [[πρόσωπον]] χρὴ [[θέμεν]] τηλαυγές, «παντὸς γὰρ ἔργου, φησίν, ἀρχομένου περίβλεπτον καὶ ἐξαίρετον δεῖ ποιεῖν τὸ τῆς προσόψεως, [[ἤτοι]] τὴν εἰσβολὴν καὶ τὴν ἀρχὴν λαμπρὰν καὶ [[ἐπίσημον]]» (Σχόλ.), Πινδ. Ο. 6. 4, πρβλ. Ι. 2. 13. 2) τὸ [[πρόσθεν]] [[μέρος]] παντὸς πράγματος, κατὰ πρ. τῆς νηὸς Ἀχιλλ. Τάτ. 3. 1, 2· ἐπὶ [[πρόσωπον]] τιθέναι τὰς φιάλας Ἀσκληπιάδης ὁ Μυρλεανὸς παρ’ Ἀθην. 501D. ΙΙ. ἡ [[ὄψις]], ἡ [[μορφή]], ἡ φυσιογνωμία τινός, Λατ. vultus, Αἰσχύλ. Ἀγ. 639, 794, κτλ.· οὐ τὸ σὸν δείσας πρ., πρβλ. τὸ τοῦ Ὀρατίου vultus instantis tyranni, Σοφ. Ο. Τ. 448· [[καθόλου]] [[πρόσωπον]], [[μορφή]], Σιμωνίδ. 44 (50). 12, πρβλ. Dissen εἰς Πινδ. Ν. 5. 16. ΙΙΙ. = [[προσωπεῖον]], [[προσωπίς]], Δημ. 433· 22 (ἔν τισιν Ἀντιγράφοις φέρεται [[προσωπεῖον]]), Ἀριστ. Ποιητ. 5, 2 καὶ 4, Προβλ. 31. 7, 5, Πολυβ. Β΄, 47, πρβλ. Αἰσχύλ. Εὐμ. 990· πρβλ. πρ. ὑπάργυρον κατὰ χρυσὸν Συλλ. Ἐπιγρ. 139. 7· ὀθόνινον πρ. ([[οὕτως]] ὁ Hoeschel ἀντὶ [[ὀθόνιον]]) Πλάτ. Κωμ. ἐν «Σοφισταῖς» 9· πρ. περίθετον Ἀριστομ. ἐν «Γόησιν» 1. 2) [[πρόσωπον]] δράματος, [[χαρακτήρ]], Λατιν. persona, Ἀρρ. Ἐπίκτ. 1. 29, 45 καὶ 57, παρὰ Σουΐδ. ἐν λ. [[εὐθυδικία]]. - Περὶ τῶν προσωπείων τῶν ἀρχαίων ἴδε Λεξικ. τῶν Ἀρχαιοτ. ἐν λέξει [[πρόσωπον]] ἢ [[προσωπεῖον]]. 3) ὡς τὸ [[πρόσχημα]] ΙΙ. Λατ. forma, Πινδ. Π. 6. 14, πρβλ. Ι. 2. 13. IV. [[ἄνθρωπος]], Πολύβ. 8. 13, 5., 12. 27, 10, Καιν. Διαθ., κτλ.· ἀδίκως μὴ κρῖνε [[πρόσωπον]] Ψευδο-Φωκυλ. 8· προσώπῳ, οὐ καρδίᾳ, ἐν προσωπικῇ παρουσίᾳ, Α΄ Ἐπιστ. πρ. Θεσσ. β΄, 17, πρβλ. Β΄πρ. Κορ. ε΄, 12· - περὶ τῆς ἐκκλησιαστ. σημασίας ἴδε Ἰακωψ. Patr. Ap. σ. 6, Suicer ἐν λέξ. 2) [[ὡσαύτως]] παρὰ τοῖς γραμματ., [[πρόσωπον]] ὡς παρεπόμενον ῥημάτων καὶ ἀντωνυμιῶν. V. οἱ ἄρτοι τοῦ προσώπου = οἱ ἄρτοι τῆς προθέσεως Ἑβδομ. (Α΄Βασιλ. ΚΑ΄, 6)· - ἐκ προσώπου τῆς Ρωμαίων Ἐκκλησίας παρὰ τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ρωμαίων, ὡς [[ἀντιπρόσωπος]] αὐτῆς, Εὐσ. ΙΙ. 293C. = τῷ Λατ. persona = [[ὑπόστασις]], Ἱππόλ. 821Α, Ἀθαν. ΙΙ. 729Β, Βασίλ. ΙΙΙ, 601Α,C, κλπ.
|lstext='''πρόσωπον''': τό· πληθ. πρόσωπα, Ἐπικ. [[προσώπατα]] Ὀδ. Σ. 192, Ὀππ., κλπ.· δοτικ. προσώπασι Ἰλ. Η. 212, πρβλ. Λοβέκ. Παραλ. 176· ὀνομαστική τις ἀρσεν. [[πρόσωπος]] μνημονεύεται ἐκ τοῦ Πλάτ. τοῦ Κωμ. ἐν Ἀδήλ. 39, ἴδε Meineke εἰς Κωμ. Ἀποσπ. 1, σ. 173: (ὤψ). Ὡς καὶ νῦν, [[πρόσωπον]], [[ὄψις]] (πρβλ. [[μέτωπον]]), παρ’ Ὁμ. ἀεὶ ἐν τῷ πληθ., ἔτι καὶ ἐπὶ ἑνὸς ἀνθρώπου πλὴν ἐν Ἰλ. Σ. 24· ἀλλ’ ἐν τοῖς ὕμνοις καὶ παρ’ Ἡσιόδῳ ὁ ἑνικὸς ἐπικρατεῖ, ὡς καὶ παρὰ τοῖς [[μετέπειτα]]· ἡ Ὁμηρικὴ [[χρῆσις]] ἀπαντᾷ ἐν Σοφ. Ἀποσπ. 713, Ξεν. Ἀν. 2. 6, 11, Ἀνθ. Π. 9. 322, ἴδε Κόντου Γραμματ. Παρατηρ. ἐν Ἀθηνᾶς τ. Ζ΄, σελ. 35 κἑξ.· - φαίνειν [[πρόσωπον]], δεικνύειν τὸ [[πρόσωπον]], Πινδ. Ν. 5. 31· βλέπειν τινὰ εἰς πρ. Εὐρ. Ἱππ. 280· ἐς πρ. τινος ἀφικέσθαι, ἐνώπιον [[αὐτοῦ]], [[αὐτόθι]] 720· πρ. στρέφειν [[πρός]] τινα ὁ αὐτ. ἐν Φοιν. 457· -κατὰ πρ., μὲ τὸ [[πρόσωπον]] ἐστραμμένον κατέναντι, Θουκ. 1. 106, Ξεν. Κύρ. 1. 6, 43, κτλ.· τὴν κατὰ πρ. τῆς ἀντίας φάλαγγος τάξιν [[αὐτόθι]] 6. 3, 35· κατὰ πρ. Αἰγύπτου, [[ἔναντι]] Αἰγύπτου, Ἑβδ. (Γέν. ΚΕ΄, 18)· ἀντίθετον τῷ κατὰ νώτου, Πολύβ. 1. 28, 9· κατὰ πρ. ἄγειν, ἀντίθετ. τῷ ἐπὶ ἢ κατὰ [[κέρας]] ὁ αὐτ. 11. 14, 6, κτλ.· ἡ κατὰ πρ. [[ἔντευξις]], [[πρόσωπον]] πρὸς [[πρόσωπον]], tête-à-tête, Πλουτ. Καῖσ. 17· [[ὡσαύτως]], πρὸς τὸ πρόσωπον Ξεν. Κυν. 10, 9· βλέπειν εἰς πρ. τινος Εὐαγγ. κ. Ματθ. κβ΄, 16· οὕτω, λαμβάνειν πρ. τινος, = προσωποληπτεῖν τινα, Λουκ. κ΄, 21, Ἐπιστ. πρ. Γαλ. β΄, 6. - Ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἐπὶ τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, ἀνθ’ οὗ ἐπὶ ζῴων ἦν ἐν χρήσει ἡ [[λέξις]] [[προτομή]]· ἀλλ’ ὁ Ἡρόδ., 2. 76, ἔχει τὴν λέξιν [[πρόσωπον]] ἐπὶ τῆς ἴβιος, Ἀριστ. περὶ τὰ Ζ. Ἱστ. 6. 29, 6., 9. 47, 2· [[ὡσαύτως]] ἐπὶ κυνῶν, Ξεν. Κυν. 4, 2· ἐπὶ ἵππων, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 9. 47, 2· ἐπὶ ἐλάφων, [[αὐτόθι]] 6. 29, 6: - ἡ [[ὄψις]] τῆς σελήνης, Σοφ. Ἀποσπ. 713· - μεταφορ., ἀρχομένου δ’ ἔργου [[πρόσωπον]] χρὴ [[θέμεν]] τηλαυγές, «παντὸς γὰρ ἔργου, φησίν, ἀρχομένου περίβλεπτον καὶ ἐξαίρετον δεῖ ποιεῖν τὸ τῆς προσόψεως, [[ἤτοι]] τὴν εἰσβολὴν καὶ τὴν ἀρχὴν λαμπρὰν καὶ [[ἐπίσημον]]» (Σχόλ.), Πινδ. Ο. 6. 4, πρβλ. Ι. 2. 13. 2) τὸ [[πρόσθεν]] [[μέρος]] παντὸς πράγματος, κατὰ πρ. τῆς νηὸς Ἀχιλλ. Τάτ. 3. 1, 2· ἐπὶ [[πρόσωπον]] τιθέναι τὰς φιάλας Ἀσκληπιάδης ὁ Μυρλεανὸς παρ’ Ἀθην. 501D. ΙΙ. ἡ [[ὄψις]], ἡ [[μορφή]], ἡ φυσιογνωμία τινός, Λατ. vultus, Αἰσχύλ. Ἀγ. 639, 794, κτλ.· οὐ τὸ σὸν δείσας πρ., πρβλ. τὸ τοῦ Ὀρατίου vultus instantis tyranni, Σοφ. Ο. Τ. 448· [[καθόλου]] [[πρόσωπον]], [[μορφή]], Σιμωνίδ. 44 (50). 12, πρβλ. Dissen εἰς Πινδ. Ν. 5. 16. ΙΙΙ. = [[προσωπεῖον]], [[προσωπίς]], Δημ. 433· 22 (ἔν τισιν Ἀντιγράφοις φέρεται [[προσωπεῖον]]), Ἀριστ. Ποιητ. 5, 2 καὶ 4, Προβλ. 31. 7, 5, Πολυβ. Β΄, 47, πρβλ. Αἰσχύλ. Εὐμ. 990· πρβλ. πρ. ὑπάργυρον κατὰ χρυσὸν Συλλ. Ἐπιγρ. 139. 7· ὀθόνινον πρ. ([[οὕτως]] ὁ Hoeschel ἀντὶ [[ὀθόνιον]]) Πλάτ. Κωμ. ἐν «Σοφισταῖς» 9· πρ. περίθετον Ἀριστομ. ἐν «Γόησιν» 1. 2) [[πρόσωπον]] δράματος, [[χαρακτήρ]], Λατιν. persona, Ἀρρ. Ἐπίκτ. 1. 29, 45 καὶ 57, παρὰ Σουΐδ. ἐν λ. [[εὐθυδικία]]. - Περὶ τῶν προσωπείων τῶν ἀρχαίων ἴδε Λεξικ. τῶν Ἀρχαιοτ. ἐν λέξει [[πρόσωπον]] ἢ [[προσωπεῖον]]. 3) ὡς τὸ [[πρόσχημα]] ΙΙ. Λατ. forma, Πινδ. Π. 6. 14, πρβλ. Ι. 2. 13. IV. [[ἄνθρωπος]], Πολύβ. 8. 13, 5., 12. 27, 10, Καιν. Διαθ., κτλ.· ἀδίκως μὴ κρῖνε [[πρόσωπον]] Ψευδο-Φωκυλ. 8· προσώπῳ, οὐ καρδίᾳ, ἐν προσωπικῇ παρουσίᾳ, Α΄ Ἐπιστ. πρ. Θεσσ. β΄, 17, πρβλ. Β΄πρ. Κορ. ε΄, 12· - περὶ τῆς ἐκκλησιαστ. σημασίας ἴδε Ἰακωψ. Patr. Ap. σ. 6, Suicer ἐν λέξ. 2) [[ὡσαύτως]] παρὰ τοῖς γραμματ., [[πρόσωπον]] ὡς παρεπόμενον ῥημάτων καὶ ἀντωνυμιῶν. V. οἱ ἄρτοι τοῦ προσώπου = οἱ ἄρτοι τῆς προθέσεως Ἑβδομ. (Α΄Βασιλ. ΚΑ΄, 6)· - ἐκ προσώπου τῆς Ρωμαίων Ἐκκλησίας παρὰ τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ρωμαίων, ὡς [[ἀντιπρόσωπος]] αὐτῆς, Εὐσ. ΙΙ. 293C. = τῷ Λατ. persona = [[ὑπόστασις]], Ἱππόλ. 821Α, Ἀθαν. ΙΙ. 729Β, Βασίλ. ΙΙΙ, 601Α,C, κλπ.
}}
}}
{{grml
{{grml
|mltxt=το / [[πρόσωπον]] ΝΜΑ, πληθ. πρόσωπα και [[προσώπατα]] ΝΑ<br /><b>1.</b> το εμπρόσθιο [[μέρος]] του κεφαλιού του ανθρώπου και σπαν. τών ζώων, η [[μορφή]], το [[μούτρο]] (α. «έλαμπε το πρόσωπό του από [[χαρά]]» β. «τὸ πρόσωπόν σου νίψαι», ΚΔ)<br /><b>2.</b> το πρόσθιο [[μέρος]] [[κάθε]] πράγματος, η [[πρόσοψη]] (α. «το [[πρόσωπο]] του σπιτιού» β. «κατὰ [[πρόσωπον]] της [[νεώς]]», Αχιλλ. Τάτ.)<br /><b>3.</b> η [[επιφάνεια]], [[ιδίως]] της γης («πᾱν [[ἔθνος]] ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ πᾶν τὸ [[πρόσωπον]] τῆς γῆς», ΚΔ)<br /><b>4.</b> [[ήρωας]] λογοτεχνικού, [[ιδίως]] θεατρικού, έργου και ο [[ρόλος]] του<br /><b>5.</b> ο [[άνθρωπος]] ως [[άτομο]] άσχετα με το [[φύλο]] και σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] το ζώο και το [[πράγμα]] (α. «γνωρίζει πρόσωπα και πράγματα» β. «εἰ προσδέξεταί σε, εἰ λήψεται πρόσωπόν σου», ΠΔ)<br /><b>6.</b> η αφηρημένη [[ιδιότητα]] να [[είναι]] [[κανείς]] [[υποκείμενο]] γενικά έννομων σχέσεων, δικαιωμάτων και υποχρεώσεων (α. «νομικό [[πρόσωπο]]» — [[καθετί]] που μπορεί να έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις<br />β. «[[φυσικό]] [[πρόσωπο]]» — ο [[άνθρωπος]])<br /><b>7.</b> <b>γραμμ.</b> [[γραμματική]] [[κατηγορία]] που δηλώνει τη [[θέση]] του ομιλητή και του ακροατή [[κατά]] την επικοινωνιακή [[πράξη]]: α' [[πρόσωπο]] που δηλώνει τον ομιλητή, β' [[πρόσωπο]], που δηλώνει τον ακροατή, γ' [[πρόσωπο]], το [[πρόσωπο]] ή το [[πράγμα]] για το οποίο γίνεται [[λόγος]]<br /><b>8.</b> <b>θεολ.</b> οι [[τρεις]] αιώνιοι τρόποι της ύπαρξης του θεού καθ' εαυτόν και της αποκάλυψής του στον κόσμο<br /><b>9.</b> <b>παροιμ. φρ.</b> «ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου σου φαγῇ τὸν ἄρτον σου» — με τον προσωπικό σου μόχθο να κερδίζεις τα [[προς]] το ζην (ΠΔ)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> ο [[ρόλος]] που διαδραματίζει [[κάποιος]] σε μία [[περίσταση]]<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «χάθηκε από το [[πρόσωπο]] της γης» — εξαφανίστηκε<br />β) «[[κατά]] [[πρόσωπο]]» — απευθείας, ενώπιον κάποιου<br />γ) «δεν έχω [[πρόσωπο]] να βγω στον κόσμο» — [[ντρέπομαι]], δεν [[τολμώ]] από [[ντροπή]]<br />δ) «δεν είδε Θεού [[πρόσωπο]]» — όλα του έρχονται [[ανάποδα]], [[τίποτε]] δεν κατόρθωσε να πετύχει<br />ε) «με τί [[πρόσωπο]] θα τον αντικρύσω» λέγεται σε περιπτώσεις [[μεγάλης]] ντροπής<br /><b>3.</b> <b>παροιμ.</b> α) «το [[πρόσωπο]] [[είναι]] [[σπαθί]]» — εάν [[κάποιος]] ζητήσει [[κάτι]] αυτοπροσώπως υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να το πετύχει<br />β) «[[κάλλιο]] κόκκινο [[πρόσωπο]] [[παρά]] μαύρη [[καρδιά]]» — [[είναι]] προτιμότερο να στενοχωρηθεί [[κανείς]] αρνούμενος [[χάρη]] που του ζητήθηκε, [[παρά]] να μετανοήσει αργότερα<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> η [[φυσιογνωμία]] κάποιου<br /><b>2.</b> <b>αστρολ.</b> [[δεκανός]] ο [[οποίος]] θεωρείται ως [[κατοικία]] κάποιου πλανήτη<br /><b>3.</b> το [[προσωπείο]], η [[προσωπίδα]] («ὅς ἐν πομπαῑς [[ἄνευ]] τοῦ προσώπου κωμάζει», <b>Δημοσθ.</b>)<br /><b>4.</b> [[προτομή]] ή [[προσωπογραφία]] κάποιου<br /><b>5.</b> τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα («ποιήσασθαι μετάβασιν ἐπὶ τὸ τῆς Ἑλλάδος [[ὄνομα]] καὶ [[πρόσωπον]]», <b>Πολ.</b>)<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> α) «[[πρόσωπον]] πόλεως» — το χαρακτηριστικό της πόλης<br />β) «oἱ ἄρτοι τοῦ προσώπου» — οι άρτοι της προθέσεως<br />γ) «[[πρόσωπον]] Κυρίου» ή «[[πρόσωπον]] Θεού» ή «[[πρόσωπον]] οὐρανοῦ» — ο Θεός<br />δ) «[[κατά]] [[πρόσωπον]]» — [[απέναντι]]<br />ε) ποιῶ τινος τὸ [[πρόσωπον]]» — [[εκπροσωπώ]], [[αντιπροσωπεύω]] κάποιον<br />στ) «[[πίπτω]] ἐπὶ [[πρόσωπον]]» — [[πέφτω]] στα γόνατα<br />ζ) «τοσόνδ' ἔχεις τόλμης [[πρόσωπον]]» — τόσο [[θρασύς]] και [[αναιδής]] είσαι.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Πρόκειται για συνθ. «εκ συναρπαγής» από τη φρ. [[πρός]] ὦπα</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>ὤψ</i>, <i>ὠπός</i> «όψη, [[οφθαλμός]]», <b>πρβλ.</b> [[μέτωπον]], <i>εἰσῶπα</i>, <i>ἐνῶπα</i>) με σημ. «το [[μέρος]] του κεφαλιού που βρίσκεται [[μπροστά]], στην [[πλευρά]] τών ματιών» (<b>πρβλ.</b> γοτθ. <i>and</i>-<i>augi</i>, αγγλοσαξ. <i>and</i> - <i>wlita</i>, γερμ. <i>Αntlitz</i> «όψη, [[πρόσωπο]]» <span style="color: red;"><</span> γοτθ. <i>wlitz</i> «όψη»). Η λ. <i>πρόσ</i>-<i>ωπον</i> (<b>πρβλ.</b> <i>προσ</i>-<i>όψομαι</i>, μελλ. του <i>προσ</i>-<i>ορώ</i> συνδέεται με το αρχ. ινδ. <i>prat</i><i>ī</i><i>ka</i>- «όψη» (<span style="color: red;"><</span> <i>prati</i> = [[προτί]], τ. του [[προς]] <span style="color: red;">+</span> μηδενισμένη [[βαθμίδα]] της ρίζας <i>ok</i><sup>w</sup>- «[[βλέπω]]», <b>βλ. λ.</b> [[ὄπωπα]]). Η ονομ. και δοτ. πληθ. [[προσώπατα]] και <i>προσώπασι</i> έχουν σχηματιστεί [[προς]] [[διευθέτηση]] μετρικών αναγκών, [[κατά]] τα [[οὔατα]] / <i>οὔασι</i> (<b>βλ. λ.</b> <i>οὖς</i>). Η λ. [[πρόσωπο]](<i>ν</i>) με αρχική σημ. «το μπροστινό [[μέρος]] του κεφαλιού του ανθρώπου, η [[μορφή]], η όψη» χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει και τον άνθρωπο γενικά ως [[άτομο]], ως [[υποκείμενο]], ως χαρακτήρα, σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] το ζώο και το [[πράγμα]] (<b>πρβλ.</b> [[προσωπικότητα]]).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[προσωπείο]](<i>ν</i>), [[προσωπίς]] (-<i>ίδα</i>)<br /><b>αρχ.</b><br />[[προσωπεύομαι]], [[προσωπιάς]], [[προσωπίδιον]], [[προσώπιον]], [[προσωποῦττα]]<br /><b>μσν.-νεοελλ.</b> [[προσωπικός]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[προσωπάκι]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[προσωπολήπτης]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[προσωποποιός]]<br /><b>μσν.</b><br />[[προσωποειδής]], [[προσωπολεξία]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[προσωπαλγία]], [[προσωπάρχης]], [[προσωπογραφία]], [[προσωποδέρνω]], [[προσωποκρατώ]], [[προσωπολάτρης]], [[προσωπολογία]], [[προσωπομετρία]], [[προσωποπαγής]]. (Β' συνθετικό) [[αμφιπρόσωπος]], [[αντιπρόσωπος]], [[απρόσωπος]], [[αυτοπρόσωπος]], [[γυναικοπρόσωπος]], [[διπρόσωπος]], [[ερυθροπρόσωπος]], [[ετεροπρόσωπος]], [[ευπρόσωπος]], [[κακοπρόσωπος]], [[μακροπρόσωπος]], [[μικροπρόσωπος]], [[μονοπρόσωπος]], [[πλατυπρόσωπος]], [[πολυπρόσωπος]], [[στενοπρόσωπος]], [[στρογγυλοπρόσωπος]], [[τερατοπρόσωπος]], [[τριπρόσωπος]], [[χαλκοπρόσωπος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αιγοπρόσωπος]], [[αιλουροπρόσωπος]], [[αισχροπρόσωπος]], <i>ανδροπρόσωπος</i>, [[βουπρόσωπος]], [[δυσπρόσωπος]], <i>εμπρόσωπος</i>, [[επιπρόσωπος]], [[ηδυπρόσωπος]], [[θηλυπρόσωπος]], [[ιδιοπρόσωπος]], [[ιπποπρόσωπος]], [[καλλιπρόσωπος]], [[καλοπρόσωπος]], [[καραβοπρόσωπος]], [[κριοπρόσωπος]], [[κυνοπρόσωπος]], [[λεοντοπρόσωπος]], [[μουσοπρόσωπος]], [[ξενοπρόσωπος]], [[ομοιοπρόσωπος]], [[ονοπρόσωπος]], [[ορνιθοπρόσωπος]], [[ουλοπρόσωπος]], [[οφιοπρόσωπος]], [[παμπρόσωπος]], [[σκληροπρόσωπος]], [[ταυροπρόσωπος]], [[τραγοπρόσωπος]], [[χρυσοπρόσωπος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><i>αβροπρόσωπος</i>, [[αγγελοπρόσωπος]], [[αγριοπρόσωπος]], <i>αδροπρόσωπος</i>, <i>ασκημοπρόσωπος</i>, [[ασπροπρόσωπος]], <i>αχνοπρόσωπος</i>, [[διπλοπρόσωπος]], [[εκπρόσωπος]], [[κοκκινοπρόσωπος]], <i>κρινοπρόσωπος</i>, [[λευκοπρόσωπος]], [[μαλακοπρόσωπος]], <i>μαυροπρόσωπος</i>, <i>μεγαλοπρόσωπος</i>, <i>ξανθοπρόσωπος</i>, <i>ολιγοπρόσωπος</i>, <i>ομορφοπρόσωπος</i>, [[ταυτοπρόσωπος]], [[τριτοπρόσωπος]], [[φεγγαροπρόσωπος]], <i>φιλοπρόσωπος</i>, [[χαριτοπρόσωπος]], [[ωραιοπρόσωπος]], [[ωχροπρόσωπος]]].
|mltxt=το / [[πρόσωπον]] ΝΜΑ, πληθ. πρόσωπα και [[προσώπατα]] ΝΑ<br /><b>1.</b> το εμπρόσθιο [[μέρος]] του κεφαλιού του ανθρώπου και σπαν. τών ζώων, η [[μορφή]], το [[μούτρο]] (α. «έλαμπε το πρόσωπό του από [[χαρά]]» β. «τὸ πρόσωπόν σου νίψαι», ΚΔ)<br /><b>2.</b> το πρόσθιο [[μέρος]] [[κάθε]] πράγματος, η [[πρόσοψη]] (α. «το [[πρόσωπο]] του σπιτιού» β. «κατὰ [[πρόσωπον]] της [[νεώς]]», Αχιλλ. Τάτ.)<br /><b>3.</b> η [[επιφάνεια]], [[ιδίως]] της γης («πᾶν [[ἔθνος]] ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ πᾶν τὸ [[πρόσωπον]] τῆς γῆς», ΚΔ)<br /><b>4.</b> [[ήρωας]] λογοτεχνικού, [[ιδίως]] θεατρικού, έργου και ο [[ρόλος]] του<br /><b>5.</b> ο [[άνθρωπος]] ως [[άτομο]] άσχετα με το [[φύλο]] και σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] το ζώο και το [[πράγμα]] (α. «γνωρίζει πρόσωπα και πράγματα» β. «εἰ προσδέξεταί σε, εἰ λήψεται πρόσωπόν σου», ΠΔ)<br /><b>6.</b> η αφηρημένη [[ιδιότητα]] να [[είναι]] [[κανείς]] [[υποκείμενο]] γενικά έννομων σχέσεων, δικαιωμάτων και υποχρεώσεων (α. «νομικό [[πρόσωπο]]» — [[καθετί]] που μπορεί να έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις<br />β. «[[φυσικό]] [[πρόσωπο]]» — ο [[άνθρωπος]])<br /><b>7.</b> <b>γραμμ.</b> [[γραμματική]] [[κατηγορία]] που δηλώνει τη [[θέση]] του ομιλητή και του ακροατή [[κατά]] την επικοινωνιακή [[πράξη]]: α' [[πρόσωπο]] που δηλώνει τον ομιλητή, β' [[πρόσωπο]], που δηλώνει τον ακροατή, γ' [[πρόσωπο]], το [[πρόσωπο]] ή το [[πράγμα]] για το οποίο γίνεται [[λόγος]]<br /><b>8.</b> <b>θεολ.</b> οι [[τρεις]] αιώνιοι τρόποι της ύπαρξης του θεού καθ' εαυτόν και της αποκάλυψής του στον κόσμο<br /><b>9.</b> <b>παροιμ. φρ.</b> «ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου σου φαγῇ τὸν ἄρτον σου» — με τον προσωπικό σου μόχθο να κερδίζεις τα [[προς]] το ζην (ΠΔ)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> ο [[ρόλος]] που διαδραματίζει [[κάποιος]] σε μία [[περίσταση]]<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «χάθηκε από το [[πρόσωπο]] της γης» — εξαφανίστηκε<br />β) «[[κατά]] [[πρόσωπο]]» — απευθείας, ενώπιον κάποιου<br />γ) «δεν έχω [[πρόσωπο]] να βγω στον κόσμο» — [[ντρέπομαι]], δεν [[τολμώ]] από [[ντροπή]]<br />δ) «δεν είδε Θεού [[πρόσωπο]]» — όλα του έρχονται [[ανάποδα]], [[τίποτε]] δεν κατόρθωσε να πετύχει<br />ε) «με τί [[πρόσωπο]] θα τον αντικρύσω» λέγεται σε περιπτώσεις [[μεγάλης]] ντροπής<br /><b>3.</b> <b>παροιμ.</b> α) «το [[πρόσωπο]] [[είναι]] [[σπαθί]]» — εάν [[κάποιος]] ζητήσει [[κάτι]] αυτοπροσώπως υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να το πετύχει<br />β) «[[κάλλιο]] κόκκινο [[πρόσωπο]] [[παρά]] μαύρη [[καρδιά]]» — [[είναι]] προτιμότερο να στενοχωρηθεί [[κανείς]] αρνούμενος [[χάρη]] που του ζητήθηκε, [[παρά]] να μετανοήσει αργότερα<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> η [[φυσιογνωμία]] κάποιου<br /><b>2.</b> <b>αστρολ.</b> [[δεκανός]] ο [[οποίος]] θεωρείται ως [[κατοικία]] κάποιου πλανήτη<br /><b>3.</b> το [[προσωπείο]], η [[προσωπίδα]] («ὅς ἐν πομπαῖς [[ἄνευ]] τοῦ προσώπου κωμάζει», <b>Δημοσθ.</b>)<br /><b>4.</b> [[προτομή]] ή [[προσωπογραφία]] κάποιου<br /><b>5.</b> τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα («ποιήσασθαι μετάβασιν ἐπὶ τὸ τῆς Ἑλλάδος [[ὄνομα]] καὶ [[πρόσωπον]]», <b>Πολ.</b>)<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> α) «[[πρόσωπον]] πόλεως» — το χαρακτηριστικό της πόλης<br />β) «oἱ ἄρτοι τοῦ προσώπου» — οι άρτοι της προθέσεως<br />γ) «[[πρόσωπον]] Κυρίου» ή «[[πρόσωπον]] Θεού» ή «[[πρόσωπον]] οὐρανοῦ» — ο Θεός<br />δ) «[[κατά]] [[πρόσωπον]]» — [[απέναντι]]<br />ε) ποιῶ τινος τὸ [[πρόσωπον]]» — [[εκπροσωπώ]], [[αντιπροσωπεύω]] κάποιον<br />στ) «[[πίπτω]] ἐπὶ [[πρόσωπον]]» — [[πέφτω]] στα γόνατα<br />ζ) «τοσόνδ' ἔχεις τόλμης [[πρόσωπον]]» — τόσο [[θρασύς]] και [[αναιδής]] είσαι.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Πρόκειται για συνθ. «εκ συναρπαγής» από τη φρ. [[πρός]] ὦπα</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>ὤψ</i>, <i>ὠπός</i> «όψη, [[οφθαλμός]]», <b>πρβλ.</b> [[μέτωπον]], <i>εἰσῶπα</i>, <i>ἐνῶπα</i>) με σημ. «το [[μέρος]] του κεφαλιού που βρίσκεται [[μπροστά]], στην [[πλευρά]] τών ματιών» (<b>πρβλ.</b> γοτθ. <i>and</i>-<i>augi</i>, αγγλοσαξ. <i>and</i> - <i>wlita</i>, γερμ. <i>Αntlitz</i> «όψη, [[πρόσωπο]]» <span style="color: red;"><</span> γοτθ. <i>wlitz</i> «όψη»). Η λ. <i>πρόσ</i>-<i>ωπον</i> (<b>πρβλ.</b> <i>προσ</i>-<i>όψομαι</i>, μελλ. του <i>προσ</i>-<i>ορώ</i> συνδέεται με το αρχ. ινδ. <i>prat</i><i>ī</i><i>ka</i>- «όψη» (<span style="color: red;"><</span> <i>prati</i> = [[προτί]], τ. του [[προς]] <span style="color: red;">+</span> μηδενισμένη [[βαθμίδα]] της ρίζας <i>ok</i><sup>w</sup>- «[[βλέπω]]», <b>βλ. λ.</b> [[ὄπωπα]]). Η ονομ. και δοτ. πληθ. [[προσώπατα]] και <i>προσώπασι</i> έχουν σχηματιστεί [[προς]] [[διευθέτηση]] μετρικών αναγκών, [[κατά]] τα [[οὔατα]] / <i>οὔασι</i> (<b>βλ. λ.</b> <i>οὖς</i>). Η λ. [[πρόσωπο]](<i>ν</i>) με αρχική σημ. «το μπροστινό [[μέρος]] του κεφαλιού του ανθρώπου, η [[μορφή]], η όψη» χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει και τον άνθρωπο γενικά ως [[άτομο]], ως [[υποκείμενο]], ως χαρακτήρα, σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] το ζώο και το [[πράγμα]] (<b>πρβλ.</b> [[προσωπικότητα]]).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[προσωπείο]](<i>ν</i>), [[προσωπίς]] (-<i>ίδα</i>)<br /><b>αρχ.</b><br />[[προσωπεύομαι]], [[προσωπιάς]], [[προσωπίδιον]], [[προσώπιον]], [[προσωποῦττα]]<br /><b>μσν.-νεοελλ.</b> [[προσωπικός]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[προσωπάκι]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[προσωπολήπτης]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[προσωποποιός]]<br /><b>μσν.</b><br />[[προσωποειδής]], [[προσωπολεξία]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[προσωπαλγία]], [[προσωπάρχης]], [[προσωπογραφία]], [[προσωποδέρνω]], [[προσωποκρατώ]], [[προσωπολάτρης]], [[προσωπολογία]], [[προσωπομετρία]], [[προσωποπαγής]]. (Β' συνθετικό) [[αμφιπρόσωπος]], [[αντιπρόσωπος]], [[απρόσωπος]], [[αυτοπρόσωπος]], [[γυναικοπρόσωπος]], [[διπρόσωπος]], [[ερυθροπρόσωπος]], [[ετεροπρόσωπος]], [[ευπρόσωπος]], [[κακοπρόσωπος]], [[μακροπρόσωπος]], [[μικροπρόσωπος]], [[μονοπρόσωπος]], [[πλατυπρόσωπος]], [[πολυπρόσωπος]], [[στενοπρόσωπος]], [[στρογγυλοπρόσωπος]], [[τερατοπρόσωπος]], [[τριπρόσωπος]], [[χαλκοπρόσωπος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αιγοπρόσωπος]], [[αιλουροπρόσωπος]], [[αισχροπρόσωπος]], <i>ανδροπρόσωπος</i>, [[βουπρόσωπος]], [[δυσπρόσωπος]], <i>εμπρόσωπος</i>, [[επιπρόσωπος]], [[ηδυπρόσωπος]], [[θηλυπρόσωπος]], [[ιδιοπρόσωπος]], [[ιπποπρόσωπος]], [[καλλιπρόσωπος]], [[καλοπρόσωπος]], [[καραβοπρόσωπος]], [[κριοπρόσωπος]], [[κυνοπρόσωπος]], [[λεοντοπρόσωπος]], [[μουσοπρόσωπος]], [[ξενοπρόσωπος]], [[ομοιοπρόσωπος]], [[ονοπρόσωπος]], [[ορνιθοπρόσωπος]], [[ουλοπρόσωπος]], [[οφιοπρόσωπος]], [[παμπρόσωπος]], [[σκληροπρόσωπος]], [[ταυροπρόσωπος]], [[τραγοπρόσωπος]], [[χρυσοπρόσωπος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><i>αβροπρόσωπος</i>, [[αγγελοπρόσωπος]], [[αγριοπρόσωπος]], <i>αδροπρόσωπος</i>, <i>ασκημοπρόσωπος</i>, [[ασπροπρόσωπος]], <i>αχνοπρόσωπος</i>, [[διπλοπρόσωπος]], [[εκπρόσωπος]], [[κοκκινοπρόσωπος]], <i>κρινοπρόσωπος</i>, [[λευκοπρόσωπος]], [[μαλακοπρόσωπος]], <i>μαυροπρόσωπος</i>, <i>μεγαλοπρόσωπος</i>, <i>ξανθοπρόσωπος</i>, <i>ολιγοπρόσωπος</i>, <i>ομορφοπρόσωπος</i>, [[ταυτοπρόσωπος]], [[τριτοπρόσωπος]], [[φεγγαροπρόσωπος]], <i>φιλοπρόσωπος</i>, [[χαριτοπρόσωπος]], [[ωραιοπρόσωπος]], [[ωχροπρόσωπος]]].
}}
}}
{{etym
{{etym
Line 53: Line 53:
}}
}}
{{pape
{{pape
|ptext=τὸ, im plur. auch [[προσώπατα]] (s. [[oben]]), Plat. com. auch ὁ [[πρόσωπος]], nach Eust. <i>Od</i>. 1761.38;<br><b class="num">1</b> <i>[[Gesicht]], [[Antlitz]]</i>; Hom. oft; [[χαρίεν]] δ' ᾔσχυνε [[πρόσωπον]], <i>Il</i>. 18.24; [[sonst]] [[immer]] im plur., auch von einer [[Person]], σπόγγῳ δ' ἀμφὶ πρόσωπα ἀπομόργνυ, 18.414; γρηῢς δὲ κατέσχετο χερσὶ πρόσωπα, <i>Od</i>. 19.361; Hes.; Pind. φαίνοισα [[πρόσωπον]] [[ἀλάθεια]], <i>N</i>. 5.17; und übertragen von äußerem [[Glanz]], [[Anstand]] und [[Würde]], <i>Ol</i>. 6.3; von Gesängen, <i>P</i>. 6.14; auch ἀοιδαὶ ἀργυρωθεῖσαι πρόσωπα, <i>I</i>. 2.8, [[Gesänge]], [[denen]] man es ansieht, daß sie für [[Geld]] [[gemacht]] sind, vgl. Diffen zur [[Stelle]]; auch die Tragg. haben oft den plur., wie Aesch. <i>Ag</i>. 768, <i>Eum</i>. 945; κρατὶ δ' ἡλιοστερὴς [[κυνῆ]] πρόσωπά [[νιν]] ἀμπέχει, Soph. <i>O.C</i>. 315; aber auch φαιδρῷ προσώπῳ, <i>El</i>. 1289; und übertragen, ἦ τοσόνδ' ἔχεις τόλμης [[πρόσωπον]], <i>O.R</i>. 533; Eur. oft, οὐδ' εἰς [[πρόσωπον]] Θήσεως [[ἀφίξομαι]], <i>Hipp</i>. 720; und die Prosaiker [[überall]]: [[πάνυ]] μειδιάσας τῷ προσώπῳ, Plat. <i>[[Euthyd]]</i>. 275e; auch [[zuweilen]] plur. von Einem, wie Xen. τὸ στυγὸν ποτὲ φαιδρὸν [[αὐτοῦ]] ἐν τοῖς προσώποις ἔφασαν φαίνεσθαι, <i>An</i>. 2.6.11; [[selten]] von Tieren, wie [[πρόσωπον]] ἐπίγρον bei Her. 2.76, vom Ibis. – übertragen, <i>die [[vordere]] [[Seite]], [[Front]]</i>, bes. beim [[Heere]], κατὰ [[πρόσωπον]] ἄγειν, <i>mit der [[Front]] [[anrücken]], [[angreifen]]</i>, Pol. 11.14.6; κατὰ [[πρόσωπον]] τάξας, 2.65.6; οἱ κατὰ [[πρόσωπον]] ἀλλήλοις συμπεσόντες, im <span class="ggns">Gegensatz</span> von οἱ κυκλώσαντες; auch κατὰ [[πρόσωπον]] ἀπαντᾶν τοῖς πολεμίοις, im <span class="ggns">Gegensatz</span> von φεύγειν, 17.3.3; und übertragen, κατὰ πρ. λεγομένων τῶν λόγων, <i>ins [[Gesicht]]</i>, 25.5.2; dah. ἡ κατὰ πρ. [[ἔντευξις]], <i>die mündliche, persönliche [[Unterhaltung]]</i>, Plut. <i>Caes</i>. 17.<br><b class="num">2</b> <i>die [[Person]]</i>; [[Ὅμηρος]] προθέμενος τὸ τοῦ Ὀδυσσέως [[πρόσωπον]], Pol. 12.27.10, und [[öfter]]; auch τὸ τῆς Ἑλλάδος [[ὄνομα]] καὶ [[πρόσωπον]], 8.13.5, im <span class="ggns">Gegensatz</span> von μονάρχου [[πρόσχημα]] καὶ [[βίος]]; und Sp.; κατὰ [[πρόσωπον]], <i>[[persönlich]]</i>. – Bes. bei den Gramm. <i>die [[Person]] in grammatischem [[Sinne]]</i>.<br><b class="num">3</b> <i>[[Maske]], [[Larve]]</i>; Luc. <i>Iup. trag</i>. 41; auch Dem. 19.287 bei Bekker, [[varia lectio|v.l.]] [[προσωπεῖον]]. – Von den <i>imagines majorum</i> der [[Römer]], Pol. 6.53.5.
|ptext=τὸ, im plur. auch [[προσώπατα]] (s. [[oben]]), Plat. com. auch ὁ [[πρόσωπος]], nach Eust. <i>Od</i>. 1761.38;<br><b class="num">1</b> <i>[[Gesicht]], [[Antlitz]]</i>; Hom. oft; [[χαρίεν]] δ' ᾔσχυνε [[πρόσωπον]], <i>Il</i>. 18.24; [[sonst]] [[immer]] im plur., auch von einer [[Person]], σπόγγῳ δ' ἀμφὶ πρόσωπα ἀπομόργνυ, 18.414; γρηῢς δὲ κατέσχετο χερσὶ πρόσωπα, <i>Od</i>. 19.361; Hes.; Pind. φαίνοισα [[πρόσωπον]] [[ἀλάθεια]], <i>N</i>. 5.17; und übertragen von äußerem [[Glanz]], [[Anstand]] und [[Würde]], <i>Ol</i>. 6.3; von Gesängen, <i>P</i>. 6.14; auch ἀοιδαὶ ἀργυρωθεῖσαι πρόσωπα, <i>I</i>. 2.8, [[Gesänge]], [[denen]] man es ansieht, daß sie für [[Geld]] [[gemacht]] sind, vgl. Diffen zur [[Stelle]]; auch die Tragg. haben oft den plur., wie Aesch. <i>Ag</i>. 768, <i>Eum</i>. 945; κρατὶ δ' ἡλιοστερὴς [[κυνῆ]] πρόσωπά [[νιν]] ἀμπέχει, Soph. <i>O.C</i>. 315; aber auch φαιδρῷ προσώπῳ, <i>El</i>. 1289; und übertragen, ἦ τοσόνδ' ἔχεις τόλμης [[πρόσωπον]], <i>O.R</i>. 533; Eur. oft, οὐδ' εἰς [[πρόσωπον]] Θήσεως [[ἀφίξομαι]], <i>Hipp</i>. 720; und die Prosaiker [[überall]]: [[πάνυ]] μειδιάσας τῷ προσώπῳ, Plat. <i>Euthyd</i>. 275e; auch [[zuweilen]] plur. von Einem, wie Xen. τὸ στυγὸν ποτὲ φαιδρὸν [[αὐτοῦ]] ἐν τοῖς προσώποις ἔφασαν φαίνεσθαι, <i>An</i>. 2.6.11; [[selten]] von Tieren, wie [[πρόσωπον]] ἐπίγρον bei Her. 2.76, vom Ibis. – übertragen, <i>die [[vordere]] [[Seite]], [[Front]]</i>, bes. beim [[Heere]], κατὰ [[πρόσωπον]] ἄγειν, <i>mit der [[Front]] [[anrücken]], [[angreifen]]</i>, Pol. 11.14.6; κατὰ [[πρόσωπον]] τάξας, 2.65.6; οἱ κατὰ [[πρόσωπον]] ἀλλήλοις συμπεσόντες, im <span class="ggns">Gegensatz</span> von οἱ κυκλώσαντες; auch κατὰ [[πρόσωπον]] ἀπαντᾶν τοῖς πολεμίοις, im <span class="ggns">Gegensatz</span> von φεύγειν, 17.3.3; und übertragen, κατὰ πρ. λεγομένων τῶν λόγων, <i>ins [[Gesicht]]</i>, 25.5.2; dah. ἡ κατὰ πρ. [[ἔντευξις]], <i>die mündliche, persönliche [[Unterhaltung]]</i>, Plut. <i>Caes</i>. 17.<br><b class="num">2</b> <i>die [[Person]]</i>; [[Ὅμηρος]] προθέμενος τὸ τοῦ Ὀδυσσέως [[πρόσωπον]], Pol. 12.27.10, und [[öfter]]; auch τὸ τῆς Ἑλλάδος [[ὄνομα]] καὶ [[πρόσωπον]], 8.13.5, im <span class="ggns">Gegensatz</span> von μονάρχου [[πρόσχημα]] καὶ [[βίος]]; und Sp.; κατὰ [[πρόσωπον]], <i>[[persönlich]]</i>. – Bes. bei den Gramm. <i>die [[Person]] in grammatischem [[Sinne]]</i>.<br><b class="num">3</b> <i>[[Maske]], [[Larve]]</i>; Luc. <i>Iup. trag</i>. 41; auch Dem. 19.287 bei Bekker, [[varia lectio|v.l.]] [[προσωπεῖον]]. – Von den <i>imagines majorum</i> der [[Römer]], Pol. 6.53.5.
}}
{{lxth
|lthtxt=''[[vultus]]'', [[expression]], [[look]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.134.1/ 1.134.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.27.1/ 6.27.1],<br>''[[in fronte]]'', [[in front]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.106.2/ 1.106.2].
}}
{{trml
|trtx====[[face]]===
Abkhaz: аҿы, ахаҿы; Acehnese: rupa, muka; Adyghe: напэ, нэгу; Afan Oromo: fuula; Afrikaans: gesig; Ainu: ナン; Albanian: fytyrë; Alviri-Vidari: دیم‎; Amharic: ፊት; Apache Western Apache: bínii'; Arabic: وَجْه‎, مُحَيًّا‎; Egyptian Arabic: وش‎, وشوش‎; Gulf Arabic: ويه‎; Hijazi Arabic: وجه‎; Iraqi Arabic: وچ‎; North Levantine Arabic: وج‎, وش‎; Moroccan Arabic: وجه‎; Aramaic Classical Syriac: ܦܐܬܐ‎; Armenian: երես, դեմք; Aromanian: fatsã; Assamese: মুখ, মুহ; Asturian: cara, rostru; Avar: гьумер; Azerbaijani: üz, çöhrə, sifət, sima, bəniz; Baluchi: دیم‎; Bashkir: бит, йөҙ; Basque: aurpegi; Belarusian: твар, аблі́чча, ліцо; Bezhta: мотӏо; Bikol Central Bikol Legazpi: pandok; Bikol Naga: lalawgon; Bengali: মুখ; Breton: dremm, eneb; Bulgarian: лице; Burmese: မျက်နှာ; Buryat: нюур; Catalan: cara, faç, visatge; Cebuano: nawong; Central Atlas Tamazight: ⵓⴷⵎ, ⴰⵖⵎⴱⵓⴱ; Chadong: na²; Chamicuro: takano; Chechen: йуьхь, юьхь; Cherokee: ᎤᎧᏛᎢ; Chichewa: nkhope; Chinese Cantonese: 面, 臉, 脸; Dungan: лян; Hakka: 面; Mandarin: 臉, 脸, 面, 面孔; Min Dong: 面; Min Nan: 臉, 脸, 面; Wu: 面孔, 面顴, 面颧; Chuvash: пит; Classical Nahuatl: īxtli, xāyacatl; Coptic: ϩⲟ, ⲡⲣⲟⲥⲟⲡⲟⲛ; Cornish: enep; Crimean Tatar: bet, yüz; Czech: tvář, obličej; Danish: ansigt; Dhivehi: މޫނު‎; Dutch: [[gezicht]], [[aangezicht]], [[gelaat]]; Erzya: чама; Esperanto: vizaĝo; Estonian: nägu; Evenki: дэрэ; Faroese: andlit; Finnish: kasvot, naama, pärstä; French: [[visage]], [[figure]], [[face]]; Old French: vis, visage, viaire, face; Friulian: face; Galician: cara, faciana, face, rosto, carís; Georgian: სახე; German: [[Gesicht]], [[Angesicht]], [[Antlitz]], [[Visage]]; Gothic: 𐌰𐌽𐌳𐌰𐌿𐌲𐌹, 𐍅𐌻𐌹𐍄𐍃, 𐍃𐌹𐌿𐌽𐍃; Greek: [[πρόσωπο]]; Ancient Greek: [[πρόσωπον]]; Greenlandic: kiinaq; Guaraní: tova; Gujarati: મુખ; Haitian Creole: figi; Hawaiian: maka, helehelena; Hebrew: פָּנִים‎, פַּרְצוּף‎; Hindi: चेहरा, मुखड़ा, मुख; Hungarian: arc; Hunsrik: Gesicht; Icelandic: andlit; Ido: vizajo; Indonesian: muka, wajah, paras, rupa; Sundanese: rarai, benget; Ingrian: liittsa, naama; Ingush: юхь; Irish: aghaidh, éadan, gnúis; Isnag: muxing; Italian: [[faccia]], [[viso]], [[volto]]; Japanese: 顔, 面; Javanese: rai, pasuryan, rupa, dhapur; K'iche': palaj; Kalmyk: чирә; Kannada: ಆನನ, ಮುಖ; Karelian: rožat, silmät; Kashubian: skarń, twôrz; Kazakh: бет, жүз, шырай; Khmer: មុខ; Khowar: موخ‎; Komi-Permyak: чужӧм; Korean: 얼굴; Kuna: wagar; Kurdish Central Kurdish: دەموچاو‎; Northern Kurdish: rû, serçav, dêm; Kyrgyz: бет; Lao: ໜ້າ; Latgalian: vaigs; Latin: [[facies]], [[vultus]]; Latvian: seja; Lingao: na³; Lithuanian: veidas; Low German: Gesicht; Luxembourgish: Gesiicht; Lü: ᦐᦱᧉ; Macedonian: лице, лик; Maguindanao: paras, sangur; Malagasy: tarehy; Malay: muka, wajah; Malayalam: മുഖം; Maltese: wiċċ; Manchu: ᡩᡝᡵᡝ; Manx: eddin; Maori: kanohi; Maranao: paras, sangor; Marathi: चेहरा, तोंड; Mari Eastern Mari: шӱргӧ, чурий; Mazanderani: دیم‎; Mohawk: okónhsaʼ; Moksha: шама; Mongolian: нүүр, царай; Nanai: дэрэл; Navajo: aniiʼ; Nepali: मोहडा, अनुहार; Norman: fache; Norwegian: ansikt, fjes; Nynorsk: andlet; Occitan: fàcia, cara, visatge; Ojibwe: indengwaan; Okinawan: ちらー; Old Church Slavonic: лице, ликъ; Old East Slavic: лицо, лице, ликъ; Old English: ansīen, andwlita, nebb; Old Norse: andlit; Old Prussian: prusna; Old Tupi: obá; Oriya: ମୁଖ; Oromo: fuula; Ossetian: цӕсгом; Ottoman Turkish: جبهه‎, چهره‎, وجه‎, یوز‎, رو‎; Pali: mukha; Pashto: مخ‎; Persian: صورت‎, روی‎, رخ‎, چهره‎, دیم‎; Pipil: -īshkalyu; Polish: twarz, oblicze, lico, lice; Portuguese: [[face]], [[rosto]], [[cara]]; Punjabi: ਮੂੰਹ; Quechua: uya; Romagnol: fàza; Romani: muj; Romanian: față; Romansch: fatscha; Russian: [[лицо]], [[лик]], [[физиономия]], [[обличье]]; Saanich: S¸OŦES; Sami Inari: muáđuh; Northern: muođut, ámadadju; Skolt: muâđ; Southern: ååredæjja; Sanskrit: अनीक, मुख, वदनम्; Sardinian: cara, care fache, fachi, face, fàcia, fatza, faci; Scottish Gaelic: aghaidh, aodann, gnùis; Serbo-Croatian Cyrillic: лице; Roman: líce; Shona: uso, kumeso; Shor: чӱс, шырай; Sicilian: facci; Silesian: gymba; Sinhalese: මුහුණ, මූණ; Slovak: tvár, obličaj; Slovene: obraz, lice; Somali: weji; Sorbian Lower Sorbian: woblico; Upper Sorbian: wobličo; Sotho: sefahleho; Southern Pomo: huʔ:uy; Spanish: [[cara]], [[faz]], [[rostro]], [[jeta]]; Swahili: uso; Swedish: ansikte, anlete, fjäs, nuna; Sylheti: ꠝꠥꠈ; Tagalog: mukha; Tajik: рӯй, рӯ, чеҳра, рӯ, афт, андом, башара; Tamil: முகம், மூஞ்சி; Tatar: бит, йөз; Telugu: ముఖము; Thai: หน้า; Tibetan: གདོང་པ; Tigrinya: ገጽ; Tocharian B: särwāna; Tuareg: udǝm; Turkish: yüz, çehre; Turkmen: ýüz; Tuvan: арын; Udmurt: бам; Ugaritic: 𐎔𐎐; Ukrainian: обличчя, лице; Urdu: چہرہ‎, مکھ‎, مکھڑا‎; Uyghur: يۈز‎; Uzbek: yuz; Venetian: faça, fasa, facia, faẑa; Vietnamese: mặt; Votic: ńako; Walloon: vizaedje, figueure; Welsh: wyneb; West Frisian: gesicht; White Hmong: ntsej muag; Yakut: сирэй; Yiddish: פּנים‎, צורה‎, געזיכט‎; Yucatec Maya: ich; Zazaki: ri, rı, wec, sifet, çehre, suret; Zhuang: naj; Zulu: ubuso; ǃXóõ: sàʻã
}}
}}

Latest revision as of 15:29, 16 November 2024

Click links below for lookup in third sources:
Full diacritics: πρόσωπον Medium diacritics: πρόσωπον Low diacritics: πρόσωπον Capitals: ΠΡΟΣΩΠΟΝ
Transliteration A: prósōpon Transliteration B: prosōpon Transliteration C: prosopon Beta Code: pro/swpon

English (LSJ)

τό: pl. πρόσωπα, Ep. (Aeol.acc. to Sch.Il.7.212)
A προσώπατα Od.18.192, AP5.230 (Maced.), Opp.C.1.419, etc.; dat. προσώπασι Il.7.212: a masc. nom. πρόσωπος is cited from Pl.Com.250:—face, countenance (cf. μέτωπον), Hom., always in plural, even of a single person, Il.7.212, 18.414, Od.19.361, al. (exc. Il.18.24), and so in Hes. Op.594 (v.l. -πον), S.Fr.871.6(v.infr.), El.1277(lyr.), OC314, X.An. 2.6.11(dub.), AP9.322 (Leon.): sg. in h.Hom.10.2,31.12, and usually in later writers; πρόσωπον κλιθὲν προσώπῳ Simon.37.12; εἰς πρόσωπον βλέπειν E. Hipp.280; ἐς πρόσωπον τινὸς ἀφικέσθαι come before him, ib.720; πρόσωπον πρός τινα στρέφειν Id.Ph.457; οὐκ ὄψεσθε τὸ πρόσωπον μου LXX Ge.43.3, cf. UPZ 70.5 (ii B.C.); κατὰ πρόσωπον in front, facing, Th.1.106, X.Cyr.1.6.43, etc.; τὴν κατὰ πρόσωπον τῆς ἀντίας φάλαγγος τάξιν ib.6.3.35; κατὰ πρόσωπον Αἰγύπτου facing, fronting Egypt, LXX Ge.25.18; opp. κατὰ νώτου, Plb. 1.28.9; κατὰ πρόσωπον ἄγειν, opp. κατὰ κέρας ὑπεραίρειν, Id.11.14.6, etc.; κατὰ πρόσωπον = in person, ἡ κατὰ πρόσωπον ἔντευξις Plu.Caes.17; κατὰ πρόσωπον παραμυθήσασθαι, opp. διὰ τοῦ ψαφίσματος, IG42(1).86.22 (Epid.); so κατὰ πρόσωπα Eudox.Ars11.21; also πρὸς τὸ πρόσωπον X.Cyn.10.9; ἐπὶ προσώπου Ἰεριχώ in front of Jericho, LXX De.34.1; ἔρρ' ἐκ προσώπου Herod. 8.59; ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς = from the face of the earth, LXX Am.9.8; βλέπειν εἰς πρόσωπον τινός regard his countenance, Ev.Matt.22.16: usually of the face of man or God, as λειτουργῶν τῷ προσώπῳ Κυρίου LXX 1 Ki.2.11; οἱ ἄρτοι τοῦ προσώπου, of showbread, ib.21.6: of the ibis, Hdt.2.76; of dogs, ἀπὸ τῶν προσώπων φαιδραί X.Cyn.4.2; of horses, Arist.HA631a5; of deer, ib.579a2; of fish, Anaxandr. 30,33.16; face of the moon, S.Fr.871.6 (pl.), Plu.2.920b: metaph., ἀργυρωθεῖσαι πρόσωπα . . ἀοιδαί Pi.I.2.8.
2 front, façade, Id.P.6.14, cf. E.Ion189 (lyr., pl.); κατὰ πρόσωπον τοῦ ἱεροῦ, τῆς νεώς, PPetr.3p.2 (iii B.C.), Ach.Tat.3.1,2; τιθέναι τὰς φιάλας ἐπὶ πρόσωπον Asclep.Myrl. ap.Ath.11.501d.
II one's look, countenance, A.Ag.639,794 (anap., pl.), Eu.990 (anap., pl.), etc.; οὐ τὸ σὸν δείσας πρόσωπον S.OT448: metaph., φαίνοισα π. Ἀλάθεια Pi.N.5.17.
2 Astrol., decan considered as the domain of a planet, ἐν ἰδίοις προσώποις Vett.Val.62.21, Paul. Al.C.2.
III = προσωπεῖον, mask, D.19.287 (προσωπεῖον is v.l.), Arist. Po.1449a36, b4, Pr.958a17, Dsc.3.144 (v.l.), Poll.2.47; πρόσωπον ὑπάργυρον κατάχρυσον IG12.276.6, cf. 42(1).102.58,68 (Epid., iv B.C.), Clara Rhodos 6/7.428; ὀθόνινον πρόσωπον prob. in Pl.Com.142; πρόσωπον περίθετον Aristomen.5; of the Roman imagines, Plb.6.53.5; bust or portrait, Sammelb.5221, OGI432.1 (Naksh-i-Rustam, iii A.D.).
2 dramatic part, character, Phld.Rh.1.199S., Arr.Epict.1.29.45 and 57; κωφὸν πρόσωπον Cic.Att.13.19.3; character in a book, τὸ τῆς Ἑλλάδος ὄνομα καὶ πρόσωπον Plb.8.11.5; τὸ τοῦ Ὀδυσσέως πρόσωπον Id.12.27.10, cf. Phld.Po.5.32; also ἀστοχεῖν τοῦ προσώπου, of an author, Callisth.44J.; ἐπὶ προσχήματι καὶ προσώπῳ δικαστῶν Ael.Fr.168.
IV person, Phld.Rh.1.52S. (pl.); ἀδίκως μὴ κρῖνε πρόσωπον Ps.-Phoc.10; προσώπῳ, οὐ καρδίᾳ in person, in bodily presence, 1 Ep.Thess.2.17, cf. 2 Ep.Cor.5.12; ποιεῖν or πληροῦν τὸ πρόσωπον τινός to represent a person, PRein.56.30 (iv A.D.), Sammelb. 6000ii 12 (vi A.D.); λαμβάνειν πρόσωπον τινός admit a person to one's presence, εἰ προσδέξεταί σε, εἰ λήψεται πρόσωπόν σου LXX Ma.1.8; hence, = προσωποληπτεῖν, Ev.Luc.20.21, Ep.Gal.2.6; μὴ ἀποστρέψῃς τὸ πρόσωπόν μου, i.e. do not reject my prayer, LXX 3 Ki.2.20; θαυμάσαι πρόσωπον ἀσεβοῦς ib.Pr.18.5; ὁ θεὸς ὁ μέγας... ὅστις οὐ θαυμάζει πρόσωπον οὐδὲ οὐ μὴ λάβῃ δῶρον ib.De.10.17.
2 legal personality, Bion Borysth. ap. D.L.4.46.
3 Gramm., person, D.T.638.4,A.D.Pron.3.12, etc.; γυναικεῖα πρόσωπα Alex.Trall.2.
4 πρόσωπον πόλεως a feature of the city, of a person, Cic.Fam.15.17.2.
5 f.l. in Zeno Stoic.1.23 (cf.Nicol.Prog.p.4 F.).

French (Bailly abrégé)

ου (τό) :
1 face, figure ; βλέπειν τινὰ εἰς πρόσωπον EUR regarder qqn en face ; κατὰ πρόσωπον ἔντευξις PLUT rencontre ou entretien face à face, un tête-à-tête ; p. ext. aspect, air ; p. anal. face ou front d'une armée;
2 figure artificielle, particul. masque de théâtre ; rôle, personnage de théâtre ; personne en gén.
Étymologie: πρός, ὤψ.

Dutch (Woordenboekgrieks.nl)

πρόσωπον -ου, τό [πρός, ὤψ] ep. plur. προσώπατα, dat. προσώπασι gezicht, uiterlijk; Hom. en poët. plur. ook voor een enkele persoon; χερσὶ δ’ ἄμυσσε... καλὰ πρόσωπα met haar handen haalde zij haar fraaie gezicht open Il. 19.285; οὐ τὸ σὸν δείσας πρόσωπον zonder angst voor jouw uiterlijk Soph. OT 448; οὐδ’ ἐς πρόσωπον Θησέως ἀφίξομαι ik zal Theseus niet onder ogen komen Eur. Hipp. 720; overdr. voorkant:; διδύμων προσώπων καλλιβλέφαρον φῶς het fraaie ooglicht van twee façades Eur. Ion 189; milit. front:. κατὰ πρόσωπον frontaal Thuc. 1.106.2; τὴν κατὰ πρόσωπον τῆς ἀντίας φάλαγγος τάξιν ἔχειν de voorste linie recht tegenover de vijandelijke slaglinie bezetten Xen. Cyr. 6.3.35. theatermasker (~ προσωπεῖον); Aristot. Poët. 1449a36; personage (in toneelstuk); Cic. Att. 13.19.3; overdr. uiterlijke schijn:. τοὺς ἐν προσώπῳ καυχωμένους wie zich op uiterlijke schijn laat voorstaan NT 2 Cor. 5.12. persoon, persoonlijke aanwezigheid:. οὐ βλέπεις εἰς πρόσωπον ἀνθρώπων jij ziet niemand naar de ogen NT Mt. 22.16; οὐ λαμβάνεις πρόσωπόν (jij spreekt) zonder aanzien des persoons NT Luc. 20.21; ἀπορφανισθέντες ἀφ’ ὑμῶν,... προσώπῳ οὐ καρδίᾳ van u verweesd, uit het oog, maar niet uit het hart NT 1 Thes. 2.17; τὴν κατὰ πρόσωπον ἔντευξιν de persoonlijke ontmoeting Plut. Caes. 17.8.

English (Slater)

πρόσωπον (-ον, -ου, -ον; -α acc.)
   a face οὔ τοι ἅπασα κερδίων φαίνοισα πρόσωπον ἀλάθεἰ ἀτρεκής (v.l. ἀτρεκές ap. Stobaeum) (N. 5.17) οὐδ' ἐπέρναντο γλυκεῖαι μελιφθόγγου ποτὶ Τερψιχόρας ἀργυρωθεῖσαι πρόσωπα μαλθακόφωνοι ἀοιδαί (I. 2.8)
   b facade met., of the prelude to an ode ἀρχομένου δ' ἔργου πρόσωπον χρὴ θέμεν τηλαυγές (O. 6.3) φάει δὲ πρόσωπον ἐν καθαρῷ νίκαν Κρισαίαις ἐνὶ πτυχαῖς ἀπαγγελεῖ (P. 6.14)

English (Strong)

from πρός and ops (the visage, from ὀπτάνομαι); the front (as being towards view), i.e. the countenance, aspect, appearance, surface; by implication, presence, person: (outward) appearance, X before, countenance, face, fashion, (men's) person, presence.

English (Thayer)

προσώπου, τό (from πρός and ὤψ, cf. μέτωπον), from Homer down; the Sept. hundreds of times for פָּנִים, also for אַפַיִם, etc.;
1.
a. the face, i. e. the anterior part of the human head: T Tr WH omit; Lachmann brackets the clause); τό πρόσωπον τῆς γενέσεως, the face with which one is born (A. V. his natural face), πίπτειν ἐπί πρόσωπον (cf. Winer's Grammar, § 27,1n.; 122 (116)) and ἐπί τό πρόσωπον, ἔπεσαν ἐπί τά πρόσωπα, G L T Tr WH); ἀγνωυμενος τίνι τῷ προσώπῳ, unknown to one by face, i. e. personally unknown, προσώπῳ, οὐ καρδία (A. V. in presence, not in heart), κατά πρόσωπον, in or toward (i. e. so as to look into) the face, i. e. before, in the presence of (see κατά, II:1c.): opposed to ἀπών, τίνος added, before (the face of) one, ἔχω τινα κατά πρόσωπον, i. e. to have one present in person (A. V. face to face), ἀντέστην κατά πρόσωπον, I resisted him to the face (with a suggestion of fearlessness), κατά πρόσωπον λέγειν τούς λόγους, Polybius 25,5, 2; add ἀντιστῆναι κατά πρόσωπον τίνος simply denotes to stand against, resist, withstand); τά κατά πρόσωπον the things before the face, i. e. open, known to all, ὁρᾶν τό πρόσωπον τίνος, to see one's face, see him personally, ἰδεῖν, θεωρεῖν, θεωρέω, 2a.); particularly, βλέπειν τό πρόσωπον τοῦ Θεοῦ (see βλέπω, 1b. β.), ὁρᾶν τό πρόσωπον τοῦ Θεοῦ (see ὁράω, 1), ἐμφανισθῆναι τῷ πρόσωπον τοῦ Θεοῦ, to appear before the face of God, spoken of Christ, the eternal priest, who has entered into the heavenly sanctuary, אֵל־פָּנִים פָּנִים we have the phrase πρόσωπον πρός πρόσωπον, face (turned (see πρός, I:1a., p. 541 b)) to face (εἶδον τινα, βλέπω namely, τόν Θεόν, see God face to face, i. e. discern perfectly his nature, will, purposes, πρό προσώπου τίνος (פ לִפנֵי) (cf. Winer's Grammar, § 65,4b. at the end; Buttmann, 319 (274)), i. e. before one, to announce his coming and remove the obstacles from his way, πρό προσώπου τίνος (of time) before a thing, לִפְנֵי in Sept. simply πρό (cf. πρό, b., p. 536b bottom)). πρός φωτισμόν τῆς γνώσεως τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ ἐν προσώπῳ Ἰησοῦ Χριστοῦ, that we may bring forth into the light the knowledge of the glory of God as it shines in the face of Jesus Christ, πρόσωπον is 'face,' and Paul is led to use the word by what he had said in countenance, look (Latin vultus), i. e. the face so far forth as it is the organ of sight, and (by its various movements and changes) the index of the inward thoughts and feelings: κλίνειν τό πρόσωπον εἰς τήν γῆν, to bow the face to the earth (a characteristic of fear and anxiety), τό πρόσωπον τοῦ κυρίου ἐπί τινα, namely, ἐστιν, the face of the Lord is (turned) upon one, i. e. he looks upon and watches him, στηρίζειν τό πρόσωπον (Hebrew שׂוּם or פָּנִים נָתַן; cf. Gesenius, Thesaurus, ii., p. 1109 on the same form of expression in Syriac, Arabic, Persian, Turkish) τοῦ πορεύεσθαι εἰς with an accusative of the place (A. V. steadfastly to set one's face to go etc. (see στηρίζω, a.)), τό πρόσωπον τίνος ἐστι πορευόμενον εἰς with the accusative of place, τό πρόσωπον σου πορευόμενον ἐν μέσῳ αὐτῶν, ἀπό προσώπου τίνος φεύγειν, to flee in terror from the face (German Anblick) of one enraged, κρύπτειν τινα etc. (see κρύπτω, a.), ἀνάψυξις ἀπό προσώπου Θεοῦ, the refreshing which comes from the bright and smiling countenance of God to one seeking comfort, ἀπό, p. 59a middle; μετά τοῦ προσώπου σου, namely, ὄντα, in the presence of thy joyous countenance (see μετά, I:2b. β'.), εἰς πρόσωπον τῶν ἐκκλησιῶν, turned unto (i. e. in (R. V.)) the face of the churches as the witnesses of your zeal, ἵνα ἐκ πολλῶν προσώπων ... διά πολλῶν εὐχαριστηθῇ, that from many faces (turned toward God and expressing the devout and grateful feelings of the soul) thanks may be rendered by many (accordingly, both ἐκ πολλῶν προσώπων and διά πολλῶν belong to εὐχαριστηθῇ (cf. Meyer ad loc.; see below)), ἀπό προσώπου τίνος (פ מִפְּנֵי), from the sight or presence of one, A. V. before the face; ἐν προσώπῳ Χριστοῦ, in the presence of Christ, i. e. Christ looking on (and approving), πρόσωπον here and in person (cf. R. V.): — here nearly equivalent to on the part of (Vulg. in persona Christi); there equivalent to 'an individual' (Plutarch, de garrul. 13, p. 509b.; Epictetus diss. 1,2, 7; Polybius 8,13, 5; 12,27, 10; 27,6, 4; Clement of Rome, 1 Corinthians 1,1 [ET]; 47,6 [ET]; Phryn., p. 379, and Lobeck's note, p. 380)).
c. Hebraistically, the appearance one presents by his wealth or poverty, his rank or low condition; outward circumstances, external condition; so used in expressions which denote to regard the person in one's judgment and treatment of men: βλέπειν εἰς πρόσωπον ἀνθρώπων, θαυμάζειν πρόσωπα, λαμβάνειν πρόσωπον (τίνος), βλέπω, 2c., θαυμάζω λαμβάνω, I:4). καυχᾶσθαι ἐν προσώπῳ καί οὐ καρδία, to glory in those things which they simulate in look, viz. piety, love, righteousness, although their heart is devoid of these virtues, the outward appearance of inanimate things (A. V. face (except in James as below)): τοῦ ἄνθους, τοῦ οὐρανοῦ, τῆς γῆς, T brackets; WH reject the passage); Psalm 103(104):Ovid. metam. 1,6; maris facies, Vergil Aen. 5,768; on this use of the noun facies see Aulus Gellius, noctes atticae 13,29); surface: τῆς γῆς, πᾶς, I:1c.) (Genesis 11:8).

Greek Monotonic

πρόσωπον: τό, πληθ. πρόσωπα, Επικ. προσώπατα, δοτ. προσώπασι (ὤψ
I. πρόσωπο, όψη, παρουσιαστικό, κυρίως στον πληθ., ακόμη και για έναν μόνο άνθρωπο, σε Όμηρ., Σοφ. κ.λπ.· βλέπειν τινὰ εἰς πρόσωπον, σε Ευρ.· ἐς πρόσωπόν τινος ἀφικέσθαι, έρχομαι ενώπιον του, στον ίδ.· κατὰ πρόσωπον, μπροστά, με το πρόσωπο στραμμένο ενώπιον, αυτοπροσώπως, σε Θουκ. κ.λπ.· ἡ κατὰ πρόσωπον ἔντευξις, πρόσωπο με πρόσωπο, «τετ-α-τετ», σε Πλούτ.· επίσης, πρὸς τὸ πρόσωπον, σε Ξεν.· λαμβάνειν πρόσωπόν τινος = προσωποληπτεῖν τινα, σε Καινή Διαθήκη· μεταφ., ἀρχομένου πρόσωπον ἔργου, σε Πίνδ.
II. εμφάνιση κάποιου, όψη, φυσιογνωμία, Λατ. vultus instantis tyranni, σε Σοφ.
III. 1. = προσωπεῖον, προσωπίδα, μάσκα, σε Δημ., Αριστ.
2. εξωτερική εμφάνιση, ομορφιά, σε Πίνδ.
IV.πρόσωπο, άνθρωπος, σε Καινή Διαθήκη κ.λπ.· προσώπῳ, σε προσωπική παρουσία, στο ίδ.

Greek (Liddell-Scott)

πρόσωπον: τό· πληθ. πρόσωπα, Ἐπικ. προσώπατα Ὀδ. Σ. 192, Ὀππ., κλπ.· δοτικ. προσώπασι Ἰλ. Η. 212, πρβλ. Λοβέκ. Παραλ. 176· ὀνομαστική τις ἀρσεν. πρόσωπος μνημονεύεται ἐκ τοῦ Πλάτ. τοῦ Κωμ. ἐν Ἀδήλ. 39, ἴδε Meineke εἰς Κωμ. Ἀποσπ. 1, σ. 173: (ὤψ). Ὡς καὶ νῦν, πρόσωπον, ὄψις (πρβλ. μέτωπον), παρ’ Ὁμ. ἀεὶ ἐν τῷ πληθ., ἔτι καὶ ἐπὶ ἑνὸς ἀνθρώπου πλὴν ἐν Ἰλ. Σ. 24· ἀλλ’ ἐν τοῖς ὕμνοις καὶ παρ’ Ἡσιόδῳ ὁ ἑνικὸς ἐπικρατεῖ, ὡς καὶ παρὰ τοῖς μετέπειτα· ἡ Ὁμηρικὴ χρῆσις ἀπαντᾷ ἐν Σοφ. Ἀποσπ. 713, Ξεν. Ἀν. 2. 6, 11, Ἀνθ. Π. 9. 322, ἴδε Κόντου Γραμματ. Παρατηρ. ἐν Ἀθηνᾶς τ. Ζ΄, σελ. 35 κἑξ.· - φαίνειν πρόσωπον, δεικνύειν τὸ πρόσωπον, Πινδ. Ν. 5. 31· βλέπειν τινὰ εἰς πρ. Εὐρ. Ἱππ. 280· ἐς πρ. τινος ἀφικέσθαι, ἐνώπιον αὐτοῦ, αὐτόθι 720· πρ. στρέφειν πρός τινα ὁ αὐτ. ἐν Φοιν. 457· -κατὰ πρ., μὲ τὸ πρόσωπον ἐστραμμένον κατέναντι, Θουκ. 1. 106, Ξεν. Κύρ. 1. 6, 43, κτλ.· τὴν κατὰ πρ. τῆς ἀντίας φάλαγγος τάξιν αὐτόθι 6. 3, 35· κατὰ πρ. Αἰγύπτου, ἔναντι Αἰγύπτου, Ἑβδ. (Γέν. ΚΕ΄, 18)· ἀντίθετον τῷ κατὰ νώτου, Πολύβ. 1. 28, 9· κατὰ πρ. ἄγειν, ἀντίθετ. τῷ ἐπὶ ἢ κατὰ κέρας ὁ αὐτ. 11. 14, 6, κτλ.· ἡ κατὰ πρ. ἔντευξις, πρόσωπον πρὸς πρόσωπον, tête-à-tête, Πλουτ. Καῖσ. 17· ὡσαύτως, πρὸς τὸ πρόσωπον Ξεν. Κυν. 10, 9· βλέπειν εἰς πρ. τινος Εὐαγγ. κ. Ματθ. κβ΄, 16· οὕτω, λαμβάνειν πρ. τινος, = προσωποληπτεῖν τινα, Λουκ. κ΄, 21, Ἐπιστ. πρ. Γαλ. β΄, 6. - Ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἐπὶ τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, ἀνθ’ οὗ ἐπὶ ζῴων ἦν ἐν χρήσει ἡ λέξις προτομή· ἀλλ’ ὁ Ἡρόδ., 2. 76, ἔχει τὴν λέξιν πρόσωπον ἐπὶ τῆς ἴβιος, Ἀριστ. περὶ τὰ Ζ. Ἱστ. 6. 29, 6., 9. 47, 2· ὡσαύτως ἐπὶ κυνῶν, Ξεν. Κυν. 4, 2· ἐπὶ ἵππων, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 9. 47, 2· ἐπὶ ἐλάφων, αὐτόθι 6. 29, 6: - ἡ ὄψις τῆς σελήνης, Σοφ. Ἀποσπ. 713· - μεταφορ., ἀρχομένου δ’ ἔργου πρόσωπον χρὴ θέμεν τηλαυγές, «παντὸς γὰρ ἔργου, φησίν, ἀρχομένου περίβλεπτον καὶ ἐξαίρετον δεῖ ποιεῖν τὸ τῆς προσόψεως, ἤτοι τὴν εἰσβολὴν καὶ τὴν ἀρχὴν λαμπρὰν καὶ ἐπίσημον» (Σχόλ.), Πινδ. Ο. 6. 4, πρβλ. Ι. 2. 13. 2) τὸ πρόσθεν μέρος παντὸς πράγματος, κατὰ πρ. τῆς νηὸς Ἀχιλλ. Τάτ. 3. 1, 2· ἐπὶ πρόσωπον τιθέναι τὰς φιάλας Ἀσκληπιάδης ὁ Μυρλεανὸς παρ’ Ἀθην. 501D. ΙΙ. ἡ ὄψις, ἡ μορφή, ἡ φυσιογνωμία τινός, Λατ. vultus, Αἰσχύλ. Ἀγ. 639, 794, κτλ.· οὐ τὸ σὸν δείσας πρ., πρβλ. τὸ τοῦ Ὀρατίου vultus instantis tyranni, Σοφ. Ο. Τ. 448· καθόλου πρόσωπον, μορφή, Σιμωνίδ. 44 (50). 12, πρβλ. Dissen εἰς Πινδ. Ν. 5. 16. ΙΙΙ. = προσωπεῖον, προσωπίς, Δημ. 433· 22 (ἔν τισιν Ἀντιγράφοις φέρεται προσωπεῖον), Ἀριστ. Ποιητ. 5, 2 καὶ 4, Προβλ. 31. 7, 5, Πολυβ. Β΄, 47, πρβλ. Αἰσχύλ. Εὐμ. 990· πρβλ. πρ. ὑπάργυρον κατὰ χρυσὸν Συλλ. Ἐπιγρ. 139. 7· ὀθόνινον πρ. (οὕτως ὁ Hoeschel ἀντὶ ὀθόνιον) Πλάτ. Κωμ. ἐν «Σοφισταῖς» 9· πρ. περίθετον Ἀριστομ. ἐν «Γόησιν» 1. 2) πρόσωπον δράματος, χαρακτήρ, Λατιν. persona, Ἀρρ. Ἐπίκτ. 1. 29, 45 καὶ 57, παρὰ Σουΐδ. ἐν λ. εὐθυδικία. - Περὶ τῶν προσωπείων τῶν ἀρχαίων ἴδε Λεξικ. τῶν Ἀρχαιοτ. ἐν λέξει πρόσωπονπροσωπεῖον. 3) ὡς τὸ πρόσχημα ΙΙ. Λατ. forma, Πινδ. Π. 6. 14, πρβλ. Ι. 2. 13. IV. ἄνθρωπος, Πολύβ. 8. 13, 5., 12. 27, 10, Καιν. Διαθ., κτλ.· ἀδίκως μὴ κρῖνε πρόσωπον Ψευδο-Φωκυλ. 8· προσώπῳ, οὐ καρδίᾳ, ἐν προσωπικῇ παρουσίᾳ, Α΄ Ἐπιστ. πρ. Θεσσ. β΄, 17, πρβλ. Β΄πρ. Κορ. ε΄, 12· - περὶ τῆς ἐκκλησιαστ. σημασίας ἴδε Ἰακωψ. Patr. Ap. σ. 6, Suicer ἐν λέξ. 2) ὡσαύτως παρὰ τοῖς γραμματ., πρόσωπον ὡς παρεπόμενον ῥημάτων καὶ ἀντωνυμιῶν. V. οἱ ἄρτοι τοῦ προσώπου = οἱ ἄρτοι τῆς προθέσεως Ἑβδομ. (Α΄Βασιλ. ΚΑ΄, 6)· - ἐκ προσώπου τῆς Ρωμαίων Ἐκκλησίας παρὰ τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ρωμαίων, ὡς ἀντιπρόσωπος αὐτῆς, Εὐσ. ΙΙ. 293C. = τῷ Λατ. persona = ὑπόστασις, Ἱππόλ. 821Α, Ἀθαν. ΙΙ. 729Β, Βασίλ. ΙΙΙ, 601Α,C, κλπ.

Greek Monolingual

το / πρόσωπον ΝΜΑ, πληθ. πρόσωπα και προσώπατα ΝΑ
1. το εμπρόσθιο μέρος του κεφαλιού του ανθρώπου και σπαν. τών ζώων, η μορφή, το μούτρο (α. «έλαμπε το πρόσωπό του από χαρά» β. «τὸ πρόσωπόν σου νίψαι», ΚΔ)
2. το πρόσθιο μέρος κάθε πράγματος, η πρόσοψη (α. «το πρόσωπο του σπιτιού» β. «κατὰ πρόσωπον της νεώς», Αχιλλ. Τάτ.)
3. η επιφάνεια, ιδίως της γης («πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ πᾶν τὸ πρόσωπον τῆς γῆς», ΚΔ)
4. ήρωας λογοτεχνικού, ιδίως θεατρικού, έργου και ο ρόλος του
5. ο άνθρωπος ως άτομο άσχετα με το φύλο και σε αντιδιαστολή προς το ζώο και το πράγμα (α. «γνωρίζει πρόσωπα και πράγματα» β. «εἰ προσδέξεταί σε, εἰ λήψεται πρόσωπόν σου», ΠΔ)
6. η αφηρημένη ιδιότητα να είναι κανείς υποκείμενο γενικά έννομων σχέσεων, δικαιωμάτων και υποχρεώσεων (α. «νομικό πρόσωπο» — καθετί που μπορεί να έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις
β. «φυσικό πρόσωπο» — ο άνθρωπος)
7. γραμμ. γραμματική κατηγορία που δηλώνει τη θέση του ομιλητή και του ακροατή κατά την επικοινωνιακή πράξη: α' πρόσωπο που δηλώνει τον ομιλητή, β' πρόσωπο, που δηλώνει τον ακροατή, γ' πρόσωπο, το πρόσωπο ή το πράγμα για το οποίο γίνεται λόγος
8. θεολ. οι τρεις αιώνιοι τρόποι της ύπαρξης του θεού καθ' εαυτόν και της αποκάλυψής του στον κόσμο
9. παροιμ. φρ. «ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου σου φαγῇ τὸν ἄρτον σου» — με τον προσωπικό σου μόχθο να κερδίζεις τα προς το ζην (ΠΔ)
νεοελλ.
1. ο ρόλος που διαδραματίζει κάποιος σε μία περίσταση
2. φρ. α) «χάθηκε από το πρόσωπο της γης» — εξαφανίστηκε
β) «κατά πρόσωπο» — απευθείας, ενώπιον κάποιου
γ) «δεν έχω πρόσωπο να βγω στον κόσμο» — ντρέπομαι, δεν τολμώ από ντροπή
δ) «δεν είδε Θεού πρόσωπο» — όλα του έρχονται ανάποδα, τίποτε δεν κατόρθωσε να πετύχει
ε) «με τί πρόσωπο θα τον αντικρύσω» λέγεται σε περιπτώσεις μεγάλης ντροπής
3. παροιμ. α) «το πρόσωπο είναι σπαθί» — εάν κάποιος ζητήσει κάτι αυτοπροσώπως υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να το πετύχει
β) «κάλλιο κόκκινο πρόσωπο παρά μαύρη καρδιά» — είναι προτιμότερο να στενοχωρηθεί κανείς αρνούμενος χάρη που του ζητήθηκε, παρά να μετανοήσει αργότερα
αρχ.
1. η φυσιογνωμία κάποιου
2. αστρολ. δεκανός ο οποίος θεωρείται ως κατοικία κάποιου πλανήτη
3. το προσωπείο, η προσωπίδα («ὅς ἐν πομπαῖς ἄνευ τοῦ προσώπου κωμάζει», Δημοσθ.)
4. προτομή ή προσωπογραφία κάποιου
5. τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα («ποιήσασθαι μετάβασιν ἐπὶ τὸ τῆς Ἑλλάδος ὄνομα καὶ πρόσωπον», Πολ.)
6. φρ. α) «πρόσωπον πόλεως» — το χαρακτηριστικό της πόλης
β) «oἱ ἄρτοι τοῦ προσώπου» — οι άρτοι της προθέσεως
γ) «πρόσωπον Κυρίου» ή «πρόσωπον Θεού» ή «πρόσωπον οὐρανοῦ» — ο Θεός
δ) «κατά πρόσωπον» — απέναντι
ε) ποιῶ τινος τὸ πρόσωπον» — εκπροσωπώ, αντιπροσωπεύω κάποιον
στ) «πίπτω ἐπὶ πρόσωπον» — πέφτω στα γόνατα
ζ) «τοσόνδ' ἔχεις τόλμης πρόσωπον» — τόσο θρασύς και αναιδής είσαι.
[ΕΤΥΜΟΛ. Πρόκειται για συνθ. «εκ συναρπαγής» από τη φρ. πρός ὦπα (< ὤψ, ὠπός «όψη, οφθαλμός», πρβλ. μέτωπον, εἰσῶπα, ἐνῶπα) με σημ. «το μέρος του κεφαλιού που βρίσκεται μπροστά, στην πλευρά τών ματιών» (πρβλ. γοτθ. and-augi, αγγλοσαξ. and - wlita, γερμ. Αntlitz «όψη, πρόσωπο» < γοτθ. wlitz «όψη»). Η λ. πρόσ-ωπον (πρβλ. προσ-όψομαι, μελλ. του προσ-ορώ συνδέεται με το αρχ. ινδ. pratīka- «όψη» (< prati = προτί, τ. του προς + μηδενισμένη βαθμίδα της ρίζας okw- «βλέπω», βλ. λ. ὄπωπα). Η ονομ. και δοτ. πληθ. προσώπατα και προσώπασι έχουν σχηματιστεί προς διευθέτηση μετρικών αναγκών, κατά τα οὔατα / οὔασι (βλ. λ. οὖς). Η λ. πρόσωπο(ν) με αρχική σημ. «το μπροστινό μέρος του κεφαλιού του ανθρώπου, η μορφή, η όψη» χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει και τον άνθρωπο γενικά ως άτομο, ως υποκείμενο, ως χαρακτήρα, σε αντιδιαστολή προς το ζώο και το πράγμα (πρβλ. προσωπικότητα).
ΠΑΡ. προσωπείο(ν), προσωπίς (-ίδα)
αρχ.
προσωπεύομαι, προσωπιάς, προσωπίδιον, προσώπιον, προσωποῦττα
μσν.-νεοελλ. προσωπικός
νεοελλ.
προσωπάκι.
ΣΥΝΘ. (Α' συνθετικό) προσωπολήπτης
αρχ.
προσωποποιός
μσν.
προσωποειδής, προσωπολεξία
νεοελλ.
προσωπαλγία, προσωπάρχης, προσωπογραφία, προσωποδέρνω, προσωποκρατώ, προσωπολάτρης, προσωπολογία, προσωπομετρία, προσωποπαγής. (Β' συνθετικό) αμφιπρόσωπος, αντιπρόσωπος, απρόσωπος, αυτοπρόσωπος, γυναικοπρόσωπος, διπρόσωπος, ερυθροπρόσωπος, ετεροπρόσωπος, ευπρόσωπος, κακοπρόσωπος, μακροπρόσωπος, μικροπρόσωπος, μονοπρόσωπος, πλατυπρόσωπος, πολυπρόσωπος, στενοπρόσωπος, στρογγυλοπρόσωπος, τερατοπρόσωπος, τριπρόσωπος, χαλκοπρόσωπος
αρχ.
αιγοπρόσωπος, αιλουροπρόσωπος, αισχροπρόσωπος, ανδροπρόσωπος, βουπρόσωπος, δυσπρόσωπος, εμπρόσωπος, επιπρόσωπος, ηδυπρόσωπος, θηλυπρόσωπος, ιδιοπρόσωπος, ιπποπρόσωπος, καλλιπρόσωπος, καλοπρόσωπος, καραβοπρόσωπος, κριοπρόσωπος, κυνοπρόσωπος, λεοντοπρόσωπος, μουσοπρόσωπος, ξενοπρόσωπος, ομοιοπρόσωπος, ονοπρόσωπος, ορνιθοπρόσωπος, ουλοπρόσωπος, οφιοπρόσωπος, παμπρόσωπος, σκληροπρόσωπος, ταυροπρόσωπος, τραγοπρόσωπος, χρυσοπρόσωπος
νεοελλ.
αβροπρόσωπος, αγγελοπρόσωπος, αγριοπρόσωπος, αδροπρόσωπος, ασκημοπρόσωπος, ασπροπρόσωπος, αχνοπρόσωπος, διπλοπρόσωπος, εκπρόσωπος, κοκκινοπρόσωπος, κρινοπρόσωπος, λευκοπρόσωπος, μαλακοπρόσωπος, μαυροπρόσωπος, μεγαλοπρόσωπος, ξανθοπρόσωπος, ολιγοπρόσωπος, ομορφοπρόσωπος, ταυτοπρόσωπος, τριτοπρόσωπος, φεγγαροπρόσωπος, φιλοπρόσωπος, χαριτοπρόσωπος, ωραιοπρόσωπος, ωχροπρόσωπος].

Frisk Etymological English

Grammatical information: n.
Meaning: face, countenance, mask, role, person (Il.).
Other forms: ep. pl. also -πατα (cf. below).
Compounds: Rarely as 1. member, e.g. προσωπο-λήπτης m. who respects persons, who is partial with -ληπτέω, -ληψία (NT). Very often as 2. member, mostly late., e.g. μικρο-πρόσωπος small-faced (Arist.).
Derivatives: Dimin. προσωπ-ίδιον (Ar.), -εῖον (-ιον) n. mask (Thphr., LXX), the plantname -ιον, -ίς, -ιάς, -ῖτις (Dsc. a.o.; prob. after the form of the flower; Strömberg Pfl.namen 47), -οῦττα f. face-shaped vessel, "face-urn" (Polem. Hist., Poll.).
Origin: IE [Indo-European] [775] *h₃ekʷ- see
Etymology: Like μέτωπον forehead (s.v.) πρόσωπον is also prop. a hypostasis, i.e. from *προτι-ωπ-ον, prop. "what is opposite the eyes, the sight (of the partner)"; cf. Schwyzer-Debrunner 517 n. 1. Thus also e.g. Goth. and-augi n., also OE and-wlit-a m., OHG ant-lizz-i n. face, Antlitz (Goth. wlits aspect, shape). Slightly diff. Sommer Nominalkomp. 115 n.1 (with deviating interpretation of the prefix): the part of the head, that lies over against the eyes, on the side of the eyes. Through connection with ep. προτι-όσσομαι, προσ-όψομαι look at, ὄπωπα etc. πρόσωπον could also be (re)interpreted as verbal noun (cf. Angesicht). -- With πρόσωπον agrees almost exactly Skt. prátīkam n. face, appearance from práti = πρότι and a zero grade form of the IE word for see, look (s. 2. ὄψ and ὄπωπα), *proti-h₃kʷ- (cf. on ὀπιπεύω); so πρόσωπον from an older formation elucidated after (ἐν)ὦπα etc. (Schwyzer 426 n. 4)? Quite uncertain Toch. A pratsak, B pratsāko breast (A ak, B ek eye). On the IE expressions for face s. Malten Die Sprache des menschlichen Antlitzes im frühen Griechentum (Berlin 1961) 1ff. -- The ep. plural προσώπ-ατα, -ασι can easily be explained as an enlargement favoured by the metre (Schwyzer 515 n. 3); the assumption of an old n(t)-stem (Chantraine Gramm. hom. 1, 213 as alternative) is improbable. -- Further details w. lit. in WP. 1, 170, also Mayrhofer s. prátīkam.

Middle Liddell

[ὤψ]
I. the face, visage, countenance, mostly in plural, even of a single person, Hom., Soph., etc.; βλέπειν τινὰ εἰς πρ. Eur.; ἐς πρ. τινὸς ἀφικέσθαι to come before him, Eur.:— κατὰ πρ. in front, facing, Thuc., etc.; ἡ κατὰ πρ. ἔντευξις a tete-a-tete, Plut.; also, πρὸς τὸ πρ. Xen.; λαμβάνειν πρ. τινος, = προσωποληπτεῖν τινα, NTest.:—metaph., ἀρχομένου πρ. ἔργου Pind.
II. one's look, countenance, Lat. vultus Aesch., etc.; οὐ τὸ σὸν δείσας πρ., cf. Hor. vultus instantis tyranni, Soph.
III. = προσωπεῖον, a mask, Dem., Arist.
2. outward appearance, beauty, Pind.
IV. a person, NTest., etc.; πρόσωπον in bodily presence, NTest.

Frisk Etymology German

πρόσωπον: {prósōpon}
Forms: ep. pl. auch -πατα (vgl. unten)
Grammar: n.
Meaning: Gesicht, Antlitz, Maske, Rolle, Person (seit Il.).
Composita: Vereinzelt als Vorderglied, z.B. προσωπολήπτης m. der auf die Person Rücksicht Nehmende, Parteiische mit -ληπτέω, -ληψία (NT). Sehr oft als Hinterglied, meist sp., z.B. μικροπρόσωπος mit kleinem Gesicht (Arist.).
Derivative: Davon das Demin. προσωπίδιον (Ar. u.a.), -εῖον (-ιον) n. Maske (Thphr., LXX u.a.), die Pfl.namen -ιον, -ίς, -ιάς, -ῖτις (Dsk. u.a.; wohl nach der Form der Blüte; Strömberg Pfl.namen 47), -οῦττα f. gesichtsförmiges Gefäß, " Gesichtsurne" (Polem. Hist., Poll.).
Etymology: Wie μέτωπον Stirn (s.d.) ist auch πρόσωπον eig. eine Hypostase, u.zw. aus *προτιωπον, eig. "was gegenüber den Augen, dem Anhlick (des Partners) liegt"; vgl. Schwyzer-Debrunner 517 A 1. Ebenso z.B. got. and-augi n., auch ags. and-wlit-a m., ahd. ant-lizz-i n. ‘Antlitz’ (got. wlits Ansehen, Gestalt). Etwas anders Sommer Nominalkomp. 115A.1 (mit abweichender Deutung des Präfixes): der Teil des Kopfes, der augenwärts, auf der Augenseite liegt. Durch Anknüpfung an ep. προτιόσσομαι, προσόψομαι ansehen, ὄπωπα usw. konnte auch πρόσωπον als Verbalnomen umgedeutet werden (vgl. Angesicht). — Zu πρόσωπον stimmt fast genau aind. prátīkam n. Gesicht, Antlitz, Erscheinung von práti = πρότι und einer schwachstufigen Form des idg. Wortes für sehen, Blick (s. 2. ὄψ und ὄπωπα); πρόσωπον somit aus einer älteren Bildung nach (ἐν)ὦπα usw. verdeutlicht (Schwyzer 426 A. 4)? Ganz unsicher toch. A pratsak, B pratsāko Brust (A ak, B ek Auge). Zu den idg. Ausdrücken für Gesicht, Antlitz s. Malten Die Sprache des menschlichen Antlitzes im frühen Griechentum (Berlin 1961) 1ff. — Der ep. Plural προσώπατα, -ασι läßt sich unschwer als eine vom Metrum begünstigte Erweiterung erklären (Schwyzer 515 A. 3); die Annahme eines alten n(t)-Stammes (Chantraine Gramm. hom. 1, 213 als Alternative) ist von der Auffassung von ὦπα, ὤψ abhängig; vgl. s.v. — Weitere Einzelheiten m. Lit. bei WP. 1, 170, auch Mayrhofer s. prátīkam.
Page 2,602-603

Chinese

原文音譯:prÒswpon 普羅士-哦胖
詞類次數:名詞(78)
原文字根:向著-觀看 相當於: (לִפְנֵי‎ / לִפְנָי‎ / פָּנֶה‎)
字義溯源:面前,眼前,面,貌,臉,臉上,臉面,面貌,面目,面容,容,見面,外貌,人的外貌,氣色,儀容,人,親身;由(πρός)=向著)與(ὠφέλιμος)X=容貌)組成,其中 (πρός)出自(πρό)*=前),而 (ὠφέλιμος)X出自(ὀπτάνομαι)*=注視)。這字描寫一個人的面( 太6:16; 林後3:7);但在隱喻上,說到人將面伏於地,就表示他對那人的尊敬和順從( 太17:6; 林前14:25)。此外,說到那人的面,就表示那人在場( 加1:22)。再者,保羅也說,神榮耀的光,顯叵耶穌基督的面上( 林後4:6)。參讀 (εἶδος)同義字
同源字:1) (ἀπροσωπολήμπτως)不偏待人 2) (εὐπροσωπέω)顯出俊美面容 3) (μέτωπον)額 4) (προσωπολημπτέω / προσωποληπτέω)偏心待人 5) (προσωπολήμπτης / προσωπολήπτης)以貌取人 6) (προσωπολημψία / προσωποληψία)偏袒 7) (πρόσωπον)面前,面
出現次數:總共(76);太(10);可(3);路(13);徒(12);林前(3);林後(12);加(3);西(1);帖前(3);帖後(1);來(1);雅(2);彼前(1);猶(1);啓(10)
譯字彙編
1) 面(31) 太11:10; 太17:6; 太18:10; 太26:39; 可1:2; 路2:31; 路5:12; 路7:27; 路9:29; 路9:51; 路9:52; 路9:53; 路10:1; 路17:16; 路21:35; 徒17:26; 徒20:25; 徒20:38; 徒25:16; 林前13:12; 林前13:12; 加1:22; 加2:11; 西2:1; 帖前2:17; 帖前3:10; 帖後1:9; 啓7:11; 啓11:16; 啓12:14; 啓22:4;
2) 臉(14) 太6:16; 太6:17; 太26:67; 可14:65; 路24:5; 林前14:25; 林後3:7; 林後3:13; 林後3:18; 林後4:6; 林後11:20; 彼前3:12; 啓9:7; 啓9:7;
3) 面前(7) 徒3:13; 徒3:19; 徒7:45; 林後2:10; 林後8:24; 來9:24; 啓20:11;
4) 外貌(4) 太22:16; 可12:14; 林後5:12; 加2:6;
5) 臉面(3) 太17:2; 啓4:7; 啓10:1;
6) 面目(3) 帖前2:17; 雅1:23; 啓6:16;
7) 面貌(2) 徒6:15; 徒6:15;
8) 氣色(2) 太16:3; 路12:56;
9) 人(2) 林後1:11; 猶1:16;
10) 眼前的(1) 林後10:7;
11) 容(1) 雅1:11;
12) 見面時(1) 林後10:1;
13) 場所(1) 徒5:41;
14) 人的外貌(1) 路20:21;
15) 面容(1) 徒2:28;
16) 親身(1) 徒13:24;
17) 臉上(1) 林後3:7

English (Woodhouse)

look, mask, face

⇢ Look up on Google | Wiktionary | LSJ full text search (Translation based on the reversal of Woodhouse's English to Ancient Greek dictionary)

Mantoulidis Etymological

Ἀπό τό πρός + ὤψ-ὠπός τοῦ ὁράω -ῶ, ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα.

German (Pape)

τὸ, im plur. auch προσώπατα (s. oben), Plat. com. auch ὁ πρόσωπος, nach Eust. Od. 1761.38;
1 Gesicht, Antlitz; Hom. oft; χαρίεν δ' ᾔσχυνε πρόσωπον, Il. 18.24; sonst immer im plur., auch von einer Person, σπόγγῳ δ' ἀμφὶ πρόσωπα ἀπομόργνυ, 18.414; γρηῢς δὲ κατέσχετο χερσὶ πρόσωπα, Od. 19.361; Hes.; Pind. φαίνοισα πρόσωπον ἀλάθεια, N. 5.17; und übertragen von äußerem Glanz, Anstand und Würde, Ol. 6.3; von Gesängen, P. 6.14; auch ἀοιδαὶ ἀργυρωθεῖσαι πρόσωπα, I. 2.8, Gesänge, denen man es ansieht, daß sie für Geld gemacht sind, vgl. Diffen zur Stelle; auch die Tragg. haben oft den plur., wie Aesch. Ag. 768, Eum. 945; κρατὶ δ' ἡλιοστερὴς κυνῆ πρόσωπά νιν ἀμπέχει, Soph. O.C. 315; aber auch φαιδρῷ προσώπῳ, El. 1289; und übertragen, ἦ τοσόνδ' ἔχεις τόλμης πρόσωπον, O.R. 533; Eur. oft, οὐδ' εἰς πρόσωπον Θήσεως ἀφίξομαι, Hipp. 720; und die Prosaiker überall: πάνυ μειδιάσας τῷ προσώπῳ, Plat. Euthyd. 275e; auch zuweilen plur. von Einem, wie Xen. τὸ στυγὸν ποτὲ φαιδρὸν αὐτοῦ ἐν τοῖς προσώποις ἔφασαν φαίνεσθαι, An. 2.6.11; selten von Tieren, wie πρόσωπον ἐπίγρον bei Her. 2.76, vom Ibis. – übertragen, die vordere Seite, Front, bes. beim Heere, κατὰ πρόσωπον ἄγειν, mit der Front anrücken, angreifen, Pol. 11.14.6; κατὰ πρόσωπον τάξας, 2.65.6; οἱ κατὰ πρόσωπον ἀλλήλοις συμπεσόντες, im Gegensatz von οἱ κυκλώσαντες; auch κατὰ πρόσωπον ἀπαντᾶν τοῖς πολεμίοις, im Gegensatz von φεύγειν, 17.3.3; und übertragen, κατὰ πρ. λεγομένων τῶν λόγων, ins Gesicht, 25.5.2; dah. ἡ κατὰ πρ. ἔντευξις, die mündliche, persönliche Unterhaltung, Plut. Caes. 17.
2 die Person; Ὅμηρος προθέμενος τὸ τοῦ Ὀδυσσέως πρόσωπον, Pol. 12.27.10, und öfter; auch τὸ τῆς Ἑλλάδος ὄνομα καὶ πρόσωπον, 8.13.5, im Gegensatz von μονάρχου πρόσχημα καὶ βίος; und Sp.; κατὰ πρόσωπον, persönlich. – Bes. bei den Gramm. die Person in grammatischem Sinne.
3 Maske, Larve; Luc. Iup. trag. 41; auch Dem. 19.287 bei Bekker, v.l. προσωπεῖον. – Von den imagines majorum der Römer, Pol. 6.53.5.

Lexicon Thucydideum

vultus, expression, look, 1.134.1, 6.27.1,
in fronte, in front, 1.106.2.

Translations

face

Abkhaz: аҿы, ахаҿы; Acehnese: rupa, muka; Adyghe: напэ, нэгу; Afan Oromo: fuula; Afrikaans: gesig; Ainu: ナン; Albanian: fytyrë; Alviri-Vidari: دیم‎; Amharic: ፊት; Apache Western Apache: bínii'; Arabic: وَجْه‎, مُحَيًّا‎; Egyptian Arabic: وش‎, وشوش‎; Gulf Arabic: ويه‎; Hijazi Arabic: وجه‎; Iraqi Arabic: وچ‎; North Levantine Arabic: وج‎, وش‎; Moroccan Arabic: وجه‎; Aramaic Classical Syriac: ܦܐܬܐ‎; Armenian: երես, դեմք; Aromanian: fatsã; Assamese: মুখ, মুহ; Asturian: cara, rostru; Avar: гьумер; Azerbaijani: üz, çöhrə, sifət, sima, bəniz; Baluchi: دیم‎; Bashkir: бит, йөҙ; Basque: aurpegi; Belarusian: твар, аблі́чча, ліцо; Bezhta: мотӏо; Bikol Central Bikol Legazpi: pandok; Bikol Naga: lalawgon; Bengali: মুখ; Breton: dremm, eneb; Bulgarian: лице; Burmese: မျက်နှာ; Buryat: нюур; Catalan: cara, faç, visatge; Cebuano: nawong; Central Atlas Tamazight: ⵓⴷⵎ, ⴰⵖⵎⴱⵓⴱ; Chadong: na²; Chamicuro: takano; Chechen: йуьхь, юьхь; Cherokee: ᎤᎧᏛᎢ; Chichewa: nkhope; Chinese Cantonese: 面, 臉, 脸; Dungan: лян; Hakka: 面; Mandarin: 臉, 脸, 面, 面孔; Min Dong: 面; Min Nan: 臉, 脸, 面; Wu: 面孔, 面顴, 面颧; Chuvash: пит; Classical Nahuatl: īxtli, xāyacatl; Coptic: ϩⲟ, ⲡⲣⲟⲥⲟⲡⲟⲛ; Cornish: enep; Crimean Tatar: bet, yüz; Czech: tvář, obličej; Danish: ansigt; Dhivehi: މޫނު‎; Dutch: gezicht, aangezicht, gelaat; Erzya: чама; Esperanto: vizaĝo; Estonian: nägu; Evenki: дэрэ; Faroese: andlit; Finnish: kasvot, naama, pärstä; French: visage, figure, face; Old French: vis, visage, viaire, face; Friulian: face; Galician: cara, faciana, face, rosto, carís; Georgian: სახე; German: Gesicht, Angesicht, Antlitz, Visage; Gothic: 𐌰𐌽𐌳𐌰𐌿𐌲𐌹, 𐍅𐌻𐌹𐍄𐍃, 𐍃𐌹𐌿𐌽𐍃; Greek: πρόσωπο; Ancient Greek: πρόσωπον; Greenlandic: kiinaq; Guaraní: tova; Gujarati: મુખ; Haitian Creole: figi; Hawaiian: maka, helehelena; Hebrew: פָּנִים‎, פַּרְצוּף‎; Hindi: चेहरा, मुखड़ा, मुख; Hungarian: arc; Hunsrik: Gesicht; Icelandic: andlit; Ido: vizajo; Indonesian: muka, wajah, paras, rupa; Sundanese: rarai, benget; Ingrian: liittsa, naama; Ingush: юхь; Irish: aghaidh, éadan, gnúis; Isnag: muxing; Italian: faccia, viso, volto; Japanese: 顔, 面; Javanese: rai, pasuryan, rupa, dhapur; K'iche': palaj; Kalmyk: чирә; Kannada: ಆನನ, ಮುಖ; Karelian: rožat, silmät; Kashubian: skarń, twôrz; Kazakh: бет, жүз, шырай; Khmer: មុខ; Khowar: موخ‎; Komi-Permyak: чужӧм; Korean: 얼굴; Kuna: wagar; Kurdish Central Kurdish: دەموچاو‎; Northern Kurdish: rû, serçav, dêm; Kyrgyz: бет; Lao: ໜ້າ; Latgalian: vaigs; Latin: facies, vultus; Latvian: seja; Lingao: na³; Lithuanian: veidas; Low German: Gesicht; Luxembourgish: Gesiicht; Lü: ᦐᦱᧉ; Macedonian: лице, лик; Maguindanao: paras, sangur; Malagasy: tarehy; Malay: muka, wajah; Malayalam: മുഖം; Maltese: wiċċ; Manchu: ᡩᡝᡵᡝ; Manx: eddin; Maori: kanohi; Maranao: paras, sangor; Marathi: चेहरा, तोंड; Mari Eastern Mari: шӱргӧ, чурий; Mazanderani: دیم‎; Mohawk: okónhsaʼ; Moksha: шама; Mongolian: нүүр, царай; Nanai: дэрэл; Navajo: aniiʼ; Nepali: मोहडा, अनुहार; Norman: fache; Norwegian: ansikt, fjes; Nynorsk: andlet; Occitan: fàcia, cara, visatge; Ojibwe: indengwaan; Okinawan: ちらー; Old Church Slavonic: лице, ликъ; Old East Slavic: лицо, лице, ликъ; Old English: ansīen, andwlita, nebb; Old Norse: andlit; Old Prussian: prusna; Old Tupi: obá; Oriya: ମୁଖ; Oromo: fuula; Ossetian: цӕсгом; Ottoman Turkish: جبهه‎, چهره‎, وجه‎, یوز‎, رو‎; Pali: mukha; Pashto: مخ‎; Persian: صورت‎, روی‎, رخ‎, چهره‎, دیم‎; Pipil: -īshkalyu; Polish: twarz, oblicze, lico, lice; Portuguese: face, rosto, cara; Punjabi: ਮੂੰਹ; Quechua: uya; Romagnol: fàza; Romani: muj; Romanian: față; Romansch: fatscha; Russian: лицо, лик, физиономия, обличье; Saanich: S¸OŦES; Sami Inari: muáđuh; Northern: muođut, ámadadju; Skolt: muâđ; Southern: ååredæjja; Sanskrit: अनीक, मुख, वदनम्; Sardinian: cara, care fache, fachi, face, fàcia, fatza, faci; Scottish Gaelic: aghaidh, aodann, gnùis; Serbo-Croatian Cyrillic: лице; Roman: líce; Shona: uso, kumeso; Shor: чӱс, шырай; Sicilian: facci; Silesian: gymba; Sinhalese: මුහුණ, මූණ; Slovak: tvár, obličaj; Slovene: obraz, lice; Somali: weji; Sorbian Lower Sorbian: woblico; Upper Sorbian: wobličo; Sotho: sefahleho; Southern Pomo: huʔ:uy; Spanish: cara, faz, rostro, jeta; Swahili: uso; Swedish: ansikte, anlete, fjäs, nuna; Sylheti: ꠝꠥꠈ; Tagalog: mukha; Tajik: рӯй, рӯ, чеҳра, рӯ, афт, андом, башара; Tamil: முகம், மூஞ்சி; Tatar: бит, йөз; Telugu: ముఖము; Thai: หน้า; Tibetan: གདོང་པ; Tigrinya: ገጽ; Tocharian B: särwāna; Tuareg: udǝm; Turkish: yüz, çehre; Turkmen: ýüz; Tuvan: арын; Udmurt: бам; Ugaritic: 𐎔𐎐; Ukrainian: обличчя, лице; Urdu: چہرہ‎, مکھ‎, مکھڑا‎; Uyghur: يۈز‎; Uzbek: yuz; Venetian: faça, fasa, facia, faẑa; Vietnamese: mặt; Votic: ńako; Walloon: vizaedje, figueure; Welsh: wyneb; West Frisian: gesicht; White Hmong: ntsej muag; Yakut: сирэй; Yiddish: פּנים‎, צורה‎, געזיכט‎; Yucatec Maya: ich; Zazaki: ri, rı, wec, sifet, çehre, suret; Zhuang: naj; Zulu: ubuso; ǃXóõ: sàʻã