λαμβάνω: Difference between revisions

{{lsm

|lsmtext='''λαμβάνω:''' (√<i>ΛΑΒ</i>), μέλ. [[λήψομαι]], Ιων. [[λάμψομαι]], Δωρ. [[λαψεῦμαι]] ή <i>λαψοῦμαι</i>, αόρ. βʹ <i>ἔλᾰβον</i>, Επικ. <i>ἔλλᾰβον</i>· Ιων. [[λάβεσκον]]· προστ. [[λαβέ]], παρακ. [[εἴληφα]], Ιων. [[λελάβηκα]]· υπερσ. <i>εἰλήφειν</i>, Ιων. γʹ ενικ. <i>λελαβήκεε</i> — Μέσ., αόρ. βʹ <i>ἐλαβόμην</i>, Επικ. <i>ἐλλαβόμην</i>, Επικ. απαρ. με αναδιπλ. [[λελαβέσθαι]] — Παθ., μέλ. <i>ληφθήσομαι</i>, αόρ. [[ἐλήφθην]], Ιων. [[ἐλάμφθην]], παρακ. [[εἴλημμαι]], στους Τραγ. [[λέλημμαι]]· Ιων. [[λέλαμμαι]]. Η πρώτη [[έννοια]] της λέξης είναι [[διπλή]], η μεν (περισσότερο ενεργητική), [[λαμβάνω]], [[παίρνω]]· η δε (περισσότερο παθητική), [[λαμβάνω]], [[δέχομαι]].<br /><b class="num">Α. I.</b> [[λαμβάνω]], [[παίρνω]]·<br /><b class="num">1.</b> [[πιάνω]], [[αρπάζω]], κατάσχω, σε Όμηρ., κ.λπ.· το [[μέρος]] που λαμβάνεται τίθεται σε γεν., ενώ το όλον σε αιτ., π.χ. <i>τὴν πτέρυγαν λάβεν</i>, την έπιασε από το [[φτερό]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[γούνων]] λάβεκούρην, σε Ομήρ. Οδ., κ.λπ.· όταν παραλείπεται η αιτ. του όλου, το [[λαμβάνω]] συντάσσεται μόνο με γεν. του μέρους, <i>ποδῶν</i>, [[γούνων]], [[κόρυθος]] λάβεν, έπιασε από τα πόδια, κ.λπ., σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> [[λαμβάνω]] δια της βίας, [[αρπάζω]], [[αποκομίζω]] [[κάτι]] σαν [[λεία]], σε Όμηρ.<br /><b class="num">3.</b> [[λαμβάνω]] [[δίκην]], <i>ποινάς</i>, Λατ. sumere poenas, [[λαμβάνω]] [[ικανοποίηση]], [[επιβάλλω]] [[ποινή]], σε Ευρ., κ.λπ.<br /><b class="num">4.</b> λέγεται για [[πάθη]], αισθήματα, κ.λπ., [[καταλαμβάνω]], [[κυριεύω]], σε Όμηρ., κ.λπ.· λέγεται για πυρετό και αιφνίδια [[ασθένεια]], [[προσβάλλω]], [[καταλαμβάνω]], σε Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">5.</b> χρησιμ. για [[θεότητα]], [[καταλαμβάνω]], [[κατέχω]], <i>τινά</i>, σε Ηρόδ.· λέγεται για το [[σκοτάδι]] και τα [[συναφή]], [[καταλαμβάνω]], [[κατέχω]], σε Αισχύλ.<br /><b class="num">6.</b> [[καταλαμβάνω]], [[επέρχομαι]] σαν [[εχθρός]], σε Όμηρ., Ηρόδ.· [[καταλαμβάνω]], [[βρίσκω]], [[επέρχομαι]], [[λαμβάνω]] τινὰ μοῦνον, σε Ηρόδ., κ.λπ.· επίσης, [[καταλαμβάνω]], [[βρίσκω]], [[ανακαλύπτω]], Λατ. [[deprehendo]], στον ίδ.· ομοίως Παθ., <i>ἐπ' αὐτοφώρῳ εἰλημμένος</i>, πιάστηκε κατά την [[πράξη]], επ' αυτοφώρω, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">7.</b> [[λαμβάνω]] τινὰ ὁρκίοισι, [[δένω]], [[υποχρεώνω]] κάποιον με όρκους, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">8.</b> [[παίρνω]] κάποιον ως βοηθό, σε Σοφ.<br /><b class="num">9.</b> <i>τὴν Ἴδην λαβὼν ἐς ἀριστερὴν χεῖρα</i>, κράτησε την Ίδη προς τα αριστερά [[σου]]· ομοίως, <i>λαβὼν ἐν δεξιᾷ</i>, σε Θουκ.<br /><b class="num">10.</b> [[λαμβάνω]] Ἑλληνίδα ἐσθῆτα, τη φορώ, τη [[δέχομαι]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">11.</b> [[αντιλαμβάνομαι]] δια των αισθήσεων, σε Σοφ., Πλάτ.· [[προσλαμβάνω]] με το [[μυαλό]], [[αντιλαμβάνομαι]], «[[πιάνω]]», [[κατανοώ]], σε Ηρόδ., κ.λπ.· [[εκλαμβάνω]], [[κατανοώ]] [[κάτι]] όπως ακριβώς είναι, π.χ. χωρίο συγγραφέα, Λατ. accipere, σε Ηρόδ., Θουκ., κ.λπ.<br /><b class="num">12.</b> [[παίρνω]] στα χέρια μου, [[αναλαμβάνω]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">13.</b> η μτχ. [[λαβών]] πολλές φορές πλεονάζει, όπως <i>λαβὼν κύσε χεῖρα</i>, πήρε και φίλησε, σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως, σε Αττ.<br /><b class="num">II.</b> [[λαμβάνω]] [[κάτι]], [[αποδέχομαι]]·<br /><b class="num">1.</b> [[λαμβάνω]] [[κάτι]] που μου προσφέρεται, [[κερδίζω]], [[αποκομίζω]], [[αποκτώ]] [[κάτι]], σε Όμηρ., κ.λπ.· επίσης, με αρνητική [[σημασία]], [[λαμβάνω]] [[ὄνειδος]], σε Σοφ.· [[λαμβάνω]] θάνατον, σε Ευρ., κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> παντρεύομαι, σε Ηρόδ., Ξεν.<br /><b class="num">3.</b> [[λαμβάνω]] [[δίκην]], [[λαμβάνω]] [[τιμωρία]], δηλ. [[υποφέρω]], [[παθαίνω]], τιμωρούμαι, Λατ. dare poenas, σε Ηρόδ., Ευρ.·<br /><b class="num">4.</b> [[λαμβάνω]] ὅρκον, [[δέχομαι]] όρκο σαν [[δοκιμασία]], σε Αριστ.· [[λαμβάνω]] λόγον, [[απαιτώ]] λογαριασμό, σε Ξεν.<br /><b class="num">5.</b> [[συλλαμβάνω]] [[παιδί]], [[μένω]] [[έγκυος]], σε Αισχύλ.<br /><b class="num">6.</b> [[λαμβάνω]] σαν [[εισόδημα]] ή [[αποκομίζω]] [[κέρδος]], σε Αριστοφ., Πλάτ.· [[αγοράζω]] αντί..., σε Αριστοφ.<br /><b class="num">7.</b> [[δέχομαι]], [[παραδέχομαι]], σε Πίνδ.<br /><b class="num">8.</b> λέγεται για πρόσωπα υποταγμένα σε αισθήματα, [[πάθη]] και άλλα παρόμοια, [[λαμβάνω]] θυμόν, «[[παίρνω]] [[θάρρος]]», σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως, περιφραστικά, [[λαμβάνω]] φόβον = φοβεῖσθαι, σε Σοφ., κ.λπ.· ομοίως, [[λαμβάνω]] [[ὕψος]] = ὑψοῦσθαι, σε Θουκ.· [[λαμβάνω]] νόσον, «[[παίρνω]]» [[κρυολόγημα]], σε Πλάτ.· ομοίως, <i>αἱ οἰκίαι ἐπάλξεις λαμβάνουσαι</i>, λαμβάνοντας επιπρόσθετες επάλξεις, αποκτώντας περισσότερες πολεμίστρες, σε Θουκ. <b>Β. 1.</b> Μέσ., πιάνομαι από [[κάτι]] ή κάποιον, με γεν., <i>λαμβάνομαι σχεδίης</i>, σε Ομήρ. Οδ., Ηρόδ., κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για [[τόπο]], λαμβάνομαι [[τῶν]] [[ὀρῶν]], [[καταφεύγω]] στα όρη, [[φτάνω]] στα βουνά, σε Θουκ.

}}